Angst, verdriet en eenzaamheid Het verhaal over zelfbeschadiging Vrijdag 4 juni 2010

Angst, verdriet en eenzaamheidHet verhaal over zelfbeschadiging

Vrijdag 4 juni 2010Marcia KroesErvaringsdeskundig trainer

SoSe Voorlichting,

training & advies

Bloed, zweet en tranen. Forensische Studiedag, 4 juni 2010


Landelijke Stichting Zelfbeschadiging (LSZ)

Opgericht in 1998 uit boosheid Lotgenotencontact Belangenbehartiging Signalering Voorlichting Trainingen en cursussen Onderzoek


Samen werken aan herstel

De Landelijke Stichting Zelfbeschadiging is van mening dat zelfbeschadiging als overlevingsstrategie erkend moet worden. De nadruk wordt niet gelegd op het direct moeten stoppen, maar op het inzichtelijk maken van oorzaken en aanleidingen, stap voor stap werken aan controle en het vinden van alternatieven. Zelfbeschadiging moet bespreekbaar zijn: negeren, straffen, veroordelen of verbieden werkt niet.


STRESS… Wat doet u?

Als het werk boven uw hoofd groeit?

Als u relatieproblemen heeft?

Als de volgende fusie eraan komt?

Als u geldproblemen heeft?

Als uw kind problemen op school heeft?


STRESS

Iedereen heeft met stress te maken

Iedereen heeft een eigen manier om er mee om te gaan

Zoals u ziet, is er altijd een mengeling van strategieën


Mensen die hun stress niet kunnen hanteren of op een gezonde manier kunnen uiten, gaan zichzelf soms verwonden.


Wat is zelfbeschadiging?Verschijningsvormen Medicijnen

(gebruik van beschikbare poeders en pillen in huis, vaak van de andere gezinsleden)

Giftige stoffen(innemen van chloor, azijnzuur, schoonmaakmiddelen, shampoo, haarmiddelen, terpentine en rattengif)

Scherpe voorwerpen(inslikken van paperclips, punaises)

Branden(Jezelf brandwonden toebrengen, o.a. brandende sigaretten uitdrukken op je lichaam)

Bonken, slaan, krabben, krassen en schuren(hoofd tegen de muur aan bonken, jezelf slaan, de huid langdurig tot bloedens schuren)


Haar uittrekken(Hoofdhaar en wenkbrauwen en wimpers uittrekken)

Snijden(Met scherpe voorwerpen op allerlei ledematen jezelf schade toebrengen)

Beschadigen van de genitaliën (inbrengen van scherpe voorwerpen in de vagina, vagina openschuren, met agressieve schoonmaakmiddelen de vagina behandelen)

Jezelf ‘opzettelijk’ in gevaar brengen(risico’s opzoeken om jezelf letsel toe te brengen zoals vlak langs de autoweg lopen)

Alcohol en drugs(overmatig gebruik)


Omgaan met stress en spanning

Actieve probleemoplossing

* Er iets aan doen

EXTERNALISEREN

Constructief

* Er over nadenken

* Gevoelens onder woorden brengen* Steun mobiliseren

INTERNALISEREN

* Boosheid

* Schelden, vechten

* Drank, drugs, geweld

* Bagatelliseren

Destructief

* Onder de dekens kruipen

* DOOD

* Hulp zoeken

Passieve probleemoplossing

* Vermijden

* Actie ondernemen

* Pijn zoeken


Oorzaken zelfbeschadigend gedrag Onveilige hechting Gezinsproblemen Emotionele ontregeling door traumatische

ervaringen, met name seksueel misbruik Depressie Onvoldoende steun in moeilijke levensfase Onvermogen gevoelens te uiten Gesloten sociocultureel systeem Ontworteling


Beweegredenen zelfbeschadiging Innerlijke pijn laten wegvloeien

Emotionele pijn verplaatsen naar de beschadigde plekken

Straffen

Boosheid uiten

Erger voorkomen (suïcide)

Rust zoeken

Niets meer voelen/jezelf verdoven

Weer iets voelen

Reiniging, ‘schoonmaken’

Zelfhaat

Signaal dat het slecht gaat


Mythes en Vooroordelen

Aandachttrekkerij Kopieergedrag Besmettelijk Negatief gedrag Shockeren Borderline Het is agressie


Uitstapje:Is zelfbeschadiging agressie? Cursist MMAG:

‘Ja, want het overschrijdt ook mijn grenzen.’ Trainingsbureau Leo:

‘Zelfbeschadiging is agressie waarvan aangifte gedaan moet worden bij de politie.’

LSZ:‘Het is soms agressie naar jezelf toe maar lang niet altijd. Soms doe je het uit boosheid, soms uit verdriet, soms vanuit een verdoving…Maar het is geen agressie naar een ander toe.’


Wat is agressie?

Wikipedia:

‘Onder agressie wordt meestal verstaan het gewelddadig handelen met het doel schade toe te brengen. Dikwijls gaat het om schade aan personen.’

Leren.nl:‘Wanneer je andermans grenzen overschrijdt, bewust schade berokkent aan iets of iemand, of als je met je woede iets probeert te bereiken of iets wilt verhullen, dan is er sprake van agressie. Agressie is bedreigend en schadelijk voor degene tegen wie het gericht is.’


Wat vind ik?

Wanneer ik me verwond wil ik alleen mezelf iets aandoen, niet een ander.

Soms is zelfbeschadiging bedoelt om iets bij een ander te bereiken…

Maar het komt bijna altijd voort uit angst en ongelukkig zijn (bij mensen die psychisch lijden).

Ik overschrijd soms de grenzen van een ander maar ik wil een ander geen schade toebrengen.


Terug naar het onderwerp:Het zelfbeschadigingproces Het denkstadium (beginfase)

Het gevoelsstadium (klimmende fase)

Het gedragsstadium (crisisfase)

En het effect van de zelfbeschadiging (postcrisisfase)


In een besloten setting Zelfbeschadiging neemt toe Heeft te maken met (verlies van) autonomie en

controle Heeft te maken met dubbel gevangen zitten Groepsleiders zijn dan de ‘belangrijkste ander’ Begeleiders moeten laten weten dat het voor hen

oké is om erover te praten Een reactie als boosheid, schrik, verdriet is

allemaal menselijkDaar kunnen wij wel tegen!

Voel je niet machteloos als niets wat je doet lijkt te helpen…


Wat gaat er mis binnen de zorg? Contracten en eventueel weggestuurd

worden Beperkende maatregelen: separeren, fixeren Onhaalbare voorwaarden Afwijzing Stigmatisering Hulpverleners weten vaak niet wat te doen Behandeling is elke keer anders: roept

verwarring op


Wat levert het je op (korte termijn)? Overleving Een vriend Rust Ontspanning Verminderen chaos in je hoofd Weer iets voelen Niks meer voelen


Wat krijg je er ongewild bij? Een vijand Wonden en littekens Slechte behandeling, bijv. SEH, uitgesloten

worden van therapie Stigmatisering Een waardeloze manier om te vragen wat

je nodig hebt Afwijzing door de omgeving


Wat doet het met de begeleider? Afschuw, schrik, paniek als reactie op het

zien van of horen van zelfbeschadiging is ONVERMIJDELIJK.

Dit kan zich uiten in te veel afstand of te grote betrokkenheid.


AFSTAND NEMEN

Er niet naar vragen

Er niet naar willen kijken

Fysiek afstand nemen

Het verzwijgen

Het er niet over hebben met de cliënt in de hoop

dat het vanzelf wel weggaat

Wat kan het gevolg zijn?


Wat kan helpen?

Praat er met het zorgteam over Zorg voor je eigen

deskundigheidsbevordering Zoek intervisie of een maatje Blijf er niet alleen mee zitten Neem professionele afstand met behoud

van betrokkenheid: kijk er naar, neem waar wat het met je doet en handel met verstand van zaken


Wat doet het met de cliënt? Schamen

Terugtrekken

Liegen

Boos worden

Bang zijn

Sociaal wenselijk gedrag

Ontwijken


Wat heeft het meest geholpen? Luisterend oor Niet bagatelliseren In eigen tempo Andere, waardevolle, dingen zoeken Hoop en vertrouwen van anderen

Succeservaringen: zelfvertrouwen opbouwen!!


M & M methode Wat te doen? Vraag er actief naar

Maak een stappenplan en formuleer een (haalbaar) doel, bijv. schadebeperking

Maak er geen ramp van Blijf staan en ga niet mee in de ontreddering en

paniek Wees begrensd beschikbaar Hou je hoofd koel, maar de relatie warm Zoek naar het probleem achter het gedrag Wat is de vraag van de cliënt? Verbied het niet, maar zoek mogelijkheden om op

een andere manier met de achterliggende problemen om te gaan


M & M methode Houdingsaspecten

Niet veroordelend! Toon begrip Zeg wat het met je doet Geef echte aandacht Wees betrokken Respect voor de ernst van het lijden Laat je niet meeslepen


Landelijke Stichting Zelfbeschadiging (LSZ)Postbus 140 3500 AC UTRECHTTel. 030 – 2311 473www.zelfbeschadiging.nl

Marcia Kroes

SoSe Voorlichting, training & Advies

Tel. 06 – 5044 [email protected]

Angst, verdriet en eenzaamheid Het verhaal over zelfbeschadiging Vrijdag 4 juni 2010

Documents

Transcript of Angst, verdriet en eenzaamheid Het verhaal over zelfbeschadiging Vrijdag 4 juni 2010