Anatomie en fysiologie van de lever

Suzanne van Meer

AIOS MDL, UMC Utrecht

5 april 2018

Disclosure

Geen belangenverstrengeling

Inhoud

Doelen:

- Kennis over de “macro” en “micro” anatomie van de lever

- Kennis over de belangrijkste functies van de lever

Vraag 1

Welk bloedvat is verantwoordelijk voor het grootste deel

van de bloedtoevoer naar de lever?

1. Arterie hepatica

1. Vena porta

2. Vena hepatica

Vraag 2

Welke structuur ligt centraal in de lever lobus en van welke

grotere structuur in dit een aftakking?

1. Centrale arteriole, arterie hepatica

2. Centrale vene, vena hepatica

1. Centrale gal canaliculi, ductus choledochus

Vraag 3

Welke cellen in de lever zorgen voor de formatie van

fibrose bij activatie?

1. Hepatocyten

2. Kupffer cellen

3. Stellaat cellen

Gewicht lever: +/- 1500 gram

Macro anatomie van de lever

Anatomie van de galwegen

Macro anatomie van de lever

Onderverdeling in segmenten

• 8 segmenten: onafhankelijke aanvoer en afvoer van bloed en gal • Dubbele bloedvoorziening: 75% vena porta, 25% arterie hepatica!

Vraag 1

Welk bloedvat is verantwoordelijk voor het grootste deel

van de bloedtoevoer naar de lever?

1. Arterie hepatica

1. Vena porta

2. Vena hepatica

Functionele anatomie

50.000-100.000 lobuli

Functionele anatomie

Vraag 2

Welke structuur ligt centraal in de een lever lobus en van

welke grotere structuur in dit een aftakking?

1. Centrale arteriole, arterie hepatica

2. Centrale vene, vena hepatica

1. Centrale galcanaliculi, ductus choledochus

Functionele anatomie

Microscopie

Zones

1. Periportaal 2. Tussen 1 en 3 in. 3. Pericentraal

Zones

Kwetsbaarheid afhankelijk van lokalisatie hepatocyten: - Periportaal: toxische

schade

- Pericentraal: ischemie

Bouwstenen van de lever

- Hepatocyten (= parenchymale levercellen): 60% van

cellen, 80% van volume

- Niet-parenchymale cellen (sinusoïden)

• Lever endotheelcellen

• Lever stellaatcellen

• Kuppfer cellen

- Cholangiocyten

Belangrijkste functies

Levercellen en hun functies

Hepatocyten

- Productie en secretie van gal

- Eiwit metabolisme

- Koolhydraat metabolisme

- Lipidenmetabolisme

- Metabolisme van drugs en toxinen

- Metabolisme van hormomen en vitaminen

Levercellen en hun functies

Hepatocyten

- Productie en secretie van gal

- Eiwit metabolisme

- Koolhydraat metabolisme

- Lipidenmetabolisme

- Metabolisme van drugs en toxinen

- Metabolisme van hormomen en vitaminen

Productie en secretie van gal

• Doel van galvorming:

- Uitscheiding galzouten in dunne darm emulgatie vetten

- Excretie afvalstoffen, toxines en farmaca

Voorbeeld bilirubine metabolisme

1. Opname door specifieke transporter

2. Conjugatie van ongeconjugeerd hemoglobine in 2 stappen toenemende maten hydrofiel

3. Uitscheiding in gal

Eiwit metabolisme

- Synthese van o.a.:

• Alle plasma-eiwitten: m.n. Albumine

• Transport eiwitten

• Stollingsfactoren

• Enzymen, o.a transaminases, AF,

gamma-GT

- Degradatie van aminozuren

productie ammoniak conversie

naar ureum renale excretie

Koolhydraat metabolisme

Doel: constant houden van de glucose concentratie in het

bloed

3 belangrijke processen:

- Glucogenese = omzetten van glucose in glycogeen

(opslag)

- Glucogenolyse = afbreken van glycogeen naar glucose

tijdens vasten (vrijmaken glucose)

- Gluconeogenese = synthese van glucose uit aminozuren,

lactaat, pyruvaat en glycerol (aanmaak glucose)

Detoxificatie

Levercellen en hun functies

Kupffer cellen

- In lumen van sinusoïden

- Fagocytose van o.a. bacteriën en rode

bloedcellen

Endotheelcellen

- Barrière tussen parenchym en

sinusoïden

Stellaat cellen

- Stervormige cellen in ruimte van Dis

- Opslag van vitamine A

- Synthese van collageen bij activatie

formatie fibrose

Vraag 3

Welke cellen in de lever zorgen voor de formatie van

fibrose bij activatie?

1. Hepatocyten

2. Kupffer cellen

3. Stellaat cellen

Take home messages

- De lever bestaat uit 8 onafhankelijke segmenten

- Dubbele bloedvoorziening: 75% vena porta, 25% arterie

hepatica

- Hepatocyten belangrijkste bouwstenen van de lever,

verantwoordelijk voor multipele processen

- Meten van de leverfunctie:

• Ongeconjugeerde bilirubine

• Albumine

• Stolling

• Glucose

Literatuur

- W.F. Boron, E.L. Boulpaep. Medical Physiology, 2016

- H.L.A. Janssen, J.P.H. Drenth, B. van Hoek. Leverziekten,

2009

- P. Kumar, M. Clark. Clinical Medicine, 2016.