Am. no Art. no. Artikel concept-verkiezingsprogramma Indiener … · 2020. 12. 4. · Am. no Art....

Am. no Art. no. Artikel concept-verkiezingsprogramma Indiener Amendement Toelichting Cat. Preadvies

Hoofdstuk I ThuisI. §Een betere start voor alle jongeren

25 I.15 CDJA/Provincie Groningen (CDJA)

Wij willen een nieuwe basisbeurs in de plaats van het huidige leenstelsel. Zo zorgen we dat alle jongeren weer de kans krijgen om zonder aarzelingen of belemmeringen door te leren in een vak of een studie. Daarnaast willen wij bij invoering van de nieuwe basisbeurs compensatie voor de ‘leenstelselgeneratie’.

Door de invoering van het leenstelsel door D66, PvdA, GroenLinks en VVD is er een generatie ontstaan met torenhoge studieschulden. Deze generatie wordt acuut geconfronteerd met de enorme krapte op de woningmarkt en de lage baankansen door de coronacrisis. In het kader van publieke gerechtigheid is het wenselijk dat bij een herinvoering van de basisbeurs deze generatie gecompenseerd wordt. Wat betreft de compensatie willen de indieners de volgende uitgangspunten meegeven aan het CDA. De bedrag hoogte kan gebaseerd worden op de fictieve situatie dat studenten aanspraak konden maken op de oude dan wel de nieuwe basisbeurs. - Compensatie moet hoofdzakelijk plaatsvinden via het kwijtschelden van studieschulden. Hebben studenten geen schulden gemaakt dan kan een oplossing gevonden worden in een storting op de individuele leerrekening. - Een additionele optie, mede om het financieringsrisico van het Rijk te verkleinen, is een tijdelijke maatregel om de aflossing van studieschulden aftrekbaar te maken van de inkomstenbelasting.

A Overnemen.

26 I.15 Wij willen een nieuwe basisbeurs in de plaats van het huidige leenstelsel. Zo zorgen we dat alle jongeren weer de kans krijgen om zonder aarzelingen of belemmeringen door te leren in een vak of een studie.

Provincie Zuid-Holland (Delft) / Provincie Fryslân (Smallingerland, Harlingen, Tytsjerksteradiel) / Provincie Utrecht (Amersfoort) / Provincie Overijssel / Provincie Noord-Holland (Hilversum) / Provincie Gelderland (Ermelo) / 100+ leden

Wij willen een nieuwe basisbeurs in de plaats van het huidige leenstelsel. Zo zorgen we dat alle jongeren weer de kans krijgen om zonder aarzelingen of belemmeringen door te leren in een vak of een studie. Daarnaast zal compensatie moeten plaats vinden voor studenten vanaf het moment dat het leenstelstel is gestart tot de aanvang van de nieuwe basisbeursregeling.

Een financieringsvoorstel wordt voorgelegd, hierbij kan ook gekeken worden naar financiele dekking in huidige begroting. Waarbij de volgende punten zullen worden meegewogen: Een doorberekening te maken voor een bedrag op basis van vorige en toekomstige basisbeurs, het uit te keren bedrag eerst door DUO met de schuld van de student wordt verrekend(verminderd staatsschuld), de 1000 Euro collegegeld bij aanvang van het eerste jaar van het bedrag wordt afgetrokken, het totaal gereserveerde bedrag in rijksbegroting voor verder te studeren a 2000 euro te gebruiken voor de compensatie.

A Zie vergelijkbare, overgenomen tekst am. 25.

27 I.15 Wij willen een nieuwe basisbeurs in de plaats van het huidige leenstelsel. Zo zorgen we dat alle jongeren weer de kans krijgen om zonder aarzelingen of belemmeringen door te leren in een vak of een studie.

Provincie Flevoland (Noordoostpolder)

Wij willen een nieuwe basisbeurs in de plaats van het huidige leenstelsel. Zo zorgen we dat alle jongeren weer de kans krijgen om zonder aarzelingen of belemmeringen door te leren in een vak of een studie. Er komt een financiële tegemoetkoming voor studenten die tussen de oude en nieuwe basisbeurs in zitten. Deze compensatie is er niet alleen voor studenten die een lening bij DUO hebben afgesloten.

Veel ouders uit de middenklasse hebben zich grote financiële offers getroost om hun kinderen schuldenvrij af te laten studeren. Deze mogen niet achtergesteld worden ten opzichte van ouders die, vanuit hun financiële situatie maar soms ook uit vrije keuze, hun kinderen een lening hebben laten afsluiten.

A Zie vergelijkbare, overgenomen tekst am. 25.

I.16 Wij vragen aandacht voor jongeren die in coronatijd achterstanden hebben opgelopen of geen stage konden lopen. Zeker voor veel kwetsbare jongeren is het sluiten van de scholen extra zwaar geweest vanwege persoonlijke problemen of de thuissituatie. Met zomerscholen en een goede begeleiding bij doorstroming kunnen we de schade voor hen beperken.


28 I.17 Wij komen met een plan voor een volwaardige nationale diensttijd voor alle jongeren tussen de 16 en 20 jaar. Jongeren gaan met elkaar aan de slag en leren hoe mooi en belangrijk het is om je in te zetten voor een ander en de samenleving. Dat kan bij Defensie maar ook bij maatschappelijke projecten op het terrein van zorg, welzijn, veiligheid, natuur en klimaat. Voor voortijdige schoolverlaters of probleemjongeren kan de diensttijd een impuls zijn om een nieuwe weg in te slaan.

Provincie Utrecht (Woudenberg)

Wij komen met een plan voor een volwaardige nationale diensttijd voor De maatschappelijke dienstijd is al voor duizenden deelnemende jongeren een succes. Daarom willen wij dat deze diensttijd verder wordt ontwikkeld tot een landelijk dekkend en duurzaam netwerk voor alle jongeren tussen de 16 en 20 jaar, genaamd de nationale diensttijd. Jongeren gaan met elkaar aan de slag en leren hoe mooi en belangrijk het is om je in te zetten voor een ander en de samenleving. Dat kan bij Defensie maar ook bij maatschappelijke projecten op het terrein van zorg, welzijn, veiligheid, natuur en klimaat. Voor voortijdige schoolverlaters of probleemjongeren kan de diensttijd een impuls zijn om een nieuwe weg in te slaan.

Dankzij het CDA is er een maatschappelijke diensttijd ontwikkeld voor jongeren. Dit is een uitvoerig ontwikkelingsproces geweest. Zo is duidelijk geworden aan welke randvoorwaarden moeten worden voldaan om een succesvolle "maatschappelijke diensttijd" neer te zetten. Het is daarom logischer om op dit bestaande plan voort te bouwen, in plaats van het kind met het badwater weg te gooien met een nieuw plan.

C Overnemen.

29 I.17 Provincie Brabant (Tilburg)

Wij komen met een plan voor een volwaardige nationale diensttijd voor alle jongeren tussen de 16 en 20 jaar. Jongeren gaan met elkaar aan de slag en leren hoe mooi en belangrijk het is om je in te zetten voor een ander en de samenleving. Dat kan bij Defensie maar ook bij maatschappelijke projecten op het terrein van zorg, welzijn, veiligheid, natuur en klimaat. Voor voortijdige schoolverlaters of probleemjongeren kan de diensttijd een impuls zijn om een nieuwe weg in te slaan. De projecten waaraan door jongeren (en mogelijk ook een mix jongeren / ouderen) wordt bijgedragen komen bij voorkeur uit de samenleving zelf. Initiatieven gericht op het ontlasten van mantelzorgers (jongeren / werknemers) en initiatieven die leiden tot preventie (minder beroep op duurdere zorg) verdienen daarbij speciale aandacht.

De projecten waaraan door jongeren (en mogelijk ook een mix jongeren / ouderen) wordt gewerkt zouden voort moeten komen uit en gedragen moeten worden door de GEMEENSCHAP. Daardoor sluit deze volgens de indieners beter aan bij de behoefte die er bestaat binnen die (lokale, wijkgerichte, regionale) gemeenschap. Door goede samenwerking binnen die gemeenschap, bestaande uit de burgers, organisaties, overheid, bedrijfsleven, financiers is continuïteit mogelijk waardoor juist die zaken die een langere adem nodig hebben om goed tot wasdom te komen ook een kans krijgen.

B Indiener heeft amendement ingetrokken ivm dubbeling met amendement 30.

30 I.17 Provincie Brabant (Tilburg)

Wij komen met een plan voor een volwaardige nationale diensttijd voor alle jongeren tussen de 16 en 20 jaar. Jongeren gaan met elkaar aan de slag en leren hoe mooi en belangrijk het is om je in te zetten voor een ander en de samenleving. Dat kan bij Defensie maar ook bij maatschappelijke projecten op het terrein van zorg, welzijn, veiligheid, natuur en klimaat. Voor voortijdige schoolverlaters of probleemjongeren kan de diensttijd een impuls zijn om een nieuwe weg in te slaan. Duurzame projecten dienen vanuit de samenleving en gedragen door de gemeenschap te ontstaan.

De projecten waaraan door jongeren (en mogelijk ook een mix jongeren / ouderen) wordt gewerkt zouden voort moeten komen uit en gedragen moeten worden door de GEMEENSCHAP en daardoor goed aansluiten aan de behoefte die binnen die (lokale, wijkgerichte, regionale) gemeenschap bestaat bij jongeren (ook b.v. jonge mantelzorgers) en andere burgers. Door goede samenwerking binnen die gemeenschap, bestaande uit de burgers, organisaties, overheid, bedrijfsleven, financiers is continuïteit mogelijk waardoor juist die zaken die een langere adem nodig hebben om goed tot wasdom te komen ook een kans krijgen. Daarbij verdienen initiatieven gericht op het ontlasten van mantelzorgers (jongeren / werknemers) en initiatieven die leiden tot preventie (minder beroep op duurdere zorg) speciale aandacht.

C Overnemen.

31 I.17 Provincie Brabant (Goirle)

Wij komen met een plan voor een volwaardige nationale diensttijd voor alle jongeren tussen de 16 en 20 jaar. Jongeren gaan met elkaar aan de slag en leren hoe mooi en belangrijk het is om je in te zetten voor een ander en de samenleving. Dat kan bij Defensie maar ook bij maatschappelijke projecten op het terrein van zorg, welzijn, veiligheid, natuur en klimaat. Dit kan parttime naast school. Voor voortijdige schoolverlaters of probleemjongeren kan de diensttijd een impuls zijn om een nieuwe weg in te slaan.

kan dit ook part-time, dat je 2 dagen per week dit doet en de andere tijd school?

C Niet overnemen.

Het doel van de nationale diensttijd is om jongeren van verschillende achtergronden meer gedeelde ervaringen te bieden. Dan is een parttime diensttijd een belemmering. Tegelijk zijn veel projecten in de genoemde gebieden ook in sectoren waar vaak ook parttime gewerkt wordt. Dit punt wordt meegegeven bij de uitwerking van het plan voor de nationale diensttijd.


32 I.17 Provincie Noord-Holland (Aalsmeer)

Wij komen met een plan voor een volwaardige nationale diensttijd voor alle jongeren tussen de 16 en 20 jaar. Jongeren gaan met elkaar aan de slag en leren hoe mooi en belangrijk het is om je in te zetten voor een ander en de samenleving. Dat kan bij Defensie maar ook bij maatschappelijke projecten op het terrein van zorg, welzijn, veiligheid, sport, natuur en klimaat. Voor voortijdige schoolverlaters of probleemjongeren kan de diensttijd een impuls zijn om een nieuwe weg in te slaan.

Sport is belangrijk voor iedereen en biedt heel veel kansen om de diensttijd op een interessante manier in te vullen.

C Overnemen.

33 I.18 Ook in het onderwijs vinden wij het belangrijk dat jongeren buiten hun eigen bubbels elkaar blijven tegenkomen. Daarom willen we naast de Europese Erasmus projecten ieder jaar een landelijke Erasmus week, waarin leerlingen van verschillende soorten middelbaar onderwijs van school wisselen om ervaringen uit te wisselen en elkaar te leren kennen.

Provincie Brabant (Asten)

Ook in het onderwijs vinden wij het belangrijk dat jongeren buiten hun eigen bubbels elkaar blijven tegenkomen. Daarom willen we naast de Europese Erasmus projecten ieder jaar een landelijke Erasmus week, waarin leerlingen van verschillende soorten middelbaar onderwijs van school wisselen om ervaringen uit te wisselen en elkaar te leren kennen. Op Nederlandse scholen verplichten we de geschiedenis en werking van de (instituten van) de Europese Unie in het curriculum.

Ruim meer dan de helft van alle wetgeving in Nederland komt direct of indirect uit Europa; de impact van Europa op ons dagelijkse leven is dus groot. Voor het draagvlak is het belangrijk dat mensen op de hoogte zijn over Europa, haar werking, het belang hiervan voor Nederland zich tevens kunnen identificeren met Europa: er een gevoel bij hebben. Wat betreft jongeren en jong volwassenen ligt hier een belangrijke taak voor het onderwijs.

C Gewijzigd overnemen.

De indiener gaat akkoord met dit voorstel.

We voegen dit toe aan II.41 waar over burgerschap en democratie op scholen wordt gesproken.

Nieuw tekstvoorstel:

Daarbij is ook aandacht voor de geschiedenis en instituties van de Europese Unie.

34 I.18 Provincie Noord-Holland (Aalsmeer)

Ook in het onderwijs vinden wij het belangrijk dat jongeren buiten hun eigen bubbels elkaar blijven tegenkomen. Daarom willen we naast in navolging van de Europese Erasmus projecten ieder jaar een landelijke Erasmus week, waarin leerlingen van verschillende soorten middelbare onderwijsinstellingen van school wisselen om ervaringen uit te wisselen en elkaar te leren kennen. Een andere optie is dat alle scholen hun leerlingen minimaal een volle stageweek aanbieden.

1. De huidige tekst is te limiterend en zegt dat de landelijke uitwisseling tussen verschillende soorten middelbare scholen dient te gebeuren. Erasmusprojecten dienen een inhoudelijke component en een culturele component. De toevoeging soorten impliceert dat vmbo en havo en VWO leerlingen met elkaar moeten mengen. Laat de keuze aan de scholen en de leerlingen. Verder denken wij dat het veel effectiever is dat alle scholen één tot 2 weken een verplichte stage invoeren om uit de eigen bubbel te komen en de maatschappij beter te leren kennen. Vele scholen beperken dit nu tot 1 dag en gaat totaal voorbij aan het doel van de stage.

C Niet overnemen.

Het idee voor een Erasmus week komt van het CDJA en dit vindt de commissie sympathiek. Door de inzet op de nationale diensttijd komt er al voldoende aandacht voor de mogelijkheden om bij te dragen aan de maatschappij. In dit artikel moet het primair om het idee 'landelijke Erasmus week' gaan.

35 I.18 Provincie Groningen (Groningen)

Ook in het onderwijs vinden wij het belangrijk dat jongeren buiten hun eigen bubbels elkaar blijven tegenkomen. Daarom willen we naast de Europese Erasmusprojecten ieder jaar een landelijke Erasmusweek, waarin leerlingen van verschillende soorten middelbaar onderwijs van school wisselen om ervaringen uit te wisselen en elkaar te leren kennen. Scholen worden hiervoor voldoende gefaciliteerd.

Er wordt van scholen vaak extra inzet verwacht om een actieve bijdrage te levere aanhet oplossen dan wel bestrijden c.q. signaleren vanmaatschappelijke problemen zonder dat de scholen daarvoor voldoende gefaciliteerd worden De voorgestelde toevoeging kan mogelijkerwijs zorgen voor draagvlak voor het voorstel om een landelijke Erasmusweek in te voeren.

C Overnemen.

36 I.19 De woningnood raakt veel jongeren. Wachtlijsten voor een huurwoning zijn oneindig lang en een koophuis is vaak onbetaalbaar. Daarom gaan wij in het Nationale woonplan een kwart van de nieuwbouwwoningen bestemmen voor jongeren en starters. We komen met een nieuwe vorm van premie A-woningen en maken de startersleningen aantrekkelijker.

Provincie Limburg (Peel en Maas en Maasgouw)

De woningnood raakt veel jongeren. Wachtlijsten voor een huurwoning zijn oneindig lang en een koophuis is vaak onbetaalbaar. Daarom gaan wij in het Nationale woonplan een kwart van de nieuwbouwwoningen bestemmen voor jongeren en starters. We komen met een nieuwe vorm van premie A-woningen en maken de startersleningen aantrekkelijker. Eveneens gaan wij een kwart van de nieuwbouwwoningen bestemmen voor de bouw van betaalbare en flexibele woonvormen voor ouderen.

Overwegingen: - er een schreeuwend tekort is aan woningen voor starters en jonge gezinnen met kinderen; - relatief veel ouderen in voor hen te ruime en niet praktische woningen wonen en dat deze woningen beter passen bij behoeften in een eerdere levensfase; - veel ouderen behoefte hebben aan nieuwe ‘woonvormen op maat’ passend bij hun behoefte en situatie.

B Gewijzigd overnemen.

De indiener gaat hiermee akkoord.

Tekstvoorstel:

De woningnood raakt veel jongeren. Wachtlijsten voor een huurwoning zijn oneindig lang en een koophuis is vaak onbetaalbaar. Daarom gaan wij in het Nationale woonplan een kwart van de nieuwbouwwoningen bestemmen voor jongeren en starters. We komen met een nieuwe vorm van premie A-woningen en maken de startersleningen aantrekkelijker. Eveneens stellen wij in het Nationaal Woonplan een concreet doel waar en hoeveel nieuwbouwwoningen bestemd moeten worden voor de bouw van betaalbare en flexibele woonvormen voor ouderen.


37 I.19 Provincie Zuid-Holland (Maassluis, Delft)

De woningnood raakt veel jongeren. Wachtlijsten voor een huurwoning zijn oneindig lang en een koophuis is vaak onbetaalbaar. Daarom gaan wij in het Nationale woonplan een kwart van de nieuwbouwwoningen bestemmen voor jongeren en starters. We komen met een nieuwe vorm van premie A-woningen en maken de startersleningen aantrekkelijker. Daarnaast maken we werk van doorstroming, waardoor vaak te grote eensgezinshuizen waarin senioren wonen beschikbaar komen voor jonge gezinnen. Tevens willen we dat een studieschuld minder zwaar weegt op de maximale hoogte van het hypotheekbedrag.

Door doorstroming ook aandacht te geven, worden uiteindelijk meer mensen geholpen op de gehele woning markt.

C Overnemen.

38 I.19 Provincie Brabant (Goirle)

De woningnood raakt veel jongeren. Wachtlijsten voor een huurwoning zijn oneindig lang en een koophuis is vaak onbetaalbaar. Daarom gaan wij in het Nationale woonplan een kwart van de nieuwbouwwoningen bestemmen voor jongeren en starters. We komen met een nieuwe vorm van premie A-woningen en maken de startersleningen aantrekkelijker. Neem belemmeringen weg en bouw overbodige kantoorpanden en winkels zo snel mogelijk om tot starterswoningen/appartementen.

We hebben teveel kantoorruimte, en als we meer en meer gaan thuiswerken neemt dat overschot alleen maar toe.

C Overnemen.

39 I.20 Wij willen een duidelijke stem voor jongeren in het politieke debat over hun eigen toekomst. Dat kan natuurlijk altijd door lid te worden van het CDA en mee te praten over de koers van onze partij. Maar wij willen ook een betere vertegenwoordiging van jongeren in adviesraden als de SER en maatschappelijke instellingen als woningcorporaties en pensioenfondsen.

Provincie Groningen (Groningen)

Wij willen een duidelijke stem voor jongeren in het politieke debat over hun eigen toekomst. Dat kan natuurlijk altijd door lid te worden van een politieke partij, bijvoorbeeld het CDA, en mee te praten over de koers van die partij. Maar wij willen ook een betere vertegenwoordiging van jongeren in adviesraden als de SER en maatschappelijke instellingen als woningcorporaties en pensioenfondsen.

De strekking van de inhoud van deze bullet is een algemene oproep, die vervolgens weer verengd wordt tot een specifieke partij te weten het CDA. Hiermee doe je afbreuk aan dat wat je wilt bereiken

C Overnemen.

40 NIEUW Provincie Zuid-Holland (Den Haag)

Om jongeren beter te betrekken bij het democratisch proces willen wij invoeren dat iedereen die 18 jaar wordt in Nederland een brief krijgt van de regering met daarin uitgelegd hoe men kan deelnemen aan het democratisch proces. Om de eerste stap te vergemakkelijken wordt iedereen die 18 jaar wordt een gratis proeflidmaatschap van een politieke partij naar keuze aangeboden.

Het is van belang dat je op jonge leeftijd al meekrijgt hoe de democratische processen in ons land werken. Hierbij kan het van meerwaarde zijn als jongeren ook de mogelijkheid wordt geboden om zich aan te sluiten bij een politieke partij. Op deze manier wordt al vroeg duidelijk hoe men invloed kan uitoefenen binnen een vereniging en daar buiten.

B Niet overnemen.

De commissie ziet het belang van het betrekken van jongeren bij het democratische proces, maar verwacht meer van de extra inzet op burgerschap in het onderwijs. Dit bereidt jongeren voor op de eerste keer dat ze mogen stemmen. Ook vindt de commissie het onwenselijk dat de Staat proeflidmaatschappen van politieke partijen uitdeelt.

Hoofdstuk II Een sterke samenlevingII. §Goed onderwijs dat iedereen gelijke kansen biedt

78 NIEUW Provincie Overijssel

De vrijheid van onderwijs moet behouden blijven, maar mag geen vrijbrief zijn voor discriminatie, antidemocratische ideeën of het geven van slecht onderwijs. Daarom willen we dat de plannen voor nieuwe scholen vooraf getoetst worden op hun bijdrage aan de ontwikkeling van de kinderen, de integratie en burgerschap. Het onderwijs moet in overeenstemming zijn met de Nederlandse Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Waar nodig toetsen we ook de plannen van bestaande scholen.

Het CDA moet pleitbezorger blijven van de vrijheid van onderwijs. Maar ook het initiatief nemen om aan te geven waar de grenzen ligt: bij de fundamentele waarden uit de grondwet en het EVRM.

Dit punt stond ook in het verkiezingsprogramma 2017-2021 en is nog steeds actueel.

C Niet overnemen.

Artikel II.40 en II.41 gaan hier uitgebreid op in en betogen hetzelfde.

79 NIEUW Provincie Brabant (Eindhoven)

Kinderen horen in een veilige omgeving naar school te gaan. Zij moeten daarbij alle ruimte hebben om zichzelf te zijn. Daarom wordt op alle scholen seksuele diversiteit onderwezen.

Iedere jongere moet op een veilige manier zijn of haar seksuele geaardheid leren kennen en niet bang hoeven zijn zichzelf te zijn. Onderwijs in seksuele diversiteit zorgt ervoor dat jongeren andere seksuele voorkeuren leren kennen en leren accepteren.

C Overnemen.


80 II.23 Wij willen eerherstel voor het gezag en respect voor leerkrachten. Voor de belangrijke bijdrage die zij leveren aan de ontwikkeling van kinderen en jongeren verdienen zij meer waardering voor hun vakmanschap.

Provincie Overijssel

Wij willen eerherstel voor het gezag en respect voor leerkrachten. Voor de belangrijke bijdrage die zij leveren aan de ontwikkeling van kinderen en jongeren verdienen zij meer waardering voor hun vakmanschap. Waarbij we ervan uitgaan dat opvoeden van kinderen en jongeren in de eerste plaats een taak van de ouders is.

Geen C Overnemen.

81 II.23 Provincie Noord-Holland (Aalsmeer)

Wij willen eerherstel voor het gezag en respect voor leerkrachten en docenten. Voor de belangrijke bijdrage die zij leveren aan de ontwikkeling van kinderen en jongeren verdienen zij meer waardering voor hun vakmanschap.

Leerkrachten geven in het PO onderwijs. Docenten geven in het VO les en de problematiek is daar dezelfde

C Overnemen.

82 II.24 Meer waardering voor de leerkracht vraagt om meer tijd en ruimte voor lesontwikkeling, minder administratieve voorschriften en een goed salaris, dat meer ruimte biedt voor beloning van extra inzet. Wij willen onder meer een uitloopschaal voor een senior leraar en een toeslag voor leraren in het speciaal onderwijs of in wijken met veel kinderen met leerachterstanden.

Provincie Noord-Holland (Aalsmeer)

Meer waardering voor de leerkracht en docent vraagt om meer tijd en ruimte voor lesontwikkeling, minder administratieve voorschriften en een goed salaris, dat meer ruimte biedt voor beloning van extra inzet. Wij willen onder meer een uitloopschaal voor een senior leraar, een premie voor zij-instromers en uitstromers en een toeslag voor leraren in het speciaal onderwijs of in wijken met veel kinderen met leerachterstanden.

Je wil kwaliteit voor de klas. De valkuil met uitloopschalen voor senioren is dat je oudere leerkrachten en docenten in het systeem houdt die uitgeblust zijn. Je wil flexibilitiet en kwaliteit belonen door de goede leerkrachten/docenten te behouden en de anderen te motiveren om hun talenten elders in de maatschappij in te zetten.



Het eerste tekstuele voorstel kan overgenomen worden. Een premie op de uitstroom van leraren is ongewenst in een tijd van lerarentekort. Een premie voor zij-instromers kunnen scholen zelf geven aan hen die instromen.


Meer waardering voor de leerkracht en docent vraagt om meer tijd en ruimte voor lesontwikkeling, flexibelere carrièrepaden voor leraren/docenten, minder administratieve voorschriften en een goed salaris, dat meer ruimte biedt voor beloning van extra inzet. Wij willen onder meer gerichte programma’s voor zij-instromers en uitstromers, een uitloopschaal voor een senior leraar, een toeslag voor leraren in het speciaal onderwijs of in wijken met veel kinderen met leerachterstanden.

83 II.24 Provincie Groningen (Groningen)

Meer waardering voor de leerkacht vraagt om meer tijd en ruimte voor lesontwikkeling, voor verdere professionele ontwikkeling, en minder adminstratieve voorschriften en een goed salaris, dat meer ruimte biedt voor beloning van extra inzet. Wij willen onder meer een uitloopschaal voor een senior leraar en een toeslag voor leraren in het speciaal onderwijs of in wijken met veel kinderen met leerachterstanden.

Behalve lesontwikkeling is het zeer aan te bevelen dat leerkachten meer tijd krijgen om zich verder te professionaliseren; bij voorkeur in zogenaamde leergemeenschappen waar het adagium geldt “leren van elkaar”.

B Overnemen.

84 II.25 Om meer studenten voor het vak van leraar te interesseren, behouden we de halvering van het collegegeld voor de PABO in het eerste jaar en willen wij een fatsoenlijke stagevergoeding voor PABO studenten, die door het lerarentekort al tijdens hun opleiding voor de klas staan.

Provincie Gelderland (Hattem)

Om meer studenten voor het vak van leraar te interesseren, behouden we de halvering van het collegegeld voor de PABO alle lerarenopleidingen in het eerste jaar en willen wij een fatsoenlijke stagevergoeding voor PABO studenten, die door het lerarentekort al tijdens hun opleiding voor de klas staan.

Omdat er een groot tekort is aan docenten in alle typen onderwijs, zou de verlaging van het collegegeld niet enkel moeten gelden voor de PABO maar voor alle soorten lerarenopleidingen. De cijfers van de vereniging van Hogescholen laten al een paar jaar achtereen een daling zien in het aantal eerstejaars studenten van een tweedegraads lerarenopleiding. Deze opleidingen leiden op voor docenten in het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. In deze vormen van onderwijs zijn ook veel tekorten aan leraren. Met oog op de vergrijzing is het belangrijk om op tijd te investeren in een nieuwe generatie docenten.

A Gewijzigd overnemen.


Om meer studenten voor het vak van leraar te interesseren, behouden we de halvering van het collegegeld voor de PABO alle lerarenopleidingen in het eerste jaar en willen wij een fatsoenlijke stagevergoeding voor PABO studenten alle studenten van lerarenopleidingen, die door het lerarentekort al tijdens hun opleiding voor de klas staan.



Om meer studenten voor het vak van leraar te interesseren, behouden we de halvering van het collegegeld voor de PABO in het eerste jaar en de academische lerarenopleidingen. Wij willen een fatsoenlijke stagevergoeding voor PABO studenten en studenten uit de universitaire lerarenopleidingen, die door het lerarentekort al tijdens hun opleiding voor de klas staan.

1. Halvering van het collegegeld geldt momenteel niet allen voor PABO studenten maar ook voor de lerarenopleidingen aan de universiteiten. 2. De tekst suggereert dat de student een stage doet door het lerarentekort, terwijl de stage een essentieel onderdeel is van de opleiding. Daarom is de zin ingekort. 3. Het is gebruikelijk dat studenten vergoed worden voor stages. Om meer studenten naar de PABO én de universitaire lerarenopleidingen te krijgen is het legitiem om een meer dan goede stagevergoeding aan te bieden.

A Gewijzigd overnemen middels am. 84.


86 II.26 We stimuleren de samenwerking of het samengaan van lerarenopleidingen in een regio tot hoogwaardige onderwijsacademies. Dit verhoogt de kwaliteit en biedt meer ruimte voor specialisatie in het onderwijs aan verschillende leeftijdsgroepen of aan kinderen met een achterstand.


We stimuleren de samenwerking of het samengaan van lerarenopleidingen in een regio tot hoogwaardige onderwijsacademies. Dit verhoogt de kwaliteit, trekt meer studenten aan, en biedt meer ruimte voor specialisatie in het onderwijs aan verschillende leeftijdsgroepen of aan kinderen met een achterstand.

C Overnemen.

II.27 De nieuwe regeling voor de kinderopvang biedt nieuwe mogelijkheden om achterstanden in taal en ontwikkeling terug te dringen voordat de kinderen naar de basisschool gaan. Wij bieden basisscholen de ruimte voor een ‘groep nul’, waarbij kinderen vanaf hun derde jaar al een paar dagen per week naar school gaan.

87 II.28 De dalende leesvaardigheid onder scholieren is een van de grootste opgaven voor het onderwijs in de komende jaren. De helft van de jongeren vindt lezen tijdverspilling. Wij versterken het leesonderwijs en willen een onderwijsbreed leesoffensief om achterstanden weg te werken en de ‘lol in lezen’ terug te krijgen. Voorlezen - thuis en op school - moet meer aandacht krijgen.

Provincie Noord-Holland (Huizen, Aalsmeer)

De dalende leesvaardigheid onder scholieren is een van de grootste opgaven voor het onderwijs in de komende jaren. De helft van de jongeren vindt lezen tijdverspilling. Wij versterken het leesonderwijs en willen een onderwijsbreed leesoffensief om achterstanden weg te werken en de ‘lol in lezen’ terug te krijgen Voorlezen - thuis en op school - moet meer aandacht krijgen. Bovendien willen wij een structurele aanpak van laaggeletterdheid en een analyse van het onderwijscurriculum in primair en voortgezet onderwijs. Taalvaardigheid dient het uitgangspunt te zijn, waarbij in het voortgezet onderwijs veel meer aandacht naar inhoudelijk begrip van teksten moet gaan.

C Overnemen.

II.29 Nu al hebben 2,5 miljoen mensen in ons land in het dagelijks leven moeite met lezen en schrijven. Daarmee is ook de laaggeletterdheid veel te hoog. Het zet mensen onterecht op achterstand en leidt tot een nieuwe tweedeling in de samenleving. Wij maken ook hier een forse slag om dit probleem terug te dringen met innovatieve taalprogramma’s en laagdrempelige hulpverlening via gemeenten en op de werkvloer.


88 II.30 Provincie Zuid-Holland (Den Haag)

Het onderwijs moet kinderen gelijke kansen bieden om het beste uit zichzelf te halen. Wij willen dan ook voorkomen dat een deel van de kinderen meer kansen krijgt, omdat ouders voor veel geld bijles kunnen betalen. Als een kind bijles nodig heeft, moet die ondersteuning altijd via het regulier onderwijs worden geboden moet in overleg tussen school en ouders worden gekeken welke vorm van bijscholing nodig is. Elk kind moet toegang kunnen krijgen tot bijscholing.

Geen C Gewijzigd overnemen.


Het laatste gedeelte van de tweede zin weghalen, zorgt dat de tweede zin een herhaling van de eerste is. Juist het statement dat de financiële situatie van ouders niet tot kansenongelijkheid moet leiden is voor de commissie van belang.

Tekstvoorstel:

Het onderwijs moet kinderen gelijke kansen bieden om het beste uit zichzelf te halen. Wij willen dan ook voorkomen dat een deel van de kinderen meer kansen krijgt omdat ouders voor veel geld bijles kunnen betalen. Als een kind bijles nodig heeft, moet in overleg tussen school en ouders worden gekeken welke vorm van bijscholing nodig is. Elk kind moet toegang kunnen krijgen tot bijscholing.

89 II.30 Het onderwijs moet kinderen gelijke kansen bieden om het beste uit zichzelf te halen. Wij willen dan ook voorkomen dat een deel van de kinderen meer kansen krijgt, omdat ouders voor veel geld bijles kunnen betalen. Als een kind bijles nodig heeft, moet die ondersteuning altijd via het regulier onderwijs worden geboden.

Provincie Fryslân (Leeuwarden)

Het onderwijs moet kinderen gelijke kansen bieden om het beste uit zichzelf te halen. Wij willen dan ook voorkomen dat een deel van de kinderen meer kansen krijgt, omdat ouders voor veel geld bijles kunnen betalen. Als een kind bijles nodig heeft, moet die ondersteuning altijd via het regulier onderwijs worden geboden. Het onderwijs behoort leerlingen en studenten gelijke kansen te bieden op een optimale ontwikkeling. Daartoe wordt binnen de reguliere onderwijstijd passend effectief onderwijs geboden.

Geen C Niet overnemen.

Het artikel beoogt het onderscheid weg te halen tussen kinderen met en zonder ouders die dure bijles kunnen betalen en wil daar op een meer rechtvaardige manier vorm aan geven.

II.31 Om te voorkomen dat laatbloeiers door een verkeerde keuze onvoldoende tot hun recht komen, willen wij in het middelbaar onderwijs meer ruimte voor gecombineerde schooladviezen en verlengde brugklassen. Drempels om tussentijds over te stappen naar een andere opleiding worden weggenomen.

90 NIEUW CDAV In het voortgezet onderwijs moet in het kader van de studie- en beroepskeuze aandacht worden besteed aan het belang van economische zelfstandigheid van meisjes en jongens en van het maken van een bewuste keuze met betrekking tot de toekomstige verdeling van zorg en arbeid.

Iedere vrouw en man – ook bij een meer traditionele rolverdeling m.b.t. zorg en arbeid – moet in ieder geval economisch zelfstandig zijn. Minder dan de helft van de middelbaar opgeleide vrouwen is financieel onafhankelijk (dus verdienen minimaal 100% van het wettelijk minimum loon). Van de lager opgeleide vrouwen is dat 21,6%! Uitgangspunt zal moeten zijn dat iedere vrouw en man – ook bij een traditionele rolverdeling m.b.t. zorg en arbeid - in iedere geval economisch zelfstandig moet zijn. Het CDA wil prioriteit geven aan de opzet en uitvoering van effectieve aanpakken om meer economische zelfstandigheid te realiseren. Een bewuste studie en beroepskeuze is een belangrijke succesfactor. Partners moeten zich realiseren wat de gevolgen van hun keuzes zijn bij een eventuele scheiding, overlijden van de partner of andere situatie. Over de gevolgen van die keuze van beide partners moeten beide partners – ook in financieel opzicht - de consequenties dragen.



Het voert wat ver om van jongens en meisjes op het middelbaar onderwijs al te vragen om een bewuste keuze te maken rond de verdeling van zorg en arbeid, omdat de situatie in de toekomst niet te voorspellen is. Het belang van het bewustzijn van economische zelfstandigheid ondersteunt de commissie van harte.

Tekstvoorstel:

In het voortgezet onderwijs moet in het kader van de studie- en beroepskeuze aandacht worden besteed aan het belang van economische zelfstandigheid van meisjes en jongens.


91 II.32 Wij willen voorkomen dat leerlingen met een belemmering als dyslexie worden afgerekend op wat ze niet goed kunnen. Daarom introduceren wij vrijstellingen, waarmee je voor kernvakken op een passend niveau eindexamen kunt doen.

Provincie Brabant (Valkenswaard)

Wij willen voorkomen dat leerlingen met een belemmering als dyslexie worden afgerekend op wat ze niet goed kunnen. Daarom introduceren wij vrijstellingen, waarmee je voor kernvakken op een passend niveau eindexamen kunt doen. De insteek blijft om eerst adequate hulp te bieden. En mocht de hulp te kortsschieten dan introduceren wij vrijstellingen, waarmee je voor kernvakken op een passend niveau eindexamen kunt doen.

Het CDA Valkenswaard vindt dat de leerlingen eerst moeten worden geholpen met hun belemmering. Mocht de hulp niet voldoende zijn, dan kan pas worden overgestapt naar de mogelijkheid van het geven van vrijstellingen.

C Overnemen.


Wij willen voorkomen dat leerlingen met een belemmering als dyslexie worden afgerekend op wat ze niet goed kunnen in plaats van wat ze wél goed kunnen. Daarom introduceren wij vrijstellingen diversificatie in het examenniveau van vakken, waarmee je voor (kern)vakken op een passend niveau eindexamen kunt doen.

Let op: vrijstellingen betekent dat je een vak niet hoeft te doen en dit artikel kan tot begripsverwarring leiden. Daarnaast hebben dyslecten andere talenten waarop ze op een hoger niveau kunnen presteren dan het niveau waarin ze ingeschaald zijn. Op een passend niveau eindexamen doen kan je langs twee kanten bekijken en hoeft niet alleen voor kernvakken alleen te gelden.

C Niet overnemen.

Inhoud wordt al met am. 91 opgenomen.

93 II.32 Provincie Utrecht (Bunnik)

Om te voorkomen dat laatbloeiers door een verkeerde keuze onvoldoende tot hun recht komen, willen wij in het middelbaar onderwijs meer ruimte voor gecombineerde schooladviezen en verlengde brugklassen. Drempels om tussentijds over te stappen naar een andere opleiding worden weggenomen. Iedere leerling die een einddiploma in het voortgezet onderwijs heeft gehaald, moet automatisch toegang krijgen tot een hoger niveau binnen het voortgezet onderwijs zonder aanvullende selectiecriteria.

Leerlingen die een einddiploma in het voortgezet onderwijs hebben gehaald, moeten automatisch toegang krijgen tot een hoger niveau binnen het voortgezet onderwijs. Momenteel stellen veel scholen aanvullende selectiecriteria. Dit is ongewenst. Leerlingen met een einddiploma moeten de kans krijgen om zich op een hoger schoolniveau te bewijzen. De overheid moet die ambitie stimuleren en verbieden dat scholen aanvullende selectiecriteria stellen. Laatbloeiers en leerlingen, die met een sociale achterstand zijn begonnen, hebben hier baat bij.

B Indiener heeft amendement ingetrokken

94 II.33 De invoering van het passend onderwijs heeft nog niet alle problemen opgelost voor kinderen die op school meer ondersteuning nodig hebben. Veel gaat goed, maar het moet nog beter. Zo wordt nog te veel gedacht in regels en structuren in plaats van wat het kind echt nodig heeft. Daarom willen wij meer hulpverleners in de klas en een doorzettingsmacht door een regievoerder die pas loslaat als het kind de hulp krijgt die nodig is. Samenwerkingsverbanden die geld oppotten in plaats van aan zorg besteden worden gekort.

Provincie Zuid-Holland (Barendrecht)

De invoering van passend onderwijs heeft nog niet alle problemen opgelost voor kinderen die op school ondersteuning nodig hebben. Veel gaat goed, maar het moet nog beter. Zo wordt nog teveel gedacht in regels en structuren in plaats van wat het kind echt nodig heeft. Belangrijk is om school en zorg onder één dak te hebben, zodat er direct begeleiding is voor leerlingen. Daarom willen wij meer hulpverleners in de klas/school. Door op sommige plekken het (financiële) schot tussen onderwijs en zorg weg te halen kun je echt een slag slaan en het kind geven wat het nodig heeft. Samenwerkingsverbanden kunnen schoolbudgetten open stellen, zodat de school op deze manier de zorg voor een deel van de kinderen zelf kan organiseren.

Door Zorg en School te clusteren doe je aan preventie, zodat de wachtlijsten in de zorg zullen verminderen. Daardoor gaan er minder kinderen naar het speciaal onderwijs (cluster 4), zullen er minder thuiszitters komen en zorg je voor "inclusief" onderwijs.


De indiener is akkoord met dit voorstel.

Eerste toevoeging laten staan. De overige toevoeging schrappen. Dit is te groot detailniveau voor een verkiezingsprogramma.


De invoering van passend onderwijs heeft nog niet alle problemen opgelost voor kinderen die op school ondersteuning nodig hebben. Veel gaat goed, maar het moet nog beter. Zo wordt nog teveel gedacht in regels en structuren in plaats van wat het kind echt nodig heeft. Belangrijk is om school en zorg onder één dak te hebben, zodat er direct begeleiding is voor leerlingen. Daarom willen wij meer hulpverleners in de klas/school. Samenwerkingsverbanden die geld oppotten in plaats van het in overleg met scholen aan zorg besteden, worden gekort.


95 II.33 Provincie Zeeland / CDA Midvoor

De invoering van het passend onderwijs heeft nog niet alle problemen opgelost voor kinderen en jongeren die op school meer ondersteuning nodig hebben. Veel gaat goed, maar het moet nog beter. Zo wordt nog te veel gedacht in regels en structuren in plaats van wat het kind of jongere écht nodig heeft. Daarom willen wij meer hulpverleners in de klas die samenwerken met de leerkracht en andere onderwijsprofessionals. Ook willen wij doorzettingsmacht creëren door een regievoerder die pas loslaat als het kind de hulp krijgt die nodig is. Ouders hebbend daarin echter het laatste woord en krijgen derhalve instemmingsrecht voordat deze regievoerder een besluit neemt. Schoolbesturen en samenwerkingsverbanden krijgen altijd een ultieme mogelijkheid om naar voorstel van de regievoerder het onderwijs voor het betreffende kind of jongere écht passend te maken. Samenwerkingsverbanden die geld oppotten in plaats van aan zorg besteden, worden door het Rijk gekort.

De oorspronkelijke tekst impliceert een onafhankelijke regievoerder, zonder relatie met het bevoegd gezag (schoolbestuur of samenwerkingsverband). Hoe meer zo'n regievoerder optreedt, hoe meer de vrijheid van onderwijs (Art. 23) kan worden aangetast. De regievoerder hoeft immers niet de wensen van ouders mee te laten wegen, enkel het in zijn ogen belang van het kind. Beter is dat ouders hun zeggenschap houden en dat schoolbestuurders altijd nog een ultieme kans krijgen om het kind alsnog het passende onderwijs te geven dat de regievoerder wenst.

B Overnemen.

96 II.33 Provincie Utrecht (Utrechtse Heuvelrug / Zeist)

De invoering van het passend onderwijs heeft nog niet alle problemen opgelost voor kinderen die op school meer ondersteuning nodig hebben. Veel gaat goed, maar het moet nog beter. Zo wordt nog te veel gedacht in regels en structuren in plaats van wat het kind echt nodig heeft. Daarom willen wij ruimte bieden voor passend onderwijs in scholen, ruimte voor kleinere groepen, meer hulpverleners in de klas en een doorzettingsmacht door een regievoerder die pas loslaat als het kind de hulp krijgt die nodig is. Samenwerkingsverbanden die geld oppotten in plaats van aan zorg besteden worden gekort.

De invoering van het Passend Onderwijs heeft ook ruimtelijke consequenties. De indieners vinden het van groot belang dat hier rekening mee wordt gehouden om tot een passende huisvesting te komen.

A Gewijzigd overnemen


De invoering van het passend onderwijs heeft nog niet alle problemen opgelost voor kinderen die op school meer ondersteuning nodig hebben. Veel gaat goed, maar het moet nog beter. Zo wordt nog te veel gedacht in regels en structuren in plaats van wat het kind echt nodig heeft. Daarom willen wij passend onderwijs met faciliteiten zoals meer hulpverleners in de klas en een doorzettingsmacht door een regievoerder die pas loslaat als het kind de hulp krijgt die nodig is. Samenwerkingsverbanden die geld oppotten in plaats van aan zorg besteden worden gekort.

II.34 Het vakmanschap en de technische vaardigheden die jongeren leren op het VMBO en MBO zijn onmisbaar in deze tijd. Het grote tekort aan stageplaatsen vraagt om gerichte samenwerking van het onderwijs, brancheorganisaties en het MKB.

97 II.35 Wij willen de doorstroming vanuit het MBO naar de succesvolle associate degreeprogramma’s op HBO-niveau verruimen en we kijken strenger naar het aanbod van opleidingen waar weinig vraag naar is op de arbeidsmarkt. Ook willen wij een beroepsgerichte variant van de HAVO, gericht op sectoren met voorzienbare tekorten als de zorg, onderwijs en techniek.

Provincie Utrecht (Eemnes)

Wij willen de doorstroming vanuit het MBO naar de succesvolle associate degreeprogramma’s op HBO-niveau verruimen. en we kijken strenger naar het aanbod van opleiding waar weinig vraag naar is. Ook willen wij een beroepsgerichte variant van de HAVO, gericht op sectoren met voorzienbare tekorten als de zorg, onderwijs en techniek, middelbaar onderwijs en arbeidsmarkt. We korten de vergoeding aan MBO opleidingen waar weinig vraag naar is op de arbeidsmarkt en belonen aanbod van opleidingen waar een tekort aan is. Ook willen we dat opleidingen meer doen aan het bijscholen van docenten.

Ontwikkelingen gaan steeds sneller en als gevolg daarvan wijzigt de arbeidsmarkt voortdurend. Het aanbod van opleidingen en de inhoud van de lesprogramma's sluit onvoldoende aan bij datgene wat op de arbeidsmarkt gevraagd wordt. Schoolbestuurders zijn teveel bezig met het financieel resultaat en te weinig met het aanpassen van de opleidingen op de arbeidsmarkt, zowel in kwantiteit als kwaliteit. (PS: de beroeps HAVO bestaat al 2 jaar)


De indiener is akkoord met dit voorstel.


Wij willen de doorstroming vanuit het MBO naar de succesvolle associate degreeprogramma’s op HBO-niveau verruimen. Aandachtspunt voor het MBO is ook dat het onderwijsaanbod passend is met de behoefte in de regio, waarbij het opleidingsaanbod goed aansluit bij de vraag.Ook willen wij een beroepsgerichte variant van de HAVO, gericht op sectoren met voorzienbare tekorten als de zorg, onderwijs en techniek.We stimuleren instellingen, ouders en aspirant-studenten om voor opleidingen te kiezen waar vraag naar is op de arbeidsmarkt.


98 II.36 CDJA / Provincie Utrecht (CDJA) / Provincie Zuid-Holland (Delft)

Wij voeren een basisbeurs voor studenten in zodat alle jongeren weer kunnen doorleren zonder grote schulden te maken. De basisbeurs geldt voor de bachelorfase de nominale duur van de bachelor- en masterfase en maakt een onderscheid tussen thuis- en uitwonende studenten. De invoering gaat niet ten koste van de extra onderwijsmiddelen voor het hoger onderwijs en de OV-studentenkaart blijft behouden.

Voor studenten in het hoger onderwijs is een opleiding zonder master vaak nog geen volwaardige diploma. Dit amendement repareert dat. Door de lengte van de beurs te koppelen aan de nominale studieduur, moedig je studenten aan om door te studeren, zoals het CDA altijd heeft aangemoedigd. Met dit amendement maken we het mogelijk voor studenten om zonder of met een minieme schuldenlast af te studeren. Wat de indieners betreft kan er dekking gevonden worden voor dit voorstel in een versobering van de OV-jaarkaart naar de nominale studieduur.

A Overnemen.

99 II.36 Provincie Zeeland (Noord-Beveland)

Wij voeren een basisbeurs voor studenten in zodat alle jongeren weer kunnen doorleren zonder grote schulden te maken. De basisbeurs geldt voor de bachelorfase en maakt een onderscheid tussen thuis- en uitwonende studenten. De invoering gaat niet ten koste van de extra onderwijsmiddelen voor het hoger onderwijs en de OV-studentenkaart blijft behouden. Daarnaast zal compensatie plaatsvinden voor studenen vanaf het moment dat het leenstelsel is gestart tot de aanvang van de nieuwe basisbeursregeling.

Het CDA was al bij de invoering, tegen het leenstelsel. Er is sinds de invoeren daarvan een generatie jongeren opgegroeid die tussen wal en schip komen te vallen. Dit is niet in lijn met een rechtvaardig beleid waar het CDA voorstaat. Daarom vinden we dat er financiele compensatie dient plaats te vinden voor studenten die tijdens het huidige leenstelsel ingeschreven stonden bij een onderwijsinstelling. Daartoe dient er voor de hoogte van de compensatie door het Centraal Planbureau een rechtvaardige doorberekening te worden gemaakt.

A Zie vergelijkbare, overgenomen tekst am. 25

100 II.36 Provincie Brabant (Eindhoven)

Wij voeren een basisbeurs voor studenten in zodat alle jongeren weer kunnen doorleren zonder grote schulden te maken. De basisbeurs geldt voor de bachelorfase en maakt een onderscheid tussen thuis- en uitwonende studenten. De invoering gaat niet ten koste van de extra onderwijsmiddelen voor het hoger onderwijs en de OV-studentenkaart blijft behouden. Studenten die binnen het huidige leenstelsel schulden hebben moeten maken worden daarvoor gecompenseerd.

Electoraal gezien is het niet handig om specifiek te benoemen dat de basisbeurs alleen voor de bachelorfase geldt. Sinds kort zijn meerdere partijen voorstander van de terugkeer van de basisbeurs. Deze partijen geven aan compensatie te willen voor de verloren generatie. Wanneer studenten deze standpunten met elkaar vergelijken komt die van ons er standaard als 'slechtse optie' uit. Daarnaast moeten studenten zich alsnog in diepe schulden steken wanneer deze niet voor de masterfase zou gelden, dat moeten we voorkomen. Daarnaast hebben CDA Kamerleden meermaals aangegeven vóór compensatie en vóór beurs in de Masterfase te zijn. Mijn aanpassing corrigeert dit.

A Zie vergelijkbare, overgenomen tekst am. 25

101 NIEUW Provincie Zuid-Holland (Rotterdam, Krimpen a/d IJssel) / Stedennetwerk

Het CDA wil een structurele aanpak van de laaggeletterdheid in Nederland. Daartoe wordt op korte termijn het onderwijscurriculum vanaf de voorschoolse educatie tot en met de laatste klassen van de middelbare school geanalyseerd. Het bijbrengen van taalvaardigheid in lezen en schrijven dient uitgangspunt te worden van het onderwijs.

De wijze waarop wij leren lezen en schrijven is aantoonbaar niet afdoende om laaggeletterdheid tegen te gaan. De strijd tegen de laaggeletterdheid wordt grotendeels gevoerd door tijdelijke programma’s, extra aanbod, speciale dagen of weken. Berichten van de overheid worden in twee soorten naar buiten gebracht: mensen die het wél snappen, en een simpele versie voor de rest.

C Zie vergelijkbare, overgenomen tekst am. 87

102 NIEUW StedennetwerkHet CDA wil een structurele aanpak van de laaggeletterdheid in Nederland. Daartoe wordt op korte termijn het onderwijscurriculum van groep 1 van de basisschool tot en met de laatste klassen van de middelbare school geanalyseerd. Het bijbrengen van taalvaardigheid in lezen en schrijven dient uitgangspunt te worden van het onderwijs.

De grote crisis in de maatschappelijke communicatie is dat de laaggeletterdheid in Nederland toeneemt. De economische effecten, maar ook het onbegrip bij degroeiende groep mensen die niet mee kunnen komen, zijn betonrot in de samenleving. En er is geen daling te bespeuren. Daarom moet nadrukkelijk onderzocht worden of de structuur waarmee leerlingen op de Nederlandse scholen taligheid (lezen en schrijven) aangeleerd krijgen wel klopt.

C Zie vergelijkbare, overgenomen tekst am. 87

II.37 Wij blijven studenten en scholieren de ruimte bieden voor activiteiten naast je opleiding. Juist die brede vorming is de kracht van ons onderwijs. Om de werkdruk voor studenten te verlagen maken we in de bekostiging van het hoger onderwijs meer ruimte voor financiering per studiepunt.


II.38 Het Nederlands wetenschappelijk onderzoek is van wereldklasse. Toch blijven onze investeringen in fundamenteel en praktijkgericht onderzoek achter bij de Europese doelstelling van 2,5% BBP. Het Nationale Groeifonds kan een belangrijke bijdrage leveren aan nieuwe investeringen.

II.39 Om het belang van wetenschappelijk onderzoek te versterken voeren we een nieuw systeem in van een eigen werkkapitaal voor jonge onderzoekers en hoogleraren. Hiermee zorgen we dat ook in de toekomst voldoende ruimte kan worden gegeven aan de financiering van ongebonden fundamenteel onderzoek in alle wetenschappelijke disciplines.

II.40 De vrijheid van onderwijs staat onder druk en wordt steeds verder ingeperkt. Wij staan pal voor de vrije keuze van ouders om de school te kiezen die past bij de opvoeding van hun kinderen. Met een goed toezicht op kwaliteitseisen en strenge handhaving zorgen we dat kinderen op elke school goed onderwijs krijgen. Daarmee beschermen wij de ruimte voor bijzondere scholen om zelf invulling te geven aan het onderwijs op basis van godsdienst of levensovertuiging.

II.41 We treden streng op tegen scholen die via het onderwijs onverdraagzaamheid, antidemocratische ideeën of een afkeer van de Nederlandse samenleving doorgeven. ‘Burgerschap, democratie en rechtsstaat’ worden voor alle leerlingen in het voortgezet onderwijs een apart onderdeel van het eindexamen. Dat vraagt ook om extra aandacht voor dit thema in de opleiding en bijscholing van leraren.

103 II.42 Wij steunen de Zeeland-wet waarmee kleinere scholen meer ruimte krijgen om financieringsstromen voor onderwijs en kinderopvang samen te voegen. Wij zijn tegen een verdere aanscherping van de opheffingsnormen voor kleine scholen en willen de kleine scholentoeslag behouden

Provincie Zeeland

Tekstuele wijziging: Wij steunen de Zeeland-wet Zeeuws-Vlaanderen wet waarmee kleinere scholen meer ruimte krijgen om financieringsstromen voor onderwijs en kinderopvang samen te voegen. Wij zijn tegen een verdere aanscherping van de opheffingsnormen voor kleine scholen en willen de kleine scholentoeslag behouden.

De Zeeland-wet is een foutieve benaming voor deze wet. Dit moet de Zeeuws-Vlaanderen wet zijn

C Overnemen.

II.43 Wij vinden een goede spreiding van scholen en onderwijsinstellingen in het middelbaar en hoger onderwijs van groot belang om te voorkomen dat jongeren wegtrekken. Zeker in het beroepsonderwijs vormt een school een vestigingsfactor voor nieuwe economische activiteit.

104 II.44 Internationalisering van het onderwijs is voor ons geen doel op zich, maar moet van meerwaarde zijn voor de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek, de vorming van de student of de veranderende vraag op de arbeidsmarkt. Onderwijs in het Engels mag er niet toe leiden dat specifieke Nederlandse vraagstukken niet meer worden bestudeerd of gedoceerd. Als regel willen wij dat aan universiteiten de bachelorfase in beginsel in het Nederlands wordt gegeven. De masteropleiding kan aansluiten bij de gangbare taal in het vakgebied.

Provincie Gelderland (Nijmegen)

Internationalisering van het onderwijs is voor ons geen doel op zich, maar moet van meerwaarde zijn voor de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek, de vorming van de student of de veranderende vraag op de arbeidsmarkt. Onderwijs in het Engels mag er niet toe leiden dat specifieke Nederlandse vraagstukken niet meer worden bestudeerd of gedoceerd. Als regel willen wij dat aan universiteiten de bachelorfase in beginsel in het Nederlands wordt gegeven. De masteropleiding kan aansluiten bij de gangbare taal in het vakgebied.

De toevoeging ‘in beginsel’ zwakt de paragraaf al te zeer af, want ze betekent geen verandering ten opzichte van het huidige beleid. Wanneer we echt willen dat het Nederlands als instructietaal niet verdwijnt uit het hoger onderwijs, dan moeten we zonder omhaal durven formuleren. Overigens sluit een regel uitzonderingen niet uit, waardoor de zinsnede 'in beginsel' ronduit overtollig is.

C Overnemen.

105 II.45 Duitsland en Frankrijk zijn grote buurlanden en belangrijke handelspartners voor ons bedrijfsleven. Daarom willen wij meer aandacht voor de Duitse en Franse taal in het voortgezet en hoger onderwijs en meer uitwisselingen voor scholieren.

Provincie Groningen

Duitsland en Frankrijk zijn grote buurlanden en belangrijke handelspartners voor ons bedrijfsleven. Daarom willen wij meer aandacht voor de Duitse en Franse taal in het voortgezet en hoger onderwijs en meer uitwisselingen voor scholieren en studenten.

Omdat er in het voorstel ook gesproken wordt over hoger onderwijs lijkt de toevoeging “en studenten” op zijn plaats.

C Overnemen.


II.46 Samen met de sociale partners en onderwijsinstellingen maken we een ambitieuze agenda voor de introductie van leerrechten voor iedere werknemer. Met deze leerrechten kun je gedurende je hele loopbaan je kennis en vaardigheden op peil houden en omscholen als dat nodig is. De overheid levert een specifieke bijdrage aan de opbouw van de leerrechten voor lager- en middelbaaropgeleiden.

106 II.47 De coronacrisis heeft een geweldige impuls gegeven aan het online-onderwijs. Wij willen deze ontwikkeling versterken en de kwaliteit van het online-onderwijs vergroten. Leerkrachten moeten extra tijd krijgen om de omschakeling naar het online-onderwijs goed vorm te kunnen geven.


De coronacrisis heeft een geweldige impuls gegeven aan het online-onderwijs maar er is echter nog veel terrein te winnen om de kwaliteit van het onderwijs niet verder achteruit te laten gaan. Wij willen deze ontwikkeling versterken en de kwaliteit van het online-onderwijs vergroten, maar niet ten koste van fysiek onderwijs. Leerkrachten moeten extra tijd krijgen om de omschakeling naar het online-onderwijs goed vorm te kunnen geven.

Het woord "geweldig" impliceert een bepaalde kwaliteit waar hier niet echt sprake van is. De kwaliteit van het online-onderwijs is zienderogen slechter dan het geven van fysiek onderwijs. De kwaliteit moet doen ook snel omhoog en er moet meer geïnvesteerd worden in het geven van online-onderwijs, maar fysiek onderwijs moet altijd het uitgangspunt blijven. Online-onderwijs is alleen nodig daar waar het niet anders kan.

C Overnemen.

II.48 Voor het basisonderwijs richten we een digitale school op, waarmee zieke kinderen of thuiszitters vanuit huis de lessen kunnen blijven volgen in de belangrijkste vakken.

107 NIEUW Provincie Zuid-Holland (Rotterdam); Stedennetwerk

De eerste zes jaar van een mensenleven zijn cruciaal in de ontwikkeling. In die jaren kun je de grootste achterstand oplopen, maar dus ook het grootste verschil maken. Voor- en vroegschoolse educatie is een onmisbare schakel en moet vast onderdeel worden van ons onderwijsbestel. Alle kinderen, en vooral de kinderen met een taal- en/of ontwikkelingsachterstand, hebben recht op voorschoolse educatie van 2 tot 4.

In de eerste zes jaar van een mensenleven maken de hersenen de meeste verbindingen aan en worden de grootste sprongen gemaakt. De basis die in die jaren wordt gelegd is leidende in de rest van het leven. In die jaren kunnen kinderen de grootste achterstand oplopen die in het verdere leven ook niet of nauwelijks goed te maken is. Als het dus gaat om kansengelijkheid, dan moeten we in de eerste 6 jaar investeren. Het Nederlandse onderwijsbestel begint pas vanaf 4 en leerplicht pas vanaf 5, dan is het grootste deel van die cruciale periode voorbij. Met name in achterstandswijken in stedelijk gebied zien we heel veel kinderen met een taal- en/of ontwikkelingsachterstand, vaak doordat ouders niet of nauwelijks de taal spreken. Voor- en vroegschoolse educatie is cruciaal voor alle kinderen, maar vooral voor deze kinderen en daarom moet dit een onlosmakelijk onderdeel van ons onderwijsbestel worden.



In de eerste jaren van een mensenleven wordt de basis gelegd voor de kansen in het verdere leven. Daarom onderschrijven wij het belang van voorschoolse educatie voor kinderen met een taal en/of ontwikkelingsachterstand. Voorschoolse educatie biedt deze kinderen een goede start op de basisschool.

108 NIEUW Provincie Limburg, (Valkenburg aan de Geul)

Er moet een landelijk programma komen met digitaliseringsonderwijs voor ouderen en/ of eenzamen.

De corona-crisis heeft eens te meer duidelijk gemaakt dat mensen met een digitale achterstand snel vereenzamen.

C Overnemen.

Hoofdstuk III Een eerlijke economieIII. §Rentmeesterschap in duurzaamheid en klimaat III.96 Wij willen een nationaal plan voor twaalf

provinciale icoonprojecten op het terrein van duurzaamheid en schone energie. Elke provincie draagt een eigen project aan dat een bijdrage levert aan de nationale klimaatopgave

231 III.97 Het klimaatbeleid moet hand in hand gaan met een industriebeleid dat zorgt voor een eerlijk speelveld voor bedrijven in ons land en op de Europese markt. Waar nodig worden aanbestedings- en mededingingsregels aangepast en worden de staatsteunregels ook van toepassing op bedrijven van buiten Europa.

CDA België Het klimaatbeleid moet hand in hand gaan met een industriebeleid dat zorgt voor een eerlijk speelveld voor bedrijven in ons land en op de Europese en wereldmarkt. Waar nodig worden aanbestedings- en mededingingsregels aangepast zonder daarbij de belangen van het MKB uit het oog te verliezen en worden de staatsteunregels ook van toepassing op bedrijven van buiten Europa.

Aanpassingen aan mededingingsregels op Europees niveau zoals ze momenteel besproken worden hebben vooral betrekking op de grote bedrijven ('European champions') en kunnen daardoor negatieve gevolgen hebben op het MKB. Enige voorzichtigheid is daarom gepast.

B Overnemen.


232 III.97 Provincie Fryslân (Weststellingwerf)

Het klimaatbeleid moet hand in hand gaan met een industriebeleid dat zorgt voor een eerlijk speelveld voor bedrijven in ons land en op de Europese wereldmarkt. Waar nodig worden aanbestedings- en mededingingsregels aangepast en worden de staatsteunregels ook van toepassing op bedrijven van buiten Europa.

Door de nog steeds toenemende globalisering wordt het steeds belangrijker om uniforme eisen aaan producten te stellen om zodoende een eerlijk speelveld wereldwijd te creëren. Het kan niet zo zijn dat een Europese producent aan strengere klimaatbeleidsregels moet voldoen dan zijn Chinese of Amerikaanse concurrent. Daarmee wordt de concurrentiepositie van de Europese bedrijven benadeeld. Een voorbeeld in het verleden hiervan is de medicijnproductie.

C De strekking van dit amendement wordt overgenomen met het overnemen van am. 231.

III.98 Een eerlijk speelveld vraagt ook om Europese afspraken over gelijke beprijzing van de CO2-uitstoot door bedrijven en gelijke tarieven voor een vliegbelasting. Zodra Europa haar reductiedoelstelling verhoogt naar 55%, kunnen we de Nederlandse CO2-heffing schrappen. Ook moeten we in Europa afspraken maken over de verdere verduurzaming van de luchtvaart en de scheepvaart, bijvoorbeeld over het gebruik van walstroom tijdens het verblijf in havens.

233 III.99 De beperking van de uitstoot van CO2 en stikstof vraagt in eigen land om een evenredige bijdrage van alle sectoren. Met de tien bedrijven die de grootste uitstoot van broeikasgassen veroorzaken maken we stevige afspraken over de reductiedoelstellingen en de ondersteuning die zij hierbij ontvangen. Ook in de agrarische sector gaan we werken met langjarige duurzaamheidsdoelen

Provincie Gelderland (Hattem)

De beperking van de uitstoot van CO2 en stikstof vraagt in eigen land om een evenredige bijdrage van alle sectoren. Met de tien bedrijven die de grootste uitstoot van broeikasgassen veroorzaken maken we stevige afspraken over de reductiedoelstellingen en de ondersteuning die zij hierbij ontvangen. Ook in de agrarische sector gaan we werken met langjarige duurzaamheidsdoelen met de agrarische sector worden stevige afspraken gemaakt over reductiedoelstellingen.

Uit het rapport Remkes is gebleken, dat de agrarische sector de grootste emittent is van stikstofoxiden. Daarom zijn ook daar zijn stevige afspraken nodig om tot verbetering te komen. Er is geen reden om dit anders aan te pakken dan bij de bedrijven.

B Niet overnemen.

Langjarige duurzaamheidsdoelen die voorgesteld worden zullen in lijn zijn met de uitdaging die voorligt. De duurzaamheidsdoelstellingen zijn gericht op reductie van stikstof, maar de doelen moeten ook perspectief geven zodat de agrarische sector weet dat de doelen te behalen zijn zonder dat er tussentijds weer aanpassingen volgen en gedane investeringen voor niets bleken te zijn.

234 III.100 Wij kiezen voor een versnelde overgang naar een betaalbare, duurzame energiemix. Windenergie op zee blijft een belangrijke bron. We blijven investeren in zonne-energie, duurzame biomassa en energiebesparing. Voor de periode na 2030 is kernenergie een serieuze optie. Samen met de energiesector ontwikkelen we daarom nieuwe plannen voor tenminste twee extra kerncentrales. Ook ontkomen we niet aan de opslag van CO2 onder de Noordzee.

Dertigersnetwerk

Wij kiezen voor een versnelde overgang naar een betaalbare, duurzame energiemix. Windenergie op zee blijft een belangrijke bron. We blijven investeren in zonne-energie, duurzame biomassa en energiebesparing. Voor de periode na 2030 is kernenergie een serieuze optie. Samen met de energiesector ontwikkelen we daarom nieuwe plannen voor tenminste twee extra kerncentrales. Ook ontkomen we niet aan de opslag van CO2 onder de Noordzee. Om te voorkomen dat CO2-opslag en kernafval als probleem wordt doorgeschoven naar volgende generaties, investeren we in R&D rond het hergebruik van CO2 en het verminderen en het hergebruik van kernafval.

Kernenergie en de opslag van CO2 lijken inderdaad onontkombaar te zijn. Het is echter wel van belang te realiseren dat we op dit moment nog geen lange termijnvisie hebben in beleid, maar ook niet in ons programma, over wat we vervolgens met kernafval en de opgeslagen CO2 doen. Er zit veel potentie in hebgrebuik van beide stromen; dit vereist echter nog een hoge mate van onderzoek en ontwikkeling. Als dertigers zouden we moeten pleiten voor echt 'rentmeesterschap' en de volgende generaties ook een toekomstbeeld moeten mee geven rond deze resten afvalstromen. Met de visie van Hugo de Jonge om nu niet te bezuinigen, maar juist te investeren is dit een belangrijke mogelijkheid.

B Overnemen.


Wij kiezen voor een versnelde overgang naar een betaalbare, duurzame energiemix. Windenergie op zee blijft een belangrijke bron. We blijven investeren in zonne-energie, duurzame biomassa en energiebesparing. Voor de periode na 2030 is kernenergie een serieuze optie. Samen met de energiesector ontwikkelen we daarom nieuwe plannen voor tenminste twee extra kerncentrales. Ook ontkomen we niet aan de opslag van CO2 onder de Noordzee. We blijven investeren in zonne-energie, duurzame biomassa die niet afkomstig is van Nederland of wereldwijde bossen/bomen en in energiebesparing.

Er is veel discussie over het kappen van bomen overal ter wereld om van voldoende biomassa te komen.

C Niet overnemen.

Het is zeker waar dat deze discussie loopt. De commissie ziet biomassa dan ook als een optie als deze duurzaam is en heeft dit ook zo verwoord. De toevoeging is in die zin een uitwerking van het woord duurzaam, maar ook te beperkend. Er zijn gevallen waarin bomen wel gebruikt kunnen worden omdat deze toch al geruimd zouden worden en dan kunnen deze wel benut worden voor biomassa.


236 III.100 Provincie Noord-Holland (Den Helder)

Wij kiezen voor een versnelde overgang naar een betaalbare, duurzame energiemix. Windenergie op zee blijft een belangrijke bron. We blijven investeren in zonne-energie, duurzame biomassa en energiebesparing. Voor de periode na 2030 is kernenergie een serieuze optie. Samen met de energiesector ontwikkelen we daarom nieuwe plannen voor tenminste twee extra kerncentrales. Ook ontkomen we niet aan de opslag van CO2 onder de Noordzee. Onze inzet zal er op gericht zijn om investeringen in de energietransitie juist ook te richten op regio’s die we economisch willen versterken.

1. De haven van Den Helder is een belangrijke economische motor voor de regio.2. De toekomst van de offshore haven wordt bepaald door de Energietransitie op de Noordzee, met zowel Offshore Wind als Waterstof.3. De Noordkop is een kwetsbaar krimpgebied.4. De CDA inzet voor sterke regio’s en energietransitie komen aldus in Den Helder samen. 5. Met het voorgestelde amendement wordt een opening hiertoe gecreëerd.

B Overnemen.

237 III.101 Wij zetten ook in op nieuwe energiebronnen als geothermie en warmtenetten en energiedragers als waterstof en synthetische kerosine. Om altijd ruimte te houden voor innovatie en nieuwe inzichten, willen wij een periodieke review van het klimaatakkoord.

Provincie Fryslân (Achtkarspelen)

Wij zetten ook in op nieuwe energiebronnen als geothermie en warmtenetten en energiedragers als waterstof en synthetische kerosine. Wij bevorderen het gebruik van blauwe diesel. Om altijd ruimte te houden voor innovatie en nieuwe inzichten, willen wij een periodieke review van het klimaatakkoord.

In alle provincies is bij heel veel tankstations al (HVO100 ofwel 'blauwe diesel') te koop. Gewone diesel kost gemiddeld € 1,13 en blauwe diesel kost gemiddeld € 1,37. Veel ‘tankers’ tanken het liefst goedkoop. Met ‘zwart rokende’ auto’s nemen ze weer deel aan het verkeer. Logisch dat binnensteden deze ‘gewone dieselauto’s’ proberen te weren. Dit hoeft niet, als er blauwe diesel wordt getankt. Bestaande dieselmotoren zijn zonder aanpassing geschikt voor blauwe diesel.


Blauwe diesel is te specifiek om te noemen, maar het is een goede toevoeging om in den brede te benoemen dat duurzame/schone brandstoffen inzet verdienen.



Wij zetten ook in op nieuwe energiebronnen als geothermie en warmtenetten en energiedragers als waterstof en synthetische kerosine of duurzame en schone brandstof. Om altjd...

238 III.101 Provincie Overijssel

Wij zetten ook in op nieuwe energiebronnen als geothermie en warmtenetten en energiedragers als waterstof en synthetische kerosine. Om altijd ruimte te houden voor innovatie en nieuwe inzichten, willen wij een periodieke review van het klimaatakkoord, te beginnen in 2022, om de maatregelen te blijven toetsen op kosteneffectiviteit en efficiency.

Laten we dit concreter maken. Over een paar jaar kunnen we de balans al opmaken waar we staan met de huidige plannen. Zo nodig moeten we bijsturen.

B Overnemen.

239 NIEUW Provincie Limburg (Statenfractie)

Een nationale investering in een moderne Waterstofinfrastructuur vanuit Rotterdam naar Zuid Limburg dient twee doelen. Het draagt substantieel bij aan de weg naar klimaatneutraliteit van het Chemelot-terrein en het maakt de Brightland Campus schakelpunt in een netwerk met Duitsland, België en Europa.

Limburg investeert nu al in de voorbereiding van deze voor het land relevante infrastructuur backbone.

C Niet overnemen.

Dit valt onder de meer algemene opmerking dat ingezet wordt op nieuwe warmtebronnen zoals waterstof. Bovendien refereert het programma in artikel III.91 al aan de kansen voor grensoverschrijdende projecten om energie-intensieve industrieclusters te verduurzamen.

III.102 Wij verruimen de regelingen die investeringen in isolatie, verduurzaming of energiebesparing in je eigen huis haalbaar en betaalbaar maken. Alle regelingen worden samengebracht in een online klimaatloket, waar je terecht kunt voor subsidies en advies op maat over de beste en meest rendabele investeringen.


240 III.103 Bij de nieuwbouw van woonwijken wordt duurzaam, klimaatneutraal en meer groen de norm. Als gemeenten de regierol krijgen in het verduurzamen van wijken, mogen zij ook kiezen voor behoud en aanleg van gasnetten in de gemeente, zolang dit past in de verduurzaming van de gebouwde omgeving op weg naar 2050. Een verbod is dan niet nodig.

Provincie Zuid-Holland (Den Haag, Lansingerland)

Bij de nieuwbouw van woonwijken wordt duurzaam, klimaatneutraal en meer groen de norm. Wij stimuleren niet alleen circulair bouwen maar ook energie-positief bouwen voor een duurzamer en groener Nederland. Als gemeenten de regierol krijgen in het verduurzamen van wijken, mogen zij ook kiezen voor behoud en aanleg van energietransportnetwerken gasnetten in de gemeente, zolang dit past in de verduurzaming van de gebouwde omgeving op weg naar 2050. Een verbod is dan niet nodig.

- Energietransportnetwerken ipv gasnetten omdat deze niet alleen voor verschillende soorten gas maar ook voor waterstof en warmtenetten gebruikt kunnen worden. Dit aub in het hele stuk verduidelijken.- Stimuleren van energie-positief bouwen zodat waar de netten het toelaten nu al energie-positief gebouwd kan worden. Bij andere huizen kan dit dan op een later tijdstip aangepast worden. Zo moet energie minder ver getransporteerd wroden en worden energienetten onlast.



Eerste zin overnemen.

Tweede suggestie gewijzigd overnemen, omdat de bestaande gasnetten mogelijk geschikt zijn om in de toekomst waterstof te transporteren. Een gasnet is daarmee een variant van een energietransportnetwerk. De commissie vindt het echter belangrijk om hier ook specifiek het gasnet te noemen omdat deze juist met het oog op de toekomst nuttig kunnen zijn en de gasinfrastructuur om die reden behouden moet blijven of uitgebreid kan worden. Het idee dat op sommige plekken leeft dat geen gasnetten meer de grond in mogen, wil de commissie hiermee tegenspreken. Bij de verduurzaming van de gebouwde omgeving kunnen gemeenten als laatste optie ook kiezen voor de aanleg van nieuwe gasnetten voor nieuwe wijken, waarbij de regel is dat dan alle andere mogelijkheden tot verduurzaming zijn overwogen.

Tekstvoorstel:

Bij de nieuwbouw van woonwijken wordt duurzaam, klimaatneutraal en meer groen de norm. Wij stimuleren niet alleen circulair bouwen maar ook energie-positief bouwen voor een duurzamer en groener Nederland. Als gemeenten de regierol krijgen in het verduurzamen van wijken, mogen zij ook kiezen voor behoud en aanleg van gasnetten in de gemeente. Daarbij zou het uitgangspunt in de verduurzaming van de gebouwde omgeving richting 2050 moeten zijn dat aanleg van gasnetten wordt gezien als laatste optie. Een verbod is dan niet nodig.

241 III.103 Provincie Noord-Holland (Huizen)

Bij de nieuwbouw van woonwijken wordt duurzaam, klimaatneutraal en meer groen de norm. Bij nieuwbouw worden huiseigenaren gestimuleerd een waterput onder hun woning te bouwen voor het opvangen en hergebruiken van regenwater. Als gemeenten de regierol krijgen in het verduurzamen van wijken, mogen zij ook kiezen voor behoud en aanleg van gasnetten in de gemeente, zolang dit past in de verduurzaming van de gebouwde omgeving op weg naar 2050. Een verbod is dan niet nodig.

Hergebruik van regenwater draagt bij aan zuinig omgaan met water.




Bij de nieuwbouw van woonwijken wordt duurzaam, klimaatneutraal en meer groen de norm. Bij nieuwbouwwijken worden mogelijkheden voor de opvang en hergebruik van regenwater bevorderd. Als gemeenten de regierol krijgen in het verduurzamen van wijken, mogen zij ook kiezen voor behoud en aanleg van gasnetten in de gemeente, zolang dit past in de verduurzaming van de gebouwde omgeving op weg naar 2050. Een verbod is dan niet nodig.


242 III.104 Wij willen een stimuleringsprogramma voor de introductie van hybride cv-ketels voor de verwarming van woningen. In de toekomst wordt deze ketel verplicht bij de vervanging van de oude ketel. We stimuleren de productie van groen gas.

CDA Duurzaamheids-netwerk, Provincie Gelderland

Wij willen een stimuleringsprogramma voor de introductie van hybride cv-ketels voor de verwarming van woningen, passend binnen de wijkgerichte aanpak van de energietransitie door de gemeenten. In de toekomst wordt deze ketel verplicht bij de vervanging van de oude ketel. We stimuleren de productie van groen gas.

De huidige tekst bevordert ongeclausuleerd de stimulering van de hybride cv-ketel (een warmtepomp die elektriciteit gebruikt, gecombineerd met een gasketel die gas gebruikt) en beoogt zelfs deze ketel verplicht te stellen. Daarmee kan een gas-lock-in ontstaan voor de levensduur van die (verplichte) ketel aangezien, voor de verwarming van de woning, die hybride ketel ook gas nodig blijft hebben. Met deze tekstwijziging blijft staan dat deze ketels gestimuleerd worden, maar wordt voorkomen dat dit de plannen van gemeenten kan doorkruisen als zij een alternatief voor een gasvoorziening in een bepaalde wijk wil bewerkstellingen.



Wij willen een stimuleringsprogramma voor de introductie van hybride cv-ketels voor de verwarming van woningen, die naast de wijkgerichte aanpak kan bestaan en daarmee niet concurreert. We zoeken naar een vorm van normering, zodat de hybride ketel een belangrijke rol speelt in de vervangingsmarkt voor nieuwe cv-ketels. We stimuleren daarnaast de productie van groen gas.

243 III.105 Verhuurders die hardnekkig nalatig zijn in het verduurzamen of isoleren van hun woningen, worden gekort op de huur die zij voor een onzuinige huurwoning mogen rekenen. De verhuur van woningen met enkel glas wordt op termijn verboden.

Provincie Groningen (Stadskanaal)

Verhuurders die hardnekkig nalatig zijn in het verduurzamen of isoleren van hun woningen, worden gekort op de huur die zij voor een onzuinige huurwoning mogen rekenen. De verhuur van woningen met enkel glas wordt op termijn verboden.

Dit lijkt ons te ver gaan, zeker wanneer je denkt aan monumentale woningen.



Tekstvoorstel:

De verhuur van woningen met enkel glas wordt op termijn verboden, tenzij dit evident niet mogelijk is, bijvoorbeeld bij monumentale panden.

244 III.106 We gaan lokaal en provinciaal sportverengingen, buurthuizen en oefenlokalen actief ondersteunen en ontzorgen in de energietransitie. Dit bespaart de vrijwilligers in het bestuur veel werk en leidt in veel gevallen tot fors lagere kosten voor de verenigingen.

Provincie Zeeland / CDA Midvoor / Provincie Noord-Holland (Aalsmeer) / Provincie Gelderland (Culemborg)

We gaan lokaal en regionaal maatschappelijk vastgoed (sportverenigingen, schoolbesturen, cultureel erfgoed, buurthuizen en oefenlokalen) actief ondersteunen en ontzorgen in de energietransitie. Dit bespaart de vrijwilligers in het bestuur maatschappelijke organisaties veel werk en leidt in veel gevallen tot lagere energiekosten. kosten voor de verenigingen .

De verduurzamingsopgave is vele malen breder dan die van buurthuizen. Om echt impact te realiseren zal inzet nodig zijn op het gehele maatschappelijk vastgoed. De indieners zijn van mening dat je niet alles van inwoners en vrijwilligers(besturen) kunt vragen als je als overheid niet eerst het goede voorbeeld geeft. Als we van burgers en bedrijven het één en ander verwachten, dan moeten we ook zelf bereid zijn het één en ander te gaan doen. Het maatschappelijk vastgoed biedt, gezien zijn sociale functie in wijken en buurtschappen, daartoe een uitgelezen mogelijkheid. De Energietransitie is daarbij een verantwoordelijkheid welke bij uitstek op lokaal niveau concreet invulling krijgt. Het realiseren van duurzaamheidsdoelstellingen stopt echter niet bij gemeentegrenzen. Net als op andere thema’s (sociaal-ruimtelijk- economisch) zal samenwerking in de regio cruciaal blijken om voldoende bestuurskracht te mobiliseren. Samenwerking in de regio krijgt reeds vorm binnen de Regionale Energie Strategieën (RES). De indieners van dit amendement pleiten er voor hier bij aan te sluiten.

B Overnemen.

245 III.106 BSV (Afdeling Utrechtse Heuvelrug, Utrechtse wethouders)

We gaan lokaal en provinciaal en regionaal maatschappelijke organisaties zoals sportverengingen, buurthuizen en oefenlokalen actief ondersteunen en ontzorgen in de energietransitie. Dit bespaart de vrijwilligers in het bestuur veel werk en leidt in veel gevallen tot fors lagere kosten voor de verenigingen.

De uitvoering van de energietransitie van maatschappelijke organisaties is bij uitstek een regionale (RES) en lokale aangelegenheid. De ondersteuning alleen richten op sportverenigingen, buurthuizen en oefenlokalen sluit andere maatschappelijke organisaties uit. Een schoolbestuur bijvoorbeeld kan ook bestaan uit vrijwilligers. Er ligt een grote opgave en kans om de energistransitie op basis van de sectorale routekaart maatschappelijk vastgoed tot uitvoering te brengen. Deze maatschappelijke organisaties kunnen alle steun hierbij gebruiken.

C Am. 244, dat van gelijke strekking is, wordt overgenomen. Daarmee is de inhoud van dit amendement overgenomen.


246 NIEUW Provincie Zuid-Holland (Den Haag)

Wij zetten in op een andere inrichting van de openbare ruimte. Door belangrijke voorzieningen zoals artsen, scholen, winkels, banen en sport in de buurt te concentreren, bevorderen wij inclusieve en actieve mobiliteit. Door een andere inrichting zijn minder verplaatsingen nodig en kan meer te voet, op de fiets of met het OV gedaan worden, wat ook voor ouderen belangrijk is.

Wij zien zowel op het land (in krimpregios) als ook in stadsdelen dat belangrijke voorzieningen niet goed te bereiken zijn. Dit is een probleem omdat daardoor bijvoorbeeld ouderen niet naar de arts kunnen lopen of jongeren niet durven te fietsen omdat het te ver of niet veilig is.

B Niet overnemen.

De inrichting van de openbare ruimte is primair een lokale aangelegenheid en is een punt om bij de lokale afdeling in te brengen. De bereikbaarheid is een belangrijk punt van aandacht bij verlening van concessies voor openbaar vervoer.

247 III.107 Wij investeren in een zichtbare vergroening van de woonomgeving. In de grote steden krijgen stadsgroen en parken voorrang op een verdere verdichting van de woonomgeving en in het hele land planten wij voor iedere inwoner in de eigen buurt een nieuwe boom. Met 17 miljoen nieuwe bomen wordt Nederland nog schoner, groener en gezonder. Wij gaan door met de strijd tegen zwerfafval en de plastic soep in het open water.

Provincie Flevoland (Dronten)

Wij investeren in een zichtbare vergroening van de woonomgeving. In de grote steden krijgen stadsgroen en parken voorrang op een verdere verdichting van de woonomgeving en in het hele land planten wij voor iedere inwoner in de eigen buurt een nieuwe boom. Met 17 miljoen nieuwe bomen wordt Nederland nog schoner, groener en gezonder. Wij gaan door met de strijd tegen zwerfafval en de plastic soep in het open water. Rentmeesterschap betekent ook dat maatregelen worden getroffen zodat wordt voorkomen dat stoffen die niet in het milieu thuishoren, zoals plastics, daarin terecht komen.

Zorg voor het milieu hoort bij het CDA uitgangspunt van rentmeesterschap. Deze zorg verdient meer aandacht in het CDA programma. Daar past geen benadering bij van dweilen met de kraan open. En, onder deze titel wordt onder meer aangegeven dat wordt doorgegaan met de strijd tegen zwerfafval en plastic soep in het open water. Dit klinkt meer curatief dan preventief. Wat wil het CDA doen om deze vervuiling te voorkomen? Daarom dit voorstel, toevoegen hier of elders.

C Niet overnemen.

De strijd tegen zwerfafval en plastic soep betekent uiteraard ook dat dit voorkomen moet worden dat plastics in het het milieu terechtkomen. Daarin voorziet dit artikel.

248 III.108 We zijn zuinig op de natuur en het cultuurlandschap in ons land. Behoud en versterking van de nationale parken en kwetsbare natuurgebieden vragen om een doordachte langetermijnvisie, gerichte investeringen in natuurverbetering en de versterking van het ‘groen’onderwijs en onderzoek. Bij de aanleg van windmolens en zonneparken worden natuur en landbouwgronden zoveel mogelijk ontzien, zeker zolang er op daken nog volop ruimte is voor zonnepanelen.

Provincie Overijssel

We zijn zuinig op de natuur en het cultuurlandschap in ons land. Behoud en versterking van de nationale parken en kwetsbare natuurgebieden vragen om een doordachte langetermijnvisie, gerichte investeringen in natuurverbetering en de versterking van het ‘groen’onderwijs en onderzoek. Bij de aanleg van windmolens en zonneparken worden natuur en landbouwgronden zoveel mogelijk ontzien, zeker zolang er op daken nog volop ruimte is voor zonnepanelen. Ook de toepassing van biogas moet een serieuze kans krijgen, bijvoorbeeld voor warmteopwekking, als alternatief voor zonne- en windparken.

Met name op het platteland ligt er een kans om bijvoorbeeld op boerderijen biogas op te wekken. In de plannen is daar nu onvoldoende aandacht voor en lijkt het enkel over landschapsaantastende wind- en zonneparken te gaan.

C Niet overnemen.

Bij III.104 wordt reeds het stimuleren van groen gas genoemd.

249 III.108 Provincie Fryslân (Achtkarspelen)

We zijn zuinig op de natuur en het cultuurlandschap in ons land. Behoud en versterking van de nationale parken en kwetsbare natuurgebieden vragen om een doordachte langetermijnvisie, gerichte investeringen in natuurverbetering en de versterking van het ‘groen’onderwijs en onderzoek. Bij de bouw en aanleg van grote windmolens en zonneparken worden natuur en landbouwgronden zoveel mogelijk ontzien en wordt altijd eerst de directe omgeving geraadpleegd, zeker zolang er op daken nog volop ruimte is voor zonnepanelen.

Het landschap in Nederland is dermate belangrijk dat voorkomen moet worden dat windmolens een te grote inbreuk hebben op het landschap en de leefbaarheid van de inwoners.

B Overnemen.

250 III.109 Wij onderschrijven de Europese Green Deal, maar maken ons nog grote zorgen over de uitwerking voor de specifieke Nederlandse situatie. De doelstelling om 30% van het landen wateroppervlak als beschermd natuurgebied aan te merken is in ons land niet haalbaar. Daarom moeten we actief en constructief bijdragen aan de vormgeving om de haalbaarheid en betaalbaarheid van de maatregelen te beschermen. Dat geldt ook voor de herijking van het bestaande Natura2000 beleid.

Provincie Zuid-Holland (Den Haag) / Provincie Utrecht (Zeist)

Wij onderschrijven de Europese Green Deal, maar maken ons nog grote zorgen over de uitwerking voor de specifieke Nederlandse situatie. De doelstelling om 30% van het landen wateroppervlak als beschermd natuurgebied aan te merken is in ons land niet haalbaar. Daarom moeten we We dragen actief en constructief bijdragen aan de vormgeving om de haalbaarheid en betaalbaarheid van de maatregelen te beschermen. Dat geldt ook voor de herijking We zetten in op het behalen van de doelen van het bestaande Natura2000 beleid. Bij de herijking van het Natura2000 beleid zetten we in op ambitieuze, maar ook haalbare doelen.

De veronderstelling m.b.t. de 30% is incorrect. De Europese Commissie heeft reeds aangegeven dat het gaat om een Europa-brede doelstelling. Op dit moment gaat het in Nederland, maar ook breder in Europa, niet goed met de uitvoering van het Natura2000 beleid. Het behalen van de huidige doelen moeten we onszelf op z'n minst stellen. Ook in het stikstofdebat speelt dit een belangrijke rol.




Wij onderschrijven de Europese Green Deal, maar maken ons nog grote zorgen over de uitwerking voor de specifieke Nederlandse situatie. De doelstelling om 30% (Europa breed) van het landen wateroppervlak als beschermd natuurgebied aan te merken is in ons land niet haalbaar. We dragen actief en constructief bij aan de vormgeving om de haalbaarheid en betaalbaarheid van de maatregelen te beschermen. Dat geldt ook voor de herijking van het bestaande Natura2000 beleid.


251 III.109 Provincie Overijssel

Wij onderschrijven de Europese Green Deal, maar maken ons nog grote zorgen over de uitwerking voor de specifieke Nederlandse situatie. De doelstelling om 30% van het landen wateroppervlak als beschermd natuurgebied aan te merken is in ons land niet haalbaar. Daarom moeten we actief en constructief bijdragen aan de vormgeving om de haalbaarheid en betaalbaarheid van de maatregelen te beschermen. Dat geldt ook voor de herijking van het bestaande Natura2000 beleid. Bij deze herijking wordt de afweging met economische-, sociale en culturele belangen, zoals verwoord in de Europese richtlijnen, meegewogen. Tevens worden de Kritische DepositieWaarden (KDW's) en de positie van KDW's in het toetsingskader opnieuw tegem het licht gehouden.

Het programma bevat goede punten over een duurzamere en meer toekomstgerichte landbouw. Echter, door de voortdurende stikstofcrisis ervaren niet alleen agrariërs geen ruimte om te ondernemen, maar lopen ook andere bedrijven en de zeer noodzakelijke woningbouw tegen problemen aan. De uitweg zit in het herijken van het Natura2000 beleid, wat al in het programma benoemd wordt. Om die uitweg tastbaar te maken, stellen we voor de herijking op twee punten concreter in te vullen. Zo is er nu bijvoorbeeld onvoldoende aandacht voor de economische, sociale en culturele belangen. Daarnaast zien we dat in zeker 30 van de 162 Natura 2000 gebieden de KDW's zo laag zijn gesteld, dat bij het stoppen van alle economische activiteit in Nederland de depositie nog te hoog is (door stikstof die via de lucht Nederland binnenkomt). Tenslotte lijkt er een te eenzijdige focus op de KDWs bij het beschermen van natuur, terwijl ook andere factoren als waterbeheer een rol spelen.

C Niet overnemen.

De doelstelling van de indieners wordt ondersteund, maar is als toevoeging te gedetailleerd voor een programma op hoofdlijnen.

252 III.110 Strenge bronmaatregelen voor auto’s, apparaten of bouwmaterialen zijn voor het klimaat veel effectiever dan maatregelen die de schade achteraf beperken. Daarom stellen wij in Europees verband strengere eisen aan duurzame productie en kwaliteit van tal van producten. Met een ‘recht op reparatie’ dwingen we hogere kwaliteitseisen af voor gebruiksproducten als huishoudelijke apparatuur en mobiele telefoons.

Provincie Fryslân (Weststellingwerf)

Strenge bronmaatregelen voor auto’s, apparaten of bouwmaterialen zijn voor het klimaat veel effectiever dan maatregelen die de schade achteraf beperken. Daarom stellen wij in Europees verband strengere eisen aan duurzame productie en kwaliteit van tal van producten. Met een ‘recht op reparatie’ dwingen we hogere kwaliteitseisen af voor gebruiksproducten als huishoudelijke apparatuur en mobiele telefoons. En producten die in de EU geïmporteerd worden, moeten aan dezelfde eisen voldoen. Anders mag import niet plaatsvinden of met een importheffing.

Dit enerzijds om oneerlijke concurrentie te voorkomen en tevens te voorkomen dat importgoederen die slecht resultaat laten zien ten aanzien van duurzame productie bij voorkeur niet de EU binnen komen.

C Niet overnemen.

Dit punt is in het programma opgenomen onder artikel IV.53

253 III.111 Om het draagvlak voor klimaatmaatregelen te vergroten willen wij een landelijk burgerberaad dat de politiek adviseert over de uitwerking van het klimaatakkoord. In dit beraad buigen 150 burgers, die door loting zijn aangewezen, zich over haalbare en betaalbare oplossingen om de doelen van het klimaatakkoord te realiseren. Zo ontstaat een representatief beeld van wat mensen belangrijk vinden en kan de politiek met meer draagvlak besluiten nemen.

Provincie Utrecht (Renswoude)

Om het draagvlak voor klimaatmaatregelen te vergroten willen wij een landelijk burgerberaad dat de politiek adviseert over de uitwerking van het klimaatakkoord. In dit beraad buigen 150 burgers, die door loting zijn aangewezen, zich over haalbare en betaalbare oplossingen om de doelen van het klimaatakkoord te realiseren. Zo ontstaat een representatief beeld van wat mensen belangrijk vinden en kan de politiek met meer draagvlak besluiten nemen.

Wij zien niets in zo'n beraad dat o.b.v. loting is samengesteld. Ze adviseren slechts, maar wat als alle adviezen van zo'n beraad in de wind worden geslagen? Dan geeft dat toch wrijving en zal het beraad gedemotiveerd worden.

B Niet overnemen.

Kamerlid Agnes Mulder, de 'moeder van de klimaatberaden', heeft zich ingezet in de Tweede Kamer om voor- en nadelen en ervaringen op een rijtje te laten zetten. Dit onderzoek zal betrokken worden bij de kabinetsformatie. De juiste invulling van het burgerberaad kan dan gemaakt worden. De commissie is in ieder geval positief over het idee om een diverse groep hierover door te laten spreken en zo een nieuwe speler in het speelveld te brengen.


254 NIEUW Provincie Utrecht (Utrecht)

Een groot milieurendement is te behalen met hoogwaardige verwerking van ons huishoudelijk en bedrijfsafval. Nederland beschikt over een innovatieve afvalbranche waar we gebruik van moeten maken. Dus we willen zoveel mogelijk stoppen met exporteren van afval naar landen als China, en meer ciruclaire bedrijvigheid in onze eigen regio's stimuleren. Hiervoor moeten we het verbranden van afval verminderen en het hergebruik van afval aantrekkelijker maken. Regulering en financiële prikkels vanuit de overheid dragen bij aan de hernieuwde inzet van die grondstoffen. Ook grondstoffen moeten in de toekomst vaker opnieuw inzetbaar zijn. Daarom maken we het verbranden van afval minder aantrekkelijk en het hergebruik van afval aantrekkelijker.

Het voorstel is om de volgende alinea toe te voegen aan het hoofdstuk “Rentmeesterschap in duurzaamheid en klimaat”, dat start op pagina 59 van het concept verkiezingsprogramma 2021-2025.




Een groot milieurendement is te behalen met hoogwaardige verwerking van ons huishoudelijk en bedrijfsafval. Nederland beschikt over een innovatieve afvalbranche waar we gebruik van moeten maken. Dus we willen zoveel mogelijk stoppen met exporteren van afval naar landen als China, en meer circulaire bedrijvigheid in onze eigen regio's stimuleren. Hiervoor moeten we het verbranden van afval verminderen en het hergebruik van afval aantrekkelijker maken. Regulering en financiële prikkels vanuit de overheid dragen bij aan de hernieuwde inzet van die grondstoffen. Ook grondstoffen moeten in de toekomst vaker opnieuw inzetbaar zijn. Daarom maken we verbranden van afval minder aantrekkelijk en het hergebruik aantrekkelijker.

255 III.112 De verhoging van de energierekening om duurzame doelen te betalen kan niet oneindig doorgaan. Daarom willen wij de mogelijkheden en gevolgen onderzoeken om duurzaamheidsmaatregelen meer uit de algemene middelen te financieren in plaats van via de huidige opslag op de energierekening.

255 NIEUW Provincie Groningen (Veendam-Wildervank)

Uit onderzoek blijkt dat resten van geneesmiddelen via het rioolwater in het oppervlaktewater terecht komen en een bedreiging vormen voor het waterleven en de drinkwaterproductie. Het is van belang om met de drinkwaterbedrijven, waterschappen en gemeenten afspraken te maken over het terugdringen daarvan.

Vanuit overstorten uit de riolering en bij rioolwaterzuiveringen komen resten van geneesmiddelen en andere milieuvreemde stoffen in het oppervlaktewater terecht. Zelfs in het oppervlaktewater zijn deze nog te meten. Dit vormt een bedreiging voor het waterleven. Dit is door o.a. STOWA en RIVM aangetoond. Omdat van oppervlaktewater ook drinkwater wordt gemaakt vormt dit een bedreiging voor de drinkwater kwaliteit. Aandachtspunt voor gemeenten is ook dat riooloverstorten na een ziekenhuis of verpleegtehuis als hotspot kunnen worden aangemerkt.


De inhoud is goed maar de bewoording passen we aan, om beter aan te sluiten op de schrijfwijze van de rest van het programma. Het voorstel is om dit in te voegen na art. III.122

Tekstvoorstel:

Resten van geneesmiddelen komen via het rioolwater steeds vaker in het oppervlaktewater terecht en vormen een bedreiging voor het waterleven en de drinkwaterproductie. We zetten in op het terugdringen hiervan in samenwerking met gemeenten en waterschappen.

256 NIEUW Provincie Utrecht (De Bilt)

De Nederlandse bouwsector heeft laten zien vindingrijk te zijn, het is nu tijd om dit op te schalen in lijn met de gedachte dat we hiermee innovaties aanjagen en prijzen beter weten te drukken. De bestaande afvalstoffenwetgeving vormt een belemmering voor circulair bouwen omdat afval als grondstof wordt hergebruikt en feitelijk geen afval meer is en dus niet als zodanig behandeld moet worden. We gaan deze afvalstoffenwetgeving hierop aanpassen. Het opnieuw heffen van BTW bij hergebruik van (sloop-)materialen in de bouw waarover bij het eerste gebruik al BTW was betaald, moet worden afgeschaft om 'circulair bouwen' te stimuleren.

Initiatieven voor een duurzame manier van bouwen moeten worden gestimuleerd en niet worden geblokkeerd, omdat gebruikte bouwmaterialen conform de afvalstoffenwetgeving moeten behandeld. Hergebruik van materialen in de bouw is belangrijk en dient juist te worden bevorderd.Het opnieuw heffen van BTW bij hergebruik van (sloop-)materialen in de bouw waar al BTW over was betaald, moet worden afgeschaft om circulair bouwen te stimuleren.

B Indiener trekt amendement in

III. §Een gezonde toekomst voor de landbouw en visserij


257 III.113 Voor een gezonde toekomst voor de hele agrarische sector kiezen wij voor een nieuwe aanpak, waarbij de overheid met de sector duidelijke langjarige duurzaamheidsdoelen vastlegt en vervolgens de uitvoering aan de sector zelf over laat om deze doelen te halen.

Provincie Drenthe (Midden-Drenthe)

Voor een gezonde toekomst voor de hele agrarische sector kiezen wij voor een nieuwe aanpak, waarbij de overheid met de sector duidelijke langjarige duurzaamheidsdoelen vastlegt en vervolgens de uitvoering aan de sector zelf over laat om deze doelen te halen. Banken en de overheid bieden ondersteuning om financiering mogelijk te maken. Daarnaast moet de overheid zorgen voor een inkomen-risicodekking bij boeren voor deze duurzame investeringen. Een boer kan niet groen doen, als hij rood staat!

De weg naar het behalen van langjarige duurzaamheidsdoelen gaat vaak gepaard met grote investeringen die een lange terugverdientijd kennen. Het terugverdienen van deze investeringen op basis van opbrengsten gelijk aan (wereld)markt prijsniveau is niet altijd haalbaar. De overheid dient financiële compensatie beschikbaar te stellen aan die boeren die wel geïnvesteerd hebben in het behalen van de langjarige duurzaamheidsdoelen, maar de investering niet kunnen terugverdienen uit opbrengsten gelijk aan (wereld)markt prijsniveau.

B Zie am. 315

258 III.113 Provincie Zuid-Holland (Lansingerland, Westland, Oegstgeest)

Voor een gezonde toekomst voor de hele agrarische sector kiezen wij voor een nieuwe aanpak, waarbij de overheid met de sector duidelijke langjarige duurzaamheidsdoelen vastlegt en vervolgens de uitvoering aan de sector zelf over laat om deze doelen te halen. , die zijn gebaseerd op klimaat (Parijs)- en natuurbeleid en op volksgezondheid. Vervolgens is de uitvoering aan de sector zelf. De Nederlandse glastuinbouw is een voorbeeld in de wereld op het gebied van productie, duurzaamheid en innovatie. We willen de sector optimaal faciliteren in onderwijs en onderzoek. Tevens willen we de sector de ruimte geven haar ambitieuze doelen t.a.v. het klimaatakkoord te behalen.

De sector glastuinbouw, een van de motoren van onze economie wordt totaal niet genoemd. De sector heeft de ambitie ruim voor 2050 vrij van fossiele brandstoffen te zijn en zelfs netto energieleverancier te worden. De belemmeringen in dat traject dienen weggehaald te worden. De agrarische sector is ondernemend en innovatief. Ook gericht op duurzaamheid. Daarom kiest het ontwerp-Programma terecht voor de nieuwe aanpak. Aan de andere kant zijn die duurzaamheidsdoelen ook voor de overheid niet vrijblijvend. Daar gelden duidelijke kaders voor. Dit amendement beoogt die kaders vast te leggen.


Het betreft hier twee punten. De agrarische sector in den brede en de glastuinbouwsector specifiek, zonder herhalingen van wat eerder al gezegd is. De commissie stelt voor om dit in twee punten op te nemen.

De inhoud is goed maar de bewoording passen we aan, om beter aan te sluiten op de schrijfwijze van de rest van het programma.



Voor een gezonde toekomst voor de hele agrarische sector kiezen wij voor een nieuwe aanpak, waarbij de overheid met de sector langjarige duurzaamheidsdoelen vastlegt en vervolgens de uitvoering aan de sector zelf laat.

De Nederlandse glastuinbouw is een voorbeeld in de wereld op het gebied van productie, duurzaamheid en innovatie. We willen de sector optimaal faciliteren in onderwijs en onderzoek.

259 III.114 Met de inzet van innovatie en nieuwe meettechnieken kunnen de doelmaatregelen worden vertaald in een opgave op bedrijfsniveau. Daarmee laten we iedere boer de ruimte voor maatwerk, innovatie en vakmanschap om naar eigen inzicht zijn aandeel te realiseren. De overheid handhaaft op de uitkomst en hoeft zich minder met de bedrijfsvoering op het erf te bemoeien.


Met de inzet van innovatie en nieuwe meettechnieken kunnen de doelmaatregelen worden vertaald in een opgave op bedrijfsniveau. Met behulp van evenwichtsbemesting kunnen voldoende meststoffen worden toegediend. Daarmee laten we iedere boer de ruimte voor maatwerk, innovatie en vakmanschap om naar eigen inzicht zijn aandeel te realiseren. De overheid handhaaft op de uitkomst en hoeft zich minder met de bedrijfsvoering op het erf te bemoeien.

We willen toe naar circulaire landbouw in zowel de akkerbouw als de melkveehouderij met behulp van evenwichtsbemesting: een methode die een melkveehouder en/of akkerbouwer de ruimte biedt om de bodem genoeg meststoffen terug te geven gelijk aan wat er aan meststoffen onttrokken wordt door het oogsten van zijn geteelde gewassen. Op deze manier behoud je een vruchtbare bodem en een gezond bodemleven.

B Overnemen.

260 III.114 Provincie Noord-Holland (Aalsmeer)

Met de inzet van innovatie en nieuwe meettechnieken kunnen de doelmaatregelen worden vertaald in een opgave op bedrijfsniveau. Daarmee laten we iedere boer agrarische ondernemer de ruimte voor maatwerk, innovatie en vakmanschap om naar eigen inzicht zijn aandeel te realiseren. De overheid handhaaft op de uitkomst en hoeft zich minder met de bedrijfsvoering op het erf te bemoeien.

boer' is te beperkt, er zijn immers meer bedrijfstypes in de landbouw en visserij

C Overnemen.


III.115 De doelmaatregelen voor de lange termijn bepalen de milieugebruiksruimte voor de landbouw, inclusief de eerder gestelde limieten op fosfaat en stikstofemissies. Wij stimuleren de sector om zelf met plannen te komen om deze doelen te realiseren. De plannen vragen om inspanningen van de hele keten: van boeren, verwerkers van agrarische producten en andere partners in de keten. Banken en de overheid bieden ondersteuning om financiering mogelijk te maken, omdat ‘geen boer groen kan doen, als hij rood staat’.

Gewijzigd overnemen.


Tekstvoorstel:

De doelmaatregelen voor de lange termijn bepalen de milieugebruiksruimte voor de landbouw, inclusief de eerder gestelde limieten op fosfaat en stikstofemissies. Wij stimuleren de sector om zelf met plannen te komen om deze doelen te realiseren. De plannen vragen om inspanningen van de hele keten: van boeren, verwerkers van agrarische producten en andere partners in de keten.

Initiatieven van boeren om (nog) duurzamer te werken leiden nog te vaak tot meer kosten en minder opbrengst. Het CDA blijft werken aan een eerlijke prijs waarin de kosten voor verduurzaming worden meegenomen. Zolang de markt dit niet regelt is de overheid mede aan zet. Omdat geen boer groen kan doen, als hij of zij rood staat, willen wij dat banken en de overheid ondersteuning bieden om financiering mogelijk te maken. Omdat de financieringsproblematiek zich niet beperkt tot de primaire investering, breiden we daarnaast het bestaande Omschakelfonds van investeringskredieten uit met een risico- en transitiefonds.

261 NIEUW Provincie Utrecht (Utrecht)

Aanvullend op de langjarige duurzaamheidsdoelen bieden we boeren de gelegenheid om samen deel te nemen aan nieuwe trajecten waarin zij ervaring opdoen met natuurinclusieve landbouw en andere nieuwe methoden om hun bedrijfsvoering te verduurzamen, zodat we versnellen in de duurzaamheidsopgave en deze ambities vanuit de sector zichtbaar maken voor een groter publiek. Dit verdient respect, maakt ons trots en biedt perspectief voor de volgene generatie boeren.

Het voorstel is om de volgende alinea toe te voegen aan het hoofdstuk “Rentmeesterschap in duurzaamheid en klimaat”, dat start op pagina 59 van het concept verkiezingsprogramma 2021-2025.

B Overnemen.

262 III.116 Wij zetten de modernisering en innovatie van de veehouderij voort, bijvoorbeeld door via stalaanpassingen emissies verder te beperken. Het is belangrijk dat de sector zelf deze innovatie omarmt om de duurzaamheidsdoelen te behalen. Ook hier moeten overheid en ketenpartners bijdragen om de transformatie van deze belangrijke economische sector mogelijk te maken. Boeren kunnen dit niet alleen.

Provincie Zuid-Holland (Leidschendam-Voorburg)

Wij zetten de modernisering en innovatie van de veehouderij voort, bijvoorbeeld door via stalaanpassingen emissies verder te beperken. Het is belangrijk dat de sector zelf deze innovatie omarmt om de duurzaamheidsdoelen te behalen en voldoende aandacht heeft voor dierenwelzijn. Ook hier moeten overheid en ketenpartners bijdragen om de transformatie van deze belangrijke economische sector mogelijk te maken. Boeren kunnen dit niet alleen.

Geen C Gewijzigd overnemen.

Tekstvoorstel:

..te beperken. Het is belangrijk dat de sector zelf deze innovatie omarmt om de duurzaamheid- en dierenwelzijn doelen te behalen.


263 III.117 Ook de boeren leveren een bijdrage aan de stikstofreductie. Boeren die vrijwillig stoppen worden hiervoor gecompenseerd. Wij zijn tegen gedwongen onteigening en willen de bestaande budgetten voor uitkoopregelingen ook openstellen voor verduurzaming van de stallen en productiemethoden, als daarmee voor hetzelfde geld betere resultaten kunnen worden geboekt. Wij verruimen de mogelijkheden voor boeren om te participeren in duurzaam landschaps- en natuurbeheer.


Ook de boeren leveren een bijdrage aan de stikstofreductie. Boeren die vrijwillig stoppen worden hiervoor gecompenseerd. Wij zijn tegen gedwongen onteigening en willen de bestaande budgetten voor uitkoopregelingen ook besteden aan het opkopen van emissierechten en niet aan het opkopen van landbouwgrond. Ook willen wij de budgetten openstellen voorverduurzaming van de stallen en productiemethoden, als daarmee voor hetzelfde geld betere resultaten kunnen worden geboekt. Wij verruimen de mogelijkheden voor boeren om te participeren in duurzaam landschaps- en natuurbeheer.

Wij zijn van mening dat een opkoopregeling om stikstofreductie te realiseren enkel moet gelden voor het opkopen van stikstofruimte en niet voor het opkopen van landbouwgronden. Grond blijft zo beschikbaar voor de landbouw terwijl het doel (stikstofreductie) gehaald wordt.



Nieuw tekstvoorstel, gecombineerd preadvies am. 263-268:

Ook de boeren leveren een bijdrage aan de stikstofreductie waarbij maatwerk per regio uitgangspunt is. Boeren die vrijwillig stoppen worden hiervoor gecompenseerd. Wij zijn tegen gedwongen onteigening en willen landbouwgrond voor de landbouw behouden en de bestaande budgetten voor uitkoopregelingen ook openstellen voor verduurzaming van de stallen en productiemethoden, als daarmee voor hetzelfde geld betere resultaten kunnen worden geboekt. Wij verruimen de mogelijkheden, zowel geografisch als financieel, voor boeren om te participeren in duurzaam landschaps- en natuurbeheer. Wij bepleiten een onderzoek naar de gevolgen van het extern salderen, het nationale verdienvermogen en wat de minimale omvang is om de innovatiekracht overeind te houden, van de land-/tuinbouw en visserij.

264 III.117 Provincie Fryslân (Dantumadiel)

Ook de boeren leveren een bijdrage aan de stikstofreductie. Boeren die vrijwillig stoppen worden hiervoor gecompenseerd. Wij zijn tegen gedwongen onteigening en willen de bestaande budgetten voor uitkoopregelingen ook openstellen voor verduurzaming van de stallen en productiemethoden, als daarmee voor hetzelfde geld betere resultaten kunnen worden geboekt. Wij verruimen de mogelijkheden voor boeren om te participeren in duurzaam landschaps- en natuurbeheer. Wij maken structureel middelen vrij voor boeren die duurzaam landschaps- en natuurbeheer opnemen in hun bedrijfsvoering.

Het mogelijk maken voor boeren om groene en blauwe diensten te leveren als produkt voor de samenleving. Wordt zeer gewaardeerd, maar niet betaald. Moet niet alleen op kostprijs worden betaald, maar mag ook een verdienmodel zijn.

B Zie gecombineerd preadvies bij am. 263. Indiener is akkoord.

265 III.117 Provincie Utrecht (Montfoort)

Ook de boeren leveren een bijdrage aan de stikstofreductie. Boeren die vrijwillig stoppen worden hiervoor gecompenseerd. Wij zijn tegen gedwongen onteigening en willen de bestaande budgetten voor uitkoopregelingen ook openstellen voor verduurzaming van de stallen en productiemethoden, als daarmee voor hetzelfde geld betere resultaten kunnen worden geboekt. Wij verruimen de mogelijkheden voor boeren om te participeren in duurzaam landschaps- en natuurbeheer. Wij bepleiten een onafhankelijk onderzoek naar de mate waarin elke sector van de economie veroorzaker is van het stikstofprobleem. Op basis hiervan zal elke sector een evenredige bijdrage moeten leveren aan de oplossing van dit probleem.

Hiermee zal het draagvlak worden vergroot Zie gecombineerd preadvies bij am. 263. Indiener is akkoord.

266 III.117 Provincie Groningen (Stadskanaal)

Ook de boeren leveren een bijdrage aan de stikstofreductie. Boeren die vrijwillig stoppen worden hiervoor gecompenseerd. Wij zijn tegen gedwongen onteigening en willen de bestaande budgetten voor uitkoopregelingen ook openstellen voor verduurzaming van de stallen en productiemethoden, als daarmee voor hetzelfde geld betere resultaten kunnen worden geboekt. Wij verruimen de mogelijkheden voor boeren om te participeren in duurzaam landschaps- en natuurbeheer. Het systeem van extern salderen werkt vaak nadelig voor de landbouwsector en moet opnieuw beoordeeld worden.

Geen B Zie gecombineerd preadvies bij am. 263. Indiener is akkoord.


267 III.117 Provincie Zeeland

Ook de boeren leveren een bijdrage aan de stikstofreductie. Boeren die vrijwillig stoppen worden hiervoor gecompenseerd. Wij zijn tegen gedwongen onteigening en willen de bestaande budgetten voor uitkoopregelingen ook openstellen voor verduurzaming van de stallen en productiemethoden, als daarmee voor hetzelfde geld betere resultaten kunnen worden geboekt. Wij verruimen de mogelijkheden voor boeren om te participeren in duurzaam landschaps- en natuurbeheer. Op regionaal niveau wordt de mogelijkheid geboden om voor de vraagstukken van klimaatverandering (o.a. verdroging), behoud van de biodiversiteit en verlies van het culturele landschap oplossingen te ontwikkelen waarbij landbouw en natuur in balans zijn en elkaar versterken.

Het Zeeuwse Landschap kent deze aanpak op de kop van Schouwen en er zijn ook projecten in voorbereiding nabij Groede en Hulst. Er wordt goed samengewerkt met de agrariërs en in korte tijd worden er goede resultaten bereikt en betrokken agrariërs zijn content. Het is nodig om deze aanpak te verbreden, waarbij maatwerk per regio uitgangspunt.

B Zie gecombineerd preadvies bij am. 263.

268 III.117 Provincie Zuid-Holland (Lisse)

Ook de boeren leveren een bijdrage aan de stikstofreductie. Boeren die vrijwillig stoppen worden hiervoor gecompenseerd. Wij zijn tegen gedwongen onteigening en willen de bestaande budgetten voor uitkoopregelingen ook openstellen voor verduurzaming van de stallen en productiemethoden, als daarmee voor hetzelfde geld betere resultaten kunnen worden geboekt. Wij verruimen de mogelijkheden voor boeren om te participeren in duurzaam landschaps- en natuurbeheer. En koppelen daar reële vergoedingen aan.

Een reële, structurele vergoeding verhoogt de inzet en de kwaliteit van het beheer.

B Zie gecombineerd preadvies bij am. 263. Indiener is akkoord.

269 III.118 Wij willen een beschermde status voor vitale landbouwgronden om de toekomst van het platteland en de voedselzekerheid veilig te stellen. In de nieuwe Nota Ruimte worden ontwikkelgebieden voor de landbouw aangewezen in een goede balans met de ruimte voor natuur, wonen en recreatie. Ook beschermen we onze agrarische technologie, landbouwgrond en vitale bedrijven in zaai- en pootgoed tegen ongewenste overnames uit het buitenland.

Provincie Zuid-Holland (Lisse)

Wij willen een beschermde status voor vitale landbouwgronden om de toekomst van het platteland en de voedselzekerheid veilig te stellen. In de nieuwe Nota Ruimte worden ontwikkelgebieden voor de landbouw aangewezen in een goede balans met de ruimte voor natuur, wonen en recreatie. Daar waar de functie landbouw gewijzigd wordt, wordt de verplaatsing van een gezond bedrijf naar vitale landbouwgronden mogelijk gemaakt. Ook beschermen we onze agrarische technologie, landbouwgrond en vitale bedrijven in zaai- en pootgoed tegen ongewenste overnames uit het buitenland.

Vitale landbouwgronden die van belang zijn voor de voedselvoorziening zijn gebaat bij ondernemende en samenwerkende landbouwbedrijven met toekomstperspectief.

B Overnemen.

270 III.118 Provincie Gelderland (Hattem)

De beoogde nieuwbouw van woningen en infrastructuur vergt veel ruimte, die ten koste zal gaan van landbouwgrond. Wij willen een beschermde status voor vitale landbouwgronden om de toekomst van het platteland en de voedselzekerheid veilig te stellen. In de nieuwe Nota Ruimte worden ontwikkelgebieden voor de landbouw aangewezen in een goede balans met de ruimte voor natuur, wonen en recreatie. Ook beschermen we onze agrarische technologie, landbouwgrond en vitale bedrijven in zaai- en pootgoed tegen ongewenste overnames uit het buitenland.

De beoogde nieuwbouw van 1 miljoen woningen (III-64), is een uitbreiding met eenzevende van het huidige totaal. Ook vergroening van stedelijk gebied (III-69) zal veel ruimte vergen. Nu is 54% van ons land agrarische grond, 13% is bebouwd, 14% is recreatie en natuur en 19% is water. Het kan niet anders of veel van deze extra ruimte gaat ten koste van landbouwareaal.Daar moeten we duidelijk over zijn. Dan is het ook logisch om bepaalde gebieden aan te merken als vitaal.

B Niet overnemen.

Landbouw, natuur, economie, wonen en recreatie vragen allemaal om ruimte. We zoeken naar een balans om de ruimte tussen deze gebieden te verdelen. Daarom wordt de nieuwe Nota Ruimte opgesteld, waarin alles een plek krijgt. Het is niet mogelijk vooraf te zeggen of te bepalen dat benodigde ruimte voor woningbouw ten koste moet gaan van de landbouwgrond. Daarnaast spreekt de commissie ook uit dat er een mogelijkheid is om nieuw land te winnen in art. III.86. Tot slot nog ter illustratie: op dit moment is 13% bebouwd. Als hier 1/7 van het huidige totaal aan huizen bijkomen, stijgt het percentage bebouwing naar 15%.


271 III.119 Wij blijven ons inzetten voor een betere en eerlijke prijs voor de boer. Daarvoor komt er een voedselscheidsrechter als marktmeester tussen boeren, de groothandel en consumenten en bieden wij de consument meer transparantie over de herkomst en productiewijze van ons voedsel. In Europees verband zetten we ons in voor een lagere btw op groenten en fruit dat in Europa is geteeld.

CDA Duurzaamheids-netwerk

Wij blijven ons inzetten voor een betere en eerlijke prijs voor de boer. Daarvoor komt er een voedselscheidsrechter als marktmeester tussen boeren, de groothandel en consumenten en bieden wij de consument meer transparantie over de herkomst en productiewijze van ons voedsel. Verder komt er een duurzaamheidsheffing op vlees, die wordt ingezet ten behoeve van de duurzame landbouw en veeteelt. In Europees verband zetten we ons in voor een lagere btw op groenten en fruit dat in Europa is geteeld.

Vlees zorgt voor aanzienlijke milieuproblemen, o.a. aangaande stikstofuitstoot en broeikasgassen. Bij een dergelijke heffing gaat de consument iets meer per kg vlees betalen. Dit kan veehouders 600 mln euro per jaar extra opleveren. Deze kunnen worden gebruikt voor zaken als een fonds om overschakeling naar duurzame landbouw makkelijker te maken, zoals het ondersteunen van biologische vlees- en melkveehouders. Biologische melkveehouders maken bijvoorbeeld gemiddeld genomen verlies op hun productie, concludeerde onlangs de ACM na een onderzoek van Universiteit Wageningen. Omschakelsubsidies kunnen helpen de kostendaling tijdens en na omschakeling op te vangen. De steun binnen CDA en de maatschappij groeit voor een eerlijke vleesprijs waarbij de opbrengst, net als in een vergelijkbaar Duits CDU voorstel van Landbouw Ministers Klockner / Borchert, ten goede komt aan veehouders voor dierenwelzijn en milieu. Volgens een recente DVJ Insight enquête is 67% van de CDA/CU/SGP leden op deze manier voor een heffing op vlees van minstens 10 eurocent per 100 gram vlees.

B Niet overnemen.

De commissie is geen voorstander van de invoering van een vleestaks.


Wij blijven ons inzetten voor een betere en eerlijke prijs voor de boer. Daarvoor komt er een voedselscheidsrechter als marktmeester tussen boeren, de groothandel en consumenten en bieden wij de consument meer transparantie over de herkomst en productiewijze van ons voedsel. In Europees verband zetten we ons in voor een lagere btw op groenten en fruit dat in Europa is geteeld en op dierlijke producten die volgens de Nederlandse dierwelzijnheidseisen zijn geproduceerd.

Veel Nederlandse boeren hebben te maken met oneerlijke concurrentie op het gebied van milieu eisen en dierwelzijnsheidseisen. Deze verschillen zowel binnena als buiten Europa.

B Niet overnemen.

De commissie bepleit een Europese regeling voor groente en fruit, om daarmee een gelijk speelveld te creeren voor de Nederlandse boer. Met een specifieke verwijzing naar Nederlandse eisen voor milieu en dierenwelzijn is dit niet mogelijk. Bovendien draagt het eten van meer groente en fruit bij aan een gezond eetpatroon en een gezonde levensstijl.

273 III.120 Wij willen kortere ketens van het land naar het bord. Wat je van dichtbij haalt is verser, lekkerder en vaak minder belastend voor het milieu. Daarom stimuleren wij lokale coöperaties van boeren, winkeliers en consumenten om regionale producten op de markt te brengen en zo bij te dragen aan een sterke lokale en circulaire economie.

Provincie Zeeland

Wij blijven ons inzetten voor een betere en eerlijke prijs voor de boer. Daarvoor komt er een voedselscheidsrechter als marktmeester tussen boeren, de groothandel en consumenten en bieden wij de consument meer transparantie over de herkomst en productiewijze van ons voedsel. In Europees verband zetten we ons in voor een lagere btw op groenten en fruit dat in Europa is geteeld. Daarnaast onderkennen we dat de export van landen tuinbouwproducten zoals aardappelen, uien en bloemen en de bijbehorende verwerkende keten een belangrijke waarde heeft voor onze economie.

Niet alleen de boeren, maar bedrijven in het gehele agrocomplex verdienen hun geld met de verwerking, import en export van landen tuinbouwproducten en dragen hiermee flink bij aan de werkgelegenheid en het Nederlandse bbp. Het is belangrijk dat de enorme toegevoegde waarde van deze bedrijven aan de Nederlandse economie de waardering krijgt die zij verdient.

C Niet overnemen.

Het strategisch en economisch belang van onze agrarische sector is in de inleiding al uitgebreid beschreven.

274 III.121 De opheffing van de productschappen heeft de positie van boeren en tuinders in de keten verzwakt. Om de gezamenlijke verantwoordelijkheid en samenwerking te versterken kiezen wij voor de oprichting van nieuwe ketencoöperaties, waarin de belangrijkste spelers in de agri- en foodsector samenwerken en afspraken maken over productie, kwaliteit, gezamenlijk toezicht en een eerlijke prijs.

Provincie Fryslân (Weststellingwerf)

De opheffing van de productschappen heeft de positie van boeren en tuinders in de keten verzwakt. Om de gezamenlijke verantwoordelijkheid en samenwerking te versterken kiezen wij voor de oprichting van nieuwe ketencoöperaties, waarin de belangrijkste spelers in de agri- waarin alle spelers op basis van gelijkwaardigheid in de agri- en foodsector samenwerken en afspraken maken over productie, kwaliteit, gezamenlijk toezicht en een eerlijke prijs.

Bestaande organisatievormen hebben al de productschappen geïntegreerd in hun werkzaamheden. Daar waar dit niet is kunnen nieuwe komen. Vergt inventarisatie. 2e toevoeging: meestal ontbreekt het aan gelijkwaardigheid en hebben producenten een achterstand. Dit is de basis om tot een eerlijke prijs te komen.

C Gewijzigd overnemen

De opheffing van de productschappen heeft de positie van boeren en tuinders in de keten verzwakt. Om de gezamenlijke verantwoordelijkheid en samenwerking te versterken kiezen wij voor de oprichting van nieuwe ketencoöperaties, waarin de spelers uit de hele keten in de agri- en foodsector samenwerken en afspraken maken over productie, kwaliteit, gezamenlijk toezicht, duurzaamheid en een eerlijke prijs.


275 III.121 Provincie Gelderland / CDA Duurzaamheidsnetwerk

De opheffing van productschappen heeft de positie van boeren en tuinders in de keten verzwakt. Om de gezamenlijke verantwoordelijkheid en samenwerking te versterken kiezen wij voor de oprichting van nieuwe ketencoöperaties, waarin de belangrijkste spelers in de agri- en foodsector samenwerken en afspraken maken over productie, kwaliteit, gezamenlijk toezicht, duurzaamheid, biodiversiteit en een eerlijke prijs.

Het CDA-DZN heeft voorgesteld om de ketens een belangrijke rol te geven in duurzaamheid. Op het moment dat keten coöperaties enige zeggingskracht krijgen moeten ze ook een duidelijk opdracht van de overheid meekrijgen op gebied van duurzaamheid.

C Overnemen.

276 III.122 Water, droogte en het voorkomen van verzilting van landbouwgronden vormen grote strategische uitdagingen voor de komende jaren. In een waterrijk land als Nederland moet het mogelijk zijn om voldoende zoet water beschikbaar te houden voor de landbouw, de natuur en de mens. Voor een goede balans in het waterbeleid houden wij vast aan de geborgde zetels in het algemeen bestuur van de waterschappen

BSV (Afdeling Delft)

Water, droogte en het voorkomen van verzilting van landbouwgronden vormen grote strategische uitdagingen voor de komende jaren. In een waterrijk land als Nederland moet het mogelijk zijn om voldoende zoet water beschikbaar te houden voor de landbouw, de natuur en de mens. Voor een goede balans in het waterbeleid houden wij vast aan de geborgde zetels in het algemeen bestuur van de waterschappen. Gezien de grote lange termijnuitdagingen, wordt niet gemorreld aan de waterschappen.



Voor een goede balans in het waterbeleid houden wij vast aan de waterschappen, inclusief de geborgde zetels in het algemeen bestuur.


277 III.123 Bodemdaling in het veenweidegebied leidt in het hele land tot schade aan huizen, gebouwen, wegen en landbouwgronden. Wij wijzen in het nieuwe kabinet één coördinerend minister aan die samen met gemeenten, provincies en waterschappen komt tot een effectief pakket van maatregelen om de bodemdaling terug te dringen.

Provincie Utrecht (Oudewater)

Bodemdaling in het veenweidegebied leidt in het hele land tot schade aan huizen, gebouwen, wegen en landbouwgronden. Wij wijzen in het nieuwe kabinet één coördinerend minister aan die samen met gemeenten, provincies en waterschappen komt tot een effectief pakket van maatregelen om de bodemdaling terug te dringen. een investeringsagenda om deze gebieden met financiële middelen te ondersteunen en de negatieve gevolgen van bodemdaling te compenseren.

Dit is een probleem, dat lange tijd is onderbelicht. Velen ondervinden de negatieve en kostbare gevolgen van de bodemdalinen in het veenweidegebied.

A Gewijzigd overnemen.


Impulsgelden brengen projecten op gang. Het kabinet heeft een impuls van € 100 miljoen voor de jaren 2020 en 2021 toegezegd om beweging te brengen in gebiedsprocessen, als eerste stap richting de doelstelling van 2030 van 1 Mton CO2-eq. reductie. De regeling is opengesteld voor provincies die zelf gezamenlijk ook € 105 miljoen zullen bijdragen. Vanuit het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) kan 2% van het budget voor inkomenssteun die lidstaten verplicht aan jonge boeren dienen te besteden, ook besteed mag worden aan gerichte investeringssteun voor jonge boeren. Nederland heeft uit onderhandeld dat natte teelten een hectarepremie kunnen ontvangen, belangrijk voor de aanpak van de klimaatproblematiek van de veenweiden. Daarnaast wordt er gewerkt aan nieuwe eco-regelingen binnen GLB om doelen van biodiversiteit, klimaat, bodem, water en landschap te sturen. Per regio of gebiedssoort (bijvoorbeeld veenweide, droge zandgronden, kleigebieden etc.) kan verschillend gewicht worden toegekend aan bepaalde doelen, naar gelang de behoefte en gestelde doelen ter plekke. Inzet is de eco-regelingen zo te ontwerpen dat boeren niet alleen extra onkosten en inkomensderving vergoed krijgen maar ook een redelijke vergoeding krijgen voor de geleverde publieke diensten.

Tekstvoorstel:

Bodemdaling in het veenweidegebied leidt in het hele land tot schade aan huizen, gebouwen, wegen en landbouwgronden. Wij wijzen in het nieuwe kabinet één coördinerend minister aan die samen met gemeenten, provincies en waterschappen komt tot een effectief pakket van maatregelen om de bodemdaling terug te dringen. De Impulsregeling veenweide wordt voortgezet en uitgebreid met een investeringsagenda voor bebouwd gebied om samen met grondeigenaren en –gebruikers naar passende compensatie te zoeken voor de waardedaling van het eigendom vanwege beperkingen in gebruiksmogelijkheden en om de leefbaarheid en vitaliteit te bevorderen.

278 III.123 Provincie Zuid-Holland (Gouda, Bodegraven-Reeuwijk)

Bodemdaling in het veenweidegebied leidt in het hele land tot schade aan huizen, gebouwen, wegen en landbouwgronden. Wij wijzen in het nieuwe kabinet één coördinerend minister aan die samen met gemeenten, provincies en waterschappen komt tot een effectief pakket van maatregelen om de bodemdaling terug te dringen. komt tot een investeringsagenda om deze gebieden financieel te ondersteunen en leefbaar te houden.

De totale schade door bodemdaling kan zo groot worden dat gericht gelden moeten worden vrijgemaakt en prioriteiten worden gesteld. Funderingen en andere schadebeperkende maatregen moeten snel genoeg genomen worden om financiële compensaties zoals in Groningen niet nodig te maken.

A In het preadvies bij am. 277 wordt de inhoud van dit am. opgenomen.


279 III.123 Provincie Fryslân (De Fryske Marren)

Bodemdaling in het veenweidegebied leidt in het hele land tot schade aan huizen, gebouwen, wegen en landbouwgronden. Wij wijzen in het nieuwe kabinet één coördinerend minister aan die samen met gemeenten, provincies en waterschappen komt tot een effectief pakket van maatregelen om de bodemdaling terug te dringen. Indien de uitvoering van het Veenweideprogramma leidt tot schade bij bedrijven (veelal agrarisch), dan dienen deze bedrijven daarvoor volledig financieel gecompenseerd te worden.

De veenweideproblematiek heeft grote maatschappelijke gevolgen. Deze effecten mogen niet alleen afgewenteld worden op 1 sector.Jarenlang heeft de agrarische sector zorg gedragen voor onze voeding en natuur. We moeten de problematiek gezamenlijk aanpakken.

A In het preadvies bij am. 277 wordt de inhoud van dit am. opgenomen.


Bodemdaling in bijvoorbeeld het veenweidegebied leidt in het hele land tot schade aan huizen, gebouwen, wegen en landbouwgronden. Wij wijzen in het nieuwe kabinet één coördinerend minister aan die samen met gemeenten, provincies en waterschappen, landeigenaren en grondgebruikers komt tot een effectief pakket van maatregelen om de bodemdaling terug te dringen.

Bodemdaling is niet alleen bij veenweide echter speelt zich ook af in kleigebieden (denk aan zoutwinning) of in gebieden waar gas wordt gewonnen (kleine- en grote velden). Daarnaast moet het een samenspel zijn tussen overheid en grondgebruikers / eigenaren.


De eerste toevoeging wordt niet overgenomen. In dit artikel gaat het specifiek om de veenweideproblematiek. De tweede toevoeging wordt graag overgenomen.

Tekstvoorstel:

Bodemdaling in het veenweidegebied leidt in het hele land tot schade aan huizen, gebouwen, wegen en landbouwgronden. Wij wijzen in het nieuwe kabinet één coördinerend minister aan die samen met gemeenten, provincies, en waterschappen, landeigenaren en grondgebruikers komt tot een effectief pakket van maatregelen om de bodemdaling terug te dringen.

281 III.124 Onze kennis over voedsel, water en duurzaamheid is van wereldklasse. Het Nationaal Groeifonds biedt ook voor de agrarische sector mogelijkheden voor investeringen in onderzoek en innovatie en de versterking van kansrijke clusters van bedrijven, kennisinstellingen en overheden in de agrofoodsector. Toelatingsprocedures voor duurzame alternatieven voor bemesting en gewasbescherming worden vereenvoudigd en verkort.

Provincie Zuid-Holland (Westland)

Onze kennis over voedsel, water en duurzaamheid is van wereldklasse. Het Nationaal Groeifonds biedt ook voor de agrarische sector mogelijkheden voor investeringen in onderzoek en innovatie en de versterking van kansrijke clusters van bedrijven, kennisinstellingen en overheden in de agrofoodsector. Toelatingsprocedures voor duurzame alternatieven voor bemesting en gewasbescherming worden vereenvoudigd en verkort. Tevens willen we onder ethische voorwaarden nieuwe technieken van genetische modificatie in plantaardig materiaal mogelijk maken.

Technieken als bijv.Crispr Cas kunnen bijdragen aan een snellere verduurzaming en het wereldvoedselvraagstuk. De Nederlandse voorsprong in veredeling dreigt verloren te gaan doordat andere continenten de technieken wel toestaan. Hier is geen sprake van een level playing field.




...en verkort. Tevens willen we onder strikte ethische voorwaarden, nieuwe technieken van genetische modificatie in plantaardig materiaal mogelijk maken, zoals Crispr Cas.

III.125 Het bestaande jongeboerenfonds en jongevissersfonds bieden de komende generaties boeren en vissers zicht op een solide toekomst voor hun familiebedrijf. De huidige regelingen zijn te bureaucratisch en worden nog onvoldoende benut. Wij willen de aanvraag vereenvoudigen en meer toespitsen op de behoeften van jonge boeren en vissers zelf.

III.126 De visserij loopt tegens steeds strengere eisen aan. Wij willen de vloot ondersteunen in een duurzame toekomst. De aanlandplicht wordt vervangen door een registratieplicht, die hetzelfde doel dient maar met de inzet van innovatieve herkenningssoftware tot heel veel minder regeldruk leidt.

III.127 Met de uitbreiding van windenergieparken en natuurgebieden neemt het aantal gebruikers op de Noordzee steeds verder toe. Bij de uitvoering van het Noordzeeakkoord moeten de belangen van de Nederlandse vissersvloot zwaar meewegen, zowel in het behoud van voldoende visgronden als in het stimuleren van innovatie en verduurzaming.


282 NIEUW Provincie Limburg (Peel en Maas)

Het opstellen van een Plattelandsagenda waarin ontwikkelingen integraal met elkaar verbonden worden om in gezamenlijkheid de juiste stappen te kunnen zetten voor een vitaal buitengebied 2025.

Overwegingen: - we wensen toe te werken naar een vitaal buitengebied, waarin boeren en tuinders in harmonie met elkaar en hun omgeving samenleven. Waar het goed werken, wonen en recreëren is. - Er vindt op dit moment een verandering plaats op het platteland waarbij in gezamenlijkheid naar kansen gekeken dient te worden. Voor zowel de generatie ondernemers die willen doorontwikkelen, als voor de generatie die vrijwillig wil stoppen. - Analoog aan de impuls die we als partij willen geven aan stadsvernieuwing, willen we ook een programma voor plattelandsvernieuwing. Om daarmee enerzijds ruimte te bieden voor de verandering in de landbouw, en anderzijds om gebieden aan te pakken waar verouderde bebouwing leidt tot ondermijning of achterstanden. - Het van belang is dat er een goede regionale afstemming plaatsvindt om de verandering op het platteland mogelijk te maken. - Onder een vitaal buitengebied verstaan we, de ruimte voor onze agrosector om duurzaam en verantwoord te ondernemen met oog voor de omgeving. - Dat de landen tuinbouwsector bij de klimaatopgave wordt betrokken zoals bij het bufferen van water en het vastleggen van CO2. Zij kunnen hieraan positieve bijdrage leveren. - De financiële middelen die op dit moment voor uitkoop en sanering worden ingezet door de diverse overheden, verdienen een betere afstemming.

C Niet overnemen.

In artikel III.87 wordt een Nationaal Programma voor de Regio's gepresenteerd. Dit omvat ook perspectief voor kleinere kernen en dorpen waarvan de vitaliteit van groot belang is. De Plattelandsagenda kan als onderdeel van dit programma worden gezien. Daarnaast straalt een Plattelandsagenda juist uit dat er verschil is tussen stad en platteland, terwijl dit programma beoogt dat heel Nederland van belang is en dat we weg moeten blijven bij dit onderscheid.

Am. no Art. no. Artikel concept-verkiezingsprogramma Indiener … · 2020. 12. 4. · Am. no Art....

Documents

Transcript of Am. no Art. no. Artikel concept-verkiezingsprogramma Indiener … · 2020. 12. 4. · Am. no Art....