Alles wat je altijd al wilde weten over

informatie voor je spreekbeurt

De start van De Vegetarische SlagerOp 11 september 1962 werd in West-Brabant een jongetje geboren: Jaap Korteweg. Zijn ouders, Gerrit en Janny Korteweg, hadden een gemengd boerenbedrijf. Na het volgen van de Middelbare Agrarische School in Goes is hij in 1980, achttien jaar oud, thuis op de boerderij gaan werken. De kans dat hij het agrarische bedrijf van zijn ouders zou overnemen leek groot, want al acht generaties lang werkte zijn familie als akkerbouwers en veehouders. Maar Jaap was eigenzinnig en maakte van het standaard gemengde bedrijf een boerderij met biologische akkerbouw. In 1997 gebeurde er iets dat grote gevolgen had: de varkenspest brak uit en er werden in 13 maanden meer dan 12 miljoen varkens gedood. Als boer die groenten en kruiden verbouwde, kreeg Jaap de vraag of er kadavers bij hem in de koeling mochten. De destructiebedrijven konden de enorme hoeveelheid dode biggen namelijk niet verwerken.

Jaap weigerde. En dat niet alleen: dit was ook het moment waarop Jaap besloot geen dieren meer te eten. Hij werd vegetariër, maar hij miste de smaak en de structuur van vlees. “Was er maar iets wat smaakte naar vlees en lijkt op vlees, maar zonder dat er een dier voor wordt geslacht”, dacht hij... tijd om op onderzoek uit te gaan!

Jaap nam contact op met slimme wetenschappers en koks met een goede smaak om nieuwe vleesvervangers te ontwikkelen. Samen met de chef-koks werd er gewerkt aan producten met de smaak van rund, varken en kip. Jaap had een belangrijke wens: de vegetarische producten moesten minstens even lekker zijn als het origineel. En dat lukte! Na drie jaar had Jaap een goed team verzameld van mensen die allerlei soorten vegetarisch vlees konden maken.

2

het is zoverOp 4 oktober 2010, dierendag, werd De Vegetarische Slager officieel opgericht in Den Haag. Een ambachtelijke slagerij, maar dan zonder vlees. De eerste Vegetarische Slager ter wereld! Deze datum werd expres gekozen, want Jaap wilde laten zien en vooral proeven dat voor het allerlekkerste eten ter wereld geen dieren geslacht hoeven te worden. Deze winkel, die eruit ziet als een traditionele slagerszaak, bestaat nog steeds. Er worden onder andere vegetarische hamburgers, gehakt, spekjes en kipnuggets verkocht, maar ook ‘vis’, zoals tonijn. Daarnaast kun je er terecht voor broodjes, afhaalmaaltijden en het Vegetarische Slager kookboek.

Mensen reageerden enthousiast op de komst van deze speciale slager. Steeds meer groentewinkels, keurslagers, versspecialisten en supermarkten begonnen met de verkoop van producten van De Vegetarische Slager. Niet alleen lekkerbekken wisten de winkel en website te vinden. Ook allerlei journalisten schreven erover, vanuit Nederland maar ook vanuit het buitenland – van Engeland, Zweden, Duitsland tot Amerika.

3

Vlees zonder dierenDe Vegetarische Slager begon allerlei prijzen te winnen, zelfs in wedstrijden voor het lekkerste vleesproduct. De smaak en structuur leken zóveel op dat van echt vlees of vis, dat zelfs de beste chef-koks en fijnproevers niet merkten dat er geen echt vlees of vis aan te pas kwam. Zangers Nick & Simon kwamen in het tv-programma Live 4 You de palingsalade van De Vegetarische Slager proeven. Die vonden ze zo lekker dat ze niet eens in de gaten hadden dat het om een vegetarische versie ging!

De Vegetarische Slager groeide steeds verder. Ondertussen liggen de producten in meer dan 3500 winkels en zijn verkrijgbaar in 15 landen. Naast Nederland vind je De Vegetarische Slager onder andere in België, Duitsland, Finland, Spanje, Griekenland, Zwitserland, Curaçao, Israël, Tsjechië en in het Verenigd Koninkrijk.

Het logo van De Vegetarische Slager

4

Deze ingrediënten hebben een kleine ecologische

voetafdruk; dat betekent dat er niet veel ruimte nodig is

om de producten te maken en de uitstoot van koolstofdioxide

hierbij laag is. Koolstofdioxide is een kleurloos en reukloos

gas, dat CO2 wordt genoemd. Het grootste deel van de CO2-

uitstoot wordt vooral veroorzaakt door de verbranding van

fossiele brandstoffen. De opwekking van energie uit deze

fossiele brandstoffen brengt schade toe aan het milieu, en

daarom proberen veel mensen hun ecologische

voetafdruk terecht zo klein mogelijk

te houden.

Ecologische voetafdruk Samen met een team maakt De Vegetarische Slager een volledig én lekker alternatief voor vlees en vis, waarbij er geen dieren worden geslacht. In plaats van vlees gebruikt De Vegetarische Slager peulvruchten, soja, lupine, erwten, bonen en tarwe.

5

Ook mínder vlees eten maakt al

een verschil voor het milieu. Er is

pas onderzoek naar gedaan: als de

wereldbevolking zou overstappen op

een dieet met weinig vlees (maximaal 43

gram rood vlees per dag), dan neemt de

wereldwijde uitstoot van broeikasgassen

die aan voedsel gerelateerd zijn in

2050 met maar 7 procent toe. Nu is er

51 procent voorspeld. en als heel de

wereld vegetarisch zou eten, zouden de

voedselgerelateerde broeikasgassen 63

procent lager zijn dan nu het geval is.

Wat een verschil!

Vlees en het milieuHet produceren van het voer voor de dieren die worden gehouden in de vleesindustrie kost erg veel ruimte. Want als je één kilo biefstuk wil produceren, dan is daar gemiddeld 25 kilo voer voor nodig.1 En om 25 kilo voer te verbouwen… is er heel veel land nodig. Van het wereldwijde landbouwoppervlak is 75 procent in gebruik voor de productie van veevoer en als grasland.2 De productie van vlees, zuivel en eieren vraagt in totaal zelfs om twee miljoen hectare aan ruimte. Als je bedenkt dat één hectare ongeveer even groot is als twee voetbalvelden, dan gaat het dus om de grootte van zo’n vier miljoen voetbalvelden in totaal. Helaas heeft de wereld niet heel veel geschikte landbouwgrond over, tenzij we nog meer regenwoud kappen. Dreigend ruimtegebruik is een probleem wat hierdoor op de loer ligt. Maar er kunnen ook problemen ontstaan door de uitstoot van broeikasgassen, mestoverschotten, overmatig gebruik van antibiotica en de grote hoeveelheid water die nodig is voor het telen van veevoer.

Toch wordt er voor elke Nederlander nog gemiddeld 76 kilo vlees per jaar geproduceerd. Dat is ruim twee keer zoveel als vijftig jaar geleden.

Veel mensen vinden vlees lekker, maar het is geen efficiënte manier om aan calorieën of eiwitten te komen. Martijn Katan is hoogleraar Voedingsleer en zegt hierover: ‘Als we granen of bonen zelf opeten, dan kun je daar veel meer mensen mee voeden dan als we ze eerst aan dieren voeren ter productie van vlees.’ Als je elke dag vegetarisch eet, dan is de besparing CO2-uitstoot door voeding 20 procent. De consumptie van plantaardig voedsel in plaats van vlees is dus minder milieubelastend. Wanneer alle mensen in Europa geen vleesproducten en eieren meer zouden eten, haalt de Europese Unie al vóór 2020 de helft van haar milieudoelstellingen.

1. Bron: “Worldwide transformation of diets, burdens of meat production and opportunities for novel food proteins” van de Canadese milieuonderzoeker Vaclav Smil2 Bron: https://decorrespondent.nl/4809/dit-betekent-vlees-eten-voor-onze-planeet/68270761713-40bf8414

6

De hoeveelheid vlees die werd gegeten nam lange tijd toe, maar sinds 2010 neemt de vleesconsumptie in Nederland af. De afgelopen tien jaar was de daling ongeveer vijf procent en nog maar een kwart van de mensen eet iedere dag vlees bij de hoofdmaaltijd. Dit blijkt uit een onderzoek uitgevoerd door Wageningen Economic Research, in opdracht van de organisatie Wakker Dier. Echter, in 2016 aten Nederlanders gemiddeld iets meer vlees dan daarvoor. Sommige mensen herkennen zich in de uitspraak “Ik kan niet zonder vlees, maar eigenlijk wil ik het niet meer eten”. Juist voor deze groep kan vegetarisch vlees een uitkomst zijn!

IngrediëntenWaar de ingrediënten die voor de producten van De Vegetarische Slager vandaan komen en hoe ze worden verbouwd, is voor De Vegetarische Slager heel belangrijk. Veel mensen zijn benieuwd wat er nu in vegetarisch ‘vlees’ zit, en dat is logisch! De Vegetarische Slager heeft het daarom niet alleen op de verpakkingen zelf gezet, maar ook per product op de website. De voornaamste ingrediënten die worden gebruikt, naast groenten en kruiden, zijn soja en lupine.

SojaSoja is een heel goede bron van plantaardige eiwitten. Dat maakt vleesvervangers op basis van soja erg geschikt voor de producten van De Vegetarische Slager. Omdat klanten steeds liever regionaal geteelde producten willen (producten uit de buurt, die dus geen grote afstanden hoeven af te leggen), heeft De Vegetarische Slager veel interesse in de mogelijkheden van regionaal geteelde biologische soja.

In China wordt de sojaboon al meer dan duizend jaar gebruikt als de ideale basis voor gezonde voeding, want hij is eiwitrijk en vetarm. Pas eeuwen later werden de nuttige eigenschappen van de sojaboon ontdekt in Europa en Amerika. Tegenwoordig wordt de sojaboon grotendeels verbouwd in de Verenigde Staten en Zuid-Amerika.

De Vegetarische Slager verwerkt alleen soja die niet genetisch is aangepast (non-GMO). Het verbouwen van deze soja gebeurt op duurzame wijze en er wordt geen regenwoud voor gekapt.

7

LupineLupine is een plant die bekend is uit de tuin, hoewel de lupine van De Vegetarische Slager een andere, eetbare, variant is. Lupine heeft bonen, net zoals de sojaplant. Van deze bonen wordt een vezel gemaakt met een stevige structuur die de basis voor een aantal van onze producten vormt. De lupine zelf heeft een wat nootachtige smaak. De bonen zijn zeer eiwitrijk en vezelrijk en passen daardoor goed in een gezonde maaltijd. De lupine die De Vegetarische Slager gebruikt is biologisch geteeld en komt uit Nederland. Het is een plant die gemakkelijk geteeld kan worden zonder gebruik te maken van kunstmest en chemische middelen.

GroentenEr zijn ook vleesvervangers van De Vegetarische Slager, zoals de Beefreepjes en Vegetarische Bacon, die gemaakt zijn van 100% regionaal geteelde groenten. Op de website devegetarischeslager.nl en op de verpakkingen van de producten zelf vind je de ingrediënten en voedingswaarden van de producten.

8

Innovatieve namenVeel mensen vinden vlees eten lekker. Zo lekker, dat ze het een grote stap vinden om minder of geen vlees te eten. Ook al zijn ze het niet eens met hoe er met dieren wordt omgegaan binnen de bioindustrie, of weten ze dat de productie van vlees niet goed is voor het milieu, toch blijven ze vlees eten omdat ze genieten van de smaak en structuur. Daarom vindt De Vegetarische Slager het belangrijk om producten te maken die op vlees lijken en minstens zo lekker zijn. De Vegetarische Slager wil vleesliefhebbers laten beleven dat ze helemaal niets hoeven te missen als ze het vlees één of meerdere dagen achterwege laten.

TegenstellingenEen slager die vegetarisch is? Sommige mensen moeten lachen om de naam ‘De Vegetarische Slager’, anderen begrijpen er niets van. Maar dat is eigenlijk precies de bedoeling, want zo denken mensen na over de naam en vergeten ze ‘m niet gauw. Zelfs de winkel lijkt op een ouderwetse slagerij en oprichter Jaap heeft iets weg van een echte slager. Op deze foto draagt hij een slagersschort met hakbijl, een bos wortels en heeft hij vlekken op zijn schort, afkomstig van wortelsap.

9

Dat De Vegetarische Slager houdt van woordspelingen zie je bijvoorbeeld ook terug in de namen van producten van De Vegetarische Slager, de website, verpakkingen en op social media. De plantaardige kipvariant heet bijvoorbeeld op z’n Oudhollands “Kipstuckjes”. De ballen worden “Gehackt” genoemd; dit is een knipoog naar de computerterm. De Vegetarische Slager wil hiermee aangeven dat de vleessmaak en structuur is ‘gehackt’ (gekraakt). Er is ook een succesvolle hamburger uit het assortiment van De Vegetarische Slager die MC kwadraat (mc2) burger heet. Deze linkt naar een theorie van de natuurkundige Einstein. Einstein zei ooit: “Niets kan onze gezondheid en het voortbestaan van het leven op aarde zoveel helpen als de evolutie naar een vegetarische levenswijze.” Dat past dus helemaal bij de overtuiging van De Vegetarische Slager!

De Vegetarische Slager lanceerde bijvoorbeeld ook de term “bofkip”, een 100% plantaardig product dat smaakt en oogt als kip. Die naam is zelfs het intellectuele eigendom van De Vegetarische Slager.

Bij ‘slager’ denk je al snel aan ambachtelijke, traditionele producten. ‘Vegetarische’ is een ongewone combinatie met ‘slager’. Het is een tegenstelling, waardoor je misschien even verbaasd of verward bent als je de naam voor het eerst hoort. Vervolgens zorgt het vaak voor een glimlach.

10

Het woord slager verwijst naar het

werkwoord slaan. Een oude benaming voor

een slager is slachter. Of vleeshouwer, maar

dat woord wordt vrijwel niet meer gebruikt. De

moderne slager die ook kant-en-klare producten

verkoopt, wordt vaak traiteur genoemd.

10

In 2017 was er een kleine rel over de namen van vegetarische producten. Er waren politici die het misleidend vonden om een vegetarisch product bijvoorbeeld een worst of een schnitzel te noemen. Zij riepen zelfs op tot een verbod. Deze kwestie, ook wel Schnitzelgate genoemd, zorgde voor veel meer aandacht voor vegetarische producten. De verkoop ervan nam zelfs toe! Uiteindelijk oordeelde minister Schippers dat de namen mochten blijven. Ze zei: “Als voor vleesloze producten termen worden gebruikt die (ook) voor vleeshoudende producten gebruikelijk zijn, is dit niet per definitie onduidelijk en misleidend, als de aanduidingen helder zijn over de afwezigheid van vlees en over het gebruik van andere grondstoffen.”In het najaar van 2017 gaf een toezichthouder van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) zelfs een schriftelijke waarschuwing naar aanleiding van de productnamen op de website van De Vegetarische Slager. Omdat de producten zoveel op echt vlees lijken, wilde de NVWA dat extra duidelijk benoemd werd dat het om vegetarische producten gaat.

Het is dus belangrijk dat op de verpakking goed wordt vermeld wat er in de producten zit en dat mensen de verpakkingen goed lezen. Meer weten over Schnitzelgate? Via de hashtag #schnitzelgate vind je verschillende tweets over dit onderwerp op Twitter.

Ondertussen zijn er al meer dan 30 producten van De Vegetarische Slager. De namen? Wat denk je van Visvrije Tonyn, een Gehacktbal, Rauw Gehackt, Vegetarische Kipstuckjes, Vegetarische Kipspiesjes, Vegetarische Kip-Shoarma, Snackballetjes, de mc2 Burger, Bratwurst en Gerookte Speckjes? Zoals je ziet worden Oudhollandse namen (vaak geschreven met sch, dus bijvoorbeeld vleesch of visch) afgewisseld met woordspelingen die te maken hebben met innovatie. Die combinatie past goed bij De Vegetarische Slager: een traditioneel, ambachtelijk product als vlees wordt vernieuwd op basis van de laatste ontwikkelingen. Klaar voor de toekomst. Misschien wel de grootste voedingsrevolutie ooit!

mc2 burger

gamba’s

bratwurst

kipnuggets

gehacktbal

kipspiesjes

kipstuckjes

bitterballen

beefreepjes

kipshoarma

11

Afgerond kom je op de

volgende aantallen:

* 4 tot 6 runderen

(melkkoe, vleesstier, kalf)

* 3 tot 6 geiten/schapen

* 34 tot 37 varkens

* 623 tot 741 kippen

Net echtEcht vlees is zó goed nagemaakt door De Vegetarische Slager dat de producten volgens topchefs en culinair journalisten niet van echt te onderscheiden zijn. Deze vleesvervangers hebben het uiterlijk, de structuur én de smaak van vlees. Ze kregen goede beoordelingen van fijnproevers die bijvoorbeeld over de producten zeiden: ‘Sappiger dan kip, malser dan varken’. Ferran Adrià, de chef van El Bulli – wat wel het beste restaurant ter wereld genoemd wordt – gaf aan geen verschil te proeven tussen echte kip en die van De Vegetarische Slager. De Volkskrant sprak over ‘nepkip die bijna kakelt’ en de Consumentenbond koos de 100% plantaardige Kipstuckjes van De Vegetarische Slager tot ‘beste uit de test’. De Vegetarische Slager maakt spekjes knapperig, de kip mals en de paté smeuïg. Net als echt vlees!

Het grote ideaal van De Vegetarische Slager is om vleeseters te laten beleven dat ze helemaal niets hoeven te missen als ze een dagje geen vlees eten. Uit onderzoeken blijkt dat minder vlees beter is voor de natuur, het klimaat, de biodiversiteit en de wereldvoedselvoorziening, maar natuurlijk ook de dieren.

Door je hele leven geen vlees te eten (aangenomen dat je anders volgens het Nederlandse gemiddelde zou eten en dat je op een gemiddelde leeftijd sterft), spaar je 664 tot 789 dierenlevens uit (gemiddeld 727 dieren, 9 dieren per jaar). 94% hiervan zijn kippen.

Zoals paarden die vroeger voor de ploeg gespannen werden inmiddels vervangen zijn door mechanische paardenkrachten, wil De Vegetarische Slager ook dat slachtdieren overbodig worden.

12

Het teamHet team van De Vegetarische Slager begon klein, maar is steeds verder gegroeid. Jaap, de oprichter, staat nog steeds aan het roer. Hij is directeur, geeft leiding aan het bedrijf en is het gezicht van De Vegetarische Slager. Hij wordt over de hele wereld uitgenodigd om te vertellen over zijn bijzondere werk. Jaap werkt samen met Niko, die marketing- en communicatiedirecteur is. Niko bedenkt allerlei concepten, en bijvoorbeeld ook de productnamen en teksten op de verpakkingen. Daarnaast werkt Jaap nauw samen met een team van productontwikkelaars aan innovatieve ideeën en nieuwe producten. In totaal werken er zo’n veertig mensen voor De Vegetarische Slager en dat aantal groeit nog steeds. Er is ondertussen een kantoor in Utrecht, een winkel in Den Haag en er wordt gebouwd aan een fabriek in Breda.

Overigens is er op 16 september 2016 ook een winkel geopend in Berlijn, Duitsland! Daar heet De Vegetarische Slager Der Vegetarische Metzger. In het Engels wordt het The Vegetarian Butcher genoemd en in het Spaans La Carnicera Vegetariana.

Het hele team

paste niet op de

pagina ;)

13

2011

2011

2012

2013

2013

2014

2015

2015

2016

2016

2016

2016

2016

2016

2016

2016

2017

2017

2017

Triodos Bank Hart-HoofdprijsMeest innovatieve en inspirerende bedrijf

de smaak van nlLekkerste & meest innovatieve food product voor Visvrije Palingsalade

Telegraaf Gouden Bal competitie3e prijs onder 43 vleesballen (jury van slagers)

Dutch Centers for Entrepreneurship en de Universiteit van AmsterdamBeste Ondernemer 2015

Trouw Duurzame 100Jaap wordt nummer 2 in de duurzame 100 van dagblad Trouw

Eurogroup for AnimalsCorporate 4 Animals 2016 Award

PETAAward voor meest meelevende onderneming

EYEY Emerging Entrepreneur of the Year

Hyde Park Book ClubBratwurst ‘Best Banger’ in Leeds (UK)

Dutch Marketing AwardsMarketing Scale-up of the Year

Nederlandse Vereniging voor Veganisme (NVV)

Vegan Award voor Beste Vegan Friendly Merk

Nederlandse Vereniging voor Veganisme (NVV)

Beste Vegan Product

Duurzame Week UtrechtWinnaar Retail

Nederlandse Vereniging voor Veganisme (NVV)

”Beste Vegan Product” voor Kipstuckjes

EVABeste BBQ-product voor Bratwurst

Dutch Marketing AwardsNiko Koffeman nummer 5 in

Marketeer of the Year

In de prijzenVanaf het moment dat De Vegetarische Slager werd opgestart in 2010, won het bedrijf allerlei prijzen. Voor het overzicht hebben we ze op een rijtje gezet.

Allesduurzaam.nlMeest innovatieve en inspirerende bedrijf

Trouw Duurzame 100Oprichter Jaap Korteweg

met stip op plaats 4

Versmarketeer van de ToekomstPublieksprijs

14

De toekomstDe ambitie van De Vegetarische Slager is om de grootste slager ter wereld te worden en dieren uit de voedselketen te halen. Een voorbeeld: De Vegetarische Slager werkt met een kipmachine die 1.000.000 kg plantaardige kip kan produceren. Om dezelfde hoeveelheid dierlijke kip te produceren, zou je een stal nodig hebben die zo groot is als een voetbalveld. Zo’n machine neemt dus veel minder ruimte in.

In 2015 werd een crowdfundingcampagne gehouden om een nieuwe, eigen fabriek te bouwen, zodat er in de toekomst sneller nieuwe producten ontwikkeld kunnen worden en massaproductie mogelijk is. Het is het doel om in de fabriek 50 miljoen vegetarische producten per jaar te maken. Zo kunnen de producten goedkoper worden en worden ze voor steeds meer mensen bereikbaar. De financieringscampagne ging zo goed dat binnen 3 weken 2,5 miljoen euro is opgehaald! Een ontzettend groot succes.

‘Plant’ is ‘fabriek’ in het Engels, en omdat De Vegetarische Slager plantaardige producten maakt, wordt deze fabriek ook wel ‘Plant Based Plant’ genoemd.

De fabriek is nu in aanbouw en krijgt zonnepanelen, een ruimte waar nieuwe producten worden ontwikkeld en een keuken waar de lekkerste producten kunnen worden gemaakt en geproefd. Je kunt de ontwikkelingen volgen via de website van De Vegetarische Slager en op social media.

15

De vegetarische worst is in 1915 uitgevonden door de Duitse bondskanselier Konrad Adenauer. Hij noemde hem de Friedenswurst. Het patent werd tijdens de oorlog toegekend op 26 juni 1918 door de Engelse koning George V. nadat het ‘Duitse Keizerlijk Kantoor voor Patenten’ het patent geweigerd had omdat er geen vlees in de worst zat.

Leuke weetjes

Het kantoor van De Vegetarische Slager zat vroeger aan de Hamburgerstraat. Ondertussen is het kantoor verhuisd

naar een straat met net zo’n soort naam: de Jagerskade!

Op social media is De Vegetarische Slager al de grootste slager ter wereld.

Er waren in zo’n 60.000 volgers op Facebook, 20.000 op Twitter en meer

dan 10.000 op Instagram.

16

Vanaf 1 jaar kunnen kinderen echt genieten van de producten van De

Vegetarische Slager. Met snacks als de Bitterballen en de Kroketten is het beter om nog even te wachten, die zijn

voor iets oudere lekkerbekken.

1 op de 5 Saucijzenbroodjes die iedere dag bij AH to Go verkocht wordt, is van De Vegetarische Slager. Er is ondertussen ook een uitgebreide collectie vegan & vegetarisch broodbeleg bij Albert Heijn en Jumbo verkrijgbaar.

Jaap, directeur en oprichter van De Vegetarische Slager, hield zich al lange tijd bezig met duurzame energie en natuurontwikkeling. In 1993 heeft hij succesvol een vakbond voor Akkerbouwers opgericht met als missie een nieuw Europees landbouwbeleid en werkte hij aan verschillende innovaties binnen de biologische landbouw, zoals de robotgestuurde tractor.

Er is zelfs een ‘professor vleesvervangers’! Hij heet Atze Jan van der Goot en werkt bij de Wageningen

University & Research. Atze Jan wordt gezien als een ware pionier binnen de Voedselrevolutie; hij is uitvinder van de eerste 100% plantaardige biefstuk ter

wereld.

17

devegetarischeslager

@vegaslager

devegetarischeslager

Veel succes met je spreekbeurt!