MEER ALARMMOEHEID

MINDER PATIËNTVEILIGHEID

TE VEEL ALARMEN

HET IS ALARMEREND....

De laatste decennia is de prestatiecurve

van ziekenhuizen enorm omhoog geschoten. Er

worden steeds meer patiënten behandeld, ze

worden steeds sneller genezen en korter opge-

nomen. Een belangrijke oorzaak is de grote in-

vestering in geavanceerde medische apparatuur

voor diagnose en behandeling, patiëntmonito-

ren, oproepsystemen en draadloze communica-

tie e.d.

Deze technologische ontwikkeling heeft

echter een keerzijde. Want hoe meer medische

apparaten op de afdeling verschijnen, hoe meer

alarmen er worden gegenereerd, en niet alle

alarmen zijn even belangrijk. Verschillende bui-

tenlandse studies tonen aan dat maar liefst 86-

99 procent van alle alarmen vals-positief is.

Onverantwoord geluidsniveau

’Dit is een heel groot probleem. Het aantal

alarmen - en daarmee ook vals-positieve alar-

men - heeft een niveau bereikt dat allang niet

meer acceptabel en verantwoord is. Uit onder-

zoeken blijkt dat een gevolg van het toegeno-

men geluidsniveau is dat apparaten op pauze

worden gezet of dat het geluid zachter of hele-

maal uit wordt gezet’, zegt Jesper Mathiesen,

portfolio manager bij Ascom.

Ascom doet zelf al langer studie naar de

werkstroom op ziekenhuisafdelingen. De alarm-

moeheid, zoals Jesper Mathiesen het noemt, is

een van de grote uitdagingen waar verpleeg-

kundigen mee te maken hebben.

’Een voorwaarde voor optimale patiënten-

zorg is dat de juiste personen op het juiste tijd-

stip en in de goede context de juiste informatie

ontvangen. Maar vaak worden alle alarmen on-

gelimiteerd naar veel verschillende mensen op

de afdeling gestuurd. Het gevolg van deze in-

formatie-overload is dat het personeel een soort

doofheid voor alarmen ontwikkelt. Bij zoveel

alarmen wordt steeds minder snel gereageerd

en dreigt het reële gevaar dat de belangrijke

alarmen worden genegeerd of met vertraging

worden behandeld’, verklaart Jesper Mathiesen,

en hij voegt eraan toe dat een constant hoog

geluidsniveau ook van negatieve invloed kan

zijn op de herstelperiode van de patiënt.

Alarmmoeheid bedreiging voor

patiëntveiligheid

De vals-positieve alarmen zijn voorname-

lijk afkomstig van medische apparatuur. Een pa-

tiënt die zich krabt op een plek in de buurt van

een elektrode, kan een alarm veroorzaken dat

lijkt op een hartalarm, terwijl het dat niet is. Een

elektrode die slecht verbonden is met een pati-

entmonitor, kan een waarschuwing geven elke

keer dat de verbinding wegvalt en opnieuw een

signaal laten horen als de verbinding weer is

hersteld. Als 10 verpleegkundigen 10 minuten

lang hetzelfde alarm horen, registreren ze dit

niet meer.

’Het is geen nalatigheid van het personeel

als een alarm wordt genegeerd. Het is een fysio-

logisch fenomeen dat zich voordoet als mensen

gedurende langere tijd worden blootgesteld aan

dezelfde prikkel. In de gezondheidszorg wordt

deze toestand alarmmoeheid genoemd, een

verschijnsel dat heel serieus genomen wordt.

Een verkeerde prioritering door het personeel

kan fatale gevolgen hebben. En daar zien we

helaas af en toe voorbeelden van’, zegt Jesper

Mathiesen.

Alarmmoeheid bedreiging voor patiëntveiligheid Het aantal vals-positieve alarmen in ziekenhuizen is langzamerhand zo groot geworden, dat er een reëel gevaar dreigt. Constante alarmsignalen en piepge-luiden van medische apparatuur en patiëntmonitoren creëren een doofheid voor belangrijke alarmen en vormen een bedreiging voor de patiëntveiligheid.

ARTIKEL

ARTIKEL

Janu

ari

20

15

©

Asc

om (

Ned

erla

nd)

B.V.

Ascom (Nederland) B.V.T (030) 240 91 00 | F (030) 241 19 46info@ascom.nl | www.ascom.nl

Gemeenschappelijk platform

Volgens hem moeten ziekenhuizen het

personeel uitrusten met bruikbare instru-

menten om de alarmmoeheid te lijf te gaan.

Want hoe toegewijd en getraind het perso-

neel ook is, het is onmogelijk voor het men-

selijke brein om zelf de enorme alarmdruk te

filteren.

’Er zijn verschillende mogelijkheden om

het personeel te ondersteunen, maar deze

kunnen alleen benut worden als alle alarmen

en communicatiestromen in één samenhan-

gend systeem bijeen worden gebracht. Zelfs

in de meest geavanceerde ziekenhuizen is

sprake van een sterke technologische verzui-

ling. Elke afzonderlijke monitor, infusiepomp,

druppelteller, bedalarm, enz. geeft zijn eigen

alarm af, en daar komen nog de patiëntop-

roepen, acute alarmen, noodoproepen en

overgaande telefoons en dergelijke bij. Deze

informatiestromen moeten allemaal geïnte-

greerd worden in een gemeenschappelijk, in-

telligent platform, dat rechtstreeks commu-

niceert met de handsets van het personeel’,

verklaart Jesper Mathiesen.

Alarmen filteren en prioriteren

Een dergelijke ingebouwde intelligen-

tie is bijvoorbeeld het doelgericht sturen van

alarmen, zodat ze rechtstreeks naar de hand-

set van de verantwoordelijke verpleeg-

kundige(n) worden verzonden. Hierdoor zou

het aantal alarmen afnemen, maar zou de

omvang nog steeds enorm zijn omdat alle

alarmen worden gedistribueerd. Dit kan ver-

holpen worden door middel van alarmfilte-

ring, waarmee op basis van bepaalde grens-

waarden veel vals-positieve alarmen worden

uitgeselecteerd. Er kunnen bijv. vertragings-

filters op ”leads-off”-alarmen worden aan-

gebracht, zodat het apparaat bij een wegval-

lende verbinding wacht totdat het registreert

dat de elektrode weer wordt aangesloten al-

vorens een alarm te versturen.

’Het doel van de filtering is dat het per-

soneel gemakkelijker prioriteit en aandacht

aan de belangrijke alarmen kan geven. De fil-

tering kan ondersteund worden door ver-

schillende geluiden en kleurcodes, zodat de

verpleegkundige met één blik op de handset

kan bepalen hoe hij of zij moet reageren’,

zegt Jesper Mathiesen.

Ook is het mogelijk een groepsfilter te

implementeren, waarmee herhaalde alarmen

van één apparaat in een gestructureerd pro-

ces worden verzameld. In dat geval worden

de alarmmeldingen alleen geüpdatet met

nieuwe waarden, in plaats van dat er bij wij-

zigingen steeds een nieuw alarm wordt ge-

geven. Als de bloeddruk van een patiënt

blijft stijgen en dalen, verstuurt de monitor

normaal gesproken steeds een alarm bij het

passeren van de grenswaarde. Met een

groepsfilter kan de verpleegkundige het eer-

ste alarm op de handset bevestigen, waarna

alleen nog updates worden ontvangen. Deze

updates komen alleen bij de betreffende ver-

pleegkundige terecht. Hierdoor wordt de rest

van de groep niet langer gestoord door alar-

men die steeds over hetzelfde gaan.

’Alarmescalatie is een andere noodza-

kelijke functie. Met automatische escalatie

worden alarmen die afgewezen of niet be-

antwoord worden, automatisch naar de

handset van de volgende verantwoordelijke

verpleegkundige gestuurd, wat een ver-

trouwd gevoel geeft bij het personeel.’

ECG-informatie direct bij de hand

’Op sommige handsets is het mogelijk

om een ECG-snapshot op te roepen, zodat het

personeel ter plekke kan beoordelen of er

sprake is van een acute situatie of een vals-

positief alarm. Een andere mogelijkheid is het

opvragen van livestream feeds, waarmee een

curve in near-realtime wordt getoond en snel

af te lezen is’, zegt Jesper Mathiesen. Hij ad-

viseert bij het creëren van nieuwe oplossin-

gen consequent de nadruk te leggen op ge-

bruiksvriendelijkheid.

’Alarmmoeheid moet niet worden ver-

vangen door technologiemoeheid. Dat levert

geen verbetering op. Daarom moet ook echt

aandacht worden besteed aan gebruiks-

vriendelijkheid bij het creëren van nieuwe op-

lossingen voor het personeel. Geluiden, kleu-

ren en curves zijn snel en gemakkelijk af te

lezen, en zijn dus van grote waarde bij het

beoordelen en prioriteren van een alarm.’

Alarmen filteren en prioriteren

Om het geluidsniveau en het aantal

vals-positieve alarmen op de afdelingen te

verminderen, richten de ziekenhuizen hun

pijlen echter vaak op de monitoringsappara-

tuur in plaats van op de handsets van het

personeel. Meestal probeert men het appa-

raat aan te passen, zodat de alarmfuncties

nauwkeuriger worden, maar hoe de knoppen

ook worden gedraaid en ingesteld, de ver-

pleegkundigen moeten nog steeds een groot

aantal alarmen van variërende ernst beoor-

delen in een werkomgeving die sowieso al

wordt gekenmerkt door heel veel activiteit.

’De apparaten zullen altijd constant ge-

luid blijven produceren, wat kan leiden tot

alarmmoeheid. Dit is niet op te lossen met

aanpassingen alleen. De meest effectieve

aanpak is het filteren, groeperen en priorite-

ren van de alarmen voordat ze rechtstreeks

naar de handsets van de verpleegkundigen

worden gestuurd, en het kiezen van een

handset die de juiste prioritering onder-

steunt met kleuren, geluiden en trillingen.’

Door Hanne Hyldborg

MEER PATIËNTVEILIGHEID

AANDACHT VOOR HET BELANGRIJKSTE

FILTERING EN PRIORITERING

GESTRUCTUREERDE ALARMVERWERKING

A

A

A