AGRO NIEUWSBRIEF VAN SCHUITEMAN AC C OUNTANT S & ADVISEURS uitgave 12 - april 2012

OverViewGecombineerde Opgave 2012 NieuwsNieuw GLB-bele id

InterViewFamilie Hooijer : “Wij z ijn met weinig begonnen.”

AgriView“Nothing escapes his eagle eye...”

OverView

Belangrijke data

1 april t/m 15 mei 2012Indienen Gecombineerde opgave 2012

1 april t/m 15 mei 2012Aanvraagperiode toeslagrechten uit nationale reserve (bij overheidsingrijpen)

15 mei 2012Uiterste datum aanmelding stikstofdifferentiatie suikerbieten en fritesaardappelen op kleigrond

15 mei 2012Uiterste datum melding overdracht referentiegegevensontkoppelde GLB-subsidies 2012

15 mei 2012Uiterste datum melding overdragen beheereenheid (SNL-subsidie)

2 april t/m 14 mei 2012Aanvraagperiode subsidie Bedrijfsadvies over rand-voorwaarden GLB

Inhoudsopgave

Attentiepunten Gecombineerde Opgave 3

Wijzigingen Gecombineerde Opgave 3

Tijdelijk of blijvend grasland 4

Welke gewassen zijn niet subsidiabel? 4

Vooraankondiging stoppersregeling Actieplan 5 Ammoniak Veehouderij

Fosfaatefficiëntie varkenshouderij 5

Controles antibioticagebruik 6

Nieuw GLB-beleid 6

Verlenging termijnen uitvoering investeringen 8 bij LNV-subsidies

Forse mestboetes opgelegd 8

Overtreding randvoorwaarden niet meer 10 standaard opzettelijk

Kloppen de gebruikte meststoffen? 10

Financieren wordt steeds meer een opgave 11

Rente zegt veel over het risico 12 Samenwerking leidt tot ontbinding 12 pachtovereenkomst

Interview 14

Attentiepunten Gecombineerde Opgave

Let bij het invullen van de Gecombineerde Opgave op de volgende punten:

Ga zorgvuldig na of de door Dienst Regelingen -doorgevoerde perceelscorrecties juist zijn.Denk aan de bemestingsvrije zones. -Percelen met een hoofdzakelijk recreatieve, verkeers- -kundige, infrastructurele of industriële functie (bijv. parken, sportvelden, onverharde landingsbanen en hobbyweides) komen niet in aanmerking voor uitbetaling van toeslagen. Geef bij twijfel deze percelen wel op bij de Gecombineerde Opgave, maar vraag er geen uitbetaling van toeslagrechten op aan.Voorkom herhaalde fouten, bijvoorbeeld het -herhaaldelijk te groot opgeven van een perceel. Herhaalde fouten kunnen leiden tot forse kortingen of uitsluitingen.Denk aan het tijdelijk uit gebruik nemen van grond -als landbouwgrond (bijv. opslag zand bij bouw stal).Ingediende correcties tijdens de controle door -Dienst Regelingen kunnen leiden tot kortingen.Denk aan de voorwaarden voor de benutting van -toeslagrechten met speciale voorwaarden.Toeslagrechten moeten één keer per twee jaar benut -worden, anders komen ze te vervallen.Houd er rekening mee dat door de ontkoppeling -van een aantal tot 2012 nog gekoppelde premies de waarde van de toeslagrechten kan toenemen. Er kunnen zelfs nieuwe toeslagrechten worden toegekend.

Het niet naleven van randvoorwaarden op het -gebied van milieu, gezondheid, dierenwelzijn en eisen aan de goede landbouw- en milieuconditie kan leiden tot kortingen op de bedrijfstoeslag.Als een subsidie is aangevraagd voor agrarisch -natuurbeheer (SNL-a), moet via de Gecombineerde Opgave een betaalverzoek ingediend worden.Draagt u een perceel met een beheerssubsidie over -of krijgt u een perceel met een dergelijke subsidie overgedragen, dien dan voor 15 mei een meldings-formulier tot het overdragen van de beheerssubsidie in bij Dienst Regelingen.De fosfaattoestand van de bodem (PAL- of Pw- -waarde) moet per perceel worden opgegeven als u gebruik wilt maken van een hogere fosfaatgebruiks-norm (fosfaatdifferentiatie).Bedrijfstoeslagen lager dan € 500 worden niet -uitbetaald. Houd daarbij rekening met het feit dat de waarde van de toeslagrechten dit jaar gekort wordt met minimaal 2,5%.Stem de vragen met betrekking tot bemesting en -beweiding goed af op uw mestboekhouding. Deze gegevens worden door Dienst Regelingen gebruikt bij de controle op de naleving van mestgebruiksnormen.

Wijzigingen Gecombineerde Opgave

De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van 2011 zijn:Een aantal gewascodes is gewijzigd. -Dienst Regelingen stuurt een e-mail als een -gewasperceel ook door een andere landbouwer is

3

alleen geldt voor blijvend grasland. Bij tijdelijk grasland geldt een maximale norm van 310 voor klei, 250 voor zand/löss en 265 voor veen, ongeacht of er sprake is van beweiden of volledig maaien.

Bepalend is de feitelijke situatie en niet wat er opgegeven is in de Gecombineerde opgave.

Of er sprake is van tijdelijk of blijvend grasland gaat ook een belangrijke rol spelen in het GLB-beleid vanaf 2014. In de voorstellen voor dit beleid is een bepaling opgeno-men dat blijvend grasland niet omgezet mag worden in bouwland.

Tip Ga in uw bemestingsplan na of u niet gerekend hebt met de hogere stikstofgebruiksnorm voor grasland met volledig maaien, terwijl er sprake is van tijdelijk grasland.

Welke gewassen zijn niet subsidiabel?

Op de volgende gewassen kan geen uitbetaling van toeslagrechten aangevraagd worden:

Overige natuurterreinen (gewascode 3722) -Bos (gewascodes 1936, 863 en 864) -SBL-bos (gewascodes 2026 en 2027) -Tijdelijk onbetaald land langer dan 90 dagen -(gewascode 2033)Teelt in potten en containers (diverse gewascodes). -

Natuurlijk grasland (gewascode 3718) en heide (gewas-code 3719) kunnen gebruikt worden voor het uitbetalen van toeslagrechten als aan de begrazingsvoorwaarden wordt voldaan. Het gemiddeld aantal grootvee-eenheden (GVE) over het hele jaar moet hierbij minimaal 0,15

opgegeven. Zij vraagt dan goed te kijken of het perceel terecht is opgegeven.Het is dit jaar mogelijk om GPS-metingen als -hulpmiddel te gebruiken bij het opgeven en intekenen van percelen.Windhagen met een maximale breedte van twee -meter rondom fruitpercelen, om de emissie van bestrijdingsmiddelen naar sloten te voorkomen en de fruitbomen tegen de wind te beschermen, tellen mee voor de beteelbare oppervlakte. Deze hagen zijn noodzakelijk voor de teelt.De aantallen schapen, geiten en runderen die op het -UBN-nummer geregistreerd staan op 1 april 2012, worden vermeld in de opgave. Deze moeten wel verdeeld worden over de verschillende diercatego-rieën.De subsidie Tegemoetkoming verbetering dieren- -welzijn kan niet meer aangevraagd worden.

Tijdelijk of blijvend grasland

Bij grasland wordt in de Gecombineerde Opgave verschil gemaakt tussen tijdelijk en blijvend grasland. Onder tijdelijk grasland wordt gras verstaan dat in de vrucht-wisseling wordt opgenomen. Het gras wordt niet langer dan vijf jaar aaneengesloten geteeld. Is het gras vijf jaar of langer niet in de vruchtwisseling meegenomen, dan is er sprake van blijvend grasland.

Het is belangrijk om zorgvuldig per perceel na te gaan of er sprake is van blijvend of tijdelijk grasland. Dit geldt vooral voor melkveebedrijven die geen weidegang toepassen. Dienst Regelingen stelt namelijk dat de hogere gebruiksnorm ‘stikstof totaal’ op grasland met volledig maaien (klei 350, zand/löss 320 en veen 300)

4

Nieuws

GVE per hectare zijn. Voor de bepaling van de 0,15 GVE mogen alleen de aantallen runderen, schapen en geiten meegeteld worden.

Voor de berekening van de GVE-eis gelden de volgende normen:

Schapen en geiten, ongeacht leeftijd : 0,15 -Runderen jonger dan 6 maanden : 0,20 -Runderen van 6 tot 24 maanden : 0,60 -Runderen vanaf 24 maanden of gekalfd : 1,00 -

Tip Natuurterreinen (en natuurlijk grasland met een beperkte landbouwactiviteit) tellen niet mee voor de gebruiksruimte mest. Indien deze percelen wel worden begraasd, is er sprake van uitscharen. De mestproductie van deze dieren hoeft u daarom niet mee te tellen. Leg in uw administratie vast hoeveel dieren er op de natuurterreinen worden gehouden en hoeveel mest er is geproduceerd. Dezelfde systematiek geldt voor bemestingsvrije zones.

Vooraankondiging stoppersregeling Actieplan Ammoniak Veehouderij

In het Actieplan Ammoniak Veehouderij wordt aangege-ven dat veehouders die willen stoppen in de periode na 2013, de mogelijkheid wordt geboden hun bedrijf nog enkele jaren voort te zetten. Voorwaarde is dat zij vanaf 1 januari 2013 maatregelen nemen om dezelfde emissie-reductie te realiseren als met emissiearme stalsystemen, om aan de emissie-eisen van het Besluit huisvesting te voldoen. Het betreft dan snel inzetbare, eventueel tijdelijke maatregelen (stal, management, voer, minder dieren).

Om als stoppend bedrijf te worden aangemerkt, moet het veehouderijbedrijf een Bedrijfsontwikkelingsplan hebben ingediend bij de gemeente of voor 1 juli 2012 schriftelijk aan de gemeente verklaren dat voor 1 januari 2020 gestopt wordt met het houden van varkens of kippen. Alleen op grond van feiten of omstandigheden die zich na 1 juli 2012 voordoen, kan een bedrijf zich naderhand nog als stopper melden (bijvoorbeeld vanwege het uitblijven van vergunningen of vanwege problemen met de financiering). Een bedrijf dat heeft aangegeven te gaan stoppen, kan na 2013 besluiten om uit te breiden. Het wordt dan niet meer beschouwd als stoppend bedrijf, zodat de stalsystemen alsnog emissie-arm gemaakt moeten worden.

Bij de melding aan de gemeente moet opgegeven worden welke maatregelen de ondernemer gaat treffen om de ammoniakemissie te beperken. Hiervoor komt een lijst met alternatieve maatregelen die kunnen worden toegepast. Er is al een eerste, voorlopige lijst opgesteld. Maatregelen die genoemd worden zijn onder meer: het toepassen van veevoer met een verlaagd eiwitgehalte, het verdunnen van mest met water, het aanzuren van mest, een verfijning van fasevoeding en het toepassen van balansballen in combinatie met het toevoegen van benzoëzuur aan het voer. Kijk voor de volledige lijst op de website www.infomil.nl. Fosfaatefficiëntie varkenshouderij

Vanaf 2012 zijn varkenshouders verplicht een minimale fosfaatefficiëntie te behalen. De fosfaatefficiëntie is een kengetal, waarmee wordt aangeven hoeveel van de via diervoeders opgenomen fosfaat is omgezet in dieren. Dit wordt berekend door de netto afvoer van fosfaat via

5

Ni e u w s

controleorganisatie of via deelname aan een erkend kwaliteitssysteem.De controles op de naleving van de verordeningen zijn inmiddels gestart.

Tip Beschikt u nog niet over een bedrijfsgezondheidsplan en een behandelplan, neem dan direct contact op met uw dierenarts. Daarmee voorkomt u misschien nog dat er een tuchtrechtelijke boete wordt opgelegd.

Nieuw GLB-beleid

Vanaf 2014 wordt het huidige stelsel van toeslagrechten ingrijpend gewijzigd. De huidige rechten komen te vervallen. In plaats daarvan ontvangt een bedrijf in 2014 voor elke hectare grond, die opgegeven wordt bij de Gecombineerde Opgave 2014, een nieuw toeslagrecht. Waarschijnlijk worden er alleen toeslagrechten toegekend aan bedrijven die in 2011 bedrijfstoeslag hebben ontvangen.

BasispremieAan elk toeslagrecht zal een basispremie worden toegekend dat voor ieder bedrijf gelijk is. Op basis van het beschikbare budget, het verwachte landbouwareaal en de huidige bekende beleidskeuzes wordt een geleide-lijke stijging van de basispremies per hectare verwacht:

dieren (inclusief uitval) te delen door de netto hoeveel-heid opgenomen fosfaat via diervoeders. In 2012 is de minimumnorm 37% voor zeugen en biggen en 41% voor vleesvarkens. Overtreding van de normen kan leiden tot een tuchtrechtelijke boete.

Voor de berekening van de efficiëntie is een rekenmodel vastgesteld, de zogenaamde P-toets. De berekening kan ook gemaakt worden aan de hand van de gegevens uit de stalbalans.

Het is belangrijk om nu na te gaan welke fosfaatefficiën-tie over 2011 is gerealiseerd. Aan de hand van de uitkomst kunt u vervolgens bepalen of aanvullende maatregelen noodzakelijk zijn om te voldoen aan de minimumnormen van 2012. Verbetering van de fosfaatefficiëntie moet vooral gezocht worden in een verbetering van de voederconversie of in een verlaging van het fosfaatgehalte in het voerrantsoen. Fosfaatarme voeders zijn over het algemeen wel duurder.

Controles antibioticagebruik

Bent u rundvee- of varkenshouder met 5 of meer dieren, dan dient u vanaf 1 januari 2012 te beschikken over een bedrijfsgezondheidsplan en een behandelplan. Deze moeten opgesteld worden in overleg met de vaste dierenarts. Dit is een maatregel om het gebruik van antibiotica in de veehouderij te verminderen op grond van de eind vorig jaar vastgestelde PVV-verordeningen.

Bedrijven moeten zich laten controleren op naleving van de verplichtingen (registratie antibioticagebruik, opstellen bedrijfsgezondheidsplan en behandelplan). Dit kan door aanmelding bij een door het PVV aangewezen

6

€ 300

€ 250

€ 200

€ 150

€ 100

€ 50

€ 0

2014 2015 2016 2017 2018 2019

60%Compensatie

Basispremie per hectare

50%

40%

30%

20%

10%

0%

2014 2015 2016 2017 2018 2019

35

40Ontwikkeling GLB-Inkomenssteun

1,00

0 pe

r bed

rijf

Basispremie

VergroeningspremieCompensatieTotaal

30

25

20

15

10

5

0

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

VergroeningspremieNaast de basispremie kunnen bedrijven ook in aanmer-king komen voor een vergroeningspremie. Hiervoor worden nu bedragen genoemd tussen € 80 en € 130 per hectare. Over de voorwaarden van de vergroenings-premie wordt nog stevig gediscussieerd. Ze gelden waarschijnlijk ook voor de basispremie.

In hoofdlijnen gelden de volgende voorwaarden:Bedrijven die meer dan 3 ha bouwland in gebruik -hebben, moeten daarop straks minimaal drie gewas-sen telen. Elk gewas mag niet minder dan 5% en niet meer dan 70% van het areaal bouwland omvattenHet areaal blijvend grasland moet in stand worden -gehouden. Grasland dat in 2014 al minimaal vijf jaar als zodanig in gebruik is, wordt als blijvend grasland beschouwd. Blijvend grasland mag niet omgezet worden in bouwland. Herinzaai van grasland zal wel mogelijk blijven.Minimaal 7% van de grondoppervlakte moet een -ecologische focus hebben (bijv. braak, landschaps-elementen). Er is nog een discussie gaande welke grond hiervoor meetelt.

Toeslag jonge landbouwersIedere lidstaat van de Europese Unie is verplicht een extra bedrijfstoeslag in te voeren voor jonge landbou-wers. Deze toeslag wordt gedurende maximaal vijf jaar na vestiging uitbetaald. Een jonge landbouwer is op het moment van de eerste aanvraag jonger dan 40 jaar en is minder dan vijf jaar daarvoor een bedrijf gestart of heeft binnen die termijn een bedrijf overgenomen.

CompensatieregelingVeel bedrijven zullen er in de nieuwe toeslagregeling financieel flink op achteruit gaan. In de EG-voorstellen is daarom de mogelijkheid opgenomen het nieuwe systeem geleidelijk in te voeren. Nederland lijkt hiervan gebruik te gaan maken door het invoeren van een compensatieregeling.

Een bedrijf komt voor compensatie in aanmerking als de waarde van de toeslagrechten, die het op 31 december 2013 in eigendom heeft, hoger is dan de totale basis-premie die voor het betreffende jaar geldt. Gedurende de periode 2014 tot en met 2018 zal jaarlijks een aflopend percentage van dit verschil uitbetaald worden.

VoorbeeldEen landbouwer beschikt over 40 toeslagrechten met een totale waarde van € 40.000. Hij heeft 45 hectare grond in gebruik.

7

€ 300

€ 250

€ 200

€ 150

€ 100

€ 50

€ 0

2014 2015 2016 2017 2018 2019

60%Compensatie

Basispremie per hectare

50%

40%

30%

20%

10%

0%

2014 2015 2016 2017 2018 2019

35

40Ontwikkeling GLB-Inkomenssteun

1,00

0 pe

r bed

rijf

Basispremie

VergroeningspremieCompensatieTotaal

30

25

20

15

10

5

0

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

€ 300

€ 250

€ 200

€ 150

€ 100

€ 50

€ 0

2014 2015 2016 2017 2018 2019

60%Compensatie

Basispremie per hectare

50%

40%

30%

20%

10%

0%

2014 2015 2016 2017 2018 2019

35

40Ontwikkeling GLB-Inkomenssteun

1,00

0 pe

r bed

rijf

Basispremie

VergroeningspremieCompensatieTotaal

30

25

20

15

10

5

0

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

-

Ni e u w s

twee naar drie jaar. Dit betreft de subsidieregeling voor jonge landbouwers, voor gecombineerde luchtwas- systemen en voor milieuvriendelijke maatregelen.

Voor subsidieaanvragers die in 2010 of 2011 subsidie verleend hebben gekregen, wordt de termijn van subsidievaststelling zonder nadere voorwaarden verlengd van twee naar drie jaar.

Forse mestboetes opgelegd

De laatste tijd worden weer regelmatig mestboetes opgelegd door Dienst Regelingen vanwege (vermeende) overschrijdingen van de gebruiksnormen voor mest. Het gaat daarbij vaak om bedragen van tienduizenden euro’s. Ondanks dat het huidige meststelsel al enige jaren in gebruik is, blijkt er in de praktijk nog steeds veel onduidelijkheid te bestaan over de toepassing daarvan. Dienst Regelingen neemt daardoor soms standpunten in bij het opleggen van een boete, die vervolgens door de rechter moeten worden beoordeeld op de juistheid ervan.Enkele voorbeelden: Intrekking derogatie bij overschrijding gebruiksnormenDienst Regelingen stelt dat bij een overschrijding van de gebruiksnormen niet voldaan is aan de voorwaarden voor toepassing van derogatie. Dit betekent dat de stikstofgebruiksnorm terugvalt van 250 naar 170 kg stikstof per hectare, met een forse boete als gevolg. In een paar gevallen heeft een rechtbank aangegeven dat een dergelijke intrekking van derogatie niet terecht is. Het hoger beroep hiertegen is nog in behandeling.

In dit voorbeeld is uitgegaan van een vergroenings- premie van € 110 per hectare.Op basis van zijn toeslagrechten zou de landbouwer, rekening houdend met de modulatiekorting, in 2012 € 36.500 en in 2013 € 36.150 ontvangen. De grootste teruggang in premie vindt meteen in 2014 plaats.

Let opEr wordt op dit moment nog stevig gediscussieerd over de exacte inhoud van het beleid. Een definitieve besluit- vorming moet nog plaatsvinden. De voorstellen kunnen daarom nog wijzigen.

Verlenging termijnen uitvoering investeringen bij LNV-subsidies

Aanvragers van de subsidieregelingen voor jonge landbouwers, voor gecombineerde luchtwassystemen en voor milieuvriendelijke maatregelen krijgen meer tijd om de investeringen uit te voeren.

Bij investeringssubsidies van het Ministerie van EL&I geldt veelal de voorwaarde dat pas een aanvang mag worden gemaakt met investeringen nadat de goedkeuring van de aanvraag is ontvangen. De investeringen moeten binnen een bepaalde termijn uitgevoerd zijn, net als de aanvraag tot vaststelling van de subsidie.

Het ministerie is nu tot de conclusie gekomen dat de vaststellingsaanvragen soms niet tijdig kunnen worden ingediend vanwege procedures met betrekking tot het verkrijgen van een wettelijk vereiste vergunning. Omdat het veelal procedures betreft die buiten de invloedssfeer van de subsidieaanvrager liggen, wordt de termijn van subsidievaststelling voor enkele regelingen verlengd van

8

-

9

Verrekening tussen diertakken niet toegestaanDe Meststoffenwet geeft aan dat de berekening van de gebruiksnormen op bedrijfsniveau moet plaatsvinden. Met name op pluimveebedrijven komt het regelmatig voor dat de afgevoerde hoeveelheden stikstof en fosfaat groter zijn dan de productie. Daardoor ontstaat er op papier ruimte voor verrekening met andere diertakken op het bedrijf of voor de aanvoer van dierlijke mest. Dienst Regelingen maakt in dergelijke situaties een aparte berekening van de verschillende diertakken. Waarschijnlijk zal de rechter moeten bepalen of het standpunt van Dienst Regelingen juist is.

Onvolledige registratie bij Bedrijfsspecifieke EXcretieVeel melkveebedrijven behalen een aanzienlijk voordeel door toepassing van de bedrijfsspecifieke excretie (BEX). Hiervoor is een handleiding opgesteld, waarin de voorwaarden voor bemonstering en administratie zijn opgenomen. Bij controles van de AID blijkt regelmatig dat aan deze voorwaarden niet wordt voldaan. Gecon-stateerde tekortkomingen zijn: niet bemonsterde partijen voer, onvolledige vastlegging aangelegde kuilen en onvolledige administratie van voorraden voer aan het begin en het einde van het jaar. Verder ontdekt de AID vaak verschillen tussen de werkelijke voerrantsoenen en die op basis van de BEX en afwijkingen tussen de BEX- en de financiële administratie.

Toepassing stikstofgatOp veel bedrijven speelt het zogenaamde stikstofgat. Er is vaak wel een sluitende fosfaatboekhouding, maar de overschrijding van de stikstofgebruiksnorm blijft. Dienst Regelingen stelt dat het stikstofgat alleen bij staldieren toegepast mag worden. Voor een goede berekening is het

essentieel dat de juiste mestcodes worden gebruikt bij de afvoer van mest.

Toepassing fosfaatdifferentiatieDiverse bedrijven hebben geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om de fosfaattoestand (PAl of PW-waarde) van de percelen op te geven bij de gecombineerde opgave. Dit betekent dat zij volgens Dienst Regelingen geen gebruik kunnen maken van de hogere fosfaat- gebruiksnorm welke geldt voor gronden met een lage of neutrale fosfaattoestand. Het gevolg is vaak een aanzien-lijke inperking van de fosfaatgebruiksruimte.

Bemonstering percelenIn het kader van derogatie dienen alle percelen mini-maal eenmaal per vier jaar bemonsterd te worden. De regels voor de wijze van bemonstering zijn eind 2009 aanzienlijk aangescherpt. Van naast elkaar liggende percelen mag onder voorwaarden één grondmonster worden genomen. In de praktijk wordt hier regelmatig te gemakkelijk mee omgegaan. Verschillende percelen worden tot één grondmonster gerekend, terwijl in sommige gevallen uit het analyseverslag duidelijk blijkt dat maar één perceel bemonsterd is. Dienst Regelingen stelt dan dat er niet is voldaan aan de voorwaarden voor het toepassen van derogatie met een hoge boete als gevolg. De kosten van een extra grondmonster zijn relatief laag en staan niet in verhouding tot het risico van het mislopen van derogatie.

Voordat Dienst Regelingen overgaat tot het opleggen van een mestboete, stuurt zij eerst een voornemen tot het opleggen van een mestboete. Het is zaak hier serieus op te reageren: door het indienen van een zienswijze kan vaak veel (financiële) ellende worden voorkomen.

10

Overtreding randvoorwaarden niet meer standaard opzettelijk

Overtredingen van de randvoorwaarden kunnen leiden tot een korting op de bedrijfstoeslag. Sommige overtre-dingen werden standaard als opzettelijk bestempeld, waarbij de korting 20% bedroeg. De bekendste opzette-lijke overtredingen zijn het niet-emissiearm aanwenden van dierlijke mest, het overtreden van het scheurverbod voor grasland, een overtreding van de uitrijdperiode voor dierlijke mest en het gebruik van verboden diergeneesmiddelen.

Naar aanleiding van een uitspraak van het College van Beroep (CBB) zijn de beleidsregels per 1 januari 2012 aangepast. Het CBB oordeelde dat aan de hand van de feiten uit het controlerapport moet worden beoordeeld of er sprake is van opzet. Dit verdraagt zich niet met het standaard aanmerken van een overtreding als opzettelijk.

De beleidsregels zijn zodanig gewijzigd dat de betref-fende overtredingen van de randvoorwaarden ‘vermoed worden opzettelijk te zijn’. Op die manier is voor de landbouwer duidelijk in welke gevallen er een groot risico is dat een niet-naleving als opzettelijk wordt beoordeeld. Beoordeling door de toezichthouder van de geconstateerde feiten wordt gehandhaafd. Opzet wordt beoordeeld aan de hand van een aantal criteria. Er hoeft niet aan alle criteria te worden voldaan om te kunnen spreken van opzet.

De criteria zijn:in de omschrijving van de betrokken randvoorwaar- -de wordt een rechtstreeks verband met de opzette-lijkheid van de niet-naleving gelegd;

de mate van complexiteit van de randvoorwaarde; -de aanwezigheid van langdurig bestendig beleid; -de niet-naleving veronderstelt een actieve handeling -dan wel het bewust nalaten van een handeling;de omstandigheid dat de landbouwer reeds eerder -op de hoogte is gesteld van onvolkomenheden in de naleving ten aanzien van de randvoorwaarde;de mate waarin de randvoorwaarde niet wordt -nageleefd.

Kloppen de gebruikte meststoffen?

Een eenvoudige manier om te zien of de uitkomst van de mestboekhouding klopt, is nagaan welk percentage van de meststoffen gebruikt is. Als het percentage van de gebruikte hoeveelheid mest afwijkt van die van de gebruikte hoeveelheden fosfaat en stikstof, is de mest-boekhouding waarschijnlijk niet consequent en bevat deze mogelijk fouten.

Ton mest Fosfaat StikstofBeginvoorraad 1.250 3.750 6.875Productie 2.250 7.875 12.938Afvoer 1.650 4.125 6.600Eindvoorraad 900 2.700 4.050 ______ ______ ______Gebruikt 950 4.800 9.163Gebruikt in % 27% 41% 46% In bovenstaand fictief voorbeeld is 27% van de hoeveel-heid beschikbare mest (beginvoorraad plus productie) op het bedrijf gebruikt, 41% van de beschikbare hoeveel-heid fosfaat en 46% van de beschikbare hoeveelheid stikstof.

Ni e u w s

11

Een normale uitkomst had (nagenoeg) dezelfde waarden voor mest, fosfaat en stikstof opgeleverd. In dit voor-beeld kan er sprake zijn van een fout in de gebruikte meststoffen. Dit kan zijn oorsprong vinden in de voorraadwaardering, de bepaling van de productie, de waardering van de afvoer of in een mineralengat.

Ook als u uw mestboekhouding al hebt afgerond, is het zaak na te gaan of uw mestboekhouding consistent is. De berekening dient op diertakniveau gemaakt te worden.

Financieren wordt steeds meer een opgave

Ook agrarische bedrijven krijgen meer moeite om hun plannen gefinancierd te krijgen. Steeds vaker zien deze ondernemers zich gedwongen hun plannen aan te passen of zelfs af te blazen. De kredietcrisis en de bankregels maken dat banken steeds kritischer worden bij het verstrekken van financieringen. Wat speelt er en wat kunt u doen?

BankregelsBanken zijn verplicht om een hoeveelheid eigen vermo-gen aan te houden. Deze zogenaamde vermogenseis is de laatste tijd onder druk van de kredietcrisis verder aangescherpt. Om aan de strengere vermogenseisen te kunnen voldoen, kunnen banken aandelen uitgeven, kosten verlagen door bijvoorbeeld geen bonussen meer uit te keren, winst toevoegen aan het eigen vermogen of het eigen vermogen in stand houden en de kredietporte-feuille inkrimpen.

De huidige marktIn het huidige economische klimaat worden banken gedwongen af te schrijven op verstrekte leningen aan bedrijven en overheden. Griekenland is daar een ernstig voorbeeld van. Dit gaat ten koste van het vermogen van banken. Als een bank € 100 miljoen moet afschrijven op een Griekse lening, dan daalt bij een vermogenseis van 8% de mogelijkheid om kredieten te verstrekken met € 1,25 miljard. Zij zien dus aan de ene kant hun eigen vermogen afkalven, terwijl zij aan de andere kant verplicht worden hun vermogen te versterken. Dit leidt tot minder moge-lijkheden om kredieten te verstrekken aan bedrijven.

Wat betekent dit voor de agrarische sector?Het denken in risico’s, het behoud van het eigen vermo-gen van de bank en de steeds strenger wordende bank-regels raken ook de agrarische sector. De agrarische sector bevindt zich in de ogen van de meeste banken in een onzekere periode van sterk veranderende inkomens en wijzigende regelgeving. Dit geeft een verandering in het denken over het financieren van agrarische onderne-mingen. Onroerend goed was in het verleden zo veilig als de kluis van de Nederlandse Bank. Dat dit nu niet meer zo is, hebben banken gemerkt. Daarop hebben zij hun werkwijze aangepast. Financieringen van grond leveren relatief weinig problemen op, maar die van kassen, bedrijfsgebouwen, bedrijfswoningen en stallen zijn veel lastiger. Financieringen van investeringen op vrijwel grondloze bedrijven zoals intensieve veehouderij en glastuinbouw leveren daarom vaak de nodige moeite op.

Financieren in de ogen van de bankBanken kijken globaal naar drie zaken:

De ondernemer zelf: is deze in staat om zijn -plannen waar te maken?

12

Ni e u w s

Levert het plan voldoende geld op om aan de rente- -en aflossingsverplichtingen te voldoen?De zekerheden: is het onderpand zijn geld waard en -houdt het zijn waarde?

Wat kan een ondernemer concreet doen?Als ondernemer kunt u zich voorbereiden op deze denkwijze van uw bank. Kleine zaken daarbij zijn bijvoorbeeld het optimaliseren van de bedrijfsvoering, kritisch zijn op kosten en uitgaven, klein houden van voorraden en scherp letten op betalingstermijnen. Hiermee verkleint u niet alleen de vermogensbehoefte van uw bedrijf, maar laat u ook zien dat uw onderne-merschap stevig staat. U werkt zo aan het verkleinen van de vermogensbehoefte en het optimaliseren van de kasstroom, twee zaken waar een bank zwaar aan tilt.

Waarom wil een bank geen financiering verstrekken?Als gevolg van de nieuwe bankregels zijn banken verplicht om te vertellen waarom zij een financiering niet verstrekken. Dit kunnen verschillende redenen zijn. Een afwijzing kan liggen in uw plan, in het risico dat de bank in uw markt ziet of het marktaandeel dat een bank al heeft in een bepaalde sector. Een groot marktaandeel betekent een groot risico voor een bank. Kennis over de reden van afwijzing helpt u uw volgende financierings-aanvraag te verbeteren.

Rente zegt veel over het risico

De rentetarieven die een ondernemer betaalt, worden tegenwoordig vooral bepaald door de risico’s die banken bij elkaar herkennen en in veel mindere mate het risico dat de bank bij de ondernemer inschat. Het tarief dat banken hun klanten in rekening brengen bestaat globaal uit drie delen: een deel inkoop, een deel voor de bank-kosten en een deel voor het risico.

Bij de invoering van de Basel II- en III-akkoorden zouhet rentetarief voor de ondernemer afhankelijk worden van het risico dat de bank bij deze persoon loopt. De zogenaamde renteopslag zou dan worden bepaald door het mogelijke verlies (het zogenaamde default) en een vergoeding voor het extra vermogen dat de bank eventueel in deze onderneming zou moeten stoppen.

Samenwerking leidt tot ontbinding pachtovereenkomst

Landbouwer A pachtte al enige jaren bijna 34 hectare van de Staat der Nederlanden. In 2003 sloot hij een samenwerkingsovereenkomst met landbouwer B. De samenwerking hield onder meer in:

dat A en B het gepachte gezamenlijk exploiteerden; -dat B aan A een vergoeding van bijna € 44.000 -betaalde; dat A aan B zijn productierechten ter beschikking -stelde; dat op naam van A suikerbieten werden geleverd -

13

aan de suikerfabriek en dat vervolgens de opbrengst door A aan B werd vergoed; dat de door A te ontvangen Mac Sharry toeslag in -mindering kwam op de door B verschuldigde vergoeding; dat A arbeid zou verrichten tegen een door B te -betalen vergoeding,

Op de gepachte grond werd voor rekening van B een betonpad aangelegd, dat aansloot op de kavelpaden van aangrenzende percelen waarvan B eigenaar was. Ook waren er onder meer mestleidingen en mestputten aangelegd en was een kavelsloot gedempt.

De Staat vorderde vervolgens ontbinding van de pachtovereenkomst en veroordeling van A tot herstel van het gepachte in de oorspronkelijke staat. De pacht-kamer wees de vorderingen van de Staat toe.

In hoger beroep voor het gerechtshof oordeelde de rechter dat de wettelijke regeling van de pacht uitgaat van het persoonlijk gebruik door de pachter van het gepachte. De pachter is niet bevoegd tot onderverpachting, behoudens toestemming door de verpachter. Uit de voorwaarden van de samenwerkingsovereenkomst volgde dat het gepachte niet langer voor rekening van A werd geëxploiteerd. Hij ontving een vergoeding van B voor het gebruik van het gepachte en droeg geen teeltrisico. Verder had de Staat geen toestemming gegeven voor de aanleg van het betonpad, mestleidingen en mestputten en het dempen van de kavelsloot. A voerde aan dat deze maatregelen

door B zonder zijn instemming waren getroffen. A voerde echter niet aan dat hij zich tegen de handelwijze van B had verzet. Dit mocht volgens het gerechtshof wel van A als pachter verwacht worden.

Zowel het uit handen geven van de exploitatie van en de zeggenschap over het gepachte, als het toelaten van de wijziging in de inrichting en gedaante van het gepachte zonder toestemming van de Staat (of een vervangende machtiging van de Grondkamer), leverde een tekort-koming van A op.

Het gerechtshof bekrachtigde het vonnis van de pacht-kamer. De pachtovereenkomst werd ontbonden en A diende binnen een termijn van zes weken het gepachte te herstellen in de oorspronkelijke staat. Het verwijderen van de aangebrachte voorzieningen leidde tot aanzien-lijke kosten bij A of B en deed de gedane investeringen geheel of gedeeltelijk teniet, maar de ernst van de tekortkomingen rechtvaardigde dit.

14

Int e r Vi e w

Op de boerderij aan de Hooiweg in Putten genieten Jaap en Jannie Hooijer van hun pensioen en het buitenleven.

Jaap en Jannie Hooijer na bedrijfsbeëindiging‘Ik zal me altijd boer blijven voelen’

Zeven koeien, drie zeugen en een paar honderd kippen. Dat was de grootte van de veestapel waar de ouders van Jannie Hooijer ooit de kost mee verdien-den. ,,Toen ze vijftien jaar getrouwd waren, hadden ze er zoveel van gespaard dat ze met een klein hypotheek-je een nieuw huis konden bouwen.’’

Jannie Hooijer en haar man Jaap moeten er nu om glimlachen. Jaap: ,,Het is bijna niet voor te stellen dat iemand daarvan kon leven, maar toen kon het nog.’’ Ondertussen is er veel veranderd, maar één ding is hetzelfde gebleven. De Hooijers zijn namelijk al vanaf het eerste begin (1969) klant bij Schuiteman Accountants & Adviseurs. Jaap: ,,Iets waar je zelf geen kaas van gegeten hebt, moet je vooral door een ander laten doen. Daar hebben we altijd zo over gedacht. Op een bruiloft kwamen we in contact met Hein Schuiteman en sinds-dien hebben ze voor ons altijd de boekhouding gedaan en de financiële en fiscale zaken geregeld.’’

VlijtHet huis van de Hooijers is gebouwd op zuinigheid en vlijt. Jannie: ,,Ook wij zijn met weinig begonnen.’’ Jaap vult aan: ,,Met twee zeugen en vier koeien. Elke keer als je weer wat verdiend had bouwden we de veestapel

langzaam uit. We zijn geëindigd met zeventig zeugen, achttien koeien en tachtig vleesvarkens. We hebben er altijd bewust voor gekozen om geen topfinancieringen te nemen om te groeien.’’

Toen bleek dat er geen bedrijfsopvolger was, besloten Jaap en Jannie het traject in te gaan om het bedrijf te beëindigen. Jaap: ,,We wisten dat het heel onverstandig is om dat van de ene op de andere dag te doen. Want dat betekent dat je dan fors moet afrekenen bij de fiscus. Samen met Schuiteman hebben we een geleidelijke weg gevonden om het bedrijf te beëindigen. En wel op zo’n manier dat dit in fiscaal en financieel opzicht het meest gunstig uit zou pakken.’’

GenietenVandaag de dag geniet het echtpaar van de rust op hun mooie boerderijtje aan de Hooiweg. Hoewel Jannie meer een dorpsmens is, kan Jaap zijn ei helemaal kwijt in de landerijen. Er is altijd genoeg te doen op het land, in de moestuin en met de hobbydieren. ,,Heerlijk hier. Helemaal als ons kleinkind langskomt, dan neem ik daar alle tijd voor. Als je gepensioneerd bent en ook nog een handige timmerman dan weten ze je snel te vinden, maar ik heb besloten om het rustig aan te doen. Aan de

15

V.l.n.r. Gerdien Mulderij, Hennij Holtus, Jaap Hooijer en Jannie Hooijer.

andere kant ben ik mijn hele leven boer geweest en ik zal me dan ook altijd een boer blijven voelen.’’De beëindiging van het bedrijf is voor Jaap en Jannie naar volle tevredenheid verlopen. Vooral omdat het zo geleidelijk is gegaan. ,,Bovendien zijn we heel goed geholpen door de mensen van Schuiteman. Er zijn heel veel boeren die er graag mee op willen houden, maar dat kan dan niet vanwege de enorme sommen geld die ze moeten afdragen. Daarom hebben ze tegen ons ook altijd gezegd: zorg dat je op tijd begint met deze procedure.’’

BedrijfsbeëindigingAdviseur Hennij Holtus vult aan: ,,Het bedrijf van de familie Hooijer is in fases beëindigd. We hebben het melkquotum verkocht op het moment dat de prijs nog hoog was. Deze winst is ingezet voor de aankoop van een lijfrente. Hierdoor kon de familie Hooijer een prima oudedagsvoorziening realiseren, terwijl de heer Hooijer is doorgegaan met zijn werkzaamheden buitenshuis en met de varkens. In een later stadium is ook de varkens- tak beëindigd en zijn de stallen privé-eigendom gewor-den. Door dit stapsgewijs te doen, kun je op de meest gunstige manier afrekenen met de belastingdienst.’’

De Hooijers zijn content met de wijze waarop zaken zijn verlopen. “Fijn dat je dan specialisten kunt inschakelen. Zij hebben ons ook goed geadviseerd met alle zaken die geregeld moesten worden rondom het testament en zo hebben we ook daarin de beste keuzes kunnen maken.’’

SCH

UIT

EMA

N10

08 -

12/

04 ©

Sch

uite

man

/ D

e K

leuv

er b

edri

jfsco

mm

unic

atie

b.v

.

“Nothing escapes his eagle eye...”

w w w . s c h u i t e m a n . c o m

w w w . w e r k e n b i j s c h u i t e m a n . c o m

w w w . d g a t o o l b o x . n l

BARNEVELD

Thorbeckelaan 95 - BarneveldPostbus 480 - 3770 AL BarneveldT: (0342) 411200 - F: (0342) 420022E: info@schuiteman.com

VO ORTHUIZEN

Kerkstraat 29 - VoorthuizenPostbus 146 - 3780 BC VoorthuizenT: (0342) 473444 - F: (0342) 474841E: voorthuizen@schuiteman.com

HUIZEN

Huizermaatweg 360 - HuizenPostbus 391 - 1270 AJ HuizenT: (035) 6473471 - F: (035) 6473472E: huizen@schuiteman.com

HARDERWIJK

Stephensonstraat 29 - HarderwijkPostbus 1164 - 3840 BD HarderwijkT: (0341) 455597 - F: (0341) 495090E: harderwijk@schuiteman.com

EDE

Keesomstraat 44 - EdePostbus 276 - 6710 BG EdeT: (0318) 644000 - F: (0318) 644010E: ede@schuiteman.com

VEENENDAAL

Vendelier 4 - VeenendaalPostbus 622 - 3900 AP VeenendaalT: (0318) 618666 - F: (0318) 610147E: veenendaal@schuiteman.com

COLOFONAgriView is een uitgave van Schuiteman Accountants & Adviseurs en verschijnt zo’n drie keer per jaar. Hoewel wij de grootst mogelijke zorg hebben besteed aan de samen-stelling van AgriView, aanvaarden wij geen enkele aansprakelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de verstrekte gegevens. Wilt u op basis van de informatie in deze nieuwsbrief actie ondernemen, dan is nader advies noodzakelijk. Hiervoor kunt u een afspraak maken met één van onze deskundigen van de agrarische afdeling, gevestigd op het kantoor in Barneveld.

RedactieSchuiteman Accountants & AdviseursDe Kleuver bedrijfscommunicatie b.v.

Redactie-adresSchuiteman Accountants & AdviseursSaskia Sol-VreeburgT: (0342) 473444E: ssol@schuiteman.com

Concept, vormgeving en productieDe Kleuver bedrijfscommunicatie b.v.

© 2012 Schuiteman Accountants & Adviseurs