Afronden PAS gebiedsanalyses 2 Afronden...In AERIUS 1.5 is de OPS rekenkern van het RIVM verwerkt en...

Progammatische Aanpak Stikstof

Afronden gebiedsanalyses14 februari 2013

Afronden PAS gebiedsanalysesAan: Voortouwnemers van de PAS gebiedsanalyses Betreft: Notitie afronding gebiedsuitwerkingen t.b.v. opname in de PASDatum: 14 februari 2013

Beste voortouwnemers,

In deze notitie ontvangt u de laatste aandachtspunten voor het afronden van de gebiedsanalyses zodat deze aangeboden kunnen worden voor de opnametoets in de PAS. Tijdens PAS-Fase III zijn er voor 133 PAS-gebieden gebiedsanalyses opgesteld. Voordat deze gebiedsanalyses in de PAS opgenomen kunnen worden, moeten deze definitief gemaakt worden. Bovendien moet in het licht van de nieuwe vastgestelde KDW’n voor elk N2000-gebied duidelijke worden of opname in de PAS nodig is.

In april 2012 ontving u een notitie met aandachtspunten voor deze nabewerking. In het projectleidersoverleg van 18 oktober 2012 is de actualisatie van notitie met u besproken. Op basis van de aandachtspunten die u naar voren bracht en nadere besprekingen met het IPO, I&M, EZ, Defensie en UvW is de notitie afgerond. Inmiddels zijn er door verschillende voortouwnemers ervaringen opgedaan met het afronden van de gebiedsanalyses langs de uit-gezette lijnen. Knelpunten worden op maat opgelost.

Er is ons gebleken dat er zorgen bestonden over de omgang en uitvoering in relatie tot schaalgrootte. We hebben een pragmatische en robuuste oplossing uitgewerkt die tegemoet komt aan de kritiek van de Raad van State en daadwerkelijk een oplossing biedt. Deze uitwerking heeft geen consequenties voor de afronding van de gebieds-analyses. Nadere toelichting op de systematiek is in voorbereiding. U ontvangt hier separaat informatie over.

Met de afronding van de gebiedsanalyses langs de lijnen zoals aangegeven in deze notitie is een zeer belangrijke bouwsteen van de PAS gereed. Met bijgaand pakket treft u alle informatie aan om de afronding van de analyses zo compleet mogelijk uit te voeren. Mocht er nieuwe informatie beschikbaar komen, dan krijgt dit zijn doorwerking in de gebiedsanalyses op het moment dat de PAS herzien wordt.

Tijdige indiening van de gebiedsanalyses is cruciaal met het oog op definitieve inwerking treden van de PAS.Wij wensen u veel succes bij de inhoudelijke en bestuurlijke afronding van de gebiedsanalyses. Met vriendelijke groet,

Ger de PeuterDirecteur Programmadirectie Natura2000Ministerie van Economische Zaken

ipronk

Typemachine

Bijlage 2



In deze notitie treft u informatie aan over: 1. Tijdpad voor afronding gebiedsanalyses2. Opnametoets3. Doelbereik in gebiedsanalyses4. Basisgegevens voor de definitieve gebiedsuitwerking • AERIUS 1.5 • Aanwijzingsbesluiten • Referentiedata en doelen • Habitatkaarten • Herziene KDW’n • Herstelstrategieën 5. Kennislacunes6. Rapportageformat

In de bijlagen sturen we de volgende documenten mee: • Checklist voor ‘Opnametoets PAS-gebieden’ • Tekst tijdpad doelbereik t.b.v. de samenvatting van iedere gebiedsanalyse • Overzicht van habitattypen waarvoor KDW is gewijzigd • Gegevensleveringsprotocol (GLP) • Varianten

Inhoud



Het onderstaande schema geeft het tijdpad voor de afronding van de gebiedsanalyses in combinatie met de opnametoets weer.

De tijdige afronding en indiening van de gebiedsanalyses door u is cruciaal voor het tijdpad, om de inwerkingtre-ding van de PAS op 1 januari 2014 mogelijk te maken.

Tijdpad voor afronding gebiedsanalyses

U kunt de analyses indienen vanaf 15 februari tot uiterlijk 15 mei 2013. Zes weken na indiening van uw gebiedsana-lyse ontvangt u de resultaten van de inhoudelijke toets op hoofdlijnen. Indienen gebeurt door de PAS-coördinatoren van de bevoegde gezagen, door de inhoudelijk afgeronde documenten te sturen naar [email protected]; met kopie naar het PAS-secretariaat: [email protected].

mailto:[email protected]




De door de PAS-coördinatoren aangeboden gebiedsanalyses worden door het Bosschap en DLG in twee stappen getoetst. Stap 1. Inhoudelijk op hoofdlijnen, waarbij gelet wordt op navolgbaarheid van de conclusies; Stap 2. Bestuurlijk akkoord, waarbij wordt gekeken of de gebiedsprocessen zijn doorlopen en akkoord bevonden. Kortom, of het voorgestelde maatregelenpakket uitvoerbaar is.

De toetsing is globaal, maar de gebiedsdocumenten moeten gedetailleerd zijn. Er moet duidelijk worden onder-bouwd dat de instandhoudingsdoelstellingen voor de betreffende habitattypen en soorten niet in gevaar komen wanneer de voorziene ontwikkelingsruimte wordt uitgegeven. Om dezelfde reden is de borging van de uitvoering van de maatregelen door het commitment van de bevoegde gezagen essentieel.

Deze toetsing wordt uitgevoerd door het Bosschap in samenwerking met DLG. In Bijlage 1 is de lijst bijgevoegd van aandachtspunten die gehanteerd gaat worden in de toets. De opnametoets wordt in twee stappen georgani-seerd. De eerste stap is inhoudelijk van aard. Belangrijk is dat de onderbouwing achter het ecologisch oordeel (ca-tegorisering in 1a, 1b en 2) op orde is. Dit wil zeggen: er wordt goed verwezen naar de wetenschappelijke literatuur (landelijke herstelstrategieën) en het is navolgbaar opgeschreven. Ook indien de conclusie uit de analyses is dat er voor een (leefgebied van een) soort bij nader inzien geen sprake is van een stikstofprobleem. Dit geldt zowel voor stikstofgevoelige habitattypen als voor stikstofgevoelige leefgebieden voor soorten: Vogel- en Habitatrichtlijnsoor-ten.

De tweede stap vindt plaats na bestuurlijk akkoord per voortouwnemer. Het doel van deze tweede stap is een check op de uitvoerbaarheid van de voorgestelde maatregelen. Wanneer de gebiedsanalyses inhoudelijk akkoord zijn en de voorgestelde maatregelen ook uitvoerbaar worden geacht, wordt de gebiedsanalyse opgenomen in de PAS. Indien dit niet het geval mocht zijn, worden er door de PAS-organisatie samen met het bevoegd gezag maat-werkoplossingen gezocht.

De gebiedsanalyses kunnen vanaf februari 2013 tot uiterlijk 15 mei worden ingediend voor de opnametoets bij [email protected]; met kopie naar het PAS-secretariaat: [email protected] inhoudelijk advies wordt binnen zes weken na indiening van analyses afgerond en indien nodig besproken met de voortouwnemers.

Opnametoets





Toetsing doelbereik in gebiedsanalysesDe gebiedsanalyses behelzen onder meer een ecologische beoordeling van de vraag of er wetenschappelijk gezien redelijkerwijs geen twijfel bestaat dat het effect van de te treffen brongerichte en gebiedsgerichte maatre-gelen, rekening houdend met het voornemen om ontwikkelingsruimte beschikbaar te stellen, aan het eind van de periode van het programma leidt tot een situatie waarin de instandhoudingsdoelen voor het desbetreffende Natura 2000-gebied niet in gevaar komen en verslechtering van het Natura 2000-gebied wordt voorkomen.

Een Natura 2000-gebied mag alleen in het programma worden opgenomen als blijkens de gebiedsanalyse de ze-kerheid bestaat dat de natuurlijke kenmerken van het gebied niet zullen worden aangetast door projecten of andere handelingen waarvoor toestemming zal worden verleend onder toedeling van ontwikkelingsruimte. Daarbij houden de betrokken bevoegde gezagen rekening met de locatie en de specifieke omstandigheden van de voor stikstof gevoelige habitats. In de gebiedsanalyse wordt daarom beoordeeld in hoeverre de maatregelen, rekening houdend met de verwachte algemene ontwikkeling van de stikstofdepositie, in het bijzonder het totaal van de stikstofdeposi-ties en de ontwikkelingsruimte:

1. bijdragen aan de verwezenlijking van de instandhoudingsdoelstellingen voor de voor stikstof gevoelige habitats in het gebied;

2. voorkómen dat verslechtering optreedt van de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soor ten in het gebied;

3. voorkomen dat storende factoren optreden voor de soorten waarvoor het gebied is aangewezen voor zover die factoren, gelet op de instandhoudingsdoelstellingen van het gebied, een significant effect kunnen hebben, en

Dit was ook een aandachtspunt uit de voorlichting van de Raad van State (april 2012). De Raad van State gaf de noodzaak aan van de ecologische onderbouwing van het tijdpad waarbinnen de instandhoudingsdoelstellingen worden bereikt tegen de achtergrond van het feit dat een gedeelte van de theoretisch mogelijke stikstofreductie benut wordt om economische ontwikkelingen mogelijk te maken. De RvS vraagt naast informatie per gebied ook zicht op het behalen van de doelstellingen op landelijk niveau.



Momenteel zijn er nog geen beheerplannen voor PAS-gebieden vastgesteld. Het is daarom nog niet duidelijk wat de instandhoudingsdoelstellingen die verder gaan dan ‘behoud’ concreet gaan betekenen. De ecologische onder-bouwing in de gebiedsanalyses richt zich om deze reden enerzijds op het garanderen van het behoud (wat over-eenkomt met het tegengaan van verslechtering). Anderzijds wordt in beeld gebracht in hoeverre de kwalitatieve doelstellingen uit de aanwijzingsbesluiten die verder gaan dan behoud (namelijk: uitbreiding, verbetering) naar verwachting gerealiseerd worden (tot 2030). Inzicht in de ontwikkelingen tot 2030 wordt dus wel gegeven, maar een relatie met een kwantitatief uitgewerkte instandhoudingsdoelstelling is er (bij gebrek aan uitwerkingen daarvan) nog niet, wat betreft stikstof.

Om de informatie op een systematische wijze te kunnen verzamelen én om de algemene tekst en de teksten in de gebiedsanalyses goed op elkaar aan te laten sluiten, is er een format ontwikkeld dat door de voortouwnemers in alle gebiedsanalyses moet worden ingevuld. U treft de tekst en de tabel aan in Bijlage 2. Met vragen kunt u terecht bij Dick Bal ([email protected]) en Harry Derksen ([email protected])

Tolerantiegrenzen in toetsing We streven een robuuste PAS na. Het is derhalve van belang dat het ecologische oordeel mogelijke schokken kan opvangen en dat in de gebiedsanalyse hiermee rekening gehouden wordt. Daartoe moet in de gebiedsanalyse en het ecologisch oordeel een robuuste tolerantiegrens worden aangehouden voor wijzigingen in het niveau van de depositie en de omvang van de ontwikkelingsruimte. De ontwikkelingsruimte wordt immers bepaald voor gehele eerste PAS-periode en is gebaseerd op de ecologische beoordeling van het gebied en het corresponderende pak-ket herstelmaatregelen.

Fluctuaties waar rekening mee moet worden gehouden komen voort uit wijzigingen in deDepositiecijfers (GDN en verwerking in AERIUS). Deze cijfers komen jaarlijks beschikbaar. De cijfers van de afgelopen jaren laten zien dat niveaus fluctueren. Dat kan verschillende oorzaken hebben: daadwerkelijke veranderingen in uitstoot, maar ook voortschrijdend inzicht in de aannames die aan het rekenmodel ten grondslag liggen. Ook naar aanleiding van besluitvorming door de betrokkenen bij de PAS over GDN en berekeningen in AERIUS kunnen deze de komende tijd nog in enige mate wijzigen. Gemiddeld gaat het om kleine wijzigingen. Lokaal kan het gaan om wijzigingen van tientallen molen. Het is belangrijk dat het ecologisch oordeel bestand is tegen deze wijzigingen.

Toetsing doelbereik in gebiedsanalyses





Toetsing doelbereik in gebiedsanalysesDe verwachting is dat wijzigingen in het algemeen geen directe invloed zullen hebben op het oordeel. Een moge-lijk risico is wel dat voortschrijdend inzicht zou kunnen leiden tot de conclusie dat in een gebied bepaalde locaties alsnog een KDW-overschrijding blijken te hebben, terwijl voor die locaties geen herstelmaatregelen in beeld zijn gebracht, of zelfs dat in een gebied van bepaalde habitats alsnog de KDW wordt overschreden (terwijl vanwege de ónderschrijding geen maatregelen voor zo’n habitat in beeld waren gebracht). In de gebiedsanalyse zal hierop zo goed mogelijk moeten worden ingespeeld, met name door bij twijfelgevallen (nét geen KDW-overschrijding bere-kend) maatregelen achter de hand te houden.

Een ander aandachtspunt van de RvS is dat de ecologische beoordeling gebeurd op het zelfde niveau waarop de berekening van de beschikbare ontwikkelruimte is gebaseerd. We noemen dit de schaalgrootte. Hiervoor is een pragmatische oplossing bedacht die tegemoet komt aan de kritiek van de RvS. U hoeft hiervoor geen aanvullende werkzaamheden te verrichten. Voor u is het van belang dat net als voorgaande keer de ecologische beoordeling gemaakt wordt op haxagon-niveau.



Basisgegevens voor de definitieve gebiedsuitwerkingKlik op de verschillende onderdelen voor toelichting.

o AERIUS 1.5

o Aanwijzingsbesluiten

o Referentiedata en doelen

o Habitatkaarten

o Herziene KDW’n

o Herstelstrategieën



In de gebiedsanalyses moet met AERIUS 1.5 gewerkt worden. In AERIUS 1.5 is de OPS rekenkern van het RIVM verwerkt en zijn bronbestanden van de GCN en GDN van 2012 verwerkt. Vanaf september 2013 tot medio 2014 staan de AERIUS-gegevens vast. Meer informatie over AERIUS 1.5 is te vinden op http://pas.natura2000.nl/pages/vrijgaveberichten.aspx In maart wordt met behulp van AERIUS een analyse gemaakt, waarbij de actuele besluiten rondom ontwikkelingsruimte worden meegenomen. Er worden geen grote veranderingen verwachten ten opzichte van de nu berekende ontwikkelingsruimte. Mocht dit in een enkel gebied toch het geval zijn, dan wordt dit per gebied samen met de voortouwnemer opgelost. Vanaf 15 mei 2013 tot medio 2014 staan de AERIUS gegevens vast. Voor vragen over AERIUS kunt u zich richten tot Nico Dirk van Loo ([email protected])

AERIUS 1.5

De gebiedsuitwerking van de PAS baseert zich op de laatste versie van het aanwijzingsbesluit. Dit betekent dat de gebiedsanalyses zich in beginsel basseren op het definitieve aanwijzingsbesluit of de 99% versie van het nog te publiceren definitieve besluit. Voor de gebieden waarvoor deze informatie nog niet voorhanden is, wordt in afstemming met EZ een oplossing gezocht. Mogelijkheden zijn:• Het ontwerpbesluit wordt als basis van de gebiedsanalyses gehanteerd (dit speelt in ongeveer 10 PAS gebieden)• Mocht dit ook niet voor handen zijn, dan wordt teruggevallen op de aanmelding en het gebiedendocument.

In de gebiedsanalyse moet worden aangegeven hoe in de laatse twee versies met met eventuele onzekerheden wordt omgegaan. Met vragen kunt u terecht bij Frank Roozen ([email protected]).

Aanwijzingsbesluiten

http://pas.natura2000.nl/pages/vrijgaveberichten.aspx





In de aanwijzingsbesluiten wordt invulling gegeven aan de referentiedata en de doelen die gelden per gebied. Bijvoorbeeld bij VR-soorten is het gekwantificeerde doel in het aanwijzingsbesluit niet lager dan ten tijde van het ingaan van de bescherming. Als men dit doel hanteert in de gebiedsanalyse wordt er voldaan aan het instandhou-dingsdoel, “niet verslechteren”.

Voor de HR-waarden is in de aanwijzingsbesluiten zo goed mogelijk rekening gehouden met eventueel opgetreden verslechtering sinds 2004. • Als er verslechtering is opgetreden dan heeft dit tot aanscherping van het doel geleid. Indien er een behoudsdoel gold, heeft de verslechtering geleid tot een verbeter- en/of uitbreidingsdoel.• Indien er een verbeter- en uitbreidingsdoel geldt, moet de eventuele verslechtering zo snel mogelijk worden teruggedraaid. • Indien er geen informatie over trends voorhanden is, zal in de gebiedsanalyses moeten worden opgenomen dat wanneer in de praktijk verslechtering blijkt, er zo snel mogelijk maatregelen zullen worden getroffen om deze verslechtering terug te draaien.

Mocht er blijken dat er na 2004 verslechtering is opgetreden zonder dat dit zijn beslag heeft gekregen in de aanwij-zingsbesluiten, dan kan het in het traject van de aanwijzingsbesluiten worden gecorrigeerd. Deze correctie valt niet onder de verantwoordelijkheid van de PAS.

Met vragen kunt u terecht bij Frank Roozen ([email protected]) of Dick Bal ([email protected]).

Referentiedata en doelen





HabitatkaartenDe habitatkaarten dienen compleet en actueel te zijn en de situatie van het vigerende aanwijzingsbesluit weer te geven. Dit betekent dat alle habitats gekarteerd zijn en dat de habitatkartering het volledige Natura 2000-gebied omvat, conform de inhoudelijke eisen zoals weergegeven in het Methodiekdocument Habitatkartering (Interbestuur-lijke projectgroep Habitatkartering; Bal et al, 2010 versie 2012). Of dit het geval is, blijkt uit de goedkeuring van de kaart door de interbestuurlijke projectgroep habitatkartering.

Indien het vigerende aanwijzingsbesluit het ontwerpbesluit of de aanmelding is, en er alleen kaarten voor handen zijn die daarbij behoren, moeten de risico’s in beeld gebracht worden en aangegeven worden hoe er met deze risico’s wordt omgegaan (bijv. vanuit voorzorgsbeginsel op het onvolledig deel uitgaan van de meest kritische habitat). Bij de opnametoets wordt nagegaan of dit voorstel is goedgekeurd door de interbestuurlijke projectgroep habitatkartering en of de inhoud van het voorstel via een ‘PAS-werkversie’ van de habitatkaart is geïmplementeerd in AERIUS.Voor 15 april 2013 dient u de habitatkaarten, en indien relevant het procesvoorstel, aangeboden te hebben aan de projectgroep habitatkartering. Dit kan bij Dick Bal ([email protected]). De kartering leefgebieden van soorten dient analoog aan de habitatkaarten ontwikkeld te worden. Indien deze nog niet voor handen zijn, is ook hier is een tussenoplossing mogelijk door risico’s in beeld te brengen met een pro-cesvoorstel hoe daar mee om te gaan. Omdat er nog geen regulieren goedkeuringsprocedure bestaat, wordt in de opnametoets gekeken of de leefgebieden zorgvuldig in beeld zijn gebracht. Met vragen kunt u terecht bij bij Dick Bal ([email protected]).





KDW’nNieuwe vastgestelde KDW’n Zoals aangekondigd in de aprilnotitie, zijn de KDW’n inderdaad herzien. De nieuwe KDW’n zijn inmiddels ingevoerd in AERIUS 1.5. De onderbouwing van de nieuwe KDW’n kunt u vinden op de PAS website. Bijlage 3 geeft het overzicht van de belangrijkste veranderingen.

Nieuwe stikstofgevoelige habitattypenEr zijn vijf nieuwe stikstofgevoelige habitattypen bij gekomen. Dit zijn: Naam KDW1310A Zilte pionierbegroeiingen (zeekraal) 16431310B Zilte pionierbegroeiingen (zeevetmuur) 15001320 Slijkgrasvelden 16431330A Schorren en zilte graslanden (buitendijks) 15711330B Schorren en zilte graslanden (binnendijks) 1571

Voor deze habitattypen zijn herstelstrategieën geschreven. Deze kunt u vinden op de PAS website. Voor eventuele vragen kunt u terecht bij Loek Kuiters ([email protected]) of Dick Bal ([email protected]).





KDW’nSubtypen Voor een aantal habitattypen zijn varianten gedefinieerd, die verschillende KDW’n hebben. Als op de habitatkaart niet gespecificeerd is om welke variant het gaat, dan is in AERIUS uit voorzorg de laagste KDW opgenomen. Mocht in het gebied een variant voorkomen met een hogere KDW, kan dit in AERIUS ingevoerd worden.In Bijlage 5 treft u het overzicht van de varianten aan.

Gevolgen herziene KDW’n in overige N2000-gebieden Tegen de achtergrond van de nieuwe KDW’n voor habitattypen en leefgebieden van HR-soorten en vogels moet voor ieder N2000-gebied duidelijk worden of opname in de PAS nodig is. Hiertoe dienen de volgende stappen doorlopen te worden:

Zijn er in het gebied stikstofgevoelige habitattypen en/of leefgebieden aanwezig? Zo nee: opname in de PAS is niet nodig Zo ja: wordt ergens in het gebied een KDW van een habitat overschreden? Zo nee: vermeld in de gebiedsanalyse dat opname in de PAS niet nodig is Zo ja: betreft het een habitattype dan is een gebiedsanalyse nodig en opname in de PAS betreft het een leefgebied ga dan na of de betreffende lokaties met KDW over schrijding daadwerkelijk gebruikt worden of zouden moeten worden door de relevante soort(en) Zo ja: gebiedsanalyse is nodig, evenals opname in de PAS

Voor vragen kunt u terecht bij: [email protected]




Buiten de hierboven genoemde wijzigingen t.g.v. nieuwe KDW’n, blijft de versie van de herstelmaatregelen die in april 2012 beschikbaar zijn gesteld het basismateriaal voor de gebiedsanalyses.

a. Herstelmaatregelen habitattypenMaatregelentabellen in de april 2012-versie zijn stabiel en dienen toegepast te worden in de gebieden. Aan de hand van de opgestelde Excel-tabel http://pas.natura2000.nl/pages/herstelstrategieen-actueel.aspx kan snel een check uitgevoerd worden of er aanpassingen zijn doorgevoerd die relevant zijn voor de voorliggende gebiedsana-lyse. Vervolgens de aanpassingen / aanvullingen doorvoeren in de gebiedsanalyses.

b. Herstelmaatregelen VHR-soortenAan de hand van dezelfde Excel-tabel een check uitvoeren of er aanpassingen zijn doorgevoerd die relevant zijn in de voorliggende gebiedsanalyse.Voor de soorten zijn er twee typen aanvullingen op de huidige gebiedsanalyses - In de gebiedsanalyses zelf moet beter navolgbaar en onderbouwd opgeschreven worden of er voor soorten een stikstofprobleem speelt en hoe daar in de herstelmaatregelen rekening mee wordt gehouden.- In het Natura 2000-gebied kunnen leefgebieden aanwezig zijn die niet aangewezen zijn voor de PAS, maar wél stikstofgevoelig zijn. Voor deze leefgebieden moeten (indien relevant) herstelmaatregelen worden opgenomen in de gebiedsanalyse. Dit is analoog aan de wijze waarop dit voor de habitattypen is gedaan. Indien niet alle informatie voorhanden is, zal in eerste instantie deze ongunstige situatie (een worst case- scenario) moeten worden uitgewerkt en moet uiteindelijk het opvullen van de kennislacunes en risico’s tot een meer specifieke werkwijze leiden.

Herstelstrategieën, versie april 2012

http://pas.natura2000.nl/pages/herstelstrategieen-actueel.aspx



Herstelstrategieën, versie april 2012c. Landschapsecologische analyse/ Herstelstrategieën op landschapsschaal - Landschapsecologische benadering / LESA / knelpuntenanalyse is onderdeel van de gebiedsanalyses. Deze moet goed uitgevoerd zijn met behulp van de stappen zoals aangeboden in de internettool herstelstrategieën in maart 2011. De verder uitgewerkte landschapsecologische gradiënten (april 2012) geven meer gedetailleerde informatie om de LESA goed uit te voeren en ze geven maatregelen op deze landschappelijke schaal en daarmee overstijgen ze het niveau van de herstelmaatregelen op habitatniveau. Deze kunnen in de verdere onderbouwing van gebiedsanalyse toegepast worden.

De herstelstrategieën worden op basis van nieuw onderzoek aangevuld en actueel gehouden. Deze kennis wordt meegenomen in het herzieningsmoment van de PAS. Voor de gebiedsanalyse wordt gewerkt met laatst beschik-bare versies.



KennislacunesEr gaat een kennisagenda opgesteld worden op basis van kennislacunes die benoemd worden in de gebiedsanaly-ses. Mocht u onderwerpen hebben waarvan u vindt dat deze op de kennisagenda thuishoren dan kunt u dat laten weten aan Loek Kuiters ([email protected]) of Dick Bal ([email protected]). Hetzelfde geldt voor monitoringsvra-gen: deze kunt u doorgeven aan Lysbeth van Brederode: [email protected].

Met de afronding van de gebiedsanalyses langs de lijnen zoals aangegeven in deze notitie en de notitie van april 2012 is een zeer belangrijkste bouwsteen van de PAS gereed. Mocht er nieuwe informatie beschikbaar komen, dan krijgt dit zijn doorwerking in de gebiedsanalyse op het moment dat de PAS herzien wordt.






RapportageformatDe definitieve versie van de gebiedsanalyse bestaat uit een kwalitatief gedeelte in de vorm van een worddocument en een kwantitatief overzicht in de vorm van exceltabellen.

Voor de kwalitatieve analyse wordt voortgebouwd op het stramien zoals ook is gebruikt in fase 3. Het verder uitgewerkte worddocument wordt als pdf ingeleverd. De categorie-indeling van habitattypen en leefgebieden en het overzicht van de maatregelen worden samengevat met behulp van de drie onderstaande exceltabellen:

Tabel 1. Categorie-indeling van de aangewezen habitattypen

Tabel 2. Categorie-indeling van de leefgebieden voor de aangewezen soorten (voor zover deze niet samenvallen met de gebieden waar de habitattypen voorkomen)

Tabel 3. Maatregelen voor habitattypen en leefgebieden

In de tabellen zijn de gegevens opgenomen die reeds onderdeel zijn van AERIUS 1.5. Voor de leefgebieden van soorten moeten de PAS-categorie en de maatregelen nog worden bepaald. In de afronding van de gebiedsanalyse vragen wij u om de tabellen te controleren en aan te vullen indien relevant.

Mocht u veranderingen aanbrengen dan vragen wij u de volledig herziene tabellen bij de gebiedsanalyse op te nemen. Het gegevensleveringsprotocol treft u aan in Bijlage 4. Met vragen kunt u terecht bij Harry Derksen: [email protected]

De rapportage kunt u vanaf 15 februari en tot uiterlijk 15 mei 2013 indienen bij [email protected]; met kopie naar [email protected].






BijlagenBijlage 1: Checklist voor ‘Opnametoets PAS-gebieden’In de checklist staan de aandachtspunten waarop iedere gebiedsanalyse wordt gecontroleerd. Er wordt aangege-ven of het aandachtspunt in de gebiedsanalyse is geadresseerd. Indien dat niet het geval is, wordt gekeken of de mogelijke consequenties van het ontbreken van de informatie in beeld zijn gebracht en of het duidelijk is hoe daar mee om wordt gegaan in de eerste beheerplanperiode. Download de checklist (pdf).

Bijlage 2: Tekst tijdpad doelbereik voor samenvatting gebiedsanalyseIn deze bijlage treft u een tekst aan om het algemene doelbereik in de gebiedsanalyses op een uniforme manier op te kunnen halen. Download de tekst hier (pdf).

Bijlage 3: Belangrijkste wijzigingen in KDW’nZoals aangekondigd in de aprilnotitie, zijn de KDW’n inderdaad herzien. De nieuwe KDW’n zijn inmiddels ingevoerd in AERIUS 1.5. De belangrijkste wijzigingen vindt u hier (pdf). De onderbouwing van de nieuwe KDW’n kunt u vinden op de PAS website.

Bijlage 4: Gegevensleveringsprotocol (GLP)In deze bijlage treft u informatie aan over de wijze waarop kaarten en gegevens aangeleverd dienen te worden. Download de bijlage hier (pdf).

Bijlage 5: VariantenVoor een aantal habitattypen zijn varianten gedefinieerd, die verschillende KDW’n hebben. In deze bijlage treft u de varianten aan. Download de bijlage hier (pdf).

BronvermeldingFotografen foto’s rechterkolom, van boven naar onderFrans SchouwenburgErwyn van der MeerWilliam van DietenWouter LangendijkRemko van Rosmalen

1

Bijlage 1: Checklist voor ‘Opnametoets PAS-gebieden’

In de onderstaande checklist staan de aandachtspunten waarop iedere gebiedsanalyse wordt gecontroleerd. Er wordt aangegeven of het aandachtspunt in de gebiedsanalyse is geadresseerd. Indien dat niet het geval is, wordt gekeken of de mogelijke consequenties van het ontbreken van de informatie in beeld zijn gebracht en of het duidelijk is hoe daar mee om wordt gegaan in de eerste beheerplanperiode. Hoofdvragen van de toets zijn:

• Baseert de gebiedsanalyse zich op de juiste basisgegevens? • Is het tijdpad doelbereik per habitattype expliciet en waarschijnlijk gemaakt? • Is de gebiedsanalyse zorgvuldig tot stand gekomen? • Is de gebiedsindeling (1a, 1b en 2) goed onderbouwd? • Zijn de maatregelen goed onderbouwd? • Is gecontroleerd of de maatregelen geen effecten hebben op andere

instandhoudingsdoelstellingen? • Is de uitvoering van de maatregelen geborgd?

Toelichting: Bij ondertekening door bevoegd gezag geldt wettelijke uitvoeringsplicht, daarmee is uitvoering van maatregelen geborgd of dient gezorgd te worden een alternatief met hetzelfde effect indien uitvoering niet tot stand komt.

• Zijn onzekerheden in beeld gebracht als ook de wijze waarop daarmee om wordt gegaan?

De onderstaande deelvragen leveren het antwoord op deze hoofdvragen

Nr. Checkpunt Stap 1 Basis gegevens 1.1 Er is bestuurlijk akkoord op uitvoering GS/PS committeert zich aan uitvoering

maatregelenpakket 2

1.2 Er is een complete en actuele habitatkaart 1

1.3 AERIUS 1.5 is gebruikt 1 1.4 De maatregelen zijn conform de herstelstrategieën 2012 (als de april versie is

gebruikt, wordt gecheckt of de maatregelen ook gedekt worden door de november versie.

1

1.5 De N2000 soorten die afhankelijk zijn van stikstofgevoelig habitat zijn opgenomen in analyse

1

1.6 De meeste recente versie van het Aanwijzingsbesluit (datum = datum def. Uitvraag gebiedsanalyses) is gehanteerd en er is rekening gehouden met de verwachte aanpassingen hierin

1

2 Doelbereik 2.1 In de samenvatting wordt een doorkijk gegeven naar doelrealisatie van

habitattypen en leefgebieden van soorten, conform Aanwijzingsbesluit. 1

2.2 Het maatregelenpakket is volgens de voortouwnemer en de andere bij het gebied betrokken bevoegde gezagen uitvoerbaar. Dit is relevant voor alle maatregelen, ook de watergerelateerde maatregelen.

2

2.3 Er is verklaard/onderbouwd dat de specifieke ontwikkelingsruimte voor het betreffende gebied het tijdig bereiken van de instandhoudingsdoelen niet onredelijk in de weg staat (tekst en tabel tijdpad doelbereik).

1

2

3 Navolgbaarheid Analyse Stap 3.1 In het werkproces is helder beschreven. 3.1.1 De wijze waarop de gebiedsanalyse tot stand is gekomen 1 3.1.2 De betrokken deskundigen en stakeholders 1 3.1.3 De informatie waarop de analyse zich baseert 1 3.2 Beschrijving trend in natuurkwaliteit 3.2.1 Er is per habitat inzichtelijk gemaakt of er verslechtering heeft

plaatsgevonden vanaf het moment dat het (ontwerp) aanwijzingsbesluit is genomen

1

3.2.2 In gebieden met een ontwerpbesluit is inzichtelijk gemaakt of er verslechtering heeft plaatsgevonden vanaf het moment dat de bescherming in werking trad (aanwijzing als VR-gebied, dan wel 7 december 2004 voor HR-gebieden)

1

3.2.3 Indien er verslechtering is opgetreden is ook aangegeven in welke mate en vorm dit heeft plaatsgevonden

1

3.3 De knelpunten zijn helder weergegeven en voldoende geadresseerd 1 3.4 De kennislacunes zijn helder weergegeven en voldoende geadresseerd 4 Navolgbaarheid Categorie indeling ( 1a, 1b en 2) 4.1 De stikstofgevoelige habitats zijn gecategoriseerd (1a, 1b, 2). 1

4.2 Het gebiedsoordeel is gebaseerd op de laagste categorisering (uitgaande dat categorie 2 het laagste is) van de voorkomende habitat in het gebied

1

4.3 De ecologische goed/wetenschappelijke onderbouwde herstelstrategieën worden gebruikt, (de best beschikbare relevante kennis op het moment van definitieve uitvraag voor afronding)

1

4.4 Het perspectief op het behalen van de instandhoudingsdoelstellingen voor alle stikstofgevoelige habitats is beschreven; daartoe is de tabel ‘ontwikkelingen in relatie tot instandhoudingsdoelstellingen’ volledig ingevuld.

1

4.5 In geval er sprake is van een categorie 2-gebied is er een maatwerkoplossing opgenomen.

5 Navolgbaarheid maatregelen 5.1 Onderbouwing 5.1.1.De gekozen maatregelen zijn goed onderbouwd en concreet uitgewerkt

Specifieke focus op maatregelenpakket eerste drie beheerplanperioden en nadere uitwerking van de maatregelen voor de eerste zes jaar.

1

5.1.2 De keuze van maatregelen is navolgbaar/helder onderbouwd, let hierbij op: - het type herstelmaatregel sec - de relatie tot de overige herstelmaatregelen op de locatie van uitvoering

1

5.1.3 De maatregelen zijn concreet uitgewerkt - Type maatregel is beschreven;

o indien relevant zijn oppervlakte en frequentie waarmee de maatregelen worden gepland beschreven

o Er is aangegeven in welke beheerplanperiode uitvoering van de maatregel is gepland.

o Indien relevant zijn er aandachtspunten voor uitvoering meegegeven o De kosten zijn meegenomen

1

5.1.4 In de keuze van het maatregelenpakket zijn de effecten op andere instandhoudingsdoelstellingen meegenomen

1

5.1.5 Indien verwacht wordt dat de effecten van de maatregelen kunnen leiden tot verslechtering van andere habitattypen is ook aangegeven hoe dit voorkomen wordt.

1

3

5.1.6 De maatregelen in de gebiedsanalyse zijn conform de maatregelen die opgenomen zijn in de kenschetsen

2

5.2. Uitvoerbaarheid 2 5.2.1. De maatregelen die in de technisch inhoudelijke analyse worden

voorgesteld zijn financierbaar. (Opmerking: financiering hoeft niet rond te zijn. Als handtekening onder uitvoering gezet wordt, dan staat het bestuurlijk gezag garant voor uitvoering (of uitvoering alternatief met ten minste zelfde effect)

2

5.2.2. In de analyse is aandacht voor de technische uitvoerbaarheid van de maatregelen in de eerste 6 jaar

1

5.2.3. Watermaatregelen en de consequenties daarvan binnen en buiten het N2000-gebied zijn goed in beeld gebracht.

2

5.2.4. Er zijn duidelijke (proces)afspraken opgenomen voor de uitvoering van de maatregelen. De instanties verantwoordelijk voor de uitvoering van de verschillende maatregelen zijn concreet benoemd.

2

5.2.5. Voor de tweede en derde beheerplanperioden zijn er geen aanwijzingen dat uitvoering van de maatregelen gehinderd worden.

2

6 Omgaan met onzekerheden 6.1 Kennislacunes

6.1.1. De kennislacunes zijn in beeld gebracht en staan de indeling van de habitattypen en leefgebieden niet in de weg.

6.1.2.Er is aangegeven hoe met kennislacunes is omgegaan 6.2 Monitoring en bijsturing 6.2.1. Er wordt voorzien in een overzicht met geografische informatie/

zoekgebieden voor de uitvoering van de maatregelen

6.2.2.Gezien de maatregelen en de kennislacunes zijn de juiste monitoringsopgaven beschreven

Op PAS-niveau is monitoring en bijsturing geborgd. De informatie uit de gebiedsanalyses is hier belangrijke input voor.

Afronden PAS gebiedsanalyses 2 Afronden...In AERIUS 1.5 is de OPS rekenkern van het RIVM verwerkt en...

Documents

Transcript of Afronden PAS gebiedsanalyses 2 Afronden...In AERIUS 1.5 is de OPS rekenkern van het RIVM verwerkt en...