afgiftekantoor GENT X NIEUWS · Ilse Wouters, Pascal Mollet, Ludwina Degryse, Fanny Deleu. Lay-out:...

België - BelgiqueP.B.

9000 Gent XP7020243/6148

afgiftekantoor GENT X

Corpus Vlaamse Gebarentaal

3jaargang 88 - nummer 3 tweemaandelijks mei-juni 2013

NIEUWS

KAFT 2 2013.indd 1 18/04/13 13:14

NATIONAAL SECRETARIAATFevlado vzwStropkaai 38 - 9000 GentTel.: 09/224.46.76 - Fax: 09/329.07.47E-mail: [email protected]

Fevlado-Diversus vzwStropkaai 38 - 9000 GentTel. 09/228.59.79 - Fax: 09/329.07.47 E-mail: [email protected]

AANGESLOTEN DOVENVERENIGINGEN

AALST – ‘HOOP IN DE TOEKOMST’Contact : Roger Van Impe – Calloystraat 32 – 1790 Teralfene, fax 053/68.20.36

ANTWERPEN – ‘MADOSA’ Lokaal en secretariaat: Haantjeslei 213 – 2018 Antwerpen – [email protected] – Tel/Fax: 03.238.56.77 - www.madosavzw.be Afdelingen: Sportafdeling ‘Dosporta’ – Jeugdclub ‘De Vlinder’ – Damesclub ‘Dodocan’ – Ontspanningsclub ‘Dovca’ – 50-plussers ‘ Dosena’ – Toneelclub ‘Andothe’ – Motoclub ‘Domocan MTC’ – Holebiworld ‘Pink’

BRUGGE – ‘NOWEDO’ Lokaal en secretariaat: Polderstraat 76a – 8310 Brugge St-Kruis – Fax: 050/67.34.31 – [email protected] – www.nowedo.be Afdelingen: Sportvereniging ‘KSKD Brugge’ – ‘Mountainbike Club’ – MV Nowedo – Kinderafdeling De Dolfijntjes & – Jeugdclub ‘De witte doordrijvers’ – Cultuur- en ontspanning ‘De zeester’ – Damesclub ‘Ladies Only!? – Kompas’ – 55 plussers ‘Nowedo-senioren’ – Kon. Brugse dovenverenigingen – Brugse Gebarenkring

BRUSSEL – ‘TRED’ Secretariaat: Steven Verbeeck - Goudenregenstraat 43 - 2800 Mechelen Contact: voorzitter: [email protected] of secretaris: [email protected] - www.tred.be

EEKLO – ‘DE MEETJESLANDSE DOVENVRIENDEN’Lokaal: Balgerhoeke 180 – 9900 EekloContact: Desmidt Christel: [email protected]

GENT – ‘GTG ‘Lokaal: Stropkaai 38 – 9000 Gent – Fax: 09/343.80.04 – [email protected] – www.gtg-gent.be Secretariaat: Chantal Roose – Begonialaan 15 – 9930 ZomergemAfdelingen: Sportclub ‘KSKD Surdac Gent’ – Kinderclub ‘DoCoclub’ – Jeugdclub ‘De joker’ – Damesclub ‘Gentse damesclub ter doven’ - ‘Cultuur en Vorming’ – Manillenkaarters – Gentse Gebarenkring

GENT - Ledeberg – ‘DE VRIENDEN VAN PRIESTER DE L’EPEE’Lokaal: Van den Heckestraat 39, 9050 Gent-LedebergContact: Thierry Bekaert- Stijn Streuvelslaan 63, 9800 Deinze of per mail: [email protected] - http://www.lepeetjegent.be HASSELT – ‘LIMBURGIA’ Lokaal en secretariaat: Rechterstraat 43 – 3511 Kuringen-Hasselt – Tel/Fax: 011/22.19.14 – [email protected] – www.vzw-limburgia.be Afdelingen: Sportvereniging ‘Lido-sport’ – Ontspanningsclub ‘De Stille Genieters’ – 55 plussers ‘Limburgia Senioren’

KORTRIJK – ‘DE HAERNE CLUB’ Lokaal en secretariaat: Kortrijksestraat 70 – 8501 Heule – Tel/Fax: 056/36.02.32 – [email protected] – www.dehaerneclub.be Afdelingen: Sportclub – Kaartersclub - Kinderclub ‘Dobbelsteentjes’ – Jongerenwerking – Ontspanningsclub – 55+ - Toneelclub ‘Niemand Perfect’ – Kortrijkse Gebarenkring ‘KGK’ – Stil en Blij Ieper

KORTRIJK – ‘DE GETROUWE VRIENDEN’ Contact : Freddy Haghebaert - Toekomststraat 31 - 8581 Avelgem- [email protected] : De Vurige Manillers - De Levensgenieters - De Orde van den Vlaschaard

NINOVE – ‘DE DENDERVRIENDEN’ Contact : Ann Baten - Affligemstraat 7 - 1742 Ternat - fax: 053/68 29 49- [email protected] - www.dedendervrienden.be

SINT-NIKLAAS – ‘DE WAASVRIENDEN’ Contact : Rony Mets, Wijnstraat 48 - 9170 Sint-Pauwels – fax: 03/777 95 13 – [email protected]

TURNHOUT – ‘PIRAMIME’ Lokaal en secretariaat: H. Consciencestraat 17 – 2300 Turnhout – Tel/Fax: 014/42.80.60 – [email protected] – www.piramime.be Afdelingen: Sportvereniging ‘Kedosport’ – Kaartersclub ‘Kedoka’ - Biljartclub ‘Kebildo’ – Vissersclub ‘Kedovis’ – Kinderclub ‘Kedokids’ – Jeugdclub ‘De Kempen’ – Cultuur- en ontspanningsvereniging ‘Kemados’ – Bezigheidsclub

ZOTTEGEM – ‘DE EGMONTSVRIENDEN’ Lokaal: Ontmoetingscentrum Leeuwergem – Gentsesteenweg 306 – 9620 Leeuwergem – [email protected] - http://www.egmontsvrienden.be

FEVLADO- LEDENBEWEGING:AFDELINGEN EN AANGESLOTEN ORGANISATIES:

•VlaamseDovenVerenigingen E-mail: [email protected]

•Jong-Fevlado E-mail: [email protected]

•Fevlado-senioren E-mail: [email protected]

•Fevlado“HelenKellerclub”(HKC) E-mail: [email protected] [email protected]

•Fevlado-Ontspanning E-mail: [email protected]

Stropkaai 38 - 9000 Gent Tel.: 09/224 46 76 Fax: 09/329 07 47

•VlaamseDovenSportbondvzw(VDSB) E-mail: [email protected] GSM 0478-65 36 96

Verantwoordelijke uitgever: Andre LathouwersEindredactie: Nick MoutonRedactie: Nick Mouton, Filip Verstraete, Ilse Wouters, Pascal Mollet, Ludwina Degryse, Fanny DeleuLay-out: Ludwina DegryseRedactie Jongerenkrant: Marieke Kusters en Dennis Deschildre: [email protected]

Administratie abonnementen: Martine GilenAbonnement: Leden Fevlado: abonnement inbegrepen bij lidgeld. Lidgeld Fevlado is 22 Euro en 15 Euro vanaf het 2de lid van hetzelfde gezin. Niet-leden Fevlado: abonnement 15 Euro Buitenlandse abonnees krijgen Dovennieuws in pdf via mail. Verzending naar het buitenland enkel mogelijk op kosten van abonnee. Reknr: KBC 448-7656581-81Contact: [email protected]

Copyright : Overname van artikels is enkel toegestaan na toestemming van de uitgever, en met bronvermelding

DOVENNIEUWS - Tijdschrift van Fevlado vzwFederatie van Vlaamse Dovenorganisaties - Jaargang 88 - 2013

KAFT 2 2013.indd 2 18/04/13 13:14

Dovennieuws 2013 nr.3 1

VOORWOORD

Inhoud

2

9

Voorwoord ................................................................................................1Thema: corpus Vlaamse Gebarentaal ...............................................2

Interview met de projectmedewerkers.......................................2Interview met VGTC ...........................................................................5Interview met Michel François ......................................................7Interview met Filip Verstraete ........................................................8

Euthanasie ................................................................................................9Jongerenkrant ........................................................................................11Reeks dove senioren: Paul De Weerdt ............................................15Werkgroep archief .................................................................................17VGT Doe Mee ..........................................................................................17Lesgevers VGT gezocht .......................................................................185-daagse opleiding “Grammatica en Didactiek” ........................19Ledenbeweging

4de opendeurdag van Helen Keller Club .................................20Startsubsidieproject ledenbeweging ........................................21Bijeenkomst met stad Gent ...........................................................21Bestuurswijziging Kemados Turnhout .......................................21

Familienieuws .........................................................................................22Bedevaarten ............................................................................................22 17

Beste lezers,

Fevlado vzw is sinds een aantal maanden druk bezig met de uitbreiding van haar werking. Door die startsubsidie hebben wij sinds enkele maanden twee nieuwe medewerkers kunnen aanwer-ven voor de cel Ledenbeweging. De nieuwe medewerkers moeten er mee voor zorgen dat we binnen twee jaar, in februari 2015, aan alle voorwaarden voldoen om een volwaardige erkenning te krijgen als sociaal-culturele vereniging. Als dat lukt zal Fevlado het verenigingsleven van de doven nog beter kunnen ondersteunen en uitbouwen.

Om dit proces in goede banen te leiden is er besloten om een nieuwe stuurgroep op te richten. Zij werken als een soort denktank want de volwaardige erkenning is geen eenvoudige opdracht. Zo is één van de voorwaarden dat bij Fevlado minstens 50 sociaal-culturele verenigingen moeten aangesloten zijn (afdelingen, clubs en hun onderafdelingen). De startsubsidie is dus een mooie kans om het verenigingsleven te verbreden, maar ook een heel grote uitdaging. Over dit project verneemt u ook meer in de volgende editie van Dovennieuws en op WereldDovenDag in Oost-ende, want we willen ook uw ideeën vernemen over hoe het verenigingsleven van de doven nog sterker en diverser gemaakt kan worden.

In deze editie van Dovennieuws focussen we niet op Fevlado maar wel op andere belangrijke spelers die zich toespitsen op de dovengemeenschap en de Vlaamse Gebarentaal. Wellicht zijn veel doven daarvan niet op de hoogte, maar momenteel loopt er een zeer groot en belangrijk project aan de Universiteit van Gent waarbij er een corpus wordt samengesteld van de Vlaamse Gebarentaal. Wat houdt dat in? Wie werkt eraan mee? … Dat lees je in deze editie. Verder nemen we een kijkje bij het Vlaams GebarentaalCentrum (VGTC). Ook zij verrichten zeer belangrijk werk voor de Dovengemeenschap en dat willen we eens extra in de kijker zetten. Daarnaast zijn er nog heel wat interessante artikels, interviews en verslagen o.a. van de geslaagde opendeurdag van de Helen Keller Club, alsook een opnieuw goed gevulde jongerenkrant. De nieuwe redacteurs van de jongerenkrant maken er echt wel werk van … en het resultaat mag er naar mijn mening zijn.

Bijzonder aan deze editie van Dovennieuws is tenslotte dat er extra aandacht is voor informatie in VGT. Verschillende interviews kan je meer uitgebreid bekijken op de website van Fevlado. In Dovennieuws vind je een verkorte versie, op de website kan je het volledige interview bekijken in VGT. Zo willen we de onderwerpen, die niet altijd zo eenvoudig zijn, maximaal toegankelijk maken voor iedereen. Aan u de keuze!

Veel lees- en kijkplezier!Nick Mouton

DN 3 2013.indd 1 18/04/13 13:13

Dovennieuws 2013 nr.32

Thema: Corpus Vlaamse Gebarentaal

Interview met de projectmedewerkers

In juni 2012 startte een nieuw project aan de Universiteit Gent: Corpus Vlaamse Gebarentaal. Mieke Van Herreweghe, professor aan de Universiteit van Gent, en Myriam Vermeerbergen, professor aan KU Leuven|Thomas More (vroeger: Lessius Antwerpen), hebben hiervoor samen een projectaan-vraag ingediend bij de Herculesstichting. Ze wilden een corpus opstellen van de Vlaamse Gebaren-taal. Hercules keurde de aanvraag goed en gaf een subsidie voor drie jaar.

Interview door Pascal Mollet met Eline Demey, Hannes De Durpel, Sam Verstraete en Hilde Nyffels

Pascal: Kan je uitleggen wat het Corpus Vlaamse Gebaren-taal juist inhoudt?Eline Demey: Het is de bedoeling om tijdens dit 3-jarige project een grote verzameling van opnames Vlaamse Gebarentaal te maken. Een corpus is een soort digitale verzameling van taal. Veel taalkundig onderzoek is gebaseerd op een corpus waar heel veel teksten in zitten. Er bestaat bijvoorbeeld een corpus van geschreven Nederlands en van gesproken Nederlands. Ook voor gebarentalen zijn er al corpora, voor Nederlandse Gebaren-taal, Britse Gebarentaal (BSL), Australische Gebarentaal.

Als je onderzoek wil doen naar het Nederlands, kan je gebruik maken van een corpus dat er al is. Als je Vlaamse Gebarentaal wil

onderzoeken, ga je eerst op zoek naar dove gebarentaalgebrui-kers om hun taalgebruik op te nemen. Daarna moet je de opna-mes monteren en transcriberen. Dat is allemaal erg veel werk en is voor een onderzoeker ook veel tijdsverlies. Daarom voelden we hier de nood aan een uitgebreid corpus Vlaamse Gebarentaal om op grotere schaal onderzoek te kunnen doen naar Vlaamse Gebarentaal. Het is niet mogelijk om alle dove gebarentaligen hier uit te nodigen, maar we willen opnames maken van 100 personen. Dit moet een diverse groep zijn: mensen uit de vijf verschillende Vlaamse regio’s, van verschillende leeftijden, zowel mannen als vrouwen… Het mogen dus niet alleen bv. jongeren of West-Vlamingen zijn die worden opgenomen in het project.

Pascal: Een corpus betekent dus het onderzoeken van taal?Eline Demey: Het corpus zelf is niet het onderzoeken van een taal, maar is het verzamelen van taaldata. We creëren een soort database op computer. Het vinden van voorbeelden is gemak-kelijk, omdat je veel data via de computer kan oproepen. Stel

in VGT op www.fevlado.be

DN 3 2013.indd 2 18/04/13 13:13


dat ik een onderzoek wil doen over zinstructuur, bijvoorbeeld: de vraagzin. Dan kan ik eenvoudig gezegd aan de computer vragen om mij alle zinnen uit het Corpus te geven die beginnen met het gebaar WAAR, of WAAROM of HOE. Via een zoekfunctie krijg ik dan een hele lijst met zinnen die aan mijn zoekcriteria voldoen, met opnames van personen uit Brugge en Hasselt, jong en oud… Zo kan je dan de structuur van die zinnen gaan ontleden en vergelijken. Om een waardevol onderzoek te doen, heb je veel data nodig. Dit project doet dus zelf geen taalkundig onderzoek, maar we maken onderzoeksmateriaal voor later onderzoek.

Pascal: Hoe moet ik me dat concreet voorstellen, het maken van een corpus?Eline Demey: We zijn met vier medewerkers: ik coördineer het project en heb drie dove collega’s. Het project bestaat uit vier fasen. Ten eerste doen we de opnames. De tweede fase is het bewerken van de opnames. Een opname duurt bijvoorbeeld vijf uur en wordt gefilmd vanuit drie camerastandpunten. De opname moet dan dus bewerkt en gemonteerd worden. De derde fase is de annotatie van de video-opnames. De vierde fase van het project is het verspreiden van onze data. De bedoeling is dat het project binnen 3 jaar wordt afgerond en dat de data dan verspreid kan worden.

Pascal:Je hebt het over annotatie; kan je dat even uitleggen?Eline Demey: Een videofragment kan je niet zomaar gebruiken voor taalkundig onderzoek. Je moet het omzetten in notities die je dan kan doorzoeken. Annotatie is een combinatie van glossen en extra verklaringen bij de gebaren in het Nederlands. Ieder ge-baar wordt daarbij omgezet in een Nederlands woord (een glos). Zo heb je bijvoorbeeld het gebaar PAARD, dit wordt omgezet naar het geschreven Nederlands woord ‘paard’. Je kan PAARD echter op verschillende manieren gebaren, die verschillende gebaren worden weergegeven in glossen als PAARD1, PAARD2 of PAARD3. Voor ieder gebaar is er dus één vertaling in glos.

Hilde Nyffels: Annoteren is echt veel werk. Glossen betekent een soort vertaling in Nederlandse woorden, daarbij komt dan nog uitleg over de vorm van hand, de houding van het lichaam, de mimiek… Onlangs had ik voor één minuut in VGT ongeveer twee uren nodig om alles te vertalen en te verklaren. Er is een grote variatie in VGT. De verhalen of thema’s die we aanbrengen zijn hetzelfde maar de gebruikte gebaren zijn soms helemaal anders. En dan zijn er nog de streekgebaren. Echt zeer interessant om zoveel verschillen te zien!

Pascal: Is het belangrijk om met doven samen te werken?Eline Demey: Ja natuurlijk, dat is zeer belangrijk. Ik heb wel ervaring als doctor in de taalkunde en ik begeleid het project, maar ik ben niet doof en ben niet opgegroeid met Vlaamse Ge-barentaal. Gelukkig heb ik mijn dove collega’s, die de dovenge-meenschap goed kennen, die zich bewust zijn van hun taal. Dit is heel belangrijk voor het contact met de dove informanten en de opnames. Ook voor het annoteren is het belangrijk dat je de taal goed kent. Daarom is het samenwerken met dove personen aan dit project onontbeerlijk.

Een goede samenwerking tussen ons vieren is ook belangrijk. We verdelen de taken, maar we wisselen ook veel informatie uit, zodat we met zijn vieren bijleren en een groeiproces doorma-

Voorstelling van de projectmedewerkers

Eline Demey, coördinator

Voorstelling: In 2005 schreef ik een doctoraat over de fonologie van de Vlaamse Gebarentaal. Het was een onderzoek naar de vorm van gebaren: de handvorm, de beweging, de articulatieplaats.

Taak binnen het project:Nu ben ik opnieuw actief aan de UGent, als taalkundige in de Vlaamse Gebarentaal. Ik coördineer het project Corpus Vlaamse Gebarentaal.

Hannes De Durpel, wetenschappelijk medewerker

Voorstelling:Sinds oktober 2012 ben ik halftijds wetenschappelijk medewerker, daarnaast ben ik halftijds educatief mede-werker bij Fevlado-Diversus.

Taak binnen het project:Ik ben vooral bezig met het “uitlokkingsmateriaal”, dat zijn de opdrachten voor informanten tijdens de opnames. Ik ondersteun ook hoe de opnames dienen te gebeuren, het lokaal en de techniek. Na de opname monteer ik het videomateriaal.

Hilde Nyffels, wetenschappelijk medewerker

Hilde Nyffels : “Annoteren is echt veel werk.....Onlangs had ik voor één minuut in VGT ongeveer twee uren nodig om alles te vertalen en te verklaren. “

DN 3 2013.indd 3 18/04/13 13:13


ken. Ik hoop dat, wanneer dit project afloopt, mijn drie collega’s zich verder willen toespitsen op taalkundig onderzoek.

Pascal: Hoe ziet zo’n opname voor het Corpus eruit?Hannes De Durpel: In een studio worden de opnames ge-maakt met twee informanten, dat is de naam voor de doven die komen voor de opnames. De informanten krijgen verschillende opdrachten: ze vertellen een film na, ze vertellen over hun eigen ervaringen, ze discussiëren. Per opname zijn er 22 opdrach-ten en dat duurt alles samen ongeveer vijf uur. Er is altijd een moderator aanwezig om de gesprekken goed te laten verlopen. We nemen op met drie camera’s: één camera voor het geheel, de andere twee camera’s zijn gericht op de informanten zelf voor een goed beeld in VGT.

Pascal:100 informanten vinden… niet simpel zeker?Sam Verstraete: Neen, dat klopt. Ik ben nu 4 maanden bezig met de doelgroep te contacteren en het gaat niet altijd vlot. Veel doven zijn gemotiveerd om mee te werken, maar anderen heb-ben geen tijd of geen interesse. We proberen zoveel mogelijk ons doel te behouden en zoeken doven die sterk zijn in VGT: bv. ze zijn actief in de dovengemeenschap of hun ouders zijn doof, etc. De informanten die al meegewerkt hebben, zijn allemaal heel enthousiast!

Pascal: Werk je hiervoor samen met de dovengemeenschap?Sam Verstraete: Ja, er is een stuurgroep voor het project. De leden van de stuurgroep zijn Fevlado, het VGTC, Mim Vermeer-bergen en Mieke Van Herreweghe. Zij geven ons advies en tips, zodat wij verder kunnen werken. We contacteren ook doven-clubs als we bv. het emailadres nodig hebben van bepaalde kan-didaten. Voor de -18-jarigen contacteren we de dovenscholen. We werken dus zeker samen met de dovengemeenschap.

Voorstelling:Ik werk halftijds aan het project Corpus VGT en halftijds voor Fevlado-Diversus. Tot voor kort gaf ik les aan de studenten tolken in het VSPW. Ik volgde lessen aan KU Leuven|Thomas More (vroeger Lessius Hogeschool). Mijn ervaring komt hier goed van pas.

Taak binnen het project:Ik doe hier voornamelijk twee taken. Ten eerste ben ik mode-rator tijdens de opnames. Mijn taak bestaat erin om alles vlot te laten verlopen. Ik stel de thema’s voor, geef begeleiding indien nodig. Soms komt de informant niet los, dan probeer ik de sfeer los te gooien. Ten tweede ben ik bezig met de annotatie van de video’s: de gesprekken in Vlaamse Gebarentaal glossen en er extra uitleg bij geven.

Sam Verstraete, wetenschappelijk medewerker

Voorstelling: Ik werk hier halftijds als wetenschappelijk medewerker en stu-deer aan KU Leuven|Thomas More (vroeger Lessius), richting Toegepaste Taalkunde. Mijn ouders en familie zijn doof. VGT is mijn moedertaal wat voor dit project toch interessant is.

Taak binnen het project:Ik heb hier diverse taken, maar de focus ligt op het vinden van informanten. We hebben 100 informanten nodig. Ik bestudeer eerst de mogelijke informanten (achtergrond, sterk in VGT, actief in Dovengemeenschap…), dan contacteer ik hen om een afspraak te maken voor opname. Er zijn verschillende leeftijdsgroepen: we zoeken mensen van 12 tot 70 jaar.

Hieronder vind je enkele links naar bestaande corpora of corpora in ontwikkeling:

• Australië:SignBank-http://www.auslan.org.au/• Duitsland:KorpusDeutscheGebärdensprache-http://www.sign-lang.uni-hamburg.de/dgs-korpus/• Groot-Brittannië:BritishSignLanguageCorpusProject-http://www.bslcorpusproject.org/• Nederland:CorpusNederlandseGebarentaal-http://www.ru.nl/corpusngt/• Wallonië:LaLanguedesSignesdeBelgiqueFrancophone-http://www.corpus-lsfb.be• Zweden:SvensktTeckenspråk-http://www.ling.su.se/teckensprakskorpus

Eline Demey : “Gelukkig heb ik mijn dove collega’s, die de dovengemeenschap goed kennen, die zich bewust zijn van hun taal. Dit is heel belangrijk voor het contact met de dove informanten en de opnames. ”

ANDERE GEBARENTALEN

Ook op andere plaatsen wordt hard gewerkt aan corpora van andere gebarentalen. Doordat de corpora elektronisch zijn en je ze dikwijls via het internet kan raadplegen, wordt het veel gemakkelijker om verschillende gebarentalen te vergelijken.

DN 3 2013.indd 4 18/04/13 13:13


Interview met VGTC Vlaams Gebarentaalcentrum

Interview door Pascal Mollet met VGTC-coördinator Isabelle Heyerick en onder-zoekster Eveline Huys. Joni Oyserman kon zich helaas niet vrijmaken.

Pascal: Willen jullie eerst jezelf voorstellen wie jullie zijn en welke ervaring jullie hebben?Eveline Huys: Mijn naam is Eveline Huys, vroeger was ik te-werkgesteld bij Fevlado en Fevlado-Passage. Ik heb ook 2 jaar gewerkt in de Lessius hogeschool in Antwerpen. Daar gaf ik les taalvaardigheid VGT. Sinds oktober 2010 werk ik voor het VGTC (Vlaams Gebarentaal Centrum). Ik heb een diploma, Master in de Taal- en Letterkunde.

Isabelle Heyerick: Mijn naam is Isabelle Heyerick. Sinds 2008 werk ik voor het VGTC, voordien werkte ik bij Fevlado in de cel belangenbehartiging. Ik heb ook de tolkopleiding gevolgd, mis-schien moet ik er bij vertellen dat ik horend ben. Naast coördina-tor van het VGTC en onderzoeker ben ik dus ook tolk VGT. Ik heb net als Eveline een diploma Master in de Taal- en Letterkunde. Ook Joni Oyserman, behoort tot het team. Zij is Nederlandse en heeft een diploma Gebarentaalwetenschappen, zij is net als wij, ook onderzoeker VGT.

Pascal: Wat is jullie taakinhoud?Eveline Huys: We doen hier vooral onderzoek naar de Vlaamse Gebarentaal en de resultaten van ons onderzoek verspreiden we ook, bijvoorbeeld via onze website. Verder geven we nog lezin-gen over VGT en over onze onderzoeksresultaten. Als mensen vragen hebben over VGT kunnen ze bij ons terecht.

Pascal: Kan je ons vertellen wat de functie van VGTC is? Hoe is die ontstaan? Isabelle Heyerick: Het VGTC is opgericht in 1997. In die tijd deden dr. Myriam Vermeerbergen en dr. Mieke Van Herreweghe onderzoek naar VGT. Ze voelden de nood om de resultaten te delen met de Dovengemeenschap en zo kwamen zij bij Fevlado terecht. Samen met Fevlado, meer bepaald met Filip Verstraete, is dan het VGTC opgericht. Van 1997 tot 2008 bestond het VGTC uitsluitend uit vrijwilligers. Dankzij de erkenning van VGT in 2006 kreeg het VGTC een erkenning van de overheid en dankzij de subsidies werd in 2008 personeel aangeworven.

Pascal: Wat is het doel van jullie huidige project? Kan je daar meer uitleg over geven? Isabelle Heyerick: In ons beleidsplan van 4 jaar, dat startte in 2012 en loopt tot 2015 is voorzien dat we het digitale woorden-boek(VGT-Nederlands/Nederlands-VGT)verderzullenuitbrei-

den. Nu heeft deze databank ongeveer 7500 woorden waarvoor er gebaren zijn opgenomen, maar we weten allemaal dat VGT véél meer gebaren heeft. Dat is het doel van ons project: meer gebaren in het woordenboek opnemen.

Pascal: Wat hebben jullie in het verleden gedaan? Eveline Huys: Van 1997 tot 2008 had het VGTC dus geen personeel maar de organisatie heeft toch wel veel gedaan. Het videoboek over de grammatica van Vlaamse Gebarentaal is toen gemaakt, er zijn ook enkele Dvd’s gemaakt: “15 vingers en 1 hoofd” en “Van Bollebuik tot Piraten”. Ook hebben we de cursus-sen VGT helpen ontwikkelen. Sinds 2008 heeft het VGTC perso-neel. Tijdens het eerste beleidsplan lag de focus op onderzoek naar de grammatica van VGT. We hebben onderzoek gedaan naar meervoud in VGT en classifiers in VGT. Het resultaat van het meervoudsonderzoek kan je lezen (in het Nederlands) en bekijken (in VGT) op onze website. Het onderzoek naar classifiers is afgerond en zal binnenkort verspreid worden. Pascal: In het verleden onderzochten jullie vooral de gram-matica van de VGT, meerbepaald meervoud in VGT en classi-fiers. Nu is het meer lexicografisch onderzoek. Is er een groot verschil in werking tussen beide onderzoeken? Isabelle Heyerick: Neen, eigenlijk is er weinig verschil in de manier waarop je het onderzoek zelf voert. We moeten altijd eerst VGT verzamelen, de data waarop we onderzoek doen, de taal zelf dus vastleggen. Dat doen we door dove mensen te filmen vanuit verschillende regio’s. Wat er dan wel anders is, is de analyse, de focus. De ene keer ga je meer aandacht hebben voor grammaticale constructies en bij het onderzoek naar lexicon moeten we eerder de inhoudelijke gebaren en de handvormen gaan analyseren. Er is wel een verschil in onderzoeksresultaten. Bij grammaticaal onderzoek is het een beschrijving van hoe iets gebeurt in VGT bij het lexicografisch onderzoek zullen de gebaren in het woordenboek komen. De gebaren moeten dus zeker juist zijn.Met ons onderzoek willen we ook aantonen dat VGT ook regels heeft, net zoals het Nederlands. Voor meervoud kan je verschil-lende gebaren maken, dit hangt ook af van de context. Classifi-ers is meer ”tonen wat er gebeurt”. Door een specifieke hand-

“Van 1997 tot 2008 bestond het VGTC uitslui-tend uit vrijwilligers. Dankzij de erkenning van VGT in 2006 kreeg het VGTC een erken-ning van de overheid en dankzij de subsidies werd in 2008 personeel aangeworven.”

Het VGTC team: vlnr.: Eveline Huys, Isabelle Heyerick en Joni Oyserman.

DN 3 2013.indd 5 18/04/13 13:13


vorm ga je tonen dat er een vogel op een tak zit of twee auto’s tegen elkaar botsen.

Pascal: Wat zijn jullie knelpunten tijdens het onderzoek?Eveline Huys: Eerst was het onderzoek vooral gefocust op de inhoud. Dat ging redelijk vlot. Nu is het vooral de praktische kant, de opnames, en dat is toch een stuk moeilijker. Het is niet gemakkelijk om dove mensen te vinden die willen meewer-ken. Bovendien zijn er bepaalde criteria, bijvoorbeeld rekening houden met de leeftijd, twee mannen of vrouwen, data vinden wanneer ze vrij zijn, een moderator vinden die dat wil doen. Het is allemaal niet zo simpel.

Pascal: Kunnen jullie vertellen waarmee jullie nu bezig zijn en wat jullie taken zijn? Isabelle Heyerick: We zijn nu vooral bezig met het uitlokkings-materiaal voor de opnames en daarvoor zoeken we ook dove personen die bereid zijn om mee te werken. We hebben bij de opnames ook moderators nodig die alles goed begeleiden. Daarna analyseren we de opnames. De verslagen daarvan zullen te raadplegen zijn op onze website. Naast het woordenboek zijn we nog met diverse dingen bezig; zoals samenwerken met Fevlado-Diversus. Wij geven hen advies voor het aanmaken van een nieuwe cursus Vlaamse Gebarentaal. Ook ondersteunen wij hen met het ontwikkelen van een lessenpakket voor dove docenten. Hoe ze op een betere manier kunnen lesgeven (didac-tiek). Verder geven wij ook advies aan de VRT voor de tolken VGT bij het journaal en Karrewiet. Als ze twijfelen aan het lexicon geven wij ondersteuning. Zowel voor de horende als de dove tolken. Natuurlijk blijft het zoeken naar geld ook een deel van onze taak, zodat wij ons project verder kunnen zetten.

Pascal: Hoe verloopt de samenwerking met VRT voor “VGT op VRT”?Isabelle Heyerick: Zowel voor de dove als voor de horende tolken is het belangrijk om hen snel van feedback te kunnen voorzien. Dat kunnen wij niet altijd doen. Daarom willen we een nieuw project starten met een groep doven die “direct” in contact staat en snel feedback kan geven voor wat lexicon betreft. Binnen het VGTC geven wij ook feedback aan de VRT over het gebruik van classifiers, ruimtegebruik, etc.… Met dit nieuwe project hopen wij een basis te hebben om hen snel te kunnen ondersteunen. Ook moeten wij ons ervan bewust zijn dat “verkeerde” gebaren snel verspreid kunnen worden. Daarom moeten we dit goed en juist aanpakken, in samenwerking met de Vlaamse Dovengemeenschap.

Pascal: Werken jullie samen met de Dovengemeenschap? Zo ja, hoe? Zo nee, waarom niet? Isabelle Heyerick: Ja, in de eerste plaats bestaat ons bestuur volledig uit dove bestuursleden. Dat is op zich al een sterke vertegenwoordiging van de Dovengemeenschap, zij weten wat er leeft. Daarnaast hebben we de dove mensen gewoon echt nodig, want zonder hen en zonder hun taal kunnen we ons onderzoek niet doen.

Pascal: Zijn er naast uw mensen en personeelsleden nog an-dere mensen of onderzoekers bij betrokken? Welke mensen of onderzoekers? En waarom? Isabelle Heyerick: In ons beleidsplan staat duidelijk dat we samenwerken met Fevlado en Fevlado-Diversus. Immers, zonder de Dovengemeenschap bestaan wij niet, wij werken voor hen! Ook in de stuurgroep van het online woordenboek zijn verschil-lende mensen van Fevlado en het project Hercules betrokken (nu corpusproject). Dus zij hebben inspraak.

Pascal: Jullie vertelden over het digitaal woordenboek van UGent. Zullen jullie werken met hetzelfde digitaal woorden-boek? Isabelle Heyerick: In de eerste plaats willen we het woorden-boek uitbreiden. Bij de nieuwe gebaren die we zullen toevoe-gen, houden we ook rekening met de regionale verschillen. Joni is op dit moment ook bezig om het bestaande woordenboek te laten evalueren door enkele gebruikers. Aan de hand van de re-acties kunnen we misschien een aantal wijzigingen doorvoeren. In het buitenland heb je ook gebarenwoordenboeken en hun manier van werken en van informatie geven is enigszins anders. Ipv iets op te zoeken via een woord, kan je iets opzoeken via de handvorm, de beweging, etc… Ook gebruiken wij nog Sign-writing, en we vragen ons af of dit nog nodig is? In ieder geval, de komende 4 jaar zal het woordenboek dezelfde vorm blijven behouden. Natuurlijk willen we ook graag mee evolueren met de technologie. We willen een “app” van ons woordenboek laten maken zodat het ook direct te raadplegen is via iPhone, iPad, an-droid; … Hiervoor kunnen we samenwerken met ontwikkelaars van de Universiteit Antwerpen en we hopen dat we dit kunnen realiseren.

Pascal: Wordt het online VGT woordenboek veel bezocht?Isabelle Heyerick: Het online VGT woordenboek wordt zeker elke dag bezocht. Vooral tijdens de examenperiode is het woor-denboek erg populair. Studenten VGT bekijken in die periode snel nog even onze website! Maar ook dove lesgevers bezoeken onze website, om te controleren of ze juiste gebaren gebrui-ken. Dus, studenten, tolken VGT, dove docenten, doven die een woord zoeken… de bezoekers zijn heel divers.Eveline Huys: Daarom is het belangrijk om het woordenboek verder uit te breiden, zodat mensen er zich van bewust worden dat VGT een rijke taal is.

Pascal: Dank je wel voor dit interview Isabelle en Eveline!

Sinds januari 2013 tot april 2013 hebben 10.138 mensen het digitale woordenboek VGT-Nederlands/Nederlands-VGTbezocht:

Bezoeken 19.846Unieke bezoekers 10.138Paginaweergaven 499.307

Het VGTC bestuur: vlnr.: Filip Verstraete, Carolien Doggen, Hilde Verhelst, Alexander Decrans, Hilde Nyffels, Diane Boonen, Maartje De Meulder en Geert Verstraete.

DN 3 2013.indd 6 18/04/13 13:13


Interview met Michel François door Hilde Nyffels.

Michel François heeft een rijk taalverleden, zijn vader was een Vlaming, zijn moeder een Waalse, hij kreeg VGT en LSFB als thuistaal mee. Boven-dien was zijn vrouw een Finse en gebruiken zijn horende kinderen gebarentaal, hij zag de geba-rentaal evolueren.

Hilde: Stel jezelf eens voor? Michel François: Ik ben Michel François, mijn ouders waren doof. Mijn vader kwam uit Brugge en ging naar school in Spe-malie, hij volgde een opleiding als schoenmaker. Zijn familie was “welgesteld” dus moest mijn vader Frans leren wat niet zo goed ging. Hij was de enige dove in zijn familie. Mijn moeder was van Bergen en Franstalig, zij volgde les in een dovenschool in Brussel en werd beter onderwezen dan mijn papa. Ik kreeg dus de VGT en LSFB met de paplepel mee. Ik heb 2 broers, ze zijn ook doof en heel actief in de Dovengemeenschap.

Hilde: Waar ging je naar school? Michel François: We woonden in Brussel en ik ging naar de dovenschool van Woluwe.

Hilde: Hoe communiceerden jullie thuis? Mama was van Brussel en papa van Brugge?Michel François: Eigenlijk ben ik opgegroeid met VGT en LSFB, zeker in het begin. Later communiceerden we thuis vooral in LSFB. Ik ben dus 2-talig opgevoed. Ook de streektalen van de dovenscholen Woluwe en Berchem kreeg ik met de paplepel mee. Ik heb dus een rijke gebarenschat.

Hilde: Je bent getrouwd met een Finse Dove vrouw, hoe communiceerde je thuis dan?Michel François: Ja dat klopt, mijn vrouw was Fins. We hebben 3

horende kinderen en ze zijn allemaal puur in gebarentaal opge-voed. Naast een rijke taal zijn er ook culturele verschillen.

Hilde: Culturele verschillen?Michel François: Door mijn vader gebaar ik tegen Brusselse vrienden af en toe nog in het Brugs. De gebaren van Brugge hebben soms een andere betekenis in het Frans. Mijn vrouw bracht Finse cultuur mee. Ook hier is een bepaald gebaar totaal anders dan in LSFB.

Hilde: Wat is een opvallend verschil tussen LSFB en VGT?Michel François: In VGT gebruikt men ook veel de mond. Een gebaar wordt ook met de mond “gesproken”. Bij LSFB is dat veel minder.

Hilde: Wat is volgens jou de reden van dit verschil? Bij VGT meer oraal, bij LSFB minder?Michel François: Dat komt dat vooral door de ouders, denk ik. Zowel bij de Franstaligen als bij de Vlamingen zijn er ongeveer 90% horende ouders met dove kinderen. Het verschil is volgens mij dat in Vlaanderen de ouders de nadruk blijven leggen op “oralisme”. Franstalige ouders aanvaarden gemakkelijker dat hun kind LSFB leert, ze staan er meer voor open.

Hilde: Is er een verschil tussen vroeger en nu bij doven in Wallonië en Vlaanderen?Michel François: Volgens mij waren de doven in Vlaanderen vroeger braver, ze volgden echt de broeders en zusters. In Wal-lonië was dat minder, daar was er meer vrijheid van meningsui-ting. De laatste jaren is dat echt veel veranderd. De Vlamingen zijn mondiger geworden, voeren meer actie. In Wallonië is dat veel minder.

Interview met Michel François

Ik zou graag meer dove lesgevers zien lesgeven aan doven zelf. Zo kunnen dove kinderen beter en vlotter leren en krijgen ze ook de cultuur mee.

DN 3 2013.indd 7 18/04/13 13:13


Hilde: Zijn er nog andere redenen waarom oudere doven geen tolken inschakelen bij een doktersbezoek of bij de advocaat?Michel François: Ik denk dat een belangrijke reden, de deonto-logische code is (na vertaling, er niet over praten, of later vragen hoe het gegaan is, …) die moet gerespecteerd worden. Veel do-ven zijn bang dat belangrijke privé zaken zo op straat belanden.

Hilde: Wat vind je van de evolutie dat er nu ook dove tolken ingeschakeld kunnen worden?Michel François: Als ik naar een internationaal congres ga kijk ik meestal naar de dove spreker want ik ben internationaal opge-voed. Kijken naar de spreker is volgens mij altijd beter. Maar om op je vraag in te gaan, dove tolken zijn een positieve evolutie.

Want zij vertalen echt in VGT en kennen onze cultuur waardoor het natuurlijker overkomt. Er zijn zeker goede horende tolken, maar dat zijn ze nog lang niet allemaal.

Hilde: Wil je nog iets aanvullen?Michel François: Ik zou graag meer dove lesgevers zien lesge-ven aan doven zelf. Zo kunnen dove kinderen beter en vlotter leren en krijgen ze ook de cultuur mee. Natuurlijk moet de dove lesgever sterk bilinguaal zijn. Dus sterk in gebarentaal en in geschreven taal.

Hilde: Dank je wel voor dit interview Michel!

Interview met Filip Verstraete

DN: Jullie weten dat het VGTC bezig is met lexicografisch onderzoek en dat UGent bezig is met het corpusproject VGT. Om inspraak van de Dovengemeenschap te hebben, werd er een stuurgroep opgericht waarin Andre Lathouwers en Filip Verstraete zetelen voor Fevlado en haar Ledenbeweging. Waarom is het zo belangrijk dat Fevlado in die stuurgroep zit ? Over welke zaken wordt er o.a. gepraat?

Filip Verstraete: Het klopt dat Fevlado in deze stuurgroep zetelt. Dat is erg belangrijk, omdat Fevlado de enige organisatie is die als centraal netwerk kan optreden tussen zijn dove leden, de verschillende dovenclubs, de Universiteit Gent en het Vlaams Gebarentaal Centrum (VGTC).

De verspreiding van al de informatie over projecten gebeurt dan ook het beste via Fevlado. Maar dat is niet eenvoudig. We moeten er altijd voor zorgen dat de informatie toegankelijk is voor het doelpubliek, de dove leden, en dat de informatie ook effectief bij hen terecht komt. Bovendien is de interesse bij de leden ook verdeeld. Fevlado doet veel inspanningen om zijn le-den bewust te maken van lopende projecten en hen te informe-ren over het verloop ervan. Een mooi voorbeeld daarvan is het project rond afstandstolken. Ondanks al de inspanningen die al geleverd zijn om dit project onder de aandacht van de doven-clubs en de dove leden te brengen, verloopt de bewustwording toch langzaam.

Doven moeten echt vlotte en volwaardige gebarentaligen zijn met een eigen sterke identiteit!

Hilde: Wat is de reden van deze evolutie?Michel François: Volgens mij is de voornaamste reden het schoolniveau. In Vlaanderen is het onderwijsaanbod (integratie) beter waardoor men bijvoorbeeld naast VGT ook beter leert le-zen en schrijven. Om de dag van vandaag vooruit te gaan is dat echt nodig. Natuurlijk blijven de Walen zeer sterk en vlot in LSFB, maar er is meer nodig om vooruitgang te boeken.

Hilde: Jij bent zowel in LSFB als in VGT opgegroeid. Wat is het verschil tussen vroeger en nu?Michel François: Vroeger waren er meer gelijkenissen tussen LSFB en VGT. De reden is volgens mij integratie in het onderwijs en de samenleving. Vroeger communiceerden we aan beide landsgrenzen op school puur in VGT. Nu, met de integratie heb ik de indruk dat men minder sterk is in gebarentaal. Dat is zeker het geval voor doven die horende ouders hebben. Doven met dove ouders hebben minder last van dit kwaliteitsverlies.

Hilde: Ben je akkoord met deze evolutie?Michel François: Neen, ik ben totaal niet akkoord met deze evo-lutie. Doven moeten echt vlotte en volwaardige gebarentaligen zijn met een eigen sterke identiteit! En een 2de taal, zowel VGT als LSFB moet van een goed niveau zijn!

Hilde: Maak jij gebruik van tolken LSFB? Waarom wel of niet?Michel François: Neen, ik schakel weinig tolken in. De reden is dat mijn kinderen vlot LSFB gebruiken en hun niveau is hoog. Met alle respect voor de tolken, maar soms is het echt erg hoe ze vertalen wat de doven vertellen. Normaal zou ik dat niet weten, maar door mijn horende kinderen ben ik daarvan op de hoogte. Mijn kinderen kunnen perfect en in volwaardig gesproken taal vertalen wat ik vertel in gebarentaal. Verder doe ik veel zelfstan-dig, ik kan goed lezen, schrijven en spreken.

Het is ontzettend belangrijk dat dove mensen zich bewust worden van het feit dat VGT een volwaar-dige taal is. Gelukkig heeft er de laatste 10 jaar bij de meeste doven een mentaliteitsverandering plaats. Doven zijn nu fier op het gebruik van hun moeder-taal, VGT. Doven moeten op de hoogte gehouden worden van wat er allemaal gebeurt met hun taal, hoe rijk hun taal is, welke evoluties er zijn binnen de Vlaamse Ge-barentaal over de jaren en generaties heen. Dankzij het VGTC en Fevlado is dit mogelijk.

Naast een belangrijke rol die Fevlado kan vervullen naar sensi-bilisering en bewustmaking van de Dovengemeenschap in ver-band met projecten, is het ook heel belangrijk dat Fevlado zetelt in de stuurgroep om inspraak te hebben. De Vlaamse Gebaren-taal is immers de taal van de Vlaamse doven. Fevlado kan dankzij zijn rol in de stuurgroep mee nadenken over VGT, mee discus-siëren over verschillende onderwerpen en de lopende projecten van de Universiteit Gent en het VGTC opvolgen. Fouten, zoals die in het verleden gemaakt zijn met het groene gebarenwoorden-boek en de beslissing van Fevlado om Nederlands met Gebaren (NmG) te gebruiken in het onderwijs, moeten vermeden worden en dat kan door de goede samenwerking die er nu is met zowel de Universiteit Gent als het Vlaams Gebarentaal Centrum voor deze projecten.

DN 3 2013.indd 8 18/04/13 13:13


EUTHANASIEEind 2012 maakten 2 doofblinde tweelingbroers via euthanasie een einde aan hun leven. In de pers verschenen hier-over talrijke artikels waarop heftig werd gereageerd binnen de Dovengemeenschap. Fevlado publiceerde in Doven-nieuws en op haar website haar standpunt rond de manier waarop de media in hun berichten doofblindheid in ver-band brachten met euthanasie. Prof. Dr. Distelmans werd in een aantal persartikels aangehaald, als één van de pioniers van de wetgeving rond euthanasie. De cel belangenbehartiging nam contact met hem op, en werd uitgenodigd voor een gesprek en een bezoek aan W.E.M.M.E.L.Hetvolledigegesprekkanjebekijkenviawww.fevlado.be/…Hierwordteenselectieuitditinterviewweergegevenwaar het gaat over ondraaglijk psychisch lijden, expertise rond aandoeningen en de rol van de pers.

WET OP DE EUTHANASIE

België is, na Nederland, het tweede land ter wereld met een euthanasiewet die euthanasie onder be-paalde voorwaarden toelaat. De toepassing of pro-cedure (euthanasering) wordt gecontroleerd door onafhankelijke artsen. Euthanasie wordt in België uitgevoerd door de eerste (meest vertrouwelijke) arts van een patiënt. Elke uitgevoerde euthanasie moet verplicht aangegeven worden aan de Fede-rale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie.

Meer informatie over de euthanasiewet, de voor-waarden waaraan voldaan moet worden en de aanvraagprocedure:http://www.leif.beDovennieuws: Om euthanasie aan te vragen, moet er vol-

daan worden aan een aantal voorwaarden. Eén daarvan is ongeneeslijk ziek zijn en daardoor ondraaglijk fysiek en/of psychisch lijden. Wie bepaalt wanneer psychisch lijden ondraaglijk is en hoe gebeurt dat?Prof.Dr.Distelmans: Het is de arts die bepaalt of een ziekte on-geneeslijk is of niet, maar het is enkel de patiënt die kan bepalen wanneer zijn psychisch lijden ondraaglijk is. Niemand kan voor iemand anders bepalen of die ondraaglijk lijdt of niet, ook een arts kan dat niet. Daarom gaan er ook zoveel gesprekken vooraf aan de uitvoering van de euthanasie, en moeten er 3 artsen hun advies geven. Het heeft veel te maken met de context; mensen die weinig ervaring hebben met euthanasievragen, vinden het nogal verwarrend dat van mensen die ogenschijnlijk dezelfde aandoening hebben, de ene persoon euthanasie vraagt en de andere niet. Dat de ene dus blijkbaar ondraaglijk lijdt en de andere niet. Dat heeft vaak te maken met de vooruitzichten die iemand nog heeft of net niet heeft. Wanneer de dag gevuld is met doffe ellende en dat elke dag erger wordt, en er geen vooruitzichten meer zijn op iets, dan zullen sommige mensen er voor kiezen om niet meer zo verder te willen leven. Dat betekent niet dat die mensen dood willen, ze willen zo niet verder leven. Een arts zal altijd proberen samen met de patiënt een uitweg te zoeken, of alternatieven aan te reiken, maar als na verloop van tijd – en dat proces duurt weken, maanden en soms langer - blijkt dat al die alternatieven het psychisch lijden niet draaglij-ker maken, dan moeten we die persoon zijn wil tot euthanasie respecteren. Euthanasie is geen goede oplossing: mensen willen nooit echt doodgaan, ze willen uit hun situatie geraken. Als daartoe geen mogelijkheden meer zijn, is euthanasie de minst slechte oplossing.Het psychisch lijden heeft vaak te maken met het feit dat men-sen niet langer zelfredzaam zijn, dat ze niet meer voor zichzelf kunnen zorgen. Sommige mensen hebben er geen probleem mee om hulp te vragen en te krijgen van anderen, maar mensen die heel hun leven zelfstandig zijn geweest en altijd hun leven zelf konden organiseren, en dat op een bepaalde moment niet meer kunnen, ervaren dit soms als ‘ondraaglijk’. Dat houdt geen waardeoordeel in, maar wie zijn wij, artsen, dan om te zeggen dat dat voor die persoon niet ondraaglijk is?

Gesprek met Prof. Dr. Distelmans

Prof. Dr. Distelmans

• kankerspecialist• verantwoordelijk voor de supportieve en palliatieve

zorg in het Universitair Ziekenhuis Brussel• professor in de palliatieve geneeskunde aan de Vrije

Universiteit Brussel• pionier in België voor de erkenning van palliatieve

zorg• vocht voor het recht op euthanasie• voorzitter van de Federale Commissie Euthanasie• bouwde W.E.M.M.E.L. uit


DN 3 2013.indd 9 18/04/13 13:13


Kort

rijk

- JW

De

Hae

rne

emai

l: jon

gere

nwer

king

dhc@

gmai

l.com

web

site:h

ttp://www.deh

aern

eclub.be

loka

al: ‘C

lubh

uis D

e H

aern

e’Ko

rtrij

kses

traa

t 70

8501

Kor

trijk

- H

eule

Tunh

out -

JC D

e Ke

mpe

nem

ail: d

ekem

pen@

pira

mim

e.be

web

site:w

ww.pira

mim

e.be

/jcdk

Loka

al: ‘S

ocia

al -

Cultu

reel

Ce

ntru

m P

iram

ime’

Hen

drik

Con

scie

nces

traa

t 17

2300

Turn

hout

Bru

gge

- JW

Dew

itte

’s D

oord

rijv

ers

Emai

l: jw

dwd@

now

edo.

bew

ebsi

te: w

ww

.jwdw

d.be

Loka

al: D

OC

Effet

aPo

lder

stra

at 7

6a83

10 S

t Kru

is B

rugg

e

Ant

wer

pen

- JC

De

Vlin

der

Emai

l: dev

linde

r@m

ados

avzw

.be

web

site

: ww

w.jc

devl

inde

r.be

Loka

al: ‘M

ados

a’H

aant

jesl

ei 2

1320

18 A

ntw

erpe

n.

Has

selt

- K

ajo

ng

emai

l: in

fo@

kajo

ng.b

ew

ebsi

te: w

ww

.kaj

ong.

be

Dovennieuws: In het geval van een specifieke aandoening, zoals bijvoorbeeld doofblindheid, zijn de artsen dan ver-plicht om organisaties te contacteren die daarin expertise hebben, om zo een volledig beeld te krijgen van de aandoe-ning en de mogelijkheden die er bestaan om daarmee om te gaan? Prof.Dr.Distelmans: In verband met de euthanasie van de doof-blinde tweelingbroers was het zo dat zij al 2 jaar op zoek waren naar mensen die hen gewoonweg al wilden aanhoren, naar hun verhaal wilden luisteren. En zo kwamen ze terecht bij het UL-team, ons multidisciplinair team (nvdr zie kader). Daarin zitten mensen met heel veel verschillende achtergronden en kennis, ook mensen met ervaring met dove mensen. En wanneer we het gevoel hebben dat de expertise toch niet aanwezig is in dat team, dan gaan we uiteraard op zoek naar mensen buiten het team. Maar nogmaals, de patiënt moet goed kunnen uitleggen waarom hij ten gevolge van zijn aandoening ondraaglijk lijdt, in dit geval ging het over mensen die doof waren en blind gingen worden. En daarbij hadden ze nog fysieke problemen, zo moest bijvoorbeeld één van de twee altijd rechtzittend slapen omwille van een zware longaandoening. De som van al die dingen maakte dat we als hulpverlener daar niet veel meer tegenover konden zetten. Dovennieuws: Wat vond u van de manier waarop dit nieuws in de pers is gebracht? En hoe is het eigenlijk in de media terecht gekomen?Prof.Dr.Distelmans: Ik ben heel erg geschrokken dat er zoveel reacties zijn gekomen. In het geval van de tweelingbroers ging het vooral over het verlies van zelfredzaamheid. Maar daarbo-venop waren er ook fysieke klachten, die nauwelijks in de pers zijn gekomen. Dus er was niet alleen psychisch, maar ook fysiek lijden. Het was een eeneiige tweeling, 2 mensen die dezelfde aandoening hadden en samenwoonden. Ze hadden hun leven perfect georganiseerd, haalden hun rijbewijs, leerden een be-roep. Iedereen in hun dorp vond hen 2 vrolijke kerels. Ze hadden ook nog een broer die voor hen tolkte als dat nodig was. Hun ouders zorgden ook voor hen, maar van op afstand, want ze wa-ren echt zeer zelfstandig. Op een bepaald moment wisten ze dat zeblindgingenwordenenzebegrependaardeconsequentiesvan, dat ze dus minder zelfredzaam zouden worden. En dat was voor hen teveel. Als het geen tweeling was geweest, was dat niet in de pers gekomen. Wij hebben jaarlijks in België een hon-derdtal mensen in een vergelijkbare situatie, dus mensen met een niet-terminale ziekte die wegens verlies van zelfredzaam-heid en afhankelijkheid van derden niet meer wensen verder te leven. Dit hoefde dus helemaal niet in de pers te komen. Maar een regionale journalist van een krant vernam bij de bakker en de beenhouwer van het dorp dat men zich afvroeg waar de tweeling naartoe was. Op het kerkhof zag hij de 2 urnen met dezelfde datum op en zo heeft hij ontdekt wat er gebeurd was. Dat dit in de pers komt is een kaakslag voor andere mensen die doofblind zijn. Het is niet omdat iemand kiest voor euthanasie dat het andere slecht is. Maar dat zijn de media, die polariseren graag, zonder enige nuance aan te brengen in hun berichtge-ving. Ik wil hier nogmaals benadrukken dat het de patiënt zelf is die beslist, niet de arts of niet de omgeving. En ik ken ook dove mensen die zeer gelukkig zijn.Dovennieuws: Dove mensen zullen door uw verhaal nu beter begrijpen dat jullie de mensen echt wel steunen en alle mo-gelijke advies geven. Bedankt voor deze nuancering en het minder zwart-wit voorstellen van deze euthanasie-zaak!

W.E.M.M.E.L. W.E.M.M.E.L. is het expertise-centrum ‘Waardig levenseinde’ in de gemeente Wemmel (Vlaams-Brabant), waar vormingen en activiteiten rond het levenseinde worden georganiseerd. Dit gebeurt met respect voor ieders recht op zelfbeschikking, ongeacht afkomst, taal, sociale status, religie of filosofische overtui-ging. Er wordt geen euthanasie uitgevoerd in dit centrum, maar wel bemiddeld rond alle mogelijke vragen over het levenseinde. Naast een ondersteunend dagcentrum voor ongeneeslijk zieken vind je er ook het ULteam (Uitklaring Levenseindevragen-team), en het LevensEinde Informa-tieForum (LEIF) waar men terecht kan voor informatie over wat je concreet kan doen en vooraf kan plannen rond het levenseinde. Andere verenigingen die er gehuisvest zijn, zijn het Forum Palliatieve Zorg voor opleidingen van professio-nelen,dethuisequipevoorpalliatievezorginBrussel-Halle-Vilvoorde en de Leerstoel Waardig Levenseinde.Meerinformatievindjeophttp://www.wemmel.pro/

HetstandpuntvanFevladokanjehierbekijkeninVGT:http://www.fevlado.be/fevlado-vzw/nieuws-prikbord/actualiteit/?d=155.Het werd ook vertaald in het Engels en verspreid via EUD en WFD. De Duitse Dovenfederatie, Deutscher Gehörloser-Bund vroeg een deel van deze tekst te mogen gebruiken in de formulering van hun eigen standpunt rond deze Belgische euthanasiezaak. Zieookhttp://www.gehoerlosenbund.deEen journaliste van de Canadese radiozender CBC Radio-Canada was tijdens de laatste week van maart in België en maakte een reportage in het kader van het huidige debat in Canada rond euthanasie en handicap. Ze interviewde hiervoor een aantal perso-nen, en kwam ook tot bij Fevlado om het standpunt dat we eerder verspreidden in verband met de euthanasiezaak van de dove tweelingbroers te bespreken.

Standpunt FEVLADO

LEIF

• Levens Einde Informatie Forum: voor hulp of inlichtingen over het levenseinde

• Leifkaart: een geplastificeerd kaartje waarop staat ver-meld over welke wilsverklaringen (bv. met betrekking tot orgaandonatie of euthanasie) iemand beschikt. De kaart is bedoeld om in de portefeuille te bewaren. Zo zijn artsen en hulpverleners sneller op de hoogte van iemands wet-telijke wilsverklaringen en kunnen ze daar ook rekening mee houden.

• Voor meer informatie over LEIF en de LEIF-kaart: www.leif.be

Jong

-Fev

lado

emai

l: inf

o@jo

ngfe

vlad

o.co

mw

ebsi

te: w

ww

.jong

fevl

ado.

com

cont

acta

dres

: St

rop

kaai

38

- 900

0 G

ent

DN 3 2013.indd 10 18/04/13 13:13

Dovennieuws 2013 nr.3 Jongerenkrant 11

è Teambuilding Jong-Fevlado en

besturen van de jeugdclubs

è Teambuilding bestuur

Jong-Fevlado

è Jeugdraad 1

è EUDY GA

è EUDY Children Camp

è WFDYS Junior Camp

è Jong-Fevlado kamp

è Jeugdraad 2

è 25 jaar bestaan JF

(30/11/2013!)

è AV

CHECKLIST Jong-Fevlado 2013

Beste vrienden,

Mei en juni zijn traditiegetrouw stressvolle maanden voor studenten maar voor ons, het bestuur, is dat niet anders: teambuildings (zowel intern als samen met de jeugd-clubs en de jongerenwerkingen), kampvoorbereidingen, feestvoorbereidingen,... en zo blijft het maar doorgaan. Gelukkig hebben wij een sterk team hebben met veel enthousiasme en inzet.

Eind maart organiseerde Jong-Fevlado een teambuildingsweekend voor alle besturen van de Vlaamse jongerenwerkingen. Hoe het afgelopen is, dat is niet meer voor deze jongerenkrant. Het zal voor de volgende editie zijn, maar we waren toch zeker teleurgesteld in het aantal inschrijvingen. We zitten met ongeveer 40 jonge actieve bestuursleden in heel Vlaanderen, en amper 20% van alle jeugdclubs in Vlaanderen komt opdagen tijdens dit weekend. Wat was de reden? De datum werd ruim op tijd bekend gemaakt, de kostprijs was niet duur, we hadden een leuk programma... Misschien dat de naam ‘teambuildingsweekend’ lichtelijk verkeerd gekozen was, voorstellenzijnwelkombv.bestuursweekend,JC/JW-weekend,...

Wat ook de redenen van de vele afwezigen waren, het blijft zonde! Het wordt ook tijd dat de jeugdclubs meer mee nadenken over de toekomst van de clubs en die van Jong-Fevlado. Ten slotte is het aan jullie om onze toekomst mee uit te stippelen. We geven in ieder geval niet op en blijven zoeken naar een ideaal samenwerkings-verband en we garanderen jullie: de komende jaren blijven we dit organiseren en we hopen op een betere opkomst volgend jaar. Wordt zeker vervolgd!

Enjoy the spring en vergeet niet: we zien jullie allemaal graag terug tijdens ons jaarlijks zomerkamp!

Hannes De DurpelVoorzitter Jong-FevladoKo

rtri

jk -

JW D

e H

aern

eem

ail: j

onge

renw

erki

ngdh

c@gm

ail.c

omweb

site:h

ttp://www.deh

aern

eclub.be

loka

al: ‘C

lubh

uis D

e H

aern

e’Ko

rtrij

kses

traa

t 70

8501

Kor

trijk

- H

eule

Tunh

out -

JC D

e Ke

mpe

nem

ail: d

ekem

pen@

pira

mim

e.be

web

site:w

ww.pira

mim

e.be

/jcdk

Loka

al: ‘S

ocia

al -

Cultu

reel

Ce

ntru

m P

iram

ime’

Hen

drik

Con

scie

nces

traa

t 17

2300

Turn

hout

Gen

t - JC

De

Joke

rem

ail: c

onta

ct@

jcde

joke

r.be

web

site

: ww

w.jc

dejo

ker.b

eLo

kaal

: GTG

Gen

tSt

ropk

aai 3

890

00 G

ent

Bru

gge

- JW

Dew

itte

’s D

oord

rijv

ers

Emai

l: jw

dwd@

now

edo.

bew

ebsi

te: w

ww

.jwdw

d.be

Loka

al: D

OC

Effet

aPo

lder

stra

at 7

6a83

10 S

t Kru

is B

rugg

e

Ant

wer

pen

- JC

De

Vlin

der

Emai

l: dev

linde

r@m

ados

avzw

.be

web

site

: ww

w.jc

devl

inde

r.be

Loka

al: ‘M

ados

a’H

aant

jesl

ei 2

1320

18 A

ntw

erpe

n.

Has

selt

- K

ajo

ng

emai

l: in

fo@

kajo

ng.b

ew

ebsi

te: w

ww

.kaj

ong.

be

WIE ZIJN WE? Voorzitter Hannes De Durpel - verantwoordelijk voor leiden van vergaderingen, contacten met binnen- en buitenland - Ondervoorzitter Sammy Van Landuyt - overname bij afwezigheid voorzitter - Secre-taris Dennis Deschildre - verantwoordelijk voor back-up administratie, opvolgen en contacten met binnen- en buitenland - Schatbewaarder Yves Van Acker - verantwoordelijk voor financiën en sensibilisatie (website) - Verslaggever Dora Moens - verantwoordelijk voor verslaggeving van vergaderingen - Bestuursleden Marieke Kusters - Sara Van Leuven - Davy Van Landuyt - verantwoordelijk voor activiteiten e.a. -

De Jongerenkrant wordt geschreven en samengesteld door Marieke en Dennis. Opmerkingen, vragen, ... mogen altijd gemaild worden naar [email protected]

JONGERENKRANT

Publicatie data en activiteiten onder voorbehoud van wijzingen door de JC’s zelf.

za 4 Kajong: 10 jaar KajongJWDWD: Karting + Flugel-party III

do- zo

9 12

JCDJ Deaflan 10 + Paintball

za 18 JCDK: BarbecueJWDHC: Nacht van de Politie

za 25 JCDV: Gladiator + Cocktails

vr 31 JWDW: rustige avond

MEI 2013

za 4 JWDWD: geen activiteit

vr 7 JCDJ: Ghent Challenges You

za 15 JWDHC: geen activiteit

za 22 JCDV:Fuif/Evenementen

za 29 JCDK:Beachvolley/Beach-party

JUNI 2013

VOORWOORDJo

ng-F

evla

doem

ail: i

nfo@

jong

fevl

ado.

com

web

site

: ww

w.jo

ngfe

vlad

o.co

mco

ntac

tadr

es:

Stro

pka

ai 3

8 - 9

000

Gen

t

DN 3 2013.indd 11 18/04/13 13:13

Dovennieuws 2013 nr.3 Jongerenkrant12

“Wat waren de antwoorden? Er kwamen verschillende standpunten naar voren. De ene vindt het prettig om de organisatie van activiteiten over te laten aan de jeugdclubs, de ander vindt dat er te veel activiteiten plaatsvinden in één maand. Jongeren hebben ook eens behoefte om gewoon op het gemak met eigen vrienden af te spreken.Er komen vragen naar boven wat eigenlijk de interesse is van de jongeren nu. “

EVA VansichenKajongHasselt/Leuven

THOMAS De ConinckJongerenwerking Dewitte’s Doordrijvers, JWDWD

MICHIEL Molenberghs Jeugdclub De Kempen, Turnhout

JEFFREY Garitte Jongerenwerking De Haerne Club, Kortrijk

JEROEN WillaertJeugdclub De Vlinder, Antwerpen

BERT Fabel Jeugdclub De JC De Joker, Gent

Te veel jeugdclubs? Ja! Jeffrey: Misschien is 6 jeugdclubs wat teveel, jongeren willen toch ook eens privé afspre-ken maar bijna alle weekends zijn bezet door clubactiviteiten, daardoor kiezen ze steeds vaker hun eigen pad. Een vermindering van activiteiten zou een handig alternatief kunnen worden.

Jeroen (vrij vertaald uit VGT): Brugge organi-seert haar activiteiten op de eerste zaterdag van de maand, Gent op de tweede. Turnhout en Kortrijk botsen dan op de derde zaterdag. Op die dag zijn er dus twee activiteiten en kan het zijn dat er bij beide minder volk aanwezig is. Dan heb je nog Antwerpen op de vierde of laatste zaterdag, misschien zijn de jongeren de vele activiteiten beu?

Te veel jeugdclubs? Nee! Bert: Mijn mening is dat er toch elk weekend een activiteit moet doorgaan want sommige jongeren gaan graag ieder weekend naar een jeugdclub. Anderen dan weer niet maar ze kunnen komen wanneer ze er zin in hebben. Dus op zich is het niet erg dat er elk weekend een activiteit van een jeugdclub plaatsvindt. De 6 jeugdclubs in Vlaanderen zijn zo uniek! Iedere jeugdclub heeft zijn eigen identiteit. De leden van die clubs kennen elkaar ook heel goed, er komen ook steeds nieuwe leden bij en die zijn altijd welkom bij de jeugdclubs.

Michiel: Het is handig voor mensen die in de buurt wonen om naar hun eigen jeugdclub te kunnen gaan zonder ver te moeten rijden. Het is niet verplicht om overal aanwezig te zijn, je moet zelf beslissen of je naar die activiteit of fuif wil gaan, het is een vrije keuze. Stel je voor dat er maar één jeugdclub is voor héél Vlaanderen. Het zou zeker niet handig zijn dat iedereen telkens zo ver moet rijden om hun vrienden te kunnen zien.

Jeugdclubs?! Waarom? Bert: De dovenwereld is een unieke wereld met een eigen cultuur, een eigen samenleving, enz... Dat ontdek je pas als je echt bij de doven bent... bij de jeugdclubs dus. Voor mij is het bestaan van een jeugdclub in Vlaanderen zeker nodig! Ook om de dovengemeenschap te beschermen en de kans te geven om verder te ontwikkelen. Ik hoop dat de dove jongeren dat ook zo willen houden!

Michiel: In de horende wereld hebben ze ook KLJ, Scouts, Chiro, etc. per provincie of deelge-meente. Voor sommige doven is het belangrijk dat wij dovenclubs hebben omdat ze niet naar horende verenigingen kunnen gaan wegens communicatieproblemen. Daarom vind ik dat de dovenclub belangrijk is. Onze dovenclub is

voor slechthorenden, doven en horenden die kunnen gebaren of niet, iedereen is welkom. Het is ook gemakkelijk voor doven zodat ze snel met elkaar kunnen kennismaken in hun eigen taal, en een vriendenkring opbouwen.

Thomas: Weten jullie waarom de jeugdbe-wegingen iets organiseren voor jongeren? Om eens samen te zijn: babbelen, gek doen, knuffelen, discussiëren, spelen en nog veel meer. Dat is fantastisch en ik kan daar altijd van genieten! Vergeet ook niet dat je daardoor veel vrienden kan ontmoeten.

Jeffrey: Ik vind jeugdclubs zeer belangrijk, er zijn maar weinig organisaties die dove jongeren samenbrengen, ongeacht wie. Als jongeren privé blijven afspreken, dan leven ze in kleine, vaste vriendenkringen en zullen dove jongeren die helemaal geen connectie meer hebben met de dovenwereld met lege handen blijven staan. Dat zou ik jammer vinden voor hen.

Thomas: Jullie weten misschien niet dat onze hersenen voor het grootste deel kunnen ontwikkelen dankzij sociale vaardigheden! Zelfbeeld, zelfvertrouwen, communicatie, en nog veel meer…

Eva: Ik denk dat elke jongere ongeacht taal, visie, mogelijkheden of deelname aan de dovenwereld de kans moet krijgen om contact te hebben met andere dove jongeren.

Wat moet er anders? Jeroen (vrij vertaald uit VGT): Waar zijn die jon-geren?? Bij ons zijn er op dit moment niet veel leden. Ik maak me zorgen over de toekomst van de jongeren. Op dit moment zijn er drie bestuursleden en ik vrees dat onze jeugdclub binnenkort zal stoppen… Hoe kunnen we jongeren aansporen om elkaar te ontmoeten?

Bert: Soms valt het mij wel op dat sommige jeugdclubs te weinig moeite doen voor nieuwe leden. Dat is echt jammer want voor de nieuwe leden is het een nieuwe wereld die ze kunnen leren kennen en daar spelen de jeugdclubs een grote rol in.

Eva: De drempel is te hoog voor een deel van de jongeren wegens het onbekende. Zowel voor de jongeren zelf als voor de ouders. Het onbekende kan slaan op verschillende aspec-ten; geen kennis van de dovenwereld, geen kennis van VGT, het gevoel van een keuze te ‘moeten’ maken tussen twee werelden, het niet kunnen of willen aanvaarden van hun eigen doofheid, de rol van de ouders in de stappen van de jongere...

We waren genoodzaakt om te knippen uit de verstuurde teksten, wegens plaatsgebrek. Lees de volledige interessante meningen van deze voorzitters op www.jongfevlado.com.

Vinden we leuk! We zijn benieuwd naar mening van de voorzitters van de huidige jeugdclubs en jongerenwerkingen.

De voorzitters aan het woord…

Op de groep ‘Jong-Fevlado’ op Facebook werd er een stelling gepost: ‘Jeugdclubs zijn niet meer nodig, doven spreken meer privé af’, waarover kan gediscussieerd worden.

zie verder: http://www.facebook.com/groups/jongfevlado/?ref=ts&fref=ts

DN 3 2013.indd 12 18/04/13 13:13

Dovennieuws 2013 nr.3 Jongerenkrant 13

WIST JE AL...…dat deze zomer Liesl Deforche samen met Yves Van Acker naar het EUDY Children Camp in Groningen gaat en dat Jaron Garitte naar het WFDYS kamp in Italië mag gaan met Hilde Verhelst als begeleidster? Proficiat aan de deelnemers, een mooie ervaring en een goede reis gewenst!…dat cola groen zou zijn moest het geen kleurstoffen bevatten?… dat een bestuurslid van JWDWD zijn voet heeft verstuikt en zo bijna niet meer mee kon op skireis?… dat een aanzienlijk deel van het JF bestuur een uitstapje maakt naar Berlijn (weekend van 24 mei) voor de Algemene Vergadering van EUDY? We gaan er de toerist uithangen en feesten, kom gerust mee!…dat er na de Algemene Vergadering van FFSB-Jeunes (Waalse variant van JF) nog geen nieuw bestuur is en er in mei een extra AV georganiseerd wordt?…dat de werkgroepen voor het feest van het 25-jarig bestaan van Jong-Fevlado volop bezig zijn met de voorbereidingen en dat we hierbij flink vooruitgang boeken?…dat Sara Van Leuven vroeger in Spermalie blokfluit moest leren spelen?

We pikken elke editie van de Jongerenkrant een foto uit de oude doos! Kan jij raden wanneer die foto is getrokken en welke activiteit het betreft? Mail ons dan op [email protected], of bediscussieer het op onze Facebook-pagina. De oplossing komt in de Jongerenkrant van juli-augustus.

In de jaren 90 of 2000 heb ik voor de eerste keer deelgenomen aan een uitwisselingskamp. Het kamp bestond uit 12 Vlamingen en 12 Ieren en vond plaats in de Hoge Rielen. Ik herinner mij nog het verschil tussen de kennismaking en het afscheid. De eerste avond spraken we af in Madosa in Antwerpen, 2 personen van het bestuur van JF haalden de Ieren eerst af in Zaventem. Die avond was er geen link tussen de Vlamingen en de Ieren, iedereen zat gewoon in een groepje te babbelen. Ik (en de ande-ren) voelde mij daar niet zo goed bij, maar ik besefte dat dit voor de Ieren ook zo was. Niet zo’n goed begin van de week dus. Maar dankzij een goed programma dat werd voorbereid door Kristof en Pascal (activiteiten, workshops, kennismaken, …) groeiden de 2 aparte groepen uit tot 1 grote hechte groep. Op de voorlaatste avond was er een bal in Madosa, en vele doven uit België kwamen daar naartoe. Onze groep met de Ieren was ook aanwezig, het was heel leuk en opeens dacht ik terug aan de eerste bijeenkomst. Toen waren er 2 aparte groepen – normaal kan je heel gemakkelijk contact maken op internationaal vlak maar dit was nu niet echt het geval – en kijk eens wat een groot verschil nu! Tijdens het bal waren we ook 1 grote groep en bleven we bij elkaar zonder nood aan contact met de andere Belgen. Op de laatste dag vond iedereen het jammer dat de Ieren naar huis moesten, sommigen (waaronder ik dus) huilden zelfs. Wat een verschil tussen de eerste bijeenkomst en het afscheid! Daardoor blijft dit uitwisselingskamp voor mij een prachtige herinnering!

CORRECTIE: In onze vorige jongerenkrant (maart-april 2013) stond een anekdote van Hugo Platteau. We hebben een foutje gemaakt. We spraken over Daniël Walbers maar het moest Michel Willemsen zijn. Onze excuses hiervoor.

JONG-FEVLADO1988 - 2013

In het kader van het 25-jarig bestaan van Jong-Fevlado zullen we in 2013 aandacht wijden aan anekdotes, verhalen, foto’s,... uit de rijke geschiedenis van Jong-Fevlado. We trappen al meteen af met een foto uit de oude doos en een anekdote!

De anekdote van…Danny De Weerdt

Foto uit de oude doos

De vorige keer: Groepstoneel van Jong-Fevlado in Barcelona 1993 (Internationale theater voor dove jongeren) Van links naar rechts: Jan De Cock, Marijn Reunes, Kathy Kiekens, Erwin Van Parijs, Serge Vlerick, Luc Saenen, Hugo Platteau, Tom Sutherland, Filip Meuleman en Martin Reunes.

Jong-Fevlado zoekt materiaal voor archiefAan (voormalige) bestuursleden, leden van Jong-Fevlado of de jeugdclubs; dit jaar bestaat Jong-Fevlado 25 jaar! Daarom is de werkgroep Archief op zoek naar materiaal om het archief aan te vullen en om een prachtig boek te kunnen publiceren in samenwerking met Fevlado-Diversus. Heb jij ook oude foto’s, filmpjes, verslagen of gewoon een tof verhaal over Jong-Fevlado? Laat het ons dan weten! Je krijgt je ma-teriaalzekerveiligterug,geenzorgen!Een(toffe)videometdewarmeoproepkanjehiervinden:https://vimeo.com/62028103.Contacteervoorzitter Hannes De Durpel op [email protected].

DN 3 2013.indd 13 18/04/13 13:13

Dovennieuws 2013 nr.3 Jongerenkrant14

Andre Lathouwersis 56 jaar

woont nu in Blankenbergeis voorzitter van Fevlado vzw

ESTAFETTE

Mijn vraag is aan Christophe Looten: Hoe kijken de jongeren van nu aan tegen het fenomeen “CI”? Voel je jezelf een uitgesloten per-soon of ben je nog steeds een “doof” persoon die ook thuishoort in de dovengemeenschap? Hoe zou de jongere dovengemeen-schap daarmee moeten omgaan?

Ik hoop echt dat de dove jongeren van nu nog altijd fier kunnen zijn op hun eigen identiteit, op hun speciale kenmerken en de grote uitdaging aangaan om deze typische kenmer-ken te combineren met de horende samenleving. Diversiteit is juist een rijkdom!

Hallo allemaal, mijn eerste gedacht was eigenlijk: “amai, tof dat de jongere generatie ook eens wil weten wat de “oudere” generatie nu denkt over de uitdagingen voor jongeren” maar gaandeweg ben ik verder blijven doordenken. De vraag van Marieke is eigenlijk wel heel logisch, wij (daarmee bedoel ik dus doven van ahum... gevorderde leeftijd) zijn zelf allemaal jong geweest en hebben ook in onze tijd veel idealen en dromen gehad, we staan nu op een punt waarop we kunnen terugkijken en evalueren.De jeugd van nu staat eigenlijk nog aan het begin van een nieuwe toekomst en moet dus ook iedere dag opnieuw vooruit gaan en hun weg zoeken. De huidige leefsituatie voor dove jongeren is nu veel beter dan voor ons vroeger, de samenleving is ook toleranter en toont meer begrip voor ons “anders zijn”, onze gebarentaal, de hulpmiddelen die we nodig hebben – er zijn nu veel meer maatregelen om het leven van personen met een handicap eenvoudiger te maken (zie maar naar het VN Verdrag inzake Rechten van personen met een handicap), ..Dat biedt voor de jongeren veel meer mogelijkheden en kansen die wij vroeger niet hadden maar waar de oudere generatie wel voor gevochten heeft om ze te krijgen én om ze door te geven aan de huidige en latere generaties. De uitdagingen voor de jongeren zijn nu heel anders dan die van ons vroeger.Volgens mij (persoonlijk dus) moeten de jongeren die nu veel sneller vooruit-gaan dan wij, ook af en toe eens kunnen pauzeren en omkijken, het is soms goed om raad te vragen aan ouderen als er problemen opduiken. Er bestaan nog wel degelijk ouderen die zonder betutte-ling bereid zijn hun ervaringen door te geven.Jongeren kunnen nu ook veel meer deelnemen aan activiteiten van de horende gemeenschap. Dat is een goede zaak maar dove jongeren zouden ook eens goed moeten nadenken over wie ze zijn, waar ze vandaan komen, tot welke culturele gemeenschap ze behoren en dus eigenlijk een soort van privé Deafhood gaan doen! Ik hoop echt dat de dove jongeren van nu nog altijd fier kunnen zijn op hun eigen identiteit, op hun speciale kenmerken en de grote uitdaging aangaan om deze typische kenmerken te combineren met de horende samenleving. Met combineren bedoel ik dus wel degelijk het behou-den van beide groepen zonder dat de ene grote groep (horenden) de doven volledig opslorpt en laat verdwijnen, dat zou enorm spijtig zijn. Diversiteit is juist een rijkdom!Als de jongeren van nu erin slagen een goede wisselwerking te vormen en bruggen te maken tussen de horende en de dove samenleving, dan zal dit voor iedereen goed zijn. Zowel voor jongere als voor oudere doven! Dat lijkt me toch een mooie uitdaging, nietwaar?

Vraag van Marieke Kusters:

Wat is volgens jou de grootste uitda-

ging voor de dove jongeren van nu?

Wat moeten we daarmee doen?

DN 3 2013.indd 14 18/04/13 13:13


Pascal Mollet: Kan je eerst wat achtergrondinformatie over jezelf geven, wie je bent, waar ben je naar school geweest, enz.? Paul De Weerdt: Mijn naam is Paul De Weerdt en mijn naamge-baar is het oud Antwerpse cijfergebaar voor 65. Ik ben geboren in Heist op den Berg op 14 augustus 1946. Ik woon nu nog in Heist op den Berg met mijn dove vrouw, Laurette De Pauw. Ik heb 2 dove zonen, Kristof (39 jaar) en Danny (35 jaar).Toen ik 3 jaar oud was ging ik naar de dovenschool in Antwerpen (Van Schonebekestraat) ik bleef er tot ik 19 werd, daar leerde ik dia-mantzagen. Ik werkte nadien ook een tijdje als diamantzager in Mortsel (Antwerpen).

Pascal: Momenteel bent u actief als voorzitter van de BDC en voorzitter van Piramime. Hoe ben je hierin gerold en wat was je eerste kennismaking met de dovengemeenschap?Paul De Weerdt: Ik was 17 jaar toen ik lid werd van Kedosport in Turnhout, 5 jaar later zat ik in het bestuur (1968). De interesse is opgewekt tijdens de vele verplaatsingen in België voor het dovenvoetbal, ik gebaarde toen dikwijls met het bestuur van Kedosport en zo leerde ik enorm veel. Op een dag vernamen we dat de voorzitter van Piramime binnen de 6 maanden ontslag zou nemen. Toen dacht ik: “Het schip zonder kapitein dat kan niet”, dus heb ik me in 1983 kandidaat gesteld voor het voorzit-terschap van Piramime. Door mijn jarenlange interesse voor de dovensport en de actieve deelname aan verschillende sport-disciplines was ik ook geïnteresseerd om in het bestuur voor de dovensport te zetelen. Zo kwam ik bij het bestuur van Het

Koninklijk Sportverbond der Doven van België VZW (nieuwe benaming, Belgian Deaf sport Commitee) en in het jaar 2000 bij de Vlaamse Doven Sportbond VZW, terecht.Pascal: Waar dienen we als (doven) gemeenschap naar te streven volgens jou?Paul De Weerdt: Als ik mag vergelijken met vroeger, dan denk ik wel dat er enerzijds veel zaken veranderd zijn in de positieve zin maar aan de andere kant zijn er ook zaken die minder goed gaan. Dankzij tolkuren in het onderwijs krijgen meer en meer kinderen de kans op een goede opleiding en kunnen ze even-tueel ook verder studeren wat vroeger niet vaak het geval was. Maar vroeger hadden we dovenscholen met een groot aantal dove leerlingen en dat is belangrijk voor sociale contacten en het gevoel van samenhorigheid. De dovenscholen van vandaag zijn helemaal anders. Ik denk wel dat één van de punten naar waar we moeten streven, goed (tweetalig) onderwijs voor elk kind is.De integratie van kinderen heeft ook invloed op de dovensport. Door het groot aantal doven op dovenscholen was contacten leggen heel gemakkelijk, men stroomde van de school gewoon door naar het dovenlokaal en velen deden aan sport. Nu is het allemaal anders, de meesten zijn geïntegreerd en we moeten vaak zoeken naar jonge dove sporters. Het samenbrengen van

Reeks dove senioren: Paul De WeerdtHet immaterieel cultureel erfgoed van de Vlaamse Gebarentaal en de Dovengemeenschap

Toen dacht ik: “Het schip zonder kapitein dat kan niet”, dus heb ik me in 1983 kandidaat gesteld voor het voorzitterschap van Piramime.

deze mensen is ook een streefdoel zodat ze niet geïsoleerd geraken.Meer informatie verspreiden over gebarentaal en meer tolkuren zijn natuurlijk ook belangrijk.

Pascal: Wat wil jij persoonlijk bereiken met je voorzitter-schap? Paul De Weerdt: Voor Piramime willen we een plaats creëren waar alle dove mensen zich welkom voelen en met elkaar kun-nen socialiseren.Voor VDSB willen we erkenning en onafhankelijkheid krijgen van de Vlaamse Minister en meer subsidies en personeel voor de dovensport van Vlaanderen. Met VDSB en BDC hoop ik natuurlijk ook dat de dovensport heel lang mag blijven bestaan door een goede samenwerking met verschillende sportverenigingen.

Pascal: Hoe gaat het met de dovensport? Waarvoor moeten jullie opletten? Doen jullie acties om de dovensport te sensi-biliseren? En hoe?Paul De Weerdt: Het gaat minder goed met de kampioen-schappen, bijvoorbeeld het verdwijnen van de atletiek. Vroeger kwamen er meer dan 100 atleten naar het kampioenschap atletiek voor doven (grote dovenschool is volgens mij de reden). Aan het zwemkampioenschap namen ongeveer 40 zwemmers deel maar nu bestaat dat kampioenschap niet meer. Er zijn ook minderatleten/sportersvoorbijvoorbeeldvoetbal,schaken,bowling, of volleybal. Zoals reeds geschreven, de oorzaak is dat er veel minder internaten zijn in dovenscholen en er veel meer integratie is. Er zijn wel andere sporten die het goed doen zoals zaalvoetbalofpetanque.We moeten er zeker op letten dat er niet meer kampioenschap-pen verdwijnen of dat het aantal dove sporters niet daalt. Per-soneel en subsidies krijgen om dit positief te ontwikkelen is dus een noodzaak. Nu is er het nieuwe BDCY (Y voor Youth) bijgeko-men om jongeren te kunnen vinden en te steunen bij hun sport. Pascal: Wat doen BCD en Piramime/waarvoor staan ze?Paul De Weerdt: BDC promoot alle dovensport in België en de

Interview met Paul De Weerdt door Pascal Mollet.

DN 3 2013.indd 15 18/04/13 13:13


atleten/sporters,maarookdedeelnamesaandeEuropese-enWereldkampioenschappen en de Deaflympics. Piramime is het dovenlokaal in Turnhout dat openstaat voor alle dove leden en de verschillende afdelingen zoals Kedosport, Ke-mados, Bezigheidsclub, Jeugdclub De Kempen, Kebildo, Kedoka, Kedokids en Gebarenkring steunt.

Pascal: Zijn er momenten waar je liever niet aan herinnerd wordt binnen de dovengemeenschap?Paul De Weerdt: Dat herinner ik me niet.

Pascal: Zijn er momenten waar je juist wel graag aan herin-nerd wordt binnen de dovengemeenschap?Paul De Weerdt: Het eerste congres voor de erkenning van ge-barentaal in Turnhout vind ik voor mezelf een mooie herinnering en later de erkenning van Vlaamse Gebarentaal maar er zijn veel mooie momenten in de dovengemeenschap, met Piramime en met nationale en internationale sportevenementen.

Pascal: Als vader van 2 dove kinderen sta je ook in nauw con-tact met de jongere(n) dovencultuur. Welke grote verschillen en gelijkenissen zie je hierin?Paul De Weerdt: Het eerste waaraan ik denk is dat ze veel minder naar het dovenlokaal gaan dan de ouderen van nu maar ook dan de jeugd van vroeger. Ik denk ook dat hun manier van socialiseren veranderd is. Het dovenlokaal was vroeger de enige plaats waar doven elkaar ontmoetten. Nu komen de jongeren samen op verschillende plaatsen en soms in kleinere groepjes zoals in een horende café, of bowling maar ook thuis. In Pira-mime zie ik ook geen of weinig dove kinderen bij bv. Sinterklaas. Mijn zonen waren jammer genoeg enkele van de laatste dove kinderen die bij Sinterklaas langskwamen (en ze zijn al 35 – 40 jaar). Vroeger was er ook een mix van jongeren en ouderen maar nu is het anders. Ik zie eigenlijk meer verschillen dan gelijkenis-sen maar ik bekijk dat wel positief want niks kan altijd hetzelfde blijven. Gebruik van VGT bij de ouderen is ook anders dan bij de jongeren.

Pascal: Wat doe/deed je in het dagelijks leven?Paul De Weerdt: Als gepensioneerde hou ik me graag bezig met verschillendezakenvoorBDC/VDSBenPiramime.Samenmetmijn vrouw breng of haal ik onze kleinkinderen soms naar of van school. Tijdens het weekend ga ik graag op stap met andere

doven naar sportieve activiteiten, gezellig samenzijn maar ik fiets ook zelf.

Pascal: Jouw zonen zijn actief bezig met onderzoek naar VGT, hoe bekijk je dat? (Zowel het werk van je zonen als VGT)Paul De Weerdt: Vroeger wou ik natuurlijk dat mijn zonen een goede opleiding zouden krijgen en mijn vrouw en ik hebben daarvoor heel veel gedaan. Wij probeerden toen tolkuren te krijgen voor Kristof in het onderwijs wat jammer genoeg niet toegekend werd maar gelukkig was dat voor Danny wel al het geval, dat was de eerste keer in Vlaanderen (experiment minis-terie van onderwijs). Ik had nooit gedacht dat mijn zonen iets zouden doen met VGT en nu ben ik natuurlijk heel blij dat ze zich inzetten voor onze taal en onze gemeenschap. Ik ben er heel trots op dat ze allebei onderzoek doen naar VGT. Kristof geeft les VGT op verschillende plaatsen in Vlaanderen. Danny woont in Finland en doet daar ook onderzoek naar VGT. Ik ben blij dat Danny, zelfs al woont hij in het buitenland, actief blijft werken voor de Vlaamse Dovengemeenschap.

Pascal: Wat zou je graag veranderd zien in de dovengemeen-schap of in Fevlado of in Piramime? Paul De Weerdt: Voor Piramime ben ik tevreden met wat we nu hebben ook al is het niet meer hetzelfde als vroeger. Alles verandert nu eenmaal in de hele maatschappij. Misschien zou een kleiner gebouw beter zijn?Hetzelfde geldt voor de dovengemeenschap maar ik zou wel willen dat we meer als collectieve groep voorkomen. Fevlado heeft al veel werk gedaan en zal altijd veel werk blijven hebben. Ik vind wel dat Fevlado zich soms te lang concentreert op enkele bepaalde zaken en soms niet breed genoeg kijkt. Bijvoorbeeld, jarenlang werd er enkel op tolken voor geïntegreerde leerlingen gefocust. Dit is natuurlijk belangrijk, maar dovenscholen worden vergeten of het streven naar tweetalig onderwijs... De toekomst van het onderwijs hangt niet alleen af van tolken, onderwijs is gelinkt aan veel verschillende aspecten.

Pascal: Wat zou je in je privé leven nog willen bereiken of meemaken?Paul De Weerdt: Reizen, nieuwe landen zien en hun cultuur proeven samen met mijn familie. En mijn 3 kleinkinderen zien opgroeien.

DN: Dank je wel voor dit interview Paul!

DN 3 2013.indd 16 18/04/13 13:13


Op 14 maart organiseerden wij opnieuw een vergadering rond archief.Het was de bedoeling om te kijken of er interesse is in deze materie. Tot ons groot genoegen was de interesse groot met 10 geïnteresseerden. De vergadering begon met een kleine inleiding over erfgoed en het doel van de werk-groep. Hugo Platteau, voorzitter van Fevlado-Diversus, vertelde tussendoor ook over de conferentie Deaf History International en toonde hiermee aan dat erfgoed echt leeft in de Dovengemeenschap. Daarna konden de aanwezigen vragen stellen en ideeën op tafel gooien. Het ene idee na het andere dook op, zowel voor het archief als rond erfgoed. Het was snel duidelijk dat deze werkgroep nodig is voor Fevlado en de Vlaamse Dovengemeenschap in het algemeen. Er is afgesproken dat wij nu een structuur zullen uitwerken voor deze werkgroep(en) zodat we een stevige basis hebben voor de toekomst. Maandagavond 27 mei van 19u tot 21u plannen wij een 2e bijeenkomst om onze bedoelingen duidelijk(er) te maken. Dan willen we ook zicht hebben op wie allemaal zal meewerken zodat we een goede groep kunnen vormen. Kom dus zeker langs, informeer ook mensen die je kent en die mogelijk interesse zouden hebben en laat ons vooraf via [email protected] weten dat je er bij zal zijn!

Iedereen die gebarentalig is (doof of horend) is van harte welkom!

VGT Doe Mee 2012-2013, een terugblik op de twee laatste ontmoetingsdagen.

Asterix en Obelix in Gent tijdens OD 5! De vijfde ontmoetingsdag, de laatste in Gent, was alweer een mooie dag. Bij OD4 ontbraken er nog foto’s, maar tij-dens deze ontmoetingsdag werden er weer volop foto’s getrokken. Asterix en Obelix stonden in de schijnwerpers, de kinderen werden ingeleid in de wereld van de Galliërs, de Romeinen…en maakten kennis met de welbekende toverdrank van in de stripverhalen waarmee ze sterker werden en beter VGT konden naar het einde toe. De ouders kregen alweer een interessante lezing van Serge over het weer en de seizoenen. Als afsluiter kwam Stefan Hardonk vertellen over zijn doctoraatsonderzoek. Jungle Book tijdens OD 6 in Ekeren!Met de dieren uit Jungle Book tijdens de zesde ontmoetingsdag sloten we een succesvolle editie af. De kinderen leerden geba-ren over dieren en consorten. De ouders amuseerden zich met een gezellige les van Serge Vlerick met als thema Pasen. Dit was de laatste ontmoetingsdag van het schooljaar 2012-2013. Volgend jaar keren we zeker terug, maar eerst moet het team van VGT Doe Mee even bezinnen, nadenken en evalueren samen met Fevlado-Diversus, zien welke zaken er anders kunnen zodat we nog beter kunnen aansluiten op de wensen van de ouders en de kinderen.

Wordt zeker vervolgd!

Werkgroep Archief

VGT Doe Mee

DN 3 2013.indd 17 18/04/13 13:13


Fevlado-Diversus organiseert jaarlijks VGT-cursussen over heel Vlaanderen. Door de toenemende interesse in VGT, heeft Fevlado-Diversus nood aan nieuwe lesgevers.

Wat houdt een cursus VGT in?Er worden drie verschillende cursussen georganiseerd. • De “klassieke” lessenreeks bestaat uit 20 lesavonden (19u30 tot 21u30 met pauze inbegrepen). Deze cursussen worden door

Fevlado-Diversuszelfgeorganiseerdinopenaanbod(=iedereenkandecursusvolgen).Decursistenkunnen3jaareencursusVGT volgen van telkens 20 lesavonden.

• Cursussen op maat van de aanvragende organisatie (bv. Een beschutte werkplaats, rusthuis, ziekenhuis, overheidsdienst… ). Deze cursussen worden vooral gegeven tijdens de werkuren en bestaan uit 4 à 5 halve lesdagen. Verkiest de organisatie 20 lesdagen of -avonden zoals de reguliere cursussen VGT, dan is dat ook mogelijk.

• InitiatiecursusVGTvoorhogescholeni.s.m.Sig.(http://www.sig-net.be/Default2.aspx)InhetverledenorganiseerdeSigineenaantal hogescholen vooral Nederlands met gebaren maar zij stapten daarvan af en hebben voluit gekozen voor VGT. Nu organi-seren zij in samenwerking met Fevlado-Diversus een initiatiecursus VGT voor studenten audiologie, ergotherapie en logopedie. Deze reeks bestaat uit 8 lesavonden en telkens van 18u30 tot 20u30. De cursus wordt vooral gegeven in oktober – december en infebruari–april/mei.

Doel van de cursus ‘klassieke” lessenreeks: Aan de horenden de eerste beginselen van VGT aanleren zodat ze op het einde van de 3 cursusjaren over voldoende kennis en vaar-digheden beschikken om te kunnen communiceren en om te gaan met Vlaamse gebarentaligen.

Lesinhoud: • Aanleren van lexicon verbonden aan dagdagelijkse thema’s• Begrijpen van verhalen in VGT• Communicatie a.d.h.v. dialogen, visueel materiaal, spontaan vertellen, …• Informatie over de Dovengemeenschap, haar taal en cultuur• ….

Door de groeiende vraag naar cursussen is Fevlado-Diversus dringend op zoek naar nieuwe lesgevers voor alle regio’s! We hebben vooral nood aan lesgevers in de grote steden zoals Antwerpen, Leuven, Gent, Torhout en Hasselt. Maar ook voor Kortrijk en Brugge zoeken we nog lesgevers.

Voorwaarden om les te geven?• Vlaams-gebarentalig zijn • 21 jaar zijn• Bereid zijn om opleidingen, ingericht door Fevlado-Diversus die jaarlijks starten, te volgen.

Wat biedt Diversus aan de lesgevers?• Individuele begeleiding en ondersteuning• Jaarlijks worden er, vooral voor de nieuwe lesgevers, opleidingen georganiseerd.• Inhoud bestaat uit:

o Aanleren van de grammatica van VGTo Doornemen van de inhoud van het lessenpakketo Didactiek (manier van hoe je moet lesgeven)o Bijwonen en observeren van cursussen VGTo ...

• Vrijwilligersvergoeding + vervoerkostenLesgevers kunnen zelf bepalen in welke regio en op welke avond ze willen lesgeven.

Interesse?Mail naar: [email protected] we jouw inschrijving hebben ontvangen, nodigen we je uit voor een kennismakingsgesprek. Er zal dan ook informatie gegeven worden over de VGT-cursussen.


Fevlado-Diversus zoekt: Lesgevers Vlaamse Gebarentaal

DN 3 2013.indd 18 18/04/13 13:13


Geef je reeds les VGT aan horenden, maar heb je nood aan opleiding over hoe je goed kan lesgeven? Wens je jouw grammatica van de VGT op te frissen? Misschien wil je zelf ook in de toekomst lesgeven, maar vraag je je of dat wel iets is voor jou?

Volg dan de opleiding ‘grammatica van de VGT’ en ‘didactiek’! Vanaf eind april tot halverwege juni organiseren we een 5-daagse opleiding voor dove (toekomstige) lesgevers!

De opleiding gaat steeds door op zaterdag van 9 uur tot 17 uur bij Fevlado, Stropkaai 38 in Gent en bestaat uit 6 halve dagen ‘grammatica van de VGT’ en 4 halve dagen ‘didactiek’.

Opleidingsdagen:

datum voormiddag namiddag

27 april 2013 grammatica grammatica

4 mei 2013 didactiek grammatica

25 mei 2013 grammatica grammatica

8 juni 2013 didactiek grammatica

22 juni 2013 didactiek didactiek Dankzij een subsidie van de Vlaamse overheid kunnen wij deze opleiding gratis aanbieden. De deelname is dus gratis!Wens je dit te volgen?Schrijf je dan vlug in, want er kunnen maximum 25 deelnemers inschrijven.

We verwachten wel dat degenen die zich hebben ingeschreven minstens 4 volle lesdagen aanwezig zijn! Wens je meer inlichtingen of heb je nog vragen, aarzel dan niet om Hilde te con-tacteren: [email protected]

“Recht op informatie” 19 de Wereld- DovenDag op zaterdag 28 september 2013 Het thema van WDD staat vast, “Recht op informatie” wordt onze rode draad.In de voormiddag staat er een interes-sante lezing op het menu en in de namiddag volgen verschillende activi-teiten rond “Recht op informatie”.Dit onderwerp is heel uitgebreid maar een must voor onze doelgroep! Omdat WDD dit jaar aan de kust (Oostende) doorgaat zijn we aan het overleggen met de toeristische dienst van Oostende over een aantal hotels zodat de bezoekers van WDD een weekendje aan zee kunnen boeken. We zijn nu mei en het programma geraakt stilaan gevuld.In een volgende dovennieuws lees je hier meer over. Vergeet ook niet om onze site te blijven volgen.


5-daagse opleiding “Grammatica en Didactiek”

19de WereldDovenDag - 28 september 2013 - Oostende

DN 3 2013.indd 19 18/04/13 13:13


Aan een andere tafel waren Annie en voorzitter Leo Cleyman bezig over 4-handengebaren.Bij vier handengebaren legt de doofblinde zijn handen op de handen van zijn communicatiepartner en omgekeerd. Vervol-gens worden dezelfde symbolen gebruikt als bij de gebarentaal, soms lichtjes aangepast aan deze specifieke communicatiewijze. Deze techniek is vooral bruikbaar bij personen die een goede gebarenkennis hebben. Het grote voordeel is dat interactie mogelijk wordt (gesprekspartners kunnen mekaar gemakkelijker onderbreken) en dat emoties (woede, vreugde, ongeduld, ...) kunnen doorgegeven worden omdat men permanent in contact is met elkaar.Soms wordt ook gebruik gemaakt van het schrijven van druk-letters in de hand (ook wel lopend schrift genoemd), hierbij worden hoofddrukletters gevormd in de handpalm van de doofblinde. De doofblinde moet beschikken over voldoende tastzin en een zeker synthesevermogen. Deze techniek verloopt erg traag; er is ook nog het vingerspellen in de hand. Er moet dus vooral tactiel gewerkt worden!Jos Weesmaels legde met tolk Elke de haptics uit.Haptic Signs zijn ontwikkeld in de Scandinavische landen. Via eenvoudige symbolen en afspraken worden hele beschrijvingen weergegeven. Als iemand verdrietig is of lacht, tekent men een boogje dat de lippen symboliseert: gezichtje dat verdrietig is L=neerwaartsehoeken,eenlachendgezichtjeJ=opwaartsehoeken. Als iemand zeurt: korte klopjes met de vingertoppen op de handrug. Gevaar (kruis op de rug of hand)…Met Haptics signs wordt het mogelijk de “gewone” communi-catie met de doofblinde persoon aan te vullen met belangrijke situationele informatie die vaak niet uitgesproken wordt. Dit gebeurt vooral via gebaren op het lichaam.Soms kan haptic-communication ook een communicatiewijze op zich zijn: het is een snelle en efficiënte wijze om korte bood-schappen over te brengen naar de doofblinde persoon zodat hij zijn omgeving of het gebeuren beter kan begrijpen.

En tot slot gaf onze lieve Yanick uitleg over hoe zij op latere leef-tijd toch nog kwam tot het leren en lezen van braille. We kunnen maar één woord zeggen over deze opendeurdag: die is super-fantastisch-geweldig-formidabel geslaagd!We zijn tevreden met de aandacht van de tolkstudenten, maar we zijn vooral heel erg blij met de enorme belangstelling van de vele doven uit het hele land. Ze kwamen van Kortrijk, Keerber-gen, Gent, …We zijn ook zeer verheugd met de interesse van de jonge gene-ratie, zoals Eva, Thomas, Hannes, …Er kwam zelfs een dove Tv-ploeg van Visual Box.Genietvanhetjournaalinuweigentaal!http://www.visualbox.biz/index.htmlWe bedanken alle bezoekers voor hun komst. We hoorden het vandaag ook weer: in de HKC is er een toffe sfeer! Zo’n dag is toch wel nuttig: voor de dove mensen, voor de doof-blinden, voor familieleden, voor horenden, voor tolken, maar ook voor onszelf.

LEDENBEWEGING

We kunnen maar één woord zeggen over deze opendeurdag: die is super-fantastisch-geweldig-formidabel geslaagd!

Verslag van de 4de opendeurdag van HKC op 23 februari 2013.Zoals elk jaar organiseerde de HKC, een opendeur-dag in hun vertrouwde lokaal Effeta!

Na het succes van de voordracht door de Canadese Doofblinde Christine ‘Coco’ Roschaert, wou Helen Kellerclub de Doven ertoe aanzetten om ook bij hen zelf te komen kijken. Zij zijn uniek, omdat hun club een ontmoetingsplaats is voor alle Doofblinden met alle communicatievormen, waar ook Doven naartoe komen.De voorzitter geeft altijd een welkomstwoordje, gesteund door tolk Rony en bijgestaan door zijn nieuwe begeleider Carine. Ber-nard Legrand overloopt de rijen aanwezigen! Het was een hele klus om al die namen op te noemen. Filip Verstraete van Fevlado had zich verontschuldigd, maar stuurde een sms’je om de club veel succes toe te wensen.Voor Doofblinden is het belangrijk dat ze weten wie er aanwe-zig is. Ze zien het zelf niet en de tolken kennen ook niet altijd iedereen.Voor het middagmaal waren een 75-tal personen ingeschreven.Op het menu stond deze keer zalm met puree en broccoli. De zalm had een lekker wijnsausje. Het smaakte alweer. We konden niet te lang nagenieten, want we moesten ons klaar maken voor de open-deur! Zo rond 14 uur ging de deur open en kwamen de eerste geïn-teresseerden aan, een groep tolk-studenten uit Antwerpen. Ze zaten nog niet neer toen er nog een groep binnen kwam, alweer studenten, deze keer uit Mechelen. Help, we hadden stoelen nodig. De toestroom van mensen stopte maar niet. Er was ook een grote groep Doven, Effeta zat afgeladen vol en alle stoelen waren bezet! De voorstelling van de verschillende communica-tievormen kon beginnen.Peter Vanhoutte nam samen met tolk Koen het lormen en de braille op zich. Het Lorm-schrift bestaat uit het vormen van strepen en punten (die overeenkomen met letters) in de linker handpalm van de doofblinde volgens een vastgelegde code. Beide gesprekspartners dienen te beschikken over een goed taalbezit. De doofblinde moet over synthesevermogen beschik-ken en in staat zijn de boodschappen mentaal aan te vullen. Het aflezen is erg inspannend voor de doofblinde maar een hoog gesprekstempo is haalbaar.

4de OPENDEURDAG van Helen Keller Club

DN 3 2013.indd 20 18/04/13 13:13


Op woensdagavond 27 maart was er een bijeenkomst voor dove of slechthorende inwoners van Gent of één van haar deelge-meentes. Ook mensen die niet in Gent wonen, maar wel regel-matig naar Gent komen voor het werk of voor school, waren welkom. Deze bijeenkomst kwam tot stand door een samenwer-king tussen Fevlado vzw en Stad Gent. Ook het Dovencentrum Emmaüs in Ledeberg werkte mee aan deze bijeenkomst. Er waren veel geïnteresseerden aanwezig.

Eerst was er een korte voordracht van Filip Verstraete, daarna begon de presentatie over de resultaten die Stad Gent heeft ver-zameldnaeenenquêtebijhaarinwonersmeteenhandicap.Despreker was Rieke Jacobs, consulente bij Stad Gent. De stad Gent wil graag dat al haar inwoners, dus ook deze met een handicap, toegankelijk gebruik kunnen maken van de stadsdiensten.

Er was ook tijd om te discussiëren en van gedachten te wisselen over de dienstverlening in het stadhuis en in het administratief gebouw, over de Gentse Feesten, de gratis tolkverlening, … Dit bleek zeer leerrijk te zijn voor zowel Stad Gent als de dove of slechthorende inwoners zelf.

In januari 2013 kreeg Fevlado een startsubsidie van het Minis-terie van Cultuur voor de cel Ledenbeweging. Deze subsidie en het bijbehorende project heeft een duur van drie jaar. Fevlado vzw heeft dankzij deze subsidie twee halftijdse personeelsleden kunnen aannemen, Dora Moens en Davy Van Landuyt. Dora begon in februari en Davy kwam bij het team in maart.

Zij werken aan een project met als einddoel de officiële erken-ning van Fevlado als vereniging binnen het sociaal-cultureel volwassenenwerk. Als deze erkenning behaald wordt dan kan Fevlado meer financiële middelen krijgen om de dovengemeen-schap nog beter te ondersteunen. Eén van de voorwaarden van deze erkenning is dat Fevlado minstens 50 actieve afdelingen (met dus minstens twee sociaal-culturele activiteiten per jaar) moet hebben en deze moet ondersteunen. De twee personeels-leden Dora en Davy werken nu aan het uitbreiden en de onder-steuning van dit aantal dovenclubs en hun afdelingen.

In het voorjaar van 2015 moeten de twaalf voorwaarden be-haald zijn en na de goedkeuring moet de cel Ledenbeweging enkele maanden later een dossier met het beleidsplan indienen bij het Ministerie van Cultuur. Indien dit beleidsplan goedge-keurd wordt dan zal Fevlado vzw vanaf 2016 officieel erkend en gesubsidieerd worden als vereniging sociaal-cultureel werk.

Naar aanleiding van de bestuursverkiezing bij Kemados Turn-hout is er volgende wijziging.Mevrouw Christiane Peeters is niet langer de secretaresse van Kemados. De rest van het bestuur blijft ongewijzigd.

Het huidige bestuur ziet er als volgt uit :• Voorzitster: Angela Jimenez• Secretaresse ad interim: Diane Boonen• Penningmeester: August Van Aelst• Hulppenningmeester: Marc Penne• Raadsleden: Jose Tant en Jan Van Aelst

Voor alle briefwisseling kan men terecht op volgend adres: Kemados, t.a.v. de secretaresseHendrik Consciencestraat 17 2300 Turnhoutof via e-mail : [email protected]

Ledenbeweging: Startsubsidieproject

Bijeenkomst met Stad Gent

BestuurswijzigingKemados Turnhout

DN 3 2013.indd 21 18/04/13 13:13


GEBOREN Yunus (2 maart 2013)Yunus is het zoontje van Iftara Mo-hammad en Nick Mouton (directeur Fevlado & Fevlado-Diversus)

Elvis (25 maart 2013)Elvis is het zoontje van Ueamporn Khamphila en Johan Delgat

Van harte proficiat aan de kersverse ouders!

OVERLEDENJeanne Denisse weduwe van Staf Verbiest, geboren te Ekeren op 5 juli 1921 en overleden te Merksem op 28 december 2012. Jeanne was lid van Madosa.

Regine Gesslerechtgenote van Raymond Kesnig. Zij werd ge-boren te Schaffhausen (CH) op 13 januari 1957 en is overleden in Gasthuisberg te Leuven op 12 april 2013. Regine was lid van HKC en Piramime.

Fevlado wenst de familieleden en vrienden veel sterkte toe!

TORHOUTJürgen Elias050 21 18 08

KORTEMARKFrederik Despierre

051 56 69 44

LICHTERVELDEKatrien Gelaude

051 72 22 72

Houtland verzekeringen BVBA

FAMILIENIEUWS BEDEVAARTEN

Bedevaarten voor doven naar Lourdes en Medjugorje in 2013

Dovencentrum Emmaüs organiseert in samenwerking met Zie-kenzorg CM Midden-Vlaanderen (Gent) ook dit jaar bedevaarten.

Eind mei wordt er gereisd naar Medjugorje (Bosnië) en begin augustus is de bestemming Lourdes (Frankrijk).

LOURDESBedevaart naar Lourdes: dinsdag 30 juli t.e.m. maandag 5 au-gustus 2013. Er wordt met de TGV naar Lourdes gereisd. De prijs bedraagt € 595 per persoon.

MEDJUGORJEBedevaart naar Medjugorje: donderdag 26 mei t.e.m. zaterdag 1 juni 2013. Men zal met de bus reizen, overnachting onderweg inbegrepen. Er wordt op de terugweg gestopt in Padua. De prijs bedraagt € 595 per persoon.

Meerinfo:http://www.fevlado.be/fevlado-vzw/agenda/

Wil je graag mee? Alle informatie en inschrijvingen bij [email protected]

DOVE EIGENAARS VAN BED & BREAKFAST IN MOESKROEN

Sébastien en Marine zijn twee doven die een prachtig huis kochten met een eind 19e eeuws karakter. Ze zijn op het idee gekomen om twee kamers om te vormen tot een bed & breakfast, uniek is natuurlijk dat de gasten verwelkomd worden in gebarentaal! Het huis ligt centraal in de stad Moeskroen, de ideale uitvalsbasis voor een bezoekje aan de prachtige Noord-Franse stad Rijsel. Wil je meer informatie, kijk dan op www.lademeuredupapillon.com.

DN 3 2013.indd 22 18/04/13 13:14


LIVE TOLK NODIG?surf naar WWW.TOLKAANVRAAG.BE

EN VRAAG ONLINE EEN TOLK

INFO OVER TOLKEN IN WERK OF WELZIJN?

mail naar [email protected]

INFO OVER TOLKEN IN ONDERWIJS?mail naar

[email protected]

AFSTANDSTOLK NODIG ? mail naar [email protected]

om je in te schrijven en software en informatie te ontvangen

Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven (CAB) vzw, Dendermondesteenweg 449 9070 Destelbergen.

Gsm sms/tel 0473.92.33.11 of tel. 09/228.28.08 Website www.cabvlaanderen.be ID ooVoo : cab vlaanderen

Herithos dicht de kloof tussen zorg en ICT

De bedrijfscultuur in de zorgsector creëert een kloof met ICT-technologie.In deze sector is zorgen voor mensen belangrijker dan de materiële aspecten van ICT. Omdat de financiële middelen in de zorgsector dikwijls beperkt zijn, moeten er keuzes worden gemaakt en dit is niet altijd eenvoudig.

Herithos helpt u de juiste keuzes te maken door samen met u structureel naar ICT te kijken. Door een verbeterd ICT-beheer in uw zorgorganisatie, kunnen er voordelen zoals kostenbesparingen gerealiseerd worden.

De Herithos ICT-professionals nemen uw ICT-zorgen over zodat u zich kunt concentreren op mens, welzijn en maat-schappij. Herithos maximaliseert uw dienstverlening door de ICT optimaal te integreren in uw organisatie.

Wij creëren op die manier een verregaande samenwerking in een relatie vanlange duur die gebaseerd is op vertrouwen en evenwicht.

Meer informatie? Contacteer Krista Rampelberg. Tel. 02/ 888.78.00, Herithos nv, Boudewijnlaan 54, 2220 Heist-op-den-Berg

DN 3 2013.indd 23 18/04/13 13:14


DE RIJCK bvba.Doornstraat 51a • 9140 Temse

Tel. 03/771 31 23 • Fax 03/711 07 06KB 414-2107751-74 • BTW.BE 425.941.648 • HR.Sint Niklaas 41.494

e-mail [email protected] • www.confiseriedr.be

DN 3 2013.indd 24 18/04/13 13:14

KAFT 2 2013.indd 3 18/04/13 13:14

KAFT 2 2013.indd 4 18/04/13 13:14

afgiftekantoor GENT X NIEUWS · Ilse Wouters, Pascal Mollet, Ludwina Degryse, Fanny Deleu. Lay-out:...

Documents

Transcript of afgiftekantoor GENT X NIEUWS · Ilse Wouters, Pascal Mollet, Ludwina Degryse, Fanny Deleu. Lay-out:...