Advies Inrichten Duurzaam Inzetbaarheidsbeleid

Advies

Inrichten DuurzaamInzetbaarheidsbeleid(als onderdeel van een integraal HR-beleid)

1 | Inleiding 41.1 Doel 41.2 Aanleiding 41.3 Doelgroep 41.4 Leeswijzer 4

2 | Kader 52.1 Visie en gedeelde verantwoordelijkheid 52.2 Inrichtingpersoneelsbeleid 52.3 Rol medewerker 62.4 Rol leidinggevenden 62.5 VerschilgesprekkenDIengesprekkeninhetkadervanfunctioneringscyclus 62.6 Interventiemogelijkheden 7

3 | Personeelsbeleid en duurzame inzetbaarheid 83.1 Functiebeschrijving 83.2 Functieoverzicht 83.3 Strategischepersoneelsplanning 83.4 WervingenSelectie 93.5 Strategischopleidingsbeleid 93.6 Competentiemanagement 93.7 Talentmanagement 10

4 | De DI-gespreksonderwerpen 114.1 Werk Veilig 114.2 Houd Plezier 114.3 Kijk Vooruit 12

5 | Gespreksvaardigheden en -methodiek 135.1 Verleiden tot dialoog 135.2 VoorbereidingDI-gesprek 135.3 InleidingDI-gesprek 135.4 Oplossingsgerichteenmotiverendegespreksvoering 135.5 Positievegezondheid 135.6 VervolgDI-gesprek 13

Pagina 2 | AdviesInrichtenDuurzaamInzetbaarheidsbeleid

Inhoud

Bijlagen 14 Bijlage 1 | Personeelsinstrumenten 14Bijlage2|VoorbeeldvragenvoorDIgesprek 15


1 PAGO: Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek; zie ook volandis.nl/pago2 DIA-adviseur: adviseur duurzame inzetbaarheid; zie ook: https://www.volandis.nl/dia/3 Zie website Volandis en de thema’s van Duurzame Inzetbaarheid onder Werk Veilig, Houd Plezier en Kijk Vooruit

1.1 Doel VolandisgeeftdoorhetverzorgenvandeDIA-gesprekkeninvulling aan de afspraken in de cao Bouw & Infra. Dit houdt indatelkemedewerkereenspervierjaarrechtheeftopeenDIA(PAGOenDIA-adviesgesprek1).DeDIA-adviseur2bespreektde onderwerpen die onder de pijlers van Volandis3 vallen. Naastdezeface-to-facegesprekken,kaneenDIA-gesprekooktelefonisch worden gedaan op verzoek van de werknemer. Medewerkersbovende40jaarkunnenomdetweejaarookdeelnemenaanhetPAGO.HetPAGObestaatuiteenmedischonderzoekeneengesprekmetdebedrijfsarts.Dezegesprekken leveren voor de medewerker en de werkgever waardevolleinformatieop.

Doelstellingvanditdocumentisomeenkader(beleidenstructuur)aanwerkgeverstebiedenwaarinderesultatenvandeDIA-gesprekkenopgenomenwordenenopvolgingkrijgen,passendinhettotalepersoneelsbeleid.OpdiemanierisDuurzameInzetbaarheid(DI)eencontinuprocesbinnendeorganisatie,ondersteunddoorVolandis.

1.2 AanleidingVeelbedrijvenhebbennoggeenDI-beleid.HierdoorstaanDIA-gesprekkenteveelopzichzelf.OmdatDIeendoorlopendprocesis,vraagthetnietalleeneeninvesteringintijdmaarookininzichtenambitievanzoweldewerkgeveralsdemedewerker om DI te realiseren.

1.3 DoelgroepDitdocumentisbedoeldvoordirectie,leidinggevenden,deskundigen,personeelsconsulentenenOR,maaruiteraardook voor de medewerkers die elke dag op de werkvloer staan enzichdagelijksinsituatiesbevindendiehunDI,positiefofnegatief,beïnvloeden.

1.4 LeeswijzerAllereerst wordt in hoofdstuk 2 toegelicht op welke wijze beleidopduurzameinzetbaarheidgeorganiseerdkanworden. In hoofdstuk 3 wordt toegelicht hoe een integraal personeelsbeleid,metdaarinDIopgenomen,gerealiseerdwordt. In hoofdstuk 4 wordt een aantal gespreksonderwerpen aangereiktalsonderdeelvanhetDI-gesprek.Totslotwordeninhoofdstuk5bruikbaregespreksvaardighedenen-methodiekbesproken.

Voordeduidelijkheidenleesbaarheidhetvolgende:

• Het DIA-adviesgesprek wordt uitgevoerd door deDIA-adviseurmetdemedewerkervaneenwerkgever.

• Het DI-gesprek vindt plaats tussen werkgever en de medewerker.


1 | Inleiding

https://www.volandis.nl/dia/

4 Ook wel Personeel & Organisatie (P&O) beleid of Human Resource Management (HRM) en Development (HRD) genoemd.5 Zie bijlage 1 over de verschillende soorten HR-instrumenten


2 | Kader

HET DOEL VAN HET DOEL VAN EEN DUURZAAM INZETBAARHEIDSBELEID VOOR DE WERKGEVER IS OM MET HET MENSELIJKE

KAPITAAL CONTINU RENDEMENT TE HALEN. DE WERKGEVER WIL IMMERS DAT MENSEN MET DE JUISTE KENNIS EN

VAARDIGHEDEN OP DE JUISTE PLEK ZITTEN. DAT LEVERT NAAST GOEDE BEDRIJFSRESULTATEN BEKWAME, GEMOTIVEERDE EN

BETROKKEN MEDEWERKERS OP. DE MEDEWERKERS BLIJVEN GEZOND EN VOEREN MET PLEZIER EN ZINGEVING HET WERK

OPTIMAAL UIT. OM DE RESULTATEN VAN DE INDIVIDUELE DIA-ADVIESGESPREKKEN OF DE GROEPSRAPPORTAGES VAN VOLANDIS

EFFICIËNT IN TE ZETTEN EN DAAROVER GOEDE VERVOLGGESPREKKEN TE HEBBEN, IS HET ZINVOL OM NA TE DENKEN HOE DIT

PAST IN EEN DI-BELEID. DAARIN STAAT DUIDELIJK OMSCHREVEN OP WELKE WIJZE HET STIMULEREN VAN DI BINNEN HET BEDRIJF

WORDT VORMGEGEVEN EN WELKE ROL DE WERKGEVER EN DE MEDEWERKERS DAARIN HEBBEN. HET RAPPORT VAN EEN DIA-

ADVIESGESPREK WORDT DOOR VOLANDIS ALLEEN GEDEELD MET DE MEDEWERKER EN NIET MET DE WERKGEVER. HET IS AAN

DE WERKNEMER OM RESULTATEN EN BEVINDINGEN VOORTKOMEND UIT HET GESPREK WEL OF NIET TE BESPREKEN MET DE

WERKGEVER. HIERMEE WORDT DE PRIVACY VAN DE MEDEWERKER GEWAARBORGD.

BelangrijkbijhetvaststellenvanbeleidisdatdewerkgevereenduidelijkomschrevenvisieheeftopDIendathetDI-beleidpastinhetalaanwezigepersoneelsbeleid.Binnenhetbeleidheeftiedereenindeorganisatieeenactieverolom die DI te realiseren. Belangrijk om te weten is dat het bijDInietoverhetfunctionerengaatzoalsbijderegulierefunctioneringscyclusmetdaarbijeenbeoordeling.Hetzijndusechtanderegesprekken.OmdeDIbijdemedewerkerterealiserenzaldewerkgeverinzichtelijkmoetenhebbenwelkeinterventieszeinzettenofwaarinzedemedewerkerkunnenfaciliteren.

2.1 Visie en gedeelde verantwoordelijkheidDIiseengedeeldeverantwoordelijkheid.Beidepartijenwillenwinstbehalenopkorte,maarzekerookopdelangetermijn.Ditvraagtomeenvisieoverlerenenopleiden,werk-privébalansenleefstijl.Werkgeversenmedewerkersmoetenhierover nadenken en communiceren. De volgende vragen zijn danrelevant:

• Hoezorgjedatbijveranderingenhetbedrijfsresultaatgoedblijftenhetwerkzinvolenleuk?

• Hoebeweegteenwerkgevermeemetdeontwikkelingenentechnologieindemarkt?

• Hoeanticipeertdemedewerkerhierop?

Analyse van de contextOmdevragentebeantwoordenishetvanbelangomopstrategischniveaueenanalysetemakenopbasisvan

maatschappelijketrends,uitdagingenenknelpuntendievaninvloedzijnopdeduurzameinzetbaarheid.Groteontwikkelingenzijnerophetgebiedvanstikstof,PFASenWetkwaliteitsborgingvoorhetbouwen(Wkb).Naastdezeontwikkelingenontstaanerdoorinformatiseringenrobotiseringookvraagstukkenomtrentdeduurzameinzetbaarheidvandemedewerkers.

Dit vraagt niet alleen om verantwoordelijkheid en eigen regievandemedewerker,maarookomhetcreërenvaneenwerksituatiedoordewerkgeverwaarindemedewerkerdieverantwoordelijkheidkannemen.Dewerkgeverheefteen faciliterende rol. Dit laatste uit zich onder andere in het strategischopleidingsbeleid(hoofdstuk3),maarookinhetwaarborgenvanverantwoordefysiekeenmentalebelastingvanhetwerk,autonomieenregelmogelijkhedenbinnenfunctiesencoachendleiderschap.

2.2 Inrichtingpersoneelsbeleid4Vanuitvisie,doelstellingenenstrategieoverdeinzetbaarheidvanmedewerkersstellenwerkgeverseenpersoneelsbeleidop.Omhetpersoneelsbeleidhandenenvoetentegeven zijn instrumenten (hulpmiddelen) aanwezig.5 De personeelsafdelingadviseertopbasisvandezeinstrumentende werkgever en de medewerkers. Bij kleinere werkgevers voertdedirectiezelfhetpersoneelsbeleiduit.Meeroverdeinstrumentenvanhetpersoneelsbeleidendedirecterelatiemet DI kun je terugvinden in hoofdstuk 3.

2.3 Rol medewerker Een gedeelde verantwoordelijkheid voor DI houdt in dat de medewerker op z’n minst de copiloot is van zijn eigen carrière. Van de medewerker wordt verwacht dat hij nadenkt overzijnpersoonlijkeinzetbaarheidenzichafvraagtofhetwerk,defunctieendewerkgevernogbijhempassen.Uitdepraktijkblijktdathetvoormedewerkerslastigisomoverdeeigeninzetbaarheidtepraten,rekeninghoudendmetde(toekomstige)ontwikkelingen.Demedewerkermoetdaarvoorinstaatzijnomtereflecteren.Daarnaastzijnmedewerkersernietaltijdvandoordrongendatfunctiescontinuwijzigenenzedaarinmeemoetenbewegen.Hetresultaatvaneengoed gesprek zit mede in deze vaardigheid en manier van denken.DeDIA-adviesgesprekkenvanVolandisdragenbijaandebewustwordingoverdeeigenrolvandemedewerkerinzijnDI.DebevindingenvanhetDIA-adviesgesprekkunnenalsleidraad meegenomen worden in de vervolggesprekken met de werkgever.

2.4 Rol leidinggevendenLeidinggevendenhebbeneengroteinvloedophetsuccesvanhetDI-beleid.HetvoerenvangesprekkenoverDIvraagtomgoedecommunicatievevaardighedenvandeleidinggevende.Deleidinggevendeheeftindesituatieswaarinreflectieendeonder2.3beschrevenmaniervandenkeninbeperktemateaanwezigis,eenbelangrijkerolomdemedewerkerdaarintecoachen (zie verder hoofdstuk 5).6Eentrainingsaanbodvoorhetuitvoerenvandezegesprekkenisdaaromeenessentieelonderdeelvanhetpersoneelsbeleid.DaarnaastishetvanbelangdatdeleidinggevendekenniskannemenvandeDI-bedrijfsrapportages7 die op te vragen zijn via het online werkgeversportaal 'mijnVolandis'8. In deze afgeschermde omgevingvindjemeerdereinstrumentenzoals:RI&E,V&G-plannerenStorybuilder.

2.5 Verschil gesprekken DI en gesprekken in het kadervanfunctioneringscyclus

EriseengrootverschiltussenDI-gesprekkenendegesprekkeninhetkadervandetraditionelefunctioneringscyclus.Deverschillenwordenhieronderbenoemd.

DI-gesprekken zijn toekomstgerichtGesprekkeninhetkadervaneenfunctioneringscyclusgaandoorgaans over drie onderwerpen die gelden voor de korte termijn(1-3jaar).Ditzijn:• het plannen van werkzaamheden;• hetbesprekenvanhetfunctionerenindeafgelopen

periode;• hetbeoordelenvaneenmedewerker.

BijDI-gesprekkenligtdefocusopde(langere)toekomst(3-5jaar)ennietophetfunctionereninhetverledeneninhethieren nu.

DI-gesprekken zijn dialogenDedialoogstaatbijDI-gesprekkencentraal.Hetzijngesprekken waarin nadrukkelijk de match gezocht wordt tussendetoekomstigeontwikkelingenvandeorganisatie(3-5jaar)endievandemedewerker.Indezegesprekkenwordtgekekennaardeambitiesencompetentiesvandemedewerker.Hetverschilmetdefunctioneringscyclusgesprekken is dat de eerste twee gesprekken (soms samengevoegd)weliswaarookdialogenzijn,echterdezegaanover de naaste toekomst (1 jaar).

DI-gesprekkenzijneencontinu,dynamischprocesDegesprekkenineenfunctioneringscyclusworden,afhankelijkvanhetbeleid,in1,2of3jaar,meteenvasteplanningvangesprekken,doorlopen.DefrequentievandeDI-gesprekkenhangtafvaneenaantalfactoren.Teweten:• De snelheid waarin de dienstverleningen of de techniek

van het product van de werkgever verandert en;• Dematewaarindebehoeften/ambitiesvandeindividuele

medewerker verandert. Zoweldewerkgeveralsdemedewerkerhebbenbelangbijhettijdigactieondernemenomdematchtebehoudentussentoekomstigeontwikkelingenvandeorganisatieendewerknemer.BijhetimplementerenvaneenDI-beleidwordtinderegelgestartmeteenDI-startgesprek.Defrequentievandevervolggesprekkenhangtafvandeactiesdiezijngeformuleerd.HetinitiatiefvoorreguliereDI(vervolggesprekken)ligtbijbeide.

OnderwerpenDeonderwerpendieindeDI-gesprekkenaandeordekomen,wordeninderegeluitgebreiderbesprokenenverderuitgediept. Het kan zijn dat er meer (fundamentele) keuzes besprokenwordenophetgebiedvandecarrièrevandemedewerkerbijdewerkgeverofdaarbuiten.Daarnaastkan het gaan over levensfases en keuzes die hierin gemaakt moetenwordeninrelatieofcombinatiemethetwerk.Degesprekkenwordeninderegelalspositiefervarenenhebbenmeerimpactinvergelijkingmetdegesprekkenindefunctioneringscyclus,omdatdemedewerkerindezegesprekken zich echt gehoord voelt. Er wordt gevraagd naar deambitieenhoeditpastindetoekomstvandeorganisatie.

6 Mindset van Carol S.Dweck; Als achtergrondinformatie in het herkennen van verschillende soorten manieren van denken7 Vooraarde voor een bedrijfsrapportage is dat er minimaal 15 medewerkers deel hebben deelgenomen aan een PAGO8 https://www.volandis.nl/dia/voor-bedrijven/mijnvolandis/


https://www.volandis.nl/dia/voor-bedrijven/mijnvolandis/

GesprekstechniekVan de leidinggevende worden aanvullende gesprekstechnieken gevraagd om de open dialoog over de toekomstineenveiligesfeertebespreken(ziehoofdstuk5).

2.6 InterventiemogelijkhedenGesprekkenhebbennagenoegaltijdconsequentiesvoorzowelde werkgever als de medewerker. Zo kan een medewerker dewenshebbenzijnleefstijlaantepassenofdebehoefteomanderetalententeontwikkelenomdatfunctiesanderekennisenvaardighedenvragen.Ermoetbeleidaanwezigzijnomdaareenduidigentransparantrichtingaantegeven.Dewerkgeverheeftalshetwareeen‘uitstalkast’metdaarininterventiemogelijkhedennodig.Metanderewoorden:• Alseenmedewerkerambitieheeftompromotietemaken,

danzijnerinstrumentenomtebepalenofdiepromotiehaalbaarisvoordewerknemerenwenselijkvoordewerkgever(metbudgetvooreeneventueleopleiding).

• Alseenmedewerkerzijnleefstijlwilveranderenengezonder(bijvoorbeeldmeerbewegenofstoppenmetroken)willeven,danisereenprogrammadatdooreenexternepartijuitgevoerdkanworden.DecaoBouw&Infra

heefthetduurzaaminzetbaarheidsbudgetopgenomeninhetindividueelbudget.OpdewebsitevanBouwendNederland staat dit verder toegelicht.9

Jekuntdezeinterventiesindelenindevolgendepijlers,zoalsVolandisditheeftgedaan.10

1. Werk Veilig 2. Houd Plezier3. Kijk Vooruit

Het wil niet zeggen dat de werkgever voor alle onderdelen zelf deexpertiseinhuismoethebben.Veelinterventieswordenookbetaalddoordezorgverzekeraarvandewerkgeveren/ofmedewerkers.Werkgevershebbenscholingsinterventiesveelalzelfopgenomeninhetpersoneelsbeleidalsstrategischeopleidingsbeleidendejaarplannenhiervoor.Werknemersdie vallen onder de cao Bouw en Infra kunnen kosteloos gebruikmakenvanhetpakketIndividugerichtePreventiezorg.Kijkopvolandis.nl/preventie.Belangrijkisdaterbinneneenorganisatieeenoverzichtisvandemogelijkeinterventies.

9 https://www.bouwendnederland.nl/actueel/onderwerpen-a-z/duurzame-inzetbaarheid/individueel-budget10 https://www.volandis.nl/

Pagina7| AdviesInrichtenDuurzaamInzetbaarheidsbeleid

https://www.bouwendnederland.nl/actueel/onderwerpen-a-z/duurzame-inzetbaarheid/individueel-budget

https://www.volandis.nl/


3 | Personeelsbeleid en duurzame inzetbaarheid

HET PERSONEELSBELEID HEEFT EEN BREED SCALA AAN INSTRUMENTEN. IN DIT HOOFDSTUK WORDEN DE INSTRUMENTEN

BESPROKEN DIE VAN BELANG ZIJN OM DUURZAME INZETBAARHEID VANUIT EEN WERKGEVERSPERSPECTIEF MET DE

MEDEWERKER TE BESPREKEN. AFHANKELIJK VAN DE GROOTTE VAN DE ORGANISATIE EN DE VERSCHEIDENHEID AAN GEVRAAGDE

KENNIS EN AANWEZIGE FUNCTIES, ZIJN DE INSTRUMENTEN KORT OF JUIST UITGEBREID BESCHREVEN. ONDERSTAANDE

INSTRUMENTEN MAKEN DUIDELIJK WELKE EISEN DE ORGANISATIE STELT AAN DE MEDEWERKERS.

3.1 FunctiebeschrijvingVan iedere medewerker wordt kennis en kunde gevraagd. Dezezijnnormaalgesprokenopgenomenineenfunctieprofielof-beschrijving.Metkenniswordtdevaken/ofberoepskennisbedoeld,hetscholingsniveauendescholingsrichting.Metkundewordenvaardighedenbedoelddiemenmoethebbenomhetwerkuittevoeren.Eenvoorbeeldhiervanisdienstverlenend en resultaatgericht werken. Dit worden ook welcompetentiesgenoemd.Alsdeontwikkelingenambitievaneenmedewerkerbinneneenfunctiewordenbesproken,kanmenterugvallenopdefunctieprofielen.

3.2 FunctieoverzichtEenfunctieoverzichtgeeftweerwelkefunctiesindeorganisatieaanwezigzijn.Bijgrotewerkgeverswordtditookwelfunctiehuisgenoemd.Dezefunctieszijngegroepeerdinhetbijbehorendedeelvanwerkzaamhedendiewordenuitgevoerdbijdewerkgever.BijvoorbeelddeUTA-medewerkers die voor het overgrote deel het eerste deel van hetbouwprocesuitvoerenendebouwplaatsmedewerkersdiedewerkzaamhedenopdebouwplaatsdoen.Eenoverzichtvanallefunctiesmaaktduidelijkwaardeoverlappenenverschillenzitten.InhetkadervanhetbesprekenvanDI,ambitiesenscholingrichtingeenanderefunctie,geeftditinzicht in de interne doorgroeimogelijkheden.

3.3 Strategische personeelsplanningAlswerkgeverwiljetijdigwetenwelkekennisenkundeerindenaastetoekomst(3-5jaar)nodigisomdeklantopdejuistemanierteblijvenbedienen.Intabel1isweergegevenhoeorganisatiesenfunctiesveranderen.11Opvakinhoud,maarookopdewijzevansamenwerken.Dewerkgever/organisatiemoetdeteverwachtenkennisenkundeafzettentegendekennisdienuinhuisis.Opdegebiedenwaarinerkennisenkundeontbreekt,moetactieondernomenworden.Eenkeuzekanzijnomdetoekomstige,noodzakelijkekennisbinnentehalendoor:• het huidige personeel op te gaan leiden; • nieuw vast personeel aan te nemen;• flexwerkersintezetten.

Inhetkadervandeduurzameinzetbaarheidligtdefocusophet huidige personeel. Werkgevers die de eigen medewerkers willen laten scholen moeten zich afvragen of medewerkers ditook‘kunnenenwillen’.Determenveranderbaarenveranderbereidheidpassenhierbij.GesprekkeninhetkadervanDIleverendezegevraagdeinformatie.

11 Rapport Duurzaam Inzetbaar, werk als waarde, augustus 2010; pag. 6; Prof. dr. J.J.L. van der Klink (RUG) e.a.


Bovenstaandetabelmaaktduidelijkdatopdrieniveausveranderingenzijnoparbeid:indeexterne(politieke,economischeensocio-culturele)omgeving,deorganisatieomgevingendearbeidsomgeving.Veranderingenopelkvandezedrieniveauswerken,directofindirect,dooropdebenodigdekennisenfunctie-inhoud12.

3.4 WervingenSelectieBinneneenorganisatiemeteengoedwerkendDI-beleidwordenbijwervingenselectiemedewerkersgeselecteerddiede regie nemen over hun eigen carrière en daarnaast over de juistetoekomstigekennisenvaardighedenbeschikken.Hetgaathieromwervingenselectievanzowelmedewerkersopdewerkvloeralsindefunctievanleidinggevende.Vaneenleidinggevendevraagthetnamelijkgoedecommunicatievevaardighedenomdeinzetbaarheidvanmedewerkerstebespreken.Hetsuccesvanhetgesprekhangtafvandegesprekstechniekenvandebetreffendeleidinggevende.

3.5 Strategisch opleidingsbeleidIn2.6zijndeinterventiemogelijkhedengenoemdenderelatiemethetstrategischeopleidingsbeleid.Ditiseenonderdeelvanhetpersoneelsbeleid.Hetstrategischeopleidingsbeleidis afgestemd op de strategische personeelsplanning. Op basishiervanwordenopleidingsjaarplannenopgesteld.Dezeinformatiekomtaandeordeindegesprekkenmetdeindividuele medewerker. Een afstemming moet plaatsvinden tussendeambitiesvandeorganisatieendeambitiesentalenten van de medewerker.

3.6 CompetentiemanagementCompetentiemanagementisondersteunendaanhetverderontwikkelenvandevaardigheden.Competentie-managementbegintfeitelijkbijdekernwaardendiedeorganisatiehanteert.Dewerkgevergeeftinhetbedrijfsprofielaanwaardeorganisatievoorstaat.Ditzijnveelalcompetentiesalsinteger,betrouwbaar,vakmanschap,resultaatgericht,afspraakisafspraakenflexibiliteit.Dezekernwaardengeldendanookvoor de medewerkers.

Deorganisatiegeeftvervolgensperfunctieoffunctiegroepaanwelkecompetentiesnoodzakelijkzijnomhetwerkgoeduittevoeren.Inderegelzijndatdrieaanvullendecompetenties.BouwendNederlandheeftindebrochure‘BouwendNederland-competentiecatalogus’13 aangegeven welke vaardigheden gewenst zijn om het werk goed te doen. In deze catalogus is ook een hoofdstuk toegevoegd over houding en de verschillende onderdelenhiervan.Debrochurekangehanteerdwordenomcompetentiemanagementopmaattemakenenintevoeren.

3.7 TalentmanagementDedoelstellingvantalentmanagementisomgebruiktemakenvandetalentenendaaropvoortteborduren.Mengaatgebruikmakenvaniemandskracht,kennisenkundediealaanwezig is in plaats van iets geheel nieuws aan te leren. Dit houdtinhetverderontwikkelenvanhetvakmanschap,maarookandere(latente)talentenzoalsgebruikvanICT-middelen.Ditheefteengunstigeinvloedopdeintrinsiekemotivatievanmedewerkers.InditkaderwordtDIbereiktdoormetmedewerkerstebesprekenwaardetalentenaansluitenineenfunctieen/ofafdeling.Vervolgenskanmenbesprekenopwelke wijze dit georganiseerd gaat worden.

Traditioneel Modern Externe omgeving

Monocultuur Diversiteit

Vervroegdeuittreding Langer doorwerken

OrganisatieomgevingStabieleomgeving Continueverandering

Baan voor het leven Toekomstonzekerheid

Individueleprestatie Werken in teams

Verticalestructuur Horizontale structuur

Extern toezicht en controle Zelfcontrole (empowerment)

Afhankelijkvandeorganisatie Eigenverantwoordelijkheid(employability)

Vastewerkplekenwerktijden Variabelewerkplekenwerktijden(boundarylessness)

Arbeidsomgeving Fysiekearbeid Mentaleenemotionelearbeid

Accumulatievanervaring Levenlangontwikkelen(creativiteiteninnovatie)Minderhogewerkdrukenmeerrecuperatie Intensiveringvandearbeid

12 Rapport Duurzaam Inzetbaar, werk als waarde, augustus 2010; pag. 5; Prof. dr. J.J.L. van der Klink (RUG) e.a.13 https://www.bouwendnederland.nl/actueel/publicaties/alle-publicaties?filter=%7B%22query%22%3A%22competentie%22%7D

Tabel1:Veranderingindemaatschappij,organisatiesenfuncties

https://www.bouwendnederland.nl/actueel/publicaties/alle-publicaties?filter=%7B%22query%22%3A%22competentie%22%7D

JobcraftingEenvoorbeeldvaneentoepassingomtalentengoedintezettenisjobcrafting.Ineenteamwordtdanbesprokenen vastgelegd wat ieders talenten en kwaliteiten zijn. De kwetsbaarheidvanjobcraftingisdathetdeinvullingvaneenfunctiepersoonsafhankelijkmaakt.Hetteamisvoordeproductiviteitopdatgebiedafhankelijkvandieenemedewerker.Omdekwetsbaarheidvanjobcraftingteverminderenishetadviesomtalenten,endaarmeetaken,tedubbelenineenteam.

Welzijnenfunctie-inhoudBelangrijkisdatfunctiesen/ofrollenmoetenvoldoenaanbepaalderandvoorwaarden,zodathetwelzijnvandemedewerkergewaarborgdis.Omeengoedwelzijnvandemedewerkertegaranderenmoeteenfunctienaastorganiserendetakenookvoorbereidende,uitvoerendeenondersteunendetakenhebben.Hetisbelangrijkdatmenbijdeuitvoervantakenookverantwoordelijkhedenenbevoegdhedenheeft.Omhetwerkgoedtedoenzijninformatievoorziening,regelmogelijkhedenenautonomienoodzakelijk.Totslotmoetereenafwisselingzijninmoeilijkeen makkelijke taken



4 | De DI-gespreksonderwerpen

ZOALS IN 2.6 IS AANGEGEVEN WORDEN INTERVENTIES ONDERGEBRACHT BIJ DE PIJLERS: WERK VEILIG, HOUD PLEZIER EN KIJK

VOORUIT. ONDERWERPEN BINNEN DE THEMA'S DIE HIERONDER VALLEN HEBBEN TE MAKEN MET DE SITUATIE OP HET WERK,

DE ORGANISATIE VAN HET WERK EN DE PERSOONLIJKE SITUATIE VAN DE MEDEWERKER. ZE HEBBEN ALLEN INVLOED OP HET

WERKPLEZIER EN DE PRODUCTIVITEIT VAN DE MEDEWERKER. VOOR ZOWEL DE WERKGEVER ALS DE MEDEWERKER IS HET DUS

BELANGRIJK OM AAN DEZE ONDERWERPEN TIJDIG EN REGELMATIG AANDACHT TE BESTEDEN.

4.1 Werk Veilig LeefstijlBijleefstijlgaathetoverbewegen,voeding,gezondheidenontspanning.Maarookherstel,pauzesennachtrustzijnhierinbelangrijkeonderwerpen.

FysiekeenmentalebelastingFysiekeenmentalebelastingzijnaspecteninhetwerkdiebelangrijkzijnomtebespreken.Erisdagelijkssprakevanfysiekebelastingenwordendejuistemiddeleningezet,wordt er samengewerkt en ergonomisch werkhoudingen ingenomen?Bijbouwplaatsmedewerkersgaathetmetnameoverzware,fysiekebelasting.BijUTA-medewerkers,dieveelalopkantoorwerkzaamzijn,gaathetomeenzijdigebelasting.Afwisselinginhetzittenisdaarinbelangrijk.Dementalebelastinggaatonderandereoverveelwerkonderhogetijdsdrukmoetenuitvoeren,oponverwachtsesituatieskunneninspelenensamenwerkenmetcollega’senonderaannemers.

Fysische omstandigheden Hierbijgaathetombinnen-(kantoor)enbuitenklimaatwaaringewerktwordt.Hetgaatoverdeblootstellingaan(gevaarlijke)stoffen,rook,kouenwarmtetijdensdewerkzaamheden.Zijnde werkomstandigheden zo georganiseerd dat medewerkers gezondkunnenblijvenwerken?

Bredere gezondheidGezondheidkanookineenbrederezinbesprokenworden.Degespreksonderwerpenzijnnaastlichamelijkefunctiesenmentaalwelbevindendanzingeving,kwaliteitvanhetleven,meedoenenhetdagelijksfunctioneren.Dezeonderwerpenvormensamendepositievegezondheid14 en raken aan de thema'sambitieenwerk-privébalans.

4.2 Houd PlezierFunctie-inhoud:vakkennisenvaardighedenBesproken wordt welke vakkennis en vaardigheden de medewerkernodigheeftomdehuidigefunctieindetoekomstgoeduitteblijvenoefenen.Omdemedewerkerhetbelangvanontwikkelenintelatenzien,ishetnoodzakelijkdaterinzichtisindeorganisatieontwikkelingeninrelatietotdeontwikkelingenindemarkt.Devraagdiedanbeantwoordmoetwordenisofdemedewerkerzichkanenwilblijvenontwikkelen.

MotivatieenwerkplezierDit is een onderwerp over de langere termijnplanning van demedewerker.Watverwachtenwilhijover3tot5jaar?Demotivatievaneenmedewerkerwordtdoorverschillendeaspectenbeïnvloed.Hetgesprekkangaanoverdematchtussenwerkgever-medewerker,functie-medewerkerofteam/collega’s-medewerker.Demotivatieenhetwerkplezierwordenookbeïnvloeddoordelevensfasewaariniemandverkeertenoferlife-eventsaandeordezijn.

Werk-privé BalansBijeengoedebalansfunctioneertdemedewerkergoedenvoeltdemedewerkerzichprettig.Bijeendisbalansisdemedewerkerminderofnietmeerproductief.Desymptomenvandedisbalanszijnineersteinstantievooromstanders,maarookvoordemedewerker,nietaltijdherkenbaar.Tussendeoorzakenendesymptomenwordtooknietaltijdeenrelatiegelegd.Eenverstoordebalanskanopvelegebiedenliggenindeprivésituatiezoals:mantelzorg,zorgenvoordekinderen,hetvolgenvaneenstudie,nevenwerkzaamhedenofhobby’s.Deoorzakendiegelegenzijninhetwerkkunnenzijn:eenperiodetelangoverwerken,teeentonigoffysiekzwaarwerk.Hierdoorhebbenmedewerkersmeerhersteltijdnodig,waardoorermindertijdisvoorprivéaangelegenheden.

14 https://iph.nl/positieve-gezondheid/wat-is-het/

https://iph.nl/positieve-gezondheid/wat-is-het/

Signalenzijn:telaatkomen,eerdernaarhuisgaan,vermoeidheid,kortafreageren,(kleine)foutjesmakenentakentesnelwillenafronden.Eenbelangrijkerolvoordeleidinggevende is om deze signalen op te pakken en met een medewerker hierover in gesprek te gaan.

4.3 Kijk VooruitAmbitieWatzijndeambitiesvandemedewerker(inrelatietotzijnvakendeorganisatie)?Onderstaandevragenaandemedewerkerondersteunenineenconstructiefgesprekmetdemedewerker.

• Welkeontwikkelingenverwachtjeinjevakgebied?Hoehoudjejezelfdaarvanopdehoogte?Watisernunodigomstraksmeetekunnengaanmetdieveranderingen?

• Welkeveranderingendenkjezelfnogdoortemaken:ambitie,werk-privé,lijfenkarakter?Kunjeditwerkooknogdoenover10jaar?Lijkthetjeleukomdanmetdenieuwegeneratievakgenotentewerken?Hebjecollega’svan60+dieditwerknogdoen?

LerenEr wordt gesproken over hoe men omgaat met grote veranderingenenoveropdehoogteblijvenvandekennisdiedaarvoornodigis.Ditkandoorcoachingophetwerk,interneopleidingen,hetvolgenvanopleidingenencursussen(e-learningenblendedlearning).Indezegesprekkenkomthetvoordateenmedewerkerwelwilveranderen,maarnietzittewachtenopeentraditionelewijzevankennisoverdracht.Aansluitingbijdewijzewaaropmedewerkerskunnenenwillenleren is cruciaal voor een succesvolle overdracht van kennis.

Het komt ook voor dat medewerkers niet willen veranderen. Hettoekomstperspectiefendegevolgenvandeveranderingendiehetvoorhenheeftzijnveelalnognietduidelijk.Mogelijkdatersprakeisvan‘struisvogelgedrag’of‘hetzalmijntijdwelduren’.Hetkanhelpenomnogmaals,opeenanderemanier,detoekomstigesituatieuitteleggen.

Loopbaan en EVCBijhetbesprekenvanonderwerpenwaarbijmenvooruitkijktenontwikkelingenofambitiesbespreekt,blijktvaakdatmedewerkershetlastigvindenomhuneigenervaringencompetentiestebenoemenc.q.kwantificeren.Hetidentificerenvancompetentieskandoormiddelvanloopbaancoaching(kosteloosopverwijzingdoorDIA-adviseur). Het verduidelijken van je kennis en kunde vialoopbaancoachingkanalgenoegzijnom(oudere)medewerkers moed en zelfvertrouwen te geven om naar anderen/oflichterwerkuittegaanzien.

AansluitenddaaropkaneenEVC-traject15 ondersteunend zijn (alleen als de medewerker nog niet over een diploma beschikt).Debekwaamhedenwordendoorhettrajectgeformaliseerd. EVC staat voor Erkenning van eerder VerworvenCompetenties.Metervaringkandemedewerkerzijnvakbekwaamheidaantonen,metalsresultaathetervaringscertificaat.Ditisgoedvoorzijnarbeidsmarktpositie.HetcertificaatisviahetROComtezettenineendiploma,mitser niet te veel scholing nodig is.

15 https://www.volandis.nl/kijk-vooruit/opleiding-en-ontwikkeling/opleiding/


https://www.volandis.nl/kijk-vooruit/opleiding-en-ontwikkeling/opleiding/


5 | Gespreksvaardigheden en -methodiek

5.1 Verleiden tot dialoogBijdeintroductievanhetDI-beleidkanperafdelingofperbedrijfdekoerskaart16.DuurzameInzetbaarheidgespeeldworden. Hiermee wordt op een veilige en speelse manier bewustwordingoverdeeigeninzetvandemedewerkersonderlingbespreekbaargemaakt.Hetislaagdrempeligennodigtuittoteenleukediscussie.AfhankelijkvandesettingendecultuurvandeorganisatiekannahetspelenvanhetspelplenairdealgemenebelevingenervaringvanhetspelenvanDIbesprokenworden.

5.2 Voorbereiding DI-gesprekBelangrijkiseengoedevoorbereidingomdeDIvandemedewerkertebespreken.ErzijnimmersveelfactorendieDIbepalen.Voorbereidingisnietalleennodigvandeleidinggevende,maarookvandemedewerker.Erdienteenaankondiging/uitnodigingtezijnvoorhet(eerste)DI-gesprek.Duidelijkzijnoverdeonderwerpendiebesprokengaanworden,draagtbijaaneenconstructiefeneffectiefgesprek.

5.3 Inleiding DI-gesprekMaakbijaanvangduidelijkwatdedoelstellingisvanhetgesprek.Eendialoogoverdetoekomstwaarbinneneenveiligesettingopeenopenmaniergesprokenkanwordenoverambitiesenmogelijkheden.BijDI-gesprekkenligtdefocusopde(langere)toekomstennietophetfunctionerenin het verleden en het heden. In het gesprek moet dan ook nadrukkelijkdeambitievandemedewerker(aldannietinrelatiemetdestrategievandewerkgever)aandeordekomen.Medewerkershebbennietaltijdeenduidelijkbeeldvanwatergaatveranderenaanvakinhoud,eigenbelastbaarheideninwelke mate ze mee moeten in veranderingen. Het is voor hen daaromlastigomtebeoordelenofhetalleenbedreigingenzijn of ook kansen voor de toekomst.

Daarbijiseentoelichtingopdeveranderendemarkt,strategievandeorganisatieendeindetoekomstbenodigdekennisergnuttigvoordebeeldvorming.Medewerkers(opdebouwplaats)hebbenhuneigenbeeldbijscholing.Zestaannietaltijdtespringenomweerindeschoolbankentezitten.Ze laten liever hun handen voor hen spreken. Het verkrijgen van actuele kennis vindt op veel verschillende manieren plaats ennietalleenindeschoolbanken.

Inbijlage2zijnoverzichtelijkvoorbeeldvragenperpijlerWerkVeilig,HoudPlezierenKijkvooruitopgenomen.Ditoverzichtisnietvolledigendientalseersteaanzetomdevoorbereidingteondersteunen.Nietallevragenhoevenletterlijkgesteldteworden.Nagenoegallevragenzijn‘open’vragen.Ditisom de medewerker de gelegenheid te geven zijn verhaal te doen.Datwilnietzeggendatergeen‘gesloten’vragengesteldmogen worden. Het afwisselen van open en gesloten vragen enhetsamenvattenvanhetgeendemedewerkerheeftverteld(luisteren,samenvattenendoorvragen:LSD),resulteertineenconstructiefgesprekdatafgerondkanwordenmetafsprakenvoor de toekomst.

5.4 Oplossingsgerichteenmotiverendegespreksvoering

Indegesprekkenoverduurzameinzetbaarheidishetvanbelangomteachterhalenhoedemedewerkerzelfdenktoverzijn kansen en zijn werk in de toekomst. Oplossingsgerichte gespreksvoering17enmotiverendegespreksvoeringzijngesprekstechniekendiedaarbijzeerondersteunendzijn.Beide technieken zijn op de toekomst en op de gewenste veranderinggericht.Verderzijndegesprekkengebaseerdopgelijkwaardigheidenwordteringezoomdopdeenergie,deinspiratie,dekrachtendecreativiteitvandemedewerker.

5.5 PositievegezondheidBijgesprekkendiegaanoverWerk-privéBalans,leefstijlengezondheidkanhethelpenomdemethodiekvandePositieveGezondheid18toetepassen.Demethodiekgeeftgezondheideenveelbrederperspectiefdandestriktetegenhangervanhetziekzijn.Alsvoorbereidingopeengesprekkanviadewebsitemijnpositievegezondheid.nl een vragenlijst worden ingevulddoordemedewerker.Dezekan,metgoedkeuringvandemedewerker,inhetgesprekwordenbesproken.

5.6 Vervolg DI-gesprekAfhankelijkvanhetvastgesteldebeleidsteltdeleidinggevendeof de medewerker een verslag op. Hierin worden de korte en langetermijndoelstellingen en resultaten geformuleerd. Om hetDI-gesprektekunnenevaluerenenbijtestellenishetadviesomafsprakenSMART19 te maken. Aan de hand hiervan wordt een vervolggesprek gepland.

16 https://www.dekoers.nl/product/RoadMappDI/17 Oplossingsgerichte gespreksvoering komt voort uit de Positieve psychologie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Positieve_psychologie18 https://iph.nl/positieve-gezondheid/wat-is-het/19 SMART: Acroniem voor specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdsgebonden. https://nl.wikipedia.org/wiki/SMART-principe

http://mijnpositievegezondheid.nl

https://www.dekoers.nl/product/RoadMappDI/

https://nl.wikipedia.org/wiki/Positieve_psychologie

https://iph.nl/positieve-gezondheid/wat-is-het/

https://nl.wikipedia.org/wiki/SMART-principe


Bijlage 1 | Personeelsinstrumenten

EigenschappenPersoneelsinstrumentenhebbendevolgendeeigenschappen:• Hetzijngestructureerdehulpmiddelenomhetwerkenensamenwerkenvanmensen,individueeleningroepen,binnende

organisatieteregulerenentestimuleren;• Zeondersteunendevisieendoelstellingenvandeorganisatieinhetvoerenvaneenproductiefensociaalbeleid.

Deinstrumentenzijndegereedschappenindewerkplaatsvandepersoneelsadviseurofdirecteurbijeenkleinereorganisatie.Dekunstisomdejuistecombinatievaninstrumententekiezenomeenbepaaldeprobleemsituatietehanterenofeengewensteveranderingofvernieuwingdoortevoeren.Zoblijftdeorganisatiedynamischeninontwikkeling.

Eenvandemanierenomdevelepersoneelsinstrumententeordenenisopbasisvanhetin-,uit-endoorstroombeleid.

1. Instroominstrumenten Instroominstrumentenhebbentemakenmetpersoneelsvoorziening:• Wervingenselectie• Onboarding(introductie,inwerkenencoachingnieuwemedewerkers)• Strategische personeelsplanning

2. Doorstroominstrumenten Doorstoominstrumentenhebbentemakenmethetcoachen,ontwikkelenensturenvanmedewerkersindienst:• Personeelsplanning&promotie• Functiewaarderingenbeloning• Loopbaanbeleid• Opleidingsbeleid• Ziekteverzuimbegeleiding• Functioneringscyclus(functionerings-enbeoordelingsgesprekkenenformulieren)• Werkoverleg • Arbeidsomstandigheden(beleid)

3. Uitstroominstrumenten Uitstroominstrumentenhebbentemakenmetbegeleidingvanmedewerkersdieuitdienstgaan:• Ontslag • Outplacement • Flexibelepensionering• Exit-interviews

VOORBEELDVRAGEN VOOR HET GOEDE GESPREK TUSSEN MEDEWERKER EN LEIDINGGEVENDEN VOOR DE THEMA’S:

WERK VEILIG, HOUD PLEZIER EN KIJK VOORUIT.

Gespreksopening (en terugblik)1. Hoegaathetmetje?2. Hoekijkjeterugopdeafgelopenperiode?3. Waarkijkjemetveelplezieropterug?4. Waarbenjehetmeesttrotsop?5. Watwasjouwrolofaandeelhierin?

6. Watismindergoedgegaan?7. Hoehebjedatervaren?8. Waarhebjehetmeestvangeleerd?9. Watzoujeandersdoenalsdesituatiezichopnieuwvoordoet?10.Watisergedaanmetdeafsprakenuithetvorigegesprek?


Bijlage 2 | Voorbeeldvragen voor Duurzaam inzetbaarheidsgesprek

Werk veilig Arbeidsomstandigheden1. Inhoeverrekanjejewerkveiliguitoefenen?2. Hoeervaarjedecultuurvanveiligwerkeninonzeorganisatie?3. Hebjevoldoendearbeidsmiddelen,gereedschapenpersoonlijkebeschermingsmiddelentotjebeschikking?4. Hoeervaarjedesamenwerkingensfeermetjecollega’senleidinggevende?5. Inhoeverrevoeljejeveiligomcollega’saantesprekenopveiliggedrag?6. Hoewordjegeïnformeerdoverenbetrokkenbijorganisatieontwikkelingen?7. Watzoujedirectveranderenopdewerkvloerzodatjelangerengezonderdoorkanwerken?

Gezondheid 1. Inwelkematebeïnvloedenjewerkenjegezondheidelkaar?2. Houdjeenergieoveromnaasthetwerknogandereactiviteitentedoen?3. Ervaarjewerkdrukenhoegajedaarmeeomalsdieaanwezigis?4. Welkeideeënhebjeomdewerkdrukteverminderen?5. Welkerolkandewerkgeverhierinspelen?6. Hoeziejedetoekomstinrelatiemetgezondblijvenwerken?

Houd plezier1. Inhoeverrehebjeplezierinjewerk?2. Welkewerkzaamhedengevenjeenergie?Welketalentengebruikjedan?3. Welkewerkzaamhedenvindjenietleukomtedoen?4. Welkeveranderingenhebjeopjewerkgezien?5. Hoebenjedaarmeeomgegaan?6. Waarinwiljejezelfdekomendeperiodeverderontwikkelen?7. Waarziejijkansenindeorganisatieomjeverderteontwikkelen?

Kijk vooruit1. Inhoeverrebeschikjeoverdekennisenvaardighedenomjewerkgoedtekunnen(blijven)uitoefenen?2. Welkeveranderingenverwachtjedekomendejareninjewerk?3. Welkegevolgenzalditmogelijkvoorjehebben?4. Hoegajehieropinspelen?5. Welkenieuwekennisenvaardighedenhebjijnodigomaansluitingtehoudenopdieontwikkelingen?

Werk veilig Kijk vooruitHoud plezier



Eerstedrukin2020.Aandetotstandkomingvandezepublicatieisdegrootstmogelijkezorgbesteed.Aandeinhoudkunnengeenrechtenwordenontleend.

Wijzijnkennis-enadviescentrumVolandis.Webouwenaaneengezondeenbloeiendebouw-eninfrasector.Waarinmensenveiligwerken.Plezierhoudeninhunwerk.Enoptijdvooruitkijken.Datisgoedvooriedereen:werknemer,werkgeverénopdrachtgever.Wantgezondeengemotiveerdemensenhalendebesteresultaten.Wedagenjeuithierzélfactiefmeeaandeslagtegaan.Weethoejebezigbent.Enwaarjenaartoewerkt.Merkhetzelf:bewustwerkenwérkt.

Volandisiseenorganisatievan:

Volandis Ceintuurbaan2-100a3847LGHarderwijk

Postbus853840ABHarderwijk

0341-499299 [email protected]

Advies Inrichten Duurzaam Inzetbaarheidsbeleid

Documents

Transcript of Advies Inrichten Duurzaam Inzetbaarheidsbeleid