Ademhalingsfunctie:

tussen proefschrift en richtlijn?

Karin Postma

fysiotherapeut en onderzoeker

Rijndam revalidatie & Erasmus MC te Rotterdam

Januari 2015

tussen proefschrift en richtlijn?

Promotor: Prof.dr. H.J. Stam

Copromotor: Dr. J.B. J. Bussmann

deze presentatie

proefschrift

richtlijn?

proefschrift

ademhalingsfunctie in de eerste jaren na een dwarslaesie

o voorspellen luchtweginfecties

o beloop longfunctie

o beperkte ademhalingsfunctie

o effect van ademspiertraining

na revalidatie

tijdens

landelijk dwarslaesie-onderzoek

• 8 revalidatiecentra

• dwarslaesie, 18-65 jaar, rolstoelafhankelijk

• 225 patiënten

– gemiddeld 41 jaar (SD 14)

– 75% man

– 40% tetraplegie

– 68% motorisch complete laesie

– 73% trauma

– geen beademing

• uitkomstmaten:

– longfunctie: FVC, FEV1, PEF

– luchtweginfecties

– hoestkracht en kortademigheid

– kwaliteit van leven

• 4 meetmomenten:revalidatiecentrum thuisziekenhuis

voorspellen luchtweginfectie

• 10% luchtweginfectie in 1ste jaar

• slechtere longfunctie

• verder geen verschil

0

1

2

3

4

5

6

FVC in liters

geen (n=126) wel (n=14)

*P = .003

FVC(l), FEV1(l), FEV1(%), PEF(l/sec), PEF(%)

allen ‘redelijk nauwkeurige’ voorspellers

25% met FVC<3,2l kreeg luchtweginfectie

– sensitiviteit 79%

– specificiteit 74%

beloop longfunctie

• FVC neemt na ontslag nog 5% toe

• geen verschil in beloop tussen laesiegroepen

60

65

70

75

80

85

90

95

100

t1 t3 t4 t6start revalidatie ontslag kliniek 1 jaar na 5 jaar na

5% ↑

Vo

lum

e (

% v

an n

orm

wa

ard

e)

• veel mensen gaan achteruit:

– 15% in het 1ste jaar na ontslag

– 28% in de 4 jaar daarna

• mensen die achteruit gingen:

– hogere BMI

– zwakkere inademspieren

– afgenomen fitheid

5 jaar na de revalidatie

• beperkte ademhalingsfunctie:

– 31% aangedane longfunctie

– 36% zwakke hoestkracht

– 18% kortademig in rust

– 29% kortademig tijdens inspanning

• 9% luchtweginfectie

• niet alleen bij complete tetraplegie

relatie met kwaliteit van leven

sociale beperkingen

algemene gezondheid

mentale gezondheid

vitaliteit

Longfunctie x o o o

Zwakkehoestkracht

x o o o

Kortademigheid rust

x x x x

Kortademigheid inspanning

x x x x

x wel een relatie o geen relatie

effect ademspiertraining

• RCT, 4 revalidatiecentra

• dwarslaesie, 18-70 jaar, longfunctie<80%

• 40 patiënten

– 35 mannen/ 5 vrouwen

– gemiddeld 47 jaar (SD 14)

– 75% tetraplegie

– 60% motorisch complete laesie

– geen beademing

revalidatiecentrum thuisziekenhuis

Trainingsperiode8 weken

trainingsgroep (n=19)

revalidatie

+ ademspiertraining

controle groep (n=21)

revalidatie

-

loting

trainingsgroep

• Resistive Inspiratory Muscle Training (RIMT)

• threshold trainer

• 7x 2 minuten op 60%

• 5x per week, 8 weken

• evaluatie:

– goed uitvoerbaar

– merendeel was tevreden over de training

– “Hoesten en praten gaat iets makkelijker”

effect training (1)

• inademkracht: +

goede inademkracht beschermt tegen uitputting

40

60

80

100

120

T0 T1 T2 T3

Controle groep

Trainingsgroep

P=.065 P=.271

trainingsperiode

MIP

* in

cm

H2O

P=.002

*MIP = maximale druk tijdens inademen

normale inademkracht, man 40-50 jaar

effect training (2)

• inademkracht: + (korte termijn)

• longfunctie: o

• hoestkracht: o

• ademen, praten, hoest: o

• mentale gezondheid: + (korte termijn)

• complicaties: ?

hoestkracht

• positieve longitudinale associatie tussen hoestflow (PCF) en ademkracht (in/uit)

– associatie met inademkracht sterker dan met uitademkracht

– vooral gebaseerd op ‘binnen-persoon’ variatie

– MIP 10 cm H2O ↑ > PCF 0,3 l/sec ↑

conclusies

• longfunctie voorspeller van luchtweginfecties

• ademhalingsproblemen na ontslag

– luchtweginfecties

– beperkte ademhalingsfunctie

– afname longfunctie

• ademspiertraining verbetert inademkracht

praktische aanbevelingen

• ademspiertraining toevoegen aan normale revalidatie

– bij zwakte van de inademspieren

• nazorg-programma

– voor allen met verhoogd risico

– regelmatig meten longfunctie

– voorkomen complicaties en achteruitgang

publicaties

• Predicting respiratory infection one year after inpatient rehabilitation with pulmonary function measured at discharge in persons with spinal cord injury. Postma K, Bussmann JB, Haisma JA, van der Woude LH, Bergen MP, Stam HJ. J Rehabil Med 2009;41:729-33.

• Changes in pulmonary function during the early years after inpatient rehabilitation in persons with spinal cord injury: a prospective cohort study. Postma K, Haisma JA, de Groot S, Hopman MT, Bergen MP, Stam HJ, Bussmann JB. Arch Phys Med Rehabil 2013;94:1540-6.

• Resistive inspiratory muscle training in people with spinal cord injury during inpatient rehabilitation; a randomized controlled trial. Postma K, Haisma JA, Hopman MTE, Bergen MP, Stam HJ, Bussmann JB. Phys Ther 2014; 94: 1709-19.

• Longitudinal relationship between respiratory muscle strength and cough capacity in persons with spinal cord injury. Postma K, VlemminxLYM, Haisma JA, de Groot S, Sluis TAR, Stam HJ, Bussmann JB. (geaccepteerddoor J Rehabil Med in maart 2015).

……………. ‘richtlijn’?

‘richtlijn’?

NL: hoge

mortaliteit in

eerste 6 jaar

[Osterthun 2014]

hoog percentage

LWI en zh-

opname [Postma]

Hoge prevalentie

SDB [Heliomare]

mortaliteit na 2de

jaar blijft hoog

[vd Berg, 2010]

afname

longfunctie na

klinische fase

[Postma]

verschil in

aandacht voor

AH tussen

NVDG centra

Veel vragen rondom

airstacken, SDB, trainen,

etc

Zorg rond

ademhalingsfunctie

kan beter?

alleen

aandacht voor

AH in acute

fase

Geen

hulpvraag

Klinische revalidatie

Met tracheacanule Zonder tracheacanule

Zelfstandig ademen

Recente dwarslaesie Th12 of hoger, AIS A-D

Afhankelijk van beademing

CTB, Veldnormchronische beademing

Richtlijn/Werkwijze: beschrijving diagnostiek, beleid en behandeling

NDD

Chronische fase …..

Acute fase (ziekenhuis) Ziekenhuisprotocol dwarslaesie, NVDG 2010 Lokale ziekenhuisprotocollen

Initiatieven

Overleg David Gobets – Karin Postma

Klinische fase: testen, SDB, preventie, trainen AH spieren

(o.a. RIMT), buikband

NVDG richtlijn dwarslaesie

Nieuwe versie Handboek

Discussie

• Behoefte gezamenlijke werkwijze?

o vorm

o inhoud

Chronische fase: nazorg-programma?

o Wat is er al?

Interesse?