ActHas Logeion Congres 18 juni 2009 Communicatie en risico’s Workshop Geert Geujen, Actorion...
-
Upload
nora-aalderink -
Category
Documents
-
view
212 -
download
0
Transcript of ActHas Logeion Congres 18 juni 2009 Communicatie en risico’s Workshop Geert Geujen, Actorion...
ActHas
Logeion Congres
18 juni 2009
Communicatie en risico’sWorkshop
Geert Geujen, Actorion Communicatie
Hans Iserief, Royal Haskoning
ActHasFilmpje!
ActHasInleiding
• Het nieuwe millennium van de openbare en externe veiligheid: – Enschede (vuurwerkramp)
– Volendam (cafébrand)
– Utrecht (trap gracht)
– Haarlemmermeer (asielzoekerscentrumbrand)
• Keerpunt: adviezen commissie Oosting 2001– ‘No nonsence’ veiligheid, vergunningverlening
en –handhaving
– Actieve informatieverstrekking aan mensen
ActHasInleiding
• Risicocommunicatie is geboren. Of toch niet….– Het bestond al Rijnmond
– De verplichting bestond al wetgeving
– Het gebeurt nog steeds niet (breed) m.u.v. enkele voorlopers
• Vanmiddag enkele vragen en antwoorden over dit interessante onderwerp.
ActHasEven voorstellen
• Wie of Wat is ActHas?– Drs. Geert Geujen, senior adviseur Actorion
Communicatie overheidscommunicatie– Mr. Hans Iserief, senior adviseur
Royal Haskoning engineering, gebiedsontwikkeling, planologie, verkeer, veiligheid, milieu etc.
• Oorspronkelijk AcUtHas– Dr. Jan Gutteling, hoofddocent UT twente en
autoriteit op gebied van onderzoek naar crisis- en risicocommunicatie
ActHasEven voorstellen
• Wat doen we?– Belevingsonderzoek (Friesland, Drenthe, Zuid-
Holland, Noord- en Midden Limburg, Gelderland, Utrecht)
– Risicocommunicatieprojecten, beleid en uitvoering (Friesland, Limburg, Utrecht, Zuid Holland, min. V&W)
– Uitvoering, organisatie bestuurlijke symposia en bewonersbijeenkomsten
– Educatie (Saxion cursus risicocommunicatie)
– Training (bij integratie met crisiscommunicatie)
ActHasAgenda
• Inleiding en voorstellen• Opwarmertje• Over risisco’s en communicatie• Risicoperceptie en –beleving
• Korte pauze
• Ontwikkelingen in een driehoeksrelatie• Juridische bespiegelingen• Samenwerking regio-gemeenten
ActHasStelling 1/4
Bij risicocommunicatie gaat het er niet om wat gevaarlijk ís, maar om wat mensen gevaarlijk
vinden.
ActHasStelling 2/4
Heldere risicocommunicatie vraagt om een consistente aanpak. Daarom zou je over
vergelijkbare risico’s op dezelfde wijze moeten communiceren.
ActHasStelling 3/4
Alle risico's kunnen niet meer op een overzichtelijke en een voor burgers toegankelijke manier
gepresenteerd worden.
ActHasStelling 4/4
Risicocommunicatie moet niet alleen op het bordje van de overheid liggen. Risicoveroorzakers
zouden ook een actieve bijdrage moeten leveren.
ActHasRisico’s (1)
• Fysieke veiligheid
• Leidraad Maatramp 1 Luchtvaartongeval 2 Ongeval op water 3 Verkeersongevallen op land 4 Ongeval met brandbare / explosieve stof 5 Ongeval met giftige stof 6 Kernongeval / kernenergiewet 7 Bedreiging volksgezondheid 8 Ziektegolf 9 Ongevallen in tunnels 10 Brand in grote gebouwen
ActHasRisico’s (2)
11 Instortingen van grote gebouwen 12 Paniek in menigten 13 Grootschalige ordeverstoringen 14 Overstroming 15 Natuurbranden 16 Extreme weersomstandigheden 17 Uitval nutsvoorzieningen 18 Ramp op afstand 19 Terreur
• Impuls vanuit VROM (Enschede) externe veiligheid
ActHasRisico’s (3)
• Risicocommunicatie aanvankelijk alleen over externe veiligheid (Maatramptypen 4 en 5)
• Anno 2009 verbreding naar (in beginsel) alle maatramptypen– ‘Denk Vooruit’ campagne
– ‘Nederland leeft met water’
– Terrorisme
– Etc.
ActHasDeventer
Hier bent U
ActHasRisicocommunicatie (1)
• Wat? Communicatie over risico’s van rampen Verschil risico- en crisiscommunicatie Verschil met QRA’s, vergunningen, aanvalsplannen, etc.
• Waarom? (1) Zelfredzaamheid, ‘handelingsperspectief’ in crisissituaties en
ter voorbereiding op crisis Zelfredzaamheid, mondige burger die weg kent naar overheid
in (mee)sturen op aanwezigheid risico’s
• Waarom? (2) Wetgeving Risicoprofiel (feiten) Informatiebehoefte publiek (belevingsonderzoek) Bestuurlijk indekken en Beleid?
ActHasRisicocommunicatie (2)
• Waarover? Waar welke risico’s en effecten Welke maatregelen (wat doen wij?) Hoe te handelen (wat kunt u doen?)
• Wie? Bevoegd gezag, niet-bevoegd gezag, regio, veroorzaker
• Wanneer? Normale omstandigheden
ActHasRisicocommunicatie (3)
Risicocommunicatie Crisiscommunicatie
ActHasBouwstenen voor RC
• Universiteit Twente, dr. Jan Gutteling (Wegwijzer Risicocommunicatie)
• Drie bouwstenen Informatie- en risicocommunicatiecontext Bestaande ervaringen, vertrouwen in overheid, bedrijven en rol
van de media
Risicoperceptie en –beleving Wat bepaalt hoe men risico’s
beoordeelt en waardeert?
Risicogedrag Preventie- en
informatiezoekgedrag
Informatie- en risicocommunicatiecontext
Risicogedrag
Risicoperceptieen -beleving
ActHasRisicoperceptie en -beleving
• Wat bepaalt volgens u of mensen risico’s aanvaardbaar of onaanvaardbaar vinden?
ActHas
• Mate van bedreigendheid
ActHas
• Nieuw of oud risico?
Protesten tegen plaatsing mast voor telefonie
De omwonenden van de Grote Kerk aan het Tilanusplein zijn fel tegen de plaatsing van een zogeheten UMTS-mast in de kerktoren voor mobiele telefonie. De redenen voor de grote weerstand hiertegen zijn vooral de gezondheidsbelangen van de omwonenden.
ActHas
• Controle
ActHas
• Vertrouwen
ActHas
• Man-made of natuurlijk
Belgische kerncentrales onveiliger
BRUSSEL (ANP) - Belgische kerncentrales zijn de afgelopen anderhalf jaar onveiliger geworden. Het aantal geconstateerde ,,afwijkingen'' is in een jaar tijd verdubbeld, meldden Belgische kranten op basis van het jaarverslag van het nucleaire inspectieorgaan.
ActHas
• Betrokkenheid kinderen, ouderen, gehandicapten, etc.
ActHas
• Risicobewustzijn
Mexicaanse griep?
ActHas
• Keuze tot vermijden risico
ActHas
• Inschatting persoonlijke kans
Bang voor Toetjes-terrorist?
ActHas
• Uitruil voor- en nadelen
ActHasPauze
ActHasOntwikkelingen in een
driehoeksrelatie
Overheden(ambtelijk/bestuurlijk)
Bevolking Risicoveroorzakers
ActHas
• Overheden Bestuurlijk: bestuurlijke prioritering,
koudwatervrees Ambtelijk: organisatie, middelen en ontbreken
bestuurlijke prioriteit en opdracht Communicatie: waan-van-de-dag, prioritering,
volger of initiatiefnemer
Ontwikkelingen in een driehoeksrelatie Overheid
ActHas
• Bevolking Publieksonderzoek: nauwelijks ongerustheid,
externe veiligheid laag op de agenda Contradictie: weinig interesse, zo lang het goed
gaat. Roep om schuldigen als het fout gaat (Landelijke) campagnes laag rendement
Ontwikkelingen in een driehoeksrelatie Bevolking
ActHasPublieksonderzoek
Belevingsonderzoek Groningen:
• Inschatting aanwezigheid• Inbraak• Uitval elektriciteit• Overstroming• …..• Ongeval met gevaarlijke stoffen (EV)• Epidemie• Terrorisme• ……• Aardbeving
• Ouderen: meer bang voor extreem weer• Jongeren: meer bezig met inbraak
ActHasPublieksonderzoek (2)
ActHasPublieksonderzoek (3)
ActHas
• Risicoveroorzakers Grote verschillen in betrokkenheid en pro-actie Koudwatervrees en geen wettelijke plicht Goede voorbeelden: Shell Burenraad,
Chemiepark Delfzijl, Chemelot Sittard-Geleen, AKZO-Nobel Roerdalen
Ontwikkelingen in een driehoeksrelatie risicoveroorzakers
ActHasRisicocommunicatie door bedrijven
en gemeente
Samenwerking Akzo Nobel en gemeente Roerdalen
ActHasRisicocommunicatie door bedrijven
en gemeente
ActHas
• Actuele problematiek: vervoer gevaarlijke stoffen
Ontwikkelingen in een driehoeksrelatie risicoveroorzakers
ActHasOntwikkelingen in een
driehoeksrelatie vervoerders
ActHasOntwikkelingen in een
driehoeksrelatie vervoerders
ActHasJuridische bespiegelingen
• NU Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) Art. 10b:
Het college van burgemeester en wethouders draagt er zorg voor dat de bevolking, … op passende wijze informatie wordt verschaft over de rampen en zware ongevallen die de bevolking en het milieu kunnen treffen, de maatregelen die zijn getroffen ter voorkoming en bestrijding van deze rampen en zware ongevallen en de bij deze rampen en zware ongevallen te volgen gedragslijn.
• 2010 Wet veiligheidsregio’s (Wvr) Art. 45:
Het bestuur van de veiligheidsregio draagt er zorg voor dat de bevolking … adequate informatie wordt verschaft over de rampen en crises die de bevolking en het milieu kunnen treffen, de maatregelen die zijn getroffen ter voorkoming en bestrijding hiervan en de hierbij te volgen gedragslijn.
ActHasSamenwerking regio-gemeenten
• Komst veiligheidsregio’s per 1 januari 2010
• Besturen V.R.’s verantwoordelijk voor risicocommunicatie besturen zijn de gemeenten zelf
• Gemeenten blijven verantwoordelijk voor crisiscommunicatie
• Kortom: (door)ontwikkeling risicocommunicatie slechts mogelijk bij samenwerking V.R.’s en gemeenten
ActHasPraktische inrichting risicocommunicatie
• Waterscheiding:– algemene publieksvoorlichting V.R.
• gericht op breed publiek over veel bovenlokale of regionale (EV)-onderwerpen en andere Maatramptypen,
• overwegend gebruik maken van communicatiemiddelen en persmedia.
– (lokale) doelgroepcommunicatie gemeente• gericht op een gemeente of wijk over een lokaal (EV)-risico
of andere risicobron,
• beperkt gebruik makend van communicatiemiddelen, maar vooral zoekend naar het interpersoonlijke contact (bijvoorbeeld publieksbijeenkomsten, excursies, andere vormen van contact)
ActHasPraktische inrichting risicocommunicatie
• Waarover:– Locatie en eigenschappen risicobronnen:
• Welke risicobronnen bevinden zich waar?
• Wat zijn de gevolgen van een calamiteit of ramp (materiële schade, persoonlijke schade of beide)?
• Wat is de kans op een calamiteit of ramp?
– Wat doen overheid en bedrijven om risico’s zo klein mogelijk te maken (risicomanagement)?
• Wetgeving, vergunningen en handhaving.
• Rampenplannen en -oefeningen.
• Technische maatregelen en gedragsreglementen risicobronnen (bedrijven).
– Wat kan ik zelf doen?• Om risico’s zo klein mogelijk te houden.
• Om mezelf en anderen te helpen in geval van een calamiteit of ramp.
• Invloed hebben op (komst) risicobronnen in omgeving
ActHasSamenwerking regio-gemeenten
ActHasSamenwerking regio-gemeenten
ActHasSamenwerking regio-gemeenten
ActHasRisicocommunicatie
Dames en heren,
Hartelijk dank voor uw aandacht en actieve bijdrage!
Heeft u nog vragen?
Hans Iserief06 – 20 53 85 62
Geert Geujen06 – 23 26 01 64