ABVV-brochure: Vooruit voor een duurzaam woon-werkverkeer

Vooruit voor een duurzaam woon-

werkverkeer!

Infobrochure voor ABVV-militanten

2 Vooruit voor een duurzaam woon-werkverkeer!

Dit is een uitgave van Vlaams ABVV Hoogstraat 42 1000 Brussel tel. 02 506 82 21 [email protected] www.vlaamsabvv.be Facebook: vakbondABVV Twitter: @vakbondabvv © Vlaams ABVV oktober 2015 D/2015/7973/5 v.u. Caroline Copers, Hoogstraat 42, 1000 Brussel

Vooruit voor een duurzaam woon-werkverkeer! 3

Voorwoord

De mobiliteitsproblematiek is zéér actueel en heeft in de eerste plaats een impact op het woon-werkverkeer. Mobiliteit is daarom bij uitstek ook een syndicaal thema, waarvoor we als vakbond oplossingen moeten bedenken. Elke dag staat er gemakkelijk 150 kilometer file op onze wegen. Daardoor verliezen we jaarlijks gemiddeld 51 uur in de file, rond Antwerpen en Gent is dat zelfs nog meer. Altijd weer in de file staan op weg naar je werk, daar word je niet vrolijker van, zeker niet als je ook nog eens vroeger uit de veren moet in de hoop de files voor te zijn. En helaas: de reistijd naar je werk wordt nog steeds niet als arbeidstijd erkend, hoewel veel werknemers wel continu bereikbaar zijn via hun smartphone of tablet. De stilstand op onze wegen heeft ook zijn impact op de economie. Berichten over buitenlandse investeerders die ons landje de rug toekeren omwille van de mobiliteitsproblemen duiken meer en meer op. En het Dieselgate-schandaal bij Volkswagen drukt ons nogmaals met de neus op de stinkende feiten: ook onze leefomgeving en ons klimaat staan zwaar onder druk.


12 voorstellen voor een duurzame mobiliteit Hoog tijd dus om onze visie op mobiliteit aan te scherpen, een aantal bestaande maatregelen bij te sturen en nieuwe voorstellen te formuleren over hoe het anders en beter kan. Met deze 12 voorstellen leggen we de basis voor onze syndicale visie. Want hoe dan ook: het verkeer geraakt misschien niet vooruit, de discussies over hoe we dat moeten oplossen - wat met rekeningrijden? wat met de bedrijfswagens? - raken meer en meer op kruissnelheid. Aan ons om hierin niet afwezig te blijven en onze zeg te hebben: in het sociaal overleg om de belangen van de werknemers te bewaken, in de publieke opinie om duidelijk te maken dat we als moderne vakbond niet stilstaan. Caroline Copers

Algemeen secretaris Vlaams ABVV

Het Vlaams ABVV organiseerde op 20 oktober 2015 een Comité over duurzame mobiliteit. Op een Comité diepen afgevaardigden van centrales en gewesten op initiatief van het Bureau een actueel thema uit. De resoluties die dit Comité goedkeurde, vormt de basis voor de tekst in deze brochure.


Inhoud Voorwoord ...................................................................... 3

Inhoud ............................................................................. 5

3 uitgangspunten voor een duurzame mobiliteit ........ 6

Mobiliteit en het sociaal overleg ................................. 10

Het mobiliteitsbeleid van de Vlaamse regering ......... 11

12 voorstellen voor een duurzaam woon-werkverkeer12

1. Zonder investeringen in het openbaar vervoer is een groene toekomst onmogelijk ................................................................. 13

2. Pendelfonds vereist inspraak van werknemers .......................... 15

3. Geen shuttlefonds zonder syndicale inspraak ............................ 16

4. Bedrijven moeten een mobiliteitslabel krijgen ............................ 17

5. Telewerk uitbreiden naar alle sectoren en bedrijven .................. 19

6. Iedereen recht op een fietsvergoeding ....................................... 20

7. Alternatieven voor bedrijfswagens zijn hoe dan ook nodig ........ 21

8. Mobiliteitsbudget moet werknemers belonen die kiezen voor duurzaam vervoer .................................................................... 22

9. Kilometerheffing vrachtwagens: opbrengsten gericht inzetten ... 23

10. Rekeningrijden: werkgever moet tussenkomen in extra kosten25

11. Lage-emissiezones voor propere lucht..................................... 26

12. Fiets- en autodelen kunnen files verminderen ......................... 27


3 uitgangspunten voor een duurzame mobiliteit


1. Duurzaamheid Wat verstaan we eigenlijk onder ‘duurzame mobiliteit’? Simpel: de mobiliteit van de huidige generatie organiseren zonder de behoeften van de toekomstige generaties in het gedrang te brengen. Dat kan door economische belangen, sociale belangen en natuur- en milieubelangen in evenwicht te brengen. Want dat evenwicht is nu ver zoek. Met het klimaat gaat het niet de goede kant op. Hoewel de luchtkwaliteit de laatste vijftig jaar aanzienlijk is verbeterd, heeft Vlaanderen gemiddeld de hoogste graad van luchtverontreiniging door fijn stof in West-Europa. Oorzaken hiervoor zijn de hoge bevolkingsdichtheid, industriële activiteit en de enorme verkeersdrukte. Ook het toenemende gemotoriseerd transport doet de klimaatopwarming stijgen. Om naar een meer duurzame mobiliteit op te schuiven worden volgende vier stappen vaak als leidraad gehanteerd: 1. Ons minder verplaatsen (door substitutie van verplaatsingen). 2. Ons anders verplaatsen (verkeers- en vervoersmaatregelen gericht op modal

shift). 3. Ons korter verplaatsen (ruimtelijke ordening en stadsplanning gericht op het

verkleinen van de verplaatsingsafstanden). 4. Ons efficiënter verplaatsen (efficiëntere vervoerssystemen door technologische

innovatie). Om dat te realiseren hebben we een mobiliteitssysteem nodig dat aan volgende voorwaarden beantwoordt. Vooreerst moet het mobiliteitssysteem goed werken: als verplaatsingen noodzakelijk zijn, moeten ze ook mogelijk zijn. Tweede voorwaarde: het mobiliteitssysteem moet betaalbaar en inclusief zijn, zodat iedereen er gebruik van kan maken. Het mobiliteitssysteem moet uiteraard ook veilig zijn. En last but not least, het moet ecologisch verantwoord zijn: ons verplaatsen mag niet ten koste gaat van de kwaliteit van leefomgeving en milieu.


Om hieraan te beantwoorden, werd het intussen bekende STOP-principe ontworpen. Dat staat voor de meest duurzame rangorde van wenselijke vervoerswijzen: Stappen, Trappen, Openbaar vervoer en dan pas Privé vervoer.

2. Bereikbaarheid Openbaar vervoer is niet altijd een volwaardig alternatief. Heel wat bedrijvenzones zijn bijvoorbeeld niet vlot bereikbaar met het openbaar vervoer. Het openbaar vervoer is niet altijd aangepast aan de ploegenstelsels van de werknemers. En werknemers die op het platteland wonen, kunnen niet altijd beroep doen op het openbaar vervoer om zich vlot te verplaatsen. De meerderheid van de werknemers is nog steeds genoodzaakt met de auto te gaan werken. En dus in de file terecht te komen. Elke werkdag staat er gemiddeld 180 kilometer file op de Vlaamse snelwegen, in de ochtendspits zelfs tot 240 kilometer. Volgens internationale vergelijkingen is België een van de meest filegevoelige landen. Brussel, Antwerpen en Gent pronken alle drie in de top 10 van Europese steden waar men de meeste uren verliest in de file (met respectievelijk 74, 64 en 52 aan file verspilde uren per persoon per jaar). Een positivo zou hierbij kunnen opmerken dat meer verkeer betekent dat er meer goederen en mensen worden vervoerd, wat dus wijst op een verbetering van de economische conjunctuur. Maar daar staat tegenover dat files alleen maar negatieve gevolgen hebben voor zowel onze gezondheid, ons leefmilieu als onze economie. Files betekenen dat werknemers langer onderweg zijn van en naar het werk, met alle stress en frustraties van dien. Bovendien heeft dit tijdverlies ook een negatieve impact op de combinatie tussen werk en gezin.


Files betekenen voor werkgevers dat ze meer moeite hebben om de gepaste kandidaten te vinden voor een vacature, dat werknemers gestresseerd aankomen op het werk en dat leveringen niet op tijd toekomen of bij de klant geraken. Het gaat zelfs zo ver dat we de eerste berichten lezen over buitenlandse investeerders die twijfelen omwille van onze dichtgeslibde wegen.

3. Betaalbaarheid Een privéauto aankopen en onderhouden is niet voor iedereen even betaalbaar. En in een land dat zich kenmerkt door lintbebouwing, kan het openbaar vervoer niet overal even goed uitgebouwd zijn. Voor mensen die wonen in de buitengebieden en een beperkt sociaal netwerk hebben, kan dit resulteren inregelrechte vervoersarmoede. Vooral zorgbehoevenden, mensen in armoede, plattelandsbewoners en alleenstaanden met kinderen lopen het grootste risico op vervoersarmoede. Die beperkte mobiliteit heeft een nefaste invloed op hun leven en belemmert hen volledig deel te nemen aan het maatschappelijk leven: toegang tot een job, gezondheidszorg, een schoolloopbaan, een uitstapje naar de bioscoop… het wordt allemaal letterlijk onbereikbaar. Vervoersarmoede leidt tot maatschappelijke uitsluiting, ook op sociaaleconomisch vlak. Deze structurele onrechtvaardigheid maakt van mobiliteit in het algemeen, en van vervoersarmoede in het bijzonder, een syndicaal thema bij uitstek.


Mobiliteit en het sociaal overleg

Ook in het sociaal overleg doen we als vakbond onze zeg over de mobiliteit van werknemers. Op interprofessioneel niveau onderhandelen we binnen de Nationale Arbeidsraad (NAR) en de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) over interprofessionele minima zoals de tussenkomst van de werkgever in het openbaar vervoer (cao 19octies) of de mogelijkheden voor de werknemer rond telewerk (cao 85). Binnen de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) beslissen we mee over de subsidiëring van projecten die het woon-werkverkeer verduurzamen (Pendelfonds). Vervolgens worden deze algemene principes geconcretiseerd en verder uitgewerkt binnen de sectoren. De gouden regel hierbij is dat de sectorspecifieke afspraken wel verder mogen gaan, maar nooit een afzwakking mogen betekenen van de algemene principes en afspraken op interprofessioneel niveau. Ook in de bedrijven is mobiliteit steeds meer het voorwerp van sociaal overleg. Daar is het de taak van de werknemersvertegenwoordigers om specifieke noden, behoeftes en problematieken aan te kaarten in het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) of de Ondernemingsraad. Grote bedrijven moeten bijvoorbeeld om de drie jaar de Federaal woon-werkdiagnostiek invullen. Dit kan dienen als aanknopingspunt om het debat over bedrijfsvervoersplannen in gang te trekken. Maar ook op strategisch en beleidsniveau nemen we als werknemersorganisatie onze verantwoordelijkheid op. Zo trachten we zo veel mogelijk te wegen op het mobiliteitsbeleid van de Vlaamse regering, door bijvoorbeeld onze visie en standpunten in te brengen in de Vlaamse Mobiliteitsraad (MORA).


Het mobiliteitsbeleid van de Vlaamse regering

Mobiliteit is een Vlaamse bevoegdheid. De huidige minister van mobiliteit is Ben Weyts (N-VA). Diens prioriteiten stemmen heel vaak niet overeen met onze vakbondsvisie. Maar op veel van diens voorstellen moeten we wel een antwoord kunnen formuleren. Dit zijn de planen van de minister, zoals aangekondigd in het regeerakkoord: Positief is dat inzake verkeersveiligheid de ambitie wordt onderschreven om het aantal verkeersdoden tegen 2020 tot 200 terug te brengen en tegen 2050 tot 0, iets waar we in de MORA herhaaldelijk op gehamerd hebben. Ook het STOP-principe blijft overeind, zij het niet als richtinggevend principe waarrond een duurzaam mobiliteitsbeleid wordt opgebouwd, maar slechts als toetssteen bij de inrichting van de mobiliteitsinfrastructuur. Voor het openbaar vervoer zijn de regeringsplannen bijzonder verontrustend. De Vlaamse Vervoersmaatschappij De Lijn wordt in een besparingscarcan gedwongen (€ 35 miljoen alleen al in 2015), wat leidt tot hogere tarieven en een beperking van het aanbod. Bovendien wordt het decreet Personenvervoer herzien, ter vervanging van het concept basismobiliteit door het voorlopig nog in te vullen concept ‘basisbereikbaarheid’. Verder verwijst het regeerakkoord regelmatig naar het woon-werkverkeer, waarbij melding wordt gemaakt van het Pendelfonds, een toekomstig Shuttlefonds en de ambitie om plaats- en tijdsonafhankelijk werken (telewerken) meer aan te moedigen. Wat de vergroening van de verkeersfiscaliteit betreft, wordt de intentie herhaald om in 2016 een kilometerheffing voor vrachtvervoer in te voeren. Het operationele systeem, de architectuur en de voorgestelde tarieven werden ondertussen ook door de minister wereldkundig gemaakt en voorgelegd aan het Vlaams parlement. Voor het beprijzen van personenmobiliteit spreekt de beleidsnota zich in voorzichtigere taal uit: er zal worden onderzocht wat de noodzakelijke voorwaarden zijn om een systeem van rekeningrijden oftewel een kilometerheffing voor personenwagens in te voeren. Tenslotte wordt er met geen woord over de bedrijfs- of salariswagens gesproken, maar wordt de invoering van het mobiliteitsbudget wel aangekondigd. Met onze 12 voorstellen voor een duurzaam woon-werkverkeer formuleren we ons antwoord op de plannen van de Vlaamse regering.


12 voorstellen voor een duurzaam woon-

werkverkeer


1. Zonder investeringen in het openbaar vervoer is een groene toekomst onmogelijk Het geregeld vervoer van trein, metro, tram en bus. Dat is voor ons de kern van een degelijk openbaar vervoer. Fiets- en autodelen rekenen we niet tot het openbaar vervoer, al zijn ze op zich wel nuttig en zinvol. Openbaar vervoer aanbieden moet een publieke dienstverlening blijven. Een kerntaak van de overheid dus. Iedereen moet kunnen rekenen op een wettelijk gegarandeerd recht op mobiliteit met betaalbare tarieven. Het nieuwe principe van ‘basisbereikbaarheid’ mag hieraan geen afbreuk doen. Dit openbaar vervoer heeft drie functies: • een economische functie: werknemers moeten er op kunnen rekenen voor hun

woon-werkverkeer, • een ecologische functie: minder privé-vervoer moet tot minder CO2-uitstoot

leiden, • een sociale functie: sociale isolatie door vervoersarmoede tegengaan, zeker in

landelijke gebieden. Vandaag bestaat er al een derdebetalersregeling bij de NMBS: wie met de trein gaat werken, krijgt 20% van zijn treinabonnement terugbetaald door de overheid als de werkgever bereid is de overige 80% voor zijn rekening te nemen. Het Vlaams ABVV vraagt dat eenzelfde regeling ook wordt ingevoerd voor wie met de bussen of trams van De Lijn naar zijn werk gaat.


De besparingen bij De Lijn bemoeilijken echter de verdere uitbouw van het openbaar vervoer en maken reizen duurder. Deze besparingen zijn onaanvaardbaar. Het Vlaams ABVV pleit voor extra investeringen in openbaar vervoer. De regie en de organisatie van het openbaar streekvervoer moet in handen blijven van de Vlaamse Vervoersmaatschappij De Lijn. De uitvoering kan in samenwerking met de privé sector, zoals dat vandaag al het geval is met de pachters van De Lijn.


2. Pendelfonds vereist inspraak van werknemers Minder met de auto naar het werk? Het pendelfonds geeft subsidies aan bedrijven in Vlaanderen die het woon-werkverkeer duurzamer willen maken. Bijvoorbeeld door meer werknemers met de fiets of het openbaar vervoer naar het werk te krijgen. De subsidie bedraagt maximaal de helft van de kosten die aan de projectuitvoering verbonden zijn. Voorbeelden zijn: aankoop van (elektrische) bedrijfsfietsen, een fietsvergoeding, speciale carpoolparkings, overdekte fietsenstallingen of collectief vervoer voor werknemers. Het pendelfonds, dat sinds 2006 bestaat, moet zeker behouden blijven. Meer nog: de Vlaamse regering moet er nog meer ruchtbaarheid aan geven, want het biedt heel wat mogelijkheden voor bedrijven. Tegen 2020 moet het aandeel van de auto in het woon-werkverkeer van 70% naar 60% dalen. Fiets en openbaar vervoer moeten in het woon-werkverkeer elk een aandeel van 20% krijgen. Belangrijk is dat we als vakbond rechtstreeks betrokken zijn en dat ook willen blijven. We willen dus onze syndicale controle blijven uitoefenen. Enerzijds binnen de bedrijven, omdat elke aanvraag van een project binnen de ondernemingsraad moet worden besproken. Hiervan moet zelfs een door de delegatie ondertekend bewijs aan het dossier worden toegevoegd. Anderzijds doordat we alle aanvragen mee beoordelen binnen de paritair samengestelde begeleidingscommissie. Verbeteringen aan het pendelfonds blijven wel mogelijk. Zo willen we dat het pendelfonds mee wordt ingeschakeld ter bestrijding van de structurele vervoersarmoede. Mobiliteit mag nooit een drempel vormen voor de toegang tot een job, en net daarom verdienen de meest kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt ondersteuning in hun keuze voor een duurzame mobiliteit.


3. Geen shuttlefonds zonder syndicale inspraak Het shuttlefonds is een idee van de Vlaamse regering dat al even meegaat, maar nog steeds moet worden uitgewerkt. Met de doelstelling ervan - het ontsluiten van moeilijk te bereiken bedrijventerreinen via collectief vervoer - zijn we het absoluut eens. Maar wie dit shuttlebussen organiseert, beheert en bekostigt, dat is stof voor discussie. Het kan voor ons niet de bedoeling zijn dat de reguliere taak van De Lijn hiermee wordt ondergraven, noch dat werkgevers de kost van het woon-werkverkeer volledig op de overheid afwentelen. Het Vlaams ABVV wil dat bij de opmaak van een wetgevend kader om dergelijke projecten met overheidsgeld te ondersteunen, vooraf overleg wordt gepleegd met de sociale partners. Daarnaast eisen we een beheersstructuur waarbij syndicale inspraak mogelijk is, zodat we op zijn minst controle kunnen uitoefenen op de loon- en arbeidsvoorwaarden van de chauffeurs.


4. Bedrijven moeten een mobiliteitslabel krijgen In Brussel zijn alle ondernemingen met meer dan 100 werknemers verplicht hun mobiliteitssituatie in kaart te brengen en vervolgens een bedrijfsvervoerplan op te stellen: hoe is het bedrijf bereikbaar voor werknemers, leveranciers en klanten? Hoe kan dit verbeterd worden? En hoe gaan we dit als bedrijf aanpakken? In Vlaanderen bestaat die wettelijke verplichting momenteel niet. Het Vlaams ABVV pleit ervoor dat Vlaanderen het Brusselse voorbeeld volgt. Via een mobiliteitslabel krijgen bedrijven dan een score toegekend: hoe bereikbaar is mijn bedrijf? Daaruit moet een bedrijfsvervoerplan voortvloeien met concrete doelstellingen en aandacht voor duurzame bedrijfsverplaatsingen (stappen, fietsen, openbaar vervoer).


2 nuttige tools: • De federale diagnostiek: om de drie jaar moeten bedrijven en

organisaties met meer dan 100 werknemers een bevraging invullen over het mobiliteitsgedrag van hun werknemers. De resultaten worden samen met de vakbonden op het bedrijf besproken. De laatste enquête over het woon-werkverkeer vond plaats in 2014, de volgende is dus voor 2017.

• De diagnostiek brengt de bestaande situatie in kaart. Een bedrijfsvervoerplan

bevat concrete doelstellingen en een actieplan om tot verbetering te komen. Een bedrijfsvervoerplan is vaak een werk van experts en van lange adem. Hierdoor laten werkgevers (omwille van de kostprijs), maar ook werknemers (omwille van de complexiteit) dit debat nog al te vaak aan zich voorbijgaan. Werknemersvertegenwoordigers kunnen nochtans via de Vlaamse Stichting Verkeerskunde gebruik maken van professionele ondersteuning. Deze experts onderzoeken, via de zogenaamde Quickscan, het mobiliteits- en bereikbaarheidsprofiel van jouw bedrijf. Daarnaast geven ze advies op maat via een aantal mobiliteitssuggesties ter verbetering van de mobiliteit van de werknemers. De QuickScan vormt dus het ideale instrument om het mobiliteitsdebat bij jou op het bedrijf op te starten. www.mobiliteitsmanagement.be

http://www.mobiliteitsmanagement.be/


5. Telewerk uitbreiden naar alle sectoren en bedrijven Werknemers die zich niet elke dag naar hun werk moeten verplaatsen, maar af en toe van thuis uit kunnen werken, sparen heel wat kilometers woon-werkverkeer uit. Dat maakt de combinatie tussen arbeid en gezin bovendien heel wat aangenamer en vermindert de druk op ons leefmilieu. Telewerk speelt dus een belangrijke rol in een duurzaam woon-werkverkeer. Niet alle werkgevers staan echter open voor thuiswerk, ook al is dit in verschillende beroepen en sectoren wel mogelijk. Daarom moet de overheid een handje helpen. Enerzijds door de wettelijke mogelijkheden voor telewerk verder uit te breiden. Extra sensibilisering om werknemers en werkgevers te overtuigen van de voordelen van telewerk kan via informatiedagen waarop goede praktijkvoorbeelden worden uitgewisseld. Anderzijds kan de overheid zelf het goede voorbeeld blijven geven door telewerk mogelijk te blijven maken bij alle overheidsdiensten, publieke instellingen en overheidsbedrijven.


6. Iedereen recht op een fietsvergoeding Werknemers die met de fiets naar het werk gaan, leveren ook een aanzienlijke bijdrage aan de verduurzaming van het woon-werkverkeer en moeten hiervoor aangemoedigd worden. Vandaag is het belonen van werknemers met een fietsvergoeding slechts in een aantal sectoren wettelijk verplicht. Als dit niet het geval is, en je er toch een fietsvergoeding krijgt, is het met andere woorden niet meer dan een gunst van de werkgever. Bovendien is de werkgever niet verplicht om die fietsvergoeding jaarlijks te indexeren. Het Vlaams ABVV wil dat de fietsvergoeding via een nationale cao in alle sectoren wordt ingevoerd en dat het bedrag jaarlijks wordt geïndexeerd.


7. Alternatieven voor bedrijfswagens zijn hoe dan ook nodig België telt 1,1 miljoen bedrijfswagens. Dat is 20% van het totale voertuigenpark. 90% van de bedrijfswagens zijn dieselwagens. 33% van de bedrijfswagens zijn leasingswagens. Bedrijfswagens betekenen een zware last voor de mobiliteit (files), het leefmilieu (vervuilende uitlaatgassen) en de Belgische schatkast (fiscale voordelen voor bedrijfswagens kosten jaarlijks 4,4 miljard euro Het Vlaams ABVV wil mee zoeken naar alternatieven voor bedrijfswagens als onderdeel van een ruimere fiscale hervorming en zonder dat dit een verarming betekent van de werknemers die nu van het voordeel genieten. Want vandaag zijn bedrijfswagens een vorm van verloning voor werknemers, in de eerste plaats (hogere) bedienden en kaderleden, bekomen via sociaal overleg. Elk voorstel om het huidige systeem te vervangen door een nieuw alternatief moet voor het Vlaams ABVV dan ook deze toets doorstaan. De overheid kan helpen het aantal vervuilende dieselwagens op de weg te verminderen, door de aankoop van hybride of elektrische bedrijfswagens fiscaal voordeliger te maken tegenover dieselwagens. Zo kan de overheid mee aansturen op een duurzaam bedrijfswagenpark.


8. Mobiliteitsbudget moet werknemers belonen die kiezen voor duurzaam vervoer Geef elke werknemer een budget dat hij vrij kan besteden aan zijn woon-werkverplaatsingen. Dat is het idee achter het mobiliteitsbudget. Ook de Vlaamse regering heeft plannen in die richting, maar erg concreet zijn die nog niet. Het mobiliteitsbudget wordt vaak als alternatief voorgesteld voor de bedrijfswagen, maar dat helpt de discussie niet vooruit. De bedrijfswagen maakt als ‘salariswagen’ deel uit van de verloning van een werknemer. Het mobiliteitsbudget vervangt dat niet, maar is een manier om de keuzevrijheid van de werknemer te vergroten. Onze voorkeur gaat daarbij uit naar het belonen van werknemers die voor duurzaam vervoer kiezen, zoals het openbaar vervoer of de fiets. De mogelijke invoering van een mobiliteitsbudget moet in ieder geval rekening houden met de geldende loon- en loopbaanafspraken, en zal daarom voorwerp moeten zijn van het overleg tussen de sociale partners op federaal niveau.


9. Kilometerheffing vrachtwagens: opbrengsten gericht inzetten Vanaf 1 april 2016 betalen alle vrachtwagens van meer dan 3,5 ton een kilometerheffing in België voor het gebruik van autosnelwegen en een aantal gewesten gemeentewegen. Het Vlaams ABVV is voorstander van een kilometerheffing voor vrachtwagens. De invoering daarvan binnen de Benelux of zelfs de volledige Europese Unie was nog beter geweest, vooral om de concurrentiepositie van onze transportfirma’s niet in gevaar te brengen. Toch is dit een goede stap naar een sociaal rechtvaardige vergroening van de fiscaliteit. De kilometerheffing brengt de schade aan de infrastructuur en de luchtverontreiniging in rekening volgens het principe ‘de gebruiker betaalt’. Dat zal tot een verduurzaming van het voertuigenpark leiden. Bovendien wordt verwacht dat een deel van het vrachtvervoer over de weg zal vervangen worden door vervoer over spoor- en waterwegen. Maar we mogen niet blind zijn voor de mogelijk perverse effecten van een kilometerheffing die enkel voor vrachtwagens geldt. Het risico bestaat dat transporteurs ladingen over verschillende kleinere bestelwagens verdelen, om zo aan de kilometerheffing te ontsnappen. Dit zal het verkeer op onze wegen uiteraard niet ten goede komen. Het Vlaams ABVV wil daarom dat ook bestelwagens die goederen vervoeren een kilometerheffing moeten betalen en uitgerust worden met een digitale tachograaf die rij- en rusttijden registreert (met een vrijstelling voor niet-commerciële opleidingsvoertuigen).


Bovendien kan het technische systeem achter de kilometerheffing ook ingezet worden voor controle op de naleving van de cabotage wetgeving (waarbij buitenlandse transporteurs binnenlands vervoer in België voor hun rekening nemen).En wat met de opbrengst van de kilometerheffing? Als belangrijke stakeholder eisen we structurele betrokkenheid bij de toewijzing van de opbrengsten van deze belasting. Deze moeten voor het Vlaams ABVV gericht worden ingezet, ten gunste van het gehele mobiliteitssysteem.


10. Rekeningrijden: werkgever moet tussenkomen in extra kosten Rekeningrijden voor vrachtwagens, en wat met personenwagens? Ook dat thema staat op de Vlaamse politieke agenda. Een slimme wegbeprijzing kan de verkeersdrukte doen afnemen. Door het gebruik van de auto te belasten in plaats van het bezit ervan, en dit te variëren naar plaats en tijd. Voor Vlaanderen zou dit de afschaffing van de jaarlijkse verkeersbelasting en de Belasting Op Inverkeerstelling (BIV) impliceren, en de invoering van een slimme kilometerheffing voor personenwagens op de snelwegen tijdens de spitsuren. Maar dan moeten er op zijn minst vrijstellingen en sociale correcties komen voor de meest kwetsbare groepen, voor wie zich niet buiten de spitsuren kan verplaatsen, of voor wie geen alternatief vervoer heeft. Want lang niet iedereen geraakt zonder auto op het werk. Zeker niet met een openbaar vervoer dat zwaar moet besparen en gedwongen wordt lijnen af te schaffen. Is het zo’n gek idee om de opbrengsten van zo’n kilometerheffing te investeren in een goed openbaar vervoer? We moeten vermijden dat rekeningrijden een zware financiële dobber betekent voor werknemers die geen alternatief hebben voor individueel autogebruik. Rekeningrijden moet daarom kaderen in een ruimere verschuiving van lasten waarbij ook de tussenkomst van de werkgever in de kosten van het woon-werkverkeer wordt herbekeken.


11. Lage-emissiezones voor propere lucht Antwerpen voert in het najaar van 2016 als eerst Vlaamse stad een lage-emissiezone in: om de luchtkwaliteit te verbeteren mogen oudere, meer vervuilende wagens de stad niet meer in. Camera’s met nummerplaatherkenning controleren dat. Als een auto die niet aan de milieuvoorwaarden voldoet, toch de lage-emissiezone wil inrijden, wordt deze geflitst en krijgt de bestuurder een boete. Op lange termijn hebben lage-emissiezones zeker een positieve impact op zowel de volksgezondheid als het leefmilieu. Maar op korte termijn stelt zich een sociaal probleem: niet iedereen heeft de middelen om zijn oude, vervuilende wagen te vervangen door een recenter, properder model. De vrees bestaat dat armere mensen de dupe zullen worden van deze op zich nobele maatregel. Het is daarom noodzakelijk dat er sociale vrijstellingen komen voor bewoners, werknemers en mensen met een laag inkomen. De overheid kan sociaal zwakkere groepen ook vooruit helpen met gratis openbaar vervoer of financiële steun bij de aankoop van een roetfilter.


12. Fiets- en autodelen kunnen files verminderen Autodelen, fietsdelen… Gedeelde mobiliteit zit de laatste jaren enorm in de lift. Denk maar aan Cambio of Blue-bike: dit zin allemaal initiatieven zonder winstoogmerk of vanuit de overheid opgestart. Gedeelde mobiliteit is een zeer effectieve manier om onze mobiliteit te verduurzamen, en daarom verdient het ook vanuit vakbondshoek een duwtje in de rug. Tegen commerciële initiatieven zoals Uber, die alle regels aan hun laars lappen en daardoor marktverstorend werken, blijven we ons resoluut verzetten.


Andere nuttige brochures van het Vlaams ABVV

• ABVV-militanten maken een vuist voor het milieu

• Handleiding Groene Arbeidsplaatsen

• Eerste Hulp bij syndicaal milieuoverleg in je bedrijf

Download

op www.vlaamsabvv.be/voormilitanten

Nog vragen of meer advies nodig over mobiliteit?

[email protected]

Abonneer je op onze E-zines

Snel op de hoogte blijven van onze acties, publicaties, standpunten en dienstverlening?

Surf naar www.vlaamsabvv.be en selecteer de E-zines waarop jij je wil abonneren.

http://www.vlaamsabvv.be/voormilitanten

mailto:[email protected]

http://www.vlaamsabvv.be/

ABVV-brochure: Vooruit voor een duurzaam woon-werkverkeer

Documents

Transcript of ABVV-brochure: Vooruit voor een duurzaam woon-werkverkeer