Aansluiting na kortsluiting: op weg met gekwetste mensen

Inspiratiedag VVSG6 mei 2014

Rob Philipsen, OCMW Mol, en Nele Jacobs, CGG Kempen

Het verbeteren van de toegankelijkheid tot geestelijke gezondheidszorg voor

mensen in armoede:een succesvol project in regio Mol-Balen

Projectoproep

• Toekenning middelen aan 4 projecten over Vlaanderen, door:– Cera– Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid

• Met de steun van Netwerk tegen armoede (= Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen)

• Duur: 2 jaar (15 mei 2012 - 15 mei 2014)

Partners

• CGG Kempen, projecteigenaar• CAW De Kempen• Ons Huis, vereniging waar armen het

woord nemen, in Mol• OCMW Mol• OCMW Balen

Doelstelling

• Outreachende hulpverlening door CGG Kempen en CAW De Kempen aan een zeer kwetsbare doelgroep in regio Mol - Balen

• Doelgroep wordt bereikt via Ons Huis en OCMW, maar slaagt er niet in om naar gespecialiseerde hulpverlening toe te stappen

• Nadruk op neerslachtigheid, depressieve klachten en identiteitsproblemen

Hoe

• Kennismaking partners – doelgroep, via overleg en deelname activiteiten

• Zitdagen in Ons Huis, OCMW Balen, OCMW Mol– halve dag per week per locatie– agenda zit goed vol– afspraken o.a. in te plannen door MW’s

• Groepsaanbod voor de doelgroep• Vorming voor vrijwilligers en MW’s

Wat vragen mensen in armoede?

• Help ons de stap te zetten naar hulp en informeer ons waar we terecht kunnen.

• Laat het ons niet te ver gaan zoeken, breng de wereld van de ggz naar ons toe.

• Leer hulpverleners wat armoede is.• Leer hulpverleners beter samenwerken en

zorg dat we ons verhaal kwijt kunnen.

Help ons de stap te zetten naar hulp en informeer ons waar we terecht kunnen.

• Belang van gerichte informatie en sensibilisering• MW’s OCMW en vrijwilligers Ons Huis als toeleiders • Bij start: tijd voor informeren toeleiders• Verspreiding flyer

Bij opmaak flyer overleg met ervaringsdeskundigen: belang van concrete info, niet teveel info, duidelijke bewoordingen, persoonlijk maken (naam, foto), gebruik term “psycholoog” (deskundigheid)

• GGZ-landschap blijkt zowel voor cliënten als hulpverleners weinig transparant=> Hoge nood om hierover geïnformeerd te worden

Laat het ons niet te ver gaan zoeken, breng de wereld van

de ggz naar ons toe.

• Verlagen van drempels:– Financieel: gratis gesprekken binnen het project.

Binnen de reguliere ggz-hulpverlening: standaardtarieven, verdere verplaatsing

– Cultureel: normen en waarden middenklasse– Intellectueel: lezen en schrijven– Afstand:• Fysiek: outreachend werken: aanwezigheid in Ons Huis

en in het OCMW van Mol en Balen• Psychische ruimte in de eigen leefwereld

– Psychologisch: bekende plaats en persoon

Leer hulpverleners wat armoede is.

• Hulpverleners vertrekken vaak vanuit hun eigen referentiekader:– Niet op afspraak: beluisteren redenen, mee oplossingen

zoeken (vb uren bus) – Verwachting van actieve vraag: blijkt soms een drempel

(belwaarde, opnieuw verhaal doen, verplaatsing, schaamte)

– Communicatie: moeilijk taalgebruik in brieven en gesprekken, er te snel vanuit gaan dat iedereen kan lezen en schrijven (vb praatplaten)

=> Vorming CGG-medewerkers rond thema armoede

Leer hulpverleners beter samenwerken en zorg dat we

ons verhaal kwijt kunnen.

• Toegankelijkheid van diensten: van onschatbare waarde, maar vaak ontoereikend

• Door samenwerking in het project kennen de partners elkaars werking nu goed

• Projectmedewerker is schakel tussen diensten=> maakt het cliënten makkelijker om stap te zetten naar onbekende dienst (samen met cl aanmelding doen, vooraf informeren of cl terecht kan om negatieve ervaringen te vermijden)

Wat werkt

• Outreachend werken:Zich actief begeven in de leefwereld van een kwetsbare doelgroep, vertrekkend vanuit de participatieve basishouding

• Presentiebenadering: er zijn voor de ander

• Aanklampende hulpverlening• Het empowerment perspectief: cl is gelijk- en volwaardig

• Integrale aanpak:– Complexe problematiek die samenwerking tussen verschillende

partners vraagt– Continuïteit van zorg

• Het betrekken van ervaringsdeskundigen

Mogelijke hindernissen

• Nood overstijgt het aanbod• Informatie-overdracht psycholoog – MW• Soms moeilijke doorstroming• Afwezige cliënten• Registratie cliënten• Logistieke ondersteuning

Resultaten

• September 2012 tem maart 2014• Aantal contacten: 234• Aantal cliënten: 90 • Groepsaanbod (2 reeksen): 10 deelnemers• Meer vrouwen dan mannen: 72%• Vooral personen tussen 40 en 60 jaar

Resultaten

• Doorverwijzing:– Meestal verdere opvolging binnen project– Gestopt of afgehaakt– CGG, CAW, AMT, huisarts, psychiater, CKB,

(dag)opname PZ, …• Problematieken:

Depressieve klachten, relatieproblemen, slachtofferschap, suïcide, problemen met kinderen, lichamelijk klachten, stress, angst,…

Evaluatie project

• Bevraging doelgroep: anonieme vragenlijst• Bevraging MW’s OCMW’s en vrijwilligers Ons Huis• Draaiboek en studiedag=> Project wordt door alle partijen als zeer positief ervaren

“De afstand tussen doelgroep en psychische hulpverlening is enorm verkleind en dit langs beide

zijden.”

De (ideale) toekomst

• Samenwerking tussen lokale partners om,• met ondersteuning van de overheid,• locaties te voorzien waar iedereen die het

moeilijk heeft terecht kan bij een psycholoog– Laagdrempelig (dichtbij, vlot bereikbaar)– Snel (korte wachttijd)– Kosteloos

Evaluatie door MW’s

• Voordelen project:– Meer openheid om met cliënten over psychische

problemen te spreken– Lagere drempel tot psychologische hulpverlening, door:

• Geen wachtlijst• Geen kosten• Gemakkelijk bereikbaar• Gekend gebouw

– Rechtstreekse doorverwijzing– Overleg MW’s en psycholoog mogelijk– Meer ruimte om rond andere zaken te werken

Evaluatie door MW’s

• Knelpunten:– Verdere opvolging: wat met beroepsgeheim en

privacy?– Soms volle agenda psycholoog– Wat met crisissituaties?

• Aandachtspunten:– Verdere verspreiding flyer– Feedback naar MW’s– Verhogen kennis van het aanbod GGZ

Rol OCMW’s

• Logistieke ondersteuning: locatie om outreachend te kunnen werken (tussen de MW’s)

• Toeleiden van cliënten• Aan- en bijsturing project via stuurgroep• Continuering project:– Engagement met alle partners om dit in de reguliere

werking in te bedden– Overleg samenwerkingsverband Mol-Balen-Dessel-

Retie– Aanvraag provincie Antwerpen

Meer info

• “Het zit vanbinnen”, Recht-Op: http://www.recht-op.be/index.php?option=com_phocadownload&view=file&id=5:het-zit-vanbinnen&Itemid=16

• Draaiboek: www.cera.be (binnenkort)

• Netwerk tegen armoede: www.netwerktegenarmoede.be

• Goed gevoel stoel: www.fitinjehoofd.be/goedgevoelstoel.aspx

• Rob Philipsen: rob.philipsen@ocmwmol.be

• Nele Jacobs: nelejacobs@cggkempen.be

Vragen?