Erik de Jonge

augustus 2014

Aanpak antibiotica pluimveesector

Inhoud

1. Redenen aanpak antibioticumgebruik

2. Aanpak antibiotica pluimveesector

3. Cijfers antibioticagebruik pluimveesector

4. Benchmarkrapporten

5. Tweede en derde keus middelen pluimveesector

Achtergrond

Cijfers en uitgangspunten

Globale aanpak, knelpunten en procedure

Redenen aanpak antibioticumgebruik

Toenemende antibioticaresistentie is risico voor volksgezondheid

Het gebruik van antibiotica in de veehouderij is een risico voor

de volksgezondheid

- Overdracht resistente bacteriën naar de mens (ESBLs, MRSA)

- Toenemende ongerustheid relatie veehouderij en

volksgezondheid (ESBLs)

Relatief hoog gebruik van antibiotica in veehouderij vergeleken

met humaan gebruik

Conclusie: veehouderij moet verantwoordelijkheid en actie

ondernemen.

Aanpak antibiotica pluimveesector (1)

Overheid

Stuurt op hoofdlijnen, uitvoering (deels) naar sectoren en KNMvD

• 2008: faciliteren convenant veehouderijsectoren

• 2010: instellen reductiedoelstellingen voor 2011 en 2013

• Eind 2011: aankondiging aanpak van voor de mens belangrijke

antibiotica (deels uit te voeren door sectoren).

• 2012: instellen reductiedoelstelling voor 2015

• 2013: regelgeving: UDD, verplicht inzet antibiogram 3e keus

middelen

Aanpak antibiotica pluimveesector (2)

Dierenartsen

• Stellen formularia op: aanpassing in 2012

• Stellen richtlijnen voor zorgvuldig gebruik van antibiotica op

• Tot voor kort geen kwaliteitssysteem: GPD per 01-04-14

Sector

Maatregelen via IKB Kip en Ei en via Verordening PPE

• Centrale registratie, individuele rapporten, sectorrapportages,

benchmark dierenarts

• Aanpak individuele bedrijven (categorisering, beoordeling,

maatregelen)

• Aanpak tweede en derde keus middelen

• Diversen: onderzoek, communicatie, informatie-uitwisseling

Aanpak antibiotica pluimveesector (3)

Werkgroep antibiotica pluimveesector

NOP (fok, broederijen, opfok, VB, vleeskuikens en leg en kalkoen),

NVP, NEPLUVI, NEVEDI, KNMvD/VGP, GD (adviseur), PPE

Subwerkgroepen

• legsector

• opfok vleeskuikensector

• kalkoensector

• tweede en derde keus middelen

De subwerkgroepen rapporteren aan de werkgroep antibiotica

pluimveesector

Cijfers antibioticumgebruik pluimveesector (1)

Vleeskuikenbedrijven 2009 - 2013

Jaar dddj reductie in %

(behandeldagen)

2009 34,5 nvt

2010 28,7 17%

2011 24,9 28%

2012 21,8 37%

2013 17,6 49%

Bron: t/m 2010 VMP/AVIDATA, na 2010 IKB CRA

Cijfers antibioticumgebruik pluimveesector (2)

Voorschakels vleeskuikenbedrijven 2013

In dd/dj (behandeldagen)

Opfokbedrijven 13

Productie 3

Vervolg

• Rapportage: publieke rapportage en sectorale rapportage

• Terugkoppeling individuele gegevens (al dan niet via BM-rapport)

• Aanpak 2e/3e keus middelen

• Specifieke aanpak opfok

Cijfers antibioticumgebruik pluimveesector (3)

Legsector 2013

Per schakel: 0,7 tot 2,5 dd/dj (behandeldagen)

In totaal (alle schakels) 1,1 dd/dj

Vervolg

• Rapportage: publieke rapportage en sectorale rapportage

• Geen benchmarkrapporten, wel brieven

• Aanpak 2e/3e keus middelen (brief over gebruik colistine)

• Geen aanpak individuele bedrijven

Tweede en derde keus middelen (1)

Achtergrond

• Naast algehele reductie: extra aanpak van antibiotica die voor de mens

urgent / belangrijk zijn

• Uitgangspunt: zo min mogelijk gebruik in de veehouderij van antibiotica die

ESBLs verspreiden en humaan belangrijk zijn

• Rapport Gezondheidsraad: eind 2011

Flink ingrijpen in veehouderij op een groot aantal antibiotica

Sommige op korte termijn uitfaseren (3/4 gen cef./fluoroquinolonen)

Andere (tweede keus) op iets langere termijn

• 3e / 4e gen. cefalosp. worden bij pluimvee niet gebruikt. Fluoroquinolonen

worden nog wel gebruikt.

Tweede en derde keus middelen (2)

Cijfers derde keus middelen (fluoroquinolonen)

Vleeskuikenbedrijven

2011: 8% van 24,9 dd/dj = 2 dd/dj

2012: 5% van 21,8 dd/dj = 1,1 dd/dj

2013: 3% van 18,8 = 0,6 dd/dj (over 1e 9 mnd 2013)

Dit is een daling van 70%.

Opfok (GPS en PS) en productie (GPS en PS)

Gebruik ligt in sommige deelschakels hoger.

Legsector

Eerste helft 2013 = 0 dd/dj

Tweede en derde keus middelen (3)

Wat is er al gebeurd?

Formularia KNMvD

• Richtlijnen voor zorgvuldig gebruik van antibiotica door DA

• In 2012 aangepast aan advies Gezondheidsraad

• In IKB Kip is gebruik formularium verplicht

Wettelijk

Verplichting gevoeligheidstest bij inzet derde keus middelen

UDD-regelgeving

• Met name van belang voor andere sectoren dan pluimvee

• Aanpak 2e 3e keus antibiotica voor gebruik bij individuele dieren

Tweede en derde keus middelen (4)

Traject

Discussies is gevoerd over aanpak en voorstel voor algemene lijn

Opstellen knelpuntenlijst met onderbouwing en oplossingsrichtingen

Bespreken knelpunten met (deel)sectoren

Oplossingsrichtingen: verbeteringen in keten en houderij

Afronden plannen 2014

Alle pluimveebedrijven in vleeskuikensector, legsector, kalkoensector

Tweede en derde keus middelen (5)

Aanpak derde keus middelen

Doel

Uitfasering naar nul (+) binnen nog vast te stellen termijn

• B ij uiterste noodzaak moet gebruik derde keus middel mogelijk zijn

onder randvoorwaarden.

• Formuleren knelpunten rond derde keus middelen per (deel)sectoren en

zoeken naar plannen om deze op te lossen.

Te bereiken door:

• DA moet wet en formularium volgen: gebruik moet hierdoor nog verder

naar beneden.

• Knelpunten. Zie hierboven.

• Aanspreken dierenartsen die te vaak derde keus middelen inzetten

• Pluimveehouder moet BGP aanpassen bij derde keus middel gebruik

Tweede en derde keus middelen (6)

Aanpak tweede keus middelen

Doel

Op termijn forse daling gebruik.

Voorlopige ideeën

• DA moet wet en formularium volgen: gebruik moet hierdoor nog verder

naar beneden.

• Verplicht stellen gevoeligheidstest bij tweede keus middelen

• In overleg met SDa benchmarkindicatoren vaststellen voor tweede keus

middelen.

Benchmarkrapporten

Individuele rapporten over het antibioticumgebruik in vergelijking met

andere bedrijven en het gemiddelde in betreffende sector.

Veel grafieken met: trend, situatie over verslagperiode, gebruik naar leeftijd

dieren, gebruik naar diagnose, gebruik naar antibioticum groep (eerste

tweede en derde keuze).

• BM-rapporten voor vleeskuikens sinds eind 2011

• BM-rapport DAP’s sinds eind 2011

• BM-rapporten kalkoenbedrijven sinds 2012

• BM-rapport kuikenleveranciers sinds 2013

• BM-rapport voerleverancier sinds 2013 (eenmalig)

• BM rapport opfokbedrijven: eind 2014

• BM-rapporten individuele dierenartsen eind 2014

Conclusies

• Mooie resultaten geboekt

- Reductie bij vleeskuikens

- Betrouwbare data en gedetailleerde info ander schakels en sectoren

- Forse reductie derde keus middelen vleeskuikenbedrijven

• Reductie antibioticagebruik algemeen moet doorgaan. Per deelsector

waar nodig aanscherpen

• Reductieaanpak tweede en derde keuze uitwerken en met tempo

invoeren

• Aanpak 2e en 3

e keus: forse consequentie voor de sector, maar aanpak

is onontkoombaar