Uit: CJP.be, 12 januari 2011. Vergeten dat je vergeet

Het Lortcher-syndroomDimitri Leue & Warre Borgmans

In het dagelijkse leven zijn Dimitri Leue en Warre Borgmans neef en nonkel. De dementie in hun familie verwerkten ze tot het aangrijpende, semibiografische theaterpareltje Het Lortcher-syndroom.

Warre Borgmans speelt Peer Lortcher, een man met een gezonde dosis lust en humor. Hij diept aan zijn tegenspeler (Dimitri Leue) verhalen op uit de oude doos: over zijn verre reizen naar Congo, de avonturen die hij daar beleefde met een mooie zwarte, en over zijn jaren bij het leger. Borgmans speelt de nonkel-verhalenverteller, en laat zijn personage Peer het leven door een aandoenlijk naïeve bril bekijken. Leue is de aangever en het klankbord: hij laat hem uitpraten maar staat zelf met beide voeten in de realiteit. Leue piert dieper in de stroom aan herinneringen van Peer, tot ze zichzelf ontmaskeren: Peer is immers nooit in de Congo of de "gleuf van een negerin" geweest, en zat ook nooit in het leger.

Dat besef komt hard aan. Peer Lortcher staat immers niet te liegen. Hij lijdt aan "de ziekte", een vorm van dementie die vaak voorkomt in zijn familie en daarom het Lortcher-syndroom genoemd wordt. Peer denkt dat hij 50 is, maar is in werkelijkheid al 72. In zijn herinneringen slaat hij een generatie over: hij denkt dat zijn zoon Marcel nog geboren moet worden. Terwijl die in de gedaante van Leue naast hem staat, en zelf al kinderen heeft. Wat Peer dan weer afkeurt, hij is bang dat "de ziekte" ook zijn kleinkinderen zal bereiken. Hij wil vermijden dat ze net als hem alles vergeten en het steeds voor de eerste keer moeten beleven, zoals een goudvis in een kom.

Muzikaal dagboek

In de overige vijf taferelen van deze prachtig uitgewerkte familievertelling gaan we terug in de tijd. Peer Lortcher wordt steeds lucider, en Leue speelt telkens andere personages, zoals Peers broer Selle, de man die wel echt naar de Congo ging en er een knappe zwarte aan de haak sloeg. Of zijn nonkel Tuur, die Peer met harde hand de liefde voor het klavier ("Gij speelt piano, ik hoest partituur")

en vier talen bijbracht. Pianist Antoon Offeciers speelt live de muziekstukken die Peer, ooit een succesvolle pianist, zich nu zelf niet meer herinnert. Muziek was zijn dagboek, waarin we nu mogen terugbladeren.

Deze omgekeerde chronologie past perfect bij Peers verergerende staat van dementie. De sobere, kurkbruine kostuums en decorstukken dragen bij tot dit nostalgische verhaal, waarbij gaandeweg alle puzzelstukjes in elkaar passen. Dimitri Leue schreef met Het Lortcher-syndroom een aangrijpend verhaal, waarin het zeker niet allemaal kommer en kwel is (daarvoor zijn Leue en Borgmans teveel speelvogel). Integendeel, de onvermijdelijke neergang van Peer wordt met de nodige humor en respect benaderd. Een niet te missen voorstelling.

Filip Tielens