97 890066 33054...˜„ april. Het sap moet op voor: . mei ˜. ˇ april ˇ. ˜ mei ˆ. ˜ april b...

9 7 8 9 0 0 6 6 3 3 0 5 4

9006633054_omslag.indd 1 16/12/2014 13:31:59

9006633054_bw.indb 1 20-08-2012 09:27:19

86

werkschrift blz. 52 maatschrift blz. 32 en 33 computer

Wat is het prijsverschil?

blok 6

C 1 Welke houdbaarheid hoort bij welk product?

les 1

Kies de goede houdbaarheidstijd bij elk product.

C 2 Waarom is het ene stuk kaas afgeprijsd?

C 3 Reken uit.Denk om de afronding op hele centen.

oude prijs –35% korting nieuwe prijs

€ 7,50 € 2,625 € 2,63 …€ 2 … … …€ 10 … … …€ 3,95 … … …€ 4,45 … … …

C 4 Hoelang is het houdbaar?

in de winkelwagen houdbaarheidsdatum consumeren binnen

yoghurt 03-02-11 … dagen

augurken ongeopend: 10-07-2014 … jaar

appelsap ongeopend: 15-04-11 … dagen

salami 28-01-11 … dagen

zaterdag

januari22

woensdag

maart16

1 week 2 weken

8 maanden

3 jaar 3 maanden

€ 3,99

Ten minste houdbaar tot 16-03-2011

Ten minste houdbaar tot 24-03-2011

−35%

9006633054_bw.indb 86 20-08-2012 09:30:05

87

werkschrift blz. 52 computer

les 2

C 1 Welke datum hoort erbij? a a 2 weken later.

8 april 28 april 17 mei 30 juni

b 3 weken later.09-09-12 20-07-13 20-02-12 15-12-13

C 2 Hoeveel kost het nu?

a a 25% korting

Van € 10,00 voor € …Van € 5,00 voor € …Van € 15,00 voor € …Van € 7,50 voor € …

b 35% korting

Van € 10,00 voor € …Van € 5,00 voor € …Van € 15,00 voor € …Van € 7,50 voor € …

b c 25% korting

Van € … voor € 15,00Van € … voor € 8,40Van € … voor € 11,70Van € … voor € 5,99

CD 3 Beantwoord de vragen.Je mag je rekenmachine gebruiken.

mannen 18-29 jaar

minder dan 63 kg 231

63-70 kg 349

68-72 kg 637

73-77 kg 630

78-82 kg 590

83-87 kg 372

88 kg of meer 544

Steekproef 3353 = 100%

vrouwen 18-29 jaar

minder dan 52 kg 317

53-57 kg 485

58-62 kg 715

63-67 kg 666

68-72 kg 475

73-77 kg 268

78 kg of meer 307

Steekproef 3233 = 100%

a a Hoeveel mannen en vrouwen zijn er samen onderzocht?

Wat is de kleinste gewichtsgroep bij de vrouwen?

b Hoeveel procent van de mannen is meer dan 82 kg?

Hoeveel mannen zijn minder dan 70 kg?

c Hoeveel procent van de vrouwen is meer dan 77 kg?

Hoeveel procent van de vrouwen is meer dan 60 kg?

b d Schat het gemiddelde gewicht van de onderzochte mannen.

Hoe ben je aan dat gewicht gekomen?

CD 4 Bereken de gemiddelden.Kun je het zonder je rekenmachine? a a Sander 43 kgNiels 59 kgSamira 41 kgBram 61 kg

b Yasmin 40,3 kgJelle 44,2 kgBritt 48 kgLars 51,9 kg

c Eva 43,28 kgMourad 54,7 kgKim 40 kgBoris 45,60 kg

b d Wat is het gemiddelde gewicht van allemaal?

Lichaamsgewicht van jonge mannen en vrouwen

b c 10 dagen eerder.5 juli 2011 6 maart 2011 07-11-11 01-01-10

blok 6

9006633054_86-91.indd 87 20-08-2012 12:05:46

88


les 3

C 1 Begrijp jij de etiketten.

muesli 400 gram

voedingswaarde per 100 gram

energie 1700 kJ (410 kcal)

eiwit 10 g

koolhydraten 61 g

waarvan suikers 24 g

vet 14 g

waarvan verzadigd 6,0 g

onverzadigd 7,5 g

transvet 0,2 g

voedingsvezel 9,5 g

natrium 0,16 g

a Op de verpakking staat:

Gemiddelde energiebehoefte per dag:mannen 2500 kcalvrouwen 2000 kcal

Welke rekensommen kun je maken? b Op een pak vruchtensap staat:

energie 190 kJ (45 kcal) per 100 mlEen glas sap (ca. 150 ml) bevat 68 kcal en 45 mg vitamine C.

Er staat: 190 kJ is 45 kcal. Klopt dat als je dat vergelijkt met wat in a staat?Gebruik je rekenmachine.

C 2 Hoeveel kilocalorieën kost het?

activiteit energieverbruik (kJ/uur) in kcal/uur

slapen tot 150 …zittend werk tot 600 …wandelen, timmeren, volleyballen tot 1250 …stevig wandelen, boenen, skiën tot 1700 …bergbeklimmen, basketballen tot 3000 …

C 3 Schat het aantal kilocalorieën.Rond de antwoorden af op 10-vouden. Controleer met je rekenmachine.

product in kcal in kilojoule (kJ)

bruine boterham 70 …chocoladereep 150 …bakje yoghurt 90 …glas appelsap (150 ml) 70 …fl esje bitter lemon (20 cl) 100 …kroket 145 …moorkop 200 …

� kcal = �,�� kJ

blok 6

9006633054_bw.indb 88 20-08-2012 09:30:08

89


les 4

Een volwassene die stevig doorloopt, loopt wel 6 km per uur.

De Vierdaagse van Nijmegenminimale afstanden voor:

12 tot 15 jaar 30 km

19 tot 49 jaar 50 km

60 jaar en ouder: 30 km

de rest 40 km

Een wandelaar die stevig doorloopt, verbruikt ongeveer 1700 kJ/uur. a a Manja (12) doet er 6 uur over. Hoeveel kJ energie verbruikt zij per dag? b Hoeveel kJ energie verbruikt Bram (29) per dag? b c Hoeveel kJ energie verbruikt mevrouw Cornelisse (53) in die 4 dagen?

C 2 Reken uit.Je mag je rekenmachine gebruiken.

Perzikenjam250 gram Ingrediënten:perzik 45%rietsuiker 39%water, citroensap

CD3 Reken uit zonder rekenmachine. a a245 + 1056 + 773 = 635 + 801 + 1225 = 441 + 144 + 876 = 655 + 309 + 903 =

b537 + 735 + 3751 = 609 + 790 + 2599 = 852 + 2008 + 785 = 777 + 666 + 7667 =

b c 14,56 + 3,9 + 0,5 = 700,5 + 4,06 + 60 = 0,34 + 345 + 67,8 = 678 + 67,8 + 6,78 =

CD4 Reken uit zonder rekenmachine. a a 406 − 289 = 916 − 619 = 1050 − 455 = 1500 − 554 =

b1670 − 344 = 6000 − 2159 = 4308 − 1347 = 7531 − 1357 =

c 45,6 − 0,7 = 3,71 − 1,8 = 307 − 99,3 = 800 − 12,36 =

b d 6 − 0,508 = 100 − 6,77 = 8 − 0,340 = 0,4 − 0,04 =

a a Hoeveel procent is de rest? b Hoeveel gram perzik zit er in het

potje? c En hoeveel gram rietsuiker? b d Suiker levert bijna 17 kJ per gram.

Hoeveel kJ bevat een pot jam?

C 1 Hoeveel energie kost wandelen?

CD5 Schat de bedragen.De familie Peters betaalt € 387,50 huur per maand.

a a Hoeveel betalen ze in 2 maanden? b Hoeveel betalen ze per kwartaal? c Hoeveel betalen ze in een halfjaar? b d Hoeveel betalen ze ongeveer per week?

blok 6

9006633054_bw.indb 89 20-08-2012 09:30:09

90les 5 herhalen

C 1 Kies het goede antwoord.Gekocht op 18 april 2010:

a a Linde opent de fles op 25 april. Het sap moet op voor:

1. 1 mei 2. 30 april 3. 2 mei 4. 29 april

b Hoelang is het vruchtensap ongeopend houdbaar?

1. Precies 1 jaar 2. 360 dagen 3. 13 maanden 4. 400 dagen

C 2 Bereken de BMI.Of je een gezond gewicht hebt, kun je zien aan de BMI. Dat betekent Body Mass Index: de verhouding tussen je lengte en je gewicht.

a Hoe reken je de BMI uit? Gebruik je rekenmachine.1 Vermenigvuldig je lengte met je lengte. Stel, je bent 1,52 m lang.

Dan doe je 1,52 × 1,52 = 2,3104.2 Deel je gewicht door de uitkomst bij 1. Rond af op 2 decimalen. Stel, je weegt 47 kg.

Dan doe je 47 : 2,3104 = 20,34. Dat getal is de BMI.3 Zoek in de goede tabel (jongens of meisjes) je leeftijd op. Kijk dan in welke kolom de BMI

staat. Stel, je bent een meisje van 12 jaar. 20,34 zit tussen 15,83 en 21,68 in. Je hebt dus een normaal gewicht.

Ten minste houdbaar tot 18.05.11Na het openen gekoeldca. 5 dagen houdbaar.

b b Reken nu van deze kinderen van 12 jaar de BMI uit.lengte gewicht

Amel 1,55 m 50 kg

Anouk 1,62 m 72 kg

Milan 1,76 m 80 kg

Julian 1,61 m 40 kg

BMI meisjes BMI jongens

leeftijd te licht normaal te zwaar obesitas leeftijd te licht normaal te zwaar obesitas

10 jaar < 14,78 14,78-19,86 19,86-24,11 > 24,11 10 jaar < 14,69 14,49-19,84 19,84-24,00 > 24,00

11 jaar < 15,25 15,25-20,74 20,74-25,42 > 25,42 11 jaar < 15,03 15,03-20,55 20,55-25,10 > 25,10

12 jaar < 15,83 15,83-21,68 21,68-26,67 > 26,67 12 jaar < 15,47 15,47-21,22 21,22-26,02 > 26,02

13 jaar < 16,43 16,43-22,58 22,58-27,76 > 27,76 13 jaar < 15,98 15,98-21,91 21,91-26,84 > 26,84

14 jaar < 17,01 17,01-23,34 23,34-28,57 > 28,57 14 jaar < 16,54 16,54-22,62 22,62-27,63 > 27,63

b c Het is eerste kerstdag. Hoelang is de fles nog ongeopend houdbaar?

1. 4 maanden 2. 5 maanden 3. 26 weken 4. 144 dagen

blok 6

9006633054_bw.indb 90 20-08-2012 09:30:10

91

even snel blz. 116 - 119 verder blz. 120 - 123 plus blz. 124 - 127 computer

les 5 oefenen

CD 3 Welke maat hoort erbij?

a a

2 1 2 … voor € 1,50

b

De brief weegt 20 …

c

1 … kaas voor € 6,50

b d

Een halve pil per 1 …lichaamsgewicht

CD 4 Reken uit.

CD 5 Bekijk de grafi ek. a a Welke maand heeft gemiddeld de meeste zonuren? b Welke 2 maanden hebben gemiddeld de

minste zonuren? c Wat is het gemiddelde aantal zonuren per dag in

de maand juli? b d Wat is het gemiddelde aantal zonuren per dag

in de maanden juni, juli en augustus samen? Geef het antwoord in uren en minuten nauwkeurig.

CD 6 Welk bedrag ontbreekt? a a b c

TOTAAL:

� �,�� ,�� ,��

Super

…

TOTAAL: � ��,��

d b e b f

TOTAAL:

� �,�� ,�� ,��

Super

…

TOTAAL: � ��,�� TOTAAL:

� ��,�� ,�� ,�� ,��

� ��,��

Super

…


TOTAAL:

� �,�� ,�� ,�� ,��

� ��,��

Super

…

TOTAAL: � ��,��TOTAAL:

� �,�� ,�� ,�� ,��

� ��,��

Super

…

TOTAAL: � ��,�� TOTAAL:

� ��,�� ,�� ,�� ,��

� ��,��

Super

…


apr mei juni juli aug sep okt

Gemiddeld aantal uren zonNederland De Bilt

��

��

Medicijn voor de

poes

a a Hoeveel kost 750 g? b Hoeveel kost 200 g? c Hoeveel kost 3 ons? b d Hoeveel kost 121 g?

Kies uit: g of kg.

blok 6

9006633054_bw.indb 91 20-08-2012 09:30:12

92


blok 6les 6

C 1 Bekijk deze tabel met afstanden in kilometers en tijd.

Am

ster

dam

Arn

hem

Den

Haa

g

Gro

ning

en

Maa

stri

cht

Rot

terd

am

Utr

echt

Amsterdam 105 65 188 216 79 43 A

Arnhem 1:15 125 170 181 118 71 F

Den Haag 0:53 1:23 235 232 26 64 S

Groningen 1:56 1:50 2:22 349 249 188 T

Maastricht 2:18 1:56 2:20 3:32 203 182 A

Rotterdam 1:05 1:22 0:26 2:31 2:12 59 N

Utrecht 0:45 0:57 0:51 1:58 1:55 0:51 D

TIJD

a Wat betekenen de cijfers en getallen? b Wat is de afstand tussen Amsterdam en Maastricht? c Hoelang doe je daarover en met welk vervoermiddel?

C 2 Bereken de gemiddelde snelheid.Kijk naar de tabel in opgave 1.a Zoek op wat de afstand is tussen Rotterdam en Amsterdam en kijk hoelang je erover doet. Schat de

gemiddelde snelheid. b Reken nu uit wat de gemiddelde snelheid precies is. Rond af op 1 decimaal. c Wat kun je zeggen over de snelheid?

C 3 Wat is de snelheid op de weg tussen Arnhem en Groningen?Kijk naar de tabel in opgave 1.

C 4 Hoeveel kilometer is het ongeveer? Het is niet druk en er zijn geen fi les op de A9.

Amsterdam �� minutenBadhoevedorp �� minuten

9006633054_bw.indb 92 20-08-2012 09:30:15

93


les 7

C 1 Hoeveel moet je betalen voor deze speeltijden?

Rond alle getallen af op 2 decimalen.

a a0:30 uur € 0,500:15 uur 0:40 uur 0:20 uur

b1:40 uur 0:10 uur 0:25 uur 2:50 uur

c0:42 uur 0:48 uur 0:31 uur 0:44 uur

b d3:45 uur 5:24 uur 0:03 uur 2:22 uur

C 2 Kies het goede antwoord.De snelheden zijn afgerond op hele getallen. a aafstand: 150 kmreistijd: 1:30

De snelheid is:1. 120 km/u2. 100 km/u3. 115 km/u4. 75 km/u

b

afstand: 235 kmreistijd: 3:10


b cafstand: 193 kmreistijd: 1:53


CD 3 Waar hoort de komma? a a

125 l

b

145 m

c

250 kg

d

€ 125

b e

5450 cm2

�:�� uur = uur = �,�� uur

Het kost dus � �,��

��

CD 4 Beantwoord de vragen.

60 km

❱❱❱❱❱❱ ❱❱❱❱❱❱

time 00.05.00lap 1

time 00.05.00lap 1

time 00.05.00time 00.05.00lap 1

time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00time 00.05.00lap 1lap 1lap 1lap 1lap 1lap 1lap 1lap 1lap 1lap 1lap 1lap 1lap 1lap 1lap 1lap 1

a 1,45 m

Jelka heeft 7 15 deel gefi etst.

Rachid heeft 5 12 deel gefi etst.

a a Hoeveel km heeft Rachid gefi etst? b Hoeveel km heeft Jelka gefi etst? c De snelste rijdt 20 km/u. Hoelang rijdt

die al? b d Wat is de snelheid van de ander?

1 uur voor € 1

blok 6

9006633054_bw.indb 93 20-08-2012 09:30:19

94


les 8

C 1 Bekijk het bankafschrift.

afschrift betaalrekeningdatum betaalrekening pagina volgnr.

15-4-2011 1234567 1 van 2 2

totaal bijgeschreven bedrag vorig saldo

75,00 4,67

totaal afgeschreven bedrag nieuw saldo

83,45 −3,78

a Wanneer is dit afschrift gemaakt? b Wat betekenen de bedragen 75,00 en 83,45? c Wat betekenen de saldo’s? d Hoe bereken je het nieuwe saldo?

C 2 Hoe kan het volgende bankafschrift eruitzien?

afschrift betaalrekeningdatum betaalrekening pagina volgnr.

... 1234567 ... ...

totaal bijgeschreven bedrag vorig saldo

... − 3,78

totaal afgeschreven bedrag nieuw saldo

... 63,40

C 3 Hoeveel moet je storten om een saldo van € 25 te krijgen?

vorig saldo nieuw saldo bijgeschreven

− 4,50 25 …− 9,95 25 …− 16,04 25 …

C 4 Wat is er gebeurd?a

vorig saldo nieuw saldo

35,00 −10,75

b


204,76 0,00

c


35,00 46,67

d


– 3,55 −12,05

blok 6

9006633054_bw.indb 94 20-08-2012 09:30:19

95


les 9

C 1 Wat wordt het nieuwe banksaldo?

saldo afgeschreven bijgeschreven nieuw saldo

a a 12,38 3,50 …b 10,42 12,25 …c − 6,65 20 …

b d − 4,80 17,45 10 …

C 2 Vul de bedragen aan tot € 35. a a 14

29,43

0,85

−10

b

28,32

− 5,55

−18,05

−53

c

0

7,91

−34,15

−12,34

b d 35

−35

−30,01

30,01

C 3 Reken uit. a a Is het totaalbedrag kleiner of groter dan € 400? b Het banksaldo van Mevrouw Wassink

was vóór de betaling € 465,77. Wat ishet nieuwe saldo?

c Als het nieuwe banksaldo precies € 50wordt, wat was dan het oude saldo?

b d Als het nieuwe saldo het derde deel is vanhet oude, wat was dan het oude saldo?

CD 4 Lees de thermometers af. a a Hoeveel graden

is het op de thermometers?

b Hoeveel graden is het op de thermometers?

c Hoeveel graden is de temperatuur gestegen of gedaald?

d Hoeveel graden is de temperatuur gestegen of gedaald?

TOTAAL: � …

� Jeans � ��,�� T-shirt � ��,�� Winterjas � ��,�� Sokken � �,�� Schoenen � ��,�� Rok � ��,�� T-shirt � ��,�� Ondergoed � ��,�� Short � ��,�� Blouse � ��,��

Kassabonrui len binnen 8 dagen

aantal omschrijving prijs eur0

U heeft betaald. Tot z iensU heeft betaald. Tot z iens

TOTAAL: � … U heeft betaald. Tot z iensU heeft betaald. Tot z iens

5

10

15

-5

0

-10

5

10

15

-5

0

-10

5

10

15

-5

0

-10

5

10

15

-5

0

-10

5

10

15

-5

0

-10

5

10

15

-5

0

-10

5

10

15

-5

0

-10

5

10

15

-5

0

-10

maandag9 uur 19 uur

dinsdag9 uur 19 uur

…………

…………

…………

…………

blok 6

9006633054_bw.indb 95 20-08-2012 09:30:21

96les 10 herhalen

C 1 Bereken de reistijd in uren en minuten.Na elke 2 uur rijden wordt een kwartier gerust. a a De afstand is: 210 km. De gemiddelde snelheid is 70 km/u.

b De afstand is: 200 km. De gemiddelde snelheid is 80 km/u.

c De afstand is: 130 km. De gemiddelde snelheid is 75 km/u.

b d De afstand is: 550 km. De gemiddelde snelheid is 88 km/u.

C 2 Bereken de gemiddelde snelheid.

afstand reistijd gemiddelde snelheid

a a 50 km 0:30 … km/u

b 60 km 0:30 … km/u

c 140 km 0:40 … km/u

b d 94 km 1:05 … km/u

C 3 Kies het goede antwoord. a aEr staat nog € 15,25 op je rekening. Je pint € 9,50.

Je saldo wordt:1. € 24,752. € 6,253. € 5,754. € −6,25

bEr staat nog € 31,46 op je rekening. Je pint € 19,90.

Je saldo wordt:1. € 12,442. € 11,543. € 11,564. € 12,56

b cEr staat nog € 12,77 op je rekening. Je pint € 17,85.

Je saldo wordt:1. € 30,622. € −5,083. € −4,924. € 5,08

C 4 Bekijk de grafiek en beantwoord de vragen.Samira heeft elke dag om 8 uur ’s morgens en 2 uur ’s middags de buitentemperatuur gemeten. Ze heeft er een grafiek van gemaakt.

a a Welke lijn geeft de ochtendtemperatuur aan? En welke de middagtemperatuur?

� ��

� �

�

�

��

��

zozavrdowodima

°C

b Wanneer was het ’s morgens het koudst? Met welke temperatuur?

c Wanneer was het ’s middags het warmst? Met welke temperatuur?

b d Wanneer was het temperatuurverschil het grootst? Met welk verschil?

blok 6

9006633054_bw.indb 96 20-08-2012 09:30:22

97


les 10 oefenen

Sport

Sport

Sport

Sport

Sport

Sport

Sport

Sport

Sport

Sport

CD 5 Reken met uren en minuten. Hoeveel uren en minuten zijn het?

a a 5 1 2 uur 2 1

4 uur 3 1 3 uur 1 1

6 uur

b 3 1 10 uur 4 3

4 uur 2 2 3 uur 5 5

6 uur 6 9 10 uur

Hoeveel uren zijn het?

c 1 dag (etmaal) 1 1 2 dag 2 1

3 dag

b d 3 3 4 dag 1 5

6 dag 3 8 dag 2 7

8 dag 1 5 12 dag

CD 6 Beantwoord de vragen. a a Wie is het verst? b Hoeveel bladzijden heeft Luuk

gelezen? c Hoeveel bladzijden moet Sander nog

lezen? b d Luuk leest 18 bladzijden in een uur.

Hoeveel tijd doet hij over de rest?

CD 7 Wat is de afgelegde afstand?

CD 8 Halveer de getallen.Controleer je antwoorden door die weer te verdubbelen. a a50,50 30,30 4,04

b20,20 18,18 16,16

c16,4 15,4 15,1

b d1,1 1,01 3,03

Ik heb deel gelezen.��

Ik heb deel gelezen.��

Luuk Sander

120 bladzijden

a a

19.40

29.10

b

56.06

87.41

c

18.49

31.17

b d

39.11

51.20

b e

84.56

103.94

blok 6

9006633054_bw.indb 97 20-08-2012 09:30:26

98


C:capaciteit: �� GBgebruikt: �� bytes �� GBbeschikbaar: �� bytes �� GB

blok 6les 11

C 2 Reken met MB en GB.Op de usb-stick met het grootste geheugen kunnen wel 6000 foto’s.Hoeveel foto’s kunnen er op de andere 2 usb-sticks?

C 3 Wat kan er nog op de harde schijf?a Kijk naar de getallen bij het cirkeldiagram. Hoe groot zijn die getallen ongeveer? Kun je het eerste getal

uitspreken? b Je kocht de computer met een harde schijf van 250 GB. Hoe kan dat?

C 4 Hoeveel muziek past er op de mp3-speler?Een minuut geluid kost ca 1 MB.a Een liedje van 3 1

2 minuut kost ongeveer … MB. b Hoeveel liedjes van deze lengte kunnen er op deze mp3-speler? c Hoeveel uur muziek past er op een mp3-speler van 16 GB?

1 byte = 1 letter1 kilobyte (kB) = 1000 letters1 kilobyte (kB) = 150 woorden1 kilobyte (kB) = 1

2 bladzijde van dit rekenboek

10 = deca100 = hecto (10 × 10)1000 = kilo (10 × 10 × 10 )1 000 000 = mega (10 × 10 × 10 × 10 × 10 × 10)1 000 000 000 = giga (10 × 10 × 10 × 10 × 10 × 10 × 10 × 10 × 10)1 000 000 000 000 = 1 tera

a Hoeveel bladzijden heb je nodig voor 1 TB? b Wat is een tera?

Vergelijk:

16 GB

10 = deca

1,99 GHz-processor

512 MB werkgeheugen

1 TB vaste schijf

12 x dvd-speler

22" beeldscherm

8 usb-poorten

C 1 Wat betekenen al die getallen?

9006633054_bw.indb 98 20-08-2012 09:30:30

99


les 12

C 1 Beantwoord de vragen.

a a Hoeveel mm lang is deze pocket-pc? b Hoeveel weken standbytijd heeft dit toestel? c Als dit toestel een harde schijf heeft van 32 GB, hoeveel foto’s van 1,4 MB kunnen daar dan

op? Rond af op een 1000-voud. b d Hoe groot zijn de toetsen van het qwerty-toetsenbord? Vergelijk met een computer in het

lokaal.

C 2 Schrijf de getallen in cijfers. a adriehonderdduizend twee miljoen

bvijf miljard half miljard

c1,4 miljard twee biljoen

b d0,025 miljard 3 4 biljoen

C 3 Reken uit. a a 1 miljoen gedeeld door 1000 b 2 miljoen gedeeld door 8

CD4 Verdubbel de getallen.Je mag je rekenmachine niet gebruiken. a a375 950 595 799

b1045 2085 3905 6555

c10 500 45 055 50 550 12 750

b d500 550 120 750 545 050 365 563

CD5 Halveer de breuken. a a 2 5

1 2

.

2 8

1 10

b 4 7

3 4

1 3

3 5

c1 1

2

2 2 3

3 3 4

3 3 5

b d 4

3

1 1 10

3 9

1 5 9

c 1 miljard gedeeld door 500 b d 1 biljoen gedeeld door een 1 2 miljoen

Hoeveel mm lang is deze pocket-pc? 102 mm

Prijs los toestel: € 528Gesprekstijd: tot 8 uurStandbytijd: tot 336 uurGewicht: 165 gramAfmetingen: 102 × 51 × 18,05 mm(l × b × d)

Bijzonderheden:3.2 MP-cameraBluetoothWiFiGPS-ontvangerTouchFLO 3D-navigatieMicroSD-kaartslotQwerty-toetsenbord

blok 6

9006633054_bw.indb 99 20-08-2012 09:30:31

100

C 3 Reken uit.

C 2 Wat betekent 22"?


les 13

C 1 Bekijk deze computerschermen.a Welke vorm past bij de schoolcomputers? b Welke maat hebben de computerschermen in het lokaal?

a Mijn mp3-speler heeft een 4"-scherm. Hoe lang is de diagonaal in cm? b Onze computer heeft een scherm van 22". Hoe lang is de diagonaal in cm? c Onze eerste computer had een scherm met een diagonaal van ongeveer 35 cm. Hoeveel inch is dat?

C 4 Meet het tv-scherm en het digibord in het lokaal.Welke afmetingen heeft het scherm? En hoe verhouden de breedte en hoogte zich?

van � 218

voor � 175

1 2 3

a Het is een 22"-scherm. Wat is er dan 22" lang? b Hoe reken je de 22 inch om in centimeters met je rekenmachine? a b

blok 6

LOVE

HITS

CD van het jaar

� ��,-

NUvoor de helft van de prijs

LOVEHITS

�,��

�,��,��

�,��

�,�

�

a

�

b

�� bekers

welk deel is meer? �� of �

� ?

9006633054_bw.indb 100 20-08-2012 09:30:34

101


les 14

C 1 Bekijk deze rechthoeken.1

a a Meet de langste kanten. b Meet de kortste kanten. c Welke rechthoeken hebben de vorm van een tv-scherm? b d Bedenk 2 extra rechthoeken die de vorm van een tv-scherm hebben.

C 2 Reken om.Gebruik je rekenmachine. Rond af op 2 cijfers achter de komma. a a 1 inch = … cm10 inch = … cm 5 inch = … cm

b14 inch = … cm17 inch = … cm19 inch = … cm

c1 " = … mm3 " = … mm7,5" = … mm

b d 1 cm = … inch 2,5 cm = … inch30,48 cm = … inch

CD3 Hoeveel kosten deze computers?Je mag je rekenmachine gebruiken. a a

Inclusief btw kost hij:

b


c


b d

Exclusief btw kost hij:

CD4 Hoeveel procent zijn de prijzen gestegen?Je mag je rekenmachine gebruiken.Rond af op hele procenten. a aVan € 100 naar € 125 Van € 200 naar € 220

bVan € 150 naar € 175 Van € 89 naar € 99

cVan € 5,90 naar € 6,20 Van € 7,75 naar € 7,99

b dVan € 113 naar € 115 Van € 4,85 naar € 9,99

� inch = �,�� cm

2 3 4

blok 6

� 645exclusief 19% btw



� 599inclusief 19% btw

9006633054_bw.indb 101 20-08-2012 09:30:38

102les 15 herhalen

C 1 Kies het goede antwoord.

jaar 199025 MB

jaar 2010500 GB

a a Welk getal hoort bij 25 MB?

1. 250 Kb 2. 2500 Kb 3. 25 000 Kb 4. 250 000 Kb

C 2 Hoeveel ruimte is er nog beschikbaar op de harde schijf? a a

capaciteit: 100 GB

b

capaciteit: 250 GB

c

capaciteit: 550 GB

b d

capaciteit: 1,2 TB

C 3 Reken uit. a a1 inch = 2,54 cm2 inch = … cm3 inch = … cm4 inch = … cm

b15 inch = … cm20 inch = … cm25 inch = … cm35 inch = … cm

b c Rond af op een heel getal. 1 m = … inch 0,5 m = … inch 1 dm = … inch 30,48 cm = … inch

C 4 Kies de goede antwoorden.

a a Je koopt het apparaat voor:

1. minder dan de helft 2. meer dan de helft 3. precies de helft

b Welk getal hoort bij 500 GB?

1. 5000 MB 2. 50 000 MB 3. 500 000 MB 4. 5 miljoen MB

b c Op 2 MB kunnen 1000 A4’tjes. Hoeveel kunnen er op 500 GB?

1. 25 miljoen 2. 250 miljoen 3. 25 miljard 4. 2,5 miljard

b Je koopt het met een korting van:

1. 50% 2. 50,14% 3. 49,86%

b c Breedte en hoogte van het beeldscherm verhouden zich als:

1. 7 : 4 2. 25 : 17 3. 10 : 7

Breedte en hoogte van het beeldscherm verhouden zich als:

Breedbeeld

Navigatiesysteem

Normaal € 139,50

Alleen vandaag

€ 69,95

1 MB = 1000 kB1 GB = 1000 MB

Kijk naar het plaatje.

gebruiktbeschikbaar

blok 6

9006633054_bw.indb 102 20-08-2012 09:30:40

103


les 15 oefenen

b cprijs betaald terug

€ 65,25 …

€ 8,99 …

€ 149 …

€ 265,95 …

CD5 Beantwoord de vragen.Wesley doet schilderwerk voor € 27,50 per uur.

a a Hoeveel uur werkt Wesley op maandag? b Op welke dag werkt hij het langst? En hoeveel uur? c Hoeveel uur werkt hij op de resterende dagen? b d Hoeveel verdient hij deze week in totaal?

vertrek aankomst overstap via

15.16 16.51 2 Utrecht

15.18 17.18 0 Arnhem

a a Wat is de reistijd als je via Arnhem reist? b Wat is de reistijd als je via Utrecht reist? c Wat is het verschil in reistijd? b d Meester Douwsma neemt op de heenweg de kortste weg, blijft 2 uur in Den Bosch en gaat

via Arnhem terug. Hij vertrekt om 18.44 uit Den Bosch. Hoelang is hij onderweg geweest?

CD7 Hoeveel geld krijg je terug?Denk om de afronding. Je krijgt geen munten van 1 en 2 cent terug. a aprijs betaald terug

€ 16,80 …

€ 12,40 …

€ 7,50 …

€ 0,95 …

b

prijs betaald terug

€ 1,13 …

€ 7,24 …

€ 2,39 …

€ 2,44 …

maandag 09.30 - 16.00

dinsdag 14.00 - 17.30

woensdag 11.00 - 15.30

donderdag 10.15 - 15.45

vrijdag 08.45 - 18.00

CD6 Bereken de reistijd van Zwolle naar Den Bosch.

blok 6

9006633054_bw.indb 103 20-08-2012 09:30:43

104


blok 6les 16

C 1 Welke sommen kun je maken? Windpark WestereemsEemshaven, 16 mei

Het park omvat 88 windturbines van bijna 100 m hoog en een rotordiameter van 80 m levert jaarlijks 470 miljoen kilowat tuur stroom voor meer dan 250 000 huishoudens.

C 2 Hoeveel bespaar je met zonnepanelen?

C 3 Reken uit.Kijk naar de tekening bij opgave 2.Wat is de oppervlakte van het dak?

C 4 Reken uit.

Weet je nog? 1 m2 zonnepaneel vervangt 50 m3 gas.

Hoeveel m2 zonnepaneel had je in 2007 nodig om het gasverbruik terug te verdienen? En in de jaren 1980, 1990 en 2000?

�

��

��

��

��

��

’�� ’�� ’�� ’�� ’�� ’�� ’�� ’�� ’�� ’�� ’��

m� per inwoner

� m� � m� � m�

Dat scheelt �� m� aardgas per jaar.

9006633054_bw.indb 104 20-08-2012 09:30:45

105


les 17

C 1 Reken om. a a5 MW = … W

1 2 MW = … W

2 1 2 MW = … W

1 10 MW = … W

b1000 kW = … MW

3500 kW = … MW

1000 W = … kW

200 W = … kW

b c2250 W = … kW

0,32 MW = … kW

95 kW = … MW

5 8 MW = … kW

C 2 Reken uit. a a Het dak van de familie Kromhout is aan de zuidkant 50 m2 groot. 2

5 deel bestaat uit zonnepanelen. Hoeveel m2 is dat?

b Bij de familie Turan bestaat 1 4 van het dak (5,4 bij 7,2 m) uit zonnepanelen.

Hoeveel m2 is dat? b c 28% van het dak van de familie Maassen bestaat uit 16 m2 zonnepanelen.

Wat is de oppervlakte van het dak?

CD 3 Maak de sommen.Je mag je rekenmachine niet gebruiken. Denk aan verdubbelen en halveren. a a20 × 54 =

5 × 46 =

30 × 32 =

15 × 25 =

b25 × 36 =

35 × 14 =

16 × 53 =

18 × 55 =

c2 1

2 × 24 =

3 1 3 × 63 =

1 2 5 × 125 =

3 7 × 105 =

b d5 1

2 × 22 =

3 1 6 × 126 =

65 × 75 =

64 × 76 =

CD 4 Reken uit. a a 91 : 7 =

144 : 12 =

96 : 6 =

105 : 15 =

b525 : 25 =

525 : 15 =

895 : 5 =

256 : 16 =

c363 : 33 =

222 : 6 =

333 : 37 =

801 : 9 =

b d1001 : 11 =

2525 : 2 1 2 =

800 : 6 2 3 =

5 1 2 : 3 2

3 =

� MW = � �� W.

CD 5 Wat hoort erbij?

a aGewicht:1. 0,25 kg2. 2,5 kg3. 25 kg4. 250 kg

bOppervlakte:1. 38 m2

2. 38 dm2

3. 38 mm2

4. 38 cm2

b cInhoud:1. 22 cm3

2. 2,2 m3

3. 0,22 dm3

4. 220 mm3

Kies het goede antwoord.

blok 6

9006633054_bw.indb 105 20-08-2012 09:30:46

106


les 18

C 1 Hoe werk je met coördinaten?Gebruik een atlas.a Welke provincie is dit? b In welk vak ligt Meppel? c In welk vak ligt Assen? d En de andere 3? e In welk vak ligt Coevorden?

C 2 Hoe werk je met puntcoördinaten?a Zoek de punten (1,5) en (5,2). Zie je waarom

die punten zo genoemd worden? b Waar liggen (5,1) en (3,4)? c Wat zijn de coördinaten van P, Q en R?

C 3 Bepaal de coördinaten.Teken de figuur eerst na.A en B zijn 2 van de 4 hoekpunten van een vierkant.Wat zijn de coördinaten van de andere 2 hoekpunten?

C 4 Zoek zelf coördinaten.a Wat zijn de coördinaten van B? b En die van C? c En D? d Welke bijzondere punten zijn nog niet

genoemd?

A B C D E F

A B C D E F

� � � � � �

�

�

�

�

�

�

�

�

�

(�,�)

(�,�)

R

Q

P

� � � � �

�

�

�

�

�

�

A

B

� � � � �-� -� -� -� -�

�

�

�

�

�

�

A

B

D

C

blok 6

9006633054_bw.indb 106 20-08-2012 09:30:47

107


les 19

C 1 Bereken de coördinaten in het rooster.Wat zijn de coördinaten van:

a a A en B b C en D c E en F b d G en H

CD2 Rond af op hele getallen. a a23,4

34,5

45,09

99,51

b400,7

336,499

0,503

0,48

c98,76

9,50

10,10

0,9999

b d 5 1

2

13 5 9

60 3 7

1 1 6

CD3 Mag je afronden?

a Telefoonnummer 030 329 22 397

CD4 Maak van de breuken kommagetallen.Rond af op 2 cijfers achter de komma. Je mag je rekenmachine gebruiken. a a 1 2

1 4

1 5

4 5

b 3 4

1 25

3 20

1 40

c 1 7

3 8

10 11

2 7

b d2 4

7

3 2 3

8 7 8

31 365

�

-�

-�

-�

-�

-�

G H

� � � � �

�

�

�

�

�

�

D

B

C

E

F

-� -� -� -� -�

A

b Schoenmaat 38

c Gewicht 64,6 kg

d Geboortedatum 14-12-98

e De Eiffeltoren in Parijs is 324 m hoog.

f Van Amsterdam naar Utrecht is het 39 km. g Postcode 1017 ZS

h Autokenteken 25 – JNP – 6

blok 6

9006633054_bw.indb 107 20-08-2012 09:30:48

108

a a b b c

C

A

�

�

�

-�

-�

-� -� � �

C

A

�

�

�

-�

-�

-� -� � �

C

A

-�� -� � ��

��

��

�

-�

-��

C 2 Kies het goede antwoord.

a a Per 1 m2 heb je ongeveer … dakpannen nodig.

1. 102. 153. 204. 25

b Op een dak van 7 bij 5 m gaan ongeveer … dakpannen.

1. 352. 1753. 3504. 700

b c Op een dak van 10 m breed liggen 594 dakpannen. Ik tel in de hoogte:

1. 9 dakpannen2. 11 dakpannen3. 15 dakpannen4. 18 dakpannen

C 3 Wat zijn de coördinaten?Gebruik je liniaal. a a b b c

C 4 Een rechthoek.A en C zijn telkens hoekpunten van een rechthoek. Wat zijn de coördinaten van de 2 andere hoekpunten? Noem die punten B en D.

A

(�,�)

B

(�,�)

C

(�,�)

Van elke dakpan zie je 30 cm bij 33 cm.

les 20 herhalen

C 1 Hoeveel m2 zonnepaneel is er nodig? a a b c b d

familie Smit familie De Groot familie Hassouni familie Blom

gasverbruik in m3 2000 2400 1750 3225


blok 6

Kies het goede antwoord.

gasverbruik in m 2000 2400


FIRMA JANSSENMet onze zonnepanelen van 5 m2 bespaart u per jaar 1000 m3 gas

9006633054_104-109.indd 108 21-09-2012 10:15:37

109


les 20 oefenen

CD 5 Reken om. a a 2,5 m = … cm 0,5 km = … m 4,3 cm = … mm 1200 m = … km

b 1 cm2 = … mm2 5,5 cm2 = … mm2 83 dm2 = … m2 10 mm2 = … cm2

c2 ha = … m2 5 ha = … ca 2,6 a = … ca 0,90 ha = … ca

b d0,3 a = … m2 0,05 ha = … m2 1,7 ca = … m2 3 km2 = … ha

CD 6 Reken om. a a1 cm3 = … mm3 1 dm3 = … cm3 2 m3 = … dm3 0,1 m3 = … dm3

b 0,5 dm3 = … cm3 150 cm3 = … dm3 1750 cm3 = … dm3 1300 dm3 = … m3

b c 0,3 dm3 = … l 250 cm3 = … l 0,025 m3 = … l 35,7 l = … m3

CD 7 Reken om. a a2 kg = … g

1 2 kg = … g

1 4 kg = … g

0,75 kg = … g

b3 dl = … l

5 cl = … ml

0,6 l = … ml

2 1 2 dl = … ml

c 1 2 l = … cl

1 4 dl = … ml

3 4 dl = … cl

0,01 l = … ml

b d 1 1

2 m3 = … l

50 ml = … l

175 cl = … l

5 8 l = … ml

CD 8 Wat is de inhoud van de kubus? a a Als hij 10 cm hoog is? b Als hij 8 cm breed is? c Als hij 11 cm hoog is? b d Als hij 12 1

2 cm diep is?

CD 9 Hoeveel lopen de klokken voor of achter?

a a b c d b e

Het is nu precies10 over 10.

b f

blok 6

9006633054_bw.indb 109 20-08-2012 09:30:52

110


blok 6les 21

C 1 Hoe zie je deze fi guren?

C 2 Hoeveel blokjes?

C 3 Hoeveel blikken zijn het?

a Uit hoeveel blokjes bestaat de onderste laag? Uit hoeveel blokjes bestaan de lagen erboven?

b Uit hoeveel blokjes is de hele trap opgebouwd? c Met hoeveel blokjes bouw je een trap van 5 treden? d Met hoeveel blokjes bouw je een trap van 6, 7, 8, 9 en

10 treden? e Stel: je legt de hele fi guur vol met blokjes. Hoeveel blokjes

zijn er nodig voor een kubus van 2, 3, 4, 5 tot en met 10 lagen hoog?

De piramide is als volgt opgebouwd:

bovenste laag onderste laag

enzovoort

9006633054_bw.indb 110 20-08-2012 09:30:54

111


les 22blok 6

Kijk eerst naar het voorbeeld.

Van de 1000 kinderen zijn:

480 nooit ziek

330 zelden ziek

190 regelmatig ziek

a a

Ongeveer 1 op de 2

kinderen doet aan sport.

25% sport nooit.

1 4 deel sport heel veel.

b 68% kiest rood,

1 4 deel groen,

de rest blauw.

b c 1 op de 4 kinderen fietst

naar school.

1 op de 3 wordt gebracht.

C 1 Bekijk deze kubus.

C 2 Bekijk deze figuren.

C 3 Reken uit.

CD4 Maak bij elk tekstje een cirkeldiagram.

a a Uit hoeveel grote blokken bestaat deze kubus? b Hoeveel van de kleinste blokjes zitten in de kubus? c Uit hoeveel kubussen bestaat het hele bouwwerk? b d Als alle grote blokken net zo verdeeld zijn als de voorste,

hoeveel blokjes van elk type krijg je dan?

1 2

a a Wat is de oppervlakte (in cm2) van 1 vlak? b Wat is de oppervlakte van de hele kubus? c Wat is de inhoud (in cm3) van de kubus? d Stel: je verdubbelt alle maten. De kubus wordt 4 cm hoog.

Wat is nu de oppervlakte? En wat is nu de inhoud? b e Stel: je verdubbelt de maten nogmaals. De kubus wordt nu 8 cm hoog.

Wat is nu de oppervlakte? En wat is nu de inhoud?

a a Uit hoeveel blokjes bestaat figuur 1? b Hoeveel blokjes moeten er nog bij om de kubus af te bouwen? b c Hoeveel blokjes moeten er nog bij in figuur 2 om deze kubus af te bouwen?

2 cm

9006633054_bw.indb 111 20-08-2012 09:30:56

112


les 23blok 6

C 1 Zou je in een kubus willen wonen?

C 2 Reken uit.

C 3 Welke vorm hebben de vloeren?

Welke vormen hebben de vloeren van het blauwe en het gele huis? Elk huis heeft 4 verdiepingen.

De schaal van het blauwe kubushuis in opgave 1 is 1 : 500.Wat is de oppervlakte van alle vloeren van het blauwe kubushuis samen?

Elk gebouw heeft 4 verdiepingen.

a b c d e

Kubuswoningen in Helmond.

Architect: Piet Blom

9006633054_bw.indb 112 20-08-2012 09:31:00

113


les 24blok 6

C 1 Bekijk deze figuur.

C 2 Teken en kleur.

C 3 Teken na.

a a Hoeveel vierkanten tel je binnen het grote vierkant? b We spreken af dat het grootste witte vierkant een oppervlakte 1 heeft. Hoe groot is dan het

volgende witte vierkant?c En wat is de oppervlakte van de andere witte vierkanten? b d Milan zegt: ‘De witte vierkanten zijn samen 1

3 deel van de hele figuur.’ Heeft hij gelijk? Leg je antwoord uit.

1 2 3 4

Maak er een kubus van.

a a Kijk goed naar de figuren. Teken ze na op ruitjespapier. Kleur figuur 1 in met 3 verschillende kleuren.

b Kleur zo ook de figuren 2 en 3 in met 3 kleuren. Zorg voor regelmaat en symmetrie. b c Hoeveel kleuren heb je nodig bij figuur 4 zonder dat rechthoeken met dezelfde kleur aan elkaar

grenzen? Bedenk dat eerst en kleur de figuur daarna in.

a a b b c

9006633054_bw.indb 113 20-08-2012 09:31:02

114les 25 herhalen

blok 6

C 1 Reken uit.

C 2 Teken plattegronden.

C 3 Hoeveel vlakken heeft elke fi guur?

C 4 Bekijk dit bouwwerk van 7 kubussen.

De stapel stenen heeft de vorm van een kubus. a a Wat is de dikte van 1 steen? b Wat is de oppervlakte van de bovenkant? c Wat is de oppervlakte van 1 steen? b d Hoeveel dm3 is 1 steen?

a a Teken de plattegrond van bouwsel 1.b Bouwsel 1 zou ook nog een andere plattegrond kunnen hebben. Teken die plattegrond.c Teken een plattegrond van bouwsel 2. b d Teken een tweede plattegrond van bouwsel 2. Is er nog een derde mogelijk?

a a b c b d

De hoogte is 24 meter.

28 cm

a a De voorkant wordt blauw geverfd. Hoeveel m2 is dat? b Beide zijkanten worden geel geverfd. Hoeveel m2 is dat? b c Wat is de oppervlakte van het bouwwerk?

Teken plattegronden.

1

voorzijde

2

voorzijde

9006633054_bw.indb 114 20-08-2012 09:31:05

115


les 25 oefenenblok 6

CD8 Reken uit.

CD5 Hoe laat gaan de kinderen uit groep 8 naar bed?

CD6 Welk percentage ligt het dichtst bij de breuk?

CD7 Zoek groepjes van 2 getallen die samen 3 1 2 zijn.

Bedtijd van 50 kinderen

aantal bedtijd aantal bedtijd

6 20.30 4 21.45

3 20.45 5 22.00

13 21.00 1 22.15

16 21.30 2 22.30

a a Kies het goede antwoord. Hoeveel kinderen gaan vóór 9 uur naar bed?1. minder dan de helft2. precies de helft3. meer dan de helft

b Schat bij elk tijdstip welk percentage van de kinderen dan naar bed gaat.

c Hoeveel procent is dat samen? b d Sophie zegt: ‘Ruim 80% van de kinderen

gaat vóór 10 uur naar bed.’ Heeft ze gelijk?

Soms liggen 2 percentages even dichtbij.Kies uit:

a a b b c

Gebruik je rekenmachine.

a a Kies zelf 3 breuken en zoek daar percentages bij. b Kies 5 andere breuken en zoek daar percentages bij. b c Neem de overblijvende breuken en zoek daar percentages bij.

1 2

1 4

3 4

1 5

2 5

3 5

4 5

3 10

7 10

9 10

1 3

2 3

72% 49% 39% 81% 48% 52% 76% 23% 66% 91%

28% 77% 31% 79% 33% 58% 51% 31% 19% 26%

1 1 4

1 2 0,50 1,25 1,9 1,6 2,4 1,1 1,15 1,05 1,55 1,45

1 1 2 2 1

4 2,25 1,50 1,4 1,1 1,3 1,1 1,45 2,05 1,75 1,75

De jongste leerling uit groep 8, leeftijd: 4308 dagen. De oudste leerling uit groep 8, leeftijd: 4788 dagen.

a a Hoeveel dagen verschillen ze? b Hoeveel jaar en hoeveel maanden oud zijn ze ongeveer? b c Hoeveel jaren, maanden en weken is het leeftijdsverschil?

1 2 49%, 51%; 2

5 39%; 7 10 72%; 1

4 26%; 3 5 58%; 9

10 91%; 3 4 76%; 4

5 81%, 79%; 1 3 ; 33%; 1

5 19%; 3 10 31%; 2

3 66%

9006633054_bw.indb 115 20-08-2012 09:31:07

116 blok 6even snel

CD1 Maak de tafelsommen achter elkaar.

Lukte het binnen een minuut?

Neem de tijd op.

CD2 Reken uit.

a2 × 3 = 6 × 2 = 4 × 8 = 5 × 7 =

b3 × 9 = 6 × 5 = 7 × 4 = 3 × 8 =

c4 × 9 = 6 × 7 = 9 × 5 = 3 × 6 =

d8 × 9 = 7 × 3 = 5 × 4 = 6 × 8 =

e9 × 6 = 8 × 7 = 5 × 8 = 7 × 9 =

f9 × 9 = 8 × 8 = 7 × 7 = 6 × 6 =

g5 × 5 = 4 × 4 = 3 × 3 = 2 × 2 =

h1 × 1 = 0 × 0 = 0 × 8 = 7 × 0 =

i2 × 7 = 3 × 5 = 4 × 6 = 5 × 2 =

j2 × 4 = 8 × 2 = 2 × 9 = 3 × 4 =

a15 : 3 = 28 : 4 = 48 : 6 = 12 : 4 =

b18 : 6 = 81 : 9 = 63 : 7 = 36 : 4 =

c21 : 3 = 20 : 4 = 30 : 5 = 56 : 7 =

d16 : 2 = 24 : 8 = 54 : 9 = 49 : 7 =

e32 : 4 = 14 : 2 = 64 : 8 = 42 : 6 =

CD3 Reken uit.a100 − 34 = 100 − 43 = 100 − 61 = 100 − 77 =

b200 − 111 = 200 − 97 = 300 − 202 = 300 − 33 =

c500 − 417 = 500 − 174 = 500 − 147 = 500 − 471 =

d1000 − 579 = 1000 − 795 = 1000 − 957 = 1000 − 597 =

CD4 Reken uit.a57 + 83 = 75 + 38 = 49 + 92 = 66 + 55 =

b 39 + 107 = 54 + 155 = 182 + 97 = 219 + 56 =

c468 + 135 = 684 + 513 = 846 + 315 = 648 + 531 =

d544 + 66 = 138 + 272 = 987 + 654 = 876 + 543 =

CD5 Reken uit.a6 × 15 = 3 × 26 = 4 × 17 = 5 × 22 =

b8 × 41 = 7 × 16 = 6 × 17 = 3 × 34 =

c4 × 32 = 5 × 33 = 4 × 27 = 3 × 37 =

d9 × 19 = 8 × 18 = 7 × 17 = 6 × 16 =

9006633054_bw.indb 116 20-08-2012 09:31:07

117

CD6 Reken uit.a36 : 3 = 38 : 2 = 60 : 4 = 65 : 5 =

b 72 : 6 = 84 : 7 = 96 : 8 = 117 : 9 =

c39 : 3 = 69 : 3 = 51 : 3 = 42 : 3 =

d115 : 5 = 175 : 5 = 210 : 5 = 90 : 5 =

CD7 Wat is de rest bij de deling?a17 : 3 17 : 9 17 : 6 17 : 5

b101 : 4 201 : 8 75 : 9 45 : 7

c180 : 25 51 : 15 91 : 15 81 : 16

d3331 : 3 3313 : 3 3133 : 3 1333 : 9

CD8 Welk getal hoort niet in het rijtje thuis?

a 25 40 52 15 5 30 10

b 63 45 18 72 54 15 27

c 6 24 42 28 18 30 48

d 16 25 1 4 81 49 63

CD9 Maak alle tafelsommen achter elkaar.Neem de tijd op.a2 × 4 = 8 × 2 = 2 × 9 = 3 × 4 =

b8 × 9 = 7 × 3 = 5 × 4 = 6 × 8 =

c1 × 1 = 3 × 3 = 5 × 5 = 7 × 7 =

d9 × 6 = 8 × 7 = 5 × 8 = 7 × 9 =

e2 × 7 = 3 × 5 = 4 × 6 = 5 × 2 =

f4 × 9 = 6 × 7 = 9 × 5 = 3 × 6 =

g2 × 3 = 6 × 2 = 4 × 8 = 5 × 7 =

h2 × 2 = 4 × 4 = 6 × 6 = 8 × 8 =

i3 × 9 = 6 × 5 = 7 × 4 = 3 × 8 =

j0 × 0 = 0 × 9 = 9 × 9 = 7 × 0 =

Hoeveel van de 40 sommen had je goed?Hoelang heb je erover gedaan? (Het record is 34 seconden.)

CD10 Rond de bedragen af.a Rond af op 5 of

10 cent.€ 4,59 € 3,18 € 7,07

b Rond af op hele euro’s.€ 4,59 € 3,38 € 7,49

c Rond af op 10-tallen.€ 14 € 26 € 45

d Rond af op 100-tallen.€ 239 € 451 € 150

9006633054_bw.indb 117 20-08-2012 09:31:08

118 blok 6even snel

CD11 Reken uit.a Verdubbel.

5,3 5,4 5,5 5,6

b Verdubbel.20,5 75,04 0,1515 50,50

c Halveer.0,10 0,9 0,8 0,7

d Halveer.0,60 0,30 0,3 0,12

CD12 Schrijf steeds de helft op.a 1000 1 000 000 100 000 9000

b 3000 3 000 000 500 000 9900

c 864 1054 2134 3124

d102 304 508 712

CD13 Rond af op …a 100-tallen:

342 450 802 7654

b 1000-tallen: 2010 1988 4079 12345

c 10 000-tallen: 99 560 38 701 123 456 4590

CD14 Hoe laat is het 12 uur later of eerder?a09.00 en 21.0005.00 en …03.30 en …11.54 en …

b

… en 16.00

… en 13.45

… en 22.05

… en 19.32

c00.30 en …01.55 en …… en 00.00

… en 23.59

CD15 Welke datum is het over een halfjaar?a 1 januari 16 april 5 juni 28 februari

b31 juli 10 oktober 25 december 11 november

c30-04-11 15-09-11 06-06-12 01-09-13

CD16 Maak er centimeters van.a2 m

2 dm

2 cm

2 mm

b 1

2 dm

3 4 m

1 2 mm

2 1 2 m

c 1,3 dm

0,1 m

0,05 m

25 mm

d 1 10 m

3 10 dm

1 5 m

1 5 dm

9006633054_bw.indb 118 20-08-2012 09:31:08

119

kwismeester

CD 17 Wat is meer, groter, langer of zwaarder? Kies het goede antwoord.a 33,5 of 9,85 1

4 of 2 5

0,3 dm of 31 cm

1,4 l of 9 dl

b 1 kg of 1 1

2 pond

1 m 80 of 175 cm

0,1 dm3 of 20 cm3

1 2 l of 60 cl

c 19 × 21 of 20 × 20

6 × 7 × 8 of 7 × 7 × 7

490 − 173 of 500 − 180 1

2 × 144 of 3 × 35

CD 18 Vul de rijen aan met nog 3 getallen.

a 121 132 143

b 135 153 315

c 1 2

5 6 1 1

6

d 123 246 369

e 0,2 0,5 0,8

f 0,2 0,9 1,6

g 1,35 2,7 5,4

h 10 8,7 7,5

CD 19 Bereken het gemiddelde.

a 666 999 333

b 6,8 7 7,2

c 7,1 12,1 8,1

d 3,4 5,1 6,5

e 8,25 6,3 3,45

f 234 423 342

g 1 m 2 dm 3 cm

h 6 kg 1 2 kg 2500 g

i € 2,15 € 4,00 € 9,00

j 0,01 0,5 0,0

CD 20 Wat zijn de nieuwe prijzen?

a

€ 100

€ 50

€ 25

� 20

b

€ 36

€ 60

€ 92

€ 150

c

€ 700

€ 500

€ 300

€ 2 0

d

€ 144

€ 16,40

€ 29,99

€ 0,99

€ 36 € 27

c

€ 700 € 525

25% korting!

9006633054_116-127.indd 119 21-09-2012 10:18:04

120 blok 6verder

CD 1 Bij welk heel getal ligt de uitkomst in de buurt?Schat eerst. Reken daarna uit.a 3,9 + 4,6 − 2,8 ≈ 6 5,712,7 + 2,8 − 6,6 ≈15,8 + 17,9 − 3,1 ≈ 6,6 + 4,4 − 5,5 ≈

CD 2 Reken uit.a Een stenen aanrechtblad is 1,80 m lang, 60 cm breed en 4,5 cm dik. 1 cm3 weegt 3,6 g.

Hoe zwaar is het blad? b De catalogus van een postorderbedrijf is 30 cm lang, 20 cm breed en 3 cm dik. 1 cm3 weegt

1,25 g. Hoe zwaar is de catalogus? c Hoeveel weegt de catalogus minder als hij maar 2,5 cm dik is?

CD 3 Reken met breuken.

a4 × 1

2 =

9 × 1 2 =

4 1 2 × 1

2 =

4 1 2 × 2 =

b 9 × 1

3 =

10 × 1 3 =

5 × 1 3 =

4 1 2 × 3 =

c5 × 1

4 =

2 1 2 × 1

4 =

5 × 1 1 4 =

2 1 2 × 2 =

d6 × 1

5 =

3 × 1 5 =

1 1 2 × 1

5 =

1 1 2 × 5 =

CD 4 Reken uit.Gebruik je rekenmachine.37 037 is een bijzonder getal. Vermenigvuldig het maar eens met alle getallen van 3 tot en met 27. Wat valt je op?

CD 5 Kan dit? Leg je antwoord uit.a b c d

� ×

/ \

� ×

�

��

��

��

×

��

��

��

Nieuw wasmiddel nu 15% extra

Modehuis Sjiek

vanaf morgen 100% korting

c ja d

Vorig jaar was h�

aantal bezoekers van

h� openluchtbad 120% vergeleken

m� h� jaar daarvoor.

125% van de brommers reed te hard

b12 + 3,12 − 1,1 ≈ 7 − 2,14 − 0,16 ≈18 − 3,7 − 0,37 ≈ 6,5 − 1,05 + 3,51 ≈

c19,22 + 3,7 − 5,2 ≈ 3,46 − 0,36 + 7,4 ≈ 9,98 + 12,98 − 0,03 ≈24,8 − 7,2 − 6,25 ≈

9006633054_bw.indb 120 20-08-2012 09:31:14

121

CD6 Reken uit.Op een terrein van 35 ha heeft Siemens proefspoorbanen voor hogesnelheidstreinen aangelegd. Er ligt een ring van 6 km, waarover treinen met een maximumsnelheid van 160 km per uur kunnen rijden. Een andere proefbaan is 2 km lang en heeft een spoorwijdte van 1000 en 1435 mm. Hierop kunnen de treinen maximaal 100 km per uur rijden.a Wat is de spoorwijdte in meters? b Hoelang doet de trein (op topsnelheid) over 1 rondje op de

ring van 6 km? c Welke maten kan het terrein van 35 ha hebben als het een

rechthoekige vorm heeft?Kies uit:1. 350 m × 1000 m 2. 70 m × 50 m 3. 1400 m × 250 m 4. 140 m × 250 m

5. 700 m × 500 m 6. 700 m × 50 m 7. 7000 m × 5000 m

d Hoelang doet de trein (op topsnelheid) over 1 rondje op de baan van 2 km?

CD7 Beantwoord de vragen.a Over hoeveel clubs uit de eredivisie gaat het? b Hoeveel toeschouwers had Ajax? c Feyenoord heeft 17 thuiswedstrijden gespeeld. Hoeveel toeschouwers per wedstrijd

zijn dat gemiddeld? d Schat het totaal aantal bezoekers in deze grafiek.

CD8 Reken uit.a160 : 16 = 16 : 16 = 16 : 1,6 = 1,6 : 1,6 =

b 1,6 : 0,16 = 0,16 : 0,16 = 16 : 0,16 = 0,016 : 0,016 =

c12 : 4 = 12 : 0,4 = 12 : 0,04 = 12 : 0,004 =

d1,2 : 4 = 1,2 : 0,4 = 1,2 : 0,04 = 1,2 : 0,004 =

� ��

Ajax

Feyenoord

PSV

Heerenveen

Vitesse

FC Utrecht

FC Groningen

AZ

NAC

Roda JC

× ��

Bezoekersaantallen in seizoen 2009-2010

9006633054_116-127.indd 121 20-08-2012 13:55:38

122 blok 6verder

artikel korting

lamp € 22,99 20% €

keuken € 1550 5% €

douche € 385 15% €

artikel korting

badkuip € 225 30% €

ladekast € 65 25% €

kraan € 23,95 40% €

artikel korting

dvd-speler € 339 20% €

stofzuiger € 169 5% €

telefoon € 239 15% €

CD9 Hoeveel wandelaars doen er mee?Bekijk de grafiek en beantwoord de vragen.

CD10 Reken uit.Vul elk rijtje aan met 2 sommen die erbij horen.a

10 : 2 =

5 : 2 =

2 1 2 : 2 =

…

…

b50 : 5 =

10 : 5 =

2 : 5 =

…

…

c2 : 8 =

2 : 4 =

2 : 2 =

… …

d 1 2 :

1 2 =

1 : 1 2 =

2 : 1 2 =

…

…

e12 : 4 =

6 : 4 =

3 : 4 =

…

…

CD11 Hoeveel euro korting krijg je?Gebruik je rekenmachine.

�

��

��

��

��

��

��

‘��‘��‘��‘��‘��‘��‘��‘��‘��‘��‘��‘��‘��‘��

Stadswandelingen door de VVV

In 2010 waren er 475 groepen met in totaal 10 800 deelnemers. Het aantal wandelaars neemt ieder jaar nog toe.a Kwamen er elk jaar meer wandelaars? Wanneer niet?b In welk jaar was het aantal voor het eerst hoger dan 5000?c Maak een lijst met alle aantallen van 1997 tot en met 2010. Rond af op 200, 400, 600 of 800. d Hoeveel personen wandelen er in 2010 gemiddeld in een groep?e Als het aantal toeneemt zoals in het voorafgaande jaar, hoeveel wandelaars kun je dan

verwachten in 2011?f Hoeveel wandelaars zijn er in al die jaren in totaal geweest? Rond af op een duizendtal.

a b c

9006633054_116-127.indd 122 20-08-2012 13:58:01

123

CD 12 Hoeveel touw heb je nodig?a Dit postpakket wordt dichtgebonden met een

touw. Hoe lang moet het touw minstens zijn?

1 2 3 4

b De postpakketten worden gestapeld en samen vastgebonden. Hoeveel touw heb je nu minstens nodig?

1 2 3 4

c Hoeveel touw heb je ongeveer extra nodig om een knoop of een strik te kunnen maken?

CD 13 Hoeveel stukken van 1,6 meter kun je afknippen?Welke deling hoort erbij?

40 m

17 cm

28 cm

41 cm

9006633054_116-127.indd 123 20-08-2012 13:58:12

124 blok 6plus

CD1 Maak de sommen af.Kies steeds 2 getallen uit deze rij:

1 2

1 8 2 0,75

5 6

1 4 0,2

2 3

a + = 1

b − = 1 1 2

c × = 1 20

d : = 8

e + = (zo klein mogelijke uitkomst)

f − = (zo groot mogelijke uitkomst)

g × = (zo groot mogelijke uitkomst)

h : = (zo groot mogelijke uitkomst)

CD2 Welke grafiek hoort erbij?De flessen worden gevuld met water.

1 2 3 4

h = waterpeilt = tijd

CD3 Hoe doe je dat?Deze figuur bestaat uit 9 lucifers. Verplaats 3 lucifers en maak een nieuwe symmetrische figuur die uit 3 ruiten bestaat.

CD4 Maak sommen.a Probeer met de getallen 2, 3, 6, 11 en 15 zo dicht mogelijk bij 50 te komen. Gebruik zo veel

mogelijk getallen in 1 som. Je mag elk getal maar 1 keer gebruiken. Kies uit: + − × :

Voorbeeld: 3 × 15 + 2 = 47

Wie komt het dichtst in de buurt?

b Maak zelf nog zo’n puzzel met andere getallen. Laat een ander kind uit de groep de som maken.

A B C D

h

t

h

t

h

t

h

t

9006633054_116-127.indd 124 31-08-2012 08:23:59

125

CD5 Verschuif de munten.Je hebt nodig:

Leg 2 naast elkaar liggende munten op 2 vrije vakjes.Je mag de munten onderling niet van plaats verwisselen. De linkermunt blijft dus ook op de nieuwe positie links liggen.Schuif net zolang tot je het volgende patroon krijgt: 1 munt van 1 cent, 1 munt van 2 cent, 1 munt van 1 cent, enzovoort.

CD6 Los de raadsels op.a Verdeel het vlak in 4 gelijke delen. Doe het

zo dat in elk deel evenveel sterren staan.

CD7 Welk bouwwerk is het zwaarst?Bij A is het witte bouwwerk zwaarder dan het oranje bouwwerk.Vergelijk nu de bouwwerken bij B. Kies uit:1. Het witte bouwwerk is zwaarder.2. Het oranje bouwwerk is zwaarder.3. De bouwwerken zijn even zwaar.4. Je kunt hierover geen uitspraak doen.

CD8 Maak de vijver 2 keer zo groot. Let op: je mag de bomen niet verplaatsen en ze mogen ook niet in het water komen te staan.

Teken een strook met 12 hokjes. Leg daarin eerst 4 munten van 1 cent en dan 4 munten van 2 cent. Doe het zo:

b Welke 6 getallen moet je weghalen om zowel horizontaal als verticaal dezelfde uitkomst te krijgen (als je de getallen optelt)?

13 27 13 18

32 31 12 27

26 27 32 12

19 21 26 13

4 munten van 1 cent en 4 munten van 2 cent

A B

9006633054_116-127.indd 125 20-08-2012 14:06:09

126plus

blok 6

CD9 Hoe doe je dat?Deze figuren bestaan allebei uit 12 lucifers. Het grote vierkant telt 9 kleine vierkantjes. Het kruis telt 5 kleine vierkantjes. Kun je een figuur van 12 lucifers leggen die bestaat uit 4 vierkantjes? En ook een figuur die bestaat uit 3 vierkantjes?

CD10 Speel dit rekenspel op de rekenmachine.Dit spel doe je met zijn tweeën. Je mag alleen deze toetsen gebruiken:

1 4 7 + −

Toets om de beurt 1, 4 of 7 in en tel dit getal op bij het getal in het venster. Als iemand boven de 21 komt, trekt de ander er 1, 4 of 7 af. Wie het eerst uitkomt op 21, heeft gewonnen.

CD11 Raad mijn getal.Dit spel doe je met zijn tweeën. Speler 1 kiest een heel getal onder 100 en schrijft het op. Speler 2 moet dit getal raden. Je mag hierbij alleen vragen:‘Is het getal groter dan…?’, of ‘is het getal kleiner dan…?’ Speler 1 antwoordt alleen met ‘ja’ of ‘nee’. Herhaal het spel 10 keer (raad om beurten). Turf steeds het aantal vragen dat nodig is om het getal te raden. Wat was het kleinste aantal vragen?

CD12 Speel 3 op een rij.Dit spel doe je met zijn tweeën. Teken in je schrift het volgende patroon:

Zet om de beurt een kruisje. Wie als eerste een horizontale, verticale of diagonale rij van 3 kruisjes maakt (ze hoeven niet aaneengesloten te zijn), heeft gewonnen. Kijk maar naar de voorbeelden.

X X X

X X

X

X

X

X

X

X X

X X

X

9006633054_bw.indb 126 20-08-2012 09:31:23

127

plusschrift

CD 13 Kijk goed.a Welke 2 vormen zijn gelijk?

1 2

b Welk spiegelbeeld klopt niet?

CD 14 Spring met fi ches.Teken een vierkant met 5 × 5 hokjes. Leg daarin 9 fi ches (kijk naar de tekening).

Spring met 1 fi che horizontaal, verticaal of diagonaal over een ‘buurfi che’. Doe het zo dat je terechtkomt op een leeg veld. Het fi che waar je overheen springt, leg je opzij. Ruim zoveel mogelijk fi ches op, net zolang totdat je er nog maar 1 overhoudt.

CD 15 Maak de staartdelingen.a 1001 : 7 = b 1001 : 11 = c 1001 : 13 =

3 4

9006633054_bw.indb 127 20-08-2012 09:31:25

Alles teltReken-wiskundemethode voor het basisonderwijs

Over ThiemeMeulenhoffThiemeMeulenhoff is dé educatieve mediaspecialist en levert educatieve oplossingen voor het Primair Onderwijs, Voortgezet Onderwijs, Middelbaar Beroepsonderwijs en Hoger Onderwijs. Deze oplossingen worden ontwikkeld in nauwe samenwerking met de onderwijsmarkt en dragen bij aan verbeterde leeropbrengsten en individuele talentontwikkeling.

ThiemeMeulenhoff haalt het beste uit élke leerling.

Meer informatie over ThiemeMeulenhoff en een overzicht van onze educatieve oplossingen:www.thiememeulenhoff.nl of via de Klantenservice 088 800 20 17

ISBN 978 90 06 63305 4Tweede druk, zevende oplage, 2015

© ThiemeMeulenhoff, Amersfoort, 2010

De 2e editie van Alles telt is een volledige herziening van de 1e editie © ThiemeMeulenhoff, AmersfoortDe 1e editie van Alles telt is gebaseerd op Das Zahlenbuch © Ernst Klett Verlag GmbH, Stuttgart, Federal Republic of Germany

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 23 augustus 1985, Stbl. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie (PRO), Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp (www.stichting-pro.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. Voor meer informatie over het gebruik van muziek, film en het maken van kopieën in het onderwijs zie www.auteursrechtenonderwijs.nl.

De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

Deze uitgave is volledig CO2-neutraal geproduceerd.Het voor deze uitgave gebruikte papier is voorzien van het FSC®-keurmerk. Dit betekent dat de bosbouw voor het gebruikte papier op een verantwoorde wijze heeft plaatsgevonden.

Auteurs:Els van den Bosch-PloeghBrugt KrolJeannette Nijs-van NoortAd PlompWim SweersAnne Coos Vuurmans

Inhoudelijke redactie:Broodtekst redactie, Utrecht / Marieke van Osch

Redactie:Fundamentaal, Culemborg

Ontwerp: Criterium, Arnhem

Opmaak:GrafiData BV, Deventer

Vormgeving en beeldverwerving:LaVerbe, Nijmegen

FotografieLuuk van der Lee/Hollandse-Hoogte – pag. 44iStockphoto.com – pag. 2, 8, 22, 25, 30, 47, 50, 63, 67, 68, 69, 70, 79, 98, 99, 100, 101, 102, 104, 123Shutterstock – pag. 50, 92LaVerbe – pag. 17, 22, 23, 28, 30, 31, 38, 49, 52, 56, 57, 58, 62, 67, 70, 86, 88, 93, 97, 100Wikipedia – pag. 68, 89Wikipedia, Geert C. Smulders – pag. 112Ron Steemers - omslagfotografie

IllustratieMarian Latour – pag. 14, 58, 64, 69, 70, 72, 84, 93iStockphoto.com – pag. 93LaVerbe – pag. 2, 3, 4, 5, 6, 7, 12, 13, 14, 15, 19, 20, 21, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 34, 35, 36, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 48, 50, 51, 54, 55, 56, 57, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 67, 68, 71, 73, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 91, 92, 95, 96, 97, 100, 101, 102, 104, 106, 107, 108, 109, 111, 113, 114, 120, 121, 122, 124, 125, 126, 127Anka Kresse - omslagillustratie

Overige foto’s in deze uitgave:Paul Meek; Dirk E. de Jong; Gerben Edens; Conrad Wolters

9006633054_128.indd 128 16/12/2014 9:19:55

9 7 8 9 0 0 6 6 3 3 0 5 4

9006633054_omslag.indd 1 16/12/2014 13:31:59

97 890066 33054...˜„ april. Het sap moet op voor: . mei ˜. ˇ april ˇ. ˜ mei ˆ. ˜ april b...

Documents

Transcript of 97 890066 33054...˜„ april. Het sap moet op voor: . mei ˜. ˇ april ˇ. ˜ mei ˆ. ˜ april b...