27zorg & financiering > 6-2005

De Eerste Kamer heeft op 14 juni 2005 in meer-derheid ingestemd met de Zorgverzekeringswetdie door Minister Hoogervorst van VWS wasingediend bij het parlement. Ook de Wet op dezorgtoeslag is aangenomen. Het kabinet isvoornemens de Zorgverzekeringswet op 1 janu-ari 2006 in te laten gaan.

De wet vervangt de huidige Ziekenfondswet enregelingen voor particuliere ziektekostenverze-keringen. Ook ambtenarenregelingen voor ziek-tekosten en de regelingen WTZ en de MOOZkomen te vervallen. De huidige Ziekenfondswetdateert van 1966 en vindt haar grondslag in hetziekenfondsbesluit van 1941.Minister Hoogervorst verbindt zijn politieke lotaan de invoering van de nieuwe basisverzeke-ring. ‘Als er chaos ontstaat, heeft Nederland eenprobleem maar dan heb ik zeker een probleem’,zo zei hij tijdens het debat met de Eerste Kamerover de invoering van de nieuwe basispolis.Door verdere toezeggingen, zoals garanties voorvrije artsenkeuze en meer geld beschikbaar testellen aan patiëntenorganisaties, kreegHoogervorst steun van de coalitiepartijen CDA,VVD en D66. De linkse oppositie kon niet tevre-den worden gesteld.

Eén zorgverzekering voor alle Nederlanders

Er komt dankzij de Zorgverzekeringswet éénzorgverzekering voor alle Nederlanders. De nieu-we zorgverzekering is van toepassing op de cura-tieve zorg (ziekenhuis, huisarts, geneesmiddelenenz.). Daar gaat bijna dertig miljard euro in om.Het wettelijk verzekerde pakket is gelijk aan hethuidige ziekenfondspakket plus de kortdurendegeestelijke gezondheidszorg (nu nog AWBZ).De Zorgverzekeringswet wordt uitgevoerd doorprivate zorgverzekeraars. Er is sprake van een

privaatrechtelijk stelsel met strikte sociale voor-waarden. Het nieuwe zorgstelsel is eenduidigeren overzichtelijker (minder verschillende rege-lingen) en moet ervoor zorgen dat zorgverzeke-raars scherper gaan letten op kosten en klant-gerichtheid in de zorg. Verzekerden kiezen hunverzekeraar op basis van prijs, kwaliteit en ser-vice. Iedere burger is verplicht zich voor ziektekostente verzekeren. Militairen in actieve dienst zijnuitgezonderd en voor gemoedsbezwaardengeldt een aparte regeling. Burgers betalen eennominale premie van ongeveer 1100 euro perjaar. Als tegemoetkoming in de kosten komt ereen wettelijke zorgtoeslag van maximaal420 euro voor een alleenstaande en maximaal1200 euro voor een stel. Daarnaast zijn er aan-vullende fiscale maatregelen. Er is een no-claim-teruggave van maximaal 255 euro.Over het inkomen is verder een inkomensafhan-kelijke bijdrage verschuldigd. Deze wordt ver-plicht vergoed door de werkgever of de uitke-ringsinstantie. Kinderen tot achttien jaar zijngratis verzekerd. Premiedifferentiatie is verbo-den. Zorgverzekeraars mogen geen hogere pre-mies vragen aan verzekerden met een hogergezondheidsrisico of op grond van leeftijd engeslacht. Op dit moment betalen ouderen enchronisch zieken in een particuliere verzekeringrelatief hoge premies.Ondanks een wettelijk basispakket kunnen doorde wijze van uitvoering verschillende verzekerin-gen ontstaan. De voornaamste keuzemogelijk-heden zijn: de verzekeraar (service enz.), dewijze van uitvoering van de zorgverzekering(natura, restitutie) en een eigen risico (oplopendtot maximaal 500 euro). Zorgverzekeraars metrelatief veel verzekerden met een hoog gezond-heidsrisico worden gecompenseerd via het ver-eveningsfonds.

> stelsel> algemeen

842 eerste kamer stemt in met zorgverzekeringswet

ZenF0605-cyaan.qxd 13-7-2005 14:38 Pagina 27

stelsel

28 6-2005 > zorg & financiering

Debat

De discussie in de Senaat concentreerde zich opeen paar heikele punten. Zo zouden zorgverze-keraars te veel macht krijgen, alleen maar opgeld uit zijn en dokters dwarszitten. Nietwaar,zegt de Minister. Sommige critici hebben boven-dien boter op hun hoofd: enkele zorgaanbiedersmaken behoorlijke winsten én hebben kritiek opverzekeraars die vaak zonder winstoogmerkwerken. Voor ‘empowerment’ van de patiënten tenopzichte van de zorgverzekeraar (en de zorgaan-bieders) heeft de Minister een paar miljoen euroover. Tijdens het debat kondigde hij een lande-lijke, gestandaardiseerde methode aan waarmeepatiëntenervaringen met verzekeraars zijn temeten. De uitkomsten komen op de website:www.kiesbeter.nl. Zorgverzekeraars Nederland(ZN) en het College voor zorgverzekeringen(CVZ) overleggen over de oprichting van eencentrale, onafhankelijke geschilleninstantie, inhet bestuur waarvan ook de NederlandsePatiënten en Consumenten Federatie (NPCF) ende Consumentenbond komen te zitten. Verderkomt er een ‘laagdrempelig klachtenmeldpunt’waar zorgaanbieders hun beklag kunnen doenbij zorgverzekeraars over hun (bureaucratische)gedrag (en vice versa). De zorg zal en mag onderdruk van de verzekeraars niet versnipperen,aldus de Minister. De ‘hoestende werkende dia-beet die langs drie verschillende kantoren moet’(Tineke Slagter, SP) is volgens hem een spook-beeld. Hij wil de poortwachtersfunctie van dehuisarts zelfs wettelijk verankeren.

Zorgen had de Eerste Kamer ook over de vrijeartsenkeuze. Maar welke zorgverzekeraar is zogek om de helft van de huisartsen in een stadniet te contracteren?, riposteerde de Minister.De zorgplicht van verzekeraars is getalsmatigniet ingevuld, maar ze zullen niet kunnen vol-staan met een minimaal aantal contracten. Daarzal het College toezicht zorgverzekeringen(CTZ) – en later de Zorgautoriteit – op letten.

Patiënten die hechten aan volledige keuzevrij-heid hebben de mogelijkheid in de basisverzeke-ring te kiezen voor een restitutiepolis, vergelijk-baar met de huidige particuliere verzekering.Volgens Minister Hoogervorst zal er geen twee-deling ontstaan tussen enerzijds dure restitutie-polissen met vrije keuze voor de rijken en ander-zijds goedkopere naturapolissen (vergelijkbaarmet het oude ziekenfonds) met minimale keuze-vrijheid voor mensen met een smalle beurs.Gebeurt dat toch, dan zal hij de aloude contrac-teerplicht weer van stal halen. Maar een puurrestitutiesysteem mag het nieuwe stelsel nietworden. Verzekeraars hebben dan geen prikkelsmeer om zorg op kwaliteit en prijs in te kopen.

NPCF positief, Stichting Pandora zorgelijkover ZVW

De NPCF is verheugd over de komst van de nieu-we Zorgverzekeringswet. ‘De brede basisverze-kering met acceptatieplicht en verbod op pre-miedifferentiatie is een doorbraak waar patiën-ten jaren op gewacht hebben.’ Ook is de NPCFblij met de toezegging van Minister Hoogervorstom patiëntenorganisaties te versterken metextra middelen.De NPCF heeft de afgelopen jaren actief meege-dacht over de hoofdlijnen van een nieuw zorg-stelsel. ‘Zorgverzekeraars moeten iedereen ac-cepteren voor de basisverzekering. Dat is vooralprettig voor ouderen en chronisch zieken die inhet huidige systeem vaak aangewezen zijn op deStandaard Pakket Polis. Deze polis biedt dezelfdezorg als het ziekenfonds, maar ouderen en chro-nisch zieken moeten hiervoor een veel hogerepremie betalen en kunnen niet overstappen naareen andere verzekeraar’, aldus de NPCF.De NPCF ziet het verbod op premiedifferentiatieals tweede positieve punt. ‘In het nieuwesysteem mogen verzekeraars geen hogere pre-mies aan ouderen of chronisch zieken vragen.’Op de derde plaats worden verzekeraars gecom-penseerd voor de zogeheten slechte risico’s metals gevolg dat chronisch zieken aantrekkelijke

ZenF0605-cyaan.qxd 13-7-2005 14:38 Pagina 28

algemeen

29zorg & financiering > 6-2005

klanten kunnen worden voor verzekeraars, zegtde NPCF. De patiëntenorganisatie kan zich ookvinden in het feit dat de patiënt meer informatiekrijgt over de prestaties van de verzekeraars ende aanbieders, zodat hij beter kan beoordelen bijwie hij terecht kan.

Restitutiepolis

De NPCF is tevreden met de garantie van deMinister dat de keuzevrijheid voor een behande-laar behouden blijft. ‘Mensen die hechten aanvolledige keuzevrijheid voor een aanbieder kun-nen in de basisverzekering een zogeheten resti-tutiepolis kiezen, waarbij de verzekerde derekening van de zorgaanbieder vergoed krijgtvan de verzekeraar.’ Ook bij de zogeheten ‘natu-rapolis’, waarbij de verzekeraar zorg voorafcontracteert, kan de patiënt kiezen uit meerdereaanbieders, zo weet de NPCF. Naast aandacht voor de positie van de individuelepatiënt is nu ook aandacht gekomen voor hetcollectieve patiëntenbelang, zo stelt de NPCF te-vreden vast. Maar volgens de NPCF is de belang-rijkste toezegging dat de patiëntenbewegingversterkt wordt ‘om zich te kunnen ontwikkelentot een innovatieve beweging die tegenwicht kangeven aan verzekeraars en aanbieders in de nieu-we verdeling van verantwoordelijkheden.’

De NPCF gaat binnenkort aan de slag om tekomen tot een ontwerptekst voor een zorgcon-sumentenwet die de algehele positie van de pa-tiënt/consument moet gaan versterken.

Zorgen om GGZ-cliënt

Volgens de Stichting Pandora, een belangenor-ganisatie voor cliënten in de geestelijke gezond-

heidszorg (GGZ), is voor de gemiddelde burgerhet vergelijken van alle verschillende polissen opprijs en kwaliteit al erg ingewikkeld. Voor men-sen met psychische problemen en psychiatri-sche patiënten is het vrijwel onmogelijk de rolvan kritische consument te vervullen. Mensen indie situatie zijn niet in staat eigen verantwoorde-lijkheid te nemen om tot een weloverwogenkeuze te komen. Omdat de Zorgverzekeringswet van burgers ver-wacht dat ze zelf een verzekering zoeken, eenpolis kiezen, premie betalen en een zorgtoeslagaanvragen, voorziet Pandora veel problemenvoor haar cliënten. Uit recent onderzoek van hetAmsterdams patiënten consumenten platformbleek dat psychiatrische patiënten ‘gek wordenvan administratie’. Cliënten in de GGZ klagenover de grote hoeveelheid regels en administra-tieve rompslomp. De vrees bestaat dat het aantal mensen met psy-chische problemen dat onverzekerd raakt forszal toenemen. Minister Hoogervorst heeft inreactie op vragen van Kamerleden geantwoorddat per geval bekeken gaat worden of het ver-wijtbaar is dat iemand geen verzekering afsluit.Stichting Pandora vraagt zich af welke criteriabij zo’n toets gaan gelden. Zorgen heeft Stichting Pandora ook over deomgang met medische en persoonlijke gege-vens. Het risico op stigmatisering en uitsluitingvan aanvullende verzekering, waarvoor geenacceptatieplicht geldt, neemt daardoor toe.Bronnen: persbericht Ministerie van VWS, 14 juni2005, Medisch Contact, 2005, nr. 24, Eerste Kamer,SP, NPCF, 8 juni 2005, Nieuwsbrief Zorginnovatie,15 juni 2005 en www.stichtingpandora.nl<

ZenF0605-cyaan.qxd 13-7-2005 14:38 Pagina 29