1 

 

8 Bijlagen

8.1 Desk research p.2 8.1.1 Meest recente artikelen p. 2 8.2 Management modellen en tips van Gerard Schop p. 5 8.3 Participatieladders p. 14

8.3.1 Participatieladder van Sherry Arnstein (1969) p. 15 8.3.2 Participatieladder van Hart. P. 16 8.3.3 Participatieladder Nelissen, aangevuld door Irwin en door Jansen. P. 17 8.3.4 Participatiemodel van Sinclair (2001, vermeld in Day, 2008) p. 18 8.3.5 Participatiemodel van Shier (2001, vermeld in Day, 2008) p. 18 8.3.6 Participatieladder van Edelenbos en Monnikhof p. 19

8.4 Contract afstemming actieonderzoek met management van p. 20 CS Vincent van Gogh 8.5 Logboeken p. 26 8.5.1 Logboek onderzoeksdesign p. 26 8.5.2 Logboek projectverslag p. 27 8.5.3 Toelichting op de codering p. 34 8.6 Informele gesprekken p. 35 8.7 Interviews p. 36

8.7.1 Him Mehairjan, coördinator ICT en kwaliteit p. 36 CS Vincent van Gogh, locatie Lariks. 8.7.2Emiel Heijnen, senior docent en onderzoeker aan de p. 39 Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. 8.7.3 Trudi Heijmans, cultuurcoördinator Christelijk Lyceum, p. 41 docent kunst algemeen, Christelijk lyceum in Apeldoorn. 8.7.4 Wim Hilberdink, Projectleider leerlijn Moderne Media, p. 43 kunstcoördinator CKV, docent Nederlands, Thorbecke in Zwolle

8.8 Materiaal van het Thorbecke in Zwolle p. 46 8.8.1Curriculum Mediawijsheid klas een tot en met drie p. 46 8.8.2 Stappenplan eigen mediawijsheidplan p. 51 8.8.3 Foto’s inrichting moderne media blok p. 60 8.8.4 Plattegrond moderne media blok p. 61

8.9 Enquête uitkomsten nieuwe media onder docenten CS Vincent van Gogh. P. 62 8.10 De gedetailleerde tabel van Stringer’s Action Research Model p. 72 8.11 Draaiboek actieteam ‘nieuwe media’ p. 73 8.12 Adviesrapport op het gebruik van nieuwe media door jongeren op het p. 86 CS Vincent van Gogh locatie Lariks

8.12.1 De kerndoelen voor media-educatie ‘Nieuwe Media’ en p. 93 ‘Mediawijsheid’

8.13 Aanbevelingen nieuwe media voor de nieuwbouw p. 94 CS Vincent van Gogh. 8.14 Plattegrond multimedialokaal CS Vincent van Gogh p. 96

 

2 

 

8.1 Desk-research 2010-2011

In onderstaande tabel zijn de meest relevante literatuur verwerkt en gestructureerd. Dit is verdeeld over onderwerp, doelgroep en invalshoek.

Invalshoek geordend op kleur Rood privacy gerelateerd Groen Veiligheid gerelateerd Blauw Educatief gerelateerd Paars Communicatie gerelateerd

Onderwerpen Doelgroep

Zelf gebruik van nieuwe media (ICT)

Ontvangen van de nieuwe media

Onderzoek algemeen

Basisschool *dr. Ronald H.A.

Plasterk & mr. A. Rouvoet, ‘Kamerstuk mediawijsheid’ Minister van onderwijs, cultuur en wetenschap. 18 april 2008.

*dr. Ronald H.A. Plasterk & mr. A. Rouvoet, ‘Kamerstuk mediawijsheid’ Minister van onderwijs, cultuur en wetenschap. 18 april 2008.

Voortgezet onderwijs

*Dr. Guus Wijngaards, Lector Jos Fransen M.Sc. Drs. Pieter Swager, ‘Jongeren en hun digitale wereld’, INHOLLAND lectoraat eLearning, * Dan ligtvoet & Jochem de Jong, ‘bewust in beeld, over media, jongeren en maatschappij’, MTV Networks Benelux. *dr. Ronald H.A. Plasterk & mr. A. Rouvoet, ‘Kamerstuk mediawijsheid’

* Prof.dr. A.M.L. van Wieringen en A. van der Rest, ‘Educatie en Media’, uitgever Onderwijsraad en Raad voor Cultuur. 27-06-2005 * Drs. Fifi Schwarz & Drs. Brit Thomassen, ‘Vijf jaar mediawijsheid: een vak apart?’, Trouw, maandag 12 juli 2010 * Lies van Roessel, ‘Epische elementen in computerspellen’, cultuur_netwerk 2010.

Petra Ponte, ‘onderwijs van eigen makelij, procesboek, actieonderzoek in scholen en opleidingen’, Uitgeverij Nelissen, 2002.

3 

 

Minister van onderwijs, cultuur en wetenschap. 18 april 2008. *Annette Lubbers, Mediawijsheid door beeldende kunst’, Talita Groenendijk van het Instituut voor de Lerarenopleiding van de Universiteit van Amsterdam. Oktober 2008 *Emiel Heijnen, ‘mediacultuur, kunst als mediacoach, op het raakvlak van beeldende kunst, media en onderwijs’. Mediacultuur, 2008. *Sanne de Maijer, ‘Een moderne kijk op de klassieken’. Cultuur_netwerk, 2010.

Bevolking algemeen (overheid)

*Frank Huysmans Jos de Haan Andries van den Broek, ‘Achter de schermen, een kwart eeuw lezen, luisteren, kijken en Internetten.’Het cultureel draagvlak 5 van Sociaal en cultureel planbureau 2004.

* Prof.dr. A.M.L. van Wieringen en A. van der Rest, ‘Educatie en Media’, uitgever Onderwijsraad en Raad voor Cultuur. 27-06-2005 *Raad voor cultuur, ‘Innoveren, participeren’ Advies agenda cultuurbeleid en culturele basisinfrastructuur. Maart 2007

4 

 

* Drs. Fifi Schwarz & Drs. Brit Thomassen, ‘Vijf jaar mediawijsheid: een vak apart?’, Trouw, maandag 12 juli 2010 *Raad voor cultuur,’mediawijsheid, de ontwikkeling van nieuw burgerscha’adviesraad voor cultuur.Jjuli 2005 *Frank Huysmans Jos de Haan Andries van den Broek, ‘Achter de schermen, een kwart eeuw lezen, luisteren, kijken en Internetten.’Het cultureel draagvlak 5 van Sociaal en cultureel planbureau 2004.

Onderwijs algemeen

* Drs. Fifi Schwarz & Drs. Brit Thomassen, ‘Vijf jaar mediawijsheid: een vak apart?’, Trouw, maandag 12 juli 2010

bedrijfsleven David Coghlan & Teresa Brannick, ‘doing action research in your own organization’, sage publication inc. 2010.

8.1.1 Meest recente artikelen

5 

 

• Pijpert, Remco, Marteijn, Thomas, met stichting; Mijn Kind Online . Einstein bestaat niet, Over usability en surfgedrag van jongeren. 2010

• CCAM (Center of research on Children, Adolescents and the Media) is onderdeel van de Amsterdam School of Communication Research. CCAM onderzoekt de rol van media in het leven van kinderen en adolescenten.

• Sociaal & Cultureel planbureau, Cultuur bewonderaars & beoefenaars; trends in cultuurparticipatie en mediagebruik, scp-publicatie 2009

• Dr. Ronald H.A. Plasterk & mr. A. Rouvoet, ‘Kamerstuk mediawijsheid’ Minister van onderwijs, cultuur en wetenschap. 18 april 2008.

• Emiel Heijnen, ‘mediacultuur, kunst als mediacoach, op het raakvlak van beeldende kunst, media en onderwijs’. Mediacultuur, 2008.

• SLO Nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling, de effecten van nieuwe media op jongeren van 12-14 jaar, Frankenhuis, Sammy , Hagen, van der, Sanne, Smelik, Anneke, 2007 Stichting Leerplanontwikkeling (SLO), Enschede

• Dr. Guus Wijngaards, Lector Jos Fransen M.Sc., Drs. Pieter Swager, ‘Jongeren en hun digitale wereld’, INHOLLAND lectoraat eLearning, 2007

• Prof.dr. A.M.L. van Wieringen en A. van der Rest, ‘Educatie en Media’, uitgever Onderwijsraad en Raad voor Cultuur. 27-06-2005

8.2 Management modellen en tips van Gerard Schop In onderstaande overzicht staan alle methodes, werkwijzen en praktische tips die tijdens het onderzoek zijn gebruikt bij het begeleiden en ondersteunen van het actieteam. Het complete overzicht gaat dieper in op veranderingsprocessen die doorgevoerd moeten worden binnen een organisatie. Een overzicht die met name van belang zou zijn bij de uitvoering van dit onderzoek. http://www.managementmodellensite.nl/ (december 2010)

Een goed projectplan is te herkennen aan acht W's

In een goed projectplan wordt antwoord gegeven op de volgende vragen: 1. Waarom? Welk doel willen we met dit plan bereiken? 2. Wat? Welke resultaten leveren we op? 3. Wie? Wie hebben we nodig om de resultaten op te leveren? 4. Wanneer? Hoe ziet de planning eruit? 5. Waar? War voeren we het project uit? 6. Welke wijze? Op welke wijze gaan we het project uitvoeren? Welke

6 

 

aanpak kiezen we? 7. Waarmee? Wat hebben we nodig aan hulpmiddelen, methoden, enzovoort om de resultaten op te leveren? 8. Whoops! Wat kan er allemaal misgaan? Welke risico's kleven er aan het project en welke maatregelen kunnen we nemen?

Het succes van de verandering

Acht belangrijke

factoren bepalen het succes van

de verandering

Een methode voor het begeleiden van veranderprocessen is de Planned Change Approach (PCA). In deze aanpak staat het zogenaamde wiel van verandering centraal. Dit wiel bestaat uit acht aspecten die van cruciaal belang zijn voor het slagen van de verandering. Er zijn directe relaties tussen de verschillende taartpunten. Zonder visie en businesscase is het veel lastiger om betrokkenheid van het management te krijgen en om andere belanghebbenden te mobiliseren. En zonder betrokkenheid van het management steken de 'ambassadeurs' van een verandering hun hand niet in het vuur. De indeling in de acht gebieden geeft de verandermanager de mogelijkheid om het veranderingsproces te regisseren en te monitoren, en biedt daarnaast een effectiente manier om de verschillende activiteiten te clusteren.

voor download klik hier

7 

 

Dynamische planning

Zet een dynamische planning op

Hoe vaak zien we niet dat bij aanvang van een project met de beste bedoelingen een gedetailleerde planning wordt opgesteld. Activiteiten worden ingevoerd met begin- en einddata en mijlpalen worden neergezet. Gedurende de loop van het project blijft de werkelijkheid anders dan de planning. Afgesproken data veranderen, dus dient de planning te worden aangepast - een tijdrovend proces. Door een aantal basisregels in acht te nemen bij het opzetten van een planning, kan deze meer dynamisch worden en zal het aanpassen ervan aanzienlijk minder tijd vergen.

Fundament

Een goed fundament zorgt voor een project dat staat als een huis

Beter een slecht

plan dan geen plan

'Waarom plannen? Dat kost toch alleen maar tijd? Je bent de eerste die het hoort als ik klaar ben.' Dat klinkt je misschien bekend in de oren, maar het idee dat plannen alleen maar tijd kost, is een misvatting. Projectmanagement is voor een groot deel verwachtingenmanagement. Het plan draagt bij aan het beeld dat de ander heeft van het op te leveren resultaat en de bijbehorende kosten in tijd en geld. Een plan bepaalt ook de mijlpalen voor je eigen werk. Bovendien maakt het de medewerkers doelgericht en geeft het de leiding aanknopingspunten voor bijsturing. Een plan is vaak niet in een keer goed. Wees niet bang om te plannen. Belangrijker is het om tussentijds goed en duidelijk de voortgang te rapporteren, zodat tijdig kan worden bijgestuurd. Bedenk dat er over plannen maar een zekerheid bestaat: pas na de oplevering weet je hoe het werkelijk is gegaan.

Vergeten

Wie vergeet om zich voor te bereiden,

bereidt zich voor om vergeten te worden

Een project zonder goede voorbereiding is welhaast gedoemd tot een roemloos einde. Zorg daarom voor een goed fundament onder je project. Dit fundament bestaat uit een eenduidige en heldere formulering van de gewenste resultaten, een evenwichtig samengesteld en gemotiveerd team, duidelijkheid over de aanpak en inzicht in de omgeving. Een goede start is geen soloactie die door de projectmanager van achter een bureau wordt uitgevoerd. Juist bij de start van het project is het belangrijk dat alle direct betrokkenen meedoen. Bespreek met elkaar de op te leveren resultaten (wat), de uitvoerenden (wie), de aanpak (hoe) en de omgeving (draagvlak).

Stakeholdermap

8 

 

Wie moet wat wanneer weten?

Wie moet wat wanneer

bekendmaken?

Met de stakeholdersmap in de hand wordt het communicatieplan opgesteld. In het plan is de communicatiestrategie uitgewerkt: wanneer wordt wat op welke manier door wie aan wie gecommuniceerd? De volgende aspecten worden beschreven: * wat wordt waarover gecommuniceerd? * via welk middel/medium wordt gecommuniceerd? * op welke manier (toon, invalshoek en dergelijk) wordt gecommuniceerd? * met wie wordt gecommuniceerd? * door wie wordt gecommuniceerd? * wanneer wordt gecommuniceerd?

Begrepen worden

'De hele kunst van het spreken is

begrepen te worden.'

(Confucius)

Het presenteren van een oplossing aan een opdrachtgever is geen standaard- of routineklus. Het is van belang om de boodschap zo duidelijke mogelijk over te brengen. Neem de persoon of groep aan wie er wordt gepresenteerd in ogenschouw en bekijk welke manier van presenteren het best aansluit bij zijn belevingswereld. Soms is dit een uitgebreide Powerpointpresentatie met veel details en feiten, maar soms is het ook gewoon een A4-tje met een paar belangrijke punten. Zorg er echter wel voor dat het achterliggende materiaal voorhanden is om eventueel uitleg te geven.

Minimale communicatie

Pas nooit de 'strategie van de minimale

communicatie' toe in een project

Het succes van elke veranderingsaanpak hangt nauw samen met de kwaliteit van de interne communicatie. Vaak wordt om redenen van schijnbare kostenbesparing of uit angst voor weerstand of kritiek de communicatie beperkt tot een nieuwsbrief of een muismat met projectlogo. Een dergelijke minimale aanpak leidt er echter toe dat medewerkers niet goed weten wat de verandering voor hen als afdeling of individu inhoudt, en wat er van hen verwacht wordt. Ze worden niet voldoende gerustgesteld of op de hoogte gesteld van de nieuwe situatie, en krijgen geen kans om hun vragen en onzekerheden te uiten. Allemaal aspecten die de kans op succes van de verandering verkleinen, de gewenningsperiode van medewerkers aanzienlijk vergroten en veel kostbaar 'repareerwerk' achteraf nodig maken.

Acceptatie voortgangsrapportage

Een geaccepteerde voortgangsrapportage betekent

dat het project tot en met de gerapporteerde periode is

Met het accepteren van de voortgangsrapportage over een bepaalde periode geeft de opdrachtgever decharge over het project tot en met die periode. Daarom dient

9 

 

goedgekeurd de projectmanager zich ervan te vergewissen dat de voortgangsrapportage daadwerkelijk door de opdrachtgever wordt gelezen.

Voortgang

Voortgang rapporteren

Gedurende het project rapporteert de projectmanager regelmatig over de voortgang van het project. Doel van het rapporteren is inzicht verschaffen in de status van je project, voor jezelf en voor de opdrachtgever en andere belanghebbenden. De rapportage geeft een overzicht van de behaalde resultaten in de afgelopen periode, de in de komende periode te behalen resultaten en een overzicht van de voortgang van het project. Maak met de opdrachtgever een afspraak over de frequentie. Bespreek in de rapportage de belangrijkste beheersaspecten zoals tijd, geld, kwaliteit, communicatie en risico's en tot slot jouw buikgevoel. Stuur de voortgangsrapportage alleen aan mensen met wie je deze persoonlijk kunt doornemen!

Sterktes en zwaktes

Breng de sterktes en zwaktes van je organisatie in

kaart met de SWOT-analyse

SWOT staat voor strength, weakness, opportunity en threat, ofwel sterkte, zwakte, kans en bedreiging. Als een SWOT-analyse wordt toegepast om te onderzoeken of een organisatie in staat is om succesvol een bepaalde dienst op de markt te zetten, dan worden de sterke kanten van de organisatie afgezet tegen de zwakke kanten, en de kansen van de organisatie tegen de bedreigingen van de organisatie. Naar aanleiding van de SWOT-analyse kunnen maatregelen worden genomen. De SWOT-analyse kan worden weergegeven in een matrix.

Een SWOT-analyse hoeft niet alleen te worden toegepast op organisaties, maar kan ook worden toegepast op producten, individuen, enzovoorts.

10 

 

download model (pdf)

download tien geboden van de swot-analyse (pdf)

Plan opstellen

'De meeste mensen zijn niet van plan te

falen; ze falen er alleen in

een plan te maken.'

Het doel van het opstellen van een plan is: - de op te leveren projectresultaten definiëren; - de te volgen aanpak vaststellen; - de rolverdeling en een start van een samenwerking vastleggen; - inzicht in de omgeving van een project en (intern) draagvlak voor de resultaten creëren. Dat het plan wellicht niet in één keer perfect is, is niet erg. Het geeft in ieder geval de koers aan die gevaren gaat worden. Die koers kan altijd worden bijgesteld.

Leren

Creëer een omgeving die de keuze voor

leren vergemakkelijkt

Het loont de moeite om tijdens het project of programma een zogenaamde 'leeromgeving' in te richten waarin medewerkers vanuit het project in een werkelijke situatie kunnen oefenen. De leeromgeving faciliteeert de verandering in (een deel van) de organisatie op een praktische manier door parallel de toekomstige situatie te ontwikkelen en direct in de praktijk te oefenen. De leeromgeving is bedoeld om regelmatig ervaringen te testen en deze ervaring om te zetten in voor de organisatie relevante en inzichtelijke kennis, houding en gedrag. Vanuit de leeromgeving worden deelnemers (projectleden) begeleid bij hun eigen verandertraject en bij het actief professionaliseren van de dienstverlening in hun organisatie. Voordelen van een leeromgeving zijn onder meer: - door het verkregen inzicht en oefening worden de implementatie van de verandering en de organisatie zo min mogelijk verstoord - de nieuwe processen, rollen en wijze van samenwerking worden beter geaccepteerd - de vaardigheden van de ambassadeurs in hun rol als facilitator van veranderingen worden verbeterd - men doet ervaring op in een leeromgeving waarin ruimte is voor een fundamentele, maar actiegerichte dialoog

Draagvlak creëren

11 

 

Een business case is voor 20% financieel

en voor 80% draagvlak creërend!

Uiteraard vormt een businesscase een financiële onderbouwing voor het doen van een investering. Het is echter meer dan dat. De businesscase geeft de eigenaar van de investering naar twee kanten toe steun bij het overtuigen van de organisatie van de juistheid van de investering. Allereerst toont een positieve businesscase voor de besluitvormers in de organisatie aan dat het niet alleen woorden zijn op basis waarvan een besluit wordt genomen maar dat er een financiële rechtvaardiging is, waardoor het vertrouwen vaak groter is. Aan de andere kant zijn belangrijke schakels in de organisatie betrokken bij (en verantwoordelijk gemaakt voor) de juistheid van de berekeningen. Daardoor kunnen besluitvormers erop vertrouwen dat de uitkomst van de businesscase door een belangrijk deel van de organisatie wordt ondersteund. En bovendien is door de betrokkenheid van diezelfde belangrijke schakels de uitvoering van het plan een stuk eenvoudiger geworden. Draagvlak dus!

over een goede businesscase - thema: outsourcing (pdf)

Plannen

Plannen is het plaatsen van activiteiten in

de tijd

Er zijn verschillende standaardplanningstechnieken beschikbaar om activiteiten grafisch weer te geven in hun volgorde, en de doorlooptijd ervan te bepalen. Een voorbeeld vormen de netwerkplanningen. Er zijn een paar typen netwerkplanning: Critical Path Method (CPM) Het kritieke pad is de reeks werkzaamheden waarop vertraging direct doorwerkt in de doorlooptijd van het hele project. CPM berekent de ideale doorlooptijd van een project met behulp van het kritieke pad. De methode gaat uit van vaste waarden voor de duur van de werkzaamheden. Program Evaluation and Review Technique (PERT) De PERT-methode verschilt van CPM in zoverre dat PERT niet uitgaat van vaste waarden voor de duur van de inspanningen, maar van onzekere tijdsduren. De duur van een inspanning wordt bepaald op grond van een drietal schattingen: de meest optimistische, de meest voorkomende en de meest pessimistische schatting. Precedence Diagramming Method (PDM) Bij PDM wordt met verschillende strategieën gewerkt: activiteiten kunnen starten als de vorige activiteit is afgerond, activiteiten kunnen tegelijk starten, of activiteiten worden zo gepland dat ze op hetzelfde moment afgelopen zijn. Zo kun je een project zo goed mogelijk laten aansluiten bij de werkelijkheid, waarbij

12 

 

activiteiten lang niet altijd pas hoeven te beginnen als de vorige activiteit is afgerond.

Smoezen

Vijf smoezen

om géén

projectmanagementtool te

gebruiken

1. We moeten nú starten, er is geen tijd om een planning te maken. 2. Er zijn te veel veranderingen en verstoringen in mijn project om een planning te maken waaraan ik mij kan houden. 3. Ik ben niet goed in het werken met tools. Ik heb de planning in mijn hoofd (en weet zeker dat we die gaan realiseren). 4. Ik doe al meer dan 20 jaar projecten en gebruik altijd deze spreadsheet. 5. Dit project kan niet worden gepland, het is te chaotisch. Overigens: A fool with a tool is still a fool!

Urenverantwoording

Verstandige urenverantwoording:

doe het direct!

Urenregistratie is een belangrijk instrument om effectiviteit en efficiency van een organisatie te meten. Daarnaast kan het registreren van uren organisatie helpen meer activiteiten in rekening te kunnen brengen. Het helpt daarmee de opbrengst te verhogen. Een volgend voordeel is dat het inzicht geeft in waar efficiencyvoordelen behaald kunnen worden, waardoor de kosten verlaagd kunnen worden. En bovendien kan het helpen het werkkapitaal (de lening bij de bank) te verminderen doordat de uitgeschreven facturen beter gespecificeerd, en daardoor sneller betaald worden. Al deze voordelen zorgen ervoor dat de invoer van een systeem voor urenregistratie goed te verdedigen is - er is vaak een sluitende businesscase voor te maken. Uiteraard zijn er ook valkuilen. Een belangrijke valkuil is de post indirecte uren. Het is belangrijk een wildgroei aan codes voor indirecte uren te voorkomen omdat * ze 'vluchtgedrag' in de hand werken * men door de bomen het bos niet meer ziet * de administratie van de codes kostbare tijd kost * ze waarschijnlijk nauwelijks iets opleveren

wekelijks werkschema

13 

 

wekelijkse urenstaat met facturabele uren

tweewekelijkse urenstaat

E-mail

Iedereen is op de hoogte van onze plannen ... of niet

soms?

Je hebt een plan en planning gemaakt. Vorige week heb je die naar iedereen gemaild en deze week heb je iedereen uitgenodigd voor een inhoudelijke bijeenkomst. Iedereen is dus op de hoogte! In werkelijkheid: - 70% heeft je e-mail gezien - 50% heeft 'm ook gelezen - 30% heeft de moeite genomen om het attachment te openen Bedenk: mensen zijn precies als jijzelf. Iedereen is pas op de hoogte als je ze zelf gesproken hebt!

Helder en krachtig!

Een heldere visie en krachtige

businesscase

Een heldere visie en krachtige businesscase zijn nodig om duidelijk te kunnen maken aan alle betrokkenen waarom de verandering nodig is. Om een verandering door te voeren, moet er een heldere visie zijn, die ook helder wordt uitgedragen. Zonder een duidelijk beeld van de toekomst ontbreekt immers elk kader tot actie en elke aandrang om in beweging te komen. Wanneer niet duidelijk is waarom de nieuwe situatie beter is dan de oude, zal men de huidige situatie niet willen loslaten. Naast een visie moet er ook een goede businesscase voor de verandering bestaan: deze geeft de (kwantificeerbare) voordelen van de verandering voor de business aan. Ook dit is een noodzakelijke voorwaarde om de verandering te doen slagen: als je niet kunt aangeven wat de opbrengsten van de verandering zijn, waarom zou een bedrijf dan investeren in het project? Zowel visie als businesscase moeten daarom in een vroeg stadium van het project helder gedefinieerd worden, zodat tijdens het project voor iedereen duidelijk is waarom het project wordt uitgevoerd.

Scenariodenken

Een scenario is volgens

Van Dale de 'veronderstelde

of geplande loop van

Het scenariodenkproces bestaat uit vijf stappen, volgens Van der Heijden. Allereerst is er de vaststelling van de doelstellingen van de organisatie. De tweede stap is de inschatting van de organisatie zelf: wat zijn de mogelijkheden van de organisatie en in hoeverre is de organisatie in staat te veranderen? De derde stap is de inschatting van de omgeving van de

14 

 

gebeurtenissen'. Een strategisch

scenario is het

eindresultaat van het

scenariodenken.

organisatie, zowel nu als in de toekomst. De voor de organisatie relevante externe factoren worden geïdentificeerd en de krachten erachter worden achterhaald. De vierde stap is het maken van voorstellingen van de diverse toekomstige omstandigheden in relatie tot de positie van de organisatie in deze verschillende toekomstige omstandigheden. Het zijn uiteenlopende verhalen, waarin alle mogelijke onzekerheden zijn opgenomen. Deze verhalen zijn de scenario's. Scenario's zijn dus hypothesen, geen voorspellingen, omdat er geen zekerheid over de toekomst is. Op basis deze scenario's en de implicaties ervan wordt in stap vijf de strategie van de organisatie bepaald en worden managementbeslissingen genomen om de organisatie projectmatig te veranderen.

Wij-gevoel

Een naam en een motto bevorderen

het wij-gevoel.

Een wij-gevoel heeft een positieve invloed op de werksfeer en dus op het resultaat! Geef fysieke uiting aan de eenheid van je groep of team door de naam of het motto af te drukken op bijvoorbeeld t-shirts, badges, rugzakken- presse-papiers of usb-sticks.

8.3 Participatieladders

‐ Participatieladder van de Amerikaanse psycholoog Hart (1997) is toegespitst op jongeren participatie. (zie bijlage 8.3.2)

‐ Participatieladder van Nelissen en aangevuld door Irwin en door Jansen (2003) is toegespitst op betrokkenheid. (zie bijlage 8.3.3). In de praktijk blijkt volgens Jansen vrijwel altijd dat adviseren de hoogst haalbare trede is.

‐ Participatiemodel van Sinclair (2001) beschrijft participatie niet via een ladder, maar stelt dat 4 dimensies van belang zijn (zie bijlage 8.3.4)

‐ Participatiemodel van Shier (2001)stelt een opdeling in drie types van organisationele kenmerken (zie bijlage 8.3.5)1

‐ Participatieladder van Edelenbos en Monnikhof (2001). Deze participatieladder onderscheid op basis van slechts vijf niveaus van participatie (zie bijlage 8.3.6).

                                                            1 Lucas, participatieladders, Else Tambuyzer & Prof. dr. Chantal Van Audenhove, juni 2010 Leuven. 

15 

 

8.3.1 Participatieladder van Sherry Arnstein (1969)

2

                                                            2 http://www.participatiewiki.be/wiki/index.php/Afbeelding:Ladder_Arnstein.gif (29‐08‐2011) 

16 

 

8.3.2 Participatieladder van Hart.

17 

 

8.3.3 Participatieladder Nelissen, aangevuld door Irwin en door Jansen.

8.3.4 Participatiemodel van Sinclair (2001, vermeld in Day, 2008) Sinclair beschrijft participatie niet via een ladder, maar stelt dat 4 dimensies van belang zijn: • De eerste dimensie betreft het niveau van participatie. Deze dimensie is gelijkaardig met het idee van de participatieladder. • De tweede dimensie is de ‘focus van besluitvorming’: het verschil tussen publieke en persoonlijke besluitvorming en ervaring. • De derde dimensie behandelt de aard van de participatie: eenmalig of structureel. • De vierde en laatste dimensie gaat over de kenmerken van de doelgroep: hun specifieke noden en behoeften. 8.3.5 Participatiemodel van Shier (2001, vermeld in Day, 2008) ‘Openheid’ verwijst naar de bereidheid van personen en diensten om gebruikers actief te betrekken. • ‘Mogelijkheden’ verwijst naar de beschikbaarheid van middelen, vaardigheden en kennis die nodig zijn om participatie mogelijk te maken. • ‘Verplichtingen’ weerspiegelt de mate waarin participatie deel uitmaakt van de routine van de klinische en organisationele praktijk. Zulke verplichtingen bestaan veeleer op nationaal niveau. Veel hangt af van de implementatie ervan op lokaal niveau.

18 

 

8.3.6 Participatieladder van Edelenbos en Monnikhof

Vormen van participatie in de participatieladder, een toelichting op het model.3 Bij elke doelstelling past een andere vorm van burgerparticipatie. Vaak worden de onderstaande functies van burgerparticipatie onderscheiden. Deze inventarisatie bevat alleen praktijkvoorbeelden van de eerste vier vormen van participatie. Met uitzondering van het bindend referendum zijn bij de inventarisatie geen voorbeelden van Meebeslissen of Zelfbeheer gevonden. Bij elke functie passen andere middelen (Edelenbos e.a., 1998): Informeren Politiek en bestuur bepalen zelf de agenda voor besluitvorming en houden betrokkenen op de hoogte. Betrokkenen hebben geen inbreng in de beleidsontwikkeling. De participant is toehoorder. Middelen: informatieavonden, huis-aan-huisblad, campagnes, excursies. Raadplegen

                                                            3 Movisie, kennis die werkt in zorg, http://www.movisie.nl/onderwerpen/clientenparticipatie/docs/Participatieladder_vormen.pdf 18‐01‐2011 

19 

 

Politiek en bestuur bepalen in hoge mate zelf de agenda, maar zien betrokkenen als gesprekspartnersbij de ontwikkeling van beleid. De politiek verbindt zich niet aan de resultaten van de gesprekken. Departicipant is geconsulteerde. Middelen: inspraakavonden, hoorzittingen, digitale peilingen, enquêtes, prijsvragen, debatten engroepsgesprekken. Adviseren Politiek en bestuur stellen in beginsel de agenda samen, maar betrokkenen gelegenheid om problemen aan te dragen en oplossingen te formuleren, waarbij deze ideeën een volwaardige rolspelen in de ontwikkeling van beleid. De politiek verbindt zich in principe aan de resultaten, maar kanbij de uiteindelijke besluitvorming hiervan (beargumenteerd) afwijken. De participant is adviseur. Middelen: adviesraden, wijk- en dorpsraden, expertmeetings, rondetafelgesprekken. Coproduceren Politiek, bestuur en betrokkenen komen gezamenlijk een agenda overeen, waarna samen naaroplossingen gezocht wordt. De politiek verbindt zich aan deze oplossingen met betrekking tot de uiteindelijke besluitvorming. De participant is samenwerkingspartner. Middelen: overleggroepen, convenanten, werkateliers, projectgroepen. Meebeslissen Politiek en bestuur laten de ontwikkeling van en de besluitvorming over aan de betrokkenen, waarbij het ambtelijk apparaat een adviserende rol vervult. De politiek neemt de resultaten over, na toetsing aan vooraf gestelde randvoorwaarden. De participant is medebeslisser. Middelen: stuurgroep, medezeggenschapsraad, (bindend) referendum. Zelfbeheer Groepen nemen zelf het initiatief om in eigen beheer voorzieningen tot stand te brengen en te onderhouden. Politiek en bestuur zijn hier niet bij betrokken.

20 

 

8.4 Contract afstemming actieonderzoek met management van C Vincent van Gogh

Afstemming actieonderzoek ‘Nieuwe media’ CS Vincent van Gogh locatie Lariks 2010-2011

Aanvraag door Naam J. Eijkelenboom Werkzaam CS Vincent van Gogh Functie Docent kunstalgemeen beeldend en CKV tevens

cultuurcoördinator en sectieleider TE/HA en CKV. Studie Master kunsteducatie, Groningen Gericht aan Naam B. Oosting Werkzaam CS Vincent van Gogh Functie Sectordirecteur CS Vincent van Gogh locatie Lariks In dit document staan de voorstellen en eisen waaraan het project in de basis moet voldoen wil het passen binnen mijn actieonderzoek. De volgende punten worden behandeld:

1. Ondersteuning en draagkracht vanuit de directie op het totale plan 2. Een financiële bijdrage voor de extra werkdruk die de deelnemers in het

actieteam zullen krijgen. 3. Een bevestiging van de betrokken partijen.

21 

 

1. Ondersteuning en draagkracht vanuit de directie Om het actieonderzoek verder door te zetten is het noodzakelijk dat de directie van CS Vincent van Gogh het plan steunt in de vorm zoals het nu is. Mocht dit niet het geval zijn, dan moet het plan in overeenstemming met beide partijen worden gewijzigd of indien nodig komen te vervallen. Wijzigingen en/of aanpassingen die bij beide partijen akkoord zijn, worden vervolgens ondertekend zodat de verwachtingen van het actieonderzoek in overeenstemming zijn met elkaar. Globaal zijn dit de afspraken vanuit het voorstel:

‐ J. Eijkelenboom gaat vanuit haar studie Master Kunsteducatie een bronnenonderzoek doen naar de mogelijkheden van het inzetten van nieuwe media op het gebied van kunsteducatie en naar de huidige situatie van ICT educatie op het CS Vincent van Gogh.

‐ De resultaten van dit onderzoek zal zij op schrift samenstellen in een rapport dat in de maand november 2010 aan de directie van het CS Vincent van Gogh zal worden gepresenteerd. Naar aanleiding van dit rapport zal worden bepaald welke middelen en-, personen en wat voor financiële bijdrage nodig is om een goed functionerend actieteam op te zetten op het CS Vincent van Gogh.

‐ In de maand december/januari zal er een actieteam ‘nieuwe media’ opgezet worden dat samen een ideaal, missie en visie op het gebied van educatie en nieuwe media gaat formuleren.

‐ Daarbij zal de relatie met het onderwijsbeleid van de school geëxpliciteerd worden. Werkveldonderzoek bij andere scholen of multimediale expertisecentra zullen hierbij noodzakelijk zijn. In de maand maart zal het actieteam ’nieuwe media’ bezig gaan met het uitzetten van het plan. Het plan behelst zowel een doorlopende leerlijn nieuwe media & mediawijsheid gelieerd aan kunsteducatie alsook een programma van eisen voor de benodigde hard- en software in de nieuwbouw van de school. Het adviesrapport en de verdere aanpak die hieruit voortvloeien zullen in april worden teruggekoppeld aan de studieleiding van de Master kunsteducatie en aan de directie van het CS Vincent van Gogh. Tijdens het overleg met de masteropleiding zal de methodologische aanpak van het ontwikkelingsgericht onderzoek beoordeeld worden. Tijdens het overleg met de directie zal vervolgens een overeenkomst gemaakt worden over de uiteindelijke mogelijkheden van het adviesrapport.

‐ In de maand april zal J. Eijkelenboom samen met het actieteam de producten aan de directie presenteren en de directie vragen naar tevredenheid en uitvoerbaarheid van het plan.

‐ In mei/juni zal J. Eijkelenboom een eindbeoordeling krijgen van dit actie onderzoek vanuit de studie Master kunsteducatie en bij een voldoende beoordeling haar project en studie afronden.

‐ Einddoel van het actieonderzoek is dat in schooljaar 2011/2012 een pilot kan draaien en dat in schooljaar 2012/2013 het actieplan daadwerkelijk doorgevoerd kan worden.

22 

 

Van de directie van CS Vincent van Gogh wordt gevraagd het onderzoek niet alleen goed te keuren en te financieren, maar ook om de betrokkenheid bij en het commitment met dit onderzoek te communiceren binnen de scholengemeenschap. J. Eijkelenboom zal graag aan een verzoek van de directie voldoen om de opzet van het onderzoek tussentijds en de ontwikkelde producten aan het einde te presenteren aan directie en / of docenten

23 

 

2. Een financiële bijdrage voor de extra werkdruk die de deelnemers in het actieteam zullen krijgen.

Volgens planning zal het actieteam uiteindelijk ongeveer 4 maanden actief werkzaam zijn binnen het actieonderzoek. Het team zal inhoudelijk begeleid worden door J. Eijkelenboom die vanuit haar studie (lerarenbeurs en bijdrage scholing CS Vincent van Gogh) gefinancierd zal worden. Globaal zal het voor de deelnemers als volgt uit komen te zien: In totaal ongeveer 8 bijeenkomsten van 2 uur In totaal 2 werkveldonderzoeken (Hilversum beeld&geluid en Thorbecke Zwolle) En ongeveer 20 uur aan voorbereiding. NB. Dit is een concept planning, maar geeft alvast een globaal beeld van de planning. Het kan zijn dat dit plan wijzigt na het algemeen onderzoek in oktober en overleg in november, maar dat zal dan uiteraard in goede overeenstemming gebeuren.

24 

 

3. Betrokken partijen Welke partijen zijn betrokken en welke partijen moeten hierin betrokken worden. De aanbieder/ opdrachtnemer J. Eijkelenboom, docent beeldende vorming & CKV aan

het CS Vincent van Gogh, tevens cultuurcoördinator en sectievoorzitter te/ha en CKV. Momenteel deeltijdstudent aan de Master Kunsteducatie afstudeerjaar.

De opdrachtgever CS Vincent van Gogh, sectordirecteur Bert Oosting. De begeleider Vanuit de opleiding Master Kunsteducatie zal J.

Eijkelenboom zowel methodologisch als agogisch en inhoudelijk begeleid worden.

De financierden CS Vincent van Gogh Mogelijk participatie fonds Lerarenbeurs (uitbetaling J. Eijkelenboom) De afnemer/ doelgroep Leerlingen van CS Vincent van Gogh, locatie lariks klas 1

t/m 6. Docenten aan het CS Vincent van Gogh

25 

 

De ontwikkelgroep Collega’s/vakdocenten van het CS Vincent van Gogh. Er zal in december 2010 een oproep geplaatst worden in Le facteur waar docenten zich voor kunnen aanmelden. Indien nodig zullen docenten persoonlijk benaderd worden. Voorstel deelname (ongeveer 5 deelnemers uit het volgende potentieel): Kunstvakken/CKV J. Eijkelenboom (procesbegeleider) E. Kippers (CKV) M. La Crois (tekenen/handvaardigheid)

ICT J. Kuiper Vakoverstijgend J. Franzen (En) En eventueel ook leerlingen. Handtekening opdrachtnemer Handtekening opdrachtgever Datum Datum Plaats Plaats

26 

 

8.5 Logboeken

8.5.1 logboek onderzoeksdesign

Logboek actie-onderzoek ‘Nieuwe Media implementeren op CS Vincent van Gogh’ 2010-11-08.

Datum Activiteit Betrokkenen Duur Juni 2010 College

onderzoekend studeren

B.Boog 2 uur

Juni 2010 Actie onderzoek in kaart brengen

I.Rutgers en E. Okkerse

10 uur

Juni 2010 Aansluitende vakken zoeken

E. Okkerse 10 uur

September 2010 Ideevorming B.Boog en E.Okkerse

15 uur

September 2010 Kader vormen B.Boog en E.Okkerse

5 uur

September 2010 Literatuuronderzoek, zie desk research

8 uur

September 2010 Theoretisch kader vormen

4 uur

September 2010 Veldonderzoek E.Okkerse 4 uur September 2010 Formuleren

hoofdvraag en subvragen

3 uur

September 2010 Lezen Creswell 10 uur September 2010 Colleges

onderzoekend studeren

B.Boog en werkgroep

10 uur

September 2010 Werken aan workshop opdrachten

B.Boog en N.Camies

5 uur

Oktober 2010 Schrijven van theoretisch kader

15

Oktober 2010 Goedkeuring onderzoek en de richting

Aparte gesprekken met B. Boog, E. Okkers, I. Rutgers en B. Oosting

3 uur

Oktober 2010 Maken van planning / logboek

2 uur

Oktober 2010 Desk research, onderzoek literatuur onderhouden

8 uur

Oktober 2010 Schijven onderzoeksvoorstel

10 uur

Oktober 2010 Zoeken van extern begeleider

3 uur

Oktober 2010 Lezen Creswell 10 uur

27 

 

Oktober 2010 Colleges onderzoekend studeren

B.Boog en werkgroep

10 uur

Oktober 2010 Werken aan workshop opdrachten

B.Boog en N.Camies

5 uur

November 2010 Lezing organiseren met J. Bijl

N. Roelfsema en M. Stienstra

2 uur

November 2010 Schrijven onderzoeksvoorstel

10 uur

November 2010 Inleveren en bespreken onderzoeksvoorstel

6 uur

8.5.2 Logboek actie-onderzoek ‘Nieuwe Media implementeren op CS Vincent van Gogh’, projectverslag

Dit logboek is gestart op het moment dat het onderzoeksdesign is goedgekeurd (06-12-2010). Bij het onderhouden van mijn logboek noteer ik steeds in het kader van de drie kerndoelen mijn onderzoek. Iedere actie die ik onderneem zal teruggekoppeld worden naar een van de kerndoelen zodat er aan het eind van het traject zichtbaar gemaakt kan worden of er een balans is binnen de verschillende kerndoelen. Waar draagt elke handeling en/of activiteit aan bij en waar maken we dat zichtbaar?

1. Nieuwe media algemeen en projectverslag 2. Schoolbreed onderzoek CS VVG (hoe doe je met collega’s een intern

onderzoek naar mogelijke procesveranderingen en hoe begeleid je dat als procesbegeleider)

3. Participatie en/of betrokkenheid op het CS VVG Datum Activiteit/handeling Betrokkenen duur In het

kader van

07-12-2010

Oproep in het CS VVG blad voor deelname aan het actieteam

EMJ 2 uur 3

10-12-2010 - heden

Onderhouden van contact met geïnteresseerde collega’s die niet plaatsnemen in actieteam

EMJ, DAN, PED, MED, VAL, VKA, PIO, POP.

Ca 10 uur 3

03-01-2010

Schrijven van draaiboek actieteam

EMJ 5 uur 2

Januari 2011

Bestudering literatuur mbt begeleiden van een team en procesveranderingen

EMJ 5 uur

10-01-2011

Doorspreken en evalueren van draaiboek

EMJ, Boog, Schaareman

1 uur 2

13-01-2011

Onderhouden van email contacten met nieuwe actieleden en start maken voor

EMJ, KPR, CRO, KSE

30 min 2 en 3

28 

 

de eerste afspraken. Korte bijeenkomst actieteam voor overleg van de bijeenkomsten (de data)

13-01-2011

Planning maken met de exacte data voor de 8 bijeenkomsten, doormailen naar het team (zie draaiboek aan het eind). Vragen voor goedkeuring.

EMJ, KPR, CRO, KSE en FRA

1 uur 2 en 3

Januari t/m april

Constant mailcontact onderhouden met teamleden zodat de actualiteit hoog en betrokken blijft. Kleine punten als notulen gereed, locatiebenoeming voor de vergadering zorgen ervoor dat iedereen scherp blijft.

EMJ 10 uur 2 en 3

14 januari

Gesprek OOG voor een up-date van de situatie. Ook uitnodiging voor aanwezigheid bij eerste bijeenkomst (OOG kon helaas niet)

EMJ 30 min 2 en 3

januari Bezoek aan aftsudeerpresentatie Hanny van Schijndel ‘Close Up van de Cultuurcoördinator Wat wil de ervaren cultuurcoördinator leren en hoe dan?’ Een participatief onderzoek.

EMJ en overige belangstellende

2 uur 2 en 3

januari Onderzoek van Hanny van Schijndel gekregen van Boog. Bestudeerd en interessante onderdelen meegenomen in eigen onderzoek

EMJ en Boog 6 uur 2 en 3

januari Bestuderen van ‘handboek mediawijsheid’. Samenvatten en verwerken in een PowerPoint

EMJ 5 uur 1

januari Maken van een eigen blog, alszijnde oefening. Bestuderen van de site http://www.23onderwijsdingen.nl/

EMJ 3 uur 1

21-01-2011

Eerste bijeenkomst ATNM. Draaiboek uitdraaien en uitdelen. Artikelen voor de leden uitprinten en aan het eind uitdelen. Besprekingen en overleg zijn terug te vinden in de notulen en de evaluaties

EMJ, KPR, CRO, KSE en FRA

4 uur inc. voorbereiden

2 en 3

29 

 

24-01-2011

Uitschrijven notulen, beluisteren van de opname, persoonlijk evalueren. Evaluatie uitwerken in onderzoek en PSP. Belangrijkste punten.

EMJ 4 uur 2

31-01-2011

Zelf nogmaals artikelen bestuderen. Vragen opstellen, vergelijken, bronnen toevoegen.

EMJ 2 uur 1

31-01-2011

Contact gezocht met Wim Hilberdink voor een bezoek aan het Thorbecke in zwolle (moderne media).

Emj 15 min 1 en 2

01-02-2011

Overleg met OOG. Bespreking voor extra kosten (studiedag B&G, bezoek andere school en overige kosten)

EMJ en OOG 30 min 2

01-02-2011

Bezoek aan Hilversum bespreken met organisatie B&G. Workshops doornemen en data bepalen.

EMJ en B&G 30 min 1 en 2

03-02-2011

Tweede bijeenkomst ATNM. Beeld en geluid data besproken enige moment is 16 februari. Bespreken onderzoek naar internetgebruik onder jongeren. Actieteam is voor.

EMJ, KPR, CRO, KSE en FRA

2,5 uur 1 en 2

04-02-2011

Reserveren workshops 16 februari. Aanvraag scholing indienen voor actieteam. DLG en P&O op de hoogte brengen.

EMJ, FPR, P&O 45 min 1 en 2

04-02-2011

Onderzoek Enquête OJC Internetgebruik doorspreken met MEH.

EMJ, MEH 30 min 1

04-02-2011

Extra informatie opvragen bij J.Kerstens naar aanleiding van gesprekken en mailwisselingen met MEH

EMJ, J. Kerstens 15 min 1

08-02-2011

Informatie van J. kerstens gebundeld, besproken met MEH en ATNM en vervolgens besloten om het verzoek neer te leggen bij de directie.

EMJ, MEH, J. Kerstens, ATNM, OOG, FPR, BYL, KLO

2 uur 1 en 3

14-02-2011

Bezoek B&G aan ATNM via mail scherpgezet (vertrektijden, aankomst, doelstellingen, kaartverkoop, etc.)

EMJ ATNM 30 min 1 en 2

14-02-2011

Introductieopdracht gemaakt voor het bezoek aan B&G

EMJ 30 min 1

15-02-2011

Goedkeuring van de directie binnen over enquête OJC, doorbesproken met ATNM en J.

EMJ, OOG, FPR, BYL, KLO, ATNM en J. Kerstens

1 uur 1

30 

 

Kerstens en moeten nu concrete stappen maken

16-02-2011

Bezoek aan B&G. Eerste bezoek aan Experience centrum en eind vd middag workshops.

EMJ en ATNM 11 uur (inclusief reistijd)

1 en 2

16-02-2011

In trein overleg voor onderzoek internetgebruik. FRA en EMJ zullen 17-02-2011 een aankondiging bij teamvergadering doen voor de enquêteafname OJC

EMJ en FRA 1 uur 2 en 3

17-02-2011

Aankondiging enquête OJC in teamvergadering voorbereid

EMJ 30 min 3

17-02-2011

Tijdens teamvergadering bovenbouw toelichting gegeven op de enquête OJC afname(Fra deed dit bij onderbouw vergadering)

Emj 15 min 3

18-02-2011

Mail verzonden aan actieleden voor up-date

Emj 15 min. 2

28-02-2011

14.00 uur tussengesprek met Ben Boog. Gegevens doorgesproken en geëvalueerd tot nu toe

Emj en Boog 1 uur 1, 2 en 3

01-02-2011

Enquête cnm csvvg (gebruik van nieuwe media, zie bijlage) gemaakt specifiek voor de collega’s op het CSVVG

Emj 3 uur 1 en 3

01-03-2011

De gegevens en bespreking met Boog uitgewerkt en logboek bijgewerkt

Emj 2 uur 1

01-03-2011

Bijeenkomst actieteam nr. 4 voorbereid. Mail naar actieteam voor aankondiging, notulen verspreid en agendapunten gestuurd.

Emj 3 uur 2

04-03-2011

Bijeenkomst actieteam nr. 4. Zie voor specifieke informatie de notulen

EMJ, KPR, CRO, KSE en FRA

2,5 uur 1 en 2

04-03-2011

Met ATNM Enquête cnm csvvg besproken en aandachtspunten genoteerd

EMJ, KPR, CRO, KSE en FRA

30 min 1, 2 en 3

07-03-2011

Enquête cnm csvvg verbeterd en doorgestuurd naar ATNM

Emj 2 uur 1, 2 en 3

07-03-2011

Notulen uitgewerkt, op It’s Learning geplaatst en onder aandacht gebracht bij actieteamleden.

Emj 1,5 uur 2

07-03-2011

Taakverdelingen en afspraken gemaild naar teamleden. Zelf ga ik op uitwisseling, dus teamleden nemen verantwoordelijkheid

Emj 1 uur 2

31 

 

14-03-2011

Taakverdeling gecontroleerd. Onvoltooide taken opnieuw onder aandacht gebracht of gevraagd naar onvolledigheid

Emj 1 uur 2

14-03-2011

Enquête cnm csvvg bleek niet op de schoolcomputers te werken. Deze fout bleek bij de ICT te zitten. Moest verholpen worden door extra java ondersteuning te plaatsen

Emj, Kpr, Meh en Chs

2 uur 1

15-03-2011

Bericht opgesteld voor in ‘le facteur’ (docentkrant) met een uitleg en toelichting over de enquête OJC afname van 31 maart en 1 april.

EMJ en KSE 1 uur 3

16-03-2011

Mail verzonden aan alle collega’s die betrokken zijn bij de enquête OJC afname

EMJ 1 uur 3

17-03-2011

Telefonisch contact gehad met kennisnet (van 12-18 jaar) voor een interview mbt social media.

EMJ en ML Schonewille

30 min 1

18-03-2011

Alle brieven verstuurd naar leerlingen die deelnemen aan de enquete OJC

Emj en Cro 2 uur 1

18-03-2011

Regelmatig mailcontact gehad met J. kerstens ivm de praktische invulling mbt de enquête OJC

Emj en Kerstens 2 uur 1

18-03-2011

Enquête cnm csvvg werkt nu wel op computers en als test ATNM de enquete in laten vullen.

Emj, Cro, Kpr, Fra en Kse

1 uur 2

21-03-2011

Lezing van Barend van Heusden ‘Cultuur in de spiegel’

Emj 2 uur 1

22-03-2011

Workshop ‘One-note’ gevolgd. Ter ondersteuning van mijn onderzoek (verwerken van gegevens/berichten)

Emj 2 uur 1

23-03-2011

Gesprek Kristin Kemper. Doet onderzoek naar ICT-gebruik middelbare scholen. Haar data zou mogelijk voor mijn onderzoek bruikbaar zijn.

Emj en Kemper 1 uur 1

24-03-2011

Bijeenkomst actieteam nr. 5. Zie voor specifieke informatie de notulen

Emj, Kse, Fra, Cro, Kpr

2 uur 1 en 2

24-03-2011

Laatste maal Enquête cnm csvvg besproken. Is nu klaar voor versturing

Emj, Kse, Fra, Cro, Kpr

30 min. 2 en 3

27-03-2011

Notulen bijeenkomst nummer 5 uitwerken en op It’s Learning plaatsen

Emj 2 uur 1 en 2

32 

 

27-03-2011

Visie en missie op media-educatie schrijven

Emj 3 uur 1 en 2

28-03-2011

Contact gehad met de Universiteit van Amsterdam over het symposium jeugd, media en opvoeding. Vraag of er een schriftelijk verslag of video-opnames beschikbaar zijn na het symposium.

Emj en Esther van Bochove

30 min. 1

28-03-2011

Promovendus workshop ‘cultuur in de spiegel’

Emj, studiegenoten, docenten en B. van Heusden

2 uur 1

31-03-2011

Enquête OJC afname door het lectoraat Cybersafety van NHL Hogeschool onder 250 onderbouw leerlingen op CS VVG. Afname duurde hele dag, begeleiding nam momenten vd dag in beslag.

Emj, Kpr, J. Kerstens met assistenten

7 uur 1 en 3

01-04-2011

Enquête OJC afname door het lectoraat Cybersafety van NHL Hogeschool onder 250 bovenbouw leerlingen op CS VVG. Afname duurde hele dag, begeleiding nam momenten vd dag in beslag.

Emj, Kpr, J. Kerstens met assistenten

7 uur 1 en 3

01-04-2011

Gesprek en interview met J. Kerstens

Emj en J. Kerstens

1,5 uur 1 en 3

04-04-2011

Opnieuw contact gezocht met de heer Wilberdink

Emj 15 min. 1

05-04-2011

Enquete OJC afname geëvalueerd en gesprek met J. Kerstens uitgewerkt. Eindresultaten enquete OJC zullen pas half mei bekend worden gemaakt.

Emj 3 uur 1

18-04-2011

Besloten om de afronding van dit onderzoek uit te stellen. Door vertraging in de data vd enquête OJC en door ziekte binnen het ATNM konden de uiterste inleverdatum niet meer gehaald worden

Emj, Boog, Rutgers, Schaareman, Okkerse en Beckman

30 min. 1

17-05-2011

Visie op kunst schrijven. Met betrekking tot het onderzoek visie op kunst aangepast.

Emj 5 uur 1

19-05-2011

Schrijven aan projectverslag Emj 6 uur 1

19-05- Aankondiging bijeenkomst nr 6 Emj 1 uur

33 

 

2011 versturen met agendapunten en herinnering voor de opdracht visie op media-educatie

19-05-2011

Visie en missie op media-educatie afronden

Emj 2 uur 1 en 2

21-05-2011

Bijeenkomst actieteam nr. 6. Zie voor specifieke informatie de notulen

Emj, Kpr, Fra en Cro

2 uur 1 en 2

02-05-2011 t/m 05-05-2011

Projectverslag schrijven Emj 25 uur 1

06-05-2011

Adviesrapport media-educatie schrijven voor directie CS VVG.

Emj 6 uur 1

09-05-2011

Adviesrapport naar atnm verstuurd met de vraag dit te controleren en op-, en of aanmerkingen aanstaande donderdag kenbaar maken. Eveneens herinnering bijeenkomst nr. 7 verstuurd met agendapunten.

Emj 30 min. 1 en 2

09-05-2011

Enquête cnm csvvg naar alle collega’s CS VVG verstuurd met de vraag dit zsm in te vullen, locatie lariks.

Emj 3 uur 1 en 3

09-05-2011

Logboek aanscherpen Emj 2 uur 1

09-05-2011

Opnieuw contact gehad met Universiteit van Amsterdam over het symposium jeugd, media en opvoeding. Waar staan de video-opnames?

Emj 15 min. 1

06-05-2011

Concrete afspraken gemaakt met Wim Hilberdink voor een bezoek aan het Thorbecke in Zwolle. ATNM is welkom op 6 of 7 juni.

Emj en Hilberdink

30 min. 1

09-05-2011

ATNM gevraagd om deel te nemen aan bezoek Thorbecke op 6 of 7 juni.

Emj 15 min. 1 en 2

10-05-2011

Oproep voor enquete in ‘Le facteur’ laten plaatsen

Emj en Bei 10 min. 3

10-05-2011

Eerste resultaten van de enquete cnm csvvg bekeken en geconstateerd dat de gewenste resultaten binnenkomen

Emj 2 uur 1

10-05-2011

Contact gelegd met Boog en Schaaremen voor doorspreken

Emj, Boog, Schaareman

30 min 1

34 

 

onderzoek 10-05-2011

Symposium

8.5.3 Toelichting op de codering ATNM Actieteam nieuwe media Beckmann Gurdrun Beckmann, hoofd van de opleiding Master Kunsteducatie april 2011 tot heden. Bei Mirjam Beijert, docent geschiedenis, eindredacteur voor ‘le facteur’ Boog Ben Boog, onderzoeks begeleider B&G Beeld en Geluid in Hilversum BYL sectorleider onderbouw CRO Monique La Croi (docent handvaardigheid en tekenen) CV VVG Christelijke scholengemeenschap Vincent van Gogh CHS Jacob Christoffers, systeembeheerder CS Vincent van Gogh, locatie Lariks EMJ Joselien Eijkelenboom (docent Beeldende vorming en CKV) Enquête cnm csvvg Eigen gemaakte enquête voor collega’s op het CS Vincent van Gogh over nieuwe media Enquete OJC Enquete onderzoek jeugd en cybersafety FRA Jeroen Franzen ( docent Engels) FPR: Fokke Flapper (sectorleider VWO, direct leiding gevende Joselien Eijkelenboom) Hilberdink Wim Hilberdink, Projectleider leerlijn Moderne Media, kunstcoördinator CKV, docent Nederlands J.Kerstens Joyce Kerstens, hoofd onderzoek van het Lectoraat Cybersafety NHL Hogeschool. Kemper Kirsten Kemper, student Universiteit Twente KLO Harrie Klomp, sectorleider HAVO. KPR Johan Kuipers (docent ICT en maatschappijleer) KSE Eline Kippers (docent CKV, tekenen en handvaardigheid) Okkerse Emmy Okkerse, hoofd van de opleiding Master kunsteducatie, tot april2011 OOG Bert Oosting (directeur CS VVG) MEH Him Mehairjan, coördinator ICT en kwaliteit CS Vincent van Gogh, locatie Lariks Rutgers Inne Rutgers, docent aan de studie master Kunsteducatie, Hanzehogeschool Groningen en Leeuwarden. Schaareman Esther Schaareman docent beeldende vorming Kamerlingh Onnes, extern en inhoudelijk begeleider onderzoek.

35 

 

8.6 Informele gesprekken Inhoudelijke gesprekken mbt tot actie-onderzoek

Persoon Datum en locatie Inhoud gesprek Duur van gesprek I.Rutgers 29-09-2010

Prins Claus Conservatorium

Voortgang onderzoek, mbt de vorm

30 min.

B. Boog 11-10-2010 Prins Claus Conservatorium

Voortgang onderzoek Inhoudelijk begeleider

45 min.

E. Okkerse 11-10-2010 Prins Claus Conservatorium

Inhoudelijk begeleider

45 min.

B. Oosting 19-10-2010 CS Vincent van Gogh, kantoor directeur

Bespreking plan actie-onderzoek op CS VVG

60 min.

J. Bijl, N. Roelfsema en M. Stienstra

29-10-2010 Helper Oostsingel

Geven van lezing op 01-11-2010 bij COL

60 min.

E. Schaareman 15-11-2010 Kamerlingh Onnes College

Onderzoek naar mogelijkheid inhoudelijk begeleider

30 min.

NB Aantekeningen en notities van de gesprekken zijn nader op te vragen bij J. Eijkelenboom.

36 

 

8.7 Interviews 8.7.1 Interview met H. Mehairjan Interview Stakeholder Naam: A. Him Mehairjan Werkzaam bij: CS Vincent van Gogh, Selmalagerloflaan 3, Assen Functie: Coordinator ICT & kwaliteit en docent ICT Datum gesprek: 07-10-2010 Nieuwe media in het middelbaar onderwijs – Inleiding De ontwikkeling van nieuwe media gaat niet alleen in de ICT wereld razend snel, maar ook in onze eigen directe leefwereld zien we de ontwikkeling om ons heen groeien. Op jonge leeftijd krijgen kinderen hiermee te maken en leren spelenderwijs hiermee om te gaan. Begeleiding op het gebied van media is op middelbare scholen met name gericht op de technische aspecten ervan. Hoe kan ik het gebruiken? Maar de vraag waarom gebruiken we het blijft vaak achterwege. Kinderen gebruiken nieuwe media niet alleen om informatie op te zoeken, maar ook om te communiceren, om te gamen, het zoeken van een eigen identiteit door blog of kopen en verkopen van spullen. De kunstzinnige en creatieve mogelijkheden mbt nieuwe media blijven dan vaak achterwege en zouden juist een grotere rol moeten spelen bij het gebruik ervan. Juist door leerlingen bewust te laten spelen met bijvoorbeeld beeldmanipulatie leren ze ook beter kritisch de wereld om zich heen te beschouwen. Het gaat hierbij om leren “lezen”, “begrijpen” en zelf “schrijven” van beelden in nieuwe media, dus kunst als mediacoach. De mogelijkheden zijn legio, maar de middelen om daar op middelbare scholen mee aan de slag te gaan zijn onvoldoende. Ook de kennis van docenten op het gebied van nieuwe media is van onvoldoende niveau. Deze ontwikkeling zou wel plaats moeten vinden en daarom wil ik met mijn onderzoek op zoek gaan naar de mogelijkheden van nieuwe media binnen de kunstvakken voor het CS Vincent van Gogh. 1. Is bovenstaande verhaal herkenbaar? Moeten scholen zich meer richten op

Kunst als mediacoach, dus de leerlingen leren “lezen”, “begrijpen” en zelf “schrijven” van beelden in nieuwe media.

Het is een terechte constatering, momenteel is er weinig gebruik in toepassing van nieuwe media op beelden. De leerlingen worden hierin niet begeleid en men verwacht dat ze hierin autodidact zijn, maar of dat daadwerkelijk het geval

Onderzoek MKE 2 Onderzoeker J. Eijkelenboom Student aan Master Kunsteducatie 2 E-mailadres Joselien.Eijkelenboom@gmail.com  

37 

 

is? Men blijft onzeker over de ontwikkeling vd leerlingen mbt nieuwe media, wat nemen ze mee en wat ontgaat ze? Is er een doorlopende leerlijn zichtbaar?

2. Kunt u een korte beschrijving geven van het ICT curriculum op het CS Vincent van Gogh?

• Brugklas Informatiekunde, Office pakket, Internet en Veiligheid, Informatie zoeken, Fotobewerking

• Klas 2 en 3 geen informatica • Bovenbouw Informatica; theorie - Visual basic, Programmeertalen, Project

management, Websitebouwen Leerlingen leren met name de basale onderdelen in de brugklas en daarnais het aan docenten zelf om dit wel of niet te gebruiken in hun lessen of verder te ontwikkelen. Met name op het gebied van presenteren dmv powerPoint blijven de leerlingen gedurende de 2e en 3e klas ontwikkelen.

3. Wat zijn de voornaamste doelen van het vak? Ict-vaardigheden verkrijgen en leren toepassen.

4. Zijn er onderdelen die u mist? Meer aandacht in andere leerjaren. Oplossing zou kunnen zijn dat er een docent vrij inzetbaar bij vakken kan aansluiten en op specifieke onderdelen kan ondersteunen.

5. Wat zijn de sterke punten van het vak? • Spreekt lln aan • Ze zijn gemotiveerd • Bevordert samenwerking en zelfstandigheid • Uitdagingen • Grenzeloos bezig zijn

6. Wat zou uw ideaal zijn op het gebied van ICT-educatie?

• Acceptatie van media door docenten en leerlingen • Inzetten bij het leren • Meer gebruik maken van het feit dat leren autodidact zijn en dus het leren

laten ontstaan door te zien. Als ze niet weten wat er is en mogelijk is zullen zich ook niet interesseren voor de mogelijkheden. Leren kan dus ook gaan via ELO en websites die daarin begeleiden.

• Meer vakoverstijging en daarbij dus meer inzicht verkrijgen in de doorlopende leerlijn mbt nieuwe media.

7. U bent naast docent ICT, ook coördinator ICT & kwaliteit. Kunt u in het kort vertellen wat dat inhoud?

• Informeren • Trends volgen • Directie adviseren • Collega's motiveren

38 

 

• Knelpunten signaleren

8. De speerpunten/aandachtspunten die u in uw programma heeft, sluiten die aan bij het bovenstaande onderzoek? Gedeeltelijk; we zijn goed bezig - infrastructuur - hardware - scholing

9. Voor het opzetten van een goed multimediaal curriculum in de beeldende vakken zijn extra computers nodig voor in de lokalen, denkt u dat dit verzoek binnen het financiële plaatje van de school past?

• Een goed plan, dat past bij de (ict) visie van de school en op de toekomst gericht is kan altijd reken op steun van de directie

• School is momenteel bezig met het idee invoering van laptops. Er zal dan een uitgiftebalie worden opgezet waarbij een docent of leerling laptops op kan halen zodat deze niet locatie gebonden zijn. Ook kunnen er dan meerder programma’s op gezet worden.

• Mimio camera’s komen eraan.

10. Ziet u verder misschien nog knelpunten voor dit onderzoek? Geen knelpunten, maar aandachtspunten:

• Zoek aanhangers (medestanders) van je idee • Maak de directie/management ook enthousiast • Laat (steeds) zien waar je mee bezig bent • Ga vakoverstijgend te werk • Betrek verschillende secties bij je plan • Benut evt. vak CKV door de bereikbaarheid van de leerlingen. • Evt. opzetten van een actieteam (denk aan Djibran, Gideon en Eline).

Groot voordeel is dat de directeur erg nieuwe media minded is! Einde Interview

39 

 

8.7.2 Emiel Heijnen (telefonisch gesprek, 13-10-2010)

Project mediacultuur,

Dilemma’s teveel richten op techniek Onderzoek binnen school viel tegen Gebruikers blijken kijkers te zijn Mijn proces doorgeven aan Emiel Heijnen De vraag; hoe kan techniek/apparatuur geen belemmering zijn? Inhoudelijk wel boeiend, maar hoe erg lastig 3 dec. Bijeenkomst cultuurprofielscholen, studiedag, verheffen tot

oplopers kunstonderwijs. Bedoelt voor alle kunstdocenten, dus ook mij actieteam.

Nascholing komt vanuit Emiel juni 2011 Geen school die er intensief mee bezig is. Cs vvg voorloper 2 scholen – et deleur kc, Sjaak nog wat

Zwolle, Thorbecke college (nadeel, gaan teveel in op de techniek, wel enthousiast, kunst zakt weg) kunstvakken uren ingeleverd, mediawijsheid, maar leren hoe je cameraman kunt worden.

Moet meer om kunst gaan.

weerstand, vernieuwing van kunstvakken werkt beter. De veranderingen

Welke spullen heb ik nodig? Antwoord: zet niet in op de spullen,maar leg ook de nadruk op het proces. Alles wordt loopt steeds goedkoper. Hoeft niet altijd in photoshop, je hebt heel veel programma’s die nog goedkoper zijn (paint, etc).

Nadruk moet niet liggen op de kunst van het photoshoppen, maar het proces naar de uitwerking toe.

Wat heb je nodig? Basis! Nadruk moet liggen op kennis en inhoud, bijvoorbeeld een thema (de stad), gevaar is vaak dat het thema animatie.

Vakoverstijgend, vanuit onderbouw, we pakken een les, beeldmanipulatie, drie docentn (ma, gs, te), samen het project uitvoeren. Wat past er van je huidige lesmaterialen in? Eerder in de onderbouw, want daar is meer ruimte. Bovenbouw lastig ivm examenprogramma. Lesmateriaal vindbaar op slo, mediacultuur. Met name ook aan de hand van kunstwerken. Bij mediawijsheid moet je haast wel de andere vakken betrekken. ICT gaat niet om inhoud, dus moet inhoud krijgen kunst. Kunst en mediatechnologie. Techniekjongens maken de dingen, maar waar het over moet gaan is vaak heel erg moeilijk. Breng de discussie met leerlingen op gang. Gebeurt op Veluws college in Apeldoorn. Zij starten nu met de mobiele camera. Juist bewust de simpelheid van een camera gebruiken. Is in september begonnen.

40 

 

Andere combinatie van vakoverstijgend, ict, ma en ckv. Pak samen een thema, lesmateriaal mediacultuur. Dan hebben je drie experts op drie gebieden.

Vier kunstenaars sociale netwerk niet schoonheidsideaal. De conventies in beeld brengen. Hoe werkt youtube, wat zijn de verborgen regels. De hoeveelheid hits, wat werkt, wat trekt veel aandacht? Wie heeft de meeste hits? Hoe fungeert zo’n platvorm? Daar moet je als kunstdocent over in gesprek gaan.

Vakoverstijgend in projectvorm, praten met directie, juist onderbouw. Of juist vanuit beeldend vak. Een flinke scheut media educatie, vanuit de kunst, bijvoorbeeld privacy.

Koppeling; theorie, kunst, uitwerking (opstel en kunstwerk), wat hebben we nu opgestoken?

Proef kan ook in de bovenbouw, dat in de mediacultuur gekoppeld aan de thema’s.

Marieke van de Kamp, veel artikelen op de praktijk in kunstzonde, reageren op actuele kunst. Is daar sterk bewust mee bezig. Actuele thema’s komen duidelijk terug. Hoe gaan echte kunstenaars te werk

41 

 

8.7.3 Interview met T. Heijmans

Vragenlijst Mediawijsheid / Nieuwe media / Moderne Media VO scholen

J. Eijkelenboom, docent kunst algemeen beeldend, CKV en cultuurcoördinator Onderzoek vanuit de Master Kunsteducatie, Groningen

School: Christelijk Lyceum, Apeldoorn Ingevuld door Naam: Trudi Heijmans Functie(s): kunstcoördinator, doc. Ha/Ckv

1. Hoe bent u op het gebied van media-educatie en mediawijsheid en/of

nieuwe media terecht gekomen? Door een symposium over mediawijsheid een verzoek van een collega Gs. om naar het museum Beeld en Geluid te gaan

2. Wat zijn uw ervaringen op het gebied van mediawijsheid en/of nieuwe media? In de reguliere lessen komt het nog maar mondjes maat aan bod

3. Vanuit welke behoefte zijn jullie als school gestart met onderwijs in mediawijsheid en/of nieuwe media? Zie 1

4. Hoe geven jullie nu op school vorm aan het onderwerp mediawijsheid en/of nieuwe media? Is het een apart vak? Een vakoverstijgend project? Een thema week? We hebben dit schooljaar voor het eerst een project van 3 dagen gedraaid met klas 2(240 leerlingen)

5. In wat voor tijdstraject bevinden jullie nu? Is er al een pilot geweest? Of draait het al jaren? Binnenkort gaan we starten met de voorbereiding voor een herhaling van afgelopen project met de verbeterpunten.

6. Is er vooraf een beleidsplan geschreven met een duidelijke visie en missie? Nee, we hebben wel een gezamenlijk doel bepaald. Het is nl. een project dat door ne,gs,mu, ha en te wordt gedragen.

7. Zoja, kunt u een korte toelichting geven op de visie en/of missie die de school

wilt uitdragen met dit onderwerp? Doel : leerlingen krijgen inzicht in

Wat is reclame? Waarom reclame? Wat is het effect van tekst, beeld en geluid Welk mensbeeld/imago laat de reclame zien in historisch perspectief.

42 

 

8. Hoe is de betrokkenheid en participatie onder collega’s bevorderd? Vanuit de secties. Gestart met 1 persoon per sectie

9. Hoe is de extra belasting voor de betrokkenen (docenten/coördinatoren etc.) opgevangen? Komt er vergoeding vanuit taakbeleid of extra uren? Liefdewerk enz..!

10. Wordt het onderwerp en de invulling ervan financieel ondersteunt vanuit de school? In wat voor vorm? (taakuren/extra budget cultuurcoördinaat etc.) Neen..

11. Is er een aanvraag gedaan voor geld van het ‘Fonds Mediawijzer’? Zoja wat waren de resultaten? nee

12. Wie is/zijn eindverantwoordelijken? Is er zoiets als een kernteam die verantwoordelijkheid draagt voor de invulling van het geheel?

Zie 8

13. Zijn er verder nog zaken die van belang zijn en/of waren bij de opzet en bevordering van het onderwerp Mediawijsheid en/of Nieuwe media op een middelbare school? Eigenlijk is er een stuk nascholing voor docenten nodig met bijv. een programma als fotoshop

43 

 

8.7.4 Interview met Wim Hilberdink Stakeholder Naam: Dr. H.W. (Wim) Hilberdink Werkzaam bij: Thorbecke Scholengemeenschap (Dr. Van Heesweg 1) Postbus 624 8000 AP ZWOLLE Tel.: 038 – 456 45 60 (algemeen) / 456 45 23 (doorkiesnummer) www.thorbecke-zwolle.nl Functie: Projectleider leerlijn Moderne Media, kunstcoördinator CKV, docent Nederlands Datum gesprek: 06-06-2011 Deelnemers werkbezoek en gesprek: Monique La Crois, Johan Kuipers en Joselien Eijkelenboom In overleg met Wim Hilberdink zijn Monique La Crois, Johan Kuipers en Joselien Eijkelenboom uitgenodigd om op het Thorbecke langs te komen voor werkbezoek en interview over het vak moderne media op het Thorbecke. Wim Hilberdink geeft eerst een korte inleiding over het ontstaan van het vak: 2006-2007 start moderne media 2007 contact met SLO over programma mediatgeletterdheid en Sweelinck van de Radboud Universiteit. In samenwerking met deze partijen is er een netwerk opgestart van nieuwe media minded scholen en overheidsinstanties. 2007 november eerste overleg met meerdere scholen/partijen

‐ Dominicus (nijmegen), omroep Gelderland ‐ Johan de Wit (Den Haag) ‐ KSE Etter Leur (Katholieke school) ‐ Sintermeerten college (Heerlen) ‐ Bogerman vmbo (Sneek)

Met dit netwerk hebben ze twee jaar lang overleg gehad. 2009 Nadruk kwam vanuit de overheid meer op Wiskunde en Nederlands, waardoor SLO de focus ging verschuiven. 2009 mediawijsheid expertisecentrum. Daar moet de school echt lid van worden. 2009 Subsidie (2 ton) gekregen voor ontwikkeling lesprogramma’s. School werd penvoerder en partner. Samen met cinekid, krant in de klas, blik op media en TNO Delft werd er een website ontworpen om mediawijsheid in kaart te brengen. Deze site, http://mediawijsheid-vo.wikiwijs.nl/ , is halverwege juni 2011 online gegaan. Terug te vinden is:

‐ Hier hebben de partners een raamwerk neer willen zetten voor de competenties van het vak moderne media. Deze is inclusief een theoretische onderbouwing.

‐ Open source voor lesmateriaal klas 1 t/m 3 ‐ De eindtermen voor het vak

Op het Thorbecke zelf werken ze ook met een eigen werkgroep. Deze bestaat uit docenten van verschillende vakgebieden, wiskunde, biologie, Nederlands, beeldend, muziek en een conciërge die TOA moderne media is geworden.

44 

 

Daarnaast is er nog een sollicitatieronde geweest voor een externe journalist en die geeft 6 uur moderne media. De docent beeldend en de conciërge hebben uiteindelijk een bijscholing in techniek gedaan bij Open Studio in Amsterdam. Leerlingen die in de brugklas zich aanmelden op het Thorbecke kiezen direct een profiel.

‐ Sport (havo/vwo) ‐ Technasium (Atheneum) ‐ Wetenschap en orientatie (Atheneum) ‐ Moderne media (havo/vwo)

Leerlingen die het profiel Moderne Media kiezen krijgen niet meer de vakken techniek, tekenen, handvaardigheid of muziek. Deze vakken hebben plaatsgemaakt voor het vak moderne media (5 uur in de week). Binnen het vak moderne media zijn aspecten uit de creatieve vakken wel opgenomen in het currucilum. Ieder jaar werken de leerlingen met thema’s.

‐ Redactie en organisatie ‐ Mediawijsheid ‐ Mediakunst ‐ Praktische opdrachten

Deze thema’s zijn niet alleen gekoppeld aan de creatieve vakken, maar ook vakken zoals Nederlands, Engels, maatschappijleer en geschiedenis worden vaak in aanraking gebracht met moderne media. Zoals bij het thema redactie en organisatie leren de leerlingen ook vergaderen, notulen maken, een planbord opstellen en communicatieve vaardigheden. Verder is de school ook sterk gericht op in-put van buitenaf. Ze nemen graag opdracht van buiten de school aan en maken dit voor de leerlingen commercieel. Voorbeeld van een externe opdracht: Goliath, leerlingen ontwerpen een nieuwe reclame voor een spel wat opnieuw op de markt wordt gezet. Leerlingen organiseren zelf een release-party. Aaanwezig waren; rtv-oost, jeugdjournaal, peperbus en stentor Voorbeeld van een opdracht:

‐ Ga langs bij je oude basisschool en leen daar een oud prentenboek. Maak naar aanleiding van dit prentenboek een verfilming door middel van foto-stills (soort strip). Vervolgens spreken de leerlingen zelf de strip in en leveren hem aan het eind af op hun oude basisschool.

‐ Verkoop een belachelijk dure shampoo en bedenk zelf hoe je iemand kunt overtuigen om de shampoo toch te kopen. Werk uit als televisie reclame.

Aan het eind van ieder schooljaar worden de ouders uitgenodigd om naar de eindproducties te kijken. In de brugklas bezoeken de leerlingen beeld&Geluid en in de derde klas zijn ze te gast bij Omroep Friesland. Overige opmerkingen:

45 

 

Mediawijsheid staat bij het OCW onder het kopje cultuur, maar dit zou onderwijs moeten zijn. Hoe moet je dit nu verder in de school invullen als taakbelasting voor de docenten: Kunstcoordinaat is 300 uur Moderne media is 600 uur Ieder lid in het kernteam krijgt ook taakuren, per persoon 100 uur en voor de mediacoach 200 uur. Indien het goed wordt ingevoerd zal het ook functioneren als een profilering van de school. Met name vervolgopleidingen (cibab, artez, deltion , Windesheim en Minerva), zitten niet ver bij Assen vandaan. Belangrijke sites/boeken: Mediawijzer.net Leraar24, algemeen docentschap Baken van betrouwbaarheid (Nico Drok) Tijdens de rondleiding verteld Wim Hilberdink nog de volgende zaken: Ontwerper van het geheel is architect van ’19 het Atelier’, wat tevens ook de architect is van onze eigen toekomstige school. Aandachtspunten bij de inrichting:

‐ Uitleenbalie voor AV-apparatuur is noodzakelijk ‐ Regel een TOA voor onderhouden van apparatuur en montageruimtes ‐ Opslagruimte voor materiaal ‐ Green screen aan plafond ‐ Licht en geluid aan plafond

46 

 

8.8 Materiaal van het Thorbecke in Zwolle

8.8.1Curriculum Mediawijsheid klas een tot en met drie  

  Leerjaar 1    Leerjaar 2    Leerjaar 3 Algemeen  Introductie: kennismaking met verschillende 

disciplines, basisprincipes van media Algemeen  Vervolg kennismaking. Beïnvloeding en 

representatie.    Algemeen  Verdieping. Mediaproductie maken. 

Zelfexpressie, beïnvloeden  Media‐onderwerp  Lesmateriaal 

Kern‐ doelen 

Media ‐ onderwerp  Lesmateriaal 

Kern‐ doelen 

Media ‐ onderwerp  Lesmateriaal 

Kern‐ doelen 

1. Fotografie   ‐ Les Tips fotografie (1 lesuur) ‐ Stripverhaal maken (4‐5 lesuren) 

E 27‐ 29, 31; D24, 25; B13 

1. Identiteit en Imago 

‐ SLO thema’s Zie jij wat ik zie? (6 lessen) 

A7, 9, 11; E27‐30 

1. Animatie  ‐ Animatie special i.c.m. website www.niaf.nl (6 lesuren) 

A2, 5‐8; E27‐ 31 

2. Photoshop  ‐ Les Pimp Your Picture (1 uur)  A6, 7, 9; E27, 28, 30; F32, 35, 36 

2.Stereotypen rolmodellen 

‐ Lessen De ideale vrouw (9 lesuren) 

A1‐8; C15‐17; D18‐24; E27‐31 

2. Webwijsheid  ‐ Format Online media (9 lesuren)  A1, 10; B12, 14; C15‐17, D18‐26 

3. Journalistiek  ‐ Vergadertechnieken (1 lesuur)  E 29  3. Film en tv  ‐ MM les R.O.P. (1 lesuur) ‐ Reality‐tv (1 lesuur) ‐ Lessenreeks Soap (18 lesuren) 

A2‐5; E 30 

3. Auteurs‐rechten 

‐ Zelfstudiepakket (website koppiecopy.nl): Remixen ‐ auteursrecht    (4 lesuren) 

D22 

4. Film en tv  ‐ Reader filmproject (15‐20 lesuren) 

A4‐ 7; E 27‐ 31 

4. Photoshop  ‐ Photoshop top of flop (2 lesuren)  

A7‐9, 11; C17; F32 

4. Journalistiek  ‐ Interviewtechnieken (1‐2 lesuren) ‐ Tube Your Future (18 lesuren) 

A6, 7; B13 E27‐31 

5. Identiteit en Imago 

‐ Lesbrief Online Imago (2 lesuren) ‐ Lespakket Kijk mij! (18 lesuren) 

A4, 5,8, 9; C17; D20, 23, 24; E27‐30; F32, 36 

5. Fotografie  ‐ SLO thema’s Hall of fame (8 lesuren) 

A4‐ 6; E 27‐ 31 

5. Websites maken 

‐ SLO Beeld van mijn school ‐  Websitemaker basis (8 lesuren) 

A11; E27‐31 

6. Webwijsheid  ‐ Het medialogboek (versie Ahlers/Hilberdink) (2 x half lesuur) ‐ Lessen Romeclub (2 lesuren) ‐ Lessen Online pesten (2 lesuren) 

A1, 2, 11; B13, C15, 16; D18, 25; F 33, 34 

6. Nieuws  ‐ BenG werkbladen nieuws_laag / Docenttoelichting (2 lesuren) 

A1‐4, 6‐8, 11; B1;, C17; F32

6. Nieuws  ‐ BenG werkbladen nieuws_hoog / docenttoelichting (2 lesuren) ‐ Hoe ontstaat een nieuwsitem?/ Mediawijzer met de krant (9 lesuren) 

A1‐4, 6‐8, 11; B1;, C17; F32 

7. Reclame / commercie 

‐ Lespakket Verkoop je idee! (18 lesuren) 

A4‐ 6; E27‐31 

7. Digitaal pesten 

‐ Les Caja (2 lesuren)  A5, 8‐10; B12, 14, C17 

7. Film en tv  ‐ Syllabus Film (Waag) (8 lesuren)  

E 27‐31 

      8. Journalistiek 

‐ Lesbrief Wie is de mol? (1 lesuur) 

A4‐ 6, 9; B14; F33

8. Documentaire 

‐ Documentaires Special lespakket (8 lesuren) 

A2, 4‐ 8, 11 

47 

 

  Leerjaar 1    Leerjaar 2    Leerjaar 3 Algemeen  Introductie: kennismaking met verschillende 

disciplines, basisprincipes van media Algemeen  Vervolg kennismaking. Beïnvloeding en 

representatie.    Algemeen  Verdieping. Mediaproductie maken. 

Zelfexpressie, beïnvloeden        9. Film en tv  ‐ Werkblad Slapstick (18 lesuren)  E27‐29       

Totaal aantal uren 

70 lesuren   Totaal aantal 

uren 68 lesuren 

  Totaal aantal uren 

73 lesuren  

    Extra opdrachten (in te zetten in het geval van differentiatie, meer tijd, themaweek)   

Onderwerp   Leerjaar 1  Leerjaar 2  Leerjaar 3 Film en televisie  Werkblad Prentenboek (18 lesuren)   C15, 16; 

D22; E27, 28, 29, 30 

Werkblad Prentenboek (18 lesuren)  C15, 16; D22; E27, 28, 29, 30 

   

Reclame / commercie 

Hoe reclame werkt (werkboek met variatie in aantal uren)  

A1‐8, 11; C17 

14 lesbladen Reclame in de actualiteit (3 a 4 lessen of opvuller voor de laatste 10 minuten) 

A1‐8, 11; C17 

14 lesbladen Reclame in de actualiteit (3 a 4 lessen of opvuller voor de laatste 10 minuten) 

A1‐8, 11; C17 

Normen en waarden 

SLO thema’s Wat zit er achter? (6 lesuren)  A2‐7; F32         

             

    Overzicht auteurs van de lesmaterialen  

  Leerjaar 1    Leerjaar 2    Leerjaar 3            

Media‐onderwerp  Lesmateriaal 

  Media ‐ onderwerp  Lesmateriaal 

  Media ‐ onderwerp  Lesmateriaal 

 

1. Fotografie   ‐ Les Tips fotografie:  CC‐by: CSG Comenius Mariënburg‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken  ‐ Stripverhaal maken:  

1. Identiteit en Imago 

‐ SLO thema’s Zie jij wat ik zie? : CC‐by: SLO Voortgezet onderwijs Auteurs: Gill Bollegraf, Dirkje Ebbers, Fokje Pieterse, Ariadne Urlus/Eindredactie en projectcoördinatie: Eeke Wervers‐

1. Animatie  ‐ Animatie special : CC‐by : Eye Film Instituut Nederland Auteurs: Erik van Drunen, Olivier ten Kate‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken 

48 

 

CC‐by: Pauline Maas (www.4pip.nl )‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken [nog navraag doen] 

NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken 

2. Photoshop  ‐ Les Pimp Your Picture:  CC‐by: Pauline Maas (www.4pip.nl )‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken [nog navraag doen] 

2.Stereotypen rolmodellen 

‐ Lessen De ideale vrouw:  CC‐by: Thorbecke Scholengemeenschap Auteur: Wim Hilberdink/Ilse Hermanides‐NietCommercieel‐GelijkDelen 

2. Webwijsheid  ‐  Format Online media:  CC‐by: Thorbecke Scholengemeenschap Auteurs:Jeroen Gerth/Wim Hilberdink‐NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken  

3. Journalistiek  ‐ Vergadertechnieken:  CC‐by: Thorbecke Scholengemeenschap Auteur: Ilse Hermanides‐NietCommercieel‐GelijkDelen 

3. Film en tv  ‐ MM les R.O.P. : CC‐by: Thorbecke Scholengemeenschap Auteur: Ilse Hermanides‐NietCommercieel‐GelijkDelen  ‐ Reality‐tv: CC‐by: Stichting Mijn Kind Online/Kennisnet‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken   ‐ Lessenreeks Soap:  CC‐by: Thorbecke Scholengemeenschap Auteurs: Charlotte Besselink, Arjan Hoogendoorn i.s.m. Wim Hilberdink‐ NietCommercieel‐GelijkDelen  

3. Auteurs‐rechten 

‐ Zelfstudiepakket (website koppiecopy.nl): CC‐by: KoppieCopy Auteurs: Marieke Hochstenbach, Gonneke Wegner‐ NietCommercieel‐GelijkDelen  ‐Remixen ‐ auteursrecht  CC‐by: KoppieCopy Auteurs: Marieke Hochstenbach, Gonneke Wegner‐ NietCommercieel‐GelijkDelen     

4. Film en tv  ‐ Reader filmproject : CC‐by: CSG Bogerman Koudum Auteurs: Roos van der Most, Aaldert de Jonge en Hans de Lange (Bogerman, locatie Koudum) ondersteund door: Maaike Rodenboog (SLO, Enschede)‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken 

4. Photoshop  ‐ Photoshop top of flop: CC‐by: Freek Zwanenberg Auteur: Freek Zwanenberg‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken  

4. Journalistiek  ‐ Interviewtechnieken : CC‐by: Thorbecke Scholengemeenschap Auteur: Ilse Hermanides‐NietCommercieel‐GelijkDelen  ‐ Tube Your Future:  CC‐by: Thorbecke Scholengemeenschap Auteur: Wim Hilberdink‐NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken 

5. Identiteit en Imago 

‐ Lesbrief Online Imago: CC‐by: Stichting Mijn Kind Online‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken  ‐ Lespakket Kijk mij! : CC‐by: Thorbecke Scholengemeenschap 

5. Fotografie  ‐ SLO thema’s Hall of fame: CC‐by: SLO Voortgezet onderwijs Auteurs: Gill Bollegraf, Dirkje Ebbers, Fokje Pieterse, Ariadne Urlus/Eindredactie en projectcoördinatie: Eeke Wervers‐NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken 

5. Websites maken 

‐ SLO Beeld van mijn school: CC‐by: SLO Voortgezet onderwijs Auteurs: Gill Bollegraf, Dirkje Ebbers, Fokje Pieterse, Ariadne Urlus/Eindredactie en projectcoördinatie: Eeke Wervers‐NietCommercieel‐

49 

 

Auteur: Wim Hilberdink‐NietCommercieel‐GelijkDelen 

GeenAfgeleideWerken  ‐  Websitemaker basis: CC‐by: Kennisnet‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken  

6. Webwijsheid  ‐ Het medialogboek: CC‐by: Thorbecke Scholengemeenschap Auteurs: Sanne Ahlers/Wim Hilberdink‐NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken 

‐ Lessen Romeclub: CC‐by: Stichting Koei i.s.m. Microsoft Nederland [nog navraag doen]  ‐ Lessen Online pesten: CC‐by: Stichting Mijn Kind Online‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken  

6. Nieuws  ‐ BenG werkbladen nieuws_laag / Docenttoelichting:  CC‐by: BeeldenGeluid Educatie i.s.m. SchoolTV‐NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken 

6. Nieuws  ‐ BenG werkbladen nieuws_hoog / docenttoelichting : CC‐by: BeeldenGeluid Educatie i.s.m. SchoolTV‐NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken  ‐ Hoe ontstaat een nieuwsitem?/ Mediawijzer met de krant: CC‐by: MediaMind‐  NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken 

7. Reclame / commercie 

‐ Lespakket Verkoop je idee!: CC‐by: Thorbecke Scholengemeenschap Auteur: Wim Hilberdink‐NietCommercieel‐GelijkDelen 

7. Digitaal pesten 

‐ Les Caja: CC‐by: [nog navraag doen] 

7. Film en tv  ‐ Syllabus Film (Waag): CC‐by: Creative Learning Lab/ Waag Society Auteur: Meia Wippoo‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken 

    8. Journalistiek 

‐ Lesbrief Wie is de mol?: CC‐by: Stichting Mijn Kind Online‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken   

8. Documentaire 

‐ Documentaires Special lespakket : CC‐by: Eye Film Instituut Nederland/IDFA Auteur: Anton Damen, eindredactie: Anet ter Horst‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken 

    9. Film en tv  ‐ Werkblad Slapstick : CC‐by: Thorbecke Scholengemeenschap Auteur:Peter van Dam‐NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken   

   

           

 Extra opdrachten  

50 

 

Onderwerp   Leerjaar 1  Leerjaar 2  Leerjaar 3 Film en televisie 

Werkblad Prentenboek: CC‐by: Thorbecke Scholengemeenschap Auteur:Peter van Dam‐NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken      

Werkblad Prentenboek : CC‐by: Thorbecke Scholengemeenschap Auteur:Peter van Dam‐NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken  

 

Reclame / commercie 

Hoe reclame werkt :  CC‐by: Stichting Krant in de Klas Auteur: Stichting Krant in de Klas‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken (Opmerking betreffende het gebruik van dit materiaal: Het kopiëren van delen ten behoeve van het gebruik door leerlingen is onbeperkt toegestaan. Het kopiëren van enig onderdeel ten behoeve van elk ander gebruik is alleen toegestaan na schriftelijk verkregen toestemming van de uitgever). 

14 lesbladen Reclame in de actualiteit: CC‐by: Stichting Krant in de Klas Auteur: Stichting Krant in de Klas‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken (Opmerking betreffende het gebruik van dit materiaal: Het kopiëren van delen ten behoeve van het gebruik door leerlingen is onbeperkt toegestaan. Het kopiëren van enig onderdeel ten behoeve van elk ander gebruik is alleen toegestaan na schriftelijk verkregen toestemming van de uitgever). 

14 lesbladen Reclame in de actualiteit: CC‐by: Stichting Krant in de Klas Auteur: Stichting Krant in de Klas‐ NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken (Opmerking betreffende het gebruik van dit materiaal: Het kopiëren van delen ten behoeve van het gebruik door leerlingen is onbeperkt toegestaan. Het kopiëren van enig onderdeel ten behoeve van elk ander gebruik is alleen toegestaan na schriftelijk verkregen toestemming van de uitgever). 

Normen en waarden 

SLO thema’s Wat zit er achter?:  CC‐by: SLO Voortgezet onderwijs Auteurs: Gill Bollegraf, Dirkje Ebbers, Fokje Pieterse, Ariadne Urlus/Eindredactie en projectcoördinatie: Eeke Wervers‐NietCommercieel‐GeenAfgeleideWerken    

   

51 

 

8.8.2 Stappenplan eigen mediawijsheidplan Stappen Mediawijsheidplan   28‐02‐2011  Het stappenplan Het stappenplan is een hulpmiddel bij het maken van een Mediawijsheidplan in de eigen organisatie.   Uitleg In het plan wordt vastgelegd op welke wijze structureel aandacht aan mediawijsheid kan worden besteed door het beantwoorden van een aantal belangrijke vragen. Het Mediawijsheid plan geeft houvast bij de inrichting van het onderwijs op verschillende niveaus.  Het Mediawijsheid plan is een hulpmiddel bij het creëren van consensus en enthousiasme over het invoeren van mediawijsheid. Het maakt inzichtelijk hoeveel tijd en geld met de uitvoering gemoeid zijn, en wat het oplevert. Daarnaast is een praktisch document: in het plan staan de wensen en welke voorbereiding (nog) nodig zijn voor het uitvoeren van deze wensen. Een mediawijsheid plan kan instellingsbreed plan zijn voor meerdere jaren, of een plan per jaar/groep/klas.   Onderstaande stappen dienen als ondersteuning en zijn geen verplichting. Er is getracht om zo compleet mogelijk te zijn. Niet elk onderdeel is relevant voor iedere organisatie om in te vullen.   Stap 1 Visie/Doel&doelgroep/budget 

a. Visie: Waarom vindt u / uw instelling mediawijsheid belangrijk? b. Relevantie: Waarom is het belangrijk dat uw instelling iets met mediawijsheid doet? Wat is 

de meerwaarde van mediawijsheid? (onderbouwing invoering + draagvlak creëren) c. Doel en doelgroep: Wat wilt u/uw instelling met mediawijsheid bereiken en bij wie?  d. Budget: Is er een geoormerkt budget  voor mediawijsheid? Budget is nodig voor aanschaf 

apparatuur, ondersteuning van externe deskundigen, scholing van teamleden, lesmaterialen, organiseren van activiteiten.  

 Stap 2 Apart vak of geïntegreerd 

a. Wilt u mediawijsheid een aparte plek geven in het vakkenaanbod? Hoe maakt u hiervoor uren vrij in het lesrooster? Welke docenten worden hiervoor ingepland?   

b. Wilt u mediawijsheid behandelen bij de bestaande vakken in het schoolcurriculum? Bij welke vakken wilt u dit doen? Op welke manier krijgt mediawijsheid een plek binnen die vakken?  

c. Aan welke minimale eisen moet aandacht aan mediawijsheid voldoen (leerdoelen, eindtermen, lesinhoud, uren, interne stages, maatschappelijke stages)  

d. Welke samenhang is er of kun je creëren tussen verschillende vakken?  Stap 3 Bestaande situatie 

a. Welke media heeft u/uw instelling in huis? (computers, internet, dvdspeler, (foto)camera’s, beamer, scherm, montageapparatuur, geluidinstallaties, enzovoorts) 

b. Wordt er op dit moment (incidenteel, projectmatig) aandacht besteed aan mediawijsheid? Waar liggen de accenten? 

c. Welke lesmaterialen en/of methodes heeft u/uw instelling in huis die bijdragen aan mediawijsheid? 

d. Is er een interne afdeling bij uw instelling die kan ondersteunen op het gebied van mediawijsheid? 

52 

 

(mediatheek, schoolbibliotheek, afdeling ict, afdeling techniek) e. Werkt u/uw instelling samen met de openbare bibliotheek op het gebied van mediawijsheid? f. Werkt u/uw instelling samen met (culturele) instellingen op het gebied van mediawijsheid? 

 Stap 4 Monitoren  

a. Hoe wordt de implementatie van mediawijsheid gemonitord? Op welke manier wordt de voortgang aangestuurd? Hoe kan het effect van het mediawijsheid plan worden gemeten?  

b. Wie is verantwoordelijk voor wat? (taakverdeling + taakomschrijving)   Stap 5 Deskundigheid(bevordering) 

a. Is er momenteel een persoon of team verantwoordelijk voor mediawijsheid in uw instelling? b. Is er behoefte aan scholing op het gebied van mediawijsheid (voor docenten die het vak gaan 

geven bijvoorbeeld)?  c. Is er budget voor deskundigheidsbevordering in uw instelling?  d. Is er behoefte aan ondersteuning van een externe partij (bijvoorbeeld onderwijskundige, 

instelling mediawijsheid, adviesbureau)?    Stap 6 Content ontwikkelen en verzamelen 

a. Gaat de school zelf materiaal maken?  b. Kan er gratis materiaal door anderen gemaakt worden verkregen en voldoet dit aan de 

wensen?  c. Waar is materiaal te koop dat voldoet aan de wensen?  

 Stap 7 Wensen voor de toekomst 

a. Welke media wilt u aanschaffen en waarom? (computers, internet, dvdspeler, (foto)camera’s, beamer, scherm, montageapparatuur, geluidinstallaties, enzovoorts) 

b. Is er een aparte ruimte nodig (nieuw lokaal) voor de implementatie van mediawijsheid? c. Welke lesmaterialen en/of methodes zou u graag willen aanschaffen en waarom? d. Welke expertise is een waardevolle toevoeging aan de aanwezige expertise binnen uw 

instelling?  e. Welke samenwerking met andere instellingen zou u willen opzetten/uitbereiden? f. Zijn er andere instellingen bezig met dezelfde plannen? Is uitwisseling en het delen van 

ervaringen mogelijk?   Stap 8 Begroting 

a. Kan er aanspraak gemaakt worden op additioneel gelden (subsidies, sponsoren)?  b. Hoe ziet een (voorlopige) begroting met alle te verwachten kostenposten eruit (aanschaf 

apparatuur, deskundigheid van teamleden, lesmaterialen, organiseren van activiteiten)?    Stap 9 Planning  

a. Hoe ziet de planning eruit voor de implementatie van het Mediawijsheid plan? (pad van invoering, stappenplan van pilot tot volledig geïntegreerd)  

b. Hoe ziet de jaarplanning eruit voor het vak?  (inclusief vakanties, feestdagen, cito‐toets, examens)  

 Stap 10 Pr, communicatie en evaluatie   

a. Hoe wordt zichtbaar wat je doet en wat het oplevert (zowel intern ‐collega’s, directie‐ als extern –ouders, andere scholen, overheid, (potentiële) subsidiegevers en sponsors‐)? 

b. Hoe wordt het plan van aanpak geëvalueerd en doorontwikkeld?    

53 

 

Praktijkvoorbeelden 

 

Het implementeren van Mediawijsheid kan op verschillende manieren, er zijn meerdere vormen mogelijk. Bijvoorbeeld: de ene school voert het in voor alle havo/vwo‐klassen 1 en 2, twee uur per week, verspreid over een cursusjaar. De Thorbecke Scholengemeenschap te Zwolle, bijvoorbeeld, laat scholieren mavo, havo en vwo kiezen voor een Mediatraject, waarbij ze 5 uur per week, 3 jaar lang het vak ‘Moderne Media’ krijgen.   

Er is hier bewust gekozen voor een format waarmee een school zelf moet nadenken over de manier, waarop Mediawijsheid geïmplementeerd gaat worden op school. Het is, als gezegd, een hulpmiddel. Het project Mediawijsheid: een Vak Apart! heeft dit in de vorm van vragen uitgewerkt. De vragen geven namelijk heel concreet weer waar scholen een antwoord op moeten geven, waar ze allemaal aan moeten denken. 

Voorschrijven hoe het moet, is geen optie gebleken, want elke school heeft andere 

wensen/mogelijkheden en stelt andere eisen aan de implementatie. Dat werd alleen al duidelijk 

tussen de scholen die participeerden in het project. 

 

Hieronder volgen voorbeelden van een implementatieplan  (in grote lijnen gebaseerd op het 

hierboven genoemde Stappenplan) en een modelbegroting, zoals door één van de projectscholen zal 

worden uitgevoerd in cursusjaar 2011‐2012: 

 

54 

 

VOORBEELD Invulling van het Plan van Aanpak

School: X

Versie: Februari 2011

Toelichting Wanneer je als school Mediawijsheid wilt implementeren in het lesprogramma, is het belangrijk om na te denken over aspecten die komen kijken bij het implementeren van een nieuw vak. School X heeft de vragen uit het stappenplan voor het Plan van Aanpak Mediawijsheid beantwoord. Dit als voorbeeld om te laten zien hoe zij denken over de verschillende aspecten. Voor elke school gelden andere mogelijkheden en wensen. Iedere school zal de vragen binnen de eigen context moeten beantwoorden. Bij het maken van een officieel document, kunnen de stappen en verschillende vragen een hulpmiddel zijn om alle aspecten horende bij een implementatieplan op te nemen. Stap 1 Visie/Doel&doelgroep/budget

a. Visie: Waarom vindt u / uw instelling mediawijsheid belangrijk? >>> Algemene visie profielen (talentstromen, trajecten etc.), aangevuld door stellingname Raad van Cultuur t.a.v. Mediawijsheid en Ministerie OCW t.a.v. Burgerschapsvorming. De invloed van media op jongeren tussen 12-15 jaar is erg groot. Er wordt samenwerking gezocht met ROC ……, HBO…… en regionale of lokale organisaties (Bibliotheek, Lokale Omroep, plaatselijke Courant etc.) c. Doel en doelgroep: Wat wilt u/uw instelling met mediawijsheid bereiken en bij wie? >>> We sluiten aan bij het scholennetwerk van het project Mediawijsheid: een Vak Apart! om mediawijsheid als afzonderlijk vak binnen school X integraal aan te bieden (voor alle niveaus). Dit blijft het streven. Vooralsnog wordt de insteek gemaakt om de profielen (talentstromen, trajecten etc.) goed uit te werken voor leerjaar 1-3 h/v. Uitgangspunt is om kennis, vaardigheden en attitude gerelateerd aan de bestaande kerndoelen en nieuwe kerndoelen voor mediawijsheid in lessen vorm te geven. We maken hierbij gebruik van de lessen die via het project beschikbaar komen. Daarnaast wordt eigen materiaal ontwikkeld. d. Budget: Is er een geoormerkt budget voor mediawijsheid?

Budget apparatuur:

>>> De aangevraagde begroting is door de CD goedgekeurd. Aanschaf van materiaal wordt in twee jaar gedaan.

Budget deskundigheid van teamleden:

>>>Scholing, apart aanvragen bij de schoolleiding. Er zijn richtlijnen vermeld in de onderwijs CAO.

Budget Lesmaterialen:

>>>Netwerk/platform en eigen lesmateriaal ontwikkelen,

aansluitend bij de hoofdthema’s voor leerjaar 1-3: Schrift, Geluid en Beeld.

55 

 

Budget organiseren van activiteiten:

>>>voorlopig gesteld op € 130,- per jaar per leerling, conform de richtlijnen van de ouderbijdrage voor alle profielen (talentstromen, trajecten etc.).

Stap 2 Monitoren Hoe wordt mediawijsheid van de doelgroep gemonitord? Op welke wijze kan de voortgang op het gebied van mediawijsheid competenties bijgehouden? Hoe kan het effect van het mediawijsheid plan worden gemeten?

>>> 0-meting met meetinstrument van EYE e.a. / onderzoek doen op school X (niveau mediawijsheid van leerlingen én personeel)

>>> Eventuele RUBRICS-deelname na overzicht te hebben ontvangen hoeveel tijd hier mee gemoeid is, wat het doel is, etc.

>>> Individueel digitaal portfolio bijhouden, geordend per leerjaar.

>>> Er wordt gewerkt met de beoordelingsformulieren van de profielen (talentstromen, trajecten etc.) voor evaluatie en reflectie van leerlingen aan het einde van een periode.

>>> De mediacoach heeft een Mediawijsheidbeleidsplan geschreven voor school X breed.

Stap 3 Bestaande situatie a. Welke media heeft u/uw instelling in huis? >>> Algemeen: 7 fotocamera’s, 1 videocamera, pc’s, 5 laptops, internet, intern draadloos netwerk, 2 beamers, scherm (waaronder 1 filmscherm), lokaal 104/105: Smartboard, 1 PC, 1 Beamer, Popstudio: 1 mengtafel, 1 PC, geluidsinstallatie,……

b. Wordt er op dit moment (incidenteel, projectmatig) aandacht besteed aan mediawijsheid? Waar liggen de accenten? >>> Zowel incidenteel als projectmatig te weten bij BEVO / Informatica (h4-v4-v5) /ART-factory / BC: website beoordelen/Sports en Reguliere stroom: GPS / Nederlands: recensies schrijven, voorleeswedstrijd / Mediatheek: werken met databases, werken met trefwoorden, catalogus. c. Welke lesmaterialen en/of methodes heeft u/uw instelling in huis die bijdragen aan mediawijsheid? >>>De mediacoach heeft een overzicht vanuit de mediatheekcatalogus. d. Is er een interne afdeling bij uw instelling die kan ondersteunen op het gebied van mediawijsheid?

56 

 

>>> Mediatheek, Communicatie & PR, meer ondersteuning noodzakelijk van de afdeling ICT v.w.b. onderwijskundige zaken, profielen (talentstromen, trajecten etc.) e. Werkt u/uw instelling samen met de openbare bibliotheek op het gebied van mediawijsheid? >>> Er is een goede samenwerking voor meerdere projecten. f. Werkt u/uw instelling samen met (culturele) instellingen op het gebied van mediawijsheid? >>> Er is spraken van een netwerk Mediacoaches, regionaal en landelijk. Verder is er een regionaal overleg van schoolmediathecarissen (LWSVO). De mediacoach participeert hierin.

Stap 4 Wensen voor de toekomst

a. Welke media wilt u aanschaffen en waarom ? >>> Zie begroting voor de eerste 2 jaar. Voor 2012 t/m 2015 wordt een nieuwe inventarisatie gemaakt. b. Welke lesmaterialen en/of methodes zou u graag willen aanschaffen en waarom? >>> Er is nog geen methode / lesmateriaal van het platform / intern lesmateriaal moet nog worden ontwikkeld. Online content in database project scholennetwerk: mei 2011. c. Welke expertise is een waardevolle toevoeging aan de aanwezige expertise binnen uw instelling? >>> Er is nog geen vakdocent Moderne Media o.i.d. Meerdere vakdocenten zullen een bijdrage leveren, zoals de mediacoach, docenten muziek, informatica, BEVO en staflid PR. Toevoegen van een TOA is noodzakelijk. d. Welke samenwerking met andere instellingen zou u willen opzetten/uitbereiden? >>> Contacten opzetten met andere scholen (ROC….., regionale/lokale omroepen, uitgevers van regionale dagbladen en tijdschriften, Museum, Centrum voor de kunsten.

Stap 5 Deskundigheid(bevordering)

a. Is er momenteel een persoon of team verantwoordelijk voor mediawijsheid in uw instelling? >>> Nee, ad hoc wordt dit door S…… afgehandeld. Mediawijsheid is niet in het Schoolplan opgenomen, burgerschapsvorming wordt zijdelings wel benoemd. We willen alle zaken die betrekking hebben op mediawijsheid via de werkgroep voor de profielen (talentstromen, trajecten etc.) laten lopen. Mediawijsheid moet opgenomen worden in het Schoolplan. b. Is er behoefte aan scholing op het gebied van mediawijsheid? >>> Ja, met name op het gebied van fotografie, audio- en beeldbewerking. c. Is er budget voor deskundigheidsbevordering in uw instelling? >>> Ja, budget is aanwezig, ca. € 30.000,00 per jaar voor alle personeelsleden van onze locatie.

57 

 

Stap 6 Apart vak of geïntegreerd a. Wilt u mediawijsheid een aparte plek geven in het vakkenaanbod? Hoe maakt u hiervoor uren vrij in het lesrooster? Welke docenten worden hiervoor ingepland? (verwijzing naar netwerk scholen Media als vak apart) >>> Wij willen gaan richting schoolbreed aanbieden van een vak m.b.t. mediawijsheid, hierbij moet wel gefaseerd gewerkt worden. b. Wilt u mediawijsheid behandelen bij de bestaande vakken in het schoolcurriculum? Bij welke vakken wilt u dit doen? Op welke manier krijgt mediawijsheid een plek binnen die vakken? (verwijzing naar de doorlopende leerlijn) >>> Engels toevoegen binnen het lesaanbod. Verder kan gedacht worden aan de mentorlessen en maatschappijleer. Ook Nederlands, economie en CKV zijn optioneel.

Stap 7 Aanbod aanschaffen (alleen bij stap 6 -> b?)

Mogelijkheid tot selecteren aanbod uit site DLM? >>> N.V.T.

Stap 8 Concept begroting Sjabloon begroting met kostenposten (aanschaf apparatuur, deskundigheid van teamleden, lesmaterialen, organiseren van activiteiten).

>>> Zie begroting. Eventuele bouwkundige aanpassingen nog in kaart brengen.

Stap 9 Planning (zie ook pagina 4) Planning implementatie Mediawijsheid plan Jaarplanning schooljaar (inclusief vakanties, feestdagen, cito-toets, examens)

>>> planning is aanwezig i.v.m. afspraken alle profielen (talentstromen, trajecten etc.): Mei 2011 – formatie

Oktober 2011 - carrousel

Januari 2012 - profielen (talentstromen, trajecten etc.) gaan van start!

58 

 

Voorbeeld begroting aanschaf 2011 betreft Multimedia 

School X: versie februari 2011          

           

Onderdeel jaar 1   Prijs p.s.  Prijs totaal    

           

15 camera’s, digitaal spiegelreflex + SD kaart   €      250,00    €       3.750,00     

Fotostudio (belichting, doeken, screen)   ‐    €       1.250,00     

Eigen netwerk + draadloos   ‐    €           250,00     

15 laptops   €      500,00    €       7.500,00     

Laptop kast    ‐    €       1.800,00     

2 docentenlaptops   €      500,00    €       1.000,00     

Kleurenprinter (A3)   €   1.000,00    €       1.000,00     

Daglicht beamer   €      290,00    €           290,00     

Smartboard (aanwezig?)   ‐    ‐     

2 Afsluitbare kasten    €      175,00    €           350,00     

Software: Adobe Photoshop (laptops 15)   €      180,00    €       2.700,00     

Software: Adobe Illustrator (laptops 15)   €      180,00    €       2.700,00     

           

Totaal jaar 1      €     22.590,00     

           

Onderdeel jaar 1   Prijs p.s.  Prijs totaal    

           

8 microfoons + standaards   € 20,00  € 160,00     

Audiovisuele apparatuur (boxen, geluidapp, enz)  ‐  € 1.500,00     

15 digitale recorders   € 45,00  € 675,00     

Dolly  € 115,00  € 115,00     

59 

 

Microfoonhengel   € 70,00  € 70,00     

Belichting en verduistering 104‐105  ‐  € 750,00     

15 videocamera’s   € 175,00  € 2.625,00     

Green screen  € 100,00  € 100,00     

Software: Cubase (laptops 15)  € 150,00  € 2.250,00     

Software: Audacity (gratis) (laptops 15)  € 0,00  € 0,00     

Software: Adobe (Flash) (laptops 15)  € 120,00  € 1.800,00     

           

Totaal jaar 2     € 10.045,00     

60 

 

8.8.3 Foto’s inrichting moderne media blok

Ingang van afdeling ‘Moderne media’ 

Moderne media lokaal (achter het glas de studio). Boven een vide voor rekwisieten. 

Montage ruimte   Studio en geluidsopname 

AV‐uitleenbalie  AV‐uitleenbalie (detail) 

61 

 

8.8.4 Plattegrond moderne media blok

Plafond Moderne media lokaal  Green screen, plafond Moderne media lokaal 

62 

 

8.9 Enquête uitkomsten nieuwe media onder docenten CS Vincent van Gogh.

Aantal reacties: 44

1. Meerkeuzevraag PercentageIn welk vakgebied geeft u les? Talen 31,8%Exacte vakken 27,3%Maatschappijvakken 20,5%Kunstvakken 15,9%LO 4,5%2. Meerkeuzevraag PercentageHoeveel jaar zit u in het onderwijs? 0 - 5 jaar 22,7%6 - 10 jaar 20,5%11 - 15 jaar 18,2%16 - 20 jaar 2,3%21 - 25 jaar 15,9%26 - 30 jaar 4,5%31 jaar of meer 15,9%3. Matrixvraag Nieuwe    media is een term voor digitale media, zoals het gebruik van  Internet, mobiele  telefoons, computers, videogames, virtual reality,  digitale  fotografie,  digitale film etc.

Door de komst van het Internet en nieuwe media heeft er een verandering plaatsgevonden in uw eigen lesgeven en/of het lesgeven van docenten algemeen.

Kunt u aangeven in hoeverre u het hiermee eens bent? Zeer oneens Oneens Neutraal Eens Zeer eens Eigen lesgeven 0% 0% 8,7% 67,4% 23,9% Lesgeven van docenten algemeen 0% 0% 15,2% 76,1% 8,7%

4. Ja/nee-vraag PercentageVindt u dat er in het onderwijs meer aandacht besteed moet worden aan het gebruik van nieuwe media en mediawijsheid?

Ja 79,5%Nee 20,5%5. Ja/nee-vraag PercentageHet gebruik van nieuwe media delen wij op in vier domeinen.

Domein A: Technische vaardigheid (bedienen van film- geluidsaparatuur, werken met specifieke software, foto's bewerken, monteren van een film etc.)

Domein B: Creatieve vaardigheid (ontwerpen van bijv. een website, vormgeven

63 

 

van een blog of het maken van een film)

Domein C: Reflectieve vaardigheid (kritisch reflecteren op het eigen handelen in het gebruik van nieuwe media, denk aan social media zoals hyves, facebook, blogs etc.)

Domein D: Analytische vaardigheid (kritische reflecteren op digitale berichten en/of beelden van derden)

Zijn deze vier onderdelen wat u betreft volledig? Ja 93,2%Nee 6,8%6. Open vraag Indien u ja heeft geantwoord mag u deze vraag overslaan.

Welke domeinen zou er volgens u nog aan het rijtje toegevoegd, gewijzigd of verwijderd moeten worden?

Domein A: Technische vaardigheid (bedienen van film- geluidsaparatuur, werken met specifieke software, foto's bewerken, monteren van een film etc.)

Domein B: Creatieve vaardigheid (ontwerpen van bijv. een website, vormgeven van een blog of het maken van een film)

Domein C: Reflectieve vaardigheid (kritisch reflecteren op het eigen handelen in het gebruik van nieuwe media, denk aan social media zoals hyves, facebook, blogs etc.)

Domein D: Analytische vaardigheid (kritische reflecteren op digitale berichten en/of beelden van derden)

toevoegen: bij Reflectieve vaardigheid (gevaren, mogelijkheden en onmogelijkheden van nieuwe media)  Sociale vaardigheid: De risico's van het gebruik van media: digitaal pesten, groepsdruk om de nieuwste mobiel/oid te moeten hebben, maar ook het risico verslaafd te raken aan verschillende media/beelden.  Dit zit ook in de andere vaardigheden (Domein C en D), maar vind ik wel zo belangrijk dat het apart genoemd mag worden.  Gebruik maken van het Digibord (en de daarbij benodigde software, o.a. Mimio en CPS).  

7. Ja/nee-vraag PercentageAls u voldoende tijd of meer kennis van nieuwe media zou hebben, zou u er dan meer aandacht aan willen besteden in uw lessen?

Ja 86,4%

64 

 

Nee 13,6%8. Matrixvraag Welke verandering (met betrekking tot het gebruik van nieuwe media) vindt u in positieve of negatieve zin veranderd?

Geen van beide Positief Negatief Beide Niet

beantwoord De technische vaardigheid van leerlingen 2,3% 86,4% 0% 11,4% 0% De creatieve vaardigheid van de leerlingen 13,6% 68,2% 4,5% 13,6% 0%

De analytische en/of reflecterende vaardigheid van de leerlingen 25% 11,4% 36,4% 25% 2,3%

Het communiceren middels nieuwe media van leerling tot docent 4,5% 72,7% 4,5% 18,2% 0%

Het communiceren middels nieuwe media van leerling tot leerling 11,4% 52,3% 9,1% 27,3% 0%

9. Matrixvraag Kunt u voor uw eigen vak aangeven in welke mate u aandacht besteedt aan de domeinen (techniek, creativiteit, reflecteren en analyseren op nieuwe media) in uw lessen? Dit gaat dus niet om uw eigen handelen, maar dat van de leerlingen.

Indien u meerdere vakken les geeft, graag antwoord geven op het vak waarin u het meest les geeft. Niks Weinig Neutraal Veel Heel veelTechnische vaardigheid 22,7% 34,1% 11,4% 20,5% 11,4% Creatieve vaardigheid 18,2% 29,5% 34,1% 15,9% 2,3% Reflectieve vaardigheid 6,8% 29,5% 29,5% 29,5% 4,5% Analytische vaardigheid 11,4% 25% 25% 31,8% 6,8%

10. Open vraag Kunt u hier uw antwoord toelichten?

• Met CKV, maar ook KBV hebben leerlingen te maken met It's Learning waar zij hun werk moeten inleveren. Ook leren zij om te gaan met camera's en bewerkingsprogramma's. Zij maken bijvoorbeeld posters, filmpjes en leren fotograferen. Het werk van henzelf en van anderen wordt geanalyseerd en op gereflecteerd aan de hand van verslagen, gesprekken en presentaties.

• Leerlingen kunnen gebruik maken van de website, mogelijkheden van hun rekenmachine, en van It's learning.

• Over lay-out vertel ik veel

65 

 

over de rest kan ik niet vertellen ik ben te weinig geschoold

• videobeelden kritsch beoordelen (impact is soms heel groot of wordt veel groter gemaakt door bewuste beelden)

• Analyse van bronnen (voor t vak geschiedenis): wat betreft betrouwbaarheid bronnen, eenzijdigheid bronnen, nut van bronnen etc.

• Tja, in mijn vakgebied zouden alleen de laatste twee vakgebieden aan de orde kunnen komen omdat zeker voor de eerste twee geen tijd is ivm het drukke programma. Voor de laatste twee moeten er ook voldoende middelen op school aanwezig zijn (voor de eerste twee ook, maar die zijn nu even niet van toepassing) en die zijn er mijn inziens niet. Daarnaast moet er ook genoeg expertise bij de docent op dat gebied aanwezig zijn en ook die ontbreekt (tot mijn grote spijt!!).

• • Gebruik simulatiesoftware + oefenbanken + veel instructiefilmpjes • Media gebruiken de leerlingen niet echt zelf in de les. Wel laat ik ze dingen horen of

zien. De leerlingen gebruiken in de les weinig zelf nieuwe media, wel vaak om iets op internet op te zoeken (via hun eigen mobiel) en zo de tekst van een liedje of de akkoorden van een liedje op te zoeken. Of luisteren naar muziek die ze zelf gaan spelen.

• Informatica: veel techniek en analyse, minder creativiteit en reflectie. • Nee • Muziek; hoewel de plannen voor het vak ook een integratie van ICT middelen

inhoudt, zijn we als sectie nog niet zover dat deze middelen al volledig zijn ingezet. Toch maakt de methode die we hanteren reeds gebruik van internet en componeer-software. Als sectie willen wij verder gaan.

• 1)wat betreft 3de klassen: volgend studiejaar nieuw boek met veel ICT gebruik, daarom nu niet veel tijd geinvesteerd op dit gebied 2)sommige onderwerpen lenen zich goed, andere minder voor toepassing van nieuwe media

• Via nu beschikbare software kunnen leerlingen anders en sneller inzicht krijgen in de taal en met name in de structuur van de taal. Dit komt de analytische vaardigheid bij uitstek ten goede. Ook besteed ik veel aandacht aan de vluchtigheid die de nieuwe media in de hand kunnen werken en die voor mijn vak niet positief is.

• Ik leg vooral de nadruk op het kritisch bekijken van de bronnen die van het internet gehaald worden. Ook benadruk ik de voordelen van nieuwe media voor (snelle en duidelijke) communicatie.

• technisch is mijn vak niet en kost teveel tijd. creatief is niet beter geworden maar anders (ten dele). reflecteren en analyseren wordt in mijn lessen en door projecten actief beoefend. Dan mag internet niet gebruikt worden, het mòet.

• Vnl. bezig met het zelf toepassen van nieuwe media voor uitleg in de lessen. Weinig gericht op het ontwikkelen van kennis en vaardigheden van leerlingen met de nieuwe media.

• Daar is absoluut geen tijd voor • Deze domeinen zijn niet aan de orde. Passen niet bij de lesstof.

66 

 

• Ik heb er zelf te weinig kaas van gegeten om mijn leerlingen goed te begeleiden en die processen die wel ontstaan, ontstaan meestal vanzelf

• Werken veel met praktijk opdrachten waarbij ze via de computer moeten werken en zelf websites moeten bouwen.

• In de lessen LO gebruik ik zelden digitaal materiaal. Als het wel gebruikt wordt is het puur ter ondersteuning van het onderdeel/de activiteit die op dat moment belangrijk is.

• Ik spreek regelmatig met leerlingen over het gebruik van internet en alles wat daarmee samenhangt. Het internet als bron van informatie komt daarbij ter sprake, maar ook de gevaren van Internet. Bijv. stalkers, schending van privecy, cyberpesten etc.

• In praktische opdrachten moeten leerlingen geregeld gebruik maken van nieuwe media en in specifieke onderwerpen wordt de techniek hierachter toegelicht/uitgelegd en moeten leerlingen over deze technieken nadenken als het gaat om hoe het werkt, maar ook over de problemen die we met deze technieken kunnen ondervinden.

11. Matrixvraag Waarin vindt u dat het CS Vincent van Gogh een taak heeft om de vaardigheden van de leerlingen beter te ontwikkelen? Geen Weinig Neutraal Meer Veel meerTechnische vaardigheid 2,3% 6,8% 50% 34,1% 6,8% Creatieve vaardigheid 2,3% 2,3% 43,2% 45,5% 6,8% Reflectieve vaardigheid 0% 0% 9,1% 63,6% 27,3% Analytischevaardigheid 0% 0% 15,9% 56,8% 27,3%

12. Matrixvraag In welke vorm (apart vak/vakoverstijgend/meerdaags project) moet er volgens u meer aandacht besteed worden aan deze domeinen mbt nieuwe media?

Met een apart vak moet u denken aan een nieuw vak in de onderbouw waarbij leerlingen les krijgen in het gebruik van nieuwe media en mediawijheid.

Met vakoverstijgend wordt in deze het volgende bedoeld: Met behulp van een thema (bijv. Identiteit) gaan verschillende vakken in de onderbouw samen met de klas nieuwe media producten uitvoeren. Bijvoorbeeld een weblog vormgeven bij tekenen/handvaardigheid, deze weblog bij Engels of Duits opvullen, bij maatschappijleer het fenomeen social media bespreken etc.

Bij een meerdaagsproject zal hetzelfde gebeuren, maar dan binnen twee of drie dagen waarbij de eindresultaten op de laatste dag getoond worden. Hier zullen mogelijk ook externen worden ingeschakeld om invulling te geven aan de projecten. Een apart vak Vakoverstijgend In een meerdaags project Geen Technische vaardigheid 31,8% 27,3% 20,5% 20,5%Creatieve vaardigheid 13,6% 38,6% 31,8% 15,9%Reflectieve vaardigheid 11,4% 40,9% 36,4% 11,4%Analytische vaardigheid 13,6% 40,9% 34,1% 11,4%

13. Matrixvraag In welke vorm zou u in de toekomst mee willen werken? Indien u niet mee wilt werken aan de

67 

 

invoering van 'nieuwe media', voer dan bij alle onderdelen nee in. Nee Misschien Neutraal Ik denk het wel Ja graag Niet beantwoordEen apart vak 59,1% 6,8% 9,1% 11,4% 9,1% 4,5% Vakoverstijgend 13,6% 15,9% 6,8% 45,5% 18,2% 0% Een meerdaags project 22,7% 9,1% 2,3% 40,9% 20,5% 4,5%

14. Matrixvraag In de volgende vragen gaan we uit van verschillende scenario's.

De school heeft ervoor gekozen om nieuwe media als apart vak op het rooster te zetten. Hoeveel uur zou dan volgens u het vak moeten krijgen in de onderbouw?

Als u absoluut tegen een apart vak bent, vink dan overal 'geen' aan . Geen Een uur Twee uur Meer uren Geen ideeBrugklas 27,3% 54,5% 15,9% 0% 2,3% Tweede klas 43,2% 40,9% 13,6% 0% 2,3% Derde klas 40,9% 40,9% 15,9% 0% 2,3% Bovenbouw 59,1% 18,2% 13,6% 2,3% 6,8%

15. Matrixvraag In de volgende vragen gaan we uit van verschillende scenario's.

De school heeft ervoor gekozen om nieuwe media onder de aandacht te brengen met behulp van vakoverstijgende projecten. Deze vakoverstijgende projecten zullen ongeveer 2 tot 3 maanden duren. In hoeverre ziet u mogelijkheden om met uw vak een bijdrage te leveren aan zo'n vakoverstijgend project.

Als u absoluut tegen een vakoverstijgend project bent, vink dan overal 'geen' aan. Geen weinig Neutraal Veel Geen idee Niet beantwoordBrugklas 29,5% 11,4% 34,1% 15,9% 6,8% 2,3% Tweede klas 18,2% 13,6% 31,8% 27,3% 6,8% 2,3% Derde klas 18,2% 6,8% 40,9% 27,3% 4,5% 2,3% Bovenbouw 27,3% 9,1% 36,4% 20,5% 6,8% 0%

16. Matrixvraag In de volgende vragen gaan we uit van verschillende scenario's.

De school heeft ervoor gekozen om nieuwe media onder de aandacht te brengen met behulp van meerdaagse projecten. Deze meerdaagse projecten zullen ongeveer 2 tot 3 dagen in beslag nemen (bijv. in de uitwisselingsweken). In hoeverre vindt u dat dit in ieder leerjaar moet plaatsvinden?

Als u absoluut tegen meerdaagse projecten bent, vink dan overal 'geen' aan. Geen 1 dag 2 dagen 3 dagen Geen idee Niet beantwoordBrugklas 25% 11,4% 27,3% 27,3% 4,5% 4,5%

68 

 

Tweede klas 25% 4,5% 29,5% 29,5% 4,5% 6,8% Derde klas 20,5% 11,4% 31,8% 29,5% 4,5% 2,3% Bovenbouw 25% 15,9% 25% 18,2% 13,6% 2,3%

17. Open vraag Heeft u nog een opmerking op deze verschillende scenario's?

• Alle opmerkingen heb ik al in mijn visie verwerkt ;) • Wij komen al nauwelijks door de lesstof heen, dus als wij een extra uur krijgen...tja

dan zie ik allerlei mogelijkheden om vakoverschrijdend bezig te zijn. • nee • grootte van een meerdaags project zou moeten kunnen varieren ivm met veel of

weinig lesuitval in een klas • Koffiedik kijken voor mij op dit moment. Kan me er nog geen goed beeld van vormen.• geen • Misschien is een combinatie van vakoverstijgend en meerdaagse projecten ook een

idee. Er moet denk ik ook sprake zijn van een doorgaande leerlijn en aan de hand van de inhoud zou de keuze per leerjaar gemaakt kunnen worden voor vakoverstijgend/meerdaagse projecten. Ook belangrijkom voor leerlingen duidelijk te maken dat deze projecten met elkaar te maken hebben.

• Een vakoverstijgend project in de brugklas bleek twee, drie jaar geleden veel werk te kosten maar weinig rendement op te leveren. Een nieuw vak lijkt me niet haalbaar.

• nee • Toelichting vraag 14: Als 'apart' vak Nieuwe Media eigenlijk een uitgebreidere vorm

zou zijn van ICT, dan zou ik voornoemde verdeling prefereren. Toelichting vraag 15: Muziek is een vak die bijdrage kan leveren vooral in de artistieke aspecten van een vakoverstijgend project. In combinatie met de kennis die vooral bovenbouwleerlingen hebben van het vak en de ICT middelen, zijn bij hen meer mogelijkheden aanwezig dan bij de onderbouwklassen. Toelichting vraag 16: Ik ben op zich geen voorstander van meerdaagse projecten omdat het dan volgens mij slechts om een 'moment' gaat, waarin eigenlijk te weinig tijd is om de kracht van nieuwe media te gebruiken - de vele mogelijkheden en de snelheid ervan - zodanig, dat het blijft beklijven. Wel leuk om opgedane kennis terug te vragen via opdrachten.

• Ik vind dat toepassing van nieuwe media niet projectmatig moet plaatsvinden, maar doorlopend en over de hele breedte, dus in alle vakken. Per vak moet bekeken worden welke onderwerpen daar meer of minder geschikt voor zijn. Toepassing van nieuwe media kan niet meer losgekoppeld worden van het dagelijks leven, dus moet ook op die manier in het onderwijs zijn plek krijgen.

• De brugklassen krijgen nu 2 lesuur p.w. informatiekunde. Eén lesuur hiervan per week zou ook voor media-onderwijs kunnen worden ingezet.

• Ik denk dat het vooral verstandig is inderdaad om deze projecten zoveel mogelijk in de uitwisselingsweken te laten plaats vinden, zodat er niet weer onnodig lesuitval komt....

• ja, mijn keuze ontbreekt. Namelijk deze vaardigheden beoefenen binnen de bestaande vakken. En daarvoor moeten de docenten geschoold worden: dat betekent dat docenten tijd krijgen om zich te bekwamen. Het digitaal rijbewijs is al volledig

69 

 

verouderd. Nu spijker je zelf wat bij, maar je wordt niet professioneel geschoold. VvG Academie schoot daarin tekort.

• het moet vooral met gebruik van de verschillende vakken en niet ten koste van een aantal vakken gaan

• In alle gevallen geldt: als school hier iets mee wil, dan ligt het voor de hand om leerlingen in de brugklas al bewust te maken van mogelijkheden en risico's van het gebruik van nieuwe media. Een soort 'opfriscursus' in de tweede helft van de derde klas is in mijn ogen dan wenselijk, ook omdat de leerlingen dan inmiddels beter in staat zijn om gevolgen van bepaald handelen te overzien.

18. Matrixvraag Vindt u dat er een verschil moet zijn in de nadruk die er gelegd wordt op de verschillende domeinen (techniek, creativiteit, reflecteren en analyseren)? Ja Nee Niet beantwoordBrugklas 77,3% 22,7% 0% Tweede klas 70,5% 25% 4,5% Derde klas 65,9% 34,1% 0% Bovenbouw 54,5% 43,2% 2,3%

19. Matrixvraag Indien u bij de vorige vraag overal nee heeft geantwoord mag u deze vraag overslaan.

Op welke domeinen moeten er volgens u (per leerjaar) de meeste nadruk komen te liggen? Techniek Creativiteit Reflecteren Analyseren Niet beantwoord Brugklas 45,5% 22,7% 13,6% 0% 18,2% Tweede klas 9,1% 34,1% 22,7% 6,8% 27,3% Derde klas 2,3% 9,1% 40,9% 18,2% 29,5% Bovenbouw 0% 2,3% 20,5% 43,2% 34,1%

20. Open vraag Heeft u nog opmerkingen, vragen en/of tips dan kunt u die hier plaatsen.

Bedankt voor het invullen van de enquete! • Jammer dat je bij sommige vragen niet meerdere dingen kunt kiezen. Zo vind ik bij de

laatste vraag in de brugklas zowel de technische vaardigheid als de creatieve vaardigheid even belangrijk. Verder is het een prima enquete. De vragen zijn duidelijk en de termen goed uitgelegd.

• In de bovenbouw zou ik graag de nadruk willen leggen op analyseren en reflecteren. • leuke enquete • Het invoeren van het vak 'nieuwe media' moet wel breed gedragen worden door

school. Collega's moeten verplicht een cursus volgen 'nieuwe media'. Zonder eigen expertise kunnen we dit niet overbrengen op de leerlingen. Daanaast zou ik persoonlijk niet mee willen werken in meerdaagse/vakoverstijgende en wat al niet meer genoemd is aan project zonder over de juiste expertise te beschikken. Die ontbeer ik nu, maar dat is wel duidelijk naar voor gekomen, denk ik,

70 

 

in deze enquête waardoor ik ook niet een geschikte kandidaat ben voor het begeleiden van deze projecten. Maar daar kan verandering ingebracht worden...

• Een meer funderend project in de onderbouw, meer reflectie in de bovenbouw. • Ik geloof dat het een onafwendbaar gegeven is dat het onderwijs uiteindelijk volop

gebruik zal maken van nieuwe media. Maar tegelijk zal er ook veel meer druk op de docenten komen om gebruik te maken van deze middelen zodanig dat ze blijven 'voorlopen' op de leerlingen. Dit zou op één of andere manier wel ondervangen moeten worden.

• Bij vraag 19 had ik, naast reflecteren, ook graag analyseren willen invullen.

71 

 

8.10 De gedetailleerde tabel van Stringer’s Action Research Model  

 

72 

 

73 

 

EEN VASTE PLAATS VOOR NIEUWE MEDIA OP HET CS VINCENT VAN GOGH, ASSEN 2010­2011 

 8.11 Draaiboek actieteam ‘nieuwe media’

Draaiboek ACTIETEAM ‘Nieuwe Media’ Procesbegeleider J. Eijkelenboom

Opdrachtgever: CS Vincent van Gogh

Datum: 10-01-2011

Plaats: Assen

h d

74 

 

 

Inhoudsopgave Dit document van het actieteam ‘Nieuwe media’ bestaat uit de volgende onderdelen

1. Opdracht en eindproduct.          Blz. 3 en 4 

2. Doelstellingen en competenties       Blz. 5 en 6  

2.1Visie en Mentaliteit Blz. 5 2.2 Bewustzijn en kennis Blz. 5 2.3 Onderwijs en jeugd Blz. 6 2.4 Vaardigheden Blz. 6

3 Stappenplan en tussenresultaten.        Blz. 7 t/m 13  

3.1 Tijdspad procesbegeleider Blz. 7 en 8 3.2 Planning voor het actieteam in het kort Blz. 9 3.3 Planning voor het actieteam specifiek Blz. 10 t/m 13 

4 Deelnemers.               Blz. 13 

5 Voorwaarden en aandachtspunten.      Blz. 13 

 

                                                                                                                                                                                          4 Website van het CS Vincent van Gogh, homepagina. 24-11-2010 5 Raad voor Cultuur 2005, www.cultuur.nl 

75 

 

1. Opdracht en eindproduct

 

Uitgangspunten:

- De werkgroep ‘Nieuwe media’ start denktank. Met meer docenten dan alleen CKV en ICT.

- Middels ICT, CKV, maatschappijleer, beeldende vakken en een vreemde taal meer aandacht voor ‘nieuwe media’ schoolbreed.

- Oriëntatie naar succesverhalen met betrekking tot nieuwe media op middelbare scholen(Thorbecke college in Zwolle). Accenten komen met name te liggen op techniek, creativiteit, analyse en reflectie.

- Deelname aan netwerk(en) ‘nieuwe media’ voortgezet onderwijs.

76 

 

Planning Volgens planning zal het actieteam uiteindelijk ongeveer 4 maanden actief werkzaam zijn binnen het actieonderzoek. Het team zal inhoudelijk begeleid worden door J. Eijkelenboom die vanuit haar studie (lerarenbeurs en bijdrage scholing CS Vincent van Gogh) gefinancierd zal worden. Globaal zal het voor de deelnemers als volgt uit komen te zien: In totaal ongeveer 8 bijeenkomsten van 2 uur, iedere twee weken. In totaal ongeveer 3 tot 5 werkveldonderzoeken (deels door team en deels door J.Eijkelenboom individueel) En ongeveer 20 uur aan voorbereiding

Opdracht formulering Het gebruik van ‘nieuw media’ moet een vaste plaats krijgen binnen het curriculum van CS Vincent van Gogh.

De visie van het CS Vincent van Gogh luidt als volgt;

‘We vinden het onze taak om leerlingen op weg te helpen in de samenleving. Op school bieden we ze kennis en vaardigheden om kritisch, zelfstandig en actief mee te draaien in de maatschappij. We hebben als school zorg en aandacht voor alle leerlingen. Naast de leerprestaties letten we ook op de sociale en emotionele ontwikkeling van de leerlingen en stimuleren wij sportactiviteiten.’6

Algemeen uitgangspunt:

Wil de school in de praktijk aan deze visie en missie blijven voldoen moet het meer aandacht besteden aan de ontwikkeling van ‘nieuwe media’ in het leven van onze leerlingen. ‘Nieuwe media’ zijn niet tijdelijk en zal daarom nadrukkelijk aanwezig moeten zijn en blijven in het onderwijs.

Eindresultaat

Het actieteam ‘nieuwe media’ heeft als opdracht duidelijk en concreet te formuleren wat het nodig heeft om een zichtbaar onderdeel, als ‘nieuwe media’, onderdeel te laten zijn van de burgerschapsvorming van de leerlingen op het CS Vincent van Gogh. Daarnaast schrijft het actieteam een eindrapport met daarin op welke manier de school dit intern en extern kan organiseren, faciliteren en communiceren.

                                                            6 Website van het CS Vincent van Gogh, homepagina. 24‐11‐2010 

77 

 

2. Doelstellingen en competenties

2.1 Visie en Mentaliteit

In samenwerking met collega’s een gefundeerde en onderbouwde visie formulieren die aansluit bij de visie van een middelbare school, CS Vincent van Gogh, van de 21e eeuw. Het onderzoek besteedt veel aandacht aan het ontwikkelen van de eigen visie en mentaliteit van het gebruik van ‘nieuwe media’ én onderwijs. Gezien de snelle mediaontwikkelingen is het belangrijk dat een ‘procesbegeleider ‘nieuwe media’ in staat is te anticiperen op de toekomst en mogelijk een rol kan spelen bij de beleidsontwikkeling van de school. Doel is om een effectief beleidsplan in te dienen, mogelijk een curriculum voor scholing van collega’s te ontwerpen en een plan van aanpak te ontwerpen en uit te voeren.

Speerpunten

• Mediawijsheid in de toekomst • Welzijn en persoonlijke ontwikkeling van het kind • De burgerschapsvorming in een democratische leefwereld • Balans tussen techniek, creativiteit, analyse en reflectie.

2.2 Bewustzijn en kennis

Het gaat niet om het af- of beschermen van kinderen en jongeren voor vermeende schadelijke invloeden, maar om het vergroten van het bewustzijn en de kennis over de commerciële gemedialiseerde maatschappij om hen heen . 7De inhoud moet zich niet alleen richten op de gevaren en risico’s van media, maar juist ook de voordelen en mogelijkheden van de media benadrukken. Startend aan dit onderzoek beschikt de ‘procesbegeleider nieuwe media’ over de benodigde kennis van mediawijsheid als begrip, maar is ook op de hoogte van relevante mediawijsheidprojecten. Daarnaast heeft de ‘procesbegeleider nieuwe media’ kennis van alle belangrijke mediathema’s die een maatschappelijke discussie veroorzaken. Daarbij moeten verschillende opinies behandeld worden, waardoor de ‘procesbegeleider nieuwe media’ een genuanceerd beeld krijgt van de stand van zaken.

Speerpunten • Media en maatschappij • Mediawijsheid en definities • Maatschappelijke discussie rondom mediagerelateerde thema’s

                                                            7 Raad voor Cultuur 2005, www.cultuur.nl 

78 

 

• Media- en informatietechnologie • Wetenschap en onderzoek • Informatievaardigheden

2.3 Onderwijs en jeugd

De nadruk moet niet komen te liggen op het gebruik van ICT, maar juist de balans vinden tussen techniek, creativiteit, analyse en reflectie. Met name de jeugd in het onderwijs moeten een balans vinden in het beheersen van deze vier verschillende onderdelen. Zicht op de leerlijn en ontwikkeling hiervan moet in kaart gebracht worden en mogelijk gevormd.

*Handboek Mediawijsheid, praktische gids en inspiratie voor het onderwijs, 2010, mijn kind online. Een ‘procesbegeleider nieuwe media’ besteedt veel aandacht aan het ontwikkelen van mediawijsheid bij de jeugd, maar richt zich ook op volwassenen (collega docenten) en zelfs senioren (idem collega docenten). Daarbij beschikt een ‘procesbegeleider nieuwe media’ over uitgebreide kennis van de belevingswereld van de jeugd en over de wijze waarop de jeugd de media gebruikt.

Speerpunten • Media en jeugd • Belevingswereld van de jeugd • Mediagebruik door jeugd

2.4 Vaardigheden

Er zijn een aantal technische vaardigheden die de theorie ondersteunen. Tijdens het onderzoek wordt onderzoek gedaan naar coachingvaardigheden en wordt ruim aandacht geschonken aan het didactisch goed ontwikkelen van activiteiten en materialen. Tevens komen communicatie- en presentatietechnieken ruim aan bod.

Speerpunten • Coachingvaardigheden • Didactische vaardigheden • Communicatie en presentatietechnieken

79 

 

Thema’s die een belangrijke rol gaan spelen bij de besprekingen van het onderzoek zijn:

‘Ik en de ander’ (imago, privacy, respect, online pesten, seksualiteit), Informatievaardigheden, Democratie en participatie, Het nieuws, Commercie, Games en virtuele werelden, Film en televisie, De mobiele telefoon

3. Stappenplan en tussenresultaten

3.1 Tijdspad procesbegeleider Betrokken personen Onderdeel periode J. Eijkelenboom B. Boog E. Okkerse

Constatering probleem, formuleren hoofdvragen en deelvragen

september

J. Eijkelenboom Literatuuronderzoek nieuwe media algemeen, voortgezet onderwijs en beeldende kunst

September t/m mei

J. Eijkelenboom Actieteam nieuwe media

In kaart brengen van huidige situatie van nieuwe media op CS Vincent van Gogh

Oktober t/m april

J. Eijkelenboom Actieteam nieuwe media

Antwoord geven op deelvragen, de oriënterende fase uitwerken

November t/m april

J. Eijkelenboom B. Oosting E. Okkerse

Powerpoint Presentatie maken en geven aan directeur CV Vincent van Gogh voor goedkeuring project

Oktober

J. Eijkelenboom B. Oosting

Goedkeuring onderzoeksvoorstel, controleren en uitwerken

24 november

J. Eijkelenboom E. okkerse M. Verkuil B. Boog E. Schaareman I. Rutgers

Goedkeuring onderzoeksvoorstel, controleren en uitwerken

6 december – 16.00 uur

J. Eijkelenboom Deelnemers organiseren voor actieteam

December/januari

J. Eijkelenboom E. Schaareman B. Boog

Evaluatie van opzetten van actieteam nieuwe media

December/januari

80 

 

B. Oosting J. Eijkelenboom ‘Actieteam nieuwe media’

Start eerste bijeenkomst ‘actieteam nieuwe media’

Half januari

J. Eijkelenboom en ‘Actieteam nieuwe media’

Eerste opzet van visie, idealen en missie met actieteam

Januari/februari

J. Eijkelenboom ‘Actieteam nieuwe media’

Opzetten van plan en rapport

Februari/maart

J. Eijkelenboom ‘Actieteam nieuwe media’ Schoolleiding

Bevindingen en resultaten verwerken in presentatie en rapport en terugkoppelen naar de studie MKE

Laatste bijeenkomst is 21 april April

J. Eijkelenboom ‘Actieteam nieuwe media’ Directie

Bevindingen en resultaten verwerken in presentatie en rapport en terugkoppelen naar de directie

April

J. Eijkelenboom ‘Actieteam nieuwe media’

Afronden actieonderzoek en afstuderen

mei

Onbekend Uitvoeren van mogelijk pilot ‘nieuwe media’

September 2011

3.2 Planning voor het actieteam in het kort

In het kort:

Bijeenkomst week

Onderwerp

3 Aftrap: Opdracht en stappenplan actieteam

5 Het vormen van een visie

7 SWOT interne organisatie

9 Externe omgevingsanalyse

11 Bespreking bezoek Hilversum ‘beeld en geluid’ en Thorbecke college Zwolle

13 Stappenplan en advies

14 Opstellen eindrapport, bespreken met Bert Oosting en Klaas Bijl en opmerkingen verwerken in eindrapport

16 Feedback en reflectie

81 

 

3.3 Planning voor het actieteam specifiek

Bijeenkomst 1

Week Activiteit

3 - Inventarisatie op de verwachtingen van de actieteamleden.

- Doornemen van draaiboek, de planning en eventuele knelpunten binnen het actieteam.

- Doorspreken van de opdrachtformulering, tijdspad en rolverdeling (procesbegeleider/notulist).

- Afspreken welke eind- en tussenproducten worden opgeleverd.

- Verdelen van inhoudelijke stukken Eindproduct

van bijeenkomst

1

- Verdere invulling opdracht, planning en afspraken voor bijeenkomsten (t.b.v. projectleiding)

- Het is voor alle actieteamleden duidelijk wat het actieteam gaat doen.

- Inhoudelijke stukken zijn verdeeld.

Bijeenkomst 2

Voorbereiding van

bijeenkomst2

- Bestuderen van inhoudelijk stuk en korte samenvatting en reflectie geven op het gelezen artikel.

Week Activiteit

5 2 - Bespreken van inhoudelijke stukken - Belangrijke onderdelen samenvatten - Alle ideeën inventariseren/brainstorm - Uitdiepen van ideeën - Voorbereiden werkbezoek ‘Beeld en geluid’ en/of

middelbare school met succesverhaal gebruik ‘nieuwe media’

Eindproduct van

bijeenkomst 2

- Concreet plan van aanpak werkbezoek

82 

 

Bijeenkomst 3

Voorbereiding van

bijeenkomst 3

- Beschrijf het begrip ‘nieuwe media’. Wat versta je hieronder en welke rol moet het spelen binnen het voortgezet onderwijs (qua leerlingen, vakken, lesmethoden, docenten, extra curriculaire activiteiten, sfeer, e.d.):

- Welke elementen uit het gebruik van ‘nieuwe media’ kun je aan bijvoorbeeld exacte vakken, moderne talen en aardrijkskunde en biologie toevoegen?

- Inventariseren interne organisatie: sterke/zwakke punten, kansen/bedreigingen: (qua leerlingen, vakken, lesmethoden, docenten, extra curriculaire activiteiten, sfeer, e.d.):

Week Activiteit

7 3 - SWOT opstellen

Eindproduct van

bijeenkomst 3

- SWOT = sterkte-zwakte-kansen-bedreigingen analyse. Waar zijn we goed in en waarin niet? Aan de hand daarvan keuzes maken

Bijeenkomst 4

Voorbereiding van

bijeenkomst4

- Inventariseren bij leerlingen wat zij verstaan onder ‘nieuwe media’ interviews en/of enquêtes

- Inventariseren bij docenten wat zij verstaan onder ‘Nieuwe Media’ interviews en/of enquêtes

- Mogelijk op werkbezoek bij ‘Beeld en geluid’ in Hilversum en/of Thorbecke in Zwolle

Week Activiteit

9 4 - SWOT opstellen

Eindproduct van

bijeenkomst 4

- SWOT = sterkte-zwakte-kansen-bedreigingen analyse. Waar zijn we goed in en waarin niet? Aan de hand daarvan keuzes maken

83 

 

Bijeenkomst 5

Voorbereiding van

bijeenkomst 5

- Enquete onderzoek van 500 leerlingen op gebied van gebruik Internet (Vrije Universiteit) enquêtes

- Inventariseren bij docenten wat zij verstaan onder ‘Nieuwe Media’ enquêtes

- Week Activiteit

11 5 - Enquêtes bespreken ( voor leerlingen en docenten) - Wat moet er inhoudelijk gaan gebeuren in de

projectweken? Waar ligt de nadruk? (techniek, creativiteit, analyse, reflectie)

- Starten met het formuleren van een visie en missie ‘nieuwe media op het CS Vincent van Gogh’.

- Wat zouden dan aanbevelingen moeten of kunnen zijn?

Eindproduct van

bijeenkomst 5

- Enquêtes kunnen ingevuld worden door leerlingen en docenten.

- Inhoudelijke concrete ideeën. - Schrijf een eerste eigen opzet van wat de visie van de

school kan zijn met betrekking tot ‘Nieuwe Media’ en wat dan de missie van CS VVG moet zijn.

Bijeenkomst 6

Voorbereiding van

bijeenkomst 6

- Vormen van eigen visie en missie ‘nieuwe media op het CS Vincent van Gogh’. Schrijf een eerste eigen opzet van wat de visie van de school kan zijn met betrekking tot ‘Nieuwe Media’ en wat dan de missie van CS VVG moet zijn.

Week Activiteit

13 6 - Visies bespreken. Belangrijkste punten samenvatten in een geheel.

- Eindproduct

van bijeenkomst 6

- Eerste gezamenlijke opzet van een visie op gebruik en begeleiding bij ‘Nieuwe Media’.

- Gegevens enquêtes inventariseren.

84 

 

Bijeenkomst 7 - Eindvisie formuleren

Voorbereiding van

bijeenkomst 7

- Bevindingen, ideaal en visie uitwerken in een PowerPoint presentatie

- Gegevens enquêtes binnenhalen en structureren -

Week Activiteit

14 7 - Eindcijfers enquêtes bespreken en samenvatten. Conclusie trekken uit geheel van cijfers.

- Start beschrijven van aanbevelingen en een adviesrapport. - Verbeterpunten voor adviesrapport en PowerPoint

verwerken. -

Eindproduct van

bijeenkomst 7

- Uitschrijven van een adviesrapport en aanbevelingen - Gezamenlijk bespreken van rapport en de PowerPoint

presentatie - Uitschrijven van een adviesrapport en aanbevelingen - Eindrapport en PowerPoint presentatie definitief

Bijeenkomst 8

Voorbereiding van

bijeenkomst 8

- J. Eijkelenboom presenteert eindrapport en Powerpoint aan de commissie van de studie MKE.

- Verwerken van mogelijk aanbevelingen/aanpassingen van adviesrapport

- Feedback en reflectie op eindproduct

Week Activiteit

16 8 - - Gezamenlijk bespreken van rapport en de PowerPoint

presentatie - Eindrapport en PowerPoint presenteren aan directie CS

VVG Nabespreking en afronding van het actieteam ‘Nieuwe Media’

Eindproduct van

bijeenkomst 8

- Eindrapport en PowerPoint gepresenteerd en nabesproken met de directie. Mogelijke aanbevelingen doorspreken met de teamleden en indien nodig verwerken.

Een goede en plezierige afronding van de bijeenkomsten.

85 

 

4. Deelnemers

Deelnemers Naam

Teamleider Geen

Notulist Per bijeenkomst wissel

Teamleden Monique la Croi, Eline Kippers, Johan Kuiper en Jeroen Franzen

Proces begeleider

Joselien Eijkelenboom

 

5. Voorwaarden en aandachtspunten

 Voorwaarde

- De actieteamleden zijn cruciaal in het verandertraject. Dat betekent dat de actieteamleden voldoende tijd moeten kunnen vrijmaken voor deelname aan de actieteams. De tijdsbesteding per actieteamlid per week wordt ingeschat op 6 uur: 4 uur voor de voorbereiding en 2 uur voor de actieteam bijeenkomst.

Aandachtspunt - Afstemmingsmomenten bijeenkomsten, projectleiding en werkbezoeken.

86 

 

8.12 Adviesrapport op het gebruik van nieuwe media door jongeren op het CS Vincent van Gogh locatie Lariks

 

Adviesrapport met betrekking tot gebruik van nieuwe media 

door jongeren op het CS Vincent van Gogh locatie 

Lariks  

 

 

 

 

 

 

 

Actieteam ‘Nieuwe media’ bestaande uit: J. Franzen M. La Crois J. Kuiper   E. Kippers J. Eijkelenboom   

87 

 

Visie en missie op het gebruik van nieuwe media door jongeren op het CS Vincent van Gogh 

 Media zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. De ontwikkeling van nieuwe media gaat niet alleen in de ICT‐wereld razend snel, maar ook in onze eigen directe leefwereld zien we de ontwikkeling om ons heen groeien. Uit het onderzoek van Ccam 8, uitgevoerd door Patti Valkenburg, is gebleken dat kinderen gemiddeld 4,5 uur per dag besteden aan media, 7 dagen per week. “Tieners zitten gemiddeld meer voor een scherm dan op school.”9  Tevens is er in dit onderzoek aangetoond dat het effect van media op kinderen en adolescenten even groot is als het effect van opvoeding op kinderen en adolescenten.  Op zeer jonge leeftijd komen kinderen al in aanraking met nieuwe media en leren zij hier spelenderwijs mee  om te gaan. De vraag vanuit dit onderzoek is in welke mate een middelbare school hierin begeleiding moet bieden.  Voor wie is dit rapport bestemd? Dit adviesrapport is geschreven aan de directie van het CS Vincent van Gogh, locatie Lariks in Assen. Vanuit de docenten op het Vincent van Gogh is er een actieteam ‘Nieuwe media’ opgericht om onderzoek te doen naar de belangen en behoeften van leerlingen en docenten met betrekking tot gebruik van nieuwe media. Tevens kan dit adviesrapport op andere middelbare scholen als voorbeeld gebruikt worden bij het opzetten van een leerlijn  ‘nieuwe media’ en/of ‘mediawijsheid’.  Wat verstaan we onder nieuwe media? Dit adviesrapport richt zich op alle vormen van digitale media. Media zijn middelen om informatie over te dragen, middelen om te communiceren met velen en zelf te produceren. Er is een onderscheid te maken tussen eenwegcommunicatie‐middelen en tweewegcommunicatie‐middelen. Media die functioneren als informatiezenders zijn de zogenaamde ‘oude’ media: krant, radio/podcast, fotografie, film en televisie. Media waarbij een mate van interactiviteit met het systeem of met mensen wordt verlangd zijn de zogenaamde ‘nieuwe’ media: mobiele telefoon, games, internet10. Parallel aan het begrip ‘nieuwe media’ lopen er ook de begrippen media‐educatie, mediawijsheid en mediageletterdheid. Deze laatste drie begrippen gaan met name in op de kritische bewustwording van de mens ten opzichte van de media, maar hanteren hierin ook de ‘oude’ media zoals fotografie, film en televisie.  In dit onderzoek omvat het begrip ‘nieuwe media’ niet alleen de tweewegcommunicatie‐middelen, maar ook de kritische bewustwording met betrekking tot ‘oude’ en ‘nieuwe’ media. Het onderscheidende karakter met oude media en nu, is dat we ons in dit onderzoek alleen bezig houden met digitale media. Dus ook media als krant en nieuws die via het Internet gaan, zullen onderdeel zijn van dit onderzoek. Samengevat gaat het om digitaal ge(re)produceerde media die gekenmerkt worden door een combinatie van beelden, geluid en geschreven woord.  Wat verlangt de politiek van het onderwijs met betrekking tot mediawijsheid? Media‐educatie staat momenteel hoog op de agenda in de politiek. In 1996 adviseerde de Raad voor Cultuur de minister nog om mediaonderwijs op te nemen in de ‘eindtermen’ van het onderwijs: wat een kind moet weten en kunnen als hij van school komt. Dat advies werd niet overgenomen. In 2005 

                                                            8 Ccam; Center of research on Children, Adolescents and the Media. CCAM is onderdeel van de Amsterdam School of Communication Research en doet onderzoek naar de rol van media in het leven van kinderen en adolescenten. http://www.ccam‐ascor.nl/ (17‐05‐2011) 9 Notities symposium 'Jeugd, Media en Opvoeding' van 31 maart op de vrije Universiteit Amsterdam. http://www.fmg.uva.nl/actueel/object.cfm/91DA193C‐6D13‐4CB4‐88971C2A8F2F182D (17‐05‐2011) 10 www.mediawijheid.nl, doorlopende leerlijn mediawijsheid, 04‐05‐2011 

88 

 

volgde een nieuw advies van de raad voor cultuur. Hierin valt voor het eerst het begrip ‘mediawijsheid’: “Het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld”. Mediawijsheid hoeft geen apart vak te worden, maar moet wel geïntegreerd worden in bestaande vakken. Concrete eindtermen worden niet gegeven.  Vanuit de politiek en het gehele onderwijsveld is het duidelijk dat gebruik van nieuwe media en mediawijsheid veel aandacht verdienen. Scholen worden verantwoordelijk gesteld om er concrete invulling aan te geven, maar zijn vrij in de vorm en inhoud. Hoe vager de eindtermen des te moeilijker of juist vrijer de invulling.  Mede hierom heeft het CS Vincent van Gogh het actieteam “Gebruik van nieuwe media op het CS VVG” de ruimte gegeven om een visie en concrete eindtermen te formuleren.   Hoe wil het CS Vincent van Gogh vorm en inhoud geven aan media‐educatie? Dit actieteam, bestaande uit een docent Engels, docent maatschappijleer/ICT, docent CKV, een docent handvaardigheid/tekenen en een docent Kunst Algemeen beeldend, heeft bepaald dat er met name vier kerndoelen zijn waar de leerlingen extra begeleiding en ondersteuning nodig hebben, namelijk:  Kerndoel  A: Technische vaardigheden Kerndoel B: Creatieve vaardigheden Kerndoel C: Reflectieve vaardigheden (reflecteren op eigen handelen) Kerndoel D: Analytische vaardigheden (reflecteren op handelen van derden)  Deze kerndoelen kunnen binnen het CS Vincent van Gogh als leidraad dienen bij het opzetten van een eigen programma voor het gebruik van nieuwe media onder de jongeren. Een leerling die aan het eind van zijn of haar schooltijd het CS Vincent van Gogh verlaat, zou een goede balans van deze vaardigheden in het bezit moeten hebben. Voor de specifieke invulling van deze kerndoelen verwijzen wij door naar het eind van dit document. Hierin staan bovengenoemde  kerndoelen gekoppeld aan eigen geformuleerde inhoud voor het gebruik van nieuwe media. Hier kan binnen ieder domein gekeken worden naar de te behalen niveau zodat er binnen de school een duidelijke leerlijn uitgezet kan worden.  Concreet zal het onderwijzen in deze vaardigheden ingezet worden met meerdaagse projecten op school en buitenschools. Een leerjaar zal dan twee of drie dagen intensief bezig zijn in meer of mindere mate met alle vier de vaardigheden. De verdeling zal zijn in de brugklas, de derde klas en de vierde klas.  De keuze om te werken met meerdaagse projecten en niet met vakoverstijgende projecten komt voort uit ervaringen in het verleden. Vakoverstijgende projecten hebben in het verleden vaker voorgedaan binnen het CS Vincent van Gogh en blijkt vaak alleen korte termijn te werken. De eerste periode wordt er enthousiast samengewerkt, maar naar mate er docenten wisselen van functie of school begint het fundament weg te zakken. Veelvoorkomende klachten waren: “leerlingen hadden het al gehad”, “verdeling onder de docenten was niet duidelijk”, “de mate van inzet was te vrij”, aldus docenten aan het CS Vincent van Gogh.  Dit wil niet zeggen dat vakoverstijging niet zal plaatsvinden. Er zal tevens een koppelingen worden gelegd  met meerdere vakgebieden, zodat naast de meerdaagse projecten een vakoverstijgende werkwijze ontstaat. Media‐educatie is dan geen eenmalig moment, maar blijft door het jaar heen zichtbaar en zinvol. Deze koppeling zal gemaakt en onderhouden worden door een werkgroep ‘nieuwe media’ en een mediacoördinator. Hier meer over in het onderdeel ‘de aanbevelingen’. Met name bij een project als nieuwe media, waarbij expertise van de docenten erg belangrijk is, is het noodzakelijk om collega’s in te zetten die affiniteit en extra kennis hebben van nieuwe media. Collega’s die weinig vertrouwen hebben in hun eigen vaardigheden met betrekking tot de techniek en creativiteit moet je niet in willen zetten voor extra begeleiding bij nieuwe media. Gevolg kan wel 

89 

 

zijn dat collega’s die wel affiniteit met nieuwe media hebben, maar nog de kennis en vaardigheden missen zich wel door middel van deze meerdaagse projecten extra kunnen opleiden (denk aan het verouderde digitaal paspoort).  Binnen deze leerjaren maken wij een onderscheid van de intensiviteit voor de inzet van deze domeinen. 

‐ Brugklas: Techniek en creativiteit zijn middelen om te onderwijzen in de vaardigheid  reflectie  en deels ook al aan de vaardigheid analyse 

‐ Derde klas: Techniek en creativiteit zijn  middelen om te onderwijzen in de vaardigheden reflectie en analyse 

‐ Vierde klas: Vanuit de reflectie en analyse gaan leerlingen zelf mediale producten maken wat moet leiden tot intensieve reflectie en analyse. 

De tweede klas wordt overgeslagen omdat zij niet het vak ICT hebben. In de brugklas is het vak ICT wel aanwezig en dat is noodzakelijk zodat leerlingen voorafgaand en achteraf specifieke begeleiding kunnen krijgen van de ICT docent. Vakoverstijging naar andere vakken kan dan beter tot zijn recht komen. Tevens is een brugklas leerling over het algemeen meer ontvankelijk voor nieuwe informatie en kennis dan een tweede klas leerling.  In de derde klas bestaat het vak ICT ook niet, maar wij zijn van mening dat we dan te maken hebben met een ander type leerling waarbij deze specifieke voorbereiding  niet noodzakelijk is. Dit wordt nader toegelicht in het onderdeel ‘derde klas’.  Brugklas In de brugklas maken de leerlingen kennis met het gebruik van nieuwe media. Ze leren technieken en vaardigheden bij het gebruik van digitale apparatuur en software.  De concrete invulling hiervan kan vrij eenvoudig zijn zoals hoe je het internet gebruikt, een beeldpresentatie in elkaar zet of hoe je een animatie filmpje maakt. Waar moet je dan op letten en wat kun je er zelf mee doen? Hier ligt de nadruk op techniek en creativiteit, maar dienen zij als middel om aandacht te besteden aan reflectie en deels ook al aan analyse.  Door er zelf mee aan de slag te gaan tijdens een project worden leerlingen vanzelf al bewuster van de nieuwe media waar zij tijdens dat project mee werken. Ook kunnen ze spelenderwijs anders leren kijken en omgaan met het betreffende nieuwe medium. Door met nieuwe media te leren werken doen zij kennis op die zij ook bij andere vakken kunnen gebruiken. Wanneer docenten dit gebruik blijvend stimuleren, werkt het project ook vakoverstijgend en zorgt bij veelvuldige toepassing er voor dat opgedane kennis en vaardigheden niet verloren gaan. De overdracht van de opgedane vaardigheden worden verspreid door middel van een enquête. Leerlingen krijgen aan het eind van het project een enquête die zij in moeten vullen waarin zichtbaar wordt gemaakt datgene wat zij geleerd hebben. Op deze manier willen wij dit meerdaagse project in verbinding brengen met een vakoverstijgende werkwijze.  Derde klas In het derde jaar kan er al minder nadruk worden gelegd op de techniek en de creativiteit dan in het eerste jaar. Over het algemeen zijn leerlingen autodidact genoeg om deze vaardigheden zelfstandig verder te ontwikkelen.  Nu zal meer het reflecteren en analyseren van wat zij zelf doen met nieuwe media belangrijker zijn. Je kan veel meer de nadruk leggen op de inzet van hun creativiteit en de technieken die zij daarbij gebruiken en hen daarop laten reflecteren. Leerlingen hebben bovendien in het derde leerjaar een leeftijd bereikt waarop ze uit zichzelf ook op zoek gaan naar nieuwe mogelijkheden op het gebied van nieuwe media. Zij zijn sterk op zoek naar zichzelf en uiten / meten hun identiteit aan de hand van nieuwe media. Denk aan fotografie, filmpjes, muziek, Twitter, Hyves, Facebook en blogs! In het derde jaar is het juist belangrijk om te wijzen op de mogelijkheden en de gevaren van nieuwe media. Waarom werken leerlingen op de manier waarop zij werken? Hoe zetten zij nieuwe media in? Wat voor effect heeft dat op anderen? Waar letten zij op als het gaat om communicatie binnen nieuwe media?  

90 

 

Zo kan een project waarbij leerlingen op hun eigen gebruik van nieuwe media moeten reflecteren, een begeleidende rol aannemen voor de zoektocht van derdejaars scholieren naar hun eigen reële en virtuele identiteit. De nadruk komt nu meer te liggen op het reflecteren en minder op techniek en creativiteit. Om goed te kunnen reflecteren kunnen leerlingen het gebruik van nieuwe media en het werk van elkaar analyseren.  Vierde klas In het vierde jaar kun je leerlingen veel meer sturen in het analyseren van de inzet van nieuwe media. Zij kennen dan al voor een groot deel de technieken, hebben al een zekere creativiteit ontwikkeld en zijn in zekere zin bewust van wat de invloed is van hun eigen werk. Nu kunnen de leerlingen meer gewezen worden op de macht/invloed van nieuwe media. Wat kun je met nieuwe media bereiken? Hoe betrouwbaar is het en hoe controleer ik het op plagiaat? Of hoe voorkom ik zelf plagiaat? Wat wil de maker zeggen met dit beeld? Leerlingen werken nu meer op maatschappelijk niveau waarbij zij te maken krijgen met een andere vorm van techniek, bijvoorbeeld  beeldmanipulatie vanuit de media. Of een andere vorm van creativiteit, bijvoorbeeld hoe je een boodschap over kunt brengen binnen de openbare media.  Vanuit een maatschappelijk oogpunt gaan leerlingen reflecteren en analyseren op hun eigen gemaakt mediale producten.  Thema’s Per leerjaar zal er gewerkt worden aan de hand van thema’s om op die manier ook aan de leerlingen zichtbaar te maken waar de nadruk op ligt. In de brugklas kan er met het thema ‘Media&Spelen’ gewerkt worden. Spelen met media door middel van experimenteren en ontdekken.  In de derde klas kan het thema  ‘Media&Identiteit’ goed ingezet worden. Leerlingen gaan hierin juist bezig met zelfreflectie. In het vierde jaar is een thema als ‘Media&Macht’ en/of ‘Media&Communicatie’. De nadruk ligt dan meer op domein D: de analytische vaardigheden.11  Totale omvang van de meerdaagse projecten: In de brugklas twee dagen In de derde klas drie dagen (inclusief bezoek aan beeld&geluid in Hilversum) In de vierde klas twee dagen  Om lesuitval te voorkomen raden wij de school aan om de projecten voor de onderbouw plaats te laten vinden in de uitwisselingsweken. Lessen in de onderbouw vallen erg veel uit en lessen voor docenten uit de vierde klas hebben een zeer laag rendement. Deze docenten kunnen dan gevraagd worden om te begeleiden tijdens deze projecten. Leerlingen uit de vierde klas die in zeer kleine aantallen les hebben kunnen ingezet worden als extra hulp bij de media projecten in de onderbouw in het kader van de maatschappelijke stage. De meerdaagse projecten voor de bovenbouw dienen besproken te worden in het bovenbouwteam.  Missie Het doel is om alle leerlingen van het CS Vincent van Gogh (locatie Lariks) met deze domeinen in aanraking te brengen en op deze manier  de eigen geformuleerde eindtermen als leerlijn te hanteren. Door leerlingen met regelmaat bewust te laten werken met nieuwe media leren ze kritischer te kijken naar de wereld om hen heen. Temeer omdat naast de taalcultuur de beeldcultuur een steeds grotere rol krijgt in onze samenleving. Het is van groot belang om de leerlingen ook te leren “lezen”, “begrijpen” en zelf “schrijven” van beelden in nieuwe media.  

                                                            11 Thema’s zijn ontleend van de website www.mediacultuur.net (17‐05‐2011) 

91 

 

Aanbevelingen De Raad voor Cultuur heeft in 2005 twee expliciete adviezen uitgedragen die deels zijn overgenomen door de overheid:  – Inpassing van mediawijsheid in burgerschapsonderwijs  – Aanstellen mediacoaches in scholen De overheid heeft dit advies deels overgenomen. Het cultuurbeleid 2007 (nota van Minister Plasterk, het OCW) en de kabinetsvisie over mediawijsheid uit 2008, gaan met name in op  het eerste advies;  ‘Inpassing mediawijsheid in burgerschapsonderwijs’.  Het tweede advies wordt nog steeds sterk geadviseerd door de Raad voor cultuur.   Het eerste advies is in de afgelopen maanden binnen het actieteam op het CS Vincent van Gogh besproken en vastgelegd. Er zijn duidelijke domeinen en kerndoelen geformuleerd die nu richting moeten geven aan de leerlijn als het gaat om de ontwikkeling op nieuwe media en mediawijsheid van onze leerlingen.  Het Lectoraat raadt tevens het CS Vincent van Gogh management aan om in het veiligheidsplan van de school ook een paragraaf op te nemen waarin specifiek aandacht wordt besteed aan internetveiligheid.  Zoals uit de onderzoeksresultaten naar voren komt, kunnen internettende jongeren immers te maken krijgen met slachtofferschap van online seksuele intimidatie, cyberpesten, identiteitsfraude en oplichting. Te denken is aan: 

‐ Preventieve maatregelen ‐ Scholing voor medewerkers ‐ Schoolregels en protocollen ‐ Sanctiebeschrijvingen bij niet nakomen of overtreden van de afspraken. 

Aan te bevelen is om dan deze paragraaf te communiceren met alle betrokkenen (docenten, leerlingen en ouders). Ook is het raadzaam om het plan met enige regelmaat te actualiseren en de updates via een nieuwsbrief onder de aandacht te brengen.  De concrete invulling van de meerdaagse projecten en de begeleiding ervan zouden in schooljaar 2011‐2012 met de brugklas als pilot van start kunnen gaan. Om dit goed in banen te kunnen leiden, adviseren wij de school om een vaste mediacoördinator aan te stellen die de invulling van de leerprocessen vormgeeft en de kwaliteit bewaakt.  De mediacoördinator De mediacoördinator is het aanspreekpunt binnen de eigen onderwijsinstelling met betrekking tot mediawijsheid. De mediacoördinator is verantwoordelijk voor het initiëren van mediaprojecten, eventueel in samenwerking met externe partijen. De taken kunnen uiteenlopen zijn van: 

‐  Het coachen van leerlingen bij het ontwikkelen van mediavaardigheden ‐ Het coördineren van meerdaagse projectdagen aan de leerlingen ‐ Het bewaken en onderhouden van de leerlijn ‐ Het onderhouden van externe initiatieven op gebied van nieuwe media en mediawijsheid ‐ Het organiseren van ouderavonden, coördineren van binnenkomend lesmateriaal ‐ Het opzetten van een samenwerkingsverband met de docenten informatica 

(computervaardigheden) en tekenen/handvaardigheid (creatief met media omgaan).   Taken teamlid ‘nieuwe media’ In het geval van onze school willen wij inzetten op een werkgroep ‘nieuwe media’ die aangestuurd wordt door de mediacoördinator. Teamleden zijn betrokken bij het ontwikkelen van een leerlijn nieuwe media en mediawijsheid, begeleiden bij meerdaagse projecten aan de leerlingen, wonen de  bijeenkomsten bij van ‘nieuwe media’ in de school en ontwerpen lessenseries voor nieuwe media binnen het eigen vakgebied.  

92 

 

De concrete belasting voor dit team is als volgt:  Mediacoördinator   100 nlt Ieder teamlid ‘Nieuwe media’   40 nlt  NB In vergelijking tot het Thorbecke, waar de mediacoördinator 200 nlt krijgt en de teamleden 100 nlt per persoon (totaal 600 nlt), lijkt ons dit voorstel redelijk voor de opstartfase. 

Financiën en middelen Niet alleen moeten de mediacoördinator en de teamleden gefinancierd worden, maar moet de school ook op gebied van facilitaire middelen investeren.  Computers, fotocamera’s, filmcamera’s, software en dergelijke  zijn noodzakelijk voor de invoering mediale projectweken. Voor de invoering van nieuwe leermiddelen hanteren wij de volgende formule:  In het actieteam is gekozen voor onderstaande formule: Per leerling gemiddeld 6 uur per meerdaags project werken met computer Per leerling gemiddeld 4 uur per meerdaags project werken met computer met specifieke software Per leerling gemiddeld 4 uur per meerdaags project werken met filmcamera/fotocamera  Driedaags project bestaat uit 7 x 3 = 23 uur Een leerjaar bevat gemiddeld 180 leerlingen  180 x 6 = 1080 computeruren/ 23 = 46 computers beschikbaar (verschillende ruimtes) 180 x 4 = 720 computeruren met specifieke software / 23 = 31 computers met specifieke software beschikbaar. 180 x 2 = 360 film‐, fotocamera/ 23 = 16  film‐, fotocamera’s beschikbaar  Het gebruik van deze facilitaire middelen moeten geen effect hebben op lesuitval in de ICT‐lokalen. Het materiaal moet direct beschikbaar zijn om zo praktische belemmeringen tegen te gaan. Het voorstel is om mobiele ict‐lokalen in te zetten. Laptops op verrijdbare karren zodat in ieder willekeurig lokaal groepen leerlingen aan de slag kunnen met het materiaal. Om dit goed te kunnen onderhouden is het belangrijk om een AV‐uitleenbalie in de school te creëren. Dit zou bijvoorbeeld bij het servicepunt, de mediatheek of de technische dienst uitbesteed kunnen worden. Dat geeft de school een centraal punt waar ook leerlingen in hun eigen tijd een filmcamera of fototoestel kunnen lenen zodat ook de lessen CKV en KBV niet regelmatig gestoord worden voor het uitlenen van spullen.. Met vooruitzicht op de nieuwbouw willen wij de school adviseren om een eigen studio te laten bouwen zodat we echt meegaan met de tijd en mogelijk zelfs een voorbeeld kunnen zijn in de ontwikkelingen van nieuwe media en mediawijsheid voor andere scholen.  De bekostiging Het Mediawijsheid Expertisecentrum heeft een stimuleringsregeling (subsidies)waarbinnen netwerkpartners de mogelijkheid wordt geboden de samenhang tussen verschillende bestaande initiatieven op het gebied van mediawijsheid te versterken door initiatieven te bundelen, te ordenen en in samenhang verder te ontwikkelen. Daarnaast is het mogelijk om nieuwe initiatieven te starten. Subsidies zijn dus beschikbaar, maar worden zeer minimaal vrijgegeven. Van de 2 miljoen euro die mediawijzer.net jaarlijks krijgt van het ministerie, is dit jaar (2011) 4 ton gereserveerd voor projecten. Slechts 2 van de 29 projecten werden gehonoreerd. Dit betekent dat er voor dit jaar nog projecten ingediend kunnen worden. 

93 

 

Belangrijk is dat dit mediaproject op het CS Vincent van Gogh zich onderscheidt van eerdere projecten. Op het moment dat het niet onderscheidend genoeg is zal de aanvraag niet gehonoreerd worden. Wat maakt ons mediale project vernieuwend? 

‐ Het is een meerdaags project (nog geen van de aanvragen is van deze aard) ‐ Opzetten van een actieteam nieuwe media onder begeleiding van een mediacoördinator ‐ Een helder en concrete uiteenzetting van een leerlijn media‐educatie gekoppeld aan 

domeinen en eindtermen. ‐ Mediacoach fungeert als vast aanspreekpunt binnen de eigen school, maar adviseert ook 

buitenschools. Advies is om een subsidie aanvraag te doen bij Mediawijsheid Expertisecentrum voor schooljaar 2011‐2013  8.12.1  De kerndoelen voor media‐educatie   ‘Nieuwe Media’ en ‘Mediawijsheid’12  Kerndoel A: technische vaardigheden Om bewust te kunnen kijken, te kunnen kiezen en apparaten te kunnen bedienen. Apparatuur: digitaal fotocamera, digitaal filmcamera, podcast, ipad etc. Software programma’s: PowerPoint, Adobe Photshop, Adobe Premiere/Pinacle(montage), etc.*  Interactieve websites: polls, fora, blogs, twitter, youtube, chat etc.  *In geval van onvoldoende beschikbare software kan men gratis bewerkingsprogramma’s tijdelijk downloaden.  Kerndoel B: Creatieve vaardigheden Het vervaardigen van eigen mediakunst en mediaproducten waarbij de leerling een volledig maakproces doorloopt. Mediale producten; zoals webdesign, ontwerpen van een blog, animatiefilm maken, digitale krant ontwerpen, flash animaties maken, digitaal stripverhaal etc.  Denk ook aan gebruik van nieuwe media voor presentaties, reflectie en feedback.  Kerndoel C: Analyserende vaardigheden Kennis en inzicht om mediaboodschappen bewust te kunnen analyseren, contextualiseren, reflecteren en conclusies trekken (mediageletterdheid). De leerling kan vorm, inhoud, functie en historische achtergronden aangeven van mediale uitingen en daarbij ingaan op:  

- Economische belangen. Privacy, handelsverkeer, gegevensuitwisseling, auteursrecht rolverdeling producent en consument. Doorzien van hoe betekenissen in media geconstrueerd worden bij informatievoorzieningen van organisaties. 

- Maatschappelijke belangen. Globalisering in media en veranderingen in participatie en communicatie door media, plaatsen van media binnen een referentiekader. Democratisering via de media, denk aan politieke participatie (via fora of twitter), aan actuele media, en de verandering in participatiedoor verschuiven van rollen van producent/zender en consument/ontvanger (prosumer).  

- Religieuze belangen. Invloeden van ideologieën worden tegenwoordig ook door nieuwe media bepaald. 

- Communicatieve belangen. De nieuwe rol van de Engels als Internationale taal door globalisering via de media. De relatie tussen taal en beeld of de structuurkenmerken van taal 

                                                            12 De doorlopende leerlijn Mediawijsheid is ontwikkeld, anticiperend op een beleidslijn zoals het kabinet die beschrijft in haar Mediawijsheidnota. Bovenstaande opsomming is een selectie. Voor alle specifieke kerndoelen en eindtermen zie: http://www.mediawijsheid.nl/doorlopende‐leerlijn/index.php  (mei 2011) 

94 

 

die door de media veranderen. User generated content behandelen met betrekking tot wiki of googlemaps. 

 Kerndoel D: Reflecterende vaardigheden Attitude. De houding ofwel het besef waarmee van de media gebruik gemaakt wordt. De leerling kan met betrekking tot een mediale activiteit: verslag doen van zijn ervaringen, interpretaties en waarderingen. 

- Kritisch bronnenonderzoek. Gedegen argumentanalyse: bronnen op waarde schatten, betrouwbaarheid, mate van subjectiviteit en invalshoek van bronnen. 

- Communicatie. Ethische kant van communiceren en leven met media zoals vrijheid en verantwoordelijkheid in de virtuele wereld. Een revisie geven op actuele media (zoals wiki of googlemaps) voor tekstproductie en reflectie/feedback.  

- Zelfontplooiing. Reflecteren op de virtuele identiteit en dat van derden. Relatie leggen tussen fictie/werkelijkheid in verschillende media (games, films)  

 Deze kerndoelen hangen vanzelfsprekend met elkaar samen en zijn inhoudelijk gerelateerd. Ieder kerndoel moet gekoppeld zijn aan een ander kerndoel wil men het goed kunnen onderwijzen. Zonder creativiteit geen reflectie en zonder techniek geen creativiteit etc.  8.13 Aanbevelingen nieuwe media voor de nieuwbouw CS Vincent van Gogh.  Bevindingen actieteam In samenwerking met het actieteam ‘nieuwe media’,ben ik het afgelopen half jaar bezig om een plaats te vinden voor het gebruik van nieuwe media binnen het curriculum van CS Vincent van Gogh. In deze fase van het onderzoek komen wij (fra, kpr, kse en cro) tot de conclusie dat nieuwe media een duidelijke en zichtbare plaats bij ons op school moet krijgen. Niet direct als vak apart, maar ook niet alleen vakoverstijgend. Nieuwe media is blijvend en zal een steeds grotere plaats innemen in het leven van kinderen, jongeren en volwassenen. Momenteel richten wij ons op meerdaagse projecten (van 2 tot 3 dagen in de 1e, 2e en 4e klas) met een duidelijk vakoverstijgend vervolg in de kunstvakken en ieder ander vaksectie die er mogelijkheden in ziet voor zijn of haar vakgebied. Het eindverslag met adviesrapport van dit onderzoek zal in september aan de directie worden gepresenteerd. Met deze notitie wil ik alvast een aantal voorlopige conclusies uit het onderzoek betrekken bij de nieuwbouw plannen van het CS Vincent van Gogh. Voorstel een ‘Multimedia lokaal’ Om nieuwe media een goede kans te geven, waarbij wij ons duidelijk richten op de toekomst, is het van groot belang om binnen de nieuwbouw rekening te houden met de praktische invulling. Niet alleen moet er apparatuur aangeschaft worden, maar ook willen we nieuwe media een duidelijk gezicht geven in de school. Dit werkt bij uitstek goed met een specifiek ‘Multimedia lokaal’. Vanuit de sectie tekenen, handvaardigheid en CKV zien wij veel mogelijkheden met de nieuwe media. Nieuwe media is een nieuw middel om creatieve kunstuitingen tot stand te brengen dat zeer dicht bij de belevingswereld van jongeren ligt. Wij geloven dat het gebruik van nieuwe media in de toekomst des te belangrijker zal worden (denk daarbij ook aan alle nieuwe beroepen die zijn ontstaan door nieuwe media). Een school die vooruitloopt in deze ontwikkeling, geeft een school duidelijk een onderscheidend karakter.

95 

 

Ons voorstel is om één van de beeldende lokalen deels om te bouwen tot een ‘multimedia lokaal’ met een audiovisuele studio. Momenteel hebben wij 2 beeldende lokalen op de tweede verdieping. Eén lokaal is bedoeld voor handvaardigheid en het andere is bedoeld voor tekenen. Als we kijken naar welke vakken het meest gebruik zullen maken van nieuwe media dan zijn dat CKV en beeldende vorming (tekenen). Hier wordt het meest interdisciplinair gewerkt. Door net als bij de tekenen- en handvaardigheid klassen na een half jaar van lokaal te wisselen, kunnen de CKV docenten (EMJ en KSE) een half jaar gebruik maken van de audiovisuele middelen. Op deze manier kunnen alle onderbouw klassen en CKV bovenbouw klassen binnen één jaar gebruik maken van het ‘multimedia lokaal’. Ze werken dan hooguit één of twee periodes per jaar met nieuwe media, maar dus wel ieder jaar. Dat ziet er als volgt uit (met schatting vd cijfers): Aantal muziekuren 38 uur Aantal tekenen/handvaardigheid uren 50 Aantal CKV uren 21 uur Begane grond Eerste verdieping Praktische invulling Een aantal jaar geleden heeft onze architect (‘19 het Atelier’)op het Thorbecke (Zwolle) een montageruimte, studio, moderne media lokaal en av-uitleenbalie ontworpen. Wat ons betreft is het goed om bij de invulling en aankleding van het tekenlokaal te kijken naar de voorbeelden van het Thorbecke in Zwolle (zie afbeeldingen hieronder). De aankleding en inrichting van het tekenlokaal op het CS VVG zou dus als ‘Multimedia lokaal’ ingericht kunnen worden (mits wat aanpassingen en compromissen). In ieder geval lijkt het ons goed om te kijken naar de mogelijkheden. Bij het Thorbecke kan geïnformeerd worden naar de investering. Eventueel kan een subsidieaanvraag bij mediafonds.net mogelijkheden bieden. De mogelijkheden voor een subsidie kan ik verder gaan onderzoeken als de werkgroep, stuurgroep en architect akkoord gaan met dit idee en er financiële bijdragen nodig zijn. Document was tevens aangevuld met de afbeeldingen uit bijlage 7.8.3.

Muzieklokaal 1 32 uur muziek 

Muzieklokaal 2 6 uur muziek 14 uur CKV 

Beeldend lokaal 1 25 uur tekenen 7 uur CKV 

Beeldend lokaal 2  25 uur handvaardigheid 

96 

 

8.14 Plattegrond multimedialokaal CS Vincent van Gogh

   

97