zorg

112 4-2005 > zorg & financiering

bezwaar tegen het beperken van het aantal wer-kelijk vergelijkbare middelen in het te vergoedenpakket, maar wel tegen de wijze waarop verze-keraars dit nu dreigen te gaan bepalen. Van art-sen en hun organisaties mag een gedegen beleidworden verwacht, gericht op de totstandkomingvan een doelmatiger geneesmiddelenpakket endoelmatiger voorschrijven door artsen. Daarbijbehoort controle en bijstelling achteraf, niet hetvragen van toestemming vooraf. De KNMGheeft het Ministerie van VWS een voorstelgedaan voor een omvattend beleid op het gebiedvan doelmatig geneesmiddelengebruik. De

KNMG en VWS zullen hier binnenkort verderover spreken. Op die wijze kan de doelmatig-heid in het voorschrijven en verstrekken vanmedicijnen gediend zijn, zonder afbreuk te doenaan de professionaliteit van de betrokkenberoepsgroepen. De KNMG roept de zorgverzekeraars op om afte zien van de maatregel en roept tegelijkertijdook het Ministerie van VWS op om zijn invloedbij de zorgverzekeraars aan te wenden om ditbeleid van tafel te krijgen.Bronnen: KNMG, 20 april 2005, ZN, 3 mei 2005 enStcrt. 2005, nr. 84, p. 28 e.v.<

Minister Hoogervorst heeft de beleidsnotitieEen doelmatiger geneesmiddelengebruik na instem-ming van het kabinet naar de Tweede Kamergestuurd. De geneesmiddelenvoorziening inNederland is op een goed peil maar kan op eenaantal punten beter.

Doel van het in de notitie uitgewerkte actiepro-gramma is het bevorderen van doelmatigheid inhet voorschrijven, afleveren en gebruik vangeneesmiddelen. Dit zal een verbetering van dekwaliteit en de patiëntveiligheid en een verla-ging van de kosten van geneesmiddelen totgevolg hebben.De acties zijn vooral gericht op het beter infor-meren van de patiënt over het gebruik van

geneesmiddelen, het transparanter maken vande (financiële) belangen in de geneesmiddelen-sector en het stimuleren en verspreiden vangoede bestaande initiatieven op het gebied vantherapietrouw, polyfarmacie en doelmatige her-haalreceptuur. De notitie is in interactie met alle betrokken par-tijen (patiënten, zorgverleners, farmaceutischeindustrie en zorgverzekeraars) tot stand geko-men. Ook bij de daadwerkelijke uitvoering vande acties zullen deze partijen intensief wordenbetrokken. In totaal is 4,5 miljoen euro, ver-deeld over drie jaar, extra beschikbaar om ditproces aan te jagen.Bron: persbericht Ministerie van VWS, 22 april 2005<

641 doelmatig geneesmiddelengebruik: kwaliteit tegen zo laagmogelijke kosten

In 2004 hebben vrouwen 71 miljoen keer eenreceptgeneesmiddel gekregen (de pil niet mee-gerekend) en mannen 48 miljoen keer.Vrouwen overtreffen mannen voornamelijk inhet gebruik van middelen voor het zenuwstel-sel, zoals slaapmiddelen, kalmeringsmiddelen,antidepressiva en migrainemiddelen.

Dit blijkt uit cijfers van de Stichting Farma-ceutische Kengetallen.In 2004 zijn per hoofd van de bevolkinggemiddeld 8,1 receptgeneesmiddelen (WTG)verstrekt. De Nederlandse vrouw kreeggemiddeld 9,5 WTG-voorschriften, een man 6,6voorschriften. Vrouwen hebben het afgelopen

642 vrouw gebruikt meer receptgeneesmiddelen dan man

ZenF-0405-cyaan.qxd 25-5-2005 14:07 Pagina 112

genees- en hulpmiddelen

113zorg & financiering > 4-2005

jaar 23 miljoen WTG-voorschriften meer gekre-gen dan mannen. Een voor de hand liggendeverklaring voor het verschil in geneesmiddelen-consumptie is dat vrouwen gemiddeld vijf jaarouder worden dan mannen. Als de leeftijdsop-bouw van de mannen wordt toegepast op hetgeneesmiddelengebruik van vrouwen, kan wor-den bepaald wat het effect is van leeftijd op degeneesmiddelenconsumptie en welke invloedhet geslacht heeft. Van de 23 miljoen voorschrif-ten zijn tien miljoen voorschriften toe te schrij-ven aan het feit dat vrouwen gemiddeld ouderzijn dan mannen. De overige dertien miljoenvoorschriften zijn toe te schrijven aan het gege-ven dat vrouwen ‘vrouwen’ zijn. Het verschil ingeneesmiddelengebruik tussen de seksen isvoor 58 procent een vrouweneffect en 42 pro-cent een leeftijdseffect.

Meest gebruikt door vrouwen

De geneesmiddelen die het meest aan vrouwenworden verstrekt, zijn onbetwist de slaap- enkalmeringsmiddelen, ofwel benzodiazepinen.

Met 7,7 miljoen voorschriften worden dezemiddelen het meest voorgeschreven aan hetvrouwelijke geslacht. Het gebruik van dezemiddelen ligt bij vrouwen ruim twee keer bovenhet niveau van de mannen. Op de tweede plaatsstaan de niet-steroïde anti-inflammatoire enantireumatische middelen. De derde positiewordt ingenomen door de antidepressiva met3,7 miljoen verstrekkingen. De bètablokkers(onder andere bij hoge bloeddruk) en ulcus pep-ticummiddelen (maagzuurremmende genees-middelen) sluiten de rij met ieder drie miljoenvoorschriften.

Meest gebruikt door mannen

Er zijn maar weinig geneesmiddelengroepenwaarvan personen van het mannelijke geslachtduidelijk meer medicijnen gebruiken danvrouwen. Dit zijn onder meer middelen bijADHD, jichtmiddelen, middelen bij verslavin-gen, cholesterolverlagers en middelen bijprostaatklachten.Bron: SFK, 5 april 2005<

De kwaliteit van behandeling van heroïnever-slaafden met methadon verschilt sterk. Een aan-tal kleine verslavingsinstellingen levert slechtwerk af en de Inspectie voor de Gezondheids-zorg dreigt met sluiting van deze locaties.

De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ)velt een hard oordeel over een aantal versla-vingsinstellingen die heroïneverslaafden behan-delen met methadon. Dat blijkt uit een onder-zoek van de IGZ onder alle zeventien instellin-gen voor verslavingszorg in Nederland diemethadon verstrekken. Vooral de kleinere vesti-gingen leveren matige kwaliteit. De huisvestingis vaak slecht en behandelplannen ontbreken.Verder blijkt dat dossiers onvolledig zijn, behan-delplannen niet worden geëvalueerd en op veel

behandelposten bestaat geen structureel patiën-tenoverleg.In een aantal instellingen neemt het manage-ment de beslissingen over de maximale dose-ring en over de manier en frequentie van ver-strekken van methadon. Dat is onverantwoord,oordeelt de Inspectie. Methadonverstrekking iseen medische handeling en daarvoor is de artsverantwoordelijk, niet het management. Ininstellingen waar managers over de behandelingbeslissen, overheersen achterhaalde behandel-opvattingen en financiële overwegingen.Nederland telt ongeveer 26.000 heroïneverslaaf-den van wie er zo’n twaalfduizend gebruikmaken van een methadon-onderhoudsprogram-ma. Een aantal van de grotere instellingen levertredelijk goede zorg, waarbij het lukt om integra-

643 verstrekking methadon

ZenF-0405-cyaan.qxd 25-5-2005 14:07 Pagina 113