PvdA, GroenLinks, VVD en de SPlijken steun te geven aan de huidigeaanpak. Er moet echter een kantte-kening worden geplaatst: het gaathier om een analyse van ontwerppro-gramma’s. Leden van de verschillen-de partijen kunnen nog veranderin-gen aanbrengen op vergaderingenvan hun partij.

Onder de kop ‘Actiepunten voor eenveilig Amsterdam’ vermeldt het ge-meentelijk verkiezingsprogramma vande PvdA de volgende passage: “DePvdA zet de Wallenaanpak (1012) metkracht voort. In het stadshart van Am-sterdam is sprake van vastgoedspecula-tie, witwassen van drugsgelden, vrou-wenhandel, uitbuiting en mishandeling.De PvdA wil dit met kracht bestrijden.Van 76 coffeeshops in het postcodege-bied 1012 worden er 26 gesloten. Te-vens worden circa 185 ramen gesloten.Door middel van de straatgerichte aan-pak wil de PvdA het aantal automaten-

hallen, seksbioscopen, sekswinkels,belwinkels, massagesalons en overlast-gevende horeca in aantal en dominantieop de buurt verminderen. De onderwe-reld mag nergens in de stad de baas

zijn. Vrijheid mag niet verward wordenmet vrijblijvendheid en onverschillig-heid.”

Het was wel een jaartje voor de me-dewerkers van hotel The Grand.Want het is natuurlijk niet niks alseen hotel een grootscheepse verbou-wing ondergaat en de gasten daar zomin mogelijk van mogen merken.Dat vereist een hoop geregel en orga-nisatietalent. Als klap op de vuurpijlvertrok directeur Robert-Jan Wolte-ring afgelopen voorjaar te paard engekleed in een politie-uniform hethotel. Dat was gelukkig maar vooréén dag.

Vorige maand werd met de heropeningvan het restaurant, nu Bridges geheten,de verbouwing van het hotel afgerond.Burgemeester Job Cohen verrichtte deopening en mocht als eerste het boekThe Grand in ontvangst nemen. In ditboek passeren vijf eeuwen (culinaire)geschiedenis van dit markante gebouwde revue, met zo’n dertig authentiekegerechten van de hand van chef-kokAurélien Poirot.

BinnentuinHet meest opmerkelijke aan het ver-

nieuwde restaurant is de extra ingangaan de straatkant. Makkelijker voorgasten die hier willen lunchen of dine-ren en nu niet eerst door het hotel hoe-ven te lopen. Ook de opnieuw ingerich-te binnentuin is zo te bereiken.

Nog net voor de heropening vond in deklassieke raadszaal, tijdelijk omgeto-verd tot restaurant, voor het derde jaar

in successie het Stars, Food & Art-eve-nement plaats. Een culinair verras-singsweekend, met maar liefst dertienchefs uit binnen- en buitenland en op-nieuw een krachttoer voor alle mede-werkers. Een deel van de opbrengstging naar het Amsterdamse Rode Kruisvoor hun actie ‘2 aan tafel’, een project

20ste jaargang nummer 4 december 2009

Het meest opmerkelijke aan het vernieuwde restaurant is de extra ingang aande straatkant

Enerverend jaar voor The Grand

Voorzitter van het stadsdeelbestuurEls Iping (PvdA) kondigde onlangsaan dat zij het kortstondig verhurenvan woningen door bepaalde hotelsgaat toestaan. Ook centrale stad wet-houder Hans Gerson (PvdA) liet zichin dergelijke bewoordingen uit. Hetzou gaan om een bestemmingswijzi-ging van een aanzienlijk aantal klei-ne appartementen in de binnenstad.Dit leidde tot protesten van betrok-ken raadscommissies.

Het plan om onder meer enkele tiental-len hotelappartementen in het Wallen-gebied te legaliseren, roept bij verschil-lende partijen en organisaties de nodigevraagtekens op. Het gaat om apparte-menten die door de NV Zeedijk enStadsherstel begin jaren 90 zijn gereno-veerd en vervolgens aan grote hotels alsKrasnapolsky en Barbizon zijn ver-huurd. Deze verhuren de appartemen-ten vervolgens door aan toeristen enbuitenlanders die in Nederland werken.Juist nu sinds kort elke vorm van kortverblijf in woningen in het postcodege-bied 1012 werd verboden en elders inde stad aan strenge voorwaarden moetvoldoen, wekt de legalisatie grote be-vreemding.

Zes maandenHet nieuwe beleid komt erop neer datin postcodegebied 1012 geen enkelewoning, ook niet in de vrije sector, voorkorter dan zes maanden verhuurd mag

worden. Niet aan toeristen maar ookniet aan buitenlands personeel dat hierwerkt. Een eigenaar van een apparte-ment in de vrije sector die bijvoorbeeldeen halfjaar weggaat mag dus aan nie-mand zijn woning kortstondig verhu-ren. In de sociale sector mag dit uiter-aard evenmin. Vergunningen wordenniet verleend. Inmiddels zijn alle 17aanvragen voor een vergunning danook afgewezen. De enige uitzonderingdie is aangekondigd betreft de zogehe-ten Barazani-panden aan het Damrakdie de gemeente zelf onlangs aankocht.Ook de appartementen van hotels alsKrasnapolsky en Barbizon zouden inde sociale sector vallen. Ze meten veel-al minder dan 60 m2 (ca. 70 punten) enzijn eigendom van corporaties waar degemeente aandeelhouder van is. Wo-ningonttrekking, dat wil zeggen, eenwoning ergens anders voor gebruikendan wonen, is in Amsterdam bijna eenhalsmisdrijf: vanaf 1 januari 2010wordt woningonttrekking beboet metten hoogste 18.500 euro. De DienstWonen ontkent dat het hier gaat omwoningen, laat staan sociale woningen.Woordvoerder Pim de Ruiter:" De ap-partementen van Krasnapolsky en Bar-bizon zijn na de renovatie begin jarennegentig nooit in de normale verhuurgeweest, dus dan tellen ze niet mee inde woningvoorraad". Mocht dat argu-ment niet overtuigen, dan tilt de ge-meente ze boven de huurliberalisatie-

‘Het kan niet zo zijn dat alleen een aantal hotels ietsmag wat voor andere ondernemers en particulierenstreng verboden is’

Legaliserenappartementen wekt ergenis

De programma’s van de politieke partijen voor verkiezingen van de gemeente-raad en de deelraden op 3 maart 2010

Steun voor aanpak Wallen

‘Gewoon een gek stel’Landelijk bekendheid kregen Thea (68) en Bronja (78) Jongejans vorig jaar maart door hun dagelijkse optreden in Man Bijt Hond en later tijdens de mara-thon-kerstshow. Op straat vallen mensen hen spontaan om de hals. Ze kennen elkaar op 22 november een halve eeuw, waarvan ze 46 jaar als Thea en Jan door het leven gingen. > 6

Moord op de Wallen Lichtjes dwarrelen de sneeuwvlokjes omlaag. Het is daags voor Kerstmis. Doodstil liggen de dakpannen van De Waag onder hun witte deken. Sjokkend trekken twee paarden een koetsje met toeristen voort. Uit hun neusgaten – van die paarden dus – kringelen ijle stoomwolkjes. > 8

Coffee Company Op de hoek van de Oude Doelenstraat en Oudezijds Achterburgwal zijn de schilderwerken van Harald the Kangaroe verdwenen. Jarenlang bepaalden zij het beeld van de toegang tot de Wallen en werden vaak gefotografeerd. Einde-lijk heeft de langverwachte vestiging van de Coffee Company er zijn plek ge-kregen. > 12

‘Waar zitten die criminelen?’ Ze zijn het zat om jarenlang op hun vergunningen te moeten wachten en voort-durend te worden gecriminaliseerd. “We hebben het beste voor met de buurt,” vinden ze. Jan Otten, Marcel Katee en Jan Broers hebben hùn opvattingen over de toekomst van de Wallen. Dus hoort die ook te worden weergegeven. > 13

Thérèse Boer van De Librije tijdens culinair verrassingsweekend…

Elvis in AmsterdamPraten doet Elvis niet - dat vindt hij ordinair, napraten pastniet bij de statuur van een eersteklas gelegenheid. Zingendoet hij alleen 's nachts, als het restaurant verlaten is. > 3

De droom van Van GoghEind vorige maand overleed Peter van Gogh, bijna een eeuwlang buurtbewoner. Met enige uitstapjes naar andere plaat-sen, maar altijd weer terugkerend naar zijn eigen buurt, heefthij ruim 95 jaar er doorgebracht. > 5

Tien jaar WonderWood WonderWood, op de hoek van het Rusland en de OudezijdsAchterburgwal, doet van alles in multiplex. En bestaat nu tienjaar. Het werd onlangs gevierd met een expositie en het boekLittle Wonders. > 7

>Lees verder op pagina 2

Kwartaaluitgave van de samenwerkende bewoners en ondernemers in de Amsterdamse binnenstad. Gratis huis-aan-huis verspreid in de oude binnenstad.

>Lees verder op pagina 2

Kwaliteitsslag maken…

>Lees meer op pagina 11

grens met behulp van de Amsterdamsemethode: de huurprijs mag dan wegensinvesteringen worden verhoogd omdathet om monumenten gaat. Die methodeis sinds 2001 niet meer in gebruik om-dat de meeste sociale woningen uit demonumentale binnenstad zouden ver-dwijnen. De Huurdersvereniging Cen-trum vindt het volslagen absurd dat deappartementen opeens geen woningenmeer zouden zijn. Voorzitter JohanTouw: "Woningen zijn woningen. Puntuit. Vergeet niet dat de woningen metgemeenschapsgeld zijn gerenoveerd."

Het is vooral opmerkelijk dat hotels diedestijds zelf het kort verhuren van ap-partementen als concurrentievervalsinghebben aangekaart bij de overheid, zode hand boven het hoofd wordt gehou-den. Temeer daar reeds een aantal jarenstreng werd opgetreden tegen verhuuraan buitenlanders door bona fide bu-reaus, zelfs nog voordat het huidigestrenge beleid bestond. Dit meten mettwee maten door de overheid is veleneen doorn in het oog. Deelraadslid Olgade Meij (VVD): “Al vier jaar proberenwij het stadsdeelbestuur te bewegen totrechtsgelijkheid zodat de positie vanAmsterdam als vestigingsstad behou-den blijft. Het kan niet zo zijn dat al-leen een aantal hotels iets mag wat voorandere ondernemers en particulierenstreng verboden is.”

> Vervolg van pagina 1

> Vervolg van pagina 1

d’Oude Binnenstad2 december 2009

Colofon

d’Oude BinnenstadKwartaaluitgave van bewonersen ondernemers in deAmsterdamse binnenstad.

Postadres: Dr. Willem Dreesweg 211188 KA Amstelveentel: (020) 627 24 24fax: (020) 627 13 13E-mail: redactie@oudebinnenstad.nl

Coördinatie: Huub Michielsen

Redactie: Eveline Brilleman, Eveline vanDijck, Joep de Groot, Ewout van derHoog, Teun van Hellenberg Hubar,Wim de Jong, Hugo Klooster,Annemique de Kroon, Wanda Nikkels,Willem Oosterbeek, Maya Rasker,Edwin Schölvinck, Gerard Smink,Coleta Valkenburg, Gerrit van de Veen,Frits Visser, Herman Vuijsje, Paul Woltering.

Fotografie: Marian van de Veen-van Rijk

Secretariaat: HEM Automation

Eindredaktie: Oebele de Jong, Huub Michielsen

Vormgeving: (Parenthese:)

Drukker: drukkerij Atlantic

Joep de GrootCommentaar

Twintig jaarHet is mij in de jaren zeventigwel gebeurd dat ik met eenhengel en een dikke brasem aanhet haakje stond te wachten opome Jan, omdat hij zijnschepnet was vergeten

Andere tijdenOp één van mijn struintochtenover het Waterlooplein naarboeken over Amsterdam en oudgereedschap kreeg ik een conflictmet een boekverkoper. Hij wildedrie euro en ik vond twee genoeg.Een man die mij blijkbaar kendegreep in en zei het verschil bij tepassen. Na deze verrassende aan-koop, werd ik achtervolgd doordie verkoper met de vraag of ik deoud-wijkagent van de Wallen was.Hij zei de vriend te zijn van Wilvan der W. Waarop ik reageerde:“Wil de Paardekop.” Ik kreeg vanhem het adres en telefoonnummeren het dringende verzoek haar tebellen voor een afspraak.

Nu was Wil in de jaren zeventigvan de categorie van Mien vanHaring Arie en Parijse Leen eneen zeer onmatig mens. Was zevrolijk, dan kregen je lachspierenhet danig te verduren. Ging ze aande drank, dan kon dat twee of driedagen duren voordat ze door haarhoeven ging.Dan hadden wij een politiebus eneen stuk of vijf dienders nodig omhaar in de dronkemanscel te krij-gen. Dat waren andere tijden.

De prostituees - en hun mannetjes- hadden toen naast hun woningen werkplek de drie K’s: koffie-huis, kapper en kroeg. Vaak venti-leerden ze daar hun mening opduidelijke en luide toon. Is er nogeen ouderwets koffiehuis te vin-den in de buurt ? Heeft u de laat-ste tijd nog een buurtbewoner zienvissen in de gracht ? Het is mij inde jaren zeventig wel gebeurd datik met een hengel en een dikkebrasem aan het haakje stond tewachten op ome Jan, omdat hijzijn schepnet was vergeten.Ik wil niet zeggen dat deze buurtsaai is geworden, maar het is welmeer van hetzelfde. Alleen nogmaar toeristen en alles wat daaromheen hangt.

Ook zullen we Peter van Goghmissen. Die lange man, met grijshaar en zijn vouwfiets.Een filosofische architect, die eenhalve eeuw geleden de klimatolo-gische stad uitvond. Een man, die graag shockeerdeom een debat uit te lokken. Hijkon mij begroeten met: “Zo,klootzak van het gezag.” Op zo’nman moet en kun je ook niet boosworden. Zijn lichaam is naar dewetenschap gegaan. Vrienden envooral vriendinnen had een borrelgeorganiseerd in zijn oude wo-ning om afscheid van hem te ne-men.

Met dit kerstnummer sluit d’Oude Binnenstad zijn twintigste jaar af. Twintigjaar buurtkrant! Wie had bij de start kunnen denken dat deze zo’n lang levenbeschoren zou zijn. Reden genoeg om in de volgende aflevering hieraan watmeer aandacht aan te besteden.

De buurtkrant werd indertijd gestart als actiemiddel tegen de drugsoverlast.De grote acties waren geweest. De gemeente begon langzaam wakker te wor-den en een buurtkrant leek een goed middel om iedereen bij de les te houden.Die oorspronkelijke doelstelling om de drugsoverlast kwijt te raken is in dietwintig jaar gerealiseerd. Vooral na de komst van de stadsdeelraad is de drugs-overlast effectief aangepakt, zodat eigenlijk al enige jaren kan worden gespro-ken van een hemelsbreed verschil met de situatie uit de negentiger jaren.Velen hebben hier heel hard aan gewerkt, waarvoor zij dank verdienen. Hetmooie is dat niet alleen bewoners en ondernemers hier heel blij mee zijn,maar ook de verslaafden zelf. Wat er al niet mogelijk is !

Met het verdwijnen van de drugsoverlast is de afgelopen jaren de aandachtvoor de buurt ook verschoven naar achterliggende factoren die het leef- enondernemingsklimaat bepalen. Aandacht voor diversiteit, doorbreken vanmonoculturen, witwassen van crimineel verkregen gelden, verstoring van deonroerendgoedmarkt en het tegengaan van verloedering door het maken vaneen kwaliteitsslag. Dat heeft geleid tot het project-1012, waarmee stad enstadsdeel, samen met belanghebbenden, de oude binnenstad willen vernieu-wen. Het moet een kwalitatief passend onderdeel worden van een vernieuwdeAmsterdamse binnenstad, aansluiten op het Rode Loperproject, het gereno-veerde Stationsplein en de nieuwe metrolijn.

Verdrijven van de drugsoverlast was iets waar vrijwel iedereen in de buurtzich wel in kon vinden. Alle verschillende belangengroepen hadden last vande drugssituatie en konden elkaar wel steunen in een gezamenlijke aanpak.Die gezamenlijkheid is er niet als het gaat om de nu te maken kwaliteitsslag.Daarvoor lopen de belangen te zeer uiteen. Het interview in dit nummer metondernemers uit de seks- en gokbranche is hiervan een illustratie. Zij hebbenhun mening – en die behoort ook te worden weergegeven in een buurtkrantals deze.Het niet langer deelnemen aan het Integraal Burgwallen Overleg van de raam-exploitanten is van die verschillen van inzicht eveneens een illustratie. Of ditraar is? Veeleer is het vanzelfsprekend dat bij een dergelijke operatie de belan-gen uiteen lopen. Zou dat niet zo zijn dan zou er pas echt iets raars aan de handzijn. De vroegere gemeenschappelijke vijand, de drugsoverlast, is er niet meeren dus worden alle onderliggende verschillende belangen weer zichtbaar.

De buurtkrant hoopt ook de komende periode weer verslag te doen van deontwikkelingen en van de verschillen in opvatting. Dit laat onverlet dat de re-dactie zelf ook een mening heeft over de ontwikkelingen en dat die terug tevinden is in commentaren en keuze van artikelen. De rode draad is: realiserenvan een buurt die kwalitatief een waardig onderdeel vormt van hartje cen-trum van de hoofdstad van ons land.

DÈ BAKKER VANDE BINNENSTAD!

BAKKER JAN BAKT OOK DIT JAAR WEER DE BERUCHTE BIER(OLIE)BOLLEN!! !

KOM LANGS OM EEN LEKKERE BOL TE PROEVEN EN EEN BESTELLING TE PLAATSEN.

Elke dag van de week geopend op Zeedijk 66!

Maandag t/m vrijdag: 9-18 uur

Zaterdag: 8-18 uur

Zondag: 10-17 uur

Het mooie is dat niet alleen bewoners en ondernemers heel blij zijn methet terugdringen van de problemen die drugs veroorzaken, maar ookde verslaafden zelf

Sinds 1956

Dit kwartaal in de aanbieding:Drie soorten franse kaas j 6,-

Jong belegen geitenkaas j 14,50 per kilo

Wij staan van maandag t/m zaterdag op de Nieuwmarkt

waarbij jongere vrijwilligers in contactworden gebracht met een oudere stads-bewoner. Een keer per maand wordt erdan samen gekookt en gegeten, voorbeiden iets om naar uit te kijken.

Het eind van dit bewogen jaar wordthelemaal in de kerstsfeer afgesloten.Van 16 tot en met 20 december is debinnenplaats het decor van een traditio-nele kerstmarkt. Naast de verlichtekerstboom staan hier kraampjes metwinterse gerechten, warme chocolade-melk en Glühwein maar ook met kerst-decoraties en -cadeautjes. Om de stem-ming nog meer te verhogen brengt eenkoor iedere dag kerstliedjes ten gehore.De entree voor deze kerstmarkt be-draagt het symbolische bedrag van €1,00, dat geheel ten goede komt aan hetkoor.Voor wie altijd al eens een nachtje inThe Grand had willen doorbrengen isdeze decembermaand misschien wel de gelegenheid om dat te doen voor de speciale prijs van € 160,00 per per-soon (min. 2 personen) inclusief eenontvangst met afternoontea en eenchampagneontbijt.(Informatie over ‘2 aan tafel’, ziewww.rodekruis.nl/amsterdam)

Bewoners uit de Nieuwmarkt, Burg-wallen, Amstelveldbuurt, Groot Wa-terloo en Westelijke Grachtengordel,die een geveltuin voor hun woningwillen, kunnen hiervoor nu een aan-vraag indienen.

De geveltuintjes worden in maart enapril 2010 aangelegd door de stratenma-kerij, zodat ze plantrijp zijn in mei. Erzijn geen kosten aan verbonden. Op 15mei wordt, in samenwerking met hetstadsdeel Centrum, de jaarlijkse Gevel-

tuinendag op het J.S. Siebbeleshof geor-ganiseerd om de nieuw aangelegde ge-veltuintjes een startimpuls te geven. Ookmensen die al geruime tijd een geveltuinof plantenbak hebben, zijn hier welkom.De aanvraag voor de geveltuin moetworden gericht aan Veronika Esser,wijkcentrum d’Oude Stadt, NieuweDoelenstraat 55, 1012 CP Amsterdam.(020.623.55.76) of veronika@oude-stadt.nl. Op het wijkcentrum kan ookworden nagegaan of de locatie voldoetaan de voorwaarden.

Geveltuin voor het voorjaar

Tijdelijke verhuur woningen

The Grand

3

Elvis ziet de bezoekers niet eens, hij kijktstraal langs hen heen - naar perron 2b, naar derails. Is hij als die kleine Italiener? Heeft hijheimwee naar huis? Maar da's dan wel eeneind met de trein. Elvis komt uit Australië.

KuifkakatoeElvis’ podium is de balie van Grand Café-Restaurant 1e klas op het Centraal Station.Zeven jaar oud is hij, waarvan hij er vijf door-bracht in de monumentale ruimte die vroegerals eerste klasse wachtkamer dienst deed. Hijkan wel negentig jaar oud worden, deze kuif-kaketoe...Elvis is maar één van de ornamenten in dituitbundig gedecoreerde restaurant. Hij wordtomringd door heuse palmen en door blad- enbloemmotieven op de wanden - de originele

schilderingen van eind negentiende eeuw. Endoor twee imposante borstbeelden, die elkaaraankijken - hoe lang al?Eh, een paar jaar. “We hebben de beeldenaangeschaft op de Horecava,” vertelt eigenaarMario Brandt van het restaurant, die netlangskomt om kaketoe Elvis een beetje bij teknippen - niet zijn kuif, maar zijn veren enzijn nagels. “Ze zijn van plastic en gips.” On-derzoek door een professor die toevalligkwam eten, heeft uitgewezen dat het enebeeld Jean-Baptiste Colbert, minister van Fi-nanciën van de Franse koning Lodewijk XIV,voorstelt. Het origineel staat in het Louvre.De andere buste is van die Zonnekoning zelf.Of van de roemruchte kardinaal Richelieu, opde Horecava waren ze daar niet zo duidelijkover.

Intussen komt Elvis op zijn grote blote potenaangestapt en neemt plaats op een koeler, ge-vuld met flessen wijn. Hij maakt zachte klak-geluidjes, heel subtiel. Hij gaat pas vocaal uitzijn bol als zijn baas hem stevig bij de potenpakt en flink heen en weer zwiept door delucht. Als hij Elvis daarna omhoog houdt, isdie zo in zijn sas dat z'n kuif zich omhoogplooit als de kraag van een zeventiende-eeuw-se Amsterdamse patriciër. Met zijn ene pootstrijkt hij er aanvallig doorheen en kijkt om-floerst in de camera.

KortwiekenOndanks dat bordje ‘Afblijven’ vindt Elvis hetbest als hij wordt aangehaald. Hij heeft ook

een hele serie bewonderaars. De baas, de be-drijfsleider en een van de obers, maar ook eenoude dame die af en toe een stukje met hemgaat wandelen op het perron. Wegvliegen, destad in, zum Städtele hinaus - dat doet Elvisniet. Hij zou zijn vrienden Lodewijk en Col-bert nooit in de steek laten, hij heeft geenwooden heart. En is bovendien gekortwiekt.

Hoe Elvis terechtkwam, in zijn hoekje opdeze toonbank? “Ik zag een paar jaar geledeneen papagaai in een restaurant in Rusland,”legt baas Mario uit. “Die vloog vrij heen enweer, dat kan hier niet. Maar ik ben toen welnaar Dennis Papagaaien in Landsmeer gegaanen heb Elvis gekocht.”

De vogel draagt beslist bij tot de voornamesfeer van het etablissement. Hij knabbelt be-dachtzaam op zijn linkerpoot - een beetje à laLe Penseur. Kijkt koket uit z'n ooghoekenomhoog naar het rijk versierde plafond.“'Kijk,” wijst de baas, “het is een beetje blauwrond zijn ogen. Daar kun je aan zien dat heteen mannetje is. Bij vrouwtjes is het daarroze. Eerlijk waar!”

Praten doet Elvis niet - dat vindt hij ordinair,napraten past niet bij de statuur van een eer-steklas gelegenheid. Zingen doet hij alleen 'snachts, als het restaurant verlaten is, op Lode-wijk en Colbert na. Licht aangeschoten nacht-treinpassagiers hebben duidelijk gehoord hoehij die twee dan toezingt: Now the stage isbare and I'm standing there... tell me, dear,are you lonesome tonight?

Praten doet Elvis niet - dat vindt hij ordinair, napraten past niet bij de statuur van eeneersteklas gelegenheid. Zingen doet hij alleen 's nachts, als het restaurant verlaten is,op Lodewijk en Colbert na

‘Afblijven’ vermeldt een bordje op

het podium waarover Elvis heen en

weer paradeert. Overbodig, want

hij is ongenaakbaar en onbereik-

baar in zijn smetteloos witte outfit,

zijn kuif geraffineerd uitgelicht door

een flashlight bovenin de zaal.

d’Oude Binnenstad december 2009

Elvis inAmsterdam

Bier proeven aan deWarmoesstraat

Brouwerij De Prael heeft er sinds vrijdag13 november een proeflokaal bij: War-moesstraat 15. Bieren proeven met namenals Johnny, Heintje en Willeke, die wordengebrouwen in de eigen brouwerij aan deOudezijds Voorburgwal 30. De openings-tijden van het proeflokaal zijn woensdagtot en met zaterdag van 15-20 uur.

Bordeel van de 21ste eeuw

Nu nog te bezichtigen in Londen, maarmaart volgend jaar komt de nu al veel be-sproken expositie ´Hoerengracht`naar hetAmsterdams Historisch Museum.

Deze expositie geeft een impressie van hetraambordeel in de eenentwintigste eeuw;de Wallen als kunstwerk nagebouwd naareen idee van het kunstenaarsechtpaar Ed-ward en Nancy Kienholz. Het kunstwerkmaakt deel uit van een tentoonstellingwaarin de relatie tussen kunst en de Wal-len wordt belicht.

StadsgidsAmsterdam

Voor het eerst heeft Amsterdam een ge-combineerde stads-, wandel- en architec-tuurgids. Naast algemene informatie overde stad, bevat Amsterdam Stads- enWandelgids tien uitgebreide wandelingenlangs alle belangrijke monumenten en ge-bouwen.In de gids is ook een complete grachten-gids opgenomen. Met behulp van het uit-gebreide register zijn de monumentale(grachten)huizen en gebouwen snel te vin-den. Er zijn meer dan 1.100 panden be-schreven en de gids is rijk geïllustreerdmet foto’s.Het is een prachtige gids voor de binnen-stadbewoner zelf, maar zeker ook voordiens gasten, die met deze gids in de handzich heel snel thuis zullen voelen in onzestad.

Amsterdam Stads- en Wandelgids is ver-krijgbaar via de boekhandel. ISBN: 97890 81129 65 7. 270 pagina’s, genaaidgebonden. Winkelverkoopprijs: € 19,50.Ook te bestellen bij bol.com.

Mario Brandt met Elvis…

4

C A P S I C U MN A T U U R S T O F F E N

Oude Hoogstraat 1Amsterdam

www.capsicum.nl

020 6231016

voor uw ramen

P E R W AS

SELF

SERVICE

€ 3

LAUNDROMATHAPPY INNOpen 7 dagen per week

Ook stomerijWARMOESSTRAAT 30

1012 JE AMSTERDAM(020) 624 84 64

happyinn@planet.nl

d’Oude Binnenstaddecember 2009

Openingstijden: ma, di, do, vr: 8:30 - 17:00, za 9:30 - 13:00, wo gesloten

Kom eens naar een concert inHet BethaniënkloosterEen overzicht van de concerten vindt u op

www.be thanienkl ooster.nl

Met deze bon hebt u recht op

h 5,- korting

Het Bethaniënklooster

Barndesteeg 6b

1012 bv Amsterdam

020-6250078

Oudezijds Voorburgwal

Open Restauratie! De restauratie van een uniek

monument, 2009-2011

14 nov. 2009 t/m juli 2010

40 Amsterdam

www.opsolder.nl

Sinterklaas!Traditie in voor- en tegenspoed

14 nov. 2009 t/m 10 jan. 2010

Tentoonstellingen

ad104x104.ai 7/12/2009 10:01:41

Rinus WilFrits

Kaashandel

Wout ARXHOEK

Damstraat 23

AMSTERDAM

De Winkelvoor de

kaasliefhebber

DAMSTRAAT 19 AMSTERDAM

TELEFOON 622 91 18

Ideeën, vragen, opmerkingen..?

Bel 020 5524560 of mail naar vvd@centrum.amsterdam.nl

www.vvdcentrum.nlvoor échte oplossingen

vvd-fractie amsterdam

centru

mvvd-fractie am

sterdam cen

trum

Bijna iedereen in de buurt zal Van Gogh, zijhet vaak oppervlakkig, hebben gekend: hijkon onmogelijk over het hoofd worden ge-zien. Altijd een geintje, vaak een grote monden altijd in voor een praatje. Zo’n praatjewerd al heel snel erg ingewikkeld, alsof eenprofessor tegen een leerling van de lagereschool sprak - ervan uitgaande dat die hemwel zou begrijpen. Slechts weinig mensen be-grepen daardoor wat hem echt bewoog. VanGogh was iemand die kunst, filosofie enbouwkunde combineerde in zijn levenspro-ject: de klimatologische stad.

VrijheidZijn hele leven heeft Van Gogh besteed aan deuitwerking en vervolmaking van zijn basis-idee dat het technisch mogelijk is voor demens een leefomgeving te creëren die hem dekans biedt om, onbelemmerd door allerlei da-gelijkse beslommeringen, bezig te zijn metdat wat hij echt belangrijk vindt. Wat dit ookzou mogen zijn, want individuele vrijheid wasvoor Van Gogh een groot goed.De klimatologische stad, die in letterlijke zineen klimaat biedt wat leven plezierig maakten in sociaal en individueel opzicht daartoealle basisvoorwaarden schept. Dat was zijn le-venswerk geworden.

Zijn bouwkundige achtergrond maakte hethem mogelijk de technische kant van dezeleefomgeving heel gedetailleerd uit te wer-ken. In zijn meest optimale vorm is de staddan een vrij in het landschap staande ring meteen doorsnee van zo’n tien kilometer en eenhoogte van ongeveer driehonderd meter. Zo’nstad met een woonruimte voor een miljoenmensen zou goed passen in de oorspronkelijkgeplande Markerwaard. Omdat elke woninghetzelfde is kan de stad in drie maanden wor-den gebouwd. Om de technische mogelijkhe-den te toetsen voerde Van Gogh talloze ge-sprekken met alle mogelijke instanties, tech-nische universiteiten, lucht- en ruimtevaart-deskundigen, architecten, planologen en in-dustriële bedrijven. De conclusie was dat zo’nstad technisch gerealiseerd kan worden.

ComfortBlijft de vraag waarom zo’n stad gebouwdzou moeten worden en waarom iemand daarinzou willen leven. Van Gogh was daar heel hel-der over. Hij vond dat iedereen in de huidigesteden zo wordt beziggehouden door allerlei

rommel, rare geveltjes, hondenpoep, ontoe-gankelijkheid en hopeloos transport, dat nie-mand toekomt aan de essentiële dingen vanhet leven. In zijn stad is het menselijk comfortoptimaal. Door de eenvormige bouw zijn on-derhoud, transport, arbeid en ontspanningheel eenvoudig te realiseren, met een mini-mum aan kosten. Mensen zouden niet langerhoeven te werken dan hooguit drie dagen inde week, eenvoudig omdat alle overbodigerompslomp eruit is gehaald. Komt nog bij dathet hele binnengebied van de ringstad vanwe-ge de hoogte een soort subtropisch klimaat

zou moeten opleveren, wat allerlei mogelijk-heden geeft voor voedselvoorziening en aan-genaam verpozen.

Dit alles zou betekenen dat er technisch eenklimaat wordt geschapen waarin mensen zichbezig kunnen houden met wat ze werkelijkwillen, met leven en samenleven.

GelukHet idee van Van Gogh was om mensen demogelijkheid te bieden echt te leven zonder

de last van overbodige rompslomp, niet ommensen gelukkig te maken. Geluk is iets per-soonlijks en of de klimatologische stad datzou helpen realiseren weet niemand. Daar-over iets zeggen zou neerkomen op fantaserenen daar bleef Van Gogh altijd verre van.

Discussies over de klimatologische stad ver-liepen bijna altijd op een voorspelbare manier.Eerst over de technische kant, of dat allemaalwel zou kunnen en of dat wel getoetst was bijallerlei deskundigen. Op elke vraag volgdedan zo nodig een zeer gedocumenteerd ant-woord. Als dan daarna de discussie voortgingover de vraag of zo’n stad wel wenselijk is,dan bleek pas echt dat Van Gogh niet alleenbouwkundige was maar misschien nog welveel meer filosoof, taaldeskundige en kunste-naar. Feilloos werden de vragenstellers ont-leed door chirurg Van Gogh, die met zijn fi-leermes elke bewering onderwierp aan een lo-gische, taalkundige en filosofische operatie.Tot zijn grote genoegen leidde dat dan vaakweer tot enorme ergernis, omdat het voor veelmensen nu eenmaal moeilijk is te erkennendat ze hun meester in de discussie hebben ge-vonden. Van Gogh was uiterst bedreven in diekunst.

EmotiesSoms kregen discussies het karakter van psy-chiatrische sessies, omdat hij zeer sterke emo-ties opriep bij mensen die hij de vaste grondonder de voeten vandaan haalde. In dat soortdiscussies bleek de klimatologische stad veelmeer te zijn dan een stedebouwkundig pro-ject. Dan werd het vooral een voertuig om tepraten over leven en samenleven. Dan werdhet een kunstwerk en dan werd Van Gogh dekunstenaar. Uiterst boeiende bijeenkomsten,omdat het altijd over de essenties van het le-ven ging met alle daarbij behorende hoog op-lopende twisten en emoties.

Voor velen in de buurt zal Van Gogh echterbekend blijven als de man van die moeilijkeverhalen en ook als man van zoveel ‘verkeer-de’ grappen. Zijn standaardbegroeting was:“Zo, klootzak.” Daarop volgde bij velen detoelichting op de betekenis van dat woord endat was dan het begin van een lange discussie.Was Van Gogh uitgenodigd te komen eten,dan deed hij dat met veel genoegen. Maar opde vraag of hij nog eens wilde komen etenwas zijn antwoord dan: “Daar moet ik nogeens over nadenken want thuis ben ik het ei-genlijk beter gewend.” Van niets en niemandwilde hij zich afhankelijk voelen, laat staanzijn. Twee stoelen, een bed en een plank metboeken, meer had hij niet nodig.

Van Gogh had zijn lichaam ter beschikkingvan de wetenschap gesteld, waardoor er geenbegrafenisplechtigheid was. Wel hebbenvrienden van hem in zijn kleine woning op deAchterburgwal een afscheidsbijeenkomst ge-houden,waar met een glas wijn herinneringenwerden opgehaald. Op die bijeenkomst vertel-de een enig overgebleven neef dat Van Goghecht niet geboren was met dat wat bekaktestemgeluid van hem, maar dat hij zich dat alvrij jong had aangeleerd omdat je daarmee in-druk kon maken en dingen voor elkaar konkrijgen.

Van Gogh zou zijn afscheid zeker hebben ge-waardeerd en iets gezegd hebben in de trantvan: “Wat is het leven toch mooi. Kijk noueens al die mensen komen voor mij, hoe be-staat het. Wonderlijk toch, hè?”

Peter van Gogh…

d’Oude Binnenstad 5december 2009

De klimatologische stad - zijn levenswerk - die zowel een klimaat biedt wat leven plezierig maakt als in sociaal en individueel opzicht daartoe allebasisvoorwaarden schept

De droom vanVan Gogh

Eind vorige maand overleed Peter

van Gogh, bijna een eeuw lang

buurtbewoner. Met enige uitstapjes

naar andere plaatsen, maar altijd

weer terugkerend naar zijn eigen

buurt, heeft hij ruim 95 jaar er door-

gebracht.

d’Oude Binnenstad6 december 2009

“Het begon toen Jan in een doodstille busnaast me ging zitten. Waarom, dacht ik,” ver-telt Thea.“Wat een stuk, dacht ik en ‘hoe pak ik hetaan’?,” zegt Jan. “Bij het uitstappen vroeg ikof ze mee wilde naar een feest die avond.”“Dat moet ik eerst aan m’n moeder vragen,antwoordde ik,” giert Thea. “Ja, ik was 18 enJan al 28.” De eerste zoen kwam een week la-ter en sindsdien zijn ze een stel. Ze zijn be-wust kinderloos. Jan werkte in de grafischeindustrie, Thea in het leerlingwezen. “Het was‘lange leve de lol’, of kinderen en verhuizen,we kozen voor het eerste.”

Uit de kastSinds vier jaar is het niet meer Jan maar Bron-ja. De vrouwelijke gevoelens smeulden al ja-ren bij Jan: “Je gaat er steeds meer over fanta-seren en dromen om vrouw te zijn. Uiteinde-lijk kun je niet anders.”

“Op 24 januari 2005, die datum vergeet iknooit, kwam de coming out en vertelde Janhet me. We zaten net gezellig aan een cognac-je. Wat hebben we gehuild.” Thea had eerdernooit iets gemerkt. “Ja, Jan was altijd erg at-tent en zat het liefst op verjaardagen in devrouwenhoek, maar dat-ie soms nylons onderzijn pantalon aanhad of zich op zolder op-maakte en verkleedde en soms naar de Lelle-bel ging, nee, daar had ik geen weet van.”Jan werd Bronja, ging definitief in vrouwen-kleren lopen en kwam onder behandeling bijhet Transgender Team van de VU. Niks meerstiekem.Aanvankelijk wou Thea niet meer samen overstraat, vertelt Bronja. “Dan liep ze een heelstuk achter me. Als we een taxi namen, hieldik die aan, stapte in en zei tegen de chauffeur:‘wacht even, daar komt nog een dame’.” “Zij was uit de kast, maar ik zat er bovenop,”vertelt Thea. “Tot overmaat van ramp kreeg ikkorte tijd later borstkanker. Na de operatiekwam er een ziekenhuisbacterie bij, kon ikweer naar het ziekenhuis.” 2005 was voor hetechtpaar emotioneel, maar ze hebben hetglanzend overleefd. Bij Bronja is het nooitopgekomen om weg te gaan bij Thea. “Ik vindhaar geweldig en ik val op vrouwen. Dus ei-genlijk ben ik lesbisch.”“En ik nu dus ook,” lacht Thea.

EngeltjesAl 44 jaar wonen ze samen in de Staalstraat.Thea heeft wel even overwogen om verderop

aan de Oude Zijds Achterburgwal te gaan wo-nen. “Gelukkig, toen ik die woning zou be-zichtigen zaten er twee engeltjes op m’nschouder die riepen ‘niet doen, niet doen, daarkrijg je spijt van’. Ik ben dus niet gegaan”.Het wordt Thea even teveel, Bronja troosthaar liefdevol. “We kunnen ook heerlijk bak-keleien, hoor,” lacht Thea door haar tranenheen.Een complete operatie durft de chirurg gezienBronja’s leeftijd niet meer aan. “Jammer, ikvoel met toch niet helemaal compleet,” zegtze, “maar de hormoonkuren zijn wel ingezet.Ik heb al best leuke borstjes.” Bronja oogt methaar charmante kapsel jaren jonger dan haarleeftijd. Thea vindt het leuk om kleding te ko-pen en Bronja te verrassen. “Dan kom ik mettassen vol thuis en stal alles uit op bed, met

bijous en al. En dan pas mag ze komen. Danmoet je haar gezicht zien, heerlijk! Door dehormonen is het postuur van Bronja wat for-ser geworden, vroeger droegen we elkaarskleren.”

Begrip“Het blijft wennen dat we buiten vaak aange-sproken worden. Maar nooit vervelend, hoor.Door de televisie krijgen we veel leuke, vaakontroerende reacties bijvoorbeeld van oudersvan kinderen met een genderprobleem.Opeens krijgen ze meer begrip. Mensen ac-cepteren het ook omdat we er zo open en ge-woon over praten.” Helaas had een aantal vrienden, waar ze alveertig jaar mee om gingen, minder begrip.

“Mij willen ze wel zien maar Bronja niet. Zowerkt dat natuurlijk niet. Die mensen zien wedus niet meer,” aldus Thea.En als Bronja gewoon Jan was gebleven? “Ja,dan zaten we nog in die vriendenkring. Onsleven was doorgekabbeld,” zegt Bronja. Theavult aan: “Er zijn nu veel meer hoogtepunten.We hebben een heerlijk afwisselend leven.Deze Kerst is het weer raak en zitten we bijMan Bijt Hond in een Kerstvertelling. Wijzijn gewoon een gek stel.” In 2011 zijn ze vijftig jaar getrouwd. Die ge-voelens van weleer zijn er nog steeds. “Alsmensen soms vragen: zijn jullie nog bij el-kaar?, dan vinden we dat een belediging. Zijis niets zonder mij en ik ben niets zonderhaar,” zegt Thea teder. Bronja knikt met tra-nen in de ogen.

Bronja en Thea…

Jan werd Bronja, ging definitief in vrouwenkleren lopen en kwam onder behandelingbij het Transgender Team van de VU. Niks meer stiekem

“We zijn gewoon een gek stel”

Landelijk bekendheid kregen Thea

(68) en Bronja (78) Jongejans vorig

jaar maart door hun dagelijkse

optreden in Man Bijt Hond en later

tijdens de marathon-kerstshow.

Op straat vallen mensen hen

spontaan om de hals. Ze kennen

elkaar op 22 november een halve

eeuw, waarvan ze 46 jaar als Thea en

Jan door het leven gingen.

d’Oude Binnenstad 7december 2009

Verlijmde houtlagen, die in allerlei vormenkunnen worden gebogen, sterker en lichterdan massief hout, goedkoop te produceren engeschikt voor massaproductie. Multiplex iswonderhout. Bij WonderWood worden vrij-wel alleen meubels en objecten verkochtwaarin multiplex is verwerkt.

Rustig“WonderWood is eigenlijk een uit de hand ge-lopen hobby,” vertelt eigenaar Wiet Hekking.Hij was een van de oprichters van het inmid-dels opgeheven modemerk Foxy Fashion enwas later betrokken bij het succesvolle Mexx.Op een dag zag hij de GJ-stoel van de Deenseontwerpster Grethe Jalk staan bij een anti-quair. “Die stoel was zo schitterend. Het mul-

tiplex was gebogen alsof het origami was. Ikzocht informatie op over de ontwerpster en naenige bedenktijd heb ik 'm gekocht.” De stoelbehoort nog steeds tot zijn favorieten. Hetbleef niet bij die ene. Nadat hij een boek hadgelezen over multiplex kocht hij multiplex-stoelen voor bij de eettafel. Totdat hij er zo’nhonderd had verzameld. Toen is Hekking ermee gestopt. “Ik vind dat een collectie zicht-baar moet zijn en niet in een opslag thuis-hoort.” Omdat hij de modewereld wel had ge-zien, opende hij WonderWood in de Wete-ringstraat waar hij een deel van zijn collectieverkocht.Nadat Droog Design de winkel op het Rus-land verruilde voor een vestiging in de Staal-straat, trok Hekking in het opvallende hoek-pand met de Amsterdamse Schoolpui. Voor

Hekking is de locatie ideaal: “Het is hier rela-tief rustig, wat heel belangrijk is. Er is eenaantal heel goede hotels in de buurt, daar krijgik veel klanten vandaan.” Hekking heeft eenvast en zeer internationaal publiek. De winkelgeniet wereldwijde bekendheid omdat die alsenige is gespecialiseerd in multiplex.

Multiplex mag dan een goedkoop alternatiefzijn geweest voor massief hout, goedkoop zijnveel meubels in WonderWood niet. Multiplexwerd met groot enthousiasme toegepast doormeubelvernieuwers als Marcel Breuer en Al-var Aalto en werd vooral populair in de jaren50 en 60. In de winkel staat de zeer zeldzameShell Bench van de Noorse ontwerper HansWegner uit 1948. Of een originele PretzelChair van de Amerikaan George Nelson uit

1952. “Price On Request” meldt een etiket.Dat betekent zoiets als: wie naar de prijs moetvragen, kan het niet betalen. Het zijn in feitemuseumstukken en Hekking verkoopt danook regelmatig aan musea.

Hout adelt“Ik laat me zeker niet leiden door beroemdenamen. Ik kijk naar de vorm, naar de conditie.Die stoelen zijn vaak veertig, vijftig jaar oud.Je moet er nog wel op kunnen zitten. Hetmooiste van de oudere stukken is het patina.Door de tijd heen veranderen de vernis en dekleur. Het doorleefde van het multiplex maaktzo’n stoel zo bijzonder.” Soms heeft hij zowelde originele stoel als de oude modellen dieopnieuw in productie zijn genomen in de win-kel staan en laat hij de bezoekers het verschilzien. “Hout adelt,” zegt Hekking. “Dat zie jedan meteen.”

In de afgelopen jaren is vintage enorm popu-lair geworden. De term komt oorspronkelijkuit de wijnbouw, maar raakte in zwang alssjieke benaming voor tweedehands kleding ofmeubels. Nu slaat de term vooral op origineleontwerpermeubels uit de twintigste eeuw.Aanvankelijk leek vintage een modever-schijnsel, maar volgens Hekking is het hoog-tepunt allang voorbij. “Je ziet nu ook een ver-schuiving naar verschillende stromingen bin-nen het twintigste eeuwse meubelontwerp. Erzijn mensen die gek zijn op het plastic van dejaren zestig, anderen zoeken het in het hout.Het is het moderne antiek.”

Hekking koopt zijn meubels op veilingen,vaak in het buitenland. Ook bieden particulie-ren uit binnen- en buitenland meubels aan.“Juist doordat vintage populair is, gaan men-sen op zoek naar de waarde van de stukken.Via internet komen ze daar snel genoeg ach-ter.” De tijd van mazzeltjes en koopjes is al-lang voorbij.

Opnieuw gemaaktOndanks de soms torenhoge prijzen is de win-kel geenszins een exclusieve plek voor eenzeer select groepje kapitaalkrachtige verza-melaars. Hekking: “Ik verkoop ook opnieuwgemaakte meubelen, oude modellen die op-nieuw in productie zijn genomen. Nog steedsniet goedkoop, maar wel bereikbaar voor eenveel groter publiek. Bovendien heb ik veelkunst aan de muren hangen. WonderWood iseigenlijk een winkel-galerie waar iedereenwelkom is om te kijken.” Speciaal voor dekerstdagen verkoopt Hekking bijzonderekerstversieringen, zoals mondgeblazen kerst-ballen en verzilverde schakelkandelaren vanhet Duitse Nagel, die volgens Hekking steedsmoeilijker te krijgen zijn.

In oktober bestond WonderWood tien jaar.Hekking, die vanwege zijn achtergrond talvan vrienden en kennissen in het creatieve mi-lieu heeft, stuurde hen allemaal een of tweeplankjes met het verzoek er iets moois van temaken. Dat leverde 250 kunstwerkjes op dievrijwel allemaal zijn verkocht. De opbrengstis naar Artsen Zonder Grenzen gegaan:“Zoiets houd je niet voor jezelf,” zegt Hek-king. Inmiddels is de expositie in Wonder-Wood ten einde, maar de werkjes zijn nog welte zien in het boek Little Wonders, The SocialNetwork of Wonderwood dat te koop is in dewinkel.

Wiet Hekking…

‘Het is hier relatief rustig, wat heel belangrijk is. Er is een aantal heel goede hotels inde buurt, daar krijg ik veel klanten vandaan’

Tien jaarWonderWood

WonderWood, op de hoek van het

Rusland en de Oudezijds Achter-

burgwal, doet van alles in multiplex.

En bestaat nu tien jaar. Het werd

onlangs gevierd met een expositie en

het boek Little Wonders.

d’Oude Binnenstaddecember 20098

Ter hoogte van ’t Loosje zitten twee mannen op hetverwarmde terras. Ze nippen van hun Glühwein.Het zijn wijkagent De Fluiter en zijn stagiair Wou-ter.Ze kennen elkaar uit het Maagdenhuis, 1969. Wou-ter had toen als student in het universiteitsgebouwde revolutie uitgeroepen en De Fluiter had hemeruit gesleept. Ze waren dus allebei ‘goed’ geweestin de vorige oorlog. Dat schept een soort maten-band. Drink met maten, dan drink je nooit alleen!Zo zitten beiden rustig van hun glühwein te nippen,op het terras van ’t Loosje.

Sirenes loeienMaar opeens stuiven van alle kanten politieautoo-tjes naar de kerstboom midden op de Nieuwmarkt.Sirenes loeien. Verslaafden fladderen weg. Een am-bulance stopt met gierende remmen vlak voor ’tLoosje. De Fluiter stapt eropaf, de ambulancebroe-der doet zijn verhaal.Het centrale callcenter van de politie is zojuist drie-maal anoniem gebeld, waarvan éénmaal door eenvrouwenstem, over een ‘moord op de Wallen’. Hetcallcenter vraagt nog: ‘In Alkmaar?’‘Nee in Amsterdam, de Wallen, 1-0-1-2. Daar iswat loosj.’En toen had de dame ‘1-1-2’ verstaan en een ambu-lance naar ‘’t Loosje’ gestuurd.

De Fluiter begrijpt het. Dat krijg je van die bureau-cratie.‘Wouter, dan hebben we nu een probleem. Enkeleen moord en drie getuigen. Maar geen lijk, geenwapen, geen motief en geen PD.’‘Een PD?’‘Een PD is een Plaats Delict. Waar ziekenbroedersaltijd alle sporen uitwissen. Niet te verwarren meteen DP – dubbele penetratie, ook iets waar je nietbij moet willen zijn. Kom op, we kammen de helebuurt uit, van Geldersekade tot Warmoesstraat.’En zo gaan de twee op pad. Onder hun schoenenkraakt verse sneeuw.

GeldersekadeHet meisje met de Daklozenkrant, bij Albert Heijn,zou die iets gezien hebben? In de Waag snijden detoeristen hun biefstukjes, pal onder de snijzaal vanprofessor Tulp. En op het terras van De Zon zit Rijkde Gooijer. Een verdachte? Met die acteurs weet jehet maar nooit.De Chinezenkapper staat een klant te scheren. Le-vensgevaarlijk. En van die pillen van apotheek Vander Meulen moet je er ook niet te veel slikken.‘De Fluiter, heb jij al wat genoteerd?’‘Nee, Wouter, dat zit allemaal in m’n hoofd.’ Ja, datkost onze wijkagent nog eens zijn kop. Want bureauBeursstraat wil dat je alles in de computer intypt.Op Geldersekade 48 zitten drie dikke negerinnenachter het raam hun laatste kerstmis uit. Ze levengelukkig nog.‘Kijk Wouter, dit is nummer 42, witwaspandje ge-weest van een gemeenteambtenaar. Maar die is nietmeer, dus die kan nooit de dader zijn.’Tjee, die De Fluiter heeft een geheugen als een oli-fant. Nooit een senior moment.‘En hier, Wouter, op nummer 18 zit de StichtingM&P. Man en Prostitutie. Hier woont Gerrit deBloeme, de bekendste hoerenloper ná Rob Oud-kerk. Maar hoerenlopers hebben bij dooie hoerengeen belang. Die kun je gewoon door laten lopen.’‘Kijk eens omhoog, Wouter. Dit is Chandlers Ware-house. Wat zie je boven de deur? Een stenen ta-baksvat. Kan daar een lijk in? Nee. Dit vat is name-lijk niet hol. Maar: wel een mooie locatie voor eenfilm.’Op de hoek van de Oudezijds Kolk passeren onzespeurders het Low Budget Hotel, kennelijk tevenseen coffeeshop. Binnen zitten wat oudere Joegosla-

ven rond een tafeltje. Wouter leest boven de deur:‘Jongeren onder de 18 jaar geen toegang’. Hij zegt:‘Hier moet een lijk dus meerderjarig zijn’.Het duo slaat linksaf. Tegenover Vettewinkels verf-fabriek kijkt De Fluiter even in het water en hij her-innert zich Finse Hennie. Misschien drijft hier nueen Hongaarse Suzanna. Maar als die verzwaard is,betekent dat duikershulp inroepen of wachten tot zekomt bovendrijven.Wouter heeft iets gezien. Bij de tabakszaak hangtaan de gevel een neonbord. ‘Roken is dodelijk’.Het kan dus ook een zélfmoord op de Wallen zijn.

ZeedijkZe slaan nogmaals linksaf, naar Zeedijk 24. Daar,in theater Casablanca, staat de eigenaar al te wach-ten.‘Fluiter. Dé Fluiter. Met i-t-e-r.’‘Wim Peeters, ondernemer. Dus ik heb geen mo-tief.’‘Geen motief?’‘Voor die moord. Heb ik van Wim Boef gehoord.Die heeft iedereen gebeld.’‘Mijnheer Peeters, dan willen wij toch even in uwtheatertje kijken.’

Ze beklimmen de trap. Daar is de bonbonnière –een toneelvloer met rode, pluchen gordijnen. Ideaaldecor voor een krimi-aflevering. Hier heerst doodsestilte. Geen lijk te bekennen.‘Mijnheer Peeters. Uw theatertje is in orde, maarniet heus. Het lijk is al weg. U hoort nog van ons.’Op Zeedijk nummer 37 is afhaalchinees DragonInn gevestigd. Unlimited Food, One Hour.‘Ben ik eens doodziek van thuisgekomen’, zegtWouter, ‘maar wat is moord, en wat is een natuur-lijke dood?’Misschien maar eens kijken in het Hofje van Wijs.Voor dat hek met die scherpe punten luisterde Wou-ter altijd naar de wijze levenslessen van Frits van deWereld. ‘Hou toch op man,’ zegt De Fluiter. ‘DieFrits is nu toch zelf van de wereld? Die kan het ookniet gedaan hebben.’Tegen het raam van nachtbar San Francisco hangen32 huisregels aangeplakt.‘Wij maken video-opnamen voor de politie.’‘Ja, ze kunnen de commissaris nog meer vertellen,’zegt De Fluiter. ‘En hier op nummer 55 hebben wehet café van Lord Mike. Drie jaar in de bak gezetenvoor spullen die je bij de drogist niet kunt kopen.Toch weer mooi terug in zijn café. Met een souve-nirwinkeltje erbij, intussen.’

Lichtjes dwarrelende sneeuwvlokjes

omlaag. Het isdaags voor

Kerstmis. Doodstilliggen de

dakpannen van De Waag onder hun

witte deken.Sjokkend trekken

twee paarden eenkoetsje met

toeristen voort. Uithun neusgaten

- van die paardendus - kringelen ijle

stoomwolkjes.

9december 2009

Bij het café van Bet van Beeren drukken de speur-ders hun neuzen tegen de beslagen ruiten. Keurigeheterostellen uit de provincie zingen daar kerstlie-deren. De meute wordt begeleid door een accorde-on. Aan het plafond hangen kortgeknipte dassen. Tekort om iemand mee te wurgen.

StormsteegMaar gelukkig, op de hoek van de Stormsteeg staatRenée van Mierlo het duo op te wachten.‘Ha jongens. Kom binnen. Dit is het Buurt Infor-matie Centrum, het BIC. Niet te verwarren met hetProstitutie Informatie Centrum, het PIC.’ Renéeknipoogt.‘De prostitutie gaan we dus gewoon vervangendoor de buurt. Nog steeds spannend, maar vermen-selijkt. Het hart van Amsterdam. Hart voor de on-dernemers. De Bibob-ondernemers. Maar: hard op-treden tegen cri-mi-no-genen. Let op: ik zeg nietcriminélen.’ Ze knipoogt wéér. ‘Ik heb een strate-gienota voor jullie. De Wallen wordt dui-zendtwaalf. 1-0-1-2.’De Fluiter herkent het verhaal. De droom. Dedroom van Asscher en Cohen. Maar voor Wouter isalles nieuw. Hij houdt van lezen. Hij bladert in de

strategienota. Allemaal lange woorden. Prostitutie-branche in plaats van hoereca. Belshops hetenineens te-le-fo-neer-in-rich-tingen. De Oude Kerkheet ‘cultuurhistorische parel’. En prostitutie het‘aanbieden van seksuele diensten tegen een materi-ële vergoeding’. Hij weet genoeg. Hij leest hardop:‘Chinatown is onder de kritische massa gezakt.’‘Hou toch op man,’ zegt De Fluiter, ‘de massa istoch nóóit kritisch?’Maar Wouter is niet te stuiten. ‘Kom op, we gaanverder. Naar de Lange Niezel: voor de goede dage-lijkse boodschappen. Volgens dit boekje dan. Dagmevrouw Van Mierlo, dankuwel.’

De boeddhistische He Hua-tempel ligt er mooi bij.Sneeuw op de dakpannen. Het dak had ooit gelekt.Oorzaak: het taalprobleem tussen de Vietnamese enChinese bouwvakkers. En bij de opening hadden,zoals De Fluiter het zei, ‘junken de offergaven buit-gemaakt.’Aan de overkant Nam Kee, de Chinees van de Oes-ters. Zou die mooie Katja Schuurman zijn ver-moord?Ze werpen samen een blik in de Molensteeg. Devertrouwde dobbelsteen hangt nog aan de gevel.Rood met witte stippen. De maffia heeft geen be-

lang bij moorden maar alleen bij afrekeningen,denkt Wouter. En de enige overlevende, De Neus,zit in de bak. Heeft nog steeds witwaspandjes in debuurt, maar dat komt wel goed. De maffia kan dezemoord op de Wallen niet hebben gepleegd.Uit de Amsterdamsche Vischhandel klinkt klassie-ke muziek. Zulke mensen moorden niet, weet Wou-ter. Hoewel, filmklassiekers eindigen weleens meteen scène in de concertzaal. Het pistoolschot valtdan tegelijk met de paukenslag.

Oudezijds AchterDan maar de Bloedstraat in. Hier zijn eerder moor-den gepleegd. De Fluiter ruikt bloed. Iets verderopziet hij twee mannen, elk met een opschrijfboekjein de weer. Hij stapt eropaf.‘Wat zijn wij aan het doen?’De kleinste neemt het woord. ‘Onderzoek voor hetbuurtblad. Een artikel over allerlei sóórten hoeren.Waar zitten die met dikke tieten? Waar de negerin-nen, waar de Thais, waar de scharminkeltjes uit hetOostblok? Met een plattegrondje erbij.’Ze kunnen de commissaris nog meer vertellen,denkt De Fluiter. ‘Heren. Sodemieter op! Ingeruktmars! Poepverkopers!’ En hij beent langs de tweeletterknechten.

De Regenboog blijkt dichtgespijkerd. En bij hout-handel Schmidt zien ze genoeg hamers en spijkersliggen om alle seksboeren tegelijk te kruisigen oftussen zes plankjes weg te dragen.‘Maar we zijn hier om een moord op te lossen die algewéést is’, zegt De Fluiter.Voor nummer 45 is het een drukte van belang. Hethuis van de majoor. Bosschardt, niet te verwarrenmet Mariska Majoor.‘Dé majoor kan geen getuige meer zijn, Wouter.Maar Mariska natuurlijk wel. Daar komen we nogwel achter.’ Ze horen kerstgezang in het Evangeli-satiegebouw.Ze maken nu wat meer vaart, want ze moeten nogtijdig op een kerstdiner arriveren. Langs Old Sailor,waaromheen vijf kerstbomen met Hema-lichtjesstaan. En langs de Bananenbar – maar bananen enkaarsen zijn geen steekwapens in de zin der Wet,dus hier valt niks te halen.

Ze slaan linksaf, lopen het brugdek op. In de verte,onder een ander brugdek, hangen feeërieke lamp-jes. Rode lampjes. Hier en daar hangen nieuwe pos-ters met zo’n rood lampje erop getekend, kapotge-smeten op de kasseien, met de tekst: “Wij laten onsniet verdrijven. De Wallen moeten blijven.”‘Ja, Wouter, dat zijn de hoerenkasten in de zijstraat-jes. Die zijn cri-mi-no-geen. Die moeten weg. Maarop de Achterburgwal mogen ze blijven. Die zijnniet cri-mi-no-geen. Die hebben nog de oude pos-ters met dat steigerende Amsterdammertje.’De Fluiter ziet alles, denkt Wouter. Observeren,onthouden, combineren, maar vooral zwijgen. Watlijkt die man op zijn favoriete misdaadschrijver, deoude rechercheur.

‘Heb je op de ramen die namen gezien van de jongekleermakers?’ vraagt Wouter. ‘Kunnen die eenmoord op de Wallen plegen? Scherpe schaar of zo?’‘Ja jongen,’ antwoordt De Fluiter, ‘kleermakers, dienaaien je waar je bijstaat. Mondje dicht.’Maar wie is toch die lachende vrouw, in het ero-tisch museum van Casa Rosso? Ze berijdt een fietswaaruit een dodelijk wapen steekt, maar leeft nogsteeds!

In de Stoofsteeg lopen onze speurders een opge-wonden man tegen het lijf.‘Meneer de agent, moet uhoren. Nu maggen we nietmeer. We hebben allemaal te

eten, we zitten elkaar niet in de weg, maar we wor-den vermoord. U mag het zeggen.’ De Fluiterzwijgt. Hij weet genoeg. Dit is Jan Broers, secreta-ris van de club van raamexploitanten.‘Kom op Wouter, het is tijd om wat te gaan drin-ken.’

WarmoesstraatZo passeren ze de Kruispost waar vanmiddag geenlijken zijn binnengebracht, de Stadsevangelisatiewaar zojuist de foto van een vermiste vrouw isweggehaald en de timmerplaats van Casa Rosso.Zullen de Wallen eindigen als een openluchtmuse-um? Want tussen de keien van het Oudekerkspleinligt daar de laatste gouden vrouwenborst, vastge-klonken tegen diefstal. Daar staat ook het beeldjevan Belle, uit respect voor de laatste sekswerker.Wouter ziet er twee verslaafde vrouwen, met hand-boeien aan de brugleuning vastgeketend.‘Waar blijft Charlie nou?’ schreeuwt de één.‘Charlie komt zo,’ brult de ander.‘Ja, zo doe ik dat,’ legt De Fluiter geduldig uit. ‘Opbureau Beursstraat is er personeelstekort. Dan zetje ze gewoon vast. En Charlie is een soort bakpoe-der, maar niet direct om oliebollen van te bakken.’

Via de Enge Kerksteeg bereiken ze de Warmoes-straat en steken ze door naar café De Heffer. Eigen-aar Sascha heeft de Bibob met glans gehaald enstaat nu achter de bar van hun stamcafé. Ze lopenachterom, door de A.C. Baantjersteeg, en dalen detrap af naar de kelder.‘Heren’, worden ze verwelkomd door Sascha. ‘Watzal het zijn?’ En als hun eerste slok achter de kiezenzit, legt De Fluiter hem hun probleem voor.‘We hebben een moord. Maar geen lijk, geen dader,geen wapen en geen motief. Wat denk jij ervan, Sa-scha?’‘Dat kan. Sommige mensen dromen van eenmoord. Andere mensen vermoorden die droom danweer. Dat zijn tegengestelden. Moord en droom.Wat voor de één een droom is, is voor de ander eenmoord.’‘Sascha, bedankt. Dit lijkt me wel wat. Ook zonderlijk. Kom op Wouter, we gaan. Ik weet genoeg.’Eenmaal buiten passeren ze restaurant Kamasutra,café Emmelot met twee treurige plastic kerstman-nen en de Febo.

Daar is hun einddoel, het restaurant waar hun jaar-lijkse kerstdiner plaatsvindt. Iedereen heeft op DeFluiter gewacht en zijn vrouw Riet neemt hetwoord. ‘Hoe wist jij nou dat er wel eens een moordzónder lijk kan zijn?’Bedachtzaam spreekt De Fluiter zijn conclusie uit:‘Door Sascha. Hij zei: Wat voor de één een droomis, is voor de ander een moord. De droom van As-scher en Cohen, namelijk 1012, is voor sommigenop de Wallen een moord.’‘Drie getuigen van die moord hebben naar het call-center gebeld. De eerste moet Wim Boef zijn ge-weest. De tweede was Jan Broers. Die heeft zelf hetwoord “moord” in de mond genomen. En die vrou-wenstem was van Majoor. Niet van Bosshardt,maar van Mariska.’

Iedereen is sprakeloos. De echtgenote van de fluiterzegt nog: ‘Maar dat vind ik toch zó knap van je.’En dan timet De Fluiter meesterlijk zijn slotzinnen.

‘De Wallen zijn dood. Leve de Wallen! Leve 1-0-1-2! En nu aan tafel allemaal!’

d’Oude Binnenstad10 december 2009

Gezondheidswinkel

Jacob Hooy&CoKloveniersburgwal 10-12

1012 ct Amsterdam

telefoon 020 - 624 30 41

ANTIQUARIAATA. KOK &Zn.Oude Hoogstraat 14-181012 CE Amsterdamtelefoon 020 - 623 11 991fax 020 - 623 28 09e-mail: kok@xs4all.nlinternet: www.nvva.nl/kok/index.htm

In- en verkoop van prenten en boeken. Specialistaties o.a. Kunst,Letterkunde, Architectuur, Archeologie, Topografie, Etnografie & Biologie.

Zeedijk 47 + 31 (0)20 625 84 67 info@nvzeedijk.nl

1012 AR Amsterdam + 31 (0)20 620 33 49 www.nvzeedijk.nl

Amstel 1, 1011 PN Amsterdamtelefoon 14 - 020

Grofvuilmeldingen en vragen overreiniging, bestrating, groenvoorziening:telefoon 551 95 55

Meldpunt Zorg en Overlaste-mail: zorgenoverlast@centrum.amsterdam.nltelefoon 552 44 42

O.Z. VOORBURGWAL 181, 1012 EW AMSTERDAMtel. 020-624 87 66, www.yucca.nu

KLEDING & SIERADEN

Ruim 40 jaar Service & Kwaliteit

Parfumerie‘Marjo’Damstraat 27-29 & Zeedijk 68-70

www.Parfumerie.nlNederlands grootste online parfumerie

B A R - B I S T R O

D A M R A K 9 - A M S T E R D A M - 0 2 0 6 2 3 7 9 1 7

R E S T A U R A N T

Welkom bij

Irish Pub“Durty Nelly’s”

Warmoesstraat 115-117,1012 JA Amsterdam

Smaakvolle Ierse inrichting met een gezellige atmosfeer.Diverse Ierse bieren e.a. op tap.

All Sport live on Big Screen

Iers ontbijt vanaf 12.00 uur.Dagelijks lunch/diner menu vanaf 12.00 uur.

Regelmatig levende muziek (vrijdag en zaterdag 22.00 uur)

Voor verdere informatie kunt u bellen 020-6380125.Open zondag t/m maandag 9.00 - 1.00 uur,

vrijdag en zaterdag 9.00 - 3.00 uur.

Ideeën, vragen, opmerkingen..?

Bel 020 5524560 of mail naar

vvd@centrum.amsterdam.nl

www.vvdcentrum.nlvoor échte oplossingen

vvd-fractie amsterdam

centru

mvvd-fractie am

sterdam cen

trum

WasseretteNieuwmarkt

Milieu vriendelijke Stomerij Wassen: brengen voor 13.00 uur, dezelfde dag halen.

Openingstijden: ma. t/m vr. 08.00 - 18.00 uur, za. 09.00 - 18.00 uur

Monnikenstraat 6-8, 1012 BP AmsterdamTel.: 020-624 18 41

d’Oude Binnenstad 11december 2009

Coffee Company

‘Het moet een huiskamer worden voor mensen die hier wonen. Maarook een plek voor toeristen die van een goede koffie kop houden’

Op de hoek van de Oude Doelen-straat en Oudezijds Achterburgwalzijn de schilderwerken van Haraldthe Kangaroo verdwenen. Jarenlangbepaalden zij het beeld van de toe-gang tot de Wallen en werden danook vaak gefotografeerd. Eindelijkheeft de langverwachte vestiging vande Coffee Company er zijn plek ge-kregen.

Uitbater Marcel van der Stap heeft zijnkoffiezaak begin december geopend.“Meer dan vier jaar ben ik bezig met ditproject bezig geweest,” zegt hij.

Eerste keer“Een jaar of tien geleden begon het bijmij te kriebelen,”vertelt Van der Stap“Ik wilde wel iets anders. Op mijn baanals hoofd Personeelszaken en Finan-ciën bij een middelgroot bedrijf was ikuitgekeken. Aanvankelijk ging mijn be-langstelling uit naar een pannenkoe-kenhuis in het vernieuwde Westerpark .Je begint als ondernemer altijd een eer-ste keer. Dus moet je goed starten. Dateerste idee van een pannenkoekenhuisvervaagde. Vijf jaar geleden kwam ik ingesprek met een van de directeuren vande Coffee Company. Daar zag ik kan-sen omdat men daar met franchise ves-

tigingen wilde gaan werken. De CoffeeCompany zorgt voor de kennis van deformule, maar ik ben eigenaar en draaghet volle ondernemersrisico. Graag wilik kwaliteit leveren in een modern be-drijf. De Coffee Company is daarbijeen geschikte partner. De koffieboerenkrijgen een goede en eerlijke prijs, hetis duurzaam en het past bij mijn karak-ter.”

Toegevoegde waarde“Waarom ik voor deze buurt heb geko-zen? Een aantal keren ben ik door destad gefietst. Daarbij heb ik naar goedevestigingsplaatsen gekeken. De Nieuw-markt en de Damstraat en omgeving le-ken me de geschiktste plaats om een ei-gen zaak te beginnen. Daarna ben ik inde buurt met allerlei mensen gaan pra-ten. Ook heb ik contact gelegd met deafdeling Economische Zaken van hetstadsdeel. Ik kwam erachter dat deJackpot ging verhuizen en dat de NVZeedijk het pand had gekocht. Vervol-gens werden mijn plannen voor de ves-tiging van een Coffee Companyfiliaaldoor de NV Zeedijk gunstig ontvangen.Van allerlei instanties heb ik soepelemedewerking gekregen bij het verwer-ven van vergunningen. Toch heeft hetlang geduurd.”Zowel aan de kant van de Oude Doe-

lenstraat als aan de kant van de Oude-zijds Achterburgwal geven grote rameneen vrolijke kijk in de winkel. De oudegietijzeren constructie van weleer isweer zichtbaar. Er is plaats voor zo’ndertig gasten. “We zijn van acht uur ‘smorgens open tot tien uur ‘s avonds. Inhet weekend gaan we iets later open.”

Lichten brandenTer geruststelling voor de buurt laat hijook ‘s nachts de lichten branden. Dedonkere hoek is verdwenen en er isgeen plek meer voor nepdealers. Denieuwe koffiebar heeft toegevoegdewaarde voor de buurt. “Het moet eenhuiskamer worden voor mensen diehier wonen. Maar ook een plek voortoeristen die van een goede koffie kophouden,” zegt Van der Stap. De bindingmet de buurt vindt hij belangrijk. Bijhem kan op verzoek ook best wordenvergaderd tot na sluitingstijd. En hij wilgraag lid worden van de ondernemers-vereniging Van Dam tot Stopera. Heteerste jaar ligt het accent, zoals hijkernachtig uitdrukt, “bij het op potenzetten van mijn eigen toko”. “Verderheb ik nog een wens: een terras voormijn deur mag niet maar een langsbankzoals op de Zeedijk zou de socialefunctie van mijn zaak nog kunnen ver-sterken.”

Nieuwe telg

Het project is een voorbeeld van een snelle endaadkrachtige samenwerking met lef tussen degemeente Amsterdam, NV Stadsgoed en hetbureau van Hoitink

Wat begon als een antikraakprojectis uitgegroeid tot een van de meestcontroversiële projecten voor de ont-wikkeling van talent in Nederland,met internationale allure. “Toen ikde kans kreeg om achttien panden opde Wallen te vullen, heb ik achttienontwerpers gebeld en werd RedlightFashion geboren,” zegt Mariette Hoi-tink, directeur van een modebemid-delingsbureau. Amsterdam heeft erin de oude binnenstad een nieuwetelg bij.

“De ontwerpers hadden een nacht om‘ja’ te zeggen en een weekeinde om teverhuizen,” gaat Hoitink verder. “On-dertussen werd Piet Paris, de creatiefdirecteur van de Arnhem Mode Biënna-le en onze beste mode-illustrator ge-beld of hij het beeldmerk voor RedlightFashion wilde ontwerpen. Dat accep-teerde hij, maar hij moest zijn grote op-dracht voor 65 warenhuizen in Amerikaer wel even voor opzij zetten. Het pro-ject heeft een controversieel karakter,modeontwerpers naast prostituees, cof-feeshops en liveshows, een ongewonecombinatie.”

LefDe pers reageerde aanvankelijk nega-tief op het initiatief, met koppen als:‘Gaan de ramen dicht?’ en ‘Gaat Red-light Fashion de Wallen overnemen’of ‘Kunnen 18 ontwerpers het oudstestukje van Amsterdam een ander aan-zicht geven?’Hoitink is selectief in de omgang metde pers. De Herald Tribune en de NewYork Times en alle internationale ont-werperstijdschriften schreven echtermet veel bewondering over RedlightFashion. Een perswaarde die niet inmiljoenen is uit te drukken. Het projectis een voorbeeld van een snelle en

daadkrachtige samenwerking met leftussen de gemeente Amsterdam, NVStadsgoed en het bureau van Hoitink.Het heeft Nederland op de internationa-le modekaart gezet. Voor de eerste keer is een hoog niveaumode binnen Amsterdam zichtbaar ge-worden voor een groot publiek. Ook ophet Damrak zijn etalages met RedlightFashionmode ingericht. Hoitink: “Alsde ontwerpers niet keihard goeie in-houd zouden leveren was het nieuwtjeer allang vanaf. Zelfs onze prinsesMaxima heeft dit ondertussen ontdekt.Wij doen nog wekelijks internationaleperstochten en modelopen over de Wal-len. Zelfs de grootste tegenstandersdenken een stuk genuanceerder overmodeontwerpers als ze eenmaal eenatelier hebben bezocht. De finesse vanmode naast de ruwe realiteit van derode lichten, het werkt.”

ToekomstRedlight Fashion heeft de buurt open-gebroken voor de creatieve sector. Chicen louche leven en werken naast elkaar.De buurt was eerst huiverig, mede doorde berichten in de kranten. Men is erondertussen ook wel achter dat hetgeen “luie kunstenaars” zijn. Alles watze doen gebeurt met respect voor debuurt en vergeet ook vooral de Amster-damse humor niet.

Ontwerper Jan Taminiau heeft inmid-dels een vaste plek verworven en zijneigen atelier geopend. Zijn pand wordtmomenteel verbouwd en volgend jaaropgeleverd. Hoitink zou graag een ver-zamelpand willen huren, met de uitstra-ling van een poppenhuis. Het pand zouruimte moeten bieden voor exposities,verkoop, restaurant en bovenal ateliers.Het pand op Oudezijds Achterburgwal78 zou daar geschikt voor kunnen zijn.

Omdat de laatste tijd sprake is vaneen toenemend aantal incidenten metde verzinkbare ‘vezip’, zoekt hetstadsdeel nu uit wat er precies aan dehand is.

Het overkomt automobilisten dat ze ’savonds laat thuiskomen, een parkeer-vergunning hebben, uit hun auto stap-pen en met hun pasje naar de vezipgaan. De paal gaat omlaag, het rodelicht staat op groen. Huiswaarts, denktde bestuurder. Had je gedacht. Want netals de voorkant van de auto boven deverzonken paal is, schiet die weer om-hoog. Met wat geluk komt de auto kra-kend over de paal heen. Met pech daneindigt die bovenop de paal. In alle ge-vallen zeker van een forse schade.

Schade doorvezip

Sinds culinair journalist Johannesvan Dam op de Kloveniersburgwal38 een paar weken geleden binnen-viel en Maleisisch restaurant Nyonyamet een dikke 9 beloonde, loopt heter storm.

“De mensen kwamen met de krant inhun hand binnen. Het is hier al zoklein,” vertelt de bazin Candy Phangsemi-klagend, maar met een lachendgezicht. Op z’n hoogst kunnen er 35mensen eten, waar op de kaart tever-geefs zal worden gezocht naar alcohol-houdende drank.

Zij, Hongkong-Chinese, en haar manBuddha, Maleisiër en de kok van hetrestaurant, zitten sinds 2006 op dit

adres, maar de lichtbak met de naamvan het etablissement mag nog altijdniet aan. “Verboden. Het pand waar wein zitten is een monument. Daarom lie-pen veel mensen ons in het begin voor-bij, omdat ze niet eens in de gaten had-den dat we hier zaten.”

De keuken is, net als die van Maleisiëeen mengeling van Indonesisch enThais, met hier en daar een flinkescheut Chinees. Geen nood, want in hetNederlands en het Engels staat eronderwat in het gerecht zit. De internationalemix is terug te vinden in de naam. “Ny-onya is het woord voor een meisje meteen Maleisische moeder en een Chine-se vader. Ja, ha ha, net andersom als bijons.”

Kloveniersburgwal 38

Maleisisch restaurant Nyonya…

d’Oude Binnenstad12 december 2009

Deur blijft openvoor raambedrijven

Zonder Sor kan niet meer worden gesprokenvan ‘integraal’ overleg over de ontwikkelin-gen die er gaande zijn

De deur van het Integraal Burgwal-lenoverleg (Ibo) blijft open staanvoor de ondernemers van bedrijvenin de raamprostitutie. Tijdens eeneerdere bijeenkomst van het Burg-wallenoverleg kondigden zij juist aandaaraan niet meer mee te willendoen.

Het Ibo is een werkoverleg tussen afge-vaardigden van bewoners, belangheb-benden, politie, ambtenaren, bestuur-ders en ondernemers in verschillendebranches. Is er nog sprake van integraaloverleg, nu vertegenwoordigers van hetSamenwerkend Overleg Raamprostitu-tiebedrijven (Sor) zeiden hun deelnameaan het Ibo te beëindigen?

OnderzoekVoorzitter Bart Robbers onderzochtwaarom vertegenwoordigers van de Sorhun deelname aan het Ibo beëindigden.Uit zijn verslag blijkt dat zij van me-ning waren dat ze tijdens het Ibo van deandere leden weinig steun voor hunstandpunten ondervonden en daarombesloten langs andere weg hun belan-gen te behartigen. Dit besluit werd doorde vergadering betreurd, want in hetIbo komen alle belangen aan bod, ookal zijn ze tegenstrijdig. Zonder Sor kanniet meer worden gesproken van ‘inte-graal’ overleg in de buurt over de ont-wikkelingen die er gaande zijn.Volgens bewoner Gerrit van de Veen ishet Sor van harte welkom en de verga-dering was het daar unaniem mee eens.Onduidelijk is of het Sor van deze uit-nodiging gebruik gaat maken.

WaterVeel lof heeft de vergadering voor deaanpak overlast te water door de dienstBinnenwaterbeheer en de politie. Uitcijfers blijkt dat het aantal klachten in2009 bijna is verdubbeld ten opzichtevan 2008 en die komen het meest opzaterdag binnen. De top-drie van be-keuringen bestaat uit: geluidsoverlast(20), alcohol (12) en drugs (9). Ook alzijn er met name ‘s nachts nog veel

klachten, de bijna dagelijkse surveillan-ce begint zijn vruchten af te werpen.

TerrasB&W van Amsterdam hebben bij wijzevan proef besloten binnen stadsdeelCentrum terrasverwarming toe te staan.Deelnemers dienen hiervoor een tijde-lijke bouwvergunning aan te vragen.Zo´n vergunning is noodzakelijk voorhet bevestigen van terrasverwarmings-elementen aan de gevel. Omdat deproef zo weinig mogelijk kwalijke ver-brandingsgassen moet opleveren, zijnuitsluitend gasgestookte branders toe-gestaan. De proef is op 1 september2009 gestart en duurt twee jaar.

NepdopeOok de problematiek rond de nepdopekomt aan de orde. Nepdope is bijvoor-beeld bakpoeder of kiespijnpoeder, dieals hard drugs worden aangeboden. Ditaanbieden mondt dikwijls uit in straat-roof. Op het Wallengebied lopen dage-lijks grote hoeveelheden mensen rond,wat voor dealers een enorm lucratieveafzetmarkt is.

De politiek is wakker geschrokken vande cijfers rondom nepdope en heeft ac-tie ondernomen. Vanaf 1 oktober 2009kan een dealer gelijk een gebiedsver-bod van drie maanden krijgen. In okto-ber heeft de politie van bureau Beurs-straat al 87 van dergelijke verboden uit-geschreven. Wie binnen die drie maan-den toch binnen het verboden gebiedkomt pleegt een misdrijf. Dit werkt af-schrikwekkend en gaat als een lopendvuurtje onder de dealers rond. Op devraag wie nou precies de dealers zijn,antwoord buurtregisseur Rob Ooster-baan: “Jongeren, ouderen, uit Amster-dam, niet uit Amsterdam, licht geeste-lijk gehandicapt, en zo meer.” Onder-zocht wordt of deze personen niet beterin de gaten kunnen worden gehouden.Oosterbaan vat de stand van zaken rondde aanpak van nepdope als volgt sa-men: “Het gaat goed, maar we mogenniet achterover leunen.”

Steun voor aanpak Wallen

De programma’s van de politieke partijen voor verkiezingen van degemeenteraad en de deelraden op 3 maart 2010

De verkiezingen voor de gemeente-raad en de deelraden vinden volgendjaar op 3 maart plaats. Voor het Wal-lengebied is het van belang te wetenof de verschillende partijen de ont-wikkelingen in het postcodegebied1012 blijven steunen. Die steun lijktbreed te zijn.

Zo is bijvoorbeeld bij de PvdA de aan-pak van het Wallengebied 1012 de vrij-heid van vrouwen die er werken meerwaard dan de vrijblijvendheid van derosse buurt. In het ontwerp van hetPvdA-verkiezingsprogramma voor dedeelraad Centrum wordt deze lijn door-getrokken. Zo staat er: “Het Project1012 is een mooi voorbeeld van het sa-men optrekken van de deelraad Cen-trum met de centrale stad om proble-men aan te pakken, die met bewonersen ondernemers in kaart zijn gebracht.”

Groen LinksIn het ontwerpverkiezingsprogrammavan Groen Links staat onder de kop‘Recht op roes’ over de coffeeshops:“Het huidige gedoogbeleid ten aanziensoft drugs dat verkoop in coffeeshopstoelaat (voordeur), maar de teelt en deaanvoer (de achterdeur) criminaliseert,leidt tot onvoldoende controle op kwa-liteit en een te hoog THC-gehalte en in-menging van het criminele circuit.Groen Links pleit voor landelijke lega-lisering. Zolang dat niet gebeurt moetAmsterdam zelf de achterdeur regule-ren.”

Groen Links stelt voor dat Amsterdammet een gesloten experiment start, meteen keurmerk en goede voorlichting.Verder pleit de partij voor spreiding vancoffeeshops over verschillende stadsde-len. Groen Links maakt zich sterk voor“sterk en weerbaar sekswerk”. Innova-tie en verbetering van de seksindustrieis volgens de partij belangrijk. Daarbijis een sterke rechtspositie van prostitu-ees de voorwaarde voor een maatschap-pelijk aanvaardbare prostitutiebranche.Een goed georganiseerde en gezondelegale seksindustrie, waar de rechtenvan sekswerkers gewaarborgd zijn, ishet beste instrument om dwang en uit-buiting te voorkomen, redeneert de par-tij. Het aantal vergunningen voor pros-titutiebedrijven moet volgens GroenLinks worden verminderd. Hierdoor

ontstaat ruimte voor nieuwe maat-schappelijk verantwoorde bedrijven inandere stadsdelen. De hulpverleningaan sekswerkers blijft gericht op driepijlers: bewustzijn, opvang en bescher-ming. Deze opvattingen staan ook inhet verkiezingsprogramma voor stads-deel Centrum van Groen Links, met en-kele verbijzonderingen.

VVDIn het ontwerp voor het gemeentelijkeverkiezingsprogramma ‘Dit is ons Am-sterdam’ van de VVD is relatief weinigaandacht voor het Project 1012 . Bij hethoofdstuk veiligheid staan drie onder-delen die er betrekking hebben op heb-ben. De drugsproblematiek, bestrijdingvan de zware criminaliteit en de keten-aanpak. Bij de drugsgerelateerde pro-blematiek pleit de VVD voor conse-quent overheidsoptreden. Het tolererenvan drugsgebruik leidt uiteindelijk tothet stimuleren van drugsgebruik. Dusstrenge maatregelen inzetten bij het op-pakken van drugsdealers en zorgenvoor meer inzicht in de drugsteelt.

Zware criminaliteit kan volgens deVVD succesvol worden bestreden doorhet zichtbaar maken van niet-legalegeldstromen en het bewaken van de in-tegriteit van de bovenwereld. Criminelepersonen en hun onderneming moetenin een zo vroeg mogelijk stadium finan-cieel nagelopen worden en ontdaanworden van crimineel geld, vindt deVVD. Alle beschikbare middelen, zoalsBibob, moeten worden ingezet. In eenaanvulling op dit ontwerpprogrammastaat dat de VVD in stadsdeel Centrumvindt dat de succesvolle straataanpak inpostcodegebied 1012 moet wordenvoortgezet.

D66In het ontwerpverkiezingsprogrammavan D66 wordt helemaal geen aandachtbesteed aan het Project 1012. In hetontwerpverkiezingsprogramma voor dedeelraad ondersteunt D66 op‘construc-tief kritische’ wijze de gemeentelijkeplannen voor dit gebied. D66 wil in hetWallengebied een business investmentzone instellen: een gebied waar onder-nemers gezamenlijk investeren in eenaantrekkelijker en veiliger omgeving.“Het Wallengebied ontleent haar kracht

aan diversiteit, een mix van prostitutie,uitgaan, mode en andere detailhandel.”Daarom is D66 tegen zonering (demaatregel die de gemeente kan instel-len om te zeggen wat er in een bepaaldgebied mag gebeuren aan activiteiten,red.) en gedwongen sluiting van borde-len en coffeeshops. Uitwassen als vrou-wenhandel en loverboys (puberpooiersin het Nederlands, red.) moeten wordenbestreden. Verder is structureel overlegmet de (seks)sector gewenst over ge-zondheid, veiligheid en werkomstan-digheden.

SPOnder de kop Veiligheid staat bij de SPin het ontwerp dat de plannen voor hetWallengebied in hun oorspronkelijkevorm moeten worden uitgevoerd: aan-pakken van de criminaliteit en de vrou-wenhandel en bevordering van de vei-ligheid. De huidige politieke bestuur-ders richten zich teveel op sluiting vanprostitutieramen, het aantrekken vandure winkels en super-de-luxe sterren-restaurants. Intensieve zorg voor prosti-tuees, handhaving en meer diversiteitzijn belangrijker dan dure hapjes, rede-neert de SP. Verder moeten de stegen inhet Wallengebied van die partij eengoede juridische status krijgen.

SamenvattendVier politieke partijen - PvdA, GroenLinks, VVD en SP - ondersteunen elkop hun eigen manier het Project 1012.De PvdA omarmt het postcodeprojectvolledig. Groen Links legt eigen accen-ten door aandacht te vragen voor eenbetere rechtpositie voor prostituees envoor mogelijkheden voor een legaleseksindustrie. Het zichtbaar maken vanillegale geldstromen en bewaken van deintegriteit van de bovenwereld zijn aan-dachtspunten van de VVD. De SP vindthandhaving en bevorderen van diversi-teit belangrijker dan het eten van durehapjes in luxe restaurants.

D66 is nogal dubbelhartig. De partijonderschrijft de uitgangspunten, maarondermijnt tegelijkertijd het projectdoor de zonering ter discussie te stel-len. Dat is nu net een van de juridischemiddelen van de gemeente om de ge-wenste veranderingen af te kunnendwingen.

Adieu SukasariVoor de buurtbewoners van d’Oude Binnenstad is het even met metro 51, naar Amstelveen

Indonesisch eethuis Sukasari in deDamstraat moest stoppen - en sloot15 juni. De fundering moest wordenhersteld en dat was gewoonweg teduur.

“Het noodzakelijke funderingsherstelen het bijkomende renovatiewerk wer-den op anderhalf miljoen geschat, hetrestaurant moest een jaar dicht terwijlde werknemers zouden moeten wordendoorbetaald,” licht Bungke Kam (51)de reden om te stoppen toe.

Smaak“Suka betekent ‘houden van’ en sari‘het fijne, innerlijke’, of in smaken ge-zien zoet, zout, bitter en zuur. En opakwam van Bogor nabij het plaatsje Su-kasari. Zo kwamen we aan de naam,”vertelt Bungke Kam. Zijn ouders kwa-men in 1965 naar Nederland, hij was

toen zeven. Vier jaar later op 21 novem-ber openden zij Sukasari. “Van begin af aan waren de saté’s,vooral de saté kambing het meest intrek, maar ook de rendang was bijzon-der populair. Moeder kookte nog lekkerpedis, maar door de jaren heen werdende gerechten wat meer aangepast aande wens van de klanten en milder vansmaak,” vertelt Kam. De zaak telde ookveel vaste klanten, waaronder veel oud-Indiëgangers.Van de kosten van het herstel van defundering moest iedereen even slikken.Bungke Kam had nog wel in zijn eentjebeneden door willen gaan, maar uitein-delijk viel het besluit tot verkoop ensluiting. Het is nog niet bekend wat denieuwe eigenaar ermee gaat doen.

NieuwIntussen heeft Bungke Kam niet stilge-

zeten. Op 3 november opende hij de In-donesische toko-afhaal en lunchroomSukarasa aan de Kostverlorenhof 63 inAmstelveen. Dochter Martina assisteertmet een vriendin in de zaak. Bungke enzijn vrouw staan in de keuken. De kaarttelt 78 gerechten, waaronder natuurlijkde beroemde saté Kambing en nu ookspecialiteiten uit Bandung. “M’n moe-der komt daar vandaan,” vertelt Marti-na. “Zij vond het leuk om onder anderebatagor en bakso tahu bandung, eenheerlijk gevuld tahugerecht, op de kaartte zetten.”Voor de buurtbewoners van d’OudeBinnenstad is het even met metro 51,uitstappen halte Zonnestein en dan zijnde beroemde saté’s weer binnen hand-bereik. Voor reserveringen of wie komtafhalen en niet te lang wil wachten, ishet handig van tevoren te bellen:020.453.30.67. De zaak is dagelijks ge-opend van 12-20 uur. Zondags gesloten.V.l.n.r. Bungke en Anna Kam met achter de toonbank Stefan, Martina en Alldrey

Om het kwartier verwisselt TonGroote de super8-films uit de jaren'70. Hij doet dat al zo'n dertig jaarop het Oudekerksplein in Sex Cine-ma Venus, de oudste pornobioscoopvan de Wallen.

Sinds het begin is er weinig aan de plekveranderd. Het interieur draagt dan ookde sporen van de tijd. Heuse, maar ver-sleten bioscoopstoeltjes, smoezeligeambiance. “De stoeltjes zitten altijd volkwakkies,” zegt Groote in een inter-view. “Dan haal je er even een hardeborstel overheen en dan is het weer eenbeetje schoon.” Enige tijd geledenwijdde deze krant al een paginagrootverhaal aan de bioscoop.

NuchterVenus heeft zijn langste tijd gehad enzal met het opschonen van de Wallenverdwijnen. Er komen hoofdzakelijkvaste klanten, week-na-week. Vroegerzo'n honderd per dag, tegenwoordig

hooguit twintig. Concurreren met hethedendaagse neongeweld is een verlo-

ren strijd. Eigenaar Groote is nuchtergenoeg om dat in te zien. Alleen al het

geluid van de snorrende projector isniet meer van deze tijd. Maar Grootevindt die oude film wel een zeker char-me hebben. “Daar zit tenminste nogeen beetje verhaal in. Ook niet veel,maar een beetje.”

Fotograaf Jan-Dirk van der Burg heeftde bioscoop vastgelegd in een reporta-ge. Hij kwam er eerder dit jaar bij toe-val voor een Paroolartikel. De sfeer vaneind jaren '70, begin jaren '80 fascineer-de hem. Van der Burg: “Omdat er nietsis veranderd in al die jaren geeft Venuseen beeld van de Wallen zoals ze in dietijd waren.” Zijn favoriete foto is ereentje van het interieur. Boven de rug-leuning van twee stoeltjes tegen eenhouten schot zitten twee slijtplekkenvan de warme hoofden van mannen diedaar decennia lang hebben genoten.Ook Groote is er op te zien. Hij veegtde vloer aan na sluitingstijd. “Ik moestdat vastleggen,” vertelt de fotograaf.“Dat beeld pakt voor mij alles samenvan wat de bioscoop is en was.”

d’Oude Binnenstad 13december 2009

Sex met beetje verhaalOudste pornobioscoop van de Wallen gaat de deuren sluiten

Sex cinema Venus nog steeds open…

‘Waar zitten die criminelen dan?’

Om een eind te maken aan alle in hun ogen spookverhalen, pleiten de drie onderne-mers voor een echt onafhankelijk onderzoek

Ze zijn het zat om jarenlang op hunvergunningen te moeten wachten envoortdurend te worden gecriminali-seerd. “We hebben het beste voormet de buurt,” vinden ze. Jan Otten,Marcel Kaatee en Jan Broers hebbenhùn opvattingen over de toekomstvan de Wallen. Dus horen die ook teworden weergegeven.

Otten is baas van onder andere CasaRosso en de Bananenbar. Kaatee, ei-genaar van twee gokhallen, is in hogerberoep volledig vrijgesproken in hetHolleederproces. Broers, horeca- enraamexploitant, maar die verder nietmeedoet aan het vraaggesprek, is hore-ca- en raamexploitant.

Buik volTwee van de drie hebben nog nooit ach-ter de tralies gezeten. De derde alleenin voorarrest bij het Holleederproces,zonder dat dit tot een veroordeling leid-de. Hun boodschap is duidelijk: ze heb-ben er hun buik van vol dat “de helebuurt,” zoals Kaatee het verwoordt,“door het gemeentebestuur wordt ge-criminaliseerd”.

Otten is met goed gevolg door de Bi-bob-procedure gekomen. Hij mag zijnbedrijven voortzetten. Drie jaar langwerden de zaken onderzocht, maar erwerden geen sporen gevonden van cri-mineel geïnvesteerd geld of witwas-praktijken, aldus Otten. “Al die tijd hebje geen zekerheid over de toekomst. Erwordt met zo’n Bibob-onderzoek tocheen zweem van criminaliteit rond je be-drijf gecreëerd. Het maffe is dat me inal die voorgaande jaren, ook toen dewet Bibob al was ingevoerd, gewooneen vergunning is verleend. Sterkernog: ik stond prominent tussen anderebedrijven in het boek waarmee de cam-

pagne I Amsterdam werd geopend. Endan krijg je in 2007 opeens een Bibob-procedure aan je broek!”

Hij mag nu doorgaan, maar moet de ge-meente wel melden als er een relevantewijziging optreedt in de financiering ofin de wijze van bedrijfsvoering. Daar-naast dient jaarlijks de jaarrekening teworden overgelegd. Otten maakt zichdaar geen zorgen over: “Het lijken stan-daardvoorschriften. Ik ben transparant.Ze vinden niks bij mij.”

Broddelwerk Als midden jaren 90 de commissie-Van

Traa de Wallen onder een vergrootglaslegt, komen de onderzoekers onder lei-ding van de criminoloog Cyrille Fijnauttot de conclusie dat de Wallen ernstig inde greep zijn geraakt van de georgani-seerde misdaad.

“Zwaar overtrokken,” zeggen Otten enKaatee. “Fijnaut is een slager die zijneigen vlees keurt. Als ex-politiemanblaast hij de boel op en creëert in hetrapport een enorme vijand die moetverklaren waarom de politie ontoelaat-bare opsporingsmethoden heeft ge-bruikt. Zogenaamd zouden zestien cri-minele organisaties de dienst uitmakenop de Wallen.” Het losgeld van de Hei-

nekenontvoering zou er zijn geïnves-teerd en voormalig WallenmanagerFreek Salm had het zelfs over honderdtot honderdvijftig miljoen crimineelgeld, dat was geïnvesteerd op de Wal-len. Hun commentaar: “Broddelwerk.Daar wordt al sinds eind 1993 onder-zoek naar gedaan en er is nog nooit ietsgevonden. Als je burgemeester Cohenernaar vraagt begint hij te stotteren.Kom nu eens met de feiten! Er is geenzaak op de Wallen gesloten wegenswitwassen of vrouwenhandel. Alsof jeaan de gezichten van de vrouwen aanwie je een kamer verhuurt, kunt aflezendat ze zijn verhandeld. We controlerenaltijd alle papieren. En die papieren

kloppen, want we willen onze vergun-ning niet kwijt. Wat kunnen we nogmeer doen?”

OnderzoekDe drie ondernemers vinden het danook de hoogste tijd worden dat de ge-meente nu eens stopt met het criminali-seren van de Wallen en het beknottenvan de ondernemers. Kaatee: “Geef onsde gelegenheid om te ondernemen.Gooi eens wat van die overbodige re-geltjes overboord. Terwijl volgens HetParool de illegale onttrekking van hon-derden sociale woningen door Barbi-zon en Krasnapolsky door stadsdeel-voorzitter Els Iping (PvdA) wordt gele-galiseerd, mogen wij nog geen kantoor-tje boven de zaak openen. Zet de Wal-len niet steeds neer als boeman. Datkost omzet.”

Om een eind te maken aan alle in hunogen spookverhalen, pleiten de drie on-dernemers dan ook voor een echt onaf-hankelijk onderzoek. Kaatee: “De be-stuurders brengen de buurt voortdurendin diskrediet zonder feiten aan te dra-gen. Daarom willen we een onafhanke-lijk onderzoek. Ga na hoeveel straf-rechtelijk vastgestelde witwasfeiten opde Wallen zijn geconstateerd. Wie isbijvoorbeeld veroordeeld vanwege wit-wassen van die honderden miljoenenwaarover Salm sprak? In welke pandenzit dat zwarte geld dan? Zo’n onder-zoek wijst uit of de gemeentelijke ver-halen dat de buurt in handen is van demaffia kloppen. Wij durven nu al tevoorspellen dat zal blijken dat vast-goed, waarvan feitelijk is vastgestelddat het in criminele handen is of vancriminaliteit afkomstig, op de Wallenniet of nauwelijks voorkomt. Niemandkan toch tegen zo’n onderzoek zijn?Nou ja, niemand behalve het PvdA-be-stuur dan.”

Jan Otten (l.) en Marcel Kaatee…

Alle berichten ten spijt over vertrek-kende bedrijven vanwege parkeer-problemen en de ‘vertrutting’ van debinnenstad door onzinnige regelge-ving, blijkt de binnenstad nog steedseen aantrekkelijke plek te zijn voornieuwe ondernemers en bewoners.

De belangstelling voor bedrijfsruimtesdie leegkomen is onverminderd grooten om hier te kunnen wonen moet je ofop een wachtlijst of een flinke zak geldmeenemen. Ook de creatieve sectorheeft de oude binnenstad ontdekt. In deafgelopen twee jaar hebben zich hierzo’n honderdenvijftig startende kunste-naars gevestigd. Ontwerpers, schilders,beeldhouwers, edelsmeden, film- en vi-deokunstenaars vormen een creatievevoorhoede die nieuw elan met zichmeebrengt en voor nieuwe impulsenkan zorgen.

BroedplaatsBinnenstad

d’Oude Binnenstaddecember 200914

S T O O F S T E E G 1 1 - 1 3

C A F É

Wij zijn gespecialiseerd in:

Abonnementen

Trendy boeketten en

arrangementen

Bloemen lunches

Workshops

Bezorgservice voor

binnen- en buitenland

•

•

•

•

•

IS VERHUISD NAARNH HOTEL BARBIZON PALACE

WOENSDAG T/M VRIJDAG: 9 - 21 UURDINSDAG EN ZATERDAG: 9 - 18 UUR

ZONDAG: 10 - 18 UURMAANDAG: 9 - 18 UUR

AMSTERDAM, PRINS HENDRIKKADE 50-72

020 - 627 30 37 020 - 556 45 64

Uitvaartcentrum Elders

Kruislaan 235 Amsterdamrustig en intiem afscheid nemen in een kleinschalig rouwcentrumt/o begraafplaats en crematorium De Nieuwe Ooster

020 6252201 (dag en nacht)

www.davidelders.nl

In het hartje van Amsterdam,direct aan de Dam en tegenoverhet Koninklijk Paleis, bevindtzich Restaurant Reflet. Alsonderdeel van NH Grand HotelKrasnapolsky is het zeer mooionderhouden en valt het ondermonumentale zorg. Klasse, uit-straling, rust en romantiek ken-merken dit fameuze restaurant.

De menukaart benadrukt deklassieke Franse en Neder-landse keuken. Traditionelegerechten, tafelbereidingen enuitstekende wijnen maken uwdiner compleet. U bent hierverzekerd van kwaliteit, serviceen klassieke gezelligheid.

In Restaurant Reflet serverenwij voor u een 3 gangen menuvoor 3 36,50 per persoon metluxe seizoensproducten die wijdagelijks op de markt inkopen.Tevens kunt u uiteraard eenkeuze maken uit onze uitgebrei-de à-la-carte kaart.

RESTAURANTREFLET

Aankoop

bedreigde

Monumenten

(020) 530 09 00

Stichting Red de Monumenten

Politie:Niet spoedeisend 0900-88 44

Wijkteam Beursstraat:BuurtregisseurNoordelijke Burgwallen:

Rob Oosterbaan 06 53 87 93 92

Brandweer:Alarmnummer 621 21 21Centraal Bureau 692 93 94

Gezondheidszorg:GG&GD (Ambulance) 555 55 55Eerste hulp (OLVG) 599 30 16Centr. Doktersdienst 592 34 34Kruispost 624 90 31Dierenambulance 626 21 21

Gemeente Amsterdam:Internet: www.amsterdam.nlStadhuis 552 91 11Horeca Overlastlijn 421 45 67Milieudienst 551 34 56Ombudsman 625 99 99

Stadsdeel Amsterdam-Centrum:Internet: www.centrum.amsterdam.nlAlgemene informatie 552 44 44Meldpunt Zorg & Overlast 552 44 42Reiniging, bestrating, groenvoorziening 551 95 55Inspectie Bouwen en Wonenma/vrij 09:00-10:00 552 46 30

Nuon (Energie Noord West):Afdeling Binnenstad 597 16 16Openbare verlichting 597 26 26Storingen elektra 597 12 34Storingen gas 597 12 35

Dienst Stadstoezicht:Hoofdkantoor 553 03 00Algemene informatie 553 03 33Reinigingspolitie 551 96 46Wegslepen 553 01 63

Wijkcentrum:d’Oude Stadt 638 22 05

Taxi:TCA-Centrale 0900-677 77 77Taxi Direkt 0900-0724Stadsmobiel 441 00 55

Meldpunt overlast water:625 00 99

d’Oude Binnenstad 15december 2009

Alarm: 112In de Koestraat woonde en werkte dewerktuigkundige Jan van de Heijden(1637-1712). Een gevelsteen met por-tret en een lantaarn herinneren aan dezeman die de brandspuit uitvond en destraatlantaarn ontwikkelde. Nadat in de15e eeuw de stad twee keer in vlammenwas opgegaan regelde een ordonnantie(wet) door Karel V, dat de huizen nietlanger uit hout en riet mochten wordenopgetrokken maar van steen moestenzijn.

De door Jan van der Heijden in 1672uitgevonden brandspuit kon een con-stante straal water leveren. In tegenstel-ling tot de oude spuit van Duitse make-lij kon deze tot vlak bij de brand wor-den gebracht. Het water werd doorslangen vanuit de gracht aangevoerd. Inde winter, als de grachten waren dicht-gevroren, moesten de bewoners van dehoekhuizen aan de grachten een bijthakken in de gracht van twaalf vierkan-te voet, zo’n vierkante meter, en open-houden.De stadsbeschrijving van Commelin(1693) geeft een opsomming van alle inde stad aanwezige blusmaterialen in dezestig wijken: wijk 2, rond de Oude

kerk, en wijk 3, rond de Oude Kennis-steeg, hadden elk een brandspuit en res-pectievelijk 72 en 108 emmers.

Jan van der Heijden ontwikkelde ookde straatlantaarn. De oudste bekendestraatlantaarns waren rond 1544 bij deZeedijk en Molensteeg geplaatst.Straatverlichting was toen slecht. Somswerden midden op bruggen wat kaar-sen geplaatst. Caféhouders (tappers)waren verplicht hun voorhuizen tot ‘savonds tien uur van licht te voorzien. In1595 werd bevolen dat elk twaalfdehuis aan de gracht of straat voorzienmoest zijn van een lantaarn die door debewoners brandende moest worden ge-houden. De door Jan van der Heijdenontwikkelde straatlantaarn werd op eenpaal geplaatst en verspreidde een beterlicht en brandde op raapolie. 2500 ston-den er in de stad. Na drie generatiesVan der Heijden ging in 1729 de brand-spuit- en lantaarnfabriek over aan de fa-milie Almenum. In 1868 werd het ter-rein aan de Koestraat door de gemeenteaangekocht en verrees hier de Gemeen-telijke Avondschool voor Volwassenen.Thans is hier een acteurschool en zijner ateliers.

BUURTHISTORIE

Jan van der Heijden

Willem de Jong van Poelgeest

Ally Cane kwam op de tweede kerst-dag van 2001 vanuit Londen op deWallen wonen. Expat, heet dat. Nukomt haar familie er speciaal voorover om te kijken naar de kerstver-lichting met alleen maar witte licht-jes. En het vuurwerk met de jaarwis-seling. Onderwijl werkt ze voor Phi-lips Design, als een van de bazen vandeze ontwerpafdeling van wat in Ne-derland nog altijd zo schattig heet‘de gloeilampenfabriek uit Eindho-ven’.

Cane kwam in1998 voor Design Bridgevanuit Londen naar Amsterdam. Natwee jaar ging ze vanwege persoonlijkebeslommeringen terug naar Londen.Maar toen ze vanuit Eindhoven werdbenaderd door Philips aarzelde ze niet.Aanvankelijk vloog ze wekelijks tussenLonden en Eindhoven. Na verloop vantijd koos ze toch voor Amsterdam alswoonplaats. Dat betekende dus dage-lijks treinen naar Eindhoven, de Philipsexpress – maar dan in tegenovergestel-de richting, van Amsterdam naar Eind-hoven. Toen niet alleen de top van Phi-lips, maar ook Philips Design zich van-uit Eindhoven in Amsterdam vestigdewas dat gelukkig voorbij. Cane is eenvan de senior creative directors bijCommunication van Philips Design.Haar klanten zijn uitsluitend anderegrote bedrijven, die mooi vinden watdaar wordt ontworpen.

OntwerpNederlandse ontwerpen horen volgensCane bij de beste ter wereld. Dat geldtvoor architectuur, meubels, grafischontwerpen en mode. Zelf is ze grafischontwerper: “Ontwerp is in Amsterdamtoegankelijker dan elders, want het is

hier overal om je heen. Denk aan deBijenkorf en niet te vergeten de Hema.Alles is design! Dat zorgt ook voor in-spiratie in je werk.”

“Amsterdam voelt als Londen,” zegtCane, “ook door de verschillende buur-ten met hun eigen karakter. Dat heb jein Londen ook, zoals East London, OldStreet en Clerkenwell.” Ze vindt hetleuk dat bewoners zo hun eigen biotoophebben in de grote stad. “Ik voelde memeteen op mijn plaats hier en hoewelLonden vroeger mijn thuis was, kom iknu altijd met plezier terug thuis in Am-sterdam. Het is hier zo relaxed!”Bij haar eerste kennismaking met Am-sterdam kreeg ze een andere indruk:toen ze het nieuwjaarsvuurwerk mee-maakte dacht ze dat ze in stad vol pyro-

manen was beland. Engeland heeft dietraditie namelijk niet. Maar de fiets, detrams en de boten: het gaat allemaalsnel en toch ontspannen. Van haar geenonvertogen woord over Amsterdam.Wat haar wel opvalt is hoe kritisch Am-sterdammers zijn over hun eigen stad,zonder zich schijnbaar te realiseren hoegeweldig het hier is.

WallenEn het Wallengebied? Hoewel de op-dracht aan de makelaar was iets voorhaar in de Jordaan te zoeken had Canegeen aarzeling op de Wallen een appar-tement te kopen. Ze werd meteen ver-liefd op het appartement aan de Oude-zijds Voorburgwal, met uitzicht op deOude Kerk.

Tot voor kort had ze dagelijks junks ophaar stoep maar dat vond ze eigenlijkgeen punt, nooit een probleem mee ge-had. De prostitutie leek haar aanvanke-lijk een veilig beroep. “Toen ik voor heteerst de ramen zag dacht ik alleen: dievrouwen zijn goed beschermd, achterglas, ze hoeven tenminste niet op straatte lopen. Inmiddels ben ik er wel ietsgenuanceerder over gaan denken. Nuvraag ik me af of de meeste vrouwenplezier hebben in hun werk.”Ze vermoed ook dat er vaak dwangachter zit. Een moeilijk probleem waarze ook niet een-twee-drie een oplossingvoor heeft.Voor de overlast van dronken toeristenheeft Ally wel een mogelijke oplossing:in Dublin is het aantal mensen dat tege-lijk in een restaurant of kroeg mag ver-blijven beperkt evenals de alcoholcon-sumptie. Hier wordt maar doorge-schonken en dat in combinatie met allecoffeeshops. We moedigen ze daardooraan! Er wordt in Engeland en Ierlandniet voor niets reclame gemaakt met deoproep: “Get drunk, get stoned, get laidfor 40 Pounds in Amsterdam!”

En verder heeft deze buurt alles: kwali-teitsrestaurants als Blauw aan de Wal,een Appel in hotel the Grand, de OudeKerk, architectuur, en niet te vergetende Nieuwmarkt. Elke zaterdag is Allyop de markt te vinden waar ze zich he-lemaal thuis voelt. Toen ze er voor heteerst bloemen kocht kreeg ze er een ca-deau. Het beste vindt Ally dat ze steedsnieuwe ontdekkingen doet. De diversi-teit van Amsterdam is zo groot. Som-mige Engelsen in haar vriendenkringwillen nooit meer terug. Ally begrijptdat helemaal: “In deze tijd overal diekerstverlichting met alleen maar wittelichtjes, mijn familie komt er speciaalvoor over om te kijken!

Expat in Amsterdam‘De diversiteit van Amsterdam is zo groot. Sommige Engelsen in mijnvriendenkring willen nooit meer terug’

Sinds mensenheugenis zijn de bewo-ners van de binnenstad getuige vaneen feestelijke parade van bezoekersuit alle delen van de wereld. Welketaal spreken ze? Waarover roddelenze? Hoe klinkt onze taal in hun oren?En wat vinden ze van onze buurt?

Soundtrackcity heeft kunstenaars encomponisten gevraagd om acht buurtenvan Amsterdam op de kaart te zettenmet een geluidswandeling. Zo kan inOsdorp worden gewandeld door hetlaatste oerbos dat de stad rijk is, of inIJburg door een gebied zonder geschie-denis dat druk bezig is de eigen toe-komst te maken.

Rondom de Nieuwmarkt gaat de wan-deling over buitenstaanders en binnen-landers, over toeristen en Amsterdam-mers, over plat ouwehoeren en ruikenhoeveel verschillende nationaliteiteneigenlijk samenwonen op dat kleinestukje stad.

De kunstenaars Adriaan Nette en Dani-ël Testas tekenen voor de geluidswan-deling van zestig minuten door bekendgebied – met onbekende ogen, die viade oren binnenkomen. Het startpuntvan de wandeling is Warmoesstraat139, waar voorgeladen iPods gratis teverkrijgen zijn met de geluidswande-ling erop (tegen onderpand, dat wel!).Voor wie zelf een MP3-speler heeft isde wandeling ook te downloaden opwww.soundtrackcity.nl.

Overigens zijn alle geluidswandelingenvan Amsterdam op de site van Sound-trackcity te vinden.

Kijkenmet deoren

De Mata Hari, ooit het beroemde enberuchte gokpaleis van de legendari-sche Frits ‘van de Wereld’ Adriaanseaan de Oudezijds Achterburgwal, on-dergaat een complete metamorfose.

Het gebouw, dat helemaal doorlooptnaar de Oudezijds Voorburgwal, heeft

na het sluiten van het casino begin jarennegentig, jarenlang leeggestaan. Tweejaar geleden kocht woningcorporatieYmere het complex, dat ruimte zal bie-den aan een restaurant, vijf luxe appar-tementen en kantoren. Naar verwach-ting zijn de werkzaamheden begin2011 gereed.

Metamorfose Mata Hari

Ally Cane: ‘Familie komt speciaal over…’

d’Oude Binnenstad16 december 2009

Oktober

9 Stadstoezicht wordt ingezet bij decontrole van prostituees, maakt degemeente bekend.

21 Op het Damrak wordt een aantalgrote reclameborden verwijderd.

22 Bij een treffen tussen supportersvan de Kroatische club DynamoZagreb en Ajax op de Wallen arres-teert de ME 38 personen.

30 De politie houdt twee personen aanop verdenking van een overval opeen hotel aan de Kloveniersburg-wal.

November

5 Casa Rosso - eigenaar Jan Ottenkrijgt na langdurig onderzoek opbasis van de wet Bibob uiteindelijkzijn vergunningen

5 Hotel Krasnapolsky ziet vanwegede economische crisis voorlopig afvan de uitbreiding van het hotel inde Sint Jansstraat.

7 Voormalige horeca- en hoteleigena-ren, de familie Barazani, laten talvan onbetaalde rekeningen en onte-vreden personeel achter nadat eendeel van het imperium op het Dam-rak is verkocht, aldus Het Parool.

10 In Foam opent een expositie oversexbioscoop Venus aan ’t Oude-kerksplein.

17 De Hoerengracht, een kunstwerkvan Edward en Nancy Kienholz isvanaf maart tijdelijk in het Amster-dams Historisch Museum te zien.

18 Burgemeester Cohen heeft ten on-rechte vergunningen geweigerd aaneen huurder van twee raambordelenaan de Oudezijds Achterburgwal enin de Barndesteeg.

21 Een arrestant van Oekraïense af-komst schiet zichzelf neer in poli-tiebureau Beursstraat.

21 De gemeente wil een groep vanprostitueebezoekers instellen ommisstanden in de prostitutie te kun-nen signaleren.

22 Coffeeshop The Green House wintopnieuw de Cannabiscup van hetAmerikaanse blad High Times.

23 Een groep Turkse pooiers staatterecht wegens grootschaligevrouwenhandel onder andere op deWallen.

24 Sinds de aanpassing van de APV inoktober heeft de politie 125 dealersvan nepdrugs van de Wallen ge-weerd.

December

2 De politie start een decemberoffen-sief tegen straatcriminaliteit in hetcentrum van de stad.

2 Het Openbaar Ministerie vindt dathet te slap is opgetreden tegenpooiers en dat dit ook geldt voor depolitie.

3 Jan Otten nodigt de bewoners vande Flesseman uit voor het Wereld-kerstcircus in Carré om te vieren datzijn bedrijf Casa Rosso toch ver-gund blijft.

4 Het stadsdeelbestuur wil enkeletientallen hotelappartemen-ten in woningen van Kras-napolsky en Barbizonlegaliseren. Het ministe-rie van Volkshuisvestingstelt een onderzoek in.

4 Georgina Verbaangaat een rol spelen in een radio-serie over deWallen.

nieuws

overzicht

Redactie en bestuur van d’Oude Binnenstad

wensen u goede feestdagen en een

succesvol 2010!

Ze is regelmatig te zien op de Wallen,de bereden politie. Eén van de poli-tiemensen te paard is Henk Polman(56), die regelmatig met zijn Nelis debuurt doorkruist. “We dwingen ont-zag af. Mensen hebben veel respectvoor zo’n groot beest. Het werkt be-hoorlijk preventief.”

Polman is één van de 35 agenten diepermanent te paard door de stad pa-trouilleren. De bereden politie bestaatsinds 1900. Tegenwoordig is dit onder-deel gehuisvest in Overamstel, in eenhypermoderne manege, maar op eenwat troosteloze locatie. Elke dag horende ruiters in welke buurt ze worden in-gezet. Vaak is dat op de Wallen. Pol-man: “De binnenstad trekt nu eenmaalveel toeristen en er is altijd veel reu-ring, zeker in de weekends.”

Polman startte zijn loopbaan bij de be-reden politie begin 1976 en is er sinds-dien altijd gebleven omdat de sfeer hemzeer bevalt. “Toen ik begon kon ik noggeen meter paardrijden. Dat is nu na-tuurlijk wel anders. Een paard ondercontrole houden is niet altijd eenvou-dig. Het zijn krachtige beesten. Jebouwt er een vertrouwensrelatie meeop.”

WildplassersToch lukt het zelfs de meest ervarenruiter niet altijd het paard te laten doenwat hij wil. “Ze worden er bijvoorbeeldop getraind niet zomaar overal hun plaste laten lopen. Door een ziekte een aan-tal jaren geleden kan Nelis zijn plasniet altijd meer ophouden. Soms is dat

lastig, bijvoorbeeld wanneer je net eenwildplasser op de bon slingert,” verteltPolman lachend.

Dit is echter een uitzondering, wantover het algemeen heeft de ruiter zijnpaard volledig onder controle. “Datmoet natuurlijk ook wel, anders gebeu-ren er ongelukken. Voordat de paardende straat op gaan worden ze ook uitge-breid getest en getraind,” vertelt Pol-man. “Bij lawaai leren ze rustig te blij-ven. Ze worden geconfronteerd metvuurwerk en vuur waar ze overheenmoeten springen, met groepen mensenen met loeiende motoren. Een grootvoordeel van paarden is dat ze geentraanklieren hebben. Daardoor zijn zeniet gevoelig voor traangas of peppers-pray.’

Rijdt Henk Polman privé ook paard?“Nee. Ik verzamel wel paarden. Vanhout dan.”

Politie te paard

‘Een paard onder controle houden is niet altijdeenvoudig. Het zijn krachtige beesten. Je bouwt er een vertrouwensrelatie mee op’

De ingrediënten voor een spannendjeugdboek zijn vrij simpel: neem eengebouw of plek in de buurt met eengroot geheim en drie kinderen en eenhond die onder het beleven vanallerlei avonturen dat geheim oplos-sen. Bijna dagelijks komen dit soortkinderboeken uit en dat is dan ookniet de reden waarom de presentatievan Het geheim van de Oude Kerkafgelopen maand zo bijzonder was.

Zelfs niet vanwege wethouder Lode-wijk Asscher (PvdA), die het eersteexemplaar in de Oude Kerk in ont-vangst kwam nemen. Nee, het bijzon-dere van dit boek is dat het door kinde-ren uit de buurt zelf is ontworpen en ge-maakt.

Eigen boekAl sinds 2001 kunnen kinderen tussennegen en twaalf jaar in buurtcentrum deBoomsspijker onder de bezielende lei-ding van ‘tekenjuf’ Barbara WichersHoeth jaarlijks de cursus ‘maak je ei-gen boek’ volgen. In achttien á twintiglessen leren zij stap-voor-stap hoe eenboek tot stand komt. Het verhaal gaataltijd over Bo, Dirk, Engeltje en haarhond Juultje, die een geheim op hetspoor komen, en het wordt geschrevendoor bekende schrijvers uit de buurt.Het einde van het verhaal schrijven dekinderen zelf. Zij maken tevens de il-lustraties en binden het boek ook in.Wichers Hoeth: “Het is hard werkenmaar de kinderen zijn altijd erg enthou-siast, temeer omdat het geheim ookecht geheim moet blijven en niemanddaar nog iets van mag weten. Ondertus-sen leren ze niet alleen hoe je een boekmoet maken maar ook schrijven, ge-schiedenis en vooral samenwerken.”Het aardige is dat ook de ouders nogeen taak krijgen in de afronding. Naasthet eigen exemplaar dat ieder kind meenaar huis neemt, worden door de vadersen moeders nog een vijftiental boekjesgemaakt die onder meer naar het Stads-archief, en de Koninklijke Bibliotheekin Den Haag gaan en voor het eigen ar-chief van het buurtcentrum. Hiertoekiezen de kinderen samen één eindver-haal uit en worden illustraties van deoverigen gebruikt. Ook de eigenaar ofbeheerder van het gebouw krijgt eenboekje.

SupercoolToen de directeur van de Oude Kerk,Herbert van Hasselt ‘Het geheim vande Oude kerk’ ontving, zocht en vondhij sponsors voor een gedrukte uitgavemet een oplage van maar liefst 22.000

stuks. Tijdens de presentatie dacht hijde kinderen te verrassen door mee tedelen dat de opbrengst van het boekjeten goede zou komen aan de restauratievan het kerkorgel. De ‘kunstenaars’vonden echter alles supercool, de be-langstelling, de wethouder die speciaalvoor hen kwam, hun boekje dat nu tekoop ligt in de boekhandel en de cham-pagne die werd geschonken, maar voorde opbrengst hadden zij toch een ande-re bestemming in gedachten dan de res-tauratie van een oud orgel. “Daar heb-ben wij toch niks aan, dan liever eengroot discofeest.”‘Het geheim van de Oude Kerk’ is deachtste editie in de serie en niet de eni-ge die in gedrukte versie is uitgekomen.Stadsherstel financierde enige jaren ge-leden ter gelegenheid van het vijftigja-rig bestaan Het geheim van de Kadijkenen niemand minder dan Koningin Be-atrix nam toen het eerste exemplaar inontvangst.

FaillietDe cursus ‘maak je eigen boek’ is ergpopulair en aangezien er maar tienplekken zijn, gaat de inschrijving vol-gens het principe: vol is vol. DocenteWichers Hoeth zou een tevreden mensmoeten zijn, maar sinds de welzijnsin-stelling IJsterk, waaronder het buurt-centrum valt, failliet is verklaard, han-gen er donkere wolken boven deBoomsspijker. “Er is wel sprake vaneen doorstart, maar daar zijn we hierniet erg gerust op,” vertelt ze.Ondertussen worden docenten nietmeer betaald en is zij één van de weini-gen die besloten heeft desondanks tochte blijven. “Het liefst zouden wij samenmet al die vrijwilligers die hier werkende boel in eigen beheer hebben. DeBoomsspijker is een vertrouwde, war-me plek voor veel bewoners van deoude binnenstad. Er zijn hier tallozemogelijkheden voor kinderen maar ookvoor volwassenen.” Voor wie dat wilondersteunen, liggen er in de Booms-spijker handtekeningenlijsten klaar dieaan het stadsdeelbestuur worden over-handigd.Gelukkig voor de kinderen start ‘juf’Barbara in januari gewoon weer met denieuwe cursus. Het negende nummer,Het geheim van de Lastage, wordt danopgevolgd door nummer tien, een jubi-leumnummer. En welk geheim daarinverteld wordt, dat is nog geheim.

Het geheim van de Oude Kerk is ver-krijgbaar in de buurtboekhandel, deOude Kerk en bij het Stadsarchief voor€ 5,00. Vrienden van de Oude Kerk be-talen een euro minder.

Juf Hoet met nieuw boek…

Sinds de welzijnsinstelling IJsterk, waaronderhet buurtcentrum valt, failliet is verklaard, han-gen er donkere wolken boven de Boomsspijker

Geheim van deOude Kerk

Polman (l.) op de bok…