Tableau

38ste jaargang nr. 4oktober 2016

adviesprijs: € 9,95

+ english summaries

alma-tadema & hollywood dromen op het witte doek

de nieuwe fotokunstterug in de donkere kamer

van wassenaar tot new york50 herfsttips

mediakit 2018

‘de mooiste reis door de kunstwereld voor liefhebbers, verzamelaars en professionals’

internationaal

• Nederlandsmeestgerenommeerdekunsttijdschrift

sindsdeoprichtingin1978teAmsterdam

•Al40jaardesterkstemerknaaminNederlandop

hetgebiedvaninternationalekunstpublicaties

• ZeskeerperjaarcovertTableaudebelangrijkste

ontwikkelingenenactuelegebeurtenissenindewe-

reldvanbeeldendekunsten,antiekendesign;van

oudemeesterstotimpressionistenenvanklassiek

modernetothedendaagsekunst

• Essays,kunstenaarsportrettenenreportagesdoor

gespecialiseerdemedewerkersenauteurs

• Uitgebreideaandachtvoordekunsthandel,muse-

umtentoonstellingen,veilingenenkunst-enantiek-

beurzeninbinnen-enbuitenland,metbijdragen

vaneigencorrespondentenindebelangrijkste

kunstcentra,waaronderParijs,Brussel,Londenen

NewYork

• Interviewsmetbevlogenkunstenaars,verzame-

laars,tentoonstellingsmakers,veilingmeesters,

museumdirecteurenenkunsthandelaren

• Cityspecialsmettipsvoorreisenverblijf

• Productenuitdewereldvanmode,horlogesen

juwelenwordeninverbandgebrachtmetdestijl

vaneenbesprokenkunstenaarofperiodeinde

kunstgeschiedenis

• Boekbesprekingen,lezersaanbiedingen,

connaisseursquiz

• Eencompletetentoonstellingsagenda

• Vormeninhoudvallenopdoorkennisvanzaken

tekoppelenaaneenplezierigetoegankelijkheiden

eenbuitengewoonfraaieenuitgewogenlay-out

• Hetmagazinewordtondersteunddoordewebsite

www.tableaumagazine.nlensocialmedia:

Facebook,InstagramenTwitter

• Nieteerderwasdeinteressevoorkunstzogrootals

nu,zowelvanverzamelaarsdiewereldwijdbeur-

zenfrequenterenalsvandeenthousiastemuseum-

bezoeker.Tableauisvoorhendeultiemegids

lezers

• Liefhebbers,verzamelaarsenprofessionals

• Hoogopgeleidemannen(44%)envrouwen(56%)

meteenmeerdangemiddeldeinteresseinkunst

• Ruim85%bezitkunstofverzameltactief

• Lezershebbeneenbovengemiddeldinkomen(71%)

engaan(meerdan)3xperjaaropreisnaareencul-

turelebestemming.Defavorietevrijetijdsbesteding

ismuseum-enbeursbezoek

• Hetovergrotedeelpakthetbladminimaal4keerop

omer(weer)intelezen;75%vandebladenwordt

doorgegevenenbewaard

• 83%woontineenkoophuis,21%beziteentweede

huisen/ofboot

• 50%bezoektTEFAFMaastricht,58%PANAmster-

dam,90%anderekunst-enantiekbeurzen

• NRCisdemeestgelezenkrant

verspreiding

• TableauFineArtsMagazinewordttweetalig(Ne-

derlands/Engels)verspreidindeNederlandseen

Belgischetijdschriftenhandelenviagerichteinter-

nationaleverkooppunten

• Hetmerendeelvandeoplagegaatnaarabonnees,

waarvan60%langerdan10jaarlidblijft

• Tableauismediapartnervanbelangrijke

museumtentoonstellingenendiverselandelijkeen

internationalekunstevenementenwaarbijeen

gerichteoplagewordtverspreid

• TableauFineArtsMagazineisvertegenwoor-

digdopbinnen-enbuitenlandsebeurzen,

onderandereBRAFABrussel,FirstArtFair

Amsterdam,RotterdamQade,TEFAF

Maastricht,SalonduDessinParis,ArtParis,

ArtBreda,KunstRAI,MasterpieceenFriezeMasters

London,UnseenAmsterdam,DrawingAmsterdam,

ArtTheHague,ParisTableau,PANAmsterdam,

CologneFineArt

36ste jaargang nr. 1 - februari/maart 2014

36ste Jaargang nr. 1februari/maart 2014

Adviesprijs: € 9,95

baanbrekersin beeld

rosso, brancusi & man ray

trend:romantiek

groots, meeslepend, gevoelig en intiem

de waardevan wanders

design & vintage

top 10 internationale veilingresultaten de primeurs van

tefaf 2014 highlights in brussel • londen • parijs • new york

Tableau

WERF FEBRUARI 2014.indd 4 13-02-14 18:36

‘achter ieder kunstwerk schuilt een verhaal. tableau maakt de lezer deelgenoot, informerend, inspirerend en met passie.’

Ferdinand Hart Nibbrig (1866-1915), Op de dui-nen in Zandvoort, ca. 1892, olieverf op doek, coll. Singer Laren

Deze zomer besteden veel Nederlandse musea aandacht aan zee en strand. Isaac Israels steelt de show in Den Haag, terwijl de Haarlemse Hallen een overzicht geven van alle uitings-vormen die het onderwerp oproept.tekst: Ruud van deR neut

Zeezucht

advertentietarieven 20181/1 pagina €2.500

1/2 pagina €1.875

1/4 pagina €1.000

Cover 2 €2.750

Cover 3 €2.750

Cover 4 €3.500

2/1 pagina €5.000

Openingsspread €5.750

Ansichtkaart insert €1.200

Eigen insert op aanvraag

Extra positie-eisen +10%

bladspecificaties

Frequentie 6xperjaar

Taal Nederlands/Engels

Basisomvang 116pagina’s

Gemiddelde drukoplage 16.000

Prijs losse verkoop € 9,95

Papier binnenwerk 100gramshoutvrij

gesatineerdmc

Omslag 250gramshoutvrij

gesatineerdmc

Buitenzijde omslag voorzienvanglanzendeUV-lak

Drukwijze vellen-enrotatie-offset

Bladspiegel 230x297mm(bxh)

+5mmrondom

Zetspiegel 200x267mm(bxh)

Afwerking Garenloosgebrocheerd

Afmetingen advertenties:

20 | Tableau Fine arTs magazine juli/augusTus 2012

Jeff Koons

De Diepe oppervlakkigheiD van

Jeff koonsToen het Stedelijk zijn ‘varkentje’ aankocht ging dat gepaard met een rel. Inmiddels wordt zijn vaak suikerzoete werk verkocht voor onwaarschijnlijk hoge prijzen. Jeff Koons krijgt dit jaar maar liefst drie solotentoonstellingen, een in Basel en twee in Frankfurt.teKst: RogieR oRmeling

Cake, 1995-7, olie op doek, 318 x 296 cm, privé-collectie

> Hanging Heart (Blue/Silver), 1994-2006, coll. William J. Bell

De allereerste Rafaël-tentoonstelling in Nederland laat vooral tekeningen van de Italiaanse meester zien. Voor zijn late werken moet de bewonderaar naar het Prado of het Louvre afreizen. Drie musea brengen een ode aan de kunstenaar die door sommige tijdgenoten werd gezien als ‘de meest begaafde schilder ooit’ – nog voor Michelangelo en Leonardo da Vinci!

TeksT: Waldemar kamer

vorstenvriend Rafaël

hartendiefRafaël (Raffaello Sanzio, 1483-1520), Madonna della Sedia (ook bekend als Madonna met het Christuskind en de jonge Heilige Johannes), ca. 1514, olie op paneel, Ø 71 cm, coll. Galleria Palatina, Florence

wonderkind

adverteren in tableau

• Primaireadverteerderszijnmusea,kunsthandelaren,galeries,

beurzenenveilinghuizen.Tableauheefteenhoogopgeleid

lezerspubliekmetbovengemiddeldinkomenenisookeen

uitstekendpodiumvoorcultureeltoerisme,banken,beleg-

gings-enverzekeringsproductenenluxeartikelenalsauto’s,

sieraden,mode,design,parfum,wijnenhorloges

• TableauFineArtsMediakaninopdrachtvanpartnersboekjesof

thematischegidsenverzorgendiemethetbladmeegesealed

kunnenworden.Erwordtsamengewerktophetgebiedvan

lezersaanbiedingen,prijsvragen,abonneeacties,losseinserts,

promotiekaternenenadvertorials

Reserveren en informatie: GideonKrebs,tel.+31(0)20-6720509

ofmob.+31(0)6-24609825,adverterentableau@kpnmail.nl

Advertentiemateriaal:certifiedPDF-bestanden.Advertentie-

spreadsaanleverenalslossepagina’smet5mmovervul

Aanleveradres advertenties:adverterentableau@kpnmail.nl

Hoofdredactie:AnjaFrenkel,tel.+31(0)20-6648543of

mob.+31(0)6-53328445,tableaumedia@kpnmail.nl

Abonneren:www.tableaumagazine.nl

© Tableau Fine Arts Media bv • Amsterdam

Zijn werk hangt in alle grote musea. Al jaren geldt Gerhard Richter als een van de belangrijkste en

duurste nog levende kunstenaars ter wereld. In 2012 wordt hij 80, reden voor Tate Modern om hem te eren met een groot retrospectief.

tekst: RogieR oRmeling

Gerhard richter

en het onvatbare

Gerhard Richter, 4 Glasschei-ben, 1967, glas en ijzer, 190 x 100 cm, Anton and Annick Herbert Collection

> Anton Corbijn, Gerhard Richter, Keulen 2010, detail, courtesy Anton Corbijn/FOAM

verscHiJningsdata 2018

Editie Reserverentot Materiaal Verschijning

1 17-01-2018 19-01-2018 02-02-2018

2 14-03-2018 16-03-2018 30-03-2018

3 16-05-2018 18-05-2018 01-06-2018

4 29-08-2018 31-08-2018 14-09-2018

5 17-10-2018 19-10-2018 02-11-2018

6 05-12-2018 07-12-2018 21-12-2018

1/1 bladspiegel230 x 297 mm5 mm overvul rondom

1/1 zetspiegel200 x 267 mm

1/2 liggend200 x 128,5 mm

1/2 staand95 x 267 mm

1/4 staand95 x 128,5 mm

‘tableau biedt een kwaliteits-podium voor een publiek van kunstkopers en cultuurgenieters’

20 | Tableau Fine arTs magazin november/december 2012

tekst: Adrie vAn GriensvenJan en Hubert van Eyck, Het Lam Gods, detail, 1432, olie op paneel, 340 x 440 cm, Sint-Baafskathe-draal, Gent

Meester van zijn

Hoe groot was Jan van Eyck als kunstenaar, maar vooral: hoe origineel en vernieuwend? Die vragen wil Museum Boijmans Van Beuningen beantwoorden met de expositie De Weg naar van Eyck. Want hoe groot het talent van Van Eyck ook was, de kleurrijke pracht van een meesterwerk als Het Lam Gods

kwam niet zomaar uit de lucht vallen.

tijd

Jan van Eyck

september/oktober 2010 tableau Fine arts magazine | 37

David Oyens, Bezoek aan het atelier, 1882, olie op doek, 45 x 59 cm, Dordrechts Museum.

tekst: ruud van der neut

kunstfabriekHet atelier is voor velen een magische plek, een laboratorium voor het kunstenaarsbrein, waar losse materialen met divers gereedschap om- getoverd worden tot een verrassend kunstwerk. teylers Museum geeft dit najaar inzicht in mythe en werkelijkheid van het klassieke atelier.

Van ateliers tot

100 | Tableau Fine arTs magazine november/december 2012

Interview: Bob Haboldt

november/december 2012 Tableau Fine arTs magazine | 101

Meesters uit de eredevisie

Vanuit vestigingen in Amsterdam Parijs en New York bedient hij wereldwijd een internationale

clientèle van gerenommeerde musea en collectioneurs. Onlangs verscheen een indrukwekkend prachtboek met een selectie van bijna vijfhonderd

meesterwerken die in dertig jaar door hem verhandeld werden.

Hoog tijd voor een interview met kosmopoliet Bob Haboldt,

tophandelaar in oude meesters.

tekst: Ruud van deR neut

28 | Tableau Fine arTs magazine Februari/maarT 2014

tekst: anja frenkel

Maksim Nikiforovitsj Vorob-jov, Eik gespleten door een bliksemschicht (De storm), 1842, olieverf op doek, 100,5 × 131 cm, Tretjakov Galerij

De Tretjakov Galerij in Moskou, Teylers Museum en verzamelaar Jef Rademakers hebben de mooiste romantische schilderijen uit hun collecties samengebracht in Haarlem. Goede gelegenheid de lang ondergeschoven Nederlandse romantiek tegen het licht te houden en nog eens op waarde te schatten in goed gezelschap.

romantiekin ander licht

tekst: koos de wilt atelierfotografie: renÉ clement

de amerikaanse kunstenaar chuck close staat al bijna veertig jaar aan de top van de kunstwereld. wars van modes, en dwars tegen de

heersende tijdgeest in, volgt hij gestaag zijn eigen weg: ‘als je gewoon door blijft gaan met waar je goed in bent, komt het vanzelf.’

een exclusief interview in zijn atelier in new York.

ChuCk Close‘Wat ik nu maak, is het beste’

68 | Tableau Fine arTs magazine zomer 2013 zomer 2013 Tableau Fine arTs magazine | 69

Buitenland

HigHligHts

‘Zoals de rivieren naar zee stromen, gaat het impres-sionisme naar het water’ zou men kunnen uitroepen. Want water speelt een bijzonder centrale rol in deze kunststroming, die begon met een weerspiegeling van de opgaande zon in het water. Als ‘wieg van het impressionisme’ heeft Normandië in 2010 een festi-val georganiseerd met zo’n daverend succes (meer dan een miljoen bezoekers) dat de dynamieke di-rectrice Françoise Gaudin besloot drie jaar de tijd te nemen om ‘een nog beter festival te organiseren’. Zij koos dit keer voor een overkoepelend thema: het water. Zo worden deze zomer 600 events rond het thema ‘impressionisme & water’ georganiseerd, van Splash in de Abbaye d’Ardenne, waar schrijvers en filosofen ‘s middags rond het water zullen zitten, tot een impressionistische verlichting van de kathe-draal van Rouen rond middernacht. De drie jaar wa-ren ook nodig om de twee grote tentoonstellingen van internationaal niveau in Caen en Rouen voor te bereiden, met echte topwerken van het impressio-nisme.

impressionisme & het waterin normandië

Festival Normandie impressionniste • Normandië t/m 29 septemberwww.normandie-impressionniste.eu

Claude Monet (1840-1926), Les régates, Argenteuil, ca. 1872, olie op doek, 48 x 75,3 cm, coll. Musée d’Orsay, Parijs

< John Singer Sargent (1856-1925), Deux femmes endormies dans une barque sous les saules, 1887, olie op doek, 58 x 68,5 cm, coll. Museu Calouste Gulbenkian, Lissabon

kunstzondergrenzenTraditiegetrouw in het zomernummer: een reis door Europa en overzee, vol verrassende ontmoetingen. De 26 pagina’s lange tocht van Antwerpen tot Los Angeles voert langs oude meesters, impressionisten, beeldhouwers, fotografen, filmers, architecten, ontwerpers en lichtkunstenaars. Goede reis! te

kst:

WA

lDem

AR

kA

meR

Oskar Kokoschka

september/oktober 2013 tableau Fine arts magazine | 21

Oskar Kokoschka

Museum Boijmans van Beuningen pakt uit met een groot overzicht van vooral portretten van de veelzijdige

expressionist Oskar Kokoschka (1886-1980). Het enfant terrible van het Wenen van Klimt en Freud inspireerde vele generaties collega’s en fascineerde zijn

beroemde tijdgenoten. Provocerend en controversieel, met passie voor alle gebieden van het leven streefde hij ernaar

het ‘innerlijke gezicht’ te onthullen.

teKst: ROgieR ORmeling fOtO’s: © fOndatiOn OsKaR KOKOschKa, VeVey / 2013, PROlitteRis

Zonder gezicht is de mens

verloren Beeldend kunste-naar/ dramaturg/essayist/decoront-werper Oskar Kokos-chka (1886-1980)met zelfportretten, foto door Herbert Gehr, LIFE, 1949

oude meesters tot 19de eeuws

• ZeskeerperjaarinformeertTableaudelezeropverras-

sendeenaantrekkelijkewijzeoverdebelangrijksteont-

wikkelingenenactuelegebeurtenissenindewereldvan

beeldendekunsten,antiekendesign;vanoudemeesters

totimpressionistenenvanklassiekmodernetotheden-

daagsekunst

modern tot Hedendaags

• Essays,kunstenaarsportrettenenreportagesdoor

gespecialiseerdemedewerkersenauteursgeveninzichtin

levenenwerkvanbekende,vergetenofonbekendenamen

uitdekunstgeschiedenis

• Interviewsmetbevlogenkunstenaars,verzamelaars,ten-

toonstellingsmakers,veilingmeesters,museumdirecteu-

rengaleriehoudersenkunsthandelarenbrengendelezer

dichtbijhetkunstwerkengeveninizichtindekunstwereld

Maskers

Toen Picasso, een enkele alerte kunstbroeder of een verzame-laar van het eerste uur begin 1900 Parijse of Brusselse rom-melmarkten afstruinden op zoek naar primitieve maskers of beelden, konden ze niet vermoeden dat de impact van deze pure kunstuitingen een definitief stempel zou zetten op de ontwikkeling van de twintigste-eeuwse Europese beeldende kunst. Maar naar de scheppers van deze inspirerende, magi-sche werken werd vooralsnog nauwelijks gekeken...tekst: Ruud van deR neut

OAfricaMeesters op het spoor

utof

Wat Cook, vergezeld door wetenschappers, van zijn drie reizen meenam aan etnografische en natuurhistorische objecten raakte verspreid over allerlei museumcollec-ties, genootschappen en privéverzamelingen in vooral Engeland, Frankrijk en de Duitstalige landen. Dat was ook het lot van wat later kolonisten, expedities en mis-sionarissen meebrachten van hun reizen. Het is - bij alle tragiek die de inheemse bewoners trof - het behoud ge-weest van ontelbare objecten, vaak meesterwerken, om-dat veel vergelijkbaars op de Zuidzee-eilanden niet meer voorhanden is.

MuseumcollectiesOriginele stukken met een zekere leeftijd zijn het meest waardevol en begerenswaardig. Men vindt ze in musea in Amerika en Europa. In Australië en Nieuw-Zeeland in Canberra, Adelaïde, Sydney en Wellington. En in Honolulu en Port Moresby op Papoea-Nieuw-Guinea. Van de Europese musea bezitten Londen, Berlijn en Parijs, waar in 2006 het Musée du quai Branly opende, magnifieke verzamelingen. Elk met hun eigen accen-ten, te danken aan de koloniën van die landen en de uitgestuurde expedities. Verder in het Duitstalig gebied Bremen, Hamburg, Stuttgart, Leipzig, Wenen, München en Bazel. Amerika telt tientallen museumverzamelingen van belang, zoals uiteraard de fantastische collectie in New York, maar ook het nieuwe De Young Museum in San Francisco mag er zijn, voorts Cleveland, St. Louis, Denver, Cambridge (Mass), Houston. Minder bekend is dat het antropologisch museum in Vancouver, MOA, een collectie bezit. De kern ervan vormt de gift van de Canadese schrijver-reiziger Frank Burnett, die tussen 1895 en 1923 de Stille Oceaan door-kruiste. Hij doneerde wapens, maskers, sieraden, maar ook een beschilderde vis om een schedel in te bewaren van de Salomons-eilanden en een van koskosvezel ge-maakte huisvormige palingfuik van de Kiribati. Toen het museum in 1976 een nieuwe behuizing kreeg, werd de collectie - na verblijf in depot - tentoongesteld. Aange-vuld is deze mondjesmaat. In 2006 met knotsen en

ze zullen komen met een boot zondervlerken...

56 | Tableau Fine arTs magazine Februari/maarT 2010

Collector’s items: Oceania

Februari/maarT 2010 Tableau Fine arTs magazine | 57

ort voor de Europeanen Polynesië ontdekten, deed zich bij de tempel van Opoa op een van de Genootschaps-eilanden in de Stille Oceaan een ongewoon verschijnsel voor. Tijdens een eerbe-toon aan de goden stak bij heldere hemel plot-

seling een windvlaag op, die van een grote boom op het tempelterrein alle takken afrukte. ‘Wat mag dit beteke-nen?’, vroegen de mensen verschrikt. De geraadpleegde priester verklaarde dat het leven op de eilanden spoedig zou verdwijnen, evenals de takken aan die boom, en ver-anderen door de komst van een nieuw volk. ‘Ze zullen komen in een boot zonder vlerken,’ vulde de priester zijn voorspelling aan. In juli 1767 naderde de met witte zeilen uitgeruste Dolphin, met James Cook aan boord, de noordoostkust van Tahiti. Kano’s vol inlanders omstuw-den het schip. Ze waren nieuwsgierig, gastvrij en hadden niet het minste kwaad in de zin. Maar het leven van de Maori’s zou nooit meer hetzelfde zijn, daar evenmin als op al die andere eilanden in de Stille Zuidzee.Het British Museum in Londen bezit de enig bewaard gebleven ‘vlerk’ van een schip van de Maori’s. Het is een smal en spitstoelopend driehoekig zeil, van gevlochten vlas met overlangs zigzagpatronen. Aan de breedste rand zitten veren die bewegen in de wind. Nautische perfectie en het gevoel voor decoratie gaan hand in hand - het is een kenmerk van alle oorspronkelijke bewoners van de uitgestrekte Stille Oceaan. Hun voorwerpen maakten ze uit natuurlijke materialen met gereedschap van steen, been, schelp of tand.

TopografieDuizenden eilanden liggen er in de Stille Oceaan, ver-spreid als de sterrenbeelden aan het firmament, en be-woond door een bonte verscheidenheid aan natuurvol-keren - zoals men ze vroeger noemde - met een veelheid aan culturen. De eilanden in het zuidwesten van Oce-anië, grotendeels bergachtig en bevolkt door bewoners met een donkere huid, kregen de naam Melanesië, ‘de zwarte eilanden’. In de kunst van Melanesië speelt een mythologische wereld de hoofdrol. Mensen en dieren zijn er even belangrijk. Polynesië, het rijk van de vele eilanden, ligt tussen Hawaï in het noorden, Nieuw-Zeeland en de Paaseilanden in. Ze zijn meest van vulka-nische oorsprong en gezegend met een weelderige plan-tengroei. De kunst van Polynesië werd gemaakt voor de heersende klasse, die stelde rechtstreeks van de goden af te stammen. Micronesië bestaat uit veel kleine, door pa-radijselijk witte stranden omgeven koraaleilanden in het noordwesten van de Zuidzee. De gebruiksvoorwerpen en sieraden daarvan afkomstig zijn verfijnd en eenvoudig, doorgegeven van geslacht op geslacht.

k

››

Prauwstevenfiguur, nguzunguzu, musumusu of toto isu, Salomonseilanden, hout, schelp, pigment, privécollectieMasker, Nieuw-Guinea, As-trolabebaai, hout, pigment, h. 45 cm, privécollectieSchild, Nieuw-Guinea,Biwat of Angoram, hout, vezels, pigment, h. 166 cm, privécollectieFiguur van de Madak, Nieuw-IerlandHalssnoer, lei niho palaoa, Hawaï, ivoor, mensenhaar, vezels, 27 cm, privécollectieFiguur uit de Vérité Collec-tie, Nieuw-Ierland-Malangan, geveild voor $442.260.Knots, detail, Tonga eilanden, hout,190 cm, privécollectieDansschort, Nieuw-Guinea, Hoogland, Mendi, vezels, rotan, varkensstaarten, pigmenten, 86 cm, coll. GhyselsInitiatiehoed jaren ‘60, Bougainville, Noordoost Papoea-Nieuw-Guinea. col-lectie Kauri New Guinea ArtBorstplaat, civavonovono,Fiji-eilanden, Viti Levu, midden 19de eeuw, ivoor, parelmoer, metaal, vezels, 19 cm, privécollectieVoorouderfiguur, yibwon,Nieuw-Guinea, Karawari ri-vier, Sepikgebied, h. 185 cmGeabstraheerd hoofd, Nieuw-Brittannië, Vitu eilan-den, hout, vezel, pigment, h. 59 cm, coll. Jean Willy MestachHanger, Tonga, Walvisivoor, h. 7,5 cm, coll. Berend HoekstraHandknots, kotiate, Nieuw-Zeeland (Aotearoa), Maori, hout, 34 cm, privécollectieHalssieraad, te itua ni-kabond, Kiribati, Beru, schelp en vezel, 62 cm, privécol-lectieTalisman, afkomstig van de Caroline-eilanden, coll.Michel Thieme, TEFAF Show-case 2009

52 | Tableau Fine arTs magazine sepTember/okTober 2014 sepTember/okTober 2014 Tableau Fine arTs magazine | 53

Theetijd

het eerste gezicht grote overeenkomsten vertonen. Vanaf 1700 worden de door de V.O.C. geïmporteerde blauw-wit porseleinen theepotjes de grote mode. Later zou er ook meerkleurig Famille Verte en Famille Rose ‘theegoed’ in China geproduceerd worden. De Chinees porseleinen trekpotjes en theebussen kregen een mooie plek in het interieur van de elite. Daarnaast kwamen zilveren thee-bussen, trekpotjes en bouilloires van Nederlandse makelij in de mode. De theebereiding ging als volgt: in een ko-peren bouilloire of ketel – die in de kamer stond op een brander – werd kokend water gegoten. De rijkere exem-plaren waren meestal kleiner en in zilver uitgevoerd. In het zilveren trekpotje werd een mengsel van theeblaadjes gestrooid waarover kokend water gegoten werd. De thee-bus stond prominent op een blad of op tafel. De oudste Hollandse zilveren theebussen (laat zeventiende-eeuws) zijn vaak rechthoekig van model met een kleine, soms geornamenteerde ronde dop. Na verloop van tijd werden in China porseleinen theebussen naar Hollands zilveren model gemaakt; het vroege Chine de Commande.

De meest vermogende families bezaten een afsluitbaar (vaak van kostbare houtsoorten of bewerkt parelmoer vervaardigd) kistje met daarin gecombineerde theebus-sen. In het linker busje werd groene en in het rechter zwarte thee gedaan. Het middelste compartiment diende om de twee soorten te mengen. Voor een ultieme smaak-

sensatie werden exotische ingrediënten als saffraan toe-gevoegd. Na het trekken van de thee werd er een bodem van het sterke extract in (Chinese porseleinen) kopjes geschonken en vervolgens aangevuld met heet water uit de ketel. De thee werd met klonten kandij of suiker ge-zoet. Pas na 1870 werd thee – naar Engels voorbeeld – di-rect in grotere potten op sterkte gezet en uitgeschonken.

TheekransjesRond 1740 daalden de prijzen van thee in die mate dat praktisch iedereen zich deze drank kon veroorloven. De populariteit van het theedrinken had zelfs tot gevolg dat rond 1800 driekwart van de vaderlandse bierbrouwerij-en zijn poorten moest sluiten omdat de concurrentie te groot was en men massaal ‘aan de thee’ ging. Terwijl

• Theekistje met zilverbeslag, ca. 1840, een Biedermeier schildpad lepeldoos en een mes-sing theekistje uit begin 1800. • Kop en schotel met voorstelling van Europeanen en Chinezen die kijken hoe de thee wordt verpakt, 1755, China, porselein, Keramiekmuseum Princessehof. • Japanse theeceremonie.• Theebus, 1767, Jan Verdoes, Haarlem, zilver, Fries Museum (bruikleen Provincie Fryslân).• Marquetterie theekist in exotische houtsoorten, ca.1760.• Theepot, 1700-1722, China, steengoed, Keramiekmuseum Princessehof.• Jean-Étienne Liotard (1702-1789), Stilleven met theeservies, ca. 1781-1783, olie op doek op board, 37,8 x 51,6 cm, J. Paul Getty Museum, Los Angeles.• Theetafeltje, Engels, ca. 137, V&A Londen.• Theeketel op komfoor, 1700-1724, Jacobus Jongsma, Leeuwarden, zilver, collectie Fries Museum (bruikleen Ottema-Kingma Stichting).• Bord met voorstelling van het drogen van thee op bamboeschalen, uit 76-delig tafelser-vies, 1740-1745, China, Jingdezhen, porselein, Keramiekmuseum Princessehof

››

Thee werd zo populair daTbierbrouwers hun poorTen sloTen

54 | Tableau Fine arTs magazine Februari/maarT 2009

Meubelkunst

Februari/maarT 2009 Tableau Fine arTs magazine | 55

Meubelkunst

succes geïntroduceerd door architect en ontwerper Robert Adam (1728-1792).

PostorderbedrijvenOok in Nederland, toch al wars van frivoliteit, ontstond be-langstelling voor de strakke, ingetogen meubelstijl. De in-voer van zowel Frans als Engels meubilair moet zulke grote vormen aangenomen hebben en zo concurrerend geweest zijn dat het Amsterdamse meubelmakersgilde St. Joseph in 1771 de invoer van alle buitenlandse meubelen verbood. Aan de hand van gravures met gedetailleerde afbeeldingen van meubelen, toe te passen ornamentering en te gebruiken meubelbeslag haakten vaderlandse meubelmakers in op de nieuwe mode. Er werd nauwelijks bronzen beslag gebruikt; geelkoper of messing was goedkoper. Het merendeel van het Lodewijk XVI-stijl beslag werd ge-importeerd uit het Engelse Birmingham. Dankzij de indus-triële revolutie werd daar meubelbeslag als massagoed, tegen een zeer concurrerende prijs, geproduceerd. Zo ontstonden in de tweede helft van de achttiende eeuw postorderbedrij-ven waar men meubelbeslag uit catalogi bestellen kon.

AnachronismenIn de Nederlandse antiekhandel tref je regelmatig Louis XV-meubilair aan met meubelbeslag dat alle stijlkenmerken bezit van de latere Louis XVI-periode. Toch is het beslag authentiek. Omdat Nederlandse ambachtslieden niet snel waren in het navolgen van de nieuwste stijlen, werd hun Louis XV-meubilair voorzien van beslag in de populair wor-dende Louis XVI-stijl. En soms werd stilistisch als gedateerd beschouwd meubilair voorzien van beslag ‘nieuwe stijl’ ter modernisering.Het laat achttiende-eeuwse meubelbeslag is meestal ge-maakt van latoenkoper. In een mal werden dunne geelko-peren platen in de juiste vorm geperst en gesneden. Dat was goedkoper dan gieten, maar ook kwetsbaarder: door vaak poetsen verdwenen de in reliëf geperste voorstellingen na verloop van tijd. Rond 1800 ontstond tijdens de regeerperiode van de zelfbe-noemde keizer Napoleon I de empirestijl, de zuiverste vorm van het classicisme. Deze stijl, waarin men zich liet inspi-reren door het monumentale aspect van de Romeinse kei-zertijd, vond in heel Europa navolging. Daarnaast herleefde de belangstelling voor kunst- en cultuuruitingen van het oude Egypte. Versieringen en ornamenten in de vorm van leeuwen, adelaars, zwanen en fabeldieren, laurierbladeren, palmetten, trofeeën en oorlogsemblemen als pijlenbundels, zwaarden en speren, toortsen en sfinxen voeren de boven-toon. Kenmerkend voor het empiremeubel zijn de dikwijls aan weerszijden geplaatste volle zuilen, bekroond door een geelkoperen of verguld bronzen kapiteel. Zo herbergt het Koninklijk Paleis op de Dam in Amsterdam een collectie empiremeubilair van Franse makelij. De Nederlandse inter-pretatie van de empirestijl heeft een meer ingetogen uitstra-ling: het beslag is spaarzamer toegepast.

Terug naar sobere functionaliteit Toen de Franse hegemonie in Europa tot het verleden be-hoorde en de welvaart afnam, koos men voor lichte en sobe-re interieurs. Het meubilair diende degelijk en functioneel te zijn. Tint en houtsoort werden belangrijker dan het meu-belbeslag. Eenvoudige geelkoperen- of bronzen slotplaatjes en handgrepen vormden het enige beslag op kabinet of la-dekast. Door de voortschrijdende industrialisatie deden in de ne-gentiende eeuw nieuwe neostijlen hun intrede. Er werd teruggegrepen op gotiek en renaissance, maar het fabrieks-matig geproduceerde meubelbeslag vormde een zwakke af-spiegeling van het originele uit vroeger tijden. Zo werd het patina kunstmatig aangebracht om ouderdom te suggereren. Daarnaast werden materialen als leer en papier-maché ge-bruikt voor simpele slotplaatjes. Donkergetint Biedermeier meubilair werd vaak versierd met in kleur contrasterend, uit ivoor-, been- of parelmoer gezaagde slotplaatjes. Aan het einde van de negentiende eeuw zorgden de Engelse Arts & Craftsbeweging en de Wiener Werkstätte voor een revolutie in stijlopvattingen. Kunstenaars en ambachtslie-den - als reactie op de verregaande industriële productie - focusten op het ambachtelijke aspect. Art nouveau- of jugendstilmeubilair met de sierlijke, golvende lijnvoering kreeg beslag, vormgegeven als gestileerde vrouwenfiguren, bladmotieven en bloemen, zoals de lelie en iris. Maar na die periode was meubelbeslag nog nauwelijks beeldbepalend. In de art deco is het strak vormgegeven of werden er simpele uitsparingen in de laden gemaakt als handgreep, waardoor beslag zelfs overbodig werd. Tegenwoordig kunnen we zelf het beslag kiezen om een meubelstuk te completeren. Het belangrijkste basismateri-aal is kunststof, verkrijgbaar in iedere kleur, vorm of maat. Gereproduceerd meubelbeslag is wel verkrijgbaar in de ij-zerhandel, maar veel meubelrestauratoren laten ontbrekend of zwaar beschadigd authentiek beslag liever nagieten dan het te vervangen door nieuwe, industrieel gemaakte exem-plaren. De uitstraling van antiek - handmatig vervaardigd - beslag is niet te evenaren. ››

Mahoniehouten empire trumeau met vuurver-guld bronzen beslag met motieven van zwanen. Hollands, omstreeks 1810-1820, coll. Van Nie Antiquairs, Amsterdam.

Geheel met schildpad be-lijmd koloniaal miniatuur-kastje, Ceylon, 1700-1720. Zilveren slotplaat met een afbeelding van de hamsavogel. Ook de hoek-monturen, trekkers op de laden en de nagels op de buitenzijde zijn in zilver uitgevoerd, coll. Van Nie Antiquairs, Amsterdam.

De laden in de orgel-gebogen, teakhouten vitrinekast, Hollands, circa 1740, zijn getooid met gegoten messing beslag in ‘vleermuismotief’. Aan de achterzijde het gieters-merk ‘Tottie’. Dergelijk beslag werd massaal ge-importeerd uit Engeland. Coll. Van Nie Antiquairs, Amsterdam.

Commode met Chinese lakpanelen en verguld be-slag, ca. 1775, gesigneerd door Godefroy Dester, 90 x 47 x 60 cm, coll. Röbbig München, TEFAF stand 116.

De uitstraling van antiek handmatig

vervaardigd beslag is niet te

evenaren.

Gekunsteld wordt kunstloos‘Apparatige dingen’ ogen per definitie ongezellig, daar-om putten lampontwerpers in het prille begin vaak uit de natuur. Paddenstoelen, bloemen of vazen bleken bruikbare vormen voor lampen. Met (bloem)kelken of schalen kun je het licht naar beneden verspreiden of het juist omhoog richten. Vanuit de techniek geredeneerd berekenden de ingenieurs onder de lampontwerpers de effectiviteit van een gloeilamp met wiskundige formules en bepaalden daarop de vormgeving. Voor dit technisch functionalisme kon men toe met minimale middelen: geometrische vormen met bollen, ringen - als een melk-wegstelsel met planeten - of strakke constructies met buizen en balken. Voordeel van deze standaardvormen is dat je ze met enig inzicht ook onderling kunt uitwis-selen, dus met dezelfde onderdelen verschillende lampen kunt construeren. En veranderen de lampvormen en zo de technologie, dan maak je daarmee ook weer nieuwe compactere armaturen. Het Nederlandse lampontwerp beslaat grofweg vier ge-neraties, tijdperken en designtradities, die zich afhan-kelijk van de smaak tussen functionalisme en decora-tie bewegen. Rond 1900 ontwierpen architecten als Cuypers, Berlage of Van der Velde in één moeite door unieke lampen voor hun gebouwen. Geïnspireerd door de zakelijke ‘kunstlooze’ ontwerpen van het Bauhaus en van de Zwitserse architect Le Corbusier bedacht ontwer-per/zakenman Willem H. Gispen dat je niet alleen de vorm maar ook de productiewijze kunt standaardiseren om zo grotere oplages te maken. In 1927 kreeg hij zijn kans door huizen in te richten voor de invloedrijke ar-chitectuurtentoonstelling van het Nieuwe Bouwen in Stuttgart. De speciaal gebouwde nieuwbouwwijk, de Weissenhofsiedlung, werd hét voorbeeld voor naoor-

82 | Tableau Fine arTs magazine december 2009/januari 2010 december 2009/januari 2010 Tableau Fine arTs magazine | 83

oed wonen is een serieuze zaak en verlichting zelfs nog meer. Bij de Tien Geboden voor de Huisinrichting (1934) adviseerde Otto van Tussenbroek, kunstenaar en vormgevingscriticus, om op de ‘inwendige mensch’ te besparen en daardoor ’s avonds een lamp meer te kun-nen laten branden, zodat de ‘uitwendige mensch’ zich in het duister niet stoot en bezeert. Net zo’n afgepaste luxe typeert het Nederlandse lampontwerp dat na de elek-trificatie van ons land tussen 1902 en 1927 ontstond. Exuberante lampen als kroonluchters pasten niet bij de Nederlandse nuchterheid. Nog steeds vallen lampen en hun ontwerpers uiteen in twee categorieën waarbij of de mooie vormgeving of de technologie de doorslag geven. Uiteraard staat het één niet los van het ander. Bij de eerste gloeilampen kon je niet de lichtsterkte be-palen. De dimmer is pas van recentere datum. Het fel opgloeiende koolstofdraad in het doorzichtige, glazen peertje verblindde de ogen en moest dus afgedekt wor-den. Het was even zoeken naar een doelmatige en toch mooie vorm hiervoor. De in 1912 opgerichte gloeilam-penfabriek Philips vroeg ambachtskunstenaars en archi-tecten om voor hen armaturen te ontwerpen.

GPastelkleurige metalen kapjes met koeltegaatjes in de huis- of slaapkamer.

Chris Kabel, Sticky lamp, Droog Design, 2007

Arnout Visser, Bush-glass, bureaulamp, 2007

Philips, LivingColors green lamp, 2009 ››

56 | Tableau Fine arTs magazine zomer 2013

Ted Noten

zomer 2013 Tableau Fine arTs magazine | 57

De nieuwe koningin Maxí-ma paste de tiara, die Ted Noten in 2002 voor haar ontwierp, nog steeds niet. Basis vormt een in de sport-winkel gekochte polohelm. Uit de voorkant zaagde Noten een tiara. Elegan-tie die tegelijk als pantser

dient. Luxe en cliché. Alledaags en exclusief. Notens beste werk maakt hij als hij tussen extremen balanceert. Vaak prikkelt een opdracht zijn ontwerpersinzicht. Met de Maxíma-tiarahelm won hij een wedstrijd van Museum Het Kruithuis, voorloper van het huidige SM’s. Ook een vroeg ‘ikoon’ binnen zijn oeuvre, de in acrylaat gegoten muis-met-parelketting, ontstond in 1995 na een ontwer-popdracht. Sieraadgalerie Marzee in Nijmegen vroeg ont-werpers om nieuwe variaties op de parel(ketting). Noten kwam met het meest extreme object. Het ‘plaagdier’ lag op de vloer van zijn atelier. Dit gelukkige toeval leidde tot een ontmoeting van uitersten. Immers: de gemid-delde parelkettingvrouw zal niets zo weerzinwekkends vinden als een (dode) muis. Eerbiedig als betrof het een afleg-ritueel kamde Noten de muishaartjes voor hij haar het minuscule kettinkje omhing. Het geheel maakte hijsalonfähig door het in een acrylaat hanger te gieten. Noten: ‘Als je het draagt kijken mensen bewonderend. ‘Ach wat is ze mooi!’. Dan bedoelen ze trouwens de muis, zelden de draagster.’ Ziedaar Notens filosofie in een no-tendop. Benader het fenomeen sieraad vanuit een onver-wachte, conceptuele invalshoek en je maakt mensen blij met een dode muis.

Parodie, poep en prostitutie‘Ik probeer dingen op zijn kop te zetten… tegen de ver-trutting in de sieraadkunst. Daarom is wat ik maak ››

‘ik snak ernaar Dingen te Doen Die geen enkele zin hebben’

< Maxima’s Tiara, 2002

> Grandma’s Bag Revisited, 2009

Fashionista in green, 2009

Turbo Princess, 1995

mei/juni 2012 Tableau Fine arTs magazine | 63

Yayoi Kusama, de belangrijkste levende kunstenaar van Japan, werd geboren in 1929, in een omgeving die zelfexpressie niet aanmoedigde. Haar rijke en conser-vatieve familie keurde haar plan kunste-naar te worden dan ook niet goed, maar ze volgde haar droom en ging haar eigen weg. Haar broze lijf en obsessieve tempe-rament maakten haar ongeschikt onder-wezen te worden door een gevestigde Japanse meester. Ze ging naar New York en vond er wat ze nodig had in de wilde kunstscene van de sixties. Veel steun en vriendschap kreeg ze van kunstenaars als Donald Judd, Andy Warhol, Joseph Cornell en Claes Oldenburg. Haar happenings in de jaren ‘60, onder andere in Central Park en op de Brooklyn Bridge en later in Rome en Amsterdam, waarbij zij muren, vloeren, objecten, zich-zelf en naakte assistenten beschilderde met polkadots, werden steevast door de politie beëindigd. Door haar illegale aan-wezigheid in 1966 op de Biënnale van Ve-netië met de happening Narcissus Garden wist zij de aandacht definitief op zich te vestigen. Het was een enorm productieve tijd, vol van vrijheid en overgave aan haar visie, hoewel ze zichzelf te zwaar ging be-lasten, waaronder haar kracht en gezond-heid te lijden hadden. Het betekende haar terugkeer naar Japan in 1973 en in 1977 liet ze zich opnemen in

het Seiwa ziekenhuis voor geesteszieken, waar ze sindsdien woont. Ze heeft een atelier in de buurt van het ziekenhuis en werkt lange en intense uren en is op haar 82ste nog steeds creatief en productief. Zij heeft ooit gezegd: ‘Zonder kunst had ik al lang geleden zelfmoord gepleegd’. Haar werk is haar vreugde en redding. Ze heeft zichzelf en haar innerlijke leven geplaatst in het middelpunt van alles wat ze doet, ze dompelt zich erin onder en verwerkt zo haar obsessies, met haar hallucinaties als inspiratiebron. Tate Modern stelt een duidelijke en goed gekozen selectie tentoon van haar werk tot nu toe, zodat het pad van haar carrière te volgen is. Er is een enorm aanbod van werk, van vroege, fijn uitgewerkte tekenin-gen en aquarellen, collages met repetitie-ve ontwerpen, kleuren en patronen, sculp-turen en grote installaties, zoals I’m Here, but Nothing 2000 een vreemde en veront-rustende ruimte waarin een woonkamer is bedekt met fluorescerende stickers, die lij-ken te zweven in de lucht. Kusama’s meest toegankelijke en spectaculaire werken zijn haar spiegelkamers. Ze heeft een nieuwe gemaakt voor de tentoonstelling, Infinity Mirrored Room - Filled with the Brilliance of Life. In haar magische wereld ben je omge-ven door reflecties van jezelf en de kleine gekleurde lichten die om je heen hangen en verdwijnen in de verre duisternis...

koninginnen in de museaVrouwelijke kunstenaars voeren de boventoon in de internationale musea. Van het Japanse pop art-icoon Yayoi Kusama in Londen via de Duitse Rosemarie Trockel in het Belgische Wiels tot een interesante ontmoeting van twee Italiaanse modekoninginnen in het Metropolitan in New York.

TEKS

T: A

NJA

fRE

NKE

l

hallucinerend polkadotspektakel

Buitenland

HigHligHts

Tate Modern • Londent/m 5 juniwww.tate.org.uk/modern››

Beurzen

Rijp naast groen. Klassiek naast hip. Beschaafd naast brutaal. Vrij naast gebon-den. Op de drie grote voorjaarsbeurzen lijken de grenzen tussen de verschil-lende vormen van beeldende en toegepaste kunst steeds meer te vervagen. Tip: volg als beursbezoeker vooral je eigen ogen. Tableau selecteerde alvast een aantal hoogtepunten.BeurstrioTeKsT: ChRis Reinewald

Harry van der Woud, Two yellow Ikea chairs, 105 x 200 cm, Artipoli, Art Amsterdam 2011

antiek & kunstniJverHeid

• Tableaubesteeduitgebreideaandachtaandekunsthandel

enkunst-enantiekbeurzenen-veilingeninbinnen-en

buitenland

design, multi- & crossmedia

• Productenuitdewereldvandesign,mode,horlogesen

juwelenwordeninverbandgebrachtmetdestijl

vaneenbesprokenkunstenaarofperiodeinde

kunstgeschiedenis

• Veelaandachtvoorfotografieenbouwkunstenookvideo-

eninstallatiekunstkomenaanbod

Welke liefhebber verlangt niet naar New York, het kloppend hart van de hedendaagse kunst-wereld? Wacht niet te lang met een bezoek, want er zijn redenen genoeg om juist nu te gaan. In maart worden The Art Show en The Armory Arts Week georganiseerd, met tal van beurzen en happenings. Tableau geeft 45 tips voor een geslaagde trip. Bereid je voor op een ware kunstmarathon...

art in the

Citynew york

TekST : ANjA freNkel foTo’S: CArolINe MeIjerS, ANjA freNkel e.A.

18

juli/augustus 2012 tableau Fine arts magazine | 55

Select Den Haag

p de hoek van het Noordeinde en de Oranjestraat, vlakbij het Koninklijk Paleis en het Lange Voor-hout, huist in een mo-numentaal pand Gale-rie De Twee Pauwen. Als uitgangspunt voor de zomertentoonstel-ling stuurde Lucas van

Hasselt van De Twee Pauwen alle kunstenaars waar de galerie een vaste band mee heeft het beroemde gedicht Herinnering aan Holland van Hendrik Marsman, ter in-spiratie. Alhoewel de buitenlandse kunstenaars het niet kenden, ontving Van Hasselt positieve reacties. ‘Vooral de Oost-Europese kunstenaars zijn gek op Nederland’, verklaart hij het enthousiasme. ‘Den Haag is alles wat hun eigen grote steden niet zijn. Het is hier vredig, het kunstklimaat is aantrekkelijk en ze vinden de Nederlan-ders heel open en aardig. Verder is Den Haag niet zo druk als Amsterdam en ligt de stad aan zee.’Aan de hand van Marsmans gedicht mochten de kun-stenaars maken wat ze wilden. Ze bleven volgens Van Hasselt allemaal trouw aan hun eigen stijl. Zoals de Roe-meense schilder Sami Briss (1930), die getrouwd is met een Nederlandse, maar sinds 1974 in Parijs woont en werkt. Hij zette zijn sobere kleurenpalet van blauwen en aardtinten in voor zijn En pensant à l’Hollande (van 24 juni t/m 26 augustus).Even verderop, aan Noordeinde 51, is de exclusieve in-terieurwinkel Artefortunata onlangs verbouwd tot een galerie met de nieuwe naam Broft/VanderHorst. ‘Begin juni zijn we officieel geopend’, vertelt Per van der Horst, die op deze plek de afgelopen drie jaar al bijzonder glas en design verkocht. Nu is hij een samenwerking aange-gaan met de Leerdamse glasgalerie Broft. ‘Naast glaskunst specialiseren we ons in moderne en hedendaagse schil-derkunst en fotografie’, vult hij aan. Op de eerste ten-toonstelling is werk te zien van schilder Wim Buitendijk in combinatie met Tsjechisch optisch geslepen glas van J. Frydrych, P. Mandl, J. Stohanzl, V. Janacek, P. Hlava en S. Grebenickova (t/m 22 juli).

Knippen en föhnenBij de buren, op nummer 57, confronteert Maayke Schui-tema het publiek in Galerie 2.0 met een tentoonstelling over vrouwelijk haar. De kunstenares: ‘Ons haar wordt geknipt, geföhnd, gekleurd en in modieuze kapsels gemo-delleerd. Haar zegt iets over karakter: donker is duister en aards, blond lichtzinnig en hemels, en krullend haar associëren we met levendig. In de pruikentijd droeg men het nepkapsel statig in pompeuze ijdelheid, tegenwoor-dig is al onze lichaamsbeharing gekapt en geschoren.’ In schilderingen en potloodtekeningen (gecombineerd met linoleumsnede) laat Schuitema zien hoe vrouwen

O

DEN HAAG‘Den Haag is in de zomer vooral van de toeristen’, hoor je vaak. Juist daarom valt er in de residentiestad de komende maanden veel te beleven, vooral in het historische centrum. Galeries haken in op de grote Israëls-manifestatie, terwijl Den Haag Sculptuur Zuid-Afrikaanse beelden in de buitenlucht plaatst.

TekST: MAAIke STAffHorST foToGrAfIe: HerMAn vAn HeuSDen

ZoMerS

››

> Galerie De Twee Pauwen

Samy Briss, En pensant à l’Hollande, bladgoud en olieverf op paneel, 35 x 47 cm, Galerie De Twee Pauwen

Wim Buitendijk, Nederland, nominale waarde 2 cent, 2002-3, eitempura op jute, 110 x 180 cm; Vlastimil Janacek, optisch glas, 2012, 45 cm hoog, Broft/Van der Horst

Muurfoto op het Noordeinde

Venetië is en overweldigende stad met een grote concentratie van eeuwenoude kunst-schatten. Het Canal Grande, het San Marc-oplein, de imposante palazzi, de ontelbare kerken en musea zijn op zich natuurlijk al de moeite waard. Behalve de officiële locaties van de biënnale, zijn er nog tientallen an-dere exposities en evenementen te vinden in de paleizen, kerken en steegjes van de stad (www.labiennale.org). Boeiend is te zien hoe oude architectuur en kunstschatten een dialoog aangaan met nieuwe, hedendaagse kunstwerken, zoals in het Palazzo Grassi op de Punta Dogana of in het Palazzo Fortuny. Vaak is een en ander nog mooier te bekijken vanaf het water.

San GiorGioDe grootste blikvanger van de Biënnale 2013 is het 11 meter hoge Breath 1, de opblaasbare replica van de marmeren Alison Lapper Preg-nant van de Britse kunstenaar Marc Quinn. Het was eerder te zien bij de openingscere-monie van de Paralympics 2012 in Londen. Het roze beeld staat vlak naast de ingang van de door Andrea Palladio in 1566 ontworpen basiliek San Giorgio Maggiore op het gelijk-namige eiland in de lagune recht tegenover het Piazza San Marco. Binnen in de kerk is het kunstwerk Perspectives van minimalistisch ontwerper John Pawson opgesteld. 3 In de kristallen lens, de grootste die Swarovski ooit vervaardigd heeft, wordt het gehele gewelf van het gebouw gespie-geld, als een eerbetoon aan de architectuur. De kerk bevat overigens een aantal opmer-kelijke schilderijen, waaronder de Getroonde Madonna met Heiligen (1708) door Sebastiano Ricci en van de beroemde maniërist Jacopo Tintoretto het Laatste Avondmaal (1592/4) en Het vallen van het Manna (1577). Langs de kleine haven op het Isola San Gior-gio Maggiore wijzen een aantal reusachtige bronzen schelpen 6 van Marc Quinn de weg naar de voormalige thuisbasis van de Vene-

tiaanse artillerie, nu het hoofdkwartier van de Fondazione Giorgio Cini. Zij laten totaal 50 kunstwerken van Quinn zien, waarvan 15 nieuwe. Schokkend, ontroerend, spectaculair, zoals we gewend zijn van de spraakmakende Britse beeldhouwer, die zich vooral bezig-houd met schoonheid en lelijkheid, het eeu-wige en het vergangkelijke.In de abdij van de San Giorgio Maggiore zijn 700 glazen bollen 2 te zien, stuk voor de stuk handgeblazen door Pino Signoretto, een van de glasblazers die op Murano wonen en wer-ken. Vanwege de gelijkenis met schitterende sneeuwballen ligt de benaming van deze in-stallatie voor de hand. Kwetsbaar maar won-derschoon. Net als de hele omgeving van Venetië.

uitzichtDe toren van San Giorgio Maggiore is een van de hoogste en maar weinig bezochte uitkijk-punten van de stad. Bovenin (met de lift) heb je niet alleen een fenomenaal uitzicht op het historische centrum, maar ook op de eilan-den in de lagune en de daarachterliggende Adriatische Zee. Niet nodig dus om in de rijen voor de Campanille op de Piazza San Marco te gaan staan. En er zijn nog een aantal rustigere plekken om van het onvolprezen Venetiaanse uitzicht te genieten:• Het terras op het dak van het Hotel Danieli biedt naast een fraai uitzicht op het water en de voor de San Marco gelegen eilanden, ook een fantastisch ontbijt, lunch en diner. www.danielihotelvenice.com• Aan de andere kant van het water heb je het mooiste zicht op San Marco en de boulevard vanaf het terras van de CIPS Club van het Ci-priani. Schitterend gelegen temidden van tui-nen op de punt van Giudecca, vlak tegenover Isola San Giorgio, is het befaamde hotel met voortreffelijke keuken zowel tijdens lunch als diner druk bezocht. Met transfer van de chi-que hotelboot vanaf San Marco. www.hotelci-priani.com

1

Wie op de hoogte wil blijven van de wereldwijde ontwikkelingen op het gebied van de moderne kunst, ontkomt niet aan de Biënnale van Venetië.

Doen! nog t/m 24 november. Tijdens de Biënnale is een bezoek aan de lagunestad extra bijzonder. Beste tijd om te gaan is overigens september

t/m november. Hierbij nog een aantal tips voor extra genieten.

Teks

T: W

alT

er D

e Vr

ies

fo

Tog

rafi

e: W

ou

Ter

Jan

sen

e.a

.

Venetië rondom de

biënnale

5

1

2

4

3

6

Londen , Saatchi Gallery

oude kunst-schattengaan een dialoog aan met nieuwe

september/oktober 2013 tableau Fine arts magazine | 63

Venetië rondom de Biënnale

Steeds meer verzamelaars van betekenis kiezen ervoor hun collectie aan het grote publiek te tonen. Niet in een museum, maar in de hectische omgeving van een hotel. De gasten beleven er de unieke ervaring wakker te worden tussen de Warhols, Hockney’s of naast een echte Tinguely. Tableau stelde een Top 20 samen van de meest kunstzinnige hotels van de wereld, van hedendaags hip tot ingetogen klassiek.

Slapen in een MuSeuMtekst: Walter de Vries Foto: lobby Chelsea hotel NeW york

18 | Tableau Fine arTs magazine sepTember/okTober 2013

boeken • beurzen • evenementen

KIOSK

Unseen Photo FairNa de zeer succesvolle eerste editie van de Unseen Photo Fair wordt reikhalzend uitgekeken naar de tweede editie van deze bijzondere fotografiebeurs. Steeds meer internationaal gere-nommeerde galeries nemen deel. Inmiddels zijn er 41 galeries geselecteerd uit 13 landen. Unseen richt zich nu ook nadruk-kelijk op nieuwe verzamelaars. Hiertoe wordt er een speciale collectie van werk uitgelicht dat te koop is voor bedragen onder de €1.000. Unseen is naast een beurs ook een festival en een ontmoetingsplaats voor kunstprofessionals en kunst-liefhebbers met een uitgebreid nevenprogramma: van lezin-gen en debatten in de Unseen Speakers’ Corner, tot films in de Unseen Cinema en speciale tentoonstellingen (Unseen Exhibi-tion, Unseen Collection, Bright Young Things Pavilion en Foam Magazine Talent Exhibition.) Bezoekers worden uitgedaagd mee te doen aan spectaculair fotoproject van undercover kun-stenaar JR. Hij is bekend om zijn levensgrote portretten van inwoners van steden waarmee hij gebouwen en straten be-plakt. Mensen die normaal gesproken anoniem blijven krijgen hiermee letterlijk een gezicht. Meer dan 150.000 mensen uit meer dan 100 landen werden al deel van Inside Out. Nu is het de beurt aan de bezoeker van Unseen in Amsterdam. De spe-ciale fotostudio-bus waarin het publiek zich kan laten portret-teren is voor het eerst te zien in Europa. De portretten worden direct op groot posterformaat afgedrukt en aan de tentoon-stelling toegevoegd. Zo worden de bezoekers onderdeel van een steeds groter groeiend kunstwerk.

26 t/m 29 september, Gashouder, Westergasfabriek, www.unseenamsterdam.com

Deze Londense beurs geeft een hedendaags perspectief op kunst door de eeuwen heen. Gelijktijdig met en op loopafstand van de spraakmakende beurs voor eigentijdse kunst Frieze London, trekken de twee evenementen in het decor van Regent’s Park samen liefheb-bers en verzamelaars van zowel hedendaagse als historische kunst. Victoria Sidall, directeur van Frieze Masters, hoopt hiermee verza-melaars van hedendaags kunst te interesseren voor kunst van voor 2000 en andersom en spreekt van ‘crossover verzamelen: historisch ontmoet modern’. Een belangrijke inspiratiebron voor de beurs was de ‘ontdekking’ dat veel hedendaagse kunstenaars juist hun inspira-tie halen uit kunstwerken en kunstenaars uit eerdere perioden. De tweede editie van Frieze Masters is in ieder geval een zorgvuldig geselecteerde presentatie van ongeveer 120 van ‘s werelds meest toonaangevende handelaren in kunst van de klassieke oudheid en oude meesters tot en met kunst uit de 20ste eeuw. Het deelnemersveld omvat een variëteit aan specialisten in bijvoorbeeld Oceanische kunst, tapijten en miniaturen uit India. Er zijn zo’n 15 lan-den vertegenwoordigd. Een sectie van de beurs is gewijd aan solo-presentaties. In Spotlight worden werken van 20ste-eeuwse kunstenaars gepresenteerd uit 14 landen: Oostenrijk, Argentinië, Benin, Brazilië, Egypte, Frankrijk, Duitsland, India, Italië, Libanon, Servië, Zuid-Afrika, het Verenigd Koninkrijk en de VS. Wat betreft kwaliteit zijn Frieze London en Frieze Masters niet te missen hoogtepunten op de internationale kunstagenda.

17 t/m 20 oktober, www.friezemasters.com

FRIEZE MastERs

eer dan een halve eeuw nadat zijn werk voor het laatst is ge-toond in Nederland, zijn de confrontrerende portretten van de Oostenrijkse Schilder Oskar Kokoschka (1886-1980) dit najaar te bewonderen in Museum Boijmans Van Beuningen.

Kokoschka staat bekend om zijn woeste portretten. Als enfant terrible en stadgenoot van Gustav Klimt en Sigmund Freud, inspireerde hij generaties kunstenaars. Voor de grote overzichtstentoonstelling dit najaar in Rotter-dam zijn honderdvijftig schilderijen en tekeningen ingevlogen uit internati-onale topcollecties van Praag tot Londen en van Washington tot Parijs. Aan de hand van acht thema’s geeft Oskar Kokoschka - Mensen en beesten een prachtig overzicht van het fascinerende werk van dit genie. Geniet van deze tentoonstelling in combinatie met een overnachting in het prachtige Bilderberg Parkhotel in het hart van centrum Rotterdam. Bilder-berg Parkhotel en Museum Boijmans Van Beuningen bieden u echter nog meer kunstvoordeel. U ontvangt twee entreekaarten voor de kunstbeurs PAN Amsterdam (24 november t/m 1 december 2013), waar een uitgebrei-de Kokoschka-route te volgen is.

Dit arrangement is beschikbaar in de periode van 21 september 2013 t/m 19 januari 2014 op basis van beschikbaarheid. Prijs is exclusief 4.5 % city tax. Dit arrangement kan niet worden gecombi-neerd met andere kortingsacties.

Inhoud van dit arrangement• Overnachting in een comfortabele kamer voor 2 personen

• Uitgebreid Bilderberg Ontbijtbuffet

• Twee entreetickets voor de tentoonstelling Oskar Kokoschka - Mensen en beesten

• Twee entreekaarten voor PAN Amsterdam

Boek dit arrangement voor slechts €119 per nacht.Meer informatie en boeken via www.bilderberg.nl/kokoschka of telefonisch op 010 436 36 11.

Oskar KokoschkaKunstarrangement in Rotterdam

inclusief entree voor PAN Amsterdam

M

ExclusiefvoorTableau-lezers

Oskar Kokoschka, Liebespaar mit Katzen (detail), 1918, Museum Folkwang, Essen. © Fondation Oskar Kokoschka, Vevey

beurzen

11-13/10Art International zürich www.art-zurich.com

16-20/10 PAD London Art + Designwww.pad-fairs.com

17-20/10 Frieze Art Fair Londonwww.friezeartfair.com

17-20/10 Frieze Masters Londonwww.friezemasters.com

18-21/10 Multiplied 2013 LondonContemporary Art in editions Fairwww.multipliedartfair.com

18-27/10 Kunst-Messe Münchenwww.kunstmesse-muenchen.com

21-23/10 Show Off Pariswww.showoffparis.fr

24-27/10 FIAC Pariswww.fiac.com

24-27/10Slick Pariswww.slickartfair.com

24-27/10Cutlog Pariswww.cutlog.org

24-27/10The Affordable Art Fair Londonwww.affordableartfair.com

25-28/10ArtbO International bogotáwww.artboonline.com

25-31/10 The International Fine Art & Antique Dealers Show nYwww.haughton.com

31/10-3/11The Affordable Art Fair Amsterdamwww.affordableartfair.com

31/10-3/11ArT.FAIr Colognewww.art-fair.de

La cage dorée, 2012 © Carolle Benitah/Galerie Esther WoerdehoffJR, action at times square, nyc, 2013, © jr jr-art.net.

Pablo Picasso, Le peintre, 1967, courtesy of Richard Green Gallery

september/oktober 2010 tableau Fine arts magazine | 29

terugblik & vooruitblik

veilingen

het duurste liefje van picasso

teks

t: A

dri

e vA

n G

rien

sven

2

9

5

4

Pablo Picasso, Nude,

Green Leaves and Bust,

€ 128,5 miljoen.

Pablo Picasso, Angel

Fernández de Soto,

€ 42 miljoen.

Edouard Manet, Zelfpor-

tret, € 27 miljoen

Andy Warhol, Zelfportret

in lila, 1985, € 25,5 miljoen

Mark Rothko,

Untitled, € 24,7 miljoen

Henri Matisse, Stilleven

met bloemenvaas,

€ 22,5 miljoen.

Jasper Johns, Flag,

€ 22,5 miljoen

Andy Warhol, Silver Liz,

€ 14,4 miljoen

André Derain, Arbres à

Collioure , € 12,8 miljoen

Claude Monet, Effet de

printemps à Giverny,

€ 12 miljoen.

duurst geveilde kunstwerken zomer 2010:

10

23456

789

10

1

1

3

1

2

6

4

5

10

7

8

9

De stuwende lijn omhoog van de topveilingen kreeg in juli een gevoelig knikje omlaag. Vrij onvoorzien, want alle succes had de afgelopen zes maanden tot een euforie geleid, ondanks euro-crisis en beursflauwte. Er gloorde weer een gouden toekomst, nee, ze leek al aangebroken, want in New York werden in mei de sterren van de hemel geboden. Zou Londen dit deze zomer evenaren? Niet dus.

102 | Tableau Fine arTs magazine november 2013 november 2013 Tableau Fine arTs magazine | 103

Museum

shopping

Nog even van een mooie tentoonstelling nagenieten in de museumwinkel is voor de meesten een vast onderdeel geworden van een museumbezoek. Steeds meer musea proberen zich in het aanbod te onderscheiden en hebben nu zowel live als online aantrekkelijke winkels. In veel gevallen kunnen ze lokale designers en producenten artikelen laten vervaardigen tegen heel betaalbare prijzen.Zo vind je in de assortimenten van museumwinkels wereldwijd al snel iets bijzonders, voor jezelf of als origineel cadeau voor de komende feestdagen!

moma De MoMA Store is beroemd om zijn fantastische aanbod dat ze ook als een van de eersten op het web hebben gezet. Je kunt het zo gek niet bedenken of het is er. Stoelen, krukken, tafels, lampen, klokken en zelfs kussenslopen, fietsen en electroni-ca. Veel producten zijn van de beroemdste ontwerpers, die ook in de museumcol-lectie zijn opgenomen. Een opvallend ontwerp in dit digitale tijdperk is de Timor Perpetual Calendar uit 1967 van Enzo Mari. Nu een moderne klassieker ($225). Nieuw in het assortiment zijn kussenhoezen met patronen ontworpen door onder anderen Charles and Ray Eames in 1947 ($150). www.momastore.org

scandinavischHet is niet verwonderlijk dat de museumwinkel van het Moderna Museet in Stockholm bij hun aanbod de nadruk legt op Scandinavische design. Beroemd keuken- en tafeldesign is er te koop, maar opvallend is het ruime aanbod speelgoed. Zo is er een leuke en kleurrijke herinterpretatie van het dominospel, een ontwerp van de Zweedse grafische designer Ingela P. Arrhenius (SEK 125).webshop.modernamuseet.se

winkelparadijs parijs De belangrijkste musea van Parijs hebben het grote aanbod van hun winkels op een geza-menlijke website gezet. In het assortiment van Centre Pompidou is een door Jean Widmer ontworpen hip armbandje waarin het door hem ontworpen logo van het museum in zilver is verwerkt (€91). Op de bestsellerlijst van het d’Orsay staat een replica van de bekende ijsbeer van François Pompon uit 1922 (in twee maten €190/498). Het Musée d’Arts Decoratifs heeft een beeldschone winkel op Rue de Rivoli 107 en een eigen website. www.boutiquesdemusees.fr, www.lesartsdecoratifs.fr

v&a T/m 14 januari presenteert het Victoria & Albert Museum de tentoonstelling Pearls. En wat je bij dit museum kan verwachten, bieden ze in de museumwinkel weer een scala aan producten rondom het thema van de exposi-tie. Zo is er een potlood met een parel aan het uiteinde (£2) of een collier (een van de vele soorten en maten) vervaardigd van goudkleu-rige zoetwater keshi parel (£975), beide zijn speciaal voor deze tentoonstelling gemaakt. www.vandashop.com

viTra miniaTurenElke bezoeker aan het Vitra Design Museum zal in de collectie van meer dan 100 stoelen er zeker een naar zijn smaak kunnen vinden. Heb je er geen plek voor je favoriet, of vind je het meubel te duur, dan is er altijd nog de collectie miniaturen. De tot in het kleinste detail met de hand nagemaakte stoeltjes zijn gewilde collectors items. De miniaturen zijn gemaakt onder licentie van de ontwerper of de nabestaanden. Bij de vervaardiging wordt vaak nog samengewerkt met de designer (prijzen vanaf €29). Een topcadeau!www.design-museum.com

››

april/mei 2013 tableau Fine arts magazine | 111

Tentoonstellingsagenda / Calendar

april/meiVanFrom

T/mThrough

VanFrom

T/mThrough

AlmereDe Paviljoens

AmersfoortMuseum Flehite

AmstelveenCobra Museum

Museum Jan van der TogtAmsterdamAllard Pierson Museum

Amsterdam MuseumBijbels MuseumFOAM - Fotografie-museum

Hermitage Amsterdam

Huis Marseille - Mu-seum voor FotografieJoods Historisch MuseumHet RembrandthuisRijksmuseumStedelijk Museum

Tassenmuseum HendrikjeTropenmuseum

Van Gogh Museum

Museum Van LoonApeldoornCODA

Paleis Het Loo Nationaal Museum

ArnhemMuseum voor Moderne Kunst

AssenDrents Museum

BarneveldVeluws Museum NairacBerg en DalAfrika MuseumDeurneMuseum De Wieger DelftMuseum Het Prinsenhof DeventerHistorisch Museum

SpeelgoedmuseumDordrechtDordrechts Museum

EeldeMuseum De BuitenplaatsEindhovenVan Abbemuseum

People can only deal with the fantasy when they are ready for it. Aankopen.It’s an ongoing process. Ontwerpers voor De Pavil-joens 2001-2012.

Loes ten Anscher: Aegtensteen. Gevelsteen voor KunstVaarRoute 2013.Tijdloos Eigentijds: Kunstenaars kijken naar oude meesters.Annemieke Harkema: Wad getekend.

Michael Tedja: Snake. Selectie tekeningen en schilde-rijen van de laatste tien jaar.Armando vs Armando. Recent werk van Armando (1929).Ans Wortel (1929-1996). Overzichtstentoonstelling.

Troje. Stad, Homerus en Turkije. De Trojaanse wereld aan de hand van topstukken uit Turkse archeologische collecties uit Istanbul, Ankara en Çanakkale (locatie van Troje). De Gouden Eeuw, proeftuin van onze wereld. Divine Surprise! Het vrouwelijke in God.Foam 3h: Sara Cwynar - Everything In the Studio (Destroyed). Fotografie en installaties.Foto Galatasaray - de fotostudio van Maryam Şahinyan.Peter de Grote. Tentoonstelling over Peter de Grote (1672–1725), de vernieuwer van Rusland.Van Gogh uit het Van Gogh Museum. Power/Prix Pictet 2012.

Beestenboel. Dieren in de kunst.Philip Mechanicus. Fotografie.Langs Amsterdamse Grachten. Opening. Aernout Mik: Communitas. Overzichtstentoonstelling.Guido van der Werve: Nummer veertien, home. Lucy McKenzie. Trompe l’oeil.Vilten tassen van Japanse ontwerpster Kimie Yagi.Schooltassen.Onverwachte ontmoetingen. Verborgen verhalen uit eigen collectie.Vincent. Het Van Gogh Museum exposeert in de Hermitage Amsterdam.Adriaan Dortsman (1635-1682): de ideale gracht.

Wouter van Reek: Keepvogel en Kijkvogel - in het ritme van Mondriaan.Sjoerd Buisman. Tekeningen en sculpturen. Pieter Puype: een Zeeuwse beeldhouwer in Apeldoorn.Beeld van Beatrix. Portretten van de koningin, ge-maakt door amateur- en professionele kunstenaars.Meesters uit het Mauritshuis.

Female Power: Matriarchaat, spiritualiteit & utopie.De kamers van Piet Paris. Mode-illustraties.Fiona Tan: Disorient. Filmproject.Gelders Balkon 19 Cindy Moorman (loskomen). Verzameling van diverse werken in combinatie met performances.

De Sovjet Mythe. Socialistisch realisme 1932-1960.Herman van Hoogdalem: gezichten van dementie.Samen en alleen. Leven in Rusland van 1900 tot nu.Thijs Jansen: Ik ben er even niet. Figuratieve schilderijen.

Feest! Schilderijen, tekeningen, grafiek van Martin Monnickendam ((1874 -1943).

Josiah Onemu - Beelden van een bruggenbouwer.

Figuratief expressionisme uit de collectie Govers.

Delfts Blauw. Kunst of Kitsch?

Geknoopt en geweven. Geschiedenis van de Deventer tapijtfabrieken.LEGO.

Leonardo’s leerling. Tekeningen van Jan van der Kooi.Willem II: Koning en verzamelaar.

Niels Smits van Burgst: Going nowhere East. Over-zicht schilderijen.

Sheela Gowda: Open Eye Policy. Retrospectief van de veelgeprezen Indiase kunstenaar Sheela Gowda (Bhadravati, Karnataka, 1957).

30-06

30-06

24-05

02-06

02-06

26-05 02-06 21-04 05-05

31-12 25-08 16-05

12-05

13-09 25-04 16-06 01-09 24-05 27-10 26-0513-04 25-08 28-0420-04 22-09 05-05 15-09 14-07

25-04 08-06

21-07

30-06 30-06

20-05

30-03/’14 20-0512-05 04-08 12-05 19-05

09-06 19-05 09-0625-05 15-09

11-05 21-09

03-11 09-06 01-09

19-05

15-09

28-04 31-05 18-05 27-05

EnschedeRijksmuseum Twenthe

GorinchemGorcums Museum

’s-GravenhageFotomuseum

GEMGemeentemuseum

Grote Kerk

GroningenGrafisch MuseumGroninger Museum

Noordelijk Scheep-vaartmuseumHaarlemFrans HalsmuseumDe HallenHistorisch Museum

Teylers Museum

HeerenveenMuseum Belvédère

HeerlenSchunckHeino/WijheKasteel Het Nijenhuis

‘s-HertogenboschNoordbrabants Museum

HoornWestfries Museum

KampenStedelijk Museum LarenSinger Museum

LeerdamNationaal Glasmuseum

LeeuwardenPrincessehof LeidenDe Lakenhal

Rijksmuseum van Oudheden

Museum Volkenkunde

Jewyo Rhii: Walls to Talk to. Sculpturen en installaties.12 + 12: Wijn en dromen der kunst. 12 kunstenaars uit Nederland en 12 uit Rusland vervaardigden een boek dat is gebaseerd op twee oude begrippen uit de beeldende kunst: het Apollinische en het Dionysische.Lissitzky - Kabakov: Utopie en werkelijkheid.

Het ideaal als werkelijkheid: Landschappen uit Mauritshuis en Rijksmuseum Twente.

Zwart & Wit / Black & White. Dertig kunstenaars laten de mogelijkheden zien met deze ‘kleuren’.

Ja Natuurlijk. Hoe kunst de wereld redt. 80 kunste-naars laten verrassende partnerschappen zien tussen mens, natuur en techniek.Ja Natuurlijk. Hoe kunst de wereld redt. Gustave Caillebotte (1848-1894). Een impressionist en de fotografie.Herkomst: Ivo Bouwman. 40 jaar kunsthandelaar.Draadglas: Venetiaans glas met witte en kleurige draden. Karla Black. Installatie en 8 kleinere werken.Luc Tuymans: grafisch werk 1989-2012.Meesters uit het Mauritshuis.Het wonder van Delfts Blauw.Ja Natuurlijk. Hoe kunst de wereld redt. Constantijn en Christiaan Huygens: Een Gouden Erfenis.

Max Kisman: Beeld - Taal.Nordic Art: The Modern Breakthrough. Noord Euro-pese schilderkunst uit de 19de en 20ste eeuw.Vrouwen van de Revolutie - Rusland 1907-1934.Fuck off. Part II. By Ai Weiwei, Feng Boyi, Mark Wilson. China na de millenniumwisseling.From Sint-Petersburg with Love. Werken van acht Nederlandse en acht Russische kunstenaars.

Keith Edmier. Solotentoonstelling beelden.Russische videokunst.Speelgoed verzameld.Anton Heyboer: De Haarlemse jaren.Alledaagse Sprookjes. Fabels en legenden op munten en penningen.Rozen van Redouté. Overzicht van de tekeningen van Pierre-Joseph Redouté (1759-1840): ‘Rembrandt van de rozen’, ‘Rafaël der bloemen’.Hollandse meesters uit New York: De collectie Cle-ment C. Moore. Een collectie 17de-eeuwse Holandse tekeningen.

Jan Mankes (1889-1920): In beeld en woord.Paula Modersohn-Becker (1876-1907): Ein Wunder-land, ein Götterland.

Aad de Haas: Passie.

Hieron Pessers (1939-2004): Dolce vita. Vierentwintig monumentale schilderijen.

The Moonlight Garden: 30 jaar Marc Mulders.Pieter Saenredam in Den Bosch. Stadsgezichten en kerkinterieurs.Brabantse Nieuwe: Marina Višić. Abstracte en monu-mentale werken van duizenden gekleurde draden.Co-evolution: Kiki van Eijk en Joost van Bleiswijk.Hedendaags design.

Rembrandt in zwart-wit. Overzichtstentoonstelling met meer dan 100 etsen.

Frans Franciscus. Tekeningen en schilderijen.

Cobra tot Dumas: de Collectie De Heus-Zomer.Hollands impressionisme. Een onbekende. Neder-landse topverzameling.

Copier: een nieuw leven. Overzicht van zijn meest artistieke en experimentele periode (1979-1991).Brigitte Kleyn-Altenburger: Tale Telling Glass.

Het mysterie Ming. Chinese keramiek.

Wereldschatten! Ontdek de collectie van de Universi-teit Leiden.Machtige glazen. Gebrandschilderd glas uit eigen collectie. Middeleeuws chic. Sierbeslag op riemen en tassen (1300-1600).Couperus en de Oudheid.Mummiekisten van de Amon-priesters.Een huis vol Indonesië. Het mooiste uit de Collectie Liefkes.

12-05 05-05

28-04 01-09

19-05

16-08

01-09 20-05

12-05 09-06

21-04 02-06 01-06/’14 31-12/’14 30-0825-04 28-08 16-06 05-05 18-0826-05 17-11

05-05

26-05 26-05 19-05 19-05 08-09

05-05

12-05

19-05 09-06

26-05

25-08 25-05 22-0925-05 21-07

25-05 14-07 25-05 18-08

28-07

16-06 20-0530-05 25-08 01-06

22-09 27-10

12-05 18-08 19-05

25-0819-04 15-0909-05 21-07

VanFrom

T/mThrough

VanFrom

T/mThrough

Nog tot en met 6 juni te zien in het Gemeentemuseum Den Haag: Luc Tuymans, Sus-pended, 1989, 60 x 40 cm, olieverf op doek, coll. Dirk & Carla Schutyser, Gent

››

reizen

• Steden-enlandenspecialsmettipsvoorreisenverblijf

wereldwijd:musea,galeries,ateliers,bezienswaardighe-

den,hotels,restaurants,café’senwinkels

service pagina’s

• Highlightsmuseumtentoonstellingen,galerie-exposities,

enveilingenmetbijdragenvaneigencorrespondentenin

debelangrijkstekunstcentra,waaronderParijs,Brussel,

LondenenNewYork

• Boekbesprekingen,lezersaanbiedingen,shopping,

connaisseursquiz

• Nieuweontwikkelingenentipsophetgebiedvanbeheer

enbehoudkunstwerken

• Completetentoonstellingsagenda

33ste jaargang nr. 1 - februari/maart 2011

33ste Jaargang nr. 1februari 2011

Tableau

STADSGIDSNEW YORK

MODERNIST LUCASVAN LEYDEN

GROOT VERZAMELAAR VAN CALDENBORGH

TEFAF 2011 ONTHULLINGEN

DEFCAROCoverFEb2011.indd 1 10-03-11 11:04

36ste Jaargang nr. 2april/mei 2014

Adviesprijs: € 9,95

gerrit douberoemder dan

rembrandt

zwagermankiest kunst in

dialoog

lille/rijselmetropool

bomvol kunst

de schreeuw vanfrancis baconhighlights in brussel • londen • parijs • new york

WERF APRIL 2014.indd 3 02-04-14 14:32

33ste jaargang nr. 6 - december 2011/januari 2012

ERWIN OLAF MAAKT

HISTORIE

33ste Jaargang nr. 6december 2011/januari 2012

Adviesprijs: € 9,95

PAUL KLEEINSPIRATIEBRONVAN COBRA AAN TAFEL! FEESTVIEREN IN DE GOUDEN EEUW

PARIJS DANST IN HET CENTRE POMPIDOU

WEENSE VROUWENDE LIEFDES VAN GUSTAV KLIMT

Tableau

AH.CoverDECDEF2011.indd 13 22-11-11 15:44

36ste Jaargang nr. 4september/oktober 2014

Adviesprijs: € 9,95

Tableau

'the good, the bad & the Ugly' van

marlene dUmas

46 highlights

in binnen- en bUitenland:van rothko tot Zero

Unseen 2014fotofeest voor verZamelaars

thee in trekvormen van een traditie

the hagUe internationalhet haags initiatief

34ste jaargang nr. 6 - december/januari 2012/2013

topcollectievan appel tot dumas in het singer

rijksmuseumwarmt zich op voor de grand opening

reis om de wereld in

80 winter 34ste Jaargang nr. 6december/januari 2012/2013Adviesprijs: € 7,50

highlightsNEWCAROanCoverDEF DEC-JAN 2012.indd 2 15-04-13 21:25

www.tableaumagazine.nl