9 38e jaargang 1994

november

ISSN 0009 - l3l6

370

Kwaliteit is ons doel .

• ,

Ervaren kwekers staan op

I

Amycel voor optimale kwaliteit. Want Amycel is de maatstaf waaraan alle andere broedprodukten worden

afgemeten.

Alleen Amycel heeft exclusieve onder­zoek-en produktiefaciliteiten .. . ongeëvenaarde ervaring als het meest vooraanstaande bedrijf in de broedindustrie .. . eersterangs testpro­cedures ... en het beste klantenser­vice-programma in deze bedrijfs-tak.

Kweek met Amycel-met vertrouwen.

Dan bent u zeker van:

• de kwaliteit die u eist • de service die u verwacht • de betrouwbaarheid die

u wenst

U kunt rekenen op Amycel

Amycel Distributie voor Noord-West Europa:

Amycel B.V. • Sleestraat 14 e 6014 CA e lttervort

Tel: (31) 04756-6225 e Fax: (31} 04756-6385

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9) 371

DE CHAMPIGNONCULTUUR Redactie: L.J.L.D. van Griensven {Proefstation) J.P.G. Gerrits {Proefstation) P.M. Schaper L.G.J. van Horen (IKC afdeling Champignonteelt) J. van de Geijn {IKC afdeling Champignonteelt) G. van Megen-Boekestijn {Centrum voor Champignonteeltonderwijs) Administratie en redactie­medewerker: Mevr. C.A.B.M. Simons-Vollebergh

Postadres: Postbus 6042 5960 AA Horst Telefoon 04764- 1944 Telefax 04764- 1567

Rabobank Reuver: 14.36.13.049 Giro van de bank: 10.49.111

Verschijnt tien maal per jaar.

Advertentietarieven op aanvraag.

Abonnementen Abonnementsgeld binnenland: Individueel f 100,-- per jaar. Tweede abonnement op eenzelfde adres f 75,-- per jaar. Losse nummers f 10,--. Bedragen exclusief b.t.w.

Abonnementen buitenland. Individueel f 145,-- per jaar. Luchtpost f 180,-- per jaar.

Een nieuw abonnement kan op elk gewenst moment ingaan. Voor het resterende deel van het jaar wordt een evenredig deel van de abonne­mentsprijs in rekening gebracht. Het abonnement kan tot één maand voor het begin van het nieuwe abonnementsjaar schriftelijk worden opgezegd Ganuari).

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van Bromyc b.v.

No part of this journal may be copied without written permission. All rights reserved by Bromyc b.v.

Druk: Drukkerij Smits, Horst.

Een voorbeeld van clustervorming. Door clusters op sterk water te bewaren ont­staat goed vergelijkingsmateriaal.

Bijvoeden en plastic in relatie tot het stikstof- en vochtgehalte van door­groeide compost

In het artikel op pagina 381 en volgende wordt aandacht besteed aan de invloed van het stikstofgehalte van de compost op het effect van bijvoeden en van het vochtgehalte op het effect van plastic. Verder komt de vraag aan de orde of er een samenhang tussen beiden bestaat.

Open Dagen Proefstation 1994

De Open Dagen van het Proefstation, gehouden op 12, 13, 19 en 20 oktober jongstledén, boden voor belangstellen­den een interessant en gevarieerd pro­gramma. Zaken als indoor compost, clustervorming, gewasbescherming en de problemen rond het gebruik van prochloraz kwamen aan de orde. Zie het verslag op pagina 389 en verder.

Ontwikkelingen in de veilingafzet

Het artikel op bladzijde 395 en volgende gaat over de handel in champignons, de ontwikkeling van de veilingafzet en geeft een overzicht van de klokprijzen.

( - 9- ) In dit nummer:

373 Ideetje?

375 Nieuws en Commentaren

381 Bijvoeden en plastic in relatie tot het stikstof- en vocht-gehalte van doorgroeide compost

389 O~en Dagen Proefstation 1 94

395 Ontwikkelingen in de veilingafzet

396 Vraag en aanbod

401 Landbouwtelling 1994 Cijfers over champignonteelt

402 Belangrijke adressen

372

TECHNISCH INSTALLATIE- EN VERKOOPBUREAU

Landelijk ert<end: Gasfitterbedrijf I Waterfittersbedrijf I Constructlewerken I Champlgnonmachines- en benodigdheden I Electrotechnlsch Installatie- en Reparatiebedrijf I Centraal verwarmlngs Installatiebedrijf

Bremweg 2- 5961 NE HORST- Tel. 04709-83359-83333- Fax 04709-83543

Voor totale klimatisering en mechanisatie

Deze klimaatcomputer is bij iedere cel instel­baar en ook vanaf kantoor en woning, indien men dit wenst (d.m.v. Personal Computer, beeldscherm, keybord en printer).

Wij zijn ook in staat uw bedrijf de eerste tijd vanaf ons kantoor via de computer te volgen en van advies te dienen.

Limbraco b.v. ontwerpt, fabriceert en installeert voor U de totale klimaatbe­heersing alsmede stoom-, verwar­ming-, elektro- en koelinstallaties.

Wij ontwikkelden speciaal voor U de zeer gebruiksvriendelijke Limbraco klimaatcomputer.

-... . 11 ---••

• •• ... - u ....... F]i"f~

...". ... ·-~;.-

[ •

Verder omvat ons programma alle ver­dere benodigdheden voor uw bedrijf zoals: stellingen, deuren, treklieren, ent-aandrukmachines, opruw- en egaliseermachines, bijvoedwagens en verdere benodigdheden.

Vraag vrijblijvend informatie.

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9) 373

Ideetje?

L.J.L.D. van Griensven, Proefstation voor de Champignoncultuur, Horst

In de afgelopen week ben ik betrok­ken geweest bij de beoordeling van de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek van een grote buitenland­se onderzoeksinstelling. Het onder­zoek had betrekking op het gehele terrein van de tuinbouw en het insti­tuut waar het om ging was na een pro­ces van fusie en verzelfstandiging be­zig zich een plaats te verwerven in de markt. Het proces was gepaard ge­gaan met een ingrijpende reorganisa­tie en met uitstoting van grote aantal­len werknemers. Er was een instituut overgebleven met 700 werknemers en onderzoek dat varieerde van fun­damenteel via strategisch naar prak­tijkonderzoek. De financiering ge­schiedde voornamelijk door het Mini­sterie van Landbouw en een organisa­tie ter bevordering van de weten­schap. De heffingen opgelegd aan te­lers maakten slechts een klein deel uit van het exploitatiebudget

Alle onderzoeksgroepen en alle pro­jecten moesten beoordeeld worden op hun wetenschappelijke kwaliteit, produktiviteit in termen van publika­ties en in geval van het toegepaste onderzoek op de bruikbaarheid voor de doelgroep. We zijn daar met twee groepen van acht experts gedurende een week van 's ochtends acht tot 's avonds acht mee bezig geweest. Aan het einde van de week lag er een con­cept rapport, dat in de komende we­ken zijn uiteindelijke vorm moet krij-

ge n en dan gebruikt kan worden voor verdere aanscherping van de pro­grammering.

Ik heb het een buitengewoon inspire­rende week gevonden, niet alleen vanwege de kwaliteit van veel van het onderzoek, maar ook omdat daar het gehele scala van tuinbouwonderzoek integraal gepresenteerd werd. Met name de inzet om het gebruik van ge­wasbeschermingsmiddelen terug te dringen was groot en de resultaten van dat onderzoek waren indrukwek­kend. Dat had niet alleen van doen met resistentieveredeling en met de biologische bestrijding van ziekten en plagen maar ook met het begrijpen van biologische evenwichten in de di­verse produktiesystemen en met het gebruik van die kennis. Te veel om op te noemen en te gespecialiseerd om er hier in het kort op in te gaan.

In Nederland is de inzet in hetzelfde soort onderzoek zeker zo groot, om­dat wij een aanzienlijk hogere produk­tie aan tuinbouwge wassen hebben dan de meeste buitenlanden en wij dat bovendien op een veel kleinere oppervlakte doen met als gevolg dat hier de problemen rond gewasbe­schermingsmiddelen dieper grijpen dan elders.

Dat alles speelde door mijn hoofd toen ik afgelopen zondag het pro­gramma "Vroege vogels " op de radio

beluisterde. Een programma dat op weergaloos subjectieve wijze de el­lende van het milieubederf weet te mengen met zo aangename barokmu­ziek, dat ik het niet uitzet. Nooit een positief woord voor de grote inspan­ningen en de buitengewone presta­ties die in ons land geleverd zijn om ook hier gebruik van bestrijdingsmid­delen drastisch terug te dringen, waardoor de verkommering van het milieu door de (te) goedkope produk­tie van groente en fruit met succes wordt tegengegaan.

Het duo Kosterman/de Wijs doet mij denken aan de vastenpredikers die ons vroeger hel en verdoemenis voor­spelden als wij niet terstond het rech­te pad weer bewandelden. Feilloos konden zij dat ons, onnozelen, voor­houden, sprekend op gezag van God en aan de hand van de H. Schrift. Ook toen werd de ellendige boodschap af­gewisseld met prachtige muziek. De boetepreek van weleer in een mo­derne jas. Ex cathedra, geen relative­ring, volgens het nieuwe e vangelie van Lucas (Reinders).

Het zou passend zijn om een ander ra­dioprogramma te maken met aange­name muziek en positief nieuws, zo­dat sluimerend Nederland in opge­wekte stemming de nieuwe week te­gemoet kan gaan. Een ideetje voor de KRO met voorzit­ter Braks, we llicht?

Advertentietarieven en abonnementen 1995 Abonnementen

Abonnementen in Nederland zijn verkrijgbaar voor I 100,· per jaar. Een tweede abonnement op eenzelfde adres bedraagt f 75,· per jaar. losse nummers zijn verkrijgbaar voor I 1 0,·. De abonnementstarieven zijn exlusief btw. Een abonnement voor het buitenland kost f 145, · (luchtpost I 180, ).

Hele pagina Tweederde pagina Halve pagina Eenderde pagina Eenzesde pagina

{zetspiegel 183x253 mm) {zetspiegel 183x 165 mm) {zetspiegel 183x 125 mm) {zetspiegel 183x82 mm) {zetspiegel 89x82 mm)

Advertentietarieven

I 600,· I 425,· I 300,· I 225,· I 150,·

Voor advertentie·abonnemenlen · in minimaal 1 0 opeenvolgende num· mers een advertentie van helzelfde formaat · gelden de volgende tarieven:

Hele pagina I 500,· Tweederde pagina I 350,· Halve pagina f 275,· Eenderde pagina f 200,-Eenzesde pagina I 125,·

374

Gespecialiseerd in koelinstallaties voor champignonkwekerijen

-Freon directsysteem - Koudwaterkoeling - Koelcel len met natte of droge koeling

Diverse referentie-adressen van deze systemen op aanvraag.

Graag informeren wij u wat in uw bedrijf het beste past.

KOEL TECHNISCH BUREAU BRABANT BV KOEL TECHNISCH BUREAU BRABANT BVBA De Lind 9, 4841 KC Prinsenbeek Ekeren (B) Tel. 076- 41 40 70 Fax 076- 42 03 78 Tel. 011 - 66 52 01

Champignons moeten zich thuisvoelen ...

Weerens Bouwbedrijf voelt zich als geen ander thuis in de bouw van praktische

gebouwen voor de champignonteelt.

Prefab bezinkput van .beton voor champignonteeltbedrijven.

- Voldoet aan de wettelijk gestelde eisen.

Specialisatie: • tunnelsystemen • kweekgebouwen

bouwbedrijf bv

~~ mc:J

amentstraat 15 -17, 6039 RA Stramproy telefoon 04956 -1285, telefax 04956 -1692

voor het repareren van uw Champignondoeken VERKOOP

- Is gemakkelijk verplaatsbaar bij bedrijfsuitbreiding Nlcolon Champignondoeken Afdekdoeken Tunnelmatten

of aanpassing. - Is op elke willekeurige plaats aan te brengen. - Het is een duurzaam product. - Gegarandeerd waterdicht. - Onder normale omstandigheden in minder

dan 2 uur te plaatsen.

~.T.Tr~J.ïr/1 steengoed

Floreffestraat 109, Postbus 52 5710 AB SOMEREN Telefoon 04937-91457, Telefax 04937-93827

tegen concurrerende prijzen.

Agrarisch hulpbedrii•

J.P. CREEMERS Wanssumseweg 19, Oostrum Telefoon 04784 - 2956 Telefax 04784 - 2839

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9)

Nieuws en Commentaren

Onderzoekrapport schetst somber perspectief voor Nederlandse agro­sector

De concurrentieposit ie van de Neder­landse agrosector (primaire rroduk­tie, handel en verwerking) za verder verslechteren. Dat komt doordat de sector niet adequaat reageert op de wijzig ingen d ie zich in de markten vol­trekken. Dat is de voornaamste con­clusie van een internationaal vergelij­kend onderzoek naar de concurren­tiekracht van de Nederlandse agro­sector. Op 11 oktober jongstleden presenteerden de onderzoekers hun bevindingen, d ie zijn neergelegd in het rapport "De markt gemist? " . Het onderzoek is verricht door onder­zoeksbureau A.T. Kearney in opdracht van het minist erie van Landbouw, Na­tuurbeheer en Visserij (LNV). De stu­d ie maakt deel uit van het strategi­sche project ORCA (Oriëntatie op concurrentieposit ie agrosector). Minister Van Aartsen van LNV vindt het rapport een goed aanknopings­punt voor een st rat eg ische heroriën­tatie binnen de agrosector. De bevin­d ingen van A.T. Kearney kunnen daarvoor een krachtige impuls zijn. Het beeld dat het rapport naar voren b rengt is naar zijn oordeel zorgwek­kender dan tot dusverre werd aange­nomen. De uitgevoerde concurrentie­analyse zal worden gebruikt bij de ontwikkeling van het overheidsbeleid. In een brief aan het bedrijfsleven, de consumentenorganisaties en de orga­nisaties op het gebied van natuur en milieu vraagt de minister om mee te denken over "een offensief beleid " voor de komende regeerperiode. Van Aartsen heeft het rapport ook aange­boden aan de Stichting Ter Zake, als een nuttige bijdrage aan de d iscussie over de toekomst van land- en tuin­bouw.

Het onderzoeksbureau stelt vast dat de verdring ing op de Europese mark­ten toeneemt. Op de voor Nederland belangrijke Europese markten stag­neert de vraag: naar verwachting zal de consumptiegroei van de afgelopen

twintig jaar in de komende twee de­cennia halveren. Daartegenover staat een stijgend aanbod, veroorzaakt zo­wel door de voortgaande stijging van de produktiviteit als door nieuwe toe­treders op de markt. Door de recente GATI-akkoorden vermindert boven­d ien de bescherming van de Europe­se markt. Het afnemen van de export­restituties maakt het naar het oordeel van A.T. Kearney moeil ijker om naar niet-EU-markten te exporteren.

Bij de eenwording van de Europese markt werd het ontstaan van de " Eu­roconsument " voorspeld. Die b lijkt echter niet te bestaan. De verschillen tussen en binnen de Europese mark­ten zijn g root. Er is sprake van een fragment atie van afnemerswensen en de consument is mondiger en kriti­scher geworden. De variët eit in het assortiment is daardoor sterk toege­nomen. Zaken als gegarandeerde her­komst, regionale produkten, garan­ties voor dierenwelzijn en smaakdi­versificatie maken de markt minder doorzichtig dan vroeger. De sterke concentratie in de levensmiddelende­tailhandel en het toenemend gebruik van scanningtechnologie hebben ge­leid tot een veel stringentere stur ing van de assortimentssamenstelling, de kosten en de kwaliteit.

Het Nederlandse agro-assortiment is niet meegegroeid met deze markt­ontwikkelingen. Dit in tegenstell ing tot dat van belangrijke concurrent en als bijvoorbeeld Denemarken en Frankrijk. Was de Nederlandse agro­sector eerde'r het schoolvoorbeeld van efficiëntie en kwaliteit, nu is hij qua produkttypering t erechtgeko­men in het "d iscount segment". Doordat ook de d iscountklant zijn kwaliteitseisen in hoog tempo op­schroeft, dreigt Nederland nog meer terrein te verliezen.

De kloof tussen vraag en aanbod moet verholpen worden door ade­quaat t e reageren op de marktwen­sen. In de grote sectoren waarvoor een ongunstige marktpositie d reigt, is

375

echter sprake van structuren die snel­le, adequate reacties verhinderen. Die gaan namelijk op de korte termijn al­tijd ten koste van één van de betrok­ken partijen.

Zwaartepunt van het onderzoek van AT. Kearney is de analyse van de po­sitie van Nederlandse produkten op de internationale markt. Door verge­lijkingen met concurrerende landen binnen en buiten Europa is deze marktposit ie in kaart gebracht. Ver­vo lgens is t eruggeredeneerd naar de verschillende schakels in de produk­tieketen: verwerking, handel en pri­maire landbouwprodukt ie. Het onder­zoek strekt zich uit over een groot deel van de Nederlandse agrosector: snijbloemen, groenten, zuivelproduk­t en, consumptieaardappelen, var­kensvlees, plantaardig uitgangsmate­riaal (zaden}, vis en visprodukten. Snijbloemen en zaden scoren goed in de concurrentievergel ijking, maar ma­ken daarmee de slechtere kwalif ica­ties van zuivel, groenten en vooral var­kensvlees niet goed.

Het ORCA-project, waarvan de nu verschenen studie deel uitmaakt, heeft als doelstelllingen het ontwikke­len van een visie op de huidige inter­nationale concurrent ieposit ie, het ontwikkelen van aanbevelingen voor het versterken daarvan, het ontwikke­len van beleidsaanbevelingen en het op gang brengen van een verande­r ingsproces, gericht op implementa­t ie van de beleidsaanbevelingen. Bij het ontwikkelen van toekomstig beleid zullen overigens ook andere, nog te verschijnen, studies een rol gaan spelen. Te denken valt aan on­der meer "Landbouw 2015 " en "Vee­houderij na 2005" . (Persbericht ministerie LNV)

Commentaar vanuit CNC

De champignonsector: slagvaardige mensen Het sombere perspectief van het rap­port "De markt gem i st? " wordt door de CNC beslist niet onderschreven.

376

Dofra oogsthulpmiddel voor champignons. Dofra is erin geslaagd om een eenvoudig, uiterst efficiënt oogsthulpmiddel te ontwikkelen voor het oogsten van champignons. Het Dofra oogsthulpmiddel geeft een grote verhoging van de plukprestatie met behoud van de kwaliteit van de champignons.

Door het uitgekiende ontwerp is een ergonomisch en gebruiksvriendelijk oogsthulpmiddel ontstaan dat breed inzetbaar is. De maximale plukprestatie wordt bereikt door, naast de aanschaf van het oogsthulpmiddel, de organisatie rond het oogsten te optimaliseren. Zo kan een aanzienlijke kostprijsverlaging worden gerealiseerd.

vooruitstrevend en inzetbaar in nagenoeg alle bestaande situaties!

Dofra- leveringsprogramma champignonteelt • Watergeefapparatuur

van spuitwagen tot volautomatische systemen • Doekenpoetsmachines

voor o.a. teelt- en tunneldoeken • Oogsthulpapparatuur

van pluklorrie tot plukplateaus • Alcoa-aluminium stellingen

voor solide champignonkweeksystemen • Luchtwassers

voor verwijdering van ammoniak uit ventilatie­lucht van zowel kweekcel als tunnels

dofra bv horst • Nijverheidsstraat 11

Postbus 6019 vooraan In

5960 AA Horst - NL Telefoon 04709-99888 Telefax 04709-84575

techniek en kwaliteit

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9)

N iet de structuren maar de inzet van mensen bepaalt of de champignonte­lers wel of niet de markt zullen gaan missen. Tot nu toe heeft de sector de markt volop benut! Toch is het goed dat publikat ies over problemen zoals overproduktie, kloof tussen vraag en aanbod, inefficiënt werken van be­trokken partijen, alle mensen wakker houden! Het rapport maakt melding van pro­blemen bij bedrijfs- en afzetcoöpera­ties. De inkoopcoöperatie CNC werkt echter anders en dat blijkt ook uit de resultaten. De CNC-telers zijn bereid geweest om gezamenlijk te investe­ren in het indoor composteringspro­ces, de coöperatie pakt het gelijktij­dig vullen en afdekken op en er wordt alert gereageerd op problemen. Natuurlijk zijn er binnen de schakels in onze sector ook spanningen. Een goe­de prijs voor de industriechampignon is plezierig voor de teler maar kan voor problemen zorgen in de verwer­kende industrie.

In de Nederlandse champignonsector komen vernieuwingen niet te laat (een trend die het rapport aangeeft). Wel moet de sector beseffen dat het col­lectief investeren een steeds langere adem vraagt omdat het verder per­fect ioneren van mechanisatie of een doorbraak in het veredelingsender­zoek om steeds gedetailleerdere voorkennis vraagt.

Wat de markt betreft, verse champig­nons zijn tot nu toe zonder markt­steun of exportsubsidies van de Euro­pese Unie verhandeld. En de sector zal een antwoord vinden op een mo­gelijk toenemende concurrentie van­uit het buitenland in de komende ja­ren (door verlaging invoerrechten). Er zijn problemen maar ze kunnen worden opgelost. Zeker wanneer de huidige jonge ondernemers zich net zo willen inzetten voor de sector als menige oudere teler heeft gedaan. (ir. A.M.J. van der Steen)

Bedrijfsresultaten 1992 van cham­pignonteeltbedrijven

Onlangs gaf het Landbouw-Econo­misch Instituut (LEl) de resultaten van het jaarlijkse onderzoek inzake renta­biliteit en f inanciering weer in de pu­blikaties 'Bedrijfsuitkomsten in de tuinbouw (BUT)' en 'De financiële po­sit ie van de tuinbouw (FIT)' waarbij het boekjaar 1992 vergeleken wordt met enkele daaraan voorafgaande ja­ren. Het onderzoek heeft tot doel in­zicht te verschaffen in het niveau en de ontwikkeling van de rentabiliteit,

de inkomensvorming, het financie­r ingsgedrag en de vermogenspositie. Het onderzoek is gebaseerd op 36 door het LEl samengestelde boek­houdingen van champignonbedrijven. Deze bedrijven hadden in 1992 een gemiddelde teeltoppervlakte van 1732 m2 waarop 5,4 teelten werden uitgevoerd. De arbeidsbezetting be­droeg 5,93 mensjaar waarvan 2,63 mensjaar (44%) betrekking had op de arbeid van de ondernemer en zijn ge­zin en 3,3 mensjaar op aangetrokken personeel.

Bedrijfsresultaten 1992 De bedrijfseconomische opbrengsten waren op de onderzocht e bedrijven gemiddeld f 113.700,- lager dan de kosten. Dit betekent een verlies van 14% in vergelijking met de kosten. De rentabi liteit voor de individuele bedrijven liep uiteen van een verlies van 40% van de kosten tot een winst van 20%. Van de deelnemende bedrij­ven behaalde 18% een positief resul­taat.

Inkomen De arbeidsopbrengst van de onder­nemer bestaat uit het ondernemers­overschot en de als kosten gecalcu­leerde vergoeding voor de arbeid die door de ondernemer wordt uitge­voerd. In 1992 was dat f 2.200,-.

Het ondernemersinkomen -de arbeids­opbrengst plus het saldo van bereken­de en betaalde rente en de ontvangen subsidie- kwam neer op f 7.1 00,-.

Het totale inkomen bedroeg f 51.400,-. Dit is het ondernemersinkomen p lus de berekende vergoeding voor ar­beid die door de overige gezinsleden wordt uitgevoerd plus het inkomen dat buiten het bedrijf wordt genoten (bijvoorbeeld kinderbijslag).

Financiering - Herkomst van de middelen

De besparing gemiddeld per bedrijf was negatief. De ontsparing be­droeg f 27 .500,-. De afschrijvingen op de duurzame produktiemiddelen kwamen neer op een bedrag van f 90.700,-. De beschikbare middelen kwamen in totaal op een bedrag van f 94.200,-.

- Besteding van de middelen Van de middelen d ie beschikbaar kwamen werd in 1992 f 37.200,- af­gelost op leningen onroerend goed op lange termijn. De bruto-investe­ringen bedroegen f 43.300,-. De overige produktiemiddelen en in­vesteringen buiten het bedrijf na-

377

men in 1992 met f 6.600,- toe en bij de liquiditeiten was er een afname van f 7.200,-.

Balans De balans is samengesteld op be­drijfseconomische basis. Dit houdt on­der meer in dat de woningen tegen boekwaarde zijn gewaardeerd op ba­sis van de herbouwwaarde en de duurzame produktiemiddelen tegen boekwaarde op basis van de nieuw­waarde.

- Activa De totale bezittingen van de onder­nemer op een champignonbedrijf werden eind 1992 gemiddeld op f 1.186.400,- becijferd. Hiervan had een bedrag van f 672.800,- betrek­king op de duurzame produktiemid­delen (57%).

- Passiva Het vreemd vermogen bedroeg eind 1992 gemiddeld f 569.200,­(48% van het vermogen).

- Solvabiliteit Solvabiliteit wil zeggen het eigen vermogen in procenten van het to­tale vermogen. Eind 1992 bedroeg dit voor het gemiddelde champig­nonbedrijf 52%.

De spreiding was echter aanzienlij k: 16% van de bedrijven had een nega­tieve solvabiliteit, 23% van de bedrij­ven had een solvabiliteit van 0 tot 40%, 40% een solvabiliteit van 40 tot 80% en 22% kwam hoger dan 80%. De publikaties 'De f inanciële posit ie van de tuinbouw (FIT)' (f 85,-) ' en 'Be­drijfsuitkomsten in de tuinbouw (BUT)' (f 51 ,-) zijn te bestellen bij het LEl (070-3308330). De respectievelij­ke bestelnummers zijn Periodieke Rapportage 37-92 en 38-92. (LvH)

DL V en CNC sluiten samenwer­kingsovereenkomst af over verkoop MI SCHA

DLV en CNC hebben onlangs over­eenstemming bereikt over samenwer­king in de verkoop en begeleiding van het management-softwarepakket voor de champignonteelt, MISCHA.

De afgelopen jaren is op init iatief van de projectgroep SITU het software­pakket MISCHA ontwikkeld. In deze groep zitten vertegenwoord igers van het Centrum voor Champignonteelt­onderwijs, Proefstation voor de Champignoncultuur, IKC-AT Afdeling Champignonteelt, DLV, SITU/ATC en CNC.

;f/au.w~~ te,t-tl~l"fe~ttitrl(

HOEV KUBIE

I

Kies Euroveen op grond van kwaliteit.

(} OlfcjJ« t~f'fMtu.u.J"d~ ,,r-/J~fafilfj' . M wat~f'rfos~f'flfj'

Veenproduk tenmoolschoppij Euroveen B.V., Verlengde Grensweg B, Venlo-West. Postbus 304, 5900 AH Venlo, Holland. Telefoon 077-823946, fox 077-872600.

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9)

De financier ing van dit project heeft plaatsgevonden met INSP-gelden (In­formatica Stimuleringsplan) en collec­tieve middelen door de CNC beschik­baar gesteld.

In de deze week afgesloten samen­werkingsovereenkomst tussen DLV en CNC is geregeld dat DLV verant­woordelijk is voor de verkoop en be­geleid ing van het programma MI­SCHA. De verkoopprijs van dit voor champignontelers uitstekende ma­nagementinstrument is vastgesteld op f 2.150,-. Hiervoor ontvangt de cham­pignonteler de software en de bege­leiding die nodig is om met het pro­gramma te leren werken. Een onderhoudscontract ter waarde van f 500,- voor het eerste jaar is even­eens inbegrepen in deze prijs. DLV en CNC denken in de komende vier jaar 150 exemplaren van MISCHA te verkopen.

Vanuit de testgroepen van het pro­gramma en de eerste gebruikers is veel belangst elling voor mogelijke koppelingen tussen MISCHA en bij­voorbeeld weegbrugapparatuur, kli­maatcomputers en de veilinggege­vens.

Bij voldoende belangstelling voor het programma MISCHA zullen deze kop­pelingen in overleg met de d iverse betrokkenen gerealiseerd worden.

Voor meer informatie: CNC, ing. F. Horlings, tel. 08851-16541. DLV, ing. C.W. Hermans, t el. 04709-86191. (Persbericht CNC)

EU: Contingent paddestoelen uit China verhoogd

De Europese Unie heeft het import­contingent van verwerkte paddestoe­len uit China verhoogd. In eerste in­stantie mocht er dit jaar 22.640 t on champignonconserven uit China in de EU ingevoerd worden, nu heeft Brus­sel het contingent gesteld op 27.630 ton. De totale importhoeveelheid is overigens met bijna 60.000 ton niet gewijzigd. Wel werden de hoeveelhe­den die Taiwan, Zuid-Korea en de ove­rige landen toegewezen hadden ge­kregen, door de EU verlaagd. Het contingent van Polen (31.080) ton is niet veranderd.

Naar aanleiding hiervan kunnen weer invoercertificaten worden aange­vraagd bij het PGF voor de invoer van genoemde paddestoelen uit China. A lleen zogenoemde traditionele han-

delaren (importeurs) komen in aan­merking voor een certificaat. (Bron: PGF)

Enquete MJP-G

In 1991 is bij de start van het project Voorlichting MJP-G een zogenaamde "Referentiemeting" gehouden onder 900 ondernemers in verschillende sec­toren waaronder de champignonteelt. Het doel daarvan was: het in kaart brengen van de houding van agrari­sche ondernemers ten aanzien van een mens- en milieuvriendelijke ge­wasbescherming. Deze referentieme­t ing zal eind 1994 worden herhaald om na te gaan of de doelen van de voorlichtingsprogramma's zijn ge­haald. Er zal worden bekeken of er veranderingen zijn opgetreden in ken­nis, houding en gedrag bij onderne­mers en welke rol voorlichting in deze veranderingen heeft gespeeld.

De interviews zullen tussen oktober en december 1994 plaatsvinden. On­geveer 100 champignontelers zullen worden gevraagd om aan de Doelbe­reikingsmeting deel te nemen.

Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Vakgroep Voorlichtingskun­de van de Landbouw Universiteit Wa­geningen. Rond april/mei 1995 zullen de resultaten van het onderzoek be­schikbaar zijn. (JvdG)

Ecofestatie

Nederland wordt overspoeld met een Eco-t rend. ledere nieuwe ontwikke­ling die maar enigszins tegemoet komt aan een verbetering van het mi­lieu krijgt al snel een eco-label. Ook bij voeding en dranken wordt al enkele jaren het zogeheten "Ekomerk " ge­bruikt als teken dat het betreffende produkt voldoet aan allerlei eisen op met name biologisch gebied.

Ecofestatie fs de naam van een mani­festatie die de ontwikkelingen op dit zogenaamde ecogebied in beeld gaat brengen.

De Stichting Help presenteert zich met haar vertegenwoordigingen uit stichtingen zoals Milieudefensie, WNF, Natuurmonumenten, IVN, Greenpeace en Stichting DOEN. Ook Biologica, optredend namens in de ecologische en biologische voeding producerende bedrijven en VIBA, na­mens de ecologische en milieuvrien­delijke producenten uit de bouwwe­reld, scharen zich achter de doelstellingen van Ecofestatie.

379

Ecofestat ie wordt gehouden van vrij­dag 19 tot en met zondag 21 mei 1995 in het evenementencomplex Brabant ­hallen te 's-Hertogenbosch.

Ecofestatie wordt georganiseerd door organisatiebureau Pido uit Nij­megen, tel. 080-231830. (U it persbericht Pido Promotie, Nij­megen)

Het BOOM-vragenboek

Antwoorden op praktijkvragen over het Besluit Kwaliteit en Gebruik Ove­rige Organische Meststoffen (BOOM). Sinds het inwerking treden van het BOOM per 1 januari 1993, zijn er uit de praktijk vele vragen naar voren ge­komen. De !KC-afdeling Milieu, Kwali­teit en Techniek heeft deze vragen gerubriceerd en in overleg met de mi­nisteries van VROM en LNV en milieu­medewerkers bij de Provincies beant­woord. Binnenkort verschijnt een handzaam boekje met standaardvra­gen en antwoorden bedoeld voor per­sonen die werkzaam zijn in het beleid en in de praktijk.

U kunt het rapport bestellen door f 25,­over te maken op postbankrekening 16.90.875, ten name van IKC-MKT in Ede, onder vermelding van IKC-MKT 21 en uw naam en adres. (LvH)

Nooyen Groep neemt Belgische Pleunisbedrijven over

De Nooyen Groep te Helenaveen heeft per 17 oktober 1994 de Belgi­sche Pleunisbedrijven overgenomen van Champ Holding N.V. De overna­me past in het streven van de Nooyen Groep om haar activiteiten op het ge­bied van de toeleverantie van com­post en dekaarde uit te breiden, ook in Belg ië. De Belgische Pleunisbedrij­ven produceren zowel compost als champignons en bieden werk aan cir­ca 210 personeelsleden.

De jaaromzet van de Nooyen Groep zal na de overname ongeveer 40 mil­joen gulden bedragen. (Persbericht Nooyen)

380

H. JANSSEN KESSEL B.V. Heidenseweg 15a, 6086 PD Neer Postbus 7826, 5995 ZG Kessel tel. 04759-4242 fax. 04759-4436 tlx. 58087 JAKES NL

D

H. JANSSEN KESSEL B.V. is een dynamisch bedrijf dat een gestadige groei doormaakt. Gestart als adviesbureau is onze onderneming uitgegroeid tot een toonaangevend produktiebedrijf, waar bovendien dienstverlening voorop staat. Installaties van H. JANSSEN KESSEL B.V. hebben hun weg gevonden in de wereld. Wij staan garant voor een "up to date" produkt, terwijl daarenboven het begeleiden van de kweker en het leren omgaan met de geavanceerde apparatuur niet uit het oog worden verloren.

Wij zijn gaarne bereid U te informeren over ons KOMPLEET PAKKET.

DE CHAMPIGNO NCULTUUR 1994, 38(9) 381

Bijvoeden en plastic in relatie tot het stikstof· en vochtgehalte van doorgroeide compost

J.P.G. Gerrits en J.G.M. Amsing, Proefstation voor de Champignoncultuur, Horst

Inleiding

Bijvoeden behoort al vele jaren tot de vaste praktij k van de meeste cham­pignonteeltbedrijven. Sinds enkele ja­ren wordt tijdens de teelt op een f link aantal bedrijven ook met succes plas­tic fol ie onder de compost toegepast. Dit artikel gaat zowel over bijvoeden als over het gebruik van plastic folie. Met name wordt aandacht besteed aan de invloed van het stikstofgehalte (N-gehalte) van de compost op het ef­fect van b ijvoeden en van het vocht­gehalte op het effect van plastic. Ver­der komt de vraag aan de orde of er tussen beiden een samenhang be­staat.

Bijvoeden Het is al lang bekend dat het effect van bijvoeden samenhangt met het N­gehalte van verse compost. Bij een hoog N -gehalte is het effect minder g root dan bij een laag N-gehalt e (Ger­rits, 1987 a). In een onderzoek van en­kele jaren geleden (Gerrits, 1987 c) werd aangetoond dat het effect van bijvoeden in verschillende composten sterk kan variëren (van 2,5 tot 11 ,4 kg per m2). Dit laatste onderzoek werd uitgevoerd met commerciële door­groeide composten die door ons wer­den geanalyseerd. Daardoor besch ik­ten we alleen over gegevens van de composten na het doorgroeien. Het N-gehalte van de betreffende com­posten vóór en na het uitzweten was dus niet bekend. We konden geen correlatie aantonen tussen de door ons bepaaldeN-gehaltes van de door­groeide composten en het effect van bijvoeden.

In datzelfde jaar (Gerrits, 1987b) werd nog eens duidelijk dat stikstof wel een rol speelt, want het effect van bijvoe­den neemt af als er meer kuikenmest aan de compost wordt toegevoegd . Dit is ook te verwachten omdat door het toevoegen van kuikenmest het N­gehalte toeneemt. In deze proeven werd het N-gehalte echter alleen voor en na het uitzweten bepaald en niet in de doorgroeide compost.

~ ...... Vl 0 0.. E 0 u

Y(-bijvoeden)= -539,03 X2 + 2500,87 X -2542,34 (R = 0,70)

Y(+bijvoeden)= -301,39 X2 + 1334,43 X -1061,70 (R = 0,42) • 500 Y{effect)= 1 53,12 X + 413,15 (r = -0,64)

(l) "0 '(ii 0 .... Cl) .... 0 0

"0 c 0

.:t:: Cl)

~ tî Cl) c: (l) ....

....0 0.. 0

400 •

300

•

200

100

0

0

1,6 .

• • • •

•

• 0

.,.

0 0

0 .,. ...

...

1,8 2,0

•

• • •

• • •

0 0

2,2

•

0 0

0

• • • • •

0

0

o ---- -bijvoeden

• -- +bijvoeden .,. ............. effect

.,.

.,.

.,.

2,4 2,6

N% in doorgroeide compost

Figuur 1: Verband tussen N% doorgroeide compost en het bijvoed-effect

Een relatie met het N-gehalte van doorgroeide compost kon dus niet worden vastgesteld.

Enkele jaren later werd in een artikel over bijvoeden van indoor compost weer een duidelijke wisselwerking ge-

vonden tussen het N-gehalte van ver­se grondstoffenmengsels afkomstig uit een platte hoop en het effect van bijvoeden (Gerrits, 1992).

Het effect was minder g root bij een hoog N-gehalte. In deze reeks proe-

382

-- -~--

De Apparatuur De Begeleiding

De Professionals

DALSEM VECIAP BV

Herstraat 17,5961 GG Horst, Holland Tel.: 04709-85589 Fax: 04709-86395

Wij houden de groei erin

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9)

Tabel1. Het N% van compost na uitzweten en voor uitzweten zoals dat met behulp van regressie-analyse kan worden afgeleid uit het N% na het door­groeien (de getallen tussen haakjes geven aan hoeveel N aanwezig is als NH4-N).

Na doorgroeien Na uitzweten Voor uitzweten

1,60 (0,06) 1,64 (0,00) 1,80 (0,06) 1,78 (0,01) 2,00 (0,06) 1,92 (0,02) 2,20 (0,06) 2,07 (0,03) 2,40 (0,07) 2,21 (0,04) 2,60 (0,07) 2,36 (0,06)

ven werd het N-gehalte niet alleen be­paald voor en na het uitzweten maar ook na het doorgroeien. Het N-gehal­te van vers materiaal vertoont meer spreiding (1,1-2,5%) dan na het door­groeien (1, 7 -2,5%). Bij een grotere spreiding vinden we in het algemeen eerder een signif icante relatie dan bij een kleinere spreiding. In deze proe­ven, uitgevoerd in kisten met spleten in de bodem (dus zonder plastic), b lijkt het effect van bijvoeden niet al­leen samen te hangen met het N-ge­halt e van het verse materiaal maar ook met dat van de doorgroeide com­post. Dit laatste wordt in beeld ge­bracht in figuur 1. Volgens deze g ra­fiek wordt zonder bijvoeden de beste opbrengst behaald bij een N-gehalte van 2,32% en met bijvoeden bij 2,21%.

Uit gegevens van eerder onderzoek (Gerrits, 1992) is met behulp van regressie-analyse het N-gehalte van de compost voor en na uitzweten be­rekend uit het N-gehalte na het door­groeien (tabel 1 ). Deze cijfers geven een beeld van de samenhang tussen de N-gehaltes in de verschillende fa­ses van de teelt.

Na het uit zweten is de NHrN groten­deels verdwenen. Tijdens de groei van het champignonmycelium komt een klein deel van de organisch ge­bonden N weer vrij in de vorm van NH4-N.

Naast het N-gehalte zou het effect van bijvoeden ook beïnvloed kunnen worden door het vochtgehalte. Enke­le jaren geleden kon uit een beperkt aantal proeven geen verband tussen bijvoeden en vochtgehalte worden vastgesteld (Gerrits, 1989). In ge­noemde publikatie werd wel gewezen op een laag effect van b ijvoeden bij een hoog N-gehalte. Omdat plastic het vochtgehalte van de compost t ij­dens de teelt beïnvloedt is daar ver­der aandacht aan besteed.

1,32 (0,22) 1,51 (0,29) 1,70 (0,37) 1,89 (0,45) 2,07 (0,52) 2,26 (0,60)

Plastic folie In 1987 werd voor de eerste keer be­schreven dat , door tijdens de t eelt een plastic fo lie onder de compost te leggen, de opbrengst met 5 tot 7 kg per m2 kan worden verhoogd (Am­sing, 1987). Het vochtgehalte van de doorgroeide compost bedroeg in de­ze proeven 66,4%. Met plastic werd een drie maal zo hoog C02-gehalte in de compost gemeten.

A l spoedig waren er aanwijzingen dat plastic minder effect zou hebben in een natt e compost (Amsing, 1988). Dit werd later nog eens bevestigd (Amsing, 1990). In 1992 werd d it the­ma weer aangeroerd in een onder­zoek betreffende verschillende bo­demstructuren (Amsing en Gerrits, 1992). Op grond van de verkregen ge­gevens werd t oen geconcludeerd dat het effect van plastic niet moet wor­den toegeschreven aan het hogere C02-gehalte maar aan het hoger b lij­ven van het vochtgehalte.

Overstijns en Bockstaele (1978) en Overstijns en Lannoy (1993) vonden geen effect van plastic. Dit zou kun­nen liggen aan het feit dat zij kisten gebruikten met een tamelijk d ichte bodem. Verder werkten zij met ande­re rassen die well icht minder gunstig reageren op een natte compost dan de door ons gebruikte Horst® U1. Om meer inzicht te krijgen in het ef­fect van plastic werden proeven uit­gevoerd waarbij verschillende hoe­veelheden waterop twee manieren en op verschillende momenten aan de compost werden toegevoegd (Am­sing, 1993). Daarbij bleek meer water de opbrengst te verlagen, maar het effect hing sterk af van het tijdstip waarop het water werd toegediend en hoe het werd toegediend. Recent kwam uit gegevens van de op­brengstthermometer van de CNC naar voren dat op bedrijven d ie plas­tic gebruiken de opbrengst lager is dan op bedrijven die geen plastic ge-

383

bruiken (Maas, 1994). Omdat het ge­bruik van plastic hier is gekoppeld aan bepaalde bedrijven zegt dat niets over de betekenis van plastic want het verschil zou het gevolg kunnen zijn van een verschillende werkwijze op de bedrijven.

Opzet onderzoek

Vanaf 1992 wordt in de praktijk over­wegend met doorgroeide compost gewerkt. Dat geldt ook voor het Proefstation. Daardoor hebben we de afgelopen twee jaar een groot aantal gegevens kunnen verzamelen over het effect van bijvoeden met M illi Champ 3000 en dicht plastic folie in doorgroeide compost . Bij 39 gelever­de partijen doorgroeide compost werd het bijvoeden zowel uitgevoerd met een kunststof net als met een plastic folie onder de compost . Van deze partijen compost werd het vocht gehalt e en het N-gehalte be­paald voordat de Milli Champ werd toegevoegd. Op die manier konden we nagaan of het effect van bijvoeden afhangt van het N-gehalte, of het ef­fect van plastic folie afhangt van het vocht gehalt e en of er een interactie bestaat tussen het effect van b ijvoe­den en het gebruik van plastic.

In de meeste proeven werd 80 kg doorgroeide compost per m2 gebruikt (als de compost d roog was iet s min­der). De compost was af komst ig van verschillende leveranciers en geënt met d iverse rassen (grote hybriden). Dekaarde werd geleverd door de CNC. Van afdekken tot opruwen werd gemiddeld 15 liter water per m2 ge­sproeid en daarna tot aan het einde van de teelt 24 liter per m2

• Er werden drie vluchten met de hand geoogst. Van de champignons was ongeveer 85% gesloten. Van 1989 tot en met 1993 zijn er ook regelmatig tunnelproeven uitgevoerd waarin zowel de factor bijvoeden als plastic was opgenomen. In deze proe­ven is het N-gehalte alleen bepaald bij het enten en niet in de doorgroeide compost. Hierin werd alleen het vochtgehalte en de pH bepaald. De verkregen resultaten worden hierna besproken.

Resultaat

De gemiddelde opbrengst van de 39 teelten is vermeld in tabel 2. De com­posten hadden gemiddeld een vocht­gehalte van 67,0% en een totaal N-ge­halte van 2,27%. De totale N is de som van de Kjeldahi-N (2,21%) en de am­monium-N (0,06%).

384

Tabel 2. Opbrengst aan champignons (in kg per ton doorgroeide compost) in 39 teelten met commerciële doorgroeide composten (medio 1992 tot me­dio 1994).

Kunststof net Plastic folie Effect p lastic

Niet bijvoeden 324 Milli Champ 3000 (1 kg/m2) 348 Effect bijvoeden +24

Kleinst betrouwbaar verschil (P<0,01) = 12

346 378 +32

+22 +30

Het bijvoed-effect met een kunststof net onder de compost is gemiddeld 24 kg en met plastic 32 kg per ton doorgroeide compost. Het bijvoed-

effect van de 39 partijen doorgroeide compost is in f iguur 2 uitgezet tegen het N-gehalte van de compost. Het bijvoed-effect neemt zowel met als

~ 0 a... E 0 u Q)

\J 'Qj

e Ol 0 0 \J c 0

.:!::: Ol e c Q)

\J Q)

0 > :K t> Q)

::::: UJ

100

80

60

40

20

0

-20

-40

2,0

• o • Y(-p lastic) ~ -78,14 X + 201,8 (r~ -0.40)

Y(+plast ic) = -81,32 X + 216,9 (r=-0,41) o •••••• -plastic

• -- +plast ic

• e • 0

•• ................... 0 o-............ ..

• ü ~············ 0 • • • e .............. .. 0 .P 0 ••••••••••

0 • c. ••••••• 0 0 • 8e ••••••••

0 0 ................ ..

0 0

•

2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7

........

2,8

N% in doorgroeide compost

Figuur 2: Effect van bijvoeden met en zonder plastic

..... Vl 0 a... E 0 u Q)

\J 'Qj 0

rn .... 0 0 \J c 0

.:!::: Ol e u ·.;::: Vl ro a.. t> Q)

::::: UJ

100

80

60

40

20

0

-20

-40

.......... ........

e • 0

• 0

••

•

• 0 ...... • ·····.e ... ...

• 0 0

............ o

• "0······ <:}' 0 <t ~ ···Q"

o • o 'i'<f-ou ~

o •••••• -bijvoeden

• - +bijvoeden

0 .... 1} .. ............. . 0 ;-·-·-o ....

0 0 0 i .......... . • 0 •

Y(-bijvoeden) ~ -6,54 X+ 460,6 (r= -0,61)

Y(+bijvoeden) =·7.78 X+ 551,7 (r=-0.60) •

62 64 66 68 70 72

Vocht% doorgroeide compost

Figuur 3: Effect van plastic met en zonder bijvoeden

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9)

zonder p lastic af bij een toenemend N-gehalte. Bij een N-gehalte van 2,0% is het effect van bijvoeden met plastic 54 kg en zonder p lastic 46 kg per ton doorgroeide compost. Bij een N-ge­halte van 2,6% is het effect met plas­t ic nog slechts 5 kg en zonder plastic 1 kg. Hoewel het hier gaat om een sta­tistisch significante relat ie, is de varia­tie echter te groot om op grond van het N-gehalte het te verwachten bij­voed-effect goed t e kunnen voorspel­len.

Uit tabel 2 blijkt verder dat het ge­middelde effect van plastic zonder bij­voeden 22 kg bedraagt en met bij­voeden 30 kg per ton doorgroeide compost. Deze effecten gelden bij het gemiddelde vochtgehalte van 67,0%. In figuur 3 is het effect van plastic uit­gezet tegen het vochtgehalte van de 39 partijen doorgroeide compost. Het is duidelij k dat het effect van plastic bij hogere vochtgehaltes afneemt. Bij een vochtgehalte van 62% is het ef­fect van plastic zonder bijvoeden 55 kg en met bijvoeden 69 kg per ton doorgroeide compost. Bij een vocht­gehalte van 70% is dat zonder bijvoe­den nog slechts 3 kg en met bijvoeden 7 kg.

In tabel 2 is een tendens aanwezig dat er tussen het gebruik van plastic en bijvoeden een interactie bestaat, dat wil zeggen dat bijvoeden meer effect heeft als er plastic onder de compost ligt. Deze tendens is in vrijwel alle in­dividuele proeven aanwezig maar de interactie is statistisch niet significant. In tabel 3 zijn de opbrengsten per vlucht vermeld. Hieruit blijkt dat het effect van plastic het grootste is in de eerste vlucht maar verder in alle vluch­ten positief. Bijvoeden verhoogt voor­al de opbrengst in de eerste vlucht. In de tweede vlucht is het effect negatief (met plastic wat minder dan zonder plastic), maar dit wordt gecompen­seerd door de derde vlucht. Tijdens de uitvoering van de proeven zijn de bijgevoede vakken in het algemeen op het oog herkenbaar in de eerste vlucht en die met plastic in de derde vlucht.

Het resultaat van een reeks tunnel­proeven is vermeld in tabel 4. De op­brengstgegevens komen goed over­een met d ie van de commerciële doorgroeide composten. Het b ijvoed­effect is iet s groter dan in tabel 2. Het N-gehalte van de cernposten be­droeg gemiddeld 1, 99% bij het enten. Omdat het N-gehalte tijdens de my­celiumgroei met ongeveer 0,1% toe­neemt komt dit overeen met 2,1% in

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9)

de doorgroeide compost. Het N-ge­halte ligt gemiddeld dus iets lager dan in tabel 2. Het gemiddelde vochtge­halte bedroeg 72,1% bij het ent en en 68,4% na het doorgroeien, iets hoger dan in tabel 2. Ook hier bestaat geen significante interactie tussen bijvoe­den en plastic.

Conclusie

Het effect van bijvoeden van door­groeide compost hangt af van het N­gehalte van de compost. Bij een laag N-gehalte wordt de opbrengst meer verhoogd dan bij een hoog N-gehalte. Daar extreem hoge N-gehaltes weinig voorkomen is het aan te bevelen steeds bij te voeden. De compost moet natuurlijk wel goed doorgroeid zijn. Het effect van plast ic fol ie onder de compost hangt af van het vochtgehal­te van de compost. Bij een droge com­post heeft plastic meer effect dan bij een vochtige compost. In het alge­meen is het uit een oogpunt van kg­opbrengst aan te raden om plastic on­der de compost aan te brengen. Bij een zeer vochtige compost wordt de opbrengst niet meer verhoogd. In ex­t reme situaties zoals bijvoorbeeld in combinat ie met zeer hoge watergiften kan plastic zelfs schade veroorzaken.

Samenvatting

In 39 partijen doorgroeide compost werd vastgesteld dat er een verband bestaat t ussen het effect van het bij­voeden en het N-gehalte van de com­post. Bij een hoog N-gehalte heeft b ij­voeden minder effect dan b ij een laag N-gehalte. Daarnaast werd vastge­steld dat plastic f olie meer effect heeft onder d roge compost dan on­der natte. Er bestaat geen statistisch significante interactie tussen het ge­bruik van p lastic en b ijvoeden.

Literatuur

Amsing, J.G.M. (1987). Koolzuurme­t ingen vanaf het afdekken tot en met de oogst van Agaricus bispo­rus. Effecten van een gesloten champignonbed. De Champignon­cultuur 31 , 391 -407.

Amsing, J.G.M. (1 988). Gesloten Champignonbedden: effecten van water geven nader bekeken. De Champignoncultuur 32, 399-403.

Amsing, J.G.M. (1990). De waterhuis­houding van een champignonbed. Invloed van watergeven en p lastic folie onder de compost. De Champignoncultuur 34, 251-259.

Amsing, J.G.M. (1993). Invloed van

385

Tabel 3. Het vluchtverloop van de teelten in tabel 2 (in kg per ton door­groeide compost).

Behandeling vlucht 1 vlucht 2 vlucht 3 totaal

net - bijvoeden 144 144 36 324 net + bijvoeden 171 136 41 348 plastic - bijvoeden 157 151 38 346 plastic + bijvoeden 188 146 44 378

Tabel 4 . Opbrengst aan champignons (in kg per ton doorgroeide compost) in 78 behandelingen met diverse proefcamposten (1989 t/m 1993).

Kunststof net Plastic folie Effect plastic

Niet bijvoeden 270 Milli Champ 3000 (1 kg/m2) 308 Effect bijvoeden +38

292 334 +42

+22 +26

Kleinst betrouwbaar verschil (P<0,01) = 13

lekwater in compost op de produk­tie van champignons. De Champig­noncultuur 37, 13-25.

Amsing, J.G.M. & Gerrits, J.P.G. (1992). De invloed van de bodem­structuur van t eeltbedden voor champignonteelt. De Champignon­cultuur 36, 513-525.

Gerrits, J.P.G. (1987a). Hoofdstuk 2. Voeding en compost. In: De teelt van champignons. Ed. : Griensven, L.J.L.D. van. CNC Milsbeek, 29-73.

Gerrits, J.P.G. (1987b). Biedt compos­teren in tunnels perspectief? De Champignoncultuur 31, 357-365.

Gerrits, J.P.G. (1987c). Bijvoeden met speciale aandacht voor de opname van mineralen en aminozuren. De Champignoncultuur 31, 415-425.

Gerrits, J.P.G. (1989). Bijvoeden en vochtgehalte. De Champignoncul­tuur 33, 127-131.

Gerrits, J.P.G. (1991). Aspecten van wat er in indoor compost. De Cham­pignoncultuur 35, 459-467.

Gerrits, J.P.G. (1992). Bijvoeden van conventionele en indoor compost. De Champignoncultuur 36, 31-37.

Maas, R. (1994). Zonder plastic hoge­re opbrengst. Groenten + Fruit 4(25), 6-7.

Overstijns, A. & Bockstaele, L. (1978). Champignonteelt. Overzicht van het onderzoek 197 6 en 1977. On­derzoek- en Voorlichtingscentrum voor Land- en tuinbouw, Beitem­Roeselare, 51-55.

Overstijns, A. & Lannoy, P. (1993). Champignons, Oesterzwammen. Overzicht van het onderzoek 1988 tot 1992. Onderzoek- en Voorlich­t ingscent rum voor Land- en tuin­bouw, Beitem-Roeselare, 105-115.

Supplementation and plastic in relation to the N and muisture content of spawn run compost. J.P.G. Gerrits and J.G.M. Amsing, Mushróom Experimental Station, Horst

Summary

In 39 batches of commercial spawn run compost a relationship was found between the effect of supplementation and the N content of the compost. At a high N level, supplementation has less

effect than at a low N level. Next, it was assessed that plastic has more effect when applied under a dry compost than under a wet one. No statistically significant interaction between the use of plastic and supplementation could be demonstrated.

Als deze veenlaag - gelegen russc::n Schöninghsdorf en Twist

even over de g rens achter Emme11 - kon sprc::ke n, hoorde j e:: vc::rltalc::n

over d e:: laatste:: ijstijd c::n schimmige:: sagc:: n over lang vergeten held c::n .

Jaar na jaar. eeuw na eeuw, is a ls in een mctcJ~~ dik. half­

ve rgaan gcschieclcnisbock, a lles vastgelegel wa t de w ind en de

seizoenen b rachten . Het maakt d it zwartvet::n c::n bolstervt::en de ideale

bas is voor de dekaardt:: van CNC.

Door het enorrne wateropnemend vcrmogen is o nze cick­

amde de perfek te 'deken' voor de bewaking van het voch tm ilJeu in

uw tccltbcdclcn. Steeds weer cont role ren we samenste lling en kwalite it

van de aanvoer in ons labora to rium e11 lc::vc::ren de dekaarde naM ke us

in d rie vochtgehaltes . O ns vertrekpunt - onze fi losofie zo u w ilt - is

dat een mooie champignon begint met de beste g rondstoffe n . De beste

mest. Het beste st ro . Het beste veen .

Pns tegen die achtt•rgrond krijgen onze afdeling Kwalitei t

e n O ntwikkeling en onze proeiTabrick bett>kt>lliS. Meest recente pro­

Jukten v;1n oni'e research zij11 de vcclhc~proken Indoor Verse Compost

(IVC") en de apparatuur voor gelijktijdig vullen en afdekken.

En war de ervaring van CNC betreft? 40 zomers, 40 herfsten,

40 winters en 40 lentes. Voor champignontel t"l~ heel wat, maar in de

ogen van de venen nog een groentje.

ene···-··· ••• • •• • •• • •• • •• • ••

Oe basis van uw business.

CNC. Drickroncn~traat ö, ö596 MA Milsbeek,lèlefoon 088.51-16541

MODERN MUSHROOM

GROWING TAKES RESEARCH TO THE MARKET

Verona, Sth - 12th March 1995

Don't miss TECNOMICO, the specialist Exhibition

which the Verona Agricultural Show - FIERAGRICOLA

dedicates to mushroom-growing products and

technology. The event boasts a wealth of industry

proposals, as well as providing a complete overview of

initiatives dcsign ed to modernize production facilities

and enhance coordination with the processing and

preserves industry.

Advanced growing methods and systems, rogether with established and increasingly sophisticated technology and

techniques, wil! atu·act producers toa highly dynamic and opcn-cnded international occasion, making TECNOMICO

in Verona one of the most authoritative events of its kind .

•••• •• • • • '"' FIER ÄGRICOLA

··~· ~ VERONAFIERE e.P. 525-1-37100 VERONAIITALY -Tel.+ 39/45/8298286-8298282 -Telex 480538 FIEREVR. Fax +39/45/8298288

DE CHAMPIGNON CULTUUR 1994, 38(9) 389

Open dagen Proafstation 1994

J. van de Geijn, IKC-AT Afdeling Champignonteelt

Inleiding

Zoals te doen gebruikelijk werden ook dit jaar weer de Open Dagen van het Proefstation gehouden en wel op 12, 13, 19 en 20 oktober jongstleden. De organisatie hiervan was mede in han­den van het IKC-AT, Afdeling Cham­pignonteelt. In het vorige nummer van De Cham­pignoncultuur werd reeds ingegaan op het p rogramma van deze dagen, waar naast een inleid ing rond de pro­blematiek van prochloraz aan de hand van posterpresentaties ook een aantal onderzoeksproject en aan de orde kwam.

Het IKC-AT, Afdeling Champignon­teelt bracht de videofilm "Een kwestie van willen " voor het voetlicht. Hierbij is te zien hoe bestrijdingsmiddelen in het milieu terechtkomen, de gevolgen hiervan en hoe ondernemers op hun bedrijf milieubelasting proberen te voorkomen. Na de rondgang langs de presenta­t ies volgde ter afsluiting een algeme­ne discussie. Behalve de onderwer­pen die op het programma stonden kwamen ook problemen uit de prak­tijk t er sprake. De vier dagen trokken ongeveer 160 belangstellenden.

Prochloraz

Op de problematiek rond het gebruik van prochloraz (Sporgon) en de stand van zaken tot nu toe, werd uitvoerig ingegaan door prof.dr. L.J.L.D. van Griensven, d irecteur van het Proefsta­t ion en door dr. F.P. Geels, adjunct-di­recteur van het Proefstation.

Toen in de loop van 1992 bij de pro­vincie Gelderland twee aanvragen binnenkwamen voor een vergunning in het kader van de afvalst offenwet­geving begon de residuproblematiek van prochloraz. Eén bedrijf wilde een vergunning om champignonvoetjes en slib te gaan verwerken, het andere om champig­nonvoetjes te verwerken tot veevoer. Voor een verwerkingsvergunning blijkt

De heer Geels g ing uitvoerig in op de problematiek van het gebruik van prochlo­raz (Sporgon). Sinds 1993 is dit schimmelbestrijdingsmiddel tegen droge en nat­te mollen en spinnewebschimmel onderwerp van discussie.

bemonstering met analyserapport noodzakelijk om te weten of en in hoeverre er mogelijk sprake is van chemisch afval en of daarmee de Wet Chemische Afvalstoffen (WCA) in het geding is. Tegenwoordig maakt deze wet deel uit van de Wet Milieubeheer. Enkele jaren geleden b lijkt de WCA t e zijn aangepast en is onder andere prochloraz vanuit de categorie aroma­t ische verbindingen met een residuli­miet van 5000 mg per kg in een nieu­we klasse van de gehalogeneerde aromatische verbind ingen ingedeeld met een grenswaarde van 50 mg per kg op d roge stof basis.

Door de zeer grote verschillen tussen de analyseresu ltaten bleek nader on­derzoek nodig voor onderlinge af­stemming en verbetering van de me­thodiek. Door het Rijks Kwaliteits Instituut voor Land- en Tuinbouwpro­dukten (RIKILT-DLO) werden in het begin van 1994 voorbereidingen ge­troffen voor het opzetten van een ringonderzoek met als doel op één lijn te komen voor de juiste extractie- en analysemethod iek van de tien deelne-

mende laboratoria. Het Proefstation leverde hiervoor het te analyseren voetjes- en dekaardemateriaaL

De heren van Griensven en Geels g in­gen verder nog in op de result aten van het ringonderzoek. Hieruit blijkt dat er grot e verschillen in de uitkom­sten tussen de laboratoria bestaan. Een tweede ringonderzoek was dus noodzakelijk. De resultaten kunnen hiervan binnenkort tegemoet worden gezien. Hierna kan pas betrouwbaar worden onderzocht wat het residu van prochloraz in champignonvoetjes is bij een standaardbehandeling van Sporgon op de dekaarde vlak voor het afventileren. Met medewerking van Provinciale overheden zouden dan verspreid over het land monsters op stortplaatsen kunnen worden genomen door onaf­hankelijke deskundigen, bijvoorbeeld door de Algemene Inspectie Dienst (AID). De monsters dienen dan t e wor­den onderzocht door laboratoria d ie de via het ringonderzoek gestandaar­d iseerde methodiek blijken te be­heersen, aldus de sprekers.

390

Peeten b.v. Vakkundig advies voor uw complete technische installatie

Specialist in technische installaties voor de champignonteelt

- luchtbehandelings-installaties -centrale verwarming - complete regelinstallaties - computerinstallaties - stoomketels - stoominstallaties - electratechnische installaties - koelinsta llaties -sanitaire installaties -advisering - celinrichtingen -machines - turnkey projecten

Erkend internationaal installatiebedriif

Molenstraat 40, 5995 BJ Kessel (NL), Postbus 7804, 5995 ZG Kessel (NL) Telefoon: 047 62-144 1, Telefax: 047 62-2485

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9) 391 ----------------~~--------------------------------------------------------~

Fase I

De heer Gerrits gaf tekst en uitleg bij een poster die stond opgesteld in de werkgang van de proefkwekerij. Aller­eerst besteedde hij aandacht aan in­door compostering. Doordat buiten composteren maatschappelijk niet langer acceptabel is moet het hele proces voortaan in een gesloten sys­teem worden uitgevoerd. Daarbij zal worden uitgegaan van een mengsel van ruwe grondstoffen dat in een zo kort mogelijke tijd (liefst binnen een dag) wordt gemaakt. Daarna volgt een kort fase I proces in een tunnel en een normaal uitzweetproces (fase IJ) zoals dat al jaren wordt toegepast. Fase I kan op verschillende manieren worden uitgevoerd. Met weinig lucht­beweging loopt de temperatuur bo­venin de compost hoog op. Onderin blijft de temperatuur veel lager en zo ontstaat een gradiënt. In de onder­laag kunnen zich thermofiele schim­mels ontwikkelen die op het einde van fase I (voor het uitzweten) door de compostmassa worden gemengd. De noodzakelijke schimmels ontwikkelen zich hier dus t ijdens het proces zelf. Een tweede mogelijkheid is dat de he­le compostlaag op hoge temperatuur wordt gebracht, terwijl veel lucht wordt gecirculeerd. Hierbij ontstaat geen temperatuurgradiënt. Vanwege de hoge temperatuur is het noodza­kelijk de compost te enten met ther­mofiele schimmels. Gerrits legde uit dat enten het beste kan gebeuren met uitgezwete compost. De noodza­kelijke thermofiele schimmels worden hier dus van buiten in het proces ge­bracht. Beide mogelijkheden zullen in de praktijk toegepast gaan worden. Informatie over d it onderwerp is ge­publiceerd in de vorige aflevering van dit blad.

Vervolgens besteedde hij nog aan­dacht aan het bijvoeden en het ge­bruik van plastic. Deze twee technie­ken zijn de afgelopen twee jaar in 39 teelten met commerciële doorgroei­de composten van verschil lende leve­ranciers toegepast. Op pagina 381 van d it nummer van De Champignon­cu ltuur vindt u een uitgebreid verslag van het resultaat van deze proeven.

Clusters

Dr. A.S.M. Sonnenberg gaf aan de hand van een posterpresentatie een toelichting over het onderzoek naar clusters en afwijkingen. Sinds eind 1993 is hieraan op de afde­lingen Rassen en Veredeling en Teelt ­techniek veel aandacht besteed.

• D j) U

"WJ ...

De heer Gerrits: Buiten composteren is maatschappelijk niet langer acceptabel. Indoor composteren kan op verschillende manieren worden uitgevoerd.

De heer Sonnenberg merkte op dat er wel verband is tussen clustervorming en broedcode.

Experimenten in de proefkwekerij door Amsing toonden aan dat de kli­maatomstandigheden geen invloed hebben op clustervorming. Over­dracht met CAC-ing door middel van "clustercompost " en "cl usterdekaar­de" gaf evenmin clusters; wel kwamen er misvormde champignons voor. Overdracht met een compostmeng­sel, bestaande uit clustercompost en doorgroeide compost gaf geen clus­ters, wel misvormingen. A lleen wan­neer met "clustercompost" werd geënt ontstonden er wel clusters en ook misvormingen. Ook ging Sonnen­berg in op weefselcu ltures gemaakt van clusters en misvormingen. De voorlopige conclusies uit het tot nu toe verrichte clusteronderzoek zijn dat er geen verband is met:

- de herkomst van de grondstoffen, -de klimaatsfactoren, -de teelthandelingen, - de patogenen.

Wel is er verband met de broedcode.

IKC-AT Afdeling Champignonteelt

Het IKC toonde de f ilm "Een kwestie van wil len" waarbij het gebruik van bestrijdingsmiddelen en op welke ma­nier d ie in het milieu terecht kunnen komen aan de orde kwam. Ondernemers vertelden tot welke op­lossingen zij reeds waren geko-men om het gebruik van bestrijdingsmid­delen terug te dringen. Hoewel de fi lm niet specifiek op de champignonteelt was gericht, was het

392

DAMPDICHTE COATING

Ex klusief voor de champignonsektor ontwikkeld ruim 12 jaar geleden.

Specifiek voor de dampremmende afwerking van ,. champignoncellen en pasteurisatietunnels.

Produkt 'op maat' dus, dat zich in de praktijk veelvul· dig heeft bewezen.

Optimaal dampdicht, blijvend elastisch en uiterst duurzaam.

Topprestatie van verftechnologen voor kwekers van

topkwaliteit.

PROFITEER VAN ONZE ERVARING!

(6 P.O. Box 1026 - 4530 GA TERNEUZEN - tel.: 01150-95353 • fax: 01150·17259

Wij zorgen ervoor dat uw champignons niet

gaan schimmelen.

Waar champignon.s gel<weekt worden, moeten de klimaatom­s tandigheden optimaal zijn. Het creëren daarvan is ons spe­cia lisme. Al zo'n 50 jaar. We ontwerpen, assembleren, installe­ren en onderhouden koeltechnische insta llaties. En dat doen

gti we "tailor-made" en, zo u wilt, "turnkey". Voor de bedrijfs- zephyr zekerheid zorgt onze 24 uurs servicedienst Vraag de brochure.

GTI Zephyr ~oudetechniek bv, Industrieweg 1, 2712 LA Zoetermeer. telefoon (079) 41 91 61.

Vestigingen in Zoetermeer, Emmeloord, Panningen, Roosendaal, Duiven.

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9)

Een voorbeeld van clustervorming. Door clusters op sterk water te bewa­ren ontstaat goed vergelijkingsmate­riaal.

toch nuttig om kennis te nemen hoe men ook in andere takken van land- en tuinbouw zich inspant om het gebruik van chemische bestrijd ingsmiddelen terug te dringen.

De boodschap die in de film naar vo­ren kwam: Voorzichtig omgaan met bestrijdingsmiddelen geldt voor ons allen.

Discussie

Bij de algemene d iscussies kwamen onder andere de volgende onderwer­pen aan de orde:

393

............

"""''l .. •,.npl•" Gr .... nbc-kh••mc~ Of\cho•lOt·• {l>;•mpoql1ontH'41

Bij het /KC-AT Afdeling Champignonteelt stond gewasbescherming centraal. De film "Een kwestie van willen" vormde daarbij de hoofdmoot.

selectiviteit van de compost, optreden g roene schimmels in de geënte compost,

- voorkomen en bestrijden van bacte­rievlekken,

- stand van zaken onderzoek biologi­sche bestrijding van champignon­vliegen en -muggen,

- wanneer praktische toepassing bio­logische bestrijd ing,

- resistentie-onderzoek droge mol­len,

- nieuwe rassen, alternatieven voor prochloraz,

- afzet champost.

De Open Dagen 1994 boden voor be­langstellenden een interessant pro­gramma.

Ter afsluit ing hiervan werd steeds op prettige wijze over een aantal onder­werpen van gedachten gewisseld.

394

ijzersterk in kwaliteit Treklier voor Moving-Fioor

~~ ~~~ ~V~ ~~·~ 0~.

~.,/

Christiaens os van n re ondernemend

Herenbosweg 6, 5962 NX HORST, (Holland), Tel. 04709- 81889, Fax 04709 - 83369

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9) 395

Ontwikkelingen in de veilingafzet A.J.J. van Roestel, Proefstation voor de Champignoncultuur, Horst

Veilingaandeel groter dankzij con· tradbemiddeling

Met de oprichting van de Champig­non Beurs Holland in 1990 probeer­den drie veilingen hun aandeel in het handelskanaal te vergroten door een gezamenlijke aanpak van de bemid­deling voor verkoop op contract. Eind vorig jaar sloten de twee overgeble­ven champignonveilingen zich hierbij aan en werd het Champignon Bemid­delingsbureau Holland opgericht, een besloten vennootschap waarvan de aandelen in het bezit zijn van de vei­lingen en het Centraal Bureau voor de Tuinbouwveilingen in Nederland. Het nieuwe CBH en het televeilen voor de klok demonstreren de bereidheid tot samenwerking tussen de veilingen. Met name contractbemiddeling heeft bijgedragen aan een vergroting van het veilingaandeel in de totale han­delsverkoop (tabel 1 ).

Tegelijkertijd verschuift de taak van de veiling van een knooppunt van t ransport van aangeboden en ver­kocht produkt naar een instelling d ie tegen betaling diensten verleent op het gebied van informatieverstrek­king en marktken nis. Dit werd onlangs door veilingdirecteur van Beek in dit verband nog eens duidelijk onder­streept.

De openbaarheid van die informatie­verstrekking is echter beperkt. Het minderheidsaandeel van de veilingen in de handel van champignons (tabel 1) leidt ertoe dat de veilingen weinig toeschietelijk zijn met prijsinformatie voor derden, met name als het over contracten gaat. In verband met de concurrentie van de handel buiten de veiling om, is dat begrijpelijk. Eenzij­dige informatieverstrekking verzwakt de eigen positie.

De informatiewaarde van de veiling­klok

Klokprijzen zijn openbaar. Daaraan valt niet te ontkomen. Gegeven het geringe aandeel van de klokverkoop

Tabel 1. Overzicht van de handel in champignons

Produktie (mln kg)

Aandeel veilingklok (%)

Aandeel veilingen (%) (klok/ contract)

1990 1991 1992 1993

Bron: PGF

147 165 190 190

30% 22% 22% 20%

is het echter de vraag welke waarde nog aan klokprijzen gehecht moet worden. Deze vraag omvat twee as­pecten.

- Representativiteit: Geven ontwikke­lingen in de klokprijs een juist beeld van ontwikkelingen in de op­brengstprijzen in de sector?

- Relevantie: Geven klokprijzen nog relevante informatie aan telers voor prijsvergelij king en produktie­planning?

Representativiteit

In theorie kunnen grote verschillen tussen klok- en contractprijzen slechts gedurende korte tijd bestaan. Als de klokprijs veel hoger ligt dan een con­tractprijs, gaan telers bij beëindiging van hun contracttermijn voor de klok leveren. Als de klokprijs veel lager ligt, gaan kopers aankopen voor de vei­lingklok. Door deze verschuivingen treden prijscorrecties op. Klok- en contractprijzen zullen naar elkaar toe bewegen. Volgens deze redenering geven ontwikkelingen in de klokprij­zen een representatief beeld van de marktontwikkelingen in de sector.

In de praktijk kunnen tegen deze een­voudige theorie wel enige bedenkin­gen gemaakt worden. De veronder­stelling dat aanbieders en kopers van champignons naar believen wisselen van contract naar klok en andersom is aanvechtbaar. Dat maakt het tempo en de mate waarin de prijzen naar el­kaar toe bewegen discutabel.

43% 43% 44% 47%

De verhouding tussen klok- en con­tractverkoop is per kwaliteitsklasse verschil lend. In de onderscheiden deelmarkten verschilt de mogelijk­heid om voor de klok in de behoefte te voorzien. Ook bij specifieke wen­sen of eisen aan het produkt kan het voor een koper moeilijk zijn zomaar over te stappen op een andere aan­bieder.

Aanbieders van champignons zullen niet altijd zwichten voor een hogere klokprijs. Het profijt van een hoge vei­lingprijs kan van zeer korte duur zijn. Deze onzekerheid kan ertoe leiden dat contracten tegen lagere op­brengstprijzen afgesloten worden dan op dat moment voor de klok be­taald wordt. Juist vanwege de (meest­al) geboden zekerheid zou er een sys­tematisch prijsverschil tussen klok- en contractprij s kunnen bestaan.

Over de relatie tussen klok- en con­tractprijzen is zo goed als niets be­kend. Het is wel zo dat de klokprijzen in binnen- en buitenland nauwlettend worden gevolgd en dat er op wordt gereageerd, al is het maar door een beperkt aantal kopers en aanbieders. In welke mate dat de klokprijs tot een representatief gegeven maakt voor de prijsontwikkelingen in de sector, blijft een vraag.

Het meest representatieve beeld van de prijsontwikkelingen van champig­nons geeft een gewogen gemiddelde prijs per kwaliteitsklasse van de ver­kopen voor de klok en via contract.

396

Het bijvoedmiddel voor meer champignons van betere kwaliteit!

Op het proefstat ion te Horst is meerdere keren bewezen dat met Milli Champ als bijvoeding top opbrengsten

zijn verzekerd. Het nauwkeurig doseren en zorgvuldig inmengen zijn daarbij van groot belang.

Milli Champ 3000 bij het afdekken. Milli Champ 6000 bij het enten.

Inlichtinge n bij: C.N.C. Driekronenmam 6,6596 MA Milsbcck. Tci. 08851 · 1654 1.

L&K STERCKX NV · Kad n cmscstraat 330 · B-8800 Roeselare · Tel (051) 22 33 34 T ROUW NE DERLAN D BV Postbus 40 3880 AA l'uuen. Tel. 03418-7161 1

Teamwork op tijd ! VJJ Eigen transportmiddelen

Ervaren specialisten stemmen levering ----~ van compost, dekaarde en het vullen van de cellen zorgvuldig op uw wensen af.

11. . garanderen vlotte flexibele aflevering.

De beste Compost & Dekaarde voor een optimaal en

perfect resul· taal.

looyet\compost Bv Lagebrugweg 16, 5759 PK Helenaveen Tel. 04933 · 9731 , Fax 04933-9429

Vraag en aanbod Te koop: 1 cel van 150 m2; Alcoa-alu­miniumstellingen en een groot kozijn voor grote celdeur. Tel.: 04183-4063.

Te koop: Gegalv. pluklorries met alum. plateau en afneembaar hek, 2 jaar oud. Tel. 04199-2866.

Te koop: Koelblokken (uit klimaat­units) 1 jaar gebr. voor cellen 200/220 m2 afm. 90 x 32 x 70. Tel. 04180-13468

of 06-52960787.

Te huur: wegens omstandigheden champignonkwekerij te Hoenzadriel (teeltoppervlak 3* 160 m2); info.: 04183-1543/4252

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9)

Op deze wijze geven enkele veilingen nu in hun jaarverslagen het jaarlijks gemiddelde prijsniveau van de diver­se kwaliteitskiassen weer. Daarbij is het goed te bedenken dat dit alleen maar de handel op de eigen veiling betreft.

Relevantie

Er zijn weinig telers voor wie de klok­prijs nog een relevant gegeven is. In 1993 is voor ongeveer 7% van de pro­duktie de klokprijs nog direct bepa­lend voor de uitbetaalprijs. Daarnaast zijn er nog contracten waarin een kop­peling naar de klokprijs gelegd wordt. De omvang daarvan is onbekend. Andere telers doen mee in een mix­systeem of verkopen hun champig­nons op contract. In een (verplicht) mixsysteem merkt de teler wel dalin­gen of stijgingen in de klokprijs in zijn uitbetaalprijs, maar het is voor hem geen prikkel om te kiezen voor de ene of de andere afzetmethode.

De hier gepresenteerde klokprijzen (tabellen 2 en 3) corresponderen niet met uitbetaalprijzen aan telers. Op de gepresenteerde cijfers is een aantal bewerkingen uitgevoerd: gemiddelde weekprijzen, niet de dagprijzen, vor­men het uitgangspunt. De prijzen hebben in de meeste gevallen geen betrekking op een specifiek te onder­scheiden kwaliteitsklasse, maar op een samenvoeging van enkele kwali­teitsklassen. Bijvoorbeeld: I fijn be­treft zowel 1-1-40 als 1-2-40. Ook het soort fust kan binnen een kwaliteits­klasse variëren. Bovend ien is de klok­prijs een gewogen gemiddelde van al­le betrokken veilingen. Verschillen in opbrengstprijs tussen de veilingen ko­men niet tot uitdrukking. Deze bewerkingen geven aanleiding tot grote voorzichtigheid bij het ge­bruik van deze cijfers voor prijsverge­lijking en produktieplanning.

Conclusie

Klokprijzen vormen de enige feitelijke informatie over prijsontwikkelingen in de champignonsector. De hier gepre­senteerde klokprijzen zijn daarom van belang. Ze zijn echter niet zonder meer representatief te achten voor de ontwikkeling van het prijsniveau in de sector. Het is onduidelijk of, en zo ja in welke mate en in welk tempo klok- en contractprijzen zich in elkaars r ichting bewegen.

Ook bij het gebruik van deze cijfers voor prijsvergelijking of voor produk­tieplanning d ienen de belanghebben-

30 1----

1/)

g 1 e helft 2e helft c: 1993 1993 ·[ 20 1-r===;---E 11)

J: u c: 0 ....

0 g 10

x

0 Klokverkoop

1e helft 1994

• Kwaliteit Industrie

U Kwaliteit I

1e helft ------------------- 1~4

1e helft 1993

2e helft 1993

Contractbemiddeling

Kwaliteit 11 gevliesd

Kwaliteitsverdeling onbekend

397

Figuur 1: Ontwikkelingen in de veilingafzet in 1993 en 1994.

den voorzichtig te zijn. De grote mate van aggregatie van de cijfers kan mak­kelijk leiden tot verkeerde conclusies.

Aanvoer in 1994

In het eerste halfjaar van 1994 is de af­zet van champignons via de veilingen toegenomen in vergelijking met 1993. Dat geldt zowel voor de verkoop via de veilingklok als voor contractbe­middeling door de veilingen (figuur 1 ). De klokverkopen van de open indus­triekwaliteiten zijn groter dan vorig jaar. De verkoop van kwaliteit I via de

klok is iets afgenomen. Via de veiling­klok wordt minder afgezet dan via contractbemiddeling. Dat geldt met name voor kwaliteit I en de open in­dustriekwaliteiten. Van kwaliteit 11 ge­vliesd werd het grootste deel via de klok verkocht.

Gegevens over de kwaliteit sverdeling van de bemiddelingsverkopen in 1993 zijn moeilij k te achterhalen. In het grootste deel van 1993 werd de con­tractbemiddeling namelijk nog niet door alle veilingen gezamenlijk uitge­voerd.

Tabel 2. Gemiddelde gewogen klokprijzen (gld/kg)

1993 1993 1993 1994 1 e halfjaar 2e halfjaar totaal 1e halfjaar

I fijn 3,12 3,71 3,37 3,54 I middel 2,88 3,62 3,22 3,32 I reuzen 3,42 3,80 3,59 3,38 I kleinverpakking 3,82 4,20 4,00 3,94 11 fijn 2,44 3,07 2,75 2,94 11-2-60 2,22 2,84 2,49 2,70 11-2-80 1,69 2,22 1,95 2,05 11-3-80 1,50 2,06 1,74* 1,94* 11-3-100 1,49 2,09 1,80* 1,94* 111-3-100 1,38 2,10 1,86* 1 ,81* Middenprijs 2,17 2,71 2,42 2,43

* Zie ook tabel 3.

Bron: CBT

398

Redes statische en vibrerende zeefbochten Redes, het antwoord op vaste stof en vloeistofscheidingsproblemen!

Redes heeft een ruime ervaring op het gebied van vaste stofschei· dingen uit proces· en spoelvloeistoffen. De toepassing van zeef­bochten wordt gekarakteriseerd door eenvoudige konstruktie en zeer lage onderhoudskosten. Door een hoog scheidingsrendement wordt de investering zeer snel gecompenseerd door verlaging van de lozingskosten.

Moeilijk scheidbare materialen worden efficiënt verwijderd door de zeef te laten vibreren (trillen) door middel van een pneumatische of elektrische aandrijving. Vloeistoffen met hoge vaste stof gehalten worden zeer efficiënt ontwaterd waardoor in spoelprocessen het water kan worden hergebruikt en in zuiveringsprocessen de tweede stap wordt ontlast tegen minimale kosten. De Redes zeefbochten kunnen voor gecompliceerde produktieprocessen op maat worden geconstrueerd in diverse corrosie bestendige materialen.

Voor vezelachtige materialen in b.v. papier en textiel afvalwater kan optioneel worden gekozen voor een hoge of lage druk sproei-installatie in combinatie met een borstelreiniger. Standaard worden de installaties geleverd in r.v.s. 304. Op aanvraag kunnen ook andere materialen worden toegepast.

Opties: • hogedruk unit t.b.v. sproei-installatie • sproeier/borstelinstallatie en afdekkap

Toepassingen: Vibrerende zeefbochten o.a.: Statische zeefbochten o.a.: • mestverwerking • aardappelverwerking • visverwerking • slachtafval • slachterijen • groenten/conserven • textiel-industrie • champignon kwekerijen • papier-industrie • kratten-wasinstallaties

Waarom Redes zeefbochten? • lage investering • snelle terugverdientijd door verlaagde lozingskasten • toepassing als standaardsysteem of in te passen bij bestaande systemen • uitwisselbare zeefplaten voor gewijzigde processen • geen zandopbouw in invoerzijde door konische konstruktie

D. de Vries Wertsteeg 22 Kerkdriel Tel.: 04183-3354

Onderdelen-depots:

Klep B.V. Korte Brugstr. 1 00 Etten-Leur Tel.: 01608-12831

Desmet Martin P.v.B.A. Schoolstraat 31 lngelmunster (België} Tel.: 051 -301629

MUNCKOB.V. MACHINES VOOR DE CHAMPIGNONGUL TUUR

Spoorstraat 2a, 5975 RK Sevenum Postbus 6827 · 5975 ZG Sevenum · Holland Telefoon 04767-3434 I Fax 04767 · 1985

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9) 399 --------------------

Het is niet duidelijk of het aandeel van de veilingen in de afzet van champig­nons ook toegenomen is. Cijfers over de ontwikkeling van de totale han­delsproduktie zijn er niet.

Tabel 3. Gemiddelde ongewogen klokprijzen van industriekwaliteiten op basis van weekprijzen.

Gemiddelde klokprijzen in 1994 11-3-80 11-3-100 111-3-100

Bron: CBT

1993 totaal

1,78 1,77 1,70

De prijsontwikkeling in 1993 vertoon­de twee gezichten. In de eerste helft waren de prijzen laag, in de tweede helft stegen de prijzen geleidelijk tot een hoog niveau. De gemiddelde klokprijzen in de eerste helft van 1994 liggen boven het jaargemiddelde van 1993, maar beneden het prijsniveau van het laatste halfjaar van 1993 (tabel 2). In 1993 is de gemiddelde klokprijs van 11-3-80 lager dan die van 11-3-1 00 en 111-3-100. Dit lijkt niet in overeenstem­ming met de werkelijkheid waarin de 11-3-80 het best betaald wordt. De oorzaak hiervan ligt in de ongelijke verdeling van de aanvoer over het jaar. In de tweede helft van 1993 nam

de aanvoer van 11-3-100 en 111-3-100 geleidelijk sterk toe. In deze periode lag het algemene prijsniveau ook ho­ger. Daarom ligt de gewogen gemid­delde prijs op een relatief hoog ni­veau. De meeste kilogrammen werden in de tweede helft van het jaar aangevoerd. De aanvoer van 11-3-80 was daarentegen lager dan in de eer­ste helft van 1993. Dit is een addertje onder het gras waarmee bij het ge­bruik van deze cijfers rekening moet

'n Spierwitte werkomgeving, 100% dampdichte cellen, minimale stookkosten, geen schimmels, nauwelijks overlast bij het aanbrengen en vrij van schadelijke stoffen. Bovendien ... 5 jaar garantie! Geen wonder dat kwaliteitsbewuste kwekers kiezen voor de gespecialiseerde aanpak van Ummels Waterdichtingstechniek. Celcoating van zowel nieuwbouw als renovatieprojekten met resultaten waar u van op zult kijken.

WATERDICHTINGSTjCHNIEK

Ummels Waterdichtingstechniek BV 't Inne 32c 6021 DA Budel Tel: 04958 - 9 19 16 Fax: 04958 - 9 37 50

1994 1e halfjaar

1,94 1,94 1,79

worden gehouden! Voor een t eler die het hele jaar door dezelfde hoeveel­heden van een kwaliteit aanvoert, is het gewogen gemiddelde in dit geval niet relevant. Als weekprijzen uit­gangspunt zijn voor de berekening van het ongewogen gemiddelde, blijkt het prijsverschil tussen 11-3-80 en 11-3-100 gering te zijn (tabel 3). In de eerste helft van 1994 bedroeg het prijsverschil tussen 11-3-100 en 111-3-100 15 cent per kilogram.

400

P.G. KUSTERS B.V. Waaldijk 3, Dreumel Telefoon 08877 - 1342

Voor al uw bedrijfsbenodigdheden en gewasbeschermingsmiddelen.

Tevens NICOLON trekmatten en afdekdoeken, tunnel- en glijmatten.

Calprozyme voor bijvoeden

SNELLE SERVICE - GRATIS ADVIES Bel voor informatie: G. Brink 08872 - 2175, J. in den Bosch 08879 - 2462

BRO Adviseurs is een adviesbu reau met brede ervaring in de champignonsector.

Voor deskundige ondersteuning bij: • milieuvergunningen/MER's • bouwvcrgunningen/aanpassingen

bestemmingsplan • techniek en emissiebeperking • juridische problemen

Voor: • producenten van voedingsbodems en dekaarde • teeltbedrijven • transporteursfopslag van cl1ampost • industriële verwerking

Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met R. Aartssen of N. van Hooijdonk, telefoon 073-579102.

Bureau voor Ruimtelijke Ordening von Heesewijk B.V. Adre~: Taaistroot 36, Vught. Postadres: P~tbu!- 68, 5260 A6 Vugl1t Noderl<.md

ToloiO<><" 073·579102, Telefox: 073·561665

OUA HOOG RENDEMENT KOELING 2 JAAR GARANTIE - koudwoterkoelingen; - d irect freonkoel ingen;

- mobiele freonkoelingen; - koelblokken zowel freon a ls water op moot gemaakt,

diverse blokken uit voorrood leverbaar.

CV-installaties Stoom insto lloties

Spuitwaterinstallaties Luchtbehandeling

Centrale luchtbehondelingskokers Computerinstallaties FANCOM en BRINKMAN

Electro-installaties c.___, Tot 8 cellen van 200 m teeltoppervlak zonder transformatorruimte

~~oUa~A_c_k_e_r_m_a_n_s_-_J_ö_rg_e_n_s_e_n_b_._v. _________ 1

Installatie-, Reparatie- en Handelsbedriif Bulkseweg 22, 5331 PK Kerkdriel • Telefoon 04183-2788 Kontoor 04 1 83-354 1 Fox 0 41 83-3206

/

/ Tel.: 01725-74668 TRADING B.V. 01725-71373 NEDERLAND fax: 01 725·74762

NIEUWE STOOMKETELS OP VOORRAAD

HOGE- EN LAGEDRUK Levering mogelijk per direct

Lagedruk stoomketels: BLP 140 208 kg/h* Hfi13.000,­BLP 2 10 313 kg/h* Hfi1 4.000,­BLP270 399kg/h* Hfi15 .000,­BLP 370 556 kg/h* Hfl 18.000,-

• .. ·oedu~~woler 70 oe

Ketels kompleet met appendages, schakelkast en bekabeling.

Tevens ketelservice, service (24-uurs), nieuwe branders, autoclaven en grote warmwaterketels.

PROPYLEEN ETHYLEEN

Voorzien Van Filters lfet lficro-Poriën . -. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . voor ltroed van Agaricus Pleurotus, Shlitake en andere eetbare paddestoelen

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9)

Landbouwtelling 1994 Cijfers over champignontaalt L.G.J. van Horen, IKC-AT Afdeling Champignonteelt

401

Onderstaande gegevens zijn geba­seerd op de uitkomsten van de land­bouwtelling d ie jaarlijks door het Cen­traal Bureau voor de Statistiek (CBS) wordt voorbereid en verwerkt.

1994 1993 verschil t.o.v. 1993

Teeltoppervlakte

De geregistreerde teeltoppervlakte in 1994 is met 1,6% toegenomen. De toename was vooral in Noord-Brabant vrij sterk. In Limburg bleef het areaal nagenoeg gelijk, in Gelderland daalde het areaal. Als deze ontwikkeling doorzet zal volgend jaar Noord-Bra­bant de provincie met het g rootste areaal champignonteelt zijn. Het percentage van de teeltopper­vlakte beteeld met doorgroeide com­post nam in alle regio's fors toe. In Limburg was deze toename het ge­ringst doordat al op een groter per­centage van het areaal gebruik werd gemaakt van doorgroeide compost. Inmiddels wordt op meer dan 70% van het areaal gebruik gemaakt van doorgroeide compost.

Aantal bedrijven

Het aantal bedrijven met champig­nonteelt is met 16 gedaald. Deze da­ling deed zich vooral voor in Limburg en Gelderland. In Noord-Brabant steeg het aantal bedrijven.

Aantal cellen

Het aantal cellen daalde met 92. Door­dat de teeltoppervlakte toenam nam ook de gemiddelde celgrootte weder­om toe. Deze bedraagt inmidde ls 232 m2 teeltoppervlakte. In Limburg is de gemiddelde celgrootte duidelijk gro­ter dan het landelijk gemiddelde (252 mz), in Gelderland kleiner (202 m2).

Als gevolg van de stijging van het teelt­areaal en de daling van het aantal be­drijven steeg de gemiddelde bedrijfs­grootte van 1421 m2 tot 1477 m2

teeltoppervlakte per bedrijf. In Lim­burg bedraagt de gemiddelde be­drijfsgrootte 1711 mz, in Noord-Bra­bant 1568 m2 en in Gelderland 1141 m2

•

Nederland teeltoppervlakte (m2) 1.063.366 1.046.009 + 17.357 + 1,6% waarvan beteeld met doorgroeide compost 760.709 691.659 + 69.050 +10,0% aantal bedrijven 720 736 16 aantal cellen 4.577 4.669 92 -2,0%

Limburg teeltoppervlakte (m2

)

waarvan beteeld met 374.729 372.418 + 2.311 + 0,6%

doorgroeide compost 279.824 264.744 + 15.080 + 5,7% aantal bedrijven 219 226 7 aantal cellen 1.488 1.507 19 - 1,3%

Noord-Brabant teeltoppervlakte (m2

) 373.200 346.296 + 26.904 + 7,7% waarvan beteeld met doorgroeide compost 257.481 202.344 + 55.137 +27,2% aantal bedrijven 238 235 + 3 aantal cellen 1.560 1.563 3 -0,2%

Gelderland teeltoppervlakte (m2) 257.793 270.217 12.424 -4,6% waarvan beteeld met doorgroeide compost 193.970 196.497 - 2.527 - 1,3% aantal bedrijven 226 237 11 aantal cellen 1.275 1.341 66 -4,9%

Overige provincies teeltoppervlakte (m2

) 57.644 57.078 + 566 + 1,0% waarvan beteeld met doorgroeide compost 29.434 28.074 + 1.360 + 4,8% aantal bedrijven 37 38 1 aantal cellen 254 258 4 - 1,6%

Regionaal aandeel (in %) in het landelijke totaal 1994

Aantal Aantal Teelt- O'Jcervlakte met bedrijven cellen oppervlakte oorgroeide

compost

Limburg 30,4 32,5 35,3 36,8 Noord-Brabant 33,1 34,1 35,1 33,8 Gelderland 31,4 27,9 24,2 25,5 Overige provincies 5,1 5,5 5,4 3,9

Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0

Bron: CBS

402 -----------------------

,..

Belangrijke adressen

COÖPERATIEVE NEDERLANDSE CHAMPIGNONKWEKERSVERENIGING

Driekronenstraat 6, Milsbeek Postbus 13, 6590 AA Gennep Telefoon 08851 -16541 Telefax 08851 -17823

Voorzitter: J.A.E. Pijnenborg

Directeur: ir. F.H. Rats

Beleidsmedewerker: ir. A.M.J. van der Steen

Hoofd ledendienst: ing. F. Horlings privé 04930 - 16948

Verkoop binnendienst en PR: ing. A.G.T. Kuijpers

Bedrijfsbegeleiding: ing. J. Ebben privé 08894- 51039 ing. R. Maas, privé 04760-74876 ing. P. Vervoort, privé 04764 - 1574 ing. M. Vencken, privé 08850 - 30359

Milieucoördinator: ir. M.C.J.W. van Dongen, privé 08865 - 1394

INNOVATIE- EN PRAKTIJKCENTRUM PLANTAARDIGE PRODUKTIE EN LEVENS­M IDDELENTECHNO LOGIE

Centrum voor champignonteelt­onderwijs

Westerholtstraat 2, 5961 BJ Horst Telefoon 04709- 84555 Telefax 04709 - 84160

Directeur: ir. A.A. van Nieuwenhuijzen

Adj. directeur: ing. G. van Megen-Boekestijn

STICHTING PROEFSTATION VOOR DE CHAMPIGNONCULTUUR

Peelheideweg 1 5966 P J America Postbus 6042, 5960 AA Horst Telefoon 04764-1944 Telefax 04764 - 1567

Directeur: prof. dr. l.J.L.D. van Griensven

Adj. directeur: dr. F.P. Geels

VOORLICHTING:

INFORMATIE EN KENNIS CENTRUM VOOR AKKER- EN TUINBOUW IKC

Afdeling Champignonteelt

Peelheideweg 1, Am erica Postbus 6042, 5960 AA Horst Telefoon 04764 - 1944 Telefax 04764- 1567

Consulent: ir. L.G.J. van Horen

Bedrijfsdeskundige: ing. J. van de Geijn

DLV

Team Paddestoelenteelt

Spoorweg 10 Postbus 6207, 5960 AE Horst Telefoon 04709 - 86191 Telefax 04709 · 86682

Teamleider: ing. C. Hermans

Bedrijfsdeskundigen: ing. C. van Bergen J. van Gils ing. A. van Haperen ing. J. Hilkens ing. D. van Laarhoven ing. F. Sebregts

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9)

SEV VAN DE NCB TUINBOUW

Spoorlaan 350, 5038 CC Tilburg Telefoon 013 - 378641

VERENIGING VAN TUNNELBEDRIJVEN IN DE PADDESTOELENTEELT VTP

Crixhoek 8, 6039 RR Stramproy Telefoon 04183 - 391 1

PARTICULIERE VOORLICHTINGSBUREAUS:

Advies en Bemiddelingsburo Seubring Westerholtstraat 6, 5961 BJ Horst Telefoon 04709-8311 7 Telefax 04709 - 86291

BROEDFIRMA 'S:

Amycel BV Sleestraat 14 6014 CA lttervoort Telefoon 04756-6225 Telefax 04756-6385

Euro-Semy Sterckx-Holland BV Kachtemsestraat 330 B-8800 Roeselare Telefoon : 09/32/51 22 33 34 Telefax : 09/32/51 22 97 71

LeLion Import Zeddam BV Industriestraat 4 7041 GD 's-Heerenberg Telefoon 08346-61826 Telefax 08346-62276

Sylvan BV Moesdijk 10 6004 AX Weert Telefoon 04950-21757 Telefax 04950-37625

DE CHAMPIGNONCULTUUR 1994, 38(9)

TOELEVERINGSBEDRIJVEN

voor primaire grondstoffen:

CNC-bedrijven Driekronenstraat 6, Milsbeek Postbus 13, 6590 AA Gennep Telefoon 08851-16541 Telefax 08851 - 17823

Euroveen BV Verlengde Grensweg 8 Postbus 304, 5900 AH Venlo-West Telefoon 077-823946 Telefax 077 - 872600

Gebr. Theeuwen Mestfermenteerbedrijf BV Veerweg 11, 5863 AR Blitterswijck Telefoon 04784-8181 Telefax 04784- 2147

Nooyen Dekaarde BV Geijsterseweg 12b 5861 BL Wanssum Telefoon 04784 - 2244 Telefax 04784 - 2246

VEILINGEN:

CHAMPIGNON BEMIDDELINGSBUREAU HOLLAND BV

Postbus 121, 5300 AC Zaltbommel Telefoon 04180 - 79220 Telefax 04180 - 79406 Directeur: R. Schouten

COÖPERATIEVE TUINBOUWVEILING "ZALTBOMMEL EN OMSTREKEN" BA

Postbus 7, 5300 AA Zaltbommel Telefoon 04180 - 79911 Telefax 04180 - 79213 Contactpersoon: P. van Osch

403

RBT COÖPERATIEVE TUINBOUWVEILING

Postbus 3344, 4800 DH Breda Telefoon 076 - 288000 Contactpersoon: H. van Dijk

VEILING VELDHOVEN

Postbus 45, 5500 AA Veldhoven Telefoon: 040- 585911 Telefax: 040 - 585207 Contactpersoon: P. van Hapert

VEILING ZON

Horsterweg 8, 5971 NE Grubbenvorst Afdeling Paddestoelen: L. de Vlieger Telefoon 077 - 897901 Telefax 077- 897719

VON-COÖPERATIEVE TUINBOUWVEILING

Postbus 40, 6680 AA Bemmel Telefoon: 085- 26191 1 Telefax: 085 - 256995 Contactpersoon: M. Arts

M Thilot- achinas v~or de champignonteelt ~

• Engineering • Kompostmeng-installaties • Kompostkeermachines • Tunnelvulmachines/Tunnellieren • Kompost-transportwagens • Dekaarde-transportwagens • Kompost blokkenpersen • Doseerapparaten voor

kompost/dekaarde • Transportbanden • Broedstroot-apparaten • Kopvulmachines • Trekmachines • Stellingen • Pluklorries • Leeghaalmachines • Zakkenvulmachines • Kweeknetten en

Tunnelnetten • Opruw/Egaliseermachines

Thilot Holland B.V. Machinefabriek

Hoofdstraat 11-17 5973 N D Lotturn/Halland Telefoon 04763-1n4 Telefax 04763-2648 Telex 36493TCZ NL

Vooraanstaande kwaliteit "Le Lion", toonaangevenrl producent van champignon-broed, heeft tientallen jaren ervanng in de ontwikkeling en produktie van cham­pignonbroed. Door Intensief onderzoek in de meest moderne labora­toria van Europa is "Le üon" in staat rassen te ontwikkelen met een zeer hoge opbrengst. Dankzij professionele teeltbegeleiding en stipte levering is "Le Lion" een partner die uw vertrouwen waard is.

"Le Lion" X 1. Ons onomstreden top-ras. Zowel geschikt voor hand· oogst met hoge plukprestalie als mechanische oogst met weinig zandvoet· jes. (combineert zeer goede kwaliteit met gunstige teelteigenschappen).

"Le Lion " X 4. Nieuw ras. Minder oompost-gevoelig en wittere vruchtlldlamen dan andere grote hybride-rassen. Kan goed 1n comb1natie met X1 geteeld worden.

"Le Lion" X 20. Veel gevraagde tussen-hybride. Produoeert hagelwitte goed houdbare champignons. Zeer geschikt voor het snijden van kwaliteit 11 ·2·60.

"Le Lion" X 25. Nieuw tussen-hybride-ras. Met nog sterkere mycelium­groei en vroeg oogsttijdstlp. Minder gevoelig voor over-fructificatie met aan­houdende produktie in de latere vluchten.

"Le Lion" B 62. Bruisend tussenras met sterke myceliumgroei en gemak­kelijke knopvorming. Dit ras kan vele ziekten en teeltproblemen overw1nnen.

"Le Lion" C 9. Het meest verkochte bruine ras met donker-bruine hoe­den en witte stelen. Stevige, vaste vruchtlichamen voor de verse mark!.

"Le Lion" C.M.S. cacing broed. Zeer aktief voor een constante teelllijn. in gebruik door lage vereiste dosering van 125 à 150 gr. per m2·

· Op aanvraag voor alle "Le Lion • rassen beschikbaar.

"Ie lion" h. j. m. holtander b.v.

UW VERTROUWEN WAARD!