patiëntenbeleid

120 3-2008 > zorg & financiering

ministerie reeds als knelpunt benoemd. Maardenkbaar is dat uit het overleg ook nog andereknelpunten rond patiëntenrechten en kwaliteitvan zorg naar voren komen. Zodra alle reactiesbinnen zijn, volgt overleg over de aanpak van derechtspositie.

Omdat de KNMG de bevordering van de kwa-liteit van de volksgezondheid hoog in het vaan-del heeft staan, hecht de KNMG van oudsherveel waarde aan een goede regeling van de rech-ten van de patiënt. Al dan niet in samenwerkingmet patiëntenorganisaties en andere betrokke-nen heeft de KNMG op dat gebied de afgelopenjaren veel activiteiten ontwikkeld. Ook heeft de

KNMG bijgedragen aan de totstandkoming vande bestaande wetgeving. In het verlengde daarvan neemt de KNMG graagdeel aan het overleg dat de komende tijd tussenoverheid en veldpartijen over de verbetering vande rechtspositie zal worden gevoerd.Uitgangspunt daarbij is dat er, zoals ook de hui-dige WGBO dat omschrijft, een balans blijftbestaan tussen een goede rechtspositie enerzijdsen de eigen verantwoordelijkheid van zorgin-stellingen en beroepsbeoefenaren anderzijds.Het voorstel om te komen tot een Wet cliënt enkwaliteit van zorg is in de visie van de KNMGgeen optie.Bron: KNMG, 4 februari 2008<

Wat te doen aan het schrijnende tekort aandonororganen? Zou een financiële prikkel mis-schien helpen om mensen zich als donor telaten registreren of bij leven een nier te done-ren? Maar is dit ook ethisch gezien een aan-vaardbare oplossing? De Raad voor de Volks-gezondheid en Zorg (RVZ) heeft onlangs eenethische verkenning van voor- en tegenargu-menten rondom beloning van orgaandonatieaangeboden aan de minister van VWS. De Raadvindt financiële stimulering van orgaandonatiezowel moreel als praktisch het overwegenwaard.

Beloning van registratie van donoren

Aan beloning van een registratie in het Donor-register kleven belangrijke bezwaren. Een kleingeldbedrag drukt weliswaar waardering uit,maar kan ook zijn doel voorbijschieten. Ook hetidee van een gratis paspoort stuit op bezwaren.Tussen het doel van de registratie en de aard vande beloning bestaat immers geen enkele logi-sche relatie. Wel is te overwegen geregistreerden

een eenmalige korting op de ziektekostenpre-mie te geven. Dat geldt ook voor de toekenningvan een hogere plaats op wachtlijsten voororgaandonatie als de geregistreerde zelf eendonororgaan nodig heeft. Nabestaanden dietoestemming geven voor uitname van organenzouden ook een beloning kunnen ontvangen.Dit ligt gevoeliger, maar een bijdrage aan debegrafeniskosten zou te overwegen zijn. Hoewelmet deze maatregelen wellicht nog wat te win-nen valt, moet van het financieel stimuleren vanpostmortale donatie niet al te veel verwacht wor-den. Het beschikbare postmortale potentieel isimmers beperkt en neemt steeds verder af.

Beloning van orgaandonatie bij leven

Nierdonatie bij leven wordt steeds belangrijker:momenteel is veertig procent van het aantalniertransplantaties afkomstig van een levendedonor. Het is onder voorwaarden niet bezwaar-lijk om deze vorm van donatie financieel te sti-muleren. Belangrijke voorwaarden daarbij zijnde vrijwilligheid van de donor en een recht-

> orgaandonatie

329 financiële stimulering van orgaandonatie te overwegen

ZenF-0308-cyaan.qxd 12-3-2008 13:33 Pagina 120

orgaandonatie/psychiatrie

121zorg & financiering > 3-2008

vaardige verdeling van organen. Hierdoor kun-nen uitwassen, zoals de illegale handel in orga-nen, worden bestreden. Volgens de Raad is de beste optie om een levens-lange vergoeding van de ziektekostenpremie toete kennen aan levende donoren. Dit middel doethet meeste recht aan de morele intuïtie van velendat organen geen dingen zijn waar je geld voorzou moeten krijgen. Voordeel van een vrijstel-ling van de ziektekostenpremie is ook dat hetminder voor de hand ligt dat mensen met finan-ciële problemen voor levende donatie zullenkiezen. Voor een dertigjarige kan dit bedrag overeen periode van veertig jaar oplopen tot onge-veer 40.000 euro.

Onderzoek naar beloning van orgaandonatie

De Raad beveelt aan om nader onderzoek tedoen naar de kosteneffectiviteit van dit voorstelen het draagvlak onder de bevolking. De Raadstelt minister Klink voor om de mogelijke gevol-gen van de invoering van beloning van orgaan-donatie in kaart te brengen en vragen vanethische en praktische aard te beantwoorden inde aanloop naar het in het voorjaar van 2008 teverschijnen Masterplan Orgaandonatie van deminister van Volksgezondheid. Bron: www.rvz.net, 12 november 2007<

Bipolaire stoornis (ook wel manisch-depressi-viteit) leidt tot zeer wisselende gemoedstoestan-den. Nu eens voelt de patiënt zich langere tijdbijzonder goed en sterk, dan weer is hij somberen teruggetrokken. Promovenda Eline Regeer(Universitair Medisch Centrum Groningen)deed onderzoek naar bipolaire stoornis in dealgemene Nederlandse bevolking.

Uit het onderzoek blijkt dat 5,2 procent van debevolking in meerdere of mindere mate lijdt aanmanisch-depressiviteit. Deze personen kampenmet beperkingen in hun functioneren, rapporte-ren een verminderde kwaliteit van leven en blij-ven aanzienlijk vaker ziek thuis. Toch herken-nen hulpverleners de aandoening slechts bij éénop de acht getroffenen, ongeacht de ernst ervanen de hoeveelheid samenhangende klachten.Alleen mensen die zelf erkennen dat ze aan eenbipolaire stoornis lijden, worden adequaatbehandeld, zo blijkt uit het onderzoek. Niet alle

respondenten hadden ten tijde van het onder-zoek behandeling nodig. Toch moet de hulpver-lening oog hebben en houden voor milde klach-ten, aldus de onderzoeker, aangezien de stoor-nis in de loop van de tijd ernstiger vormen kanaannemen.

Erkenning en acceptatie door de patiënt

Regeer stelt dat erkenning en acceptatie van destoornis door de patiënt zelf de belangrijkstefactor is bij het zoeken van hulp en het krijgenvan een adequate behandeling. Het is daarombelangrijk om aandacht te besteden aan deacceptatie van en kennis over de aandoening.Ook de maatschappelijke kosten mogen niet uithet oog verloren worden. De gemiddelde indi-recte kosten per patiënt per jaar bedragen 3.629euro, zo wordt in dit onderzoek becijferd. Bron: Rijksuniversiteit Groningen, 16 januari 2008<

> psychiatrie

330 manisch-depressiviteit vaak niet herkend

ZenF-0308-cyaan.qxd 12-3-2008 13:33 Pagina 121