Inhoudsopgave

01. GezondstejeugdvanEuropa 04

02. VijfjaarConvenantovergewicht 07

03. Resultatenvandeprioriteitenin2009 09

04. Fitforthefuture 21

05. Feiten&Cijfers 25

06. Overzichtvanactiviteiten 31

07. Wiedoetwat? 67

08. HetConvenantbureauendeConvenantpartners 73

Lijstvanafkortingen 87

Colofon 89

FitfortheFutureConvenantovergewicht2005-2010

Hoe bestrijden we de trend van toenemend overgewicht bij volwassenen en kinderen? DeafgelopenvijfjaarhebbendetwintigpartnersvanhetConvenantovergewicht en ik ons ingezet om een antwoord op deze vraag tevinden.Vele initiatieven zijn gestart, groot en klein: in winkels, opscholen,ophetwerk, indehorecaen indemedia.Enmetsucces:overgewicht staat nu definitief hoog op de agenda van burgers,bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties. En hetbedrijfsleven heeft de handschoen breed opgepakt en is aan de

slaggegaan.Heteffect:destijgendetrendbijvolwassenenlijkttotstilstandtezijngekomenenouderszijnzichmeerdanooitbewustvanhetrisicovanovergewichtbijkinderen.

Maarwezijnernogniet.Hetaantalkinderenmetovergewichtstijgtnog steeds, helaas. En ook bij volwassenen zouden we graag eendalende trendzien.Daaromisbeslotenomhetconvenantvoort tezetten.WegaandekomendejarenaandeslagbinnenhetConvenantGezondGewicht.Weweten inmiddelsbeterhoewehetveelkoppig

GezondstejeugdvanEuropa 01

05

monsterdatovergewichtheet,telijfmoetengaan.Samen.Enlokaal.Thuis.Opschool.Ophetwerk.Opstraat.Indewinkel.Overal.Wantdéoplossingvoorhetovergewichtprobleembestaatnamelijkniet.

Het begint met ambitieMijn ambitie is dat over tien jaar in Nederland niet alleen demeest gelukkige, maar ook de meest fitte kinderen van Europawonen. Daarom ben ik een groot voorstander van het OlympischPlan:Nederland indekomende jarenklaarstomenomin2028deOlympische Spelen te mogen organiseren. Om dat mooie doel tebereiken,moetenwenuinvesterenineengezondejeugd.

Hoe dan?Er zijn in de afgelopen vijf jaar al heel veel goede voorbeeldenontwikkeld.Wehebbenzeinditverslagvoorugebundeld.Demeestsuccesvolle initiatieven vinden we dicht bij huis: op school, op dewinkelvloer,bijdesportvereniging,inhetbuurthuis,wantdaarvalthetmeestewinsttebehalen.DatisookhetuitgangspuntvoordeFranseEPODE-aanpak:hetcre-erenvaneengezondestad,dorpofwijk.Datvereistsamenwerkingtussen scholen, sportverenigingen, gezondheidsdiensten, verkeer-en vervoersdiensten, bedrijven, winkeliers, woningcorporaties,en anderen. Met een centrale plaats voor de kinderen zelf en hunouders. En aangevoerd door een ambitieuze en betrokken lokaletrekkerdieallepartijensamenbrengtenverbindt.Deburgemeesterofwethouderbijvoorbeeld.Ofeenbevlogenondernemer.

Wij geloven in zo’n lokale integrale aanpak. En de leden van hetKabinetendeTweedeKamermetons.Methunsteungaanweverder

methetcreërenvaneengezondelokaleomgeving,waarinjongerenwordenverleidomgezondteleven.OnderdetitelJOGG(JongerenOp Gezond Gewicht) gaan we de gemeenten ondersteunen bij hetinrichtenvangezondesteden.

Wehoevenhetwielnietopnieuwuittevinden.Metdeveleinitiatievendieindeafgelopenvijfjaarzijngenomen,zijnweopdegoedeweg.Dat is niet altijd een gemakkelijke weg. Soms is er sprake vantegenstrijdigebelangen.Ofzijnwehetnieteensoverdeeffectenvaneen bepaalde aanpak. Maar het gezamenlijke belang, een gezondgewichtvooriedereen,staatvoorop.

Daaromnodigikuuitomte(blijven)investereninhetstimulerenvaneengezondeleefstijlvoorjongeren,omhetaantaltedikkekinderenwerkelijkterugtedringen.Omserieusenkritischnatedenkenoverde maatschappelijke gevolgen van uw producten en diensten enomeenvoorbeeldtestellenaananderen.ZodatwestrakskunnenzeggendatonzejeugdinderdaaddefitsteisvanEuropa.

Ikrekenopu.Paul Rosenmöller

Voorzitter van de stuurgroep van het Convenant overgewicht

Sinds de oprichting van het Convenant overgewicht in 2005 iser veel gebeurd. Het aantal aangesloten partners is verdubbeld,vele succesvolle activiteiten zijn van start gegaan en het themaovergewichtisopdekaartgezet.Dithoofdstukgeeft,inchronologischevolgorde,eenoverzichtvandehoogtepuntenvanvijfjaarConvenantovergewicht.

VijfjaarConvenantovergewicht 02

2005JanuariOndertekeningConvenantovergewichtOp27januari2005wordthetConvenantovergewichtondertekend door tien partijen. Daarmee is hetofficieelvanstartgegaan.

AprilCBLpresenteertactieplan“Stimulansnaarbalans”Op 5 april wordt het CBL-congres ‘Stimulans naar

balans’ gehouden. Tijdens dit congres wordt hetactieplan van de branche ‘Stimulans naar balans’gepresenteerd. Dit plan bevat tien actiepuntenwaarmee de branche een gezonde leefstijlstimuleert. Bijvoorbeeld werken aan portiegrootte,optimalesamenstellingvanproducten,enduidelijkeproductinformatie. Maar ook ondersteuning doorsupermarkten van lokale acties die bewegingbevorderen,draagtbijaaneengezondereleefstijl.

OktoberOverhandiging actieplan Energie in Balans aanMinisterHoogervorstOp 27 oktober 2005 overhandigt Paul Rosenmöllernamens de tien partners van het Convenantovergewicht het actieplan ‘Energie in Balans’ aanHans Hoogervorst, minister van Volksgezondheid,WelzijnenSport (VWS).Datgebeurt tijdensdekick-offvanhetproject‘KokenmetKlasse’opbasisschooldeCarrouselinUtrecht.

07

2005

ResultatenvandePrioriteitenin2009 03

09

PrioriteitenDeConvenantpartnershebbenin2009indiversewerkgroepenhardgewerktaandertienprioriteiten.Opnieuwhebbenweopvelefrontendemoeilijkestrijdtegenovergewichtgevoerd.Wezijnzeertevredendatdertienprioriteitenditjaarinmeerdereofminderemateconcreteresultatenhebbenbehaald.

Prioriteit 1. Gezonde voeding en bewegen in het basisonderwijs, stimuleren van sport en dagelijks één uur bewegen in en rondom de schoolTrekkers: Nederlandse Hartstichting (Jump), Gemeente Utrecht vanuit G4, Nederlandse Vereniging van Diëtisten, NOC*NSF, ministeries van VWS en OCW.

Dezeprioriteitwillesmethodesen(gemeentelijke)programma’sovergezondevoedingenbewegeninhet(basis)-onderwijstestimuleren.Eenaantalresultatenopeenrij: Bijna550basisscholen,meteentotaalvan100.000leerlingen,

werkenmethetlespakket‘LekkerFit!’gewerkt.Degroeikomtzowel uit bestaande Lekker Fit!-gemeenten waar het aantal Lekker Fit!-scholen is uitgebreid, als uit gemeenten die onlangs begonnenzijnmetditlespakket. Het afgelopen jaar heeft de werkgroep meegewerkt aan

drie informatiebijeenkomsten met elk een opkomst van vijftig deelnemers. Een uitwisseling vanuit de gemeente, GGD, Sportservice en leerkrachten heeft een beeld gegeven van de ervaringenendeaanpakmethetlespakket. Inoktober2009isoptweeIslamitischescholeneenpilotLekker

Fit! gestart in samenwerking met de ISBO, de koepelorganisatie voorIslamitischebasisscholen.Depilotlevertinformatieopover welkeaanpassingenernodigzijnvoordezespecifiekedoelgroep. BijeenpositiefresultaatwildeISBOopalle44islamitischescholen startenmetLekkerFit!. In september 2009 zijn TNO, NISB, NIGZ, Voedingscentrum

Nederland en JUMP gestart met Extra Lekker Fit!. Dit is een tweejarig evaluatieonderzoek naar de effectiviteit van een

NovemberVerantwoordFriturenwintaanmoedigingsprijsDe Campagne Verantwoord Frituren wint deaanmoedigingsprijsvande‘JaarprijsVoedingscentrum2005’. De jury spreekt haar waardering uit over decampagne, die een belangrijke bijdrage kan leverenaanhetverminderenvandeconsumptievanverzadigdvetentransvet.

2005

aangepaste, uitgebreide versie van het huidige Lekker fit! In Rotterdam toonde onderzoek de effectiviteit van Lekker Fit!

aan. In Lekker Fit!-scholen nam het percentage overgewicht in heteerstejaarmetmaar1,1procenttoe,tegen4,6procentopde controlescholen. In het project Lekker Fit! voor basisonderwijs werkt Rotterdam met tien pijlers in de strijd tegen overgewicht, waarvanhetLekkerFit!-lespakketeréénis.

HetblijfteenprioriteitvanhetConvenantovergewichtomtekomentotéénuurdagelijksbewegeninenrondomschool.Indeactiviteitensluit de werkgroep aan bij het beleidskader Sport, Bewegen enOnderwijsvandeministeriesvanOCWenVWS.

Prioriteit 2. Het bevorderen van de gezonde keuze in het aanbod van schoolkantines in het voortgezet onderwijsTrekkers: Voedingscentrum Nederland, Veneca, VIDA, GroentenFruit Bureau, VO-Raad, FNLI en Vewin.

Het stimuleren van meer initiatieven om te komen tot gezondeschoolkantines is één van de prioriteiten van het Convenantovergewicht. Daarom is vanuit de werkgroep begin 2009 eenwerkbezoek georganiseerd voor staatssecretaris Van Bijsterveldt,Kamerleden en Convenantpartners om het inzicht in de gezondeschoolkantine te vergroten. Twee scholen met een gezondeschoolkantine zijn bezocht. De staatssecretaris van Bijsterveldtwasonderdeindrukvandegezondetrenddiedezescholeninganghebbengezet.Dankzij de Stimuleringsprijs Gezonde Schoolkantine van hetVoedingscentrum hebben bijna zeventig scholen in het schooljaar2008-2009zichingezetvooreengezonderekeuzeindekantine.Zijkregeneenwerkbudgetvan1000euroombinnenenkelemaandenvan hun schoolkantine een gezonde schoolkantine te maken. Intotaal zijn 48 van de scholen begeleid door een GGD die daarvooreenwerkbudgetkreeg.

Inhetschooljaar2009-2010kunnenopnieuw75scholenzichinzetten

KidsinBalancegestartIn aanwezigheid van Paul Rosenmöller start op 22november2005deeersteKidsinBalance-workshopop basisschool de Botteloef in Amsterdam-Noord.Onder leiding van een sportdocent, een arts en eenkokkunnendeleerlingenvangroep6spelenderwijservarenwateengezondeleefstijlis.

EersteCEOConvention‘VoedingenGezondheid’Op 23 en 24 november 2005 discussiëren de

eindverantwoordelijken van vele toonaangevendebedrijven uit de Nederlandse voedingsbranche metelkaaroverhetthema‘Voedingengezondheid’tijdensde eerste CEO Convention die in ons land over ditthemaisgehouden.

DecemberSmaaklessen op basisscholen; gezond horeca-initiatiefvanKoninklijkeHorecaNederland

De afdeling Noord-Veluwe van Koninklijke Horeca

Nederland start met smaaklessen op basisscholen.Dit initiatief is ontstaan in het kader van gezondevoeding.Doorsmaaklessenkomenkinderenmeertewetenoveretenenproevenenwordenzijzichbewustvandeverschillendesmakenenproducten.

2006MeiIntroductieKeuzebevorderendelogo’sMinister van VWS, Hans Hoogervorst, roept op tot

2005

-2

006

11

voordeStimuleringsprijsGezondeSchoolkantine.Nieuwditjaarisdeoprichtingvaneenschoolkantine-brigade:eenondersteunendteamvanhetVoedingscentrumoplocatiedatprojectenmoetaanjagenenlokalepartijenbijelkaarmoetbrengen.Partners uit het bedrijfsleven willen een bijdrage leveren aan hetontwikkelenvaneenplanomeengezondaanbodindeschoolkantinetestimulerendoorvoorlichtingsbijeenkomstenteorganiserenvoordekleinecateraarsendooreenpromotieteamgezondeschoolkantinetefaciliteren.

Het programma Gezonde Schoolkantine was in 2009 één van dedriegenomineerdeprojectenvoordeHaagseLifestyleAwardopdeHaagseHogeschool.Prioriteit 3: Aanleg van sport- en speelruimte in de veertig ‘prachtwijken‘Trekkers: G4 (Rotterdam), NISB, ministerie van Jeugd en Gezin, Jantje Beton, Richard Krajicek Foundation (RKF).

InhetkadervandezeprioriteitheefthetConvenantdiverseconcreteactiesondernomen: Allecoördinatorenvandeprachtwijkenhebbeneenbriefgekregen

methetverzoekombuitenspeelruimteoptenemenindeplannen voordeontwikkelingvandewijken; DeRichardKrajicekFoundationenNISBkregendeopdrachtom

eenconceptvoorgezondespeelveldjes teontwikkelendat inde prachtwijkentoegepastkanworden; Het Convenant leverde ondersteuning (als ambassadeur)

aan de Grootste Sponsorbingo Loterij ten behoeve van meer buitenspeelruimte; Het Convenant leverde een inhoudelijke en financiële bijdrage

aan de ontwikkeling van de Fietscampagne (de Bandenbende) doorJetix; HetConvenantinventariseerdedeverschillendeinitiatievenophet

gebiedvangezondewijk-/buitenspeelruimte.

Dewerkgroepconcludeertdatindeplanvormingbijstadsontwikke-

eenkeuzebevorderendlogoopvoedingsmiddelen.In2006slaanCampina,FrieslandFoodsenUnileverdehanden ineen. Samen met supermarktketens (CBL)en de Vereniging Nederlandse Cateringorganisaties(Veneca) willen zij een logo introduceren voorgezonderevoeding.HetIkKiesBewust-logoisinmei2006eenfeit.AlbertHeijnontwikkeldealeerderhetGezondeKeuzeKlavertje, een logo waarmee het maken van eengezondekeuzevergemakkelijktwordt.

JuniStartWelkomLandgenootje(HalloWereld)In juni 2006 start het ministerie van VWS met hetondersteunen van zwangere vrouwen en jongegezinnenmetpersoonlijkgezondheidsadviesviahetinternet.Doelishenbewusttemakenvanhetbelangvaneengezonde(op)voeding.

2006

lingenruimtelijkeordeningveelmeeraandachtnodigisvoorspelen,lopenenfietsen.Hetspecifiekstimulerenvansport-enspeelruimtezouintegraalonderdeelmoetenzijnvanhetstimulerenvaneenbe-weegvriendelijkeomgevinginhetalgemeen.Gemeentendiehiermeeaandeslagwillen,moetenbetertoegangkrijgentotdebeschikbareinformatie.Dieisnuteveelversnipperd.DewerkgroepadviseerthetthemabuitenspeelruimteoptenemenindeEPODE-aanpakendebeschikbareinformatiehierovertoegankelijkte maken voor gemeenten. Zo kan het een integraal onderdeelworden van het lokale gezondheidsbeleid. Hierin kan dan ook hetconcept Gezonde speelveldjes worden meegenomen, dat RKF enNISBontwikkelen.Dewerkgroeppleitvoorééncentraleplaatswaargemeententerechtkunnenvoorallevragenoverhetcreërenvaneengezondeleefomgeving.

Prioriteit 4. Extra middelen voor het Overbruggingsprogramma Trekkers: G4-gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Utrecht, Nederlandse Vereniging van Diëtisten, Kenniscentrum Overgewicht,

Partnerschap Overgewicht Nederland.Het afgelopen jaar heeft de werkgroep zich nog eenmaal actiefingezetvoordezeprioriteit.Infebruari2009heeftdewerkgroepeenantwoordbriefontvangenvandeministersKlinkvanVWSenRouvoetvan Jeugd en Gezin op de brief van september 2008 over extramiddelenvoordeuitvoeringvanhetOverbruggingsplan(derichtlijnvan de Jeugd Gezondheidszorg voor de aanpak van overgewicht,gerichtopkinderenvan2jaarenouderviadeGGD).Inreactieopdeantwoordbriefvandeministersheeftdewerkgroepin april 2009 met VWS overlegd. VWS heeft geen extra middelenbeschikbaarvoordefinancieringvanhetOverbruggingsplan.

Prioriteit 5. Eén herkenbaar keuzebevorderend logo Trekkers: Voorzitter Stichting Ik Kies Bewust, Veneca, Voedingscentrum Nederland, ministerie van VWS, FNLI en de Consumentenbond.

Eind 2008 heeft de Gezondheidsraad een advies uitgebracht overkeuzebevorderende logo’s. De raad adviseert om aan te sturen

Convenant overgewicht omarmt drie nieuwebondgenotenHet Convenant overgewicht krijgt een nieuweimpulsmetde toetredingvandrienieuwepartners.De Vereniging van Waterbedrijven (VEWIN), deautomatenbranche (Vida) en de overkoepelendeorganisatie die promotie maakt voor groenten enfruit (GroentenFruitBureau,voorheenAGFPromotieNederland)sluitenzichaan.

JuliConvenant vraagt aandacht voor overgewicht inverkiezingsprogramma’sIneenbriefaanalleTweedeKamerfractievoorzittersen landelijke partijvoorzitters doet PaulRosenmöller een dringende oproep om zich inde verkiezingsprogramma’s voor de komendekabinetsperiode expliciet uit te spreken over hetvoorkomen en bestrijden van overgewicht enobesitas.

2006

13

op één logo, met een duaal karakter, dat wordt toegekend op eenset van eenduidige criteria. Minister Klink liet in september 2009ineenbriefaandeTweedeKamerwetendathijhetadviesvandeGezondheidsraadonderschrijft.De partijen, betrokken bij de twee huidige gezondheidslogo’s, zijndirectaandeslaggegaan.Aanonafhankelijkevoedingswetenschap-pers is gevraagd met geharmoniseerde criteria voor een duaalsysteem te komen.Tevens hebben de betrokken partijen een con-sumentenonderzoeklatendoennaardeacceptatieengewenstever-schijningsvormenvaneenduaalgezondheids-enkeuzebevorderendlogo.

Prioriteit 6. Bevorderen van gezond aanbod van eten en drinken en sport- en beweegmogelijkheden binnen bedrijvenTrekkers: VNO-NCW, MKB Nederland, FNV, CNV, Unie MHP, Veneca, GroentenFruit Bureau, Voedingscentrum Nederland en FNLI.

In2009isdebrochure‘Biedtegengewichtaanovergewicht‘vande

Stichtingvandearbeidverdergeconcretiseerdenpraktischuitge-dragen. Bedrijven en organisaties zijn begin dit jaar gevraagd dewerkgroep te informeren over hun activiteiten op het gebied vangezondheidenovergewicht.Uitdeze informatiezijnbestpracticesnaarvorengekomen.Dewerkgroepwildezebestpracticesbenuttenvooreencommunicatieoffensief,ondersteunddooreensymposium‘DeGezondeWerkvloer’op22september2009.Kennisdelenener-varingenuitwisselenisvolgensdewerkgroepeenbelangrijkmiddelomgezondheidsmanagementenovergewichthoogopdeagendatekrijgenentehouden,zowelbijwerkgeversalsbijwerknemers.Deambitieisomeengezondeleefstijlenvitaliteitvoordelangetermijnintebeddeninduurzaambedrijfsbeleid.

Voor het communicatieoffensief heeft de werkgroep een notitiegemaakt met basisinformatie (voorzien van de top-10 voorbewegen en de top-10 voor gezond eten). Het is de bedoeling datdeze basisinformatie in 2010 in stappen verder wordt verspreid.In eerste instantie door de deelnemers van de werkgroep bij hun

SeptemberEredivisieclubsscorenvoorgezondheidSinds september 2006 zetten voetballers van deEredivisieclubs zich in voor de gezondheid van deNederlandse jeugd. Met het project Scoren voorGezondheid willen de voetballers kinderen van debasisschool aanzetten tot een gezonde leefstijl.ScorenvoorGezondheidiseeninitiatiefvanhetNIGZen de Stichting Meer dan Voetbal in samenwerkingmetdeBetaaldVoetbalorganisatiesuitdeEredivisie.

Consumentenbond en Nederlandse Hartstichtingbeginnen strijd tegen reclames voor ongezondevoedingMet de brochure ‘Hollands Welvaren’ vragen deConsumentenbond en de Nederlandse Hartstichtingaandacht voor de wijze waarop de jeugd wordtbeïnvloeddoorreclamevoorongezondevoeding.

OktoberPresentatie boek ‘Levensmiddelenindustrie in actievoorbalans’DeFederatieNederlandseLevensmiddelenIndustrie(FNLI)presenteertop11oktober2006eenzichtboekmeteenoverzichtvandeveleendiverseactiviteitenvan de levensmiddelen industrie in de strijd tegengroeiendovergewicht.

2006

NovemberConvenantovergewichtmaaktbalansopvanéénjaaractieOp16november2006presenteertPaulRosenmöllernamens de partners de eerste resultaten van hetactieplan Energie in Balans. Dit gebeurt tijdenshet Nationaal Debat Bewegen en Balans dathet Convenantbureau in samenwerking met hetNederlands Instituut voor Sport & Bewegen (NISB)in Den Haag organiseert. Het valt samen met de

landelijkemanifestatieHeelNederlandDanst.

Rotterdamsescholenenthousiastoverproject‘LekkerFit!’Het gemeentelijke project ‘Lekker Fit’ tegenovergewicht en bewegingsarmoede is bij eerste 31scholensuccesvol.Descholenzijnergtevredenoverde invulling van het project.Vijftien nieuwe scholenstartenmethetproject.

2006

15

respectievelijke achterbannen, vervolgens via de branchesnaar bedrijven en de afdelingen binnen bedrijven. Bijde werknemersorganisaties loopt dit via kaderleden enondernemingsraden. Op basis van de basisinformatie kunnenartikelen,columns,interviewsindeeigenbedrijfs-,personeels-envakbladenwordengemaakt.Prioriteit 7. Bevorderen van een beter zichtbaar en vindbaar aanbod van gezonde producten in supermarktenTrekkers: CBL, Voedingscentrum Nederland, Consumentenbond, Stichting Ik Kies Bewust en FNLI. (De FNLI is gevraagd aan te sluiten bij deze prioriteit, omdat zij ook een waardevolle bijdrage kan leveren aan het vergroten van het aanbod van gezonde producten in de supermarkt)

De branche heeft in 2009 het aantal producten met eenkeuzebevorderendIKB-ofGezondeKeuzeKlavertje-logoverhoogd.In2009warendater5.500.

Het CBL is aspirant-lid geworden van de Taskforce VerantwoordeVetzuursamenstellingenheeftzichaangeslotenbijdeTaskforceZout.Zo kan het CBL meewerken aan de samenstelling van gezondereproducten.VoorbeideTaskforcesheefthetCBLeenklankbordgroepsamengesteld,waarmeeeenplanvanaanpakwordtgeformuleerd.SuperShopper, de supermarktspeurtocht voor kinderen uit groep7 en 8 van de basisschool die in 2008 is gelanceerd, is in 2009een nieuwe pilotronde ingegaan. SupersShopper is een projectvan het Voedingscentrum in samenwerking met het CBL, diversesupermarkten en diëtisten. Het Voedingscentrum heeft diëtistenopgeleid om kinderen tijdens hun speurtocht in de supermarkt tebegeleiden. Afgelopen jaar is voor SuperShopper een verbeterdeversie ontwikkeld met nieuw materiaal. In het najaar van 2009hebben zo’n 120 rondleidingen plaatsgevonden. Deze wordengeëvalueerdenhetstrevenisomSuperShoppertelatencertificerenvolgensdenormenvanhetCentrumGezondLeven.DaarnaastzijnerinitiatievengestartomSuperShopperstructureelaantelatenhakenbijSmaaklessenenbijLekkerFit!.

PaulRosenmöllerbijNationaalSchoolontbijtOnderdenoemer ‘Samenontbijten=werelds’geeftPaul Rosenmöller in november 2006 de aftrap voorde week van het Nationaal Schoolontbijt met eengrootsontbijtinhetWereldmuseuminRotterdam.HetNationaalSchoolontbijtwordtspeciaalgeorganiseerdvoor kinderen die op de basisschool zitten om hetbelangvanhetontbijtalsgoedestartvandedagteonderstrepen.

DecemberConsumentenbond wordt partner ConvenantovergewichtPer 7 december 2006 is de Consumentenbondaangesloten bij de inmiddels dertien partners vanhetConvenantovergewicht.Gezamenlijkproberenzijhetzoaantrekkelijkmogelijktemakenomvooreengezondeleefstijltekiezen.

2006

Prioriteit 8. Het belang van ouders als opvoeder bij het leren van een gezonde leefstijl Trekkers: ministerie van Jeugd en Gezin, Voedingscentrum Nederland, NOC*NSF, G4, NISB, Vewin en Nederlandse Vereniging van Diëtisten; samenwerking met JGZ Katwijk en de Turkse gemeenschap in Nederland. In februari 2009 vond de lancering plaats van de workshop‘Eetplezier en Beweegkriebels’ in een moskee in Rotterdam. Deworkshop is voor ouders van kinderen in de leeftijd van 0-4 jaaropkinderdagverblijven,peuterspeelzalenenvoorscholen.Hetdoelis ouders bewust maken van het belang van gezonde voeding envoldoendebewegingenvanhunrolalsopvoederopditgebied.Hetworkshoppakketvan‘EetplezierenBeweegkriebels’bestaatuiteen film met herkenbare opvoedsituaties rond eten en bewegen,eenhandleidingvoordeworkshopleideromeengesprekmetoudersaantegaanenpromotiemateriaal.Het workshoppakket is enthousiast ontvangen door medewerkersvan kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en voorscholen. In

september 2009 heeft de werkgroep Eetplezier & Beweegkriebelsin samenwerking met TNO en NISB een subsidieaanvraag bij hetministerievanVWSingediendvooreentrainingvandeleidstersindekinderopvang.Naarverwachtingzaldezescholinghalf2010wordenuitgevoerdendaarnawordengeëvalueerd.

Prioriteit 9. Onderzoek naar de ontwikkeling van overgewichtTrekker: ministerie van VWSHetministerievanVWSheefttweegrotemonitoringstudiesgestartomdeprevalentievanovergewichtenobesitasvandeNederlandsebevolking inkaart tebrengen.Hetgaatzowelomalgemenemoni-toring als onderzoek bij specifieke groepen in de samenleving. BijdejeugdwordtdevijfdelandelijkegroeistudieuitgevoerddoorTNO.Resultaten worden eind 2009 verwacht. Het onderzoek onder vol-wassenen(‘Nederlanddemaatgenomen’)wordtuitgevoerddoorhetRIVM.Resultatenwordenin2010verwacht.Deonderzoeksresulta-tenzullenvergelijkbaarzijnmetgemetencijfersuithetverleden.

2007Januari 30minutenbewegen-campagneIn2007is‘30minutenbewegen’,denieuwevierjarigelandelijkecampagnevanhetNISB,vanstartgegaan.De campagne maakt Nederlanders bewust van deNederlandseNormvoorGezondBewegenenverleidtmensenopeigentijdseenpraktischewijzeommeertegaanbewegen.

Voedingscentrum reikt prijs voor gezondsteschoolkantinesuitOp 23 januari 2007 maakt minister Maria van derHoeven van Onderwijs de Nationale OnderwijsTentoonstelling de winnaars bekend van de eersteStimuleringsprijs Gezonde Schoolkantine. DezeprijsisuitgeschrevendoorhetVoedingscentrumomgezondvoedingsaanbodopschooltestimuleren.

2007

17

Prioriteit 10. Versterken van de interdepartementale coördinatie en afstemmingTrekkers: ministeries van VWS en J&G In de Nota Overgewicht die begin 2009 is uitgekomen, hebben debewindsliedenvanVWSenvoorJeugdenGezinbeschrevenwelkebestaande en nieuwe beleidsmaatregelen van departementenbijdragen aan de preventie en aanpak van overgewicht. Vaakzijn die maatregelen een gezamenlijk initiatief van verschillendedepartementen, maar ze zijn niet altijd primair gericht opgezondheidsbevordering. De beleidsnota maakt zichtbaar watde samenhang is tussen huidig en toekomstig overgewichtbeleidvan verschillende ministeries. De beleidsnota heeft deinterdepartementale samenwerking en afstemming gestimuleerd.DeministeriesvanVWSenvoorJeugdenGezinhouden,metdeNotaOvergewichtalsbeleidskader,bijandereministeriesdevingeraandepolsalshetgaatomhunbeschrevenbeleidsinspanningen.

Prioriteit 11. Een meer centrale plaats voor voedingsleer in het basis- en voortgezet onderwijsIn opdracht van het ministerie van OCW heeft SLO, het nationaalexpertisecentrum leerplanontwikkeling, een onderzoek uitgevoerdnaar lesmethoden in het voortgezet onderwijs, die kennis rondvoeding en beweging overbrengen. Voorbeelden van onderzochtelesmethoden zijn de Gezonde schoolkantine (VoedingscentrumNederland)endeDubbel30(NISB).Hetrapport‘Gezondeenactieveleefstijl in leermiddelen: voor de onderbouw van het voortgezetonderwijs’verscheeninhetvoorjaarvan2009.DaarnaastheeftdeSLO in 2008 een rapport over lesmethoden en leermiddelen voorprimaironderwijsonderzochtopleefstijlengezondheid(voedingenbeweging).

Prioriteit 12. Aanpassing van de reclamecode voor voedings-middelen, gericht op kinderen tot 12 jaarIn 2009 is de beperking van reclame gericht op kinderen eenveelbesprokenthemageweestvoordeoverheidendepartnersvan

SnackwijzergepresenteerdinAmsterdamTijdens de vakbeurs Horecava in Amsterdamwordt de Snackwijzer gepresenteerd. Het gaat ombrochures die individuele cafetariahouders aan hunklanten kunnen verstrekken. In de brochure staateenoverzichtvandevoedingswaardenvanpopulairesnackgerechten. Een Snackquiz maakt ook deel uitvanhetmateriaal.

FebruariSupergezondonderzoekConsumentenbondOp20januari2007wordtheteerste‘Supergezond’-onderzoek van de Consumentenbond gepubliceerd.Voor het onderzoek heeft de ConsumentenbondgekekennaarhetaanbodvangezondevoedingbijtiengrotesupermarktketensinNederland.

2007

hetconvenant.De levensmiddelenindustrieheeftaandeministersvanVWSenJeugdenGezingroteterughoudendheidtoegezegdvoorreclamegerichtopkinderentussende7en12 jaar.Daarbijwordteen absoluut verbod voor kinderen jonger dan 7 jaar van kracht.Producenten zullen het beleid transparant maken voor reclamegerichtopdegroepvan7-12 jaar.Hetoverleg tussendeoverheiden het bedrijfsleven wordt voortgezet. Recent is een initiatiefdoor de voedingsindustrie, de commerciële media en een aantalmaatschappelijke partijen in gang gezet met als doel kinderen teinformerenovereengezondeleefstijl:hetplatformKidsVitaal.

Prioriteit 13. Introductie van een integrale lokale aanpak, vergelijkbaar met de EPODE-aanpak Trekkers: Convenant overgewicht, ministerie van VWS, ministerie voor Jeugd en Gezin.Eind2008hebbendetwintigpartnersvanhetConvenantovergewichtbeslotenomopzoektegaannaarde‘X-factor’.HetFranseinitiatiefEPODEheeftdezeX-factor.EPODE (Ensemble,Prévenons l’Obesité

Des Enfants) biedt een effectieve geïntegreerde lokale aanpak omovergewichtbijkinderenénvolwassenenterugtedringen.Viadezebrede aanpak gericht op families, wordt kinderen een gezondeleefstijlaangeleerdenwordenookvolwassenenbereikt.

Het Convenant overgewicht heeft een werkbezoek georganiseerdop 29 mei 2009 aan EPODE Parijs. Na het werkbezoek waren deConvenantpartners enthousiast/ De bereidheid was groot om inNederland een aanpak in te voeren, gebaseerd op de benaderingvan ‘EPODE’ en vertaald naar de Nederlandse situatie. De EPODE-aanpak heeft vier pijlers: politiek-bestuurlijk draagvlak, publiek-private samenwerking, sociale marketing en wetenschappelijkonderbouwing. Daar wordt voor Nederland een vijfde pijler- ‘verbinding van preventie en curatie’ - aan toegevoegd. Hetwerkbezoekheeftpartijenertoeaangezetomsnelstappentenemennaareendaadwerkelijkeinvoering.Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG) is de Nederlandse vertalingvanEPODE.IneendoorstartvanhetConvenantovergewichtna2009

MaartOverhandigingboek‘Kinderenenovergewicht’Een eerste exemplaar van het boek ‘Kinderen enovergewicht, een actieplan voor ouders’ van RemyHirasingenMoniqueGouwerokwordtop6maart2007overhandigdaandevoorzittervandestuurgroepvanhetConvenantovergewicht.

2007

19

vormtdeinvoeringvanJOGGeenbelangrijkerol.HetministerievoorJeugd en Gezin gaat actief een bijdrage leveren in samenwerkingmet ZonMW met het programma Gezonde Slagkracht, Go4Kids(bedrijven die willen sponsoren), het Centrum Gezond Leven enanderebetrokkenpartijen.

AprilKinderenmakenmegagrootgezondkunstwerkOp donderdag 19 april 2007 maken scholieren uitAmersfoort onder het motto ‘Gezond eten is geenkunst’ een megagroot gezond kunstwerk van ondermeerbloemkool,radijs,bananen,paprika’s,tomaten,preiendruiven.Naafloop ishetenormekunstwerk-eenludiekeaftrapvandeAlbertHeijnKlasselunch-aangebodenaanPaulRosenmöller,voorzittervanhetConvenantovergewicht.

Eerstenationalescholenactie‘Gavoorgezond!’grootsuccesOp25april2007vindtdeprijsuitreikingplaatsvandeeerstenationalescholenactie‘Gavoorgezond!’.Ruim90.000 kinderen afkomstig van 1000 basisscholenhebben meegedaan aan dit lesprogramma. Ga voorgezond!heeftalsdoelgezondgedragviabasisscholentestimulerenenisontwikkelddoorhetNIGZ.

2007

Convenant overgewicht wordt Convenant Gezond GewichtMedio 2009 besloten de twintig Convenantpartners dat hetConvenant overgewicht een vervolg moet krijgen. Tot die partnersbehorenookdeministersvanVolksgezondheid,WelzijnenSportenvanJeugdenGezin,dieinhunNotaOvergewichtvan13maart2009het belang van het Convenant onderstreepten. De samenwerkingheefthaarvruchtenafgeworpen.Allepartijenzijnervanovertuigddateengezamenlijkeaanpaknoodzakelijkblijftomdestrijdtegenovergewicht te winnen. Daarom zal op 23 november 2009 tijdensde Nationale Balans Top een Convenant Gezond Gewicht wordengetekendmeteenlooptijdvan2010tot2015.

UrgentieHet‘oude’Convenantstartteindezomervan2005.Deafgelopenjarenstonden vooral in het teken van agendasetting en bewustwording.Er is veel aandacht gegenereerd voor het thema in de media ende politiek. Niemand zal nog ontkennen dat we te maken hebbenmet een serieuze bedreiging van onze volksgezondheid. Er zijn in

dezeperiodeveelactiesenexperimentengestartomdestijgendetrendvanovergewichtenobesitastestoppenenomtebuigen.HetConvenantheefterbewustvoorgekozenomaldieinitiatievenvangroottotklein,eenkanstegeven.

Lokale integrale aanpak HetConvenantGezondGewichtmarkeerteennieuwefaseindestrijdtegenovergewicht.Dekomendejarenmoetdeslaggeslagenwordenvanvelelosseinitiatievennaareenoverzichtelijkaantaleffectieve,gezamenlijkeinterventiesoplokaalniveau.Indezeperiodezaldelokaleintegraleaanpakcentraalstaan,viadeaanpakmetdenaamJOGG:JongerenOpGezondGewicht.Datwilzeggendatersamenhangkomttussendeinterventiesopscholen,ophetwerk,bijconsumentenenindevrijetijd.Deervaringvandeafgelopen jaren maakt duidelijk dat een gezamenlijke aanpak vanallestakeholdersoplokaalniveauechtietsuithaalt.

MeiKrajicek/Rosenmöller dubbelen voor veiligespeelruimteindegrotestedenOp25meiopentRichardKrajicekinDelftde25steRKF-playground.HijspeeltsamenmetPaulRosenmöllereenpartijtjetennistegendelokalewethouderendedirecteurvanwoningbouwverenigingVestia.Hiermeegevenzijaandathetcreërenvanveiligespeelruimtesindestadeenbelangrijkebijdragekanleverenaandepreventievanovergewichtbijkinderen.

OverheidonderschatprobleemvetzuchtOp 29 mei 2007 waarschuwt Paul Rosenmöllerde politiek in een interview met de Volkskrant.Nederlanders blijven te zwaar. Vooral de overheidlaat het afweten bij de aanpak van obesitas: “Hetbedrijfsleven neemt meer verantwoordelijkheid. InDenHaaggaatdeaandachtmeeruitnaarroken,drugsenalcoholdannaarovergewicht,desluipmoordenaarvandezetijd.”

21

Fitforthefuture 04

2007

JuniOvergewichtopdewerkvloerTijdens de conferentie ‘Overgewicht op Werkvloer’in juni2007sluitendevakbondenFNV,CNVenMHPzich aan bij het Convenant overgewicht. De bondengevenaandatzijzichgaaninzettenvooreengroterebewustwordingopditthema.

WeekvanhetwaterTijdens de aftrap van de Week van het water

laten kinderen samen met de campagne’30minutenbewegen’ van het NISB zien dat ‘water’en ‘bewegen’ belangrijke elementen zijn voor eengezonde leefstijl belangrijke elementen ‘water’ en‘bewegen’.

AugustusBrief40krachtwijkenHet Convenant overgewicht, de Richard KrajicekFoundation,NISB,VictoryforLife,NOC*NSF,Alliantie

2007

23

School en Sport, en de Johan Cruyff Foundationversturen een brief naar de veertig prachtwijken.Hierinbiedenzijaanominhunwijkaanpakaandachttebestedenaanhetthemagezondheid.

SeptemberWateetenbeweegik-busHet Voedingscentrum en NISB hebben de handenineengeslagenende ‘Wateetenbeweeg ik-bus’ inhet leven geroepen. De bus rijdt vanaf september

2007 door Nederland en kan ingezet worden terondersteuning van lokale activiteiten in de strijdtegenovergewicht.

NovemberEersteNationaleBalansTopOp 6 november presenteert het Convenantovergewicht tijdens de eerste Nationale Balans Topeenpakketextramaatregelenomdegroeivanhetaantalvolwassenenenkinderenmet(ernstig)

Koepelconvenant en deelconvenantenDe structuur van het Convenant Gezond Gewicht weerspie-gelt de nieuwe lijn die is ingezet. Er zal gewerkt zal worden metdeelconvenantendiezichrichtenopschool,werk,consument/vrijetijd en met de lokale integrale aanpak via JOGG. In de deelconve-nantenwordenambitiesen inspanningsverplichtingenopgenomenoveronderwerpenalsgezondeschoolkantines,eengezondewerk-vloer,voorlichtingenonderwijs.De deelconvenanten worden verbonden door middel van eenkoepelconvenant. Hierin wordt een link gelegd met het OlympischPlan 2028, dat beoogt te komen tot een ‘Vitaal Nederland, eengezondeleefstijlvanalleNederlanders’.OokzijnerinhetnieuweConvenantafsprakengemaaktovergoedemonitoring en evaluatie. Het is immers belangrijk om te weten ofdeaanpakeningezettekoerseffectiefisofbijgesteldmoetworden.Het Convenant Gezond Gewicht zal in 2010 gezamenlijk enmet enthousiasme aan de slag gaan om Nederland op de kaartte zetten als een land waar hard wordt gewerkt aan de juiste

balans tussen gezonde voeding en beweging voor kinderen envolwassenen.

2007

25

BijdestartvanhetConvenantovergewichtin2005wasgemiddeld40procentvandevolwassenNederlanderstezwaar(BMI>25)en10procentveeltezwaar(BMI1>30).Opditmomentheeft46procentvandevolwassenenovergewichten11procentobesitas.Bijkinderenisbij14,5procentvande jongensen17,5procentvandemeisjessprakevanovergewicht(inclusiefobesitas).Vanbaby’senpeutersis1opde7tezwaar,terwijldattienjaargeledennog1opde10was.

Voeding & beweging

Overgewichtontstaatalsde innamevanenergie (eten)groter is dandeverbrandingvanenergie(bewegen)2; EenvandemethodesomovergewichttebepalenisdeBodyMass

Index(BMI).EenBMItussen18en25duidtopeennormaalgewicht. Bij een BMI van 25 tot 30 is er sprake van matig overgewicht en bij een BMI boven de 30 is er sprake van obesitas (ernstigovergewicht); De Nederlandse Norm Gezond Bewegen is 30 minuten matig

intensiefbewegenperdagvoorvolwassenenen60minutenvoor kinderen. Matig intensief bewegen omvat lopen, fietsen, (stevig) wandelen,sporten,maarookhuishoudelijk-ofkluswerkdatniet zittendgedaanwordt; Hoeveel calorieën iemand verbruikt, is afhankelijk van geslacht,

leeftijd, gewicht, hoeveel hij of zij beweegt en de zwaarte van de inspanning. De energiebehoefte van mannen ligt rond de 2500 kilocalorieën per dag en voor vrouwen is dit gemiddeld 2000 kilocalorieën. Met het ouder worden, neemt de energiebehoefteaf3; RichtlijnenGoedeVoeding(RGV)zijnvoordeconsumentuitgewerkt

in de Schijf van Vijf. Deze voeding levert globaal de vitamines, mineralen en voedingsvezels die volwassenen nodig hebben en het grootste deel van de behoefte aan eiwit, vetten en koolhydraten; In2008laghetpercentageNederlandersvan12jaarofouderdat

voldoetaandeNederlandseNormGezondBewegenop56procent, evenveelalsin20074.

Feiten&Cijfers 05

overgewichttebestrijden.Demaatregelenzijnnodigomdathetaantaltedikkemensenblijftstijgen.In2007heeft ruim 46 procent van de volwassenen en ruim15procentvandekinderenlastvanovergewicht.OokwordenderesultatenvaneenonafhankelijkeevaluatievanhetConvenantovergewichtgepresenteerd.

Nederlandse Hartstichting treedt toe tot ConvenantovergewichtMet de landelijke invoering van de lesmethode

LekkerFitinhetbasisonderwijsisinnovember2007de Nederlandse Hartstichting toegetreden tot hetConvenantovergewicht.

DecemberConferentie‘Aanpakovergewichtbinnendegemeente’Op 6 december 2007 organiseert het Convenantovergewicht in samenwerking met het NIGZ en hetCongres- en Studiecentrum van de VNG voor heteerst de conferentie ‘Aanpak overgewicht binnen de

2007

Trend van overgewicht

HetCentraalBureauvoordeStatistiek(CBS)melddebegin20095datdeNederlanders in2008nauwelijksgezonderzijngaanleven.Hetverloopvandeovergewichts-problematiekverlooptschommelend.UitdecijfersvanhetCBSkanvoorzichtiggeconcludeerdwordendathetpercentagevolwassenenmetovergewichtsinds2000stabiliseert.Hetpercentageobesitasblijftgestaagverderstijgen6.

Overgewicht in cijfers

Ongeveer de helft van alle Nederlandse volwassenen heeft overgewicht: 51 procent van de mannen en 40 procent van de vrouwenvantwintigjaarenouder.Bij10procentvandemannen en12procentvandevrouwenissprakevanernstigovergewicht7; Bij kinderen is bij 14,5 procent van de jongens en 17,5 procent

vandemeisjessprakevanovergewicht8; 1 op de 7 baby’s en peuters is te zwaar, terwijl dat tien jaar

geledennog1opde10was9; Vanalle65-plussersinNederlandheeftmomenteel56,9procent

overgewicht(1,3miljoen)enbij14,4procent(0,3miljoen)iszelfs sprakevanernstigovergewicht.Doordetoenemendevergrijzing komenerindetoekomstnogmeerouderenmetobesitas.

40

30

20

10

01981 1984 1987 1990 1993 1996 1999 2002 2005 2008

Mannen: ernstig overgewicht (BMI ≥ 30)

Mannen: matig overgewicht (25≤BMI <30)

Vrouwen: ernstig overgewicht (BMI ≥ 30)

Vrouwen: matig overgewicht (25≤BMI <30)

%

Bron: CBS

Personen (20 jaar en ouder) met overgewicht

gemeente’. Medewerkers van GGD’en en gemeentenuit heel Nederland doen informatie op en wisselenkennis uit. Daarnaast zijn vertegenwoordigersvanlandelijkeorganisatiesaanwezig.

LandelijkerichtlijndiagnostiekenbehandelingobesitasbijvolwassenenenkinderenHetKwaliteitsinstituutvoordeGezondheidszorgCBOheefteenlandelijkgedragenrichtlijnontwikkeld,waaralleartsenentherapeutendie temakenhebbenmet

patiënten met obesitas, handvatten kunnen vindenvoordiagnostiekenbehandeling.2008JanuariCampagneWerkfruitOp 30 januari start Paul Rosenmöller de campagneWerkfruitvanhetGroentenFruitBureau.Decampagnewil de beschikbaarheid van groente en fruit op dewerkplekvergrotenenzobijdragenaandegezondheid

2007

-2

008

27

Overgewicht & omgeving

Tien procent van de peuters heeft al een televisie op de eigen speelmogelijkhedeninhundirecteomgeving.Hetaanleggenvan GezondePlaygroundsbiedthiervooreenoplossing; Het uitbreiden van het automatenassortiment op scholen met

gezondeproductenverdubbeltdeconsumptiehiervan11; Werknemers die voldoende en op een verantwoorde manier

bewegen zijn gezonder, fitter en hebben minder kans op overgewicht. Bovendien verzuimen sportende werknemers mindervaakdanhunnietsportendecollega’s12; Demeesteschoollocatiesuithetvoortgezetonderwijsverzorgen

wekelijks drie à vier lesuren lichamelijke opvoeding in de onderbouwenéénàtweelesurenindebovenbouw13.

Internationale ontwikkelingen

Ookwereldwijdisovergewichteenexplosiefgroeiendprobleem. Erzijn400miljoenvolwassenenwereldwijddieobeeszijnen1.6 miljardmensenhebbenovergewicht.Er155miljoenkinderenaan overgewicht,inclusief30-45miljoenobesekinderen14;

16

12

8

4

02000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

totaal mannen en vrouwen mannen vrouwen

%

Bron: CBS

Leefstijl: overgewicht (jongeren 2 tot 25 jaar)

vanwerknemers.

EersteNationaleGezondheidsbeursinNederlandOp25januari2008opentHansStam,directeurvandeNederlandse Hartstichting en lid van de stuurgroepConvenant overgewicht, de nieuwe beurs GezondLeven2008.

MaartKrajicekenNISBontwikkelenGezondePlaygroundsDe Richard Krajicek Foundation (RKF) en het NISBgaan samen met het Convenant overgewicht eennieuweaanpakvoorspeelruimte indegrotestedenontwikkelen: de Gezonde Playground. GezondePlaygroundszijnspeel-ensportplekken,diezozijningerichtdatzijuitnodigenomersamenmetanderenveeltijddoortebrengenenveeltebewegen.

2008

AprilZiekteverzuimdoorovergewichtkost600miljoenZiekteverzuim door te zware werknemers kostjaarlijks600miljoeneuro.Daarvankomthetgrootstegedeelte voor rekening van mensen die lijden aanernstig overgewicht (ruim 400 miljoen). Dat blijktuit cijfers die minister Ab Klink (Volksgezondheid),Paul Rosenmöller en Johan Polder van hetRijksinstituutvoorVolksgezondheidenMilieu(RIVM)op een rij hebben gezet voor een artikel in het

economenvakbladESB.

ExpertmeetingEnergytour:‘Jongerenwillenaltijdwelbewegen’‘Bestrijd bewegingsarmoede onder jongeren doorze meer mogelijkheden te bieden om te sporten ente bewegen, op school en daar buiten. En zorg dathet leuk, uitdagend, veilig en gezellig is om mee tedoen, door jongeren te betrekken bij de opzet vanactiviteiten.’ Dat is de conclusie uit het debat dat

2008

29

IndeVerenigdeStatenzorgenaanobesitasgerelateerdeziektes voorbijna10procentvanallemedischeuitgaven.Hetgaatomeen bedragvan147miljarddollar; Vergeleken met andere EU-landen hebben relatief weinig

Nederlandersernstigovergewicht.Watbetreftmatigovergewicht neemtNederlandeenmiddenpositiein; Gebrekaanbewegingiseengrootrisicovoorziektesalsobesitas.

Jaarlijks overlijden wereldwijd 2,6 miljoen mensen aan de gevolgenvanovergewicht15; InEuropaheeftéénopdevierkinderenovergewicht.

1 BMIstaatvoorBodyMass Index.Dezewordtberekenddoorhetgewicht (inkilo’s) tedelendoordelengte(inmeters)inhetkwadraat.2 RIVM,2009.Overgewicht.www.rivm.nl.Geraadpleegdop29juli20093 Voedingscentrum, 2009. Energie en eten. www.voedingscentrum.nl. Geraadpleegd op29juli20094 CBS,2009.Verbeteringgezondeleefstijlstagneert.5 CBS,2009.Verbeteringgezondeleefstijlstagneert.6 ministerievanVWS,2009.NotaOvergewicht.7 RIVM,2009.Lichaamsgewicht.www.rivm.nlGeraadpleegdop29juli20098 VandenHurk,2007.9 TNO,2008.Kansenvoorpreventieovergewichtbijjongekinderen.10 TNO,2008.Kansenvoorpreventieovergewichtbijjongekinderen.11 TNOetal,2008.Automatischgezonder?12 TNO,2008.Meerbewegenophetwerk.13 RIVM; Middelbeek et al., 2007. Overgewichtpreventie in het voortgezet onderwijs: hetlandelijkeenregionalebeeld.14 WorldHeartFoundation,2009.FactsandFigures. http://www.world-heart-federation.org.Geraadpleegdop29juli200915 WHO,2008.

vertegenwoordigers van het Convenant overgewichtenleerlingenvanhetOverboschCollegeinDenHaagvoerenoverdeDubbel30Energytour.

PartnerschapOvergewichtvanStartOp initiatief van het ministerie vanVWS start op 15april2008hetPartnerschapOvergewichtNederland(PON). Het partnerschap is bedoeld om een grootaantalpartijensamentelatenwerken,datbetrokkenis bij de zorg voor mensen met overgewicht en

obesitas. Het Convenant overgewicht werkt nauwsamenmethetPON.

PaulRosenmöllerrentvoorJeugdsportfondsPaulRosenmöllerlooptop13april2008samenmetPrins Pieter Christiaan van Oranje de RotterdamMarathon. Centraal tijdens dit evenement stond hetgoededoel:hetJeugdsportfonds.Ditiseenprojectdatkinderenuitgezinnendievaneenuitkeringleven,dekansgeeftomlidtewordenvaneensportvereniging.

2008

31

DeConvenantpartnersenhunledenvoereneengrootaantalprojec-tenuit.Deprojectenzijnverdeeldovervijfterreinen:School,Thuis,Werk,ConsumentenRecreatie,enKennisdelenenVoorlichting.

School: gezonde kinderen en jongerenDe Convenantpartners leggen veel nadruk op het organiseren vanactiviteiteninenrondschool.Deschooliseenbelangrijkeplekinhetlevenvankinderenenjongeren.Hierkunjezebereiken.Eengezondbeweeg-envoedingsgedragdraagtnietalleenbijaandepreventievan overgewicht, maar ook aan een betere concentratie. Het isaannemelijkdatdit leidt toteenbetereprestatie.Het isbelangrijkomhetthemagezondheidindelesprogramma’steintegreren.

1. Gezonde SchoolkantineHet project de Gezonde Schoolkantine is uitgewerkt in deStimuleringsprijsGezondeSchoolkantinevanhetVoedingscentrumNederland. Het doel is om 75 nieuwe scholen in het voortgezetonderwijs te vinden die zich in het schooljaar 2009-2010 inzetten

vooreengezonderekeuzeindekantine.Hetbedrijfslevengaateenactievebijdrageleveren,gerichtopdekleinecateraars.Betrokken partijen: Voedingscentrum Nederland, Veneca, VIDA,GroentenFruit Bureau, VO-Raad, FNLI en VewinPlanning: Prijsuitreiking vindt plaats in mei 2010

2. TENQ en TENQYDe Stichting Waterwijs plaatst in samenwerking met dedrinkwaterbedrijven wateroplaadpunten - TENQs - op middelbarescholen en ROC’s. Tegen betaling van een symbolisch bedrag (10cent) kunnen scholieren waterflesjes bijvullen. In 2008 heeft deStichting Waterwijs de TENQY geïntroduceerd. Een kleinere versievandeTENQ,speciaalbedoeldvoorbasisscholen.DeTENQYbevateen beeldscherm voor maatschappelijke reclames, schoolroostersenzelfgemaaktefilmpjes.Betrokken partijen: Vewin en Stichting WaterwijsPlanning: Doorlopendwww.stichtingwaterwijs.nl

Overzichtvanactiviteiten 06

2008Nederlandse attractieparken zetten zich in voor

gezondevoedingStaatssecretaris van Economische Zaken FrankHeemskerk, Paul Rosenmöller en Piet de Vries,algemeen directeur Keukenhof, geven op 5 april inKeukenhofhetstartseinvoordeFrissFruitcampagne2008 van het GroentenFruit Bureau. Volgens PaulRosenmöller en Frank Heemskerk is de campagneeen mooie stap naar een gezonder aanbod inattractieparken.

JuniProjectLekkerFit!effectiefbijbasisschoolscholierenBasisschoolkinderen in Rotterdam die meedoenmet Lekker Fit! hebben minder last vanovergewicht. Uit onderzoek blijkt dat overgewichtbij basisschoolkinderen uit de middenbouw met 4,6procent isgestegen.BijdezelfdegroepdiemeedoetmetLekkerFit!steeghetovergewichtmaarmet1,1procent. Daarnaast zijn zij slanker en hebben eenbeteruithoudingsvermogen.

Wethouder Leonard Geluk maakt deze resultatenbekendop27juni2008.

JuliVoedingsnota: Kabinet wil gezonde voedselkeuzemakkelijkermakenHet kabinet wil dat het voor consumentenmakkelijker wordt te kiezen voor een gezondeleefstijl. Gezonde voeding is daarvan een belangrijkonderdeel.Deoverheidgaathierbijuitvandeeigen

3. Automaat als communicatiemiddelDankzij technologische ontwikkelingen worden automaten steedsvaker ingezet als communicatiemiddel richting de consument.Vida gaat de automaat daarvoor inzetten. Zo wordt de consumentrechtstreeks geïnformeerd over het belang van flink bewegen,het dagelijkse calorieverbruik en over het aantal calorieën van deproducten.Vidawildatdeconsumentbewustenweloverwogenzijnkeuzesmaaktengenietvanzijnetenendrinken.Betrokken partijen: VidaPlanning: Doorlopend

4. Gedragscode verantwoord consumerenDeGedragscodeverantwoordconsumerenbeschrijftdemaatregelendie Vida in het kader van verantwoord consumeren neemt. In denabije toekomst wil de vendingbranche producten met meer dan300kcaluithetassortimentvanscholenwerenenelkverkooppuntenalleproductenopscholenvaninformatieoverdevoedingswaardevoorzien.

Betrokken partijen: VidaPlanning: DoorlopendEvaluatie: Actie wordt eind 2009 geëvalueerd

5. Rotterdam: Lekker Fit!Lekker Fit! is het Rotterdamse project voor het basisonderwijsdat er voor moet zorgen dat gezond gedrag weer normaal wordt.Een belangrijk onderdeel van het project is het plaatsen van eengymleraarnieuwestijl (vakleerkracht).Hijof zijverzorgt regulierebewegingslessen en zorgt voor een breed aanbod aan anderebeweegactiviteiten (clinics e.d.). Hierdoor krijgen kinderen op deLekkerFit!-scholendrietotvijfkeerperweekprofessioneelgymles.Naast deze winst in kwantiteit van beweegmomenten zorgt deterugkeervandevakleerkrachtvooreenkwalitatieveimpuls.HetprojectLekkerFit!omvatechterveelmeerdande inzetopdekwaliteitenkwantiteitvanbewegen. Inhet totaalpakketzittenooklessenovergezondevoeding(LespakketLekkerFit!)envoldoendebeweging.DeGGDverzorgtvoorlichtingaanouders.DeFitmeteris

2008 verantwoordelijkheid van mensen, producenten

en maatschappelijke instellingen zoals scholen,werkgevers,etc. SeptemberSymposium:Automatischgezonder?Het aanbieden van gezonde producten met weinigcalorieën in de snoep- en frisdrankautomatenstimuleert scholieren te kiezen voor een gezondtussendoortje.DitblijktuitonderzoekvanTNO,NIGZ

en het Voedingscentrum op bijna dertig middelbarescholen dat is gepresenteerd op het symposium‘Automatischgezonder?’.

BeweegredeOp15september2008,dedagvoorPrinsjesdag,biedtClémenceRoss,namensdertiglandelijkeorganisaties(waaronder het Convenant overgewicht) een‘Miljoenenbesparende Nota’ aan in de vorm van hetwelbekendehoutenkoffertjeaanminister-president

33

een leerlingvolgsysteem dat onder andere wordt gebruikt om dekinderenmetovergewichttetraceren,zodatdeGGDdezegroepviahetoverbruggingsplankandoorverwijzennaareendiëtist.Betrokken partijen: Gemeente Rotterdam, Gemeente Utrecht, ministerie van VWS, Nederlandse Hartstichting, Rotterdam Sportsupport, Rotterdam Topsport.Planning: In schooljaar 2009/2010 is 50 procent van de Rotterdamse basisscholen (88 scholen) Lekker Fit!Evaluatie: De GGD Rotterdam Rijnmond voerde een studie uit naar het effect van Lekker Fit! Dit onderzoek toonde aan dat Lekker Fit! effectief is. In de Lekker Fit!-scholen nam overgewicht maar met 1,1 procent toe t.o.v. 4,6 procent in de controlescholen. Ook waren deze kinderen slanker en hadden zij een beter uithoudingsvermogen.www.rotterdamlekkerfit.nl

6. Rotterdam: Schooldiëtist / OverbruggingsplanEengrootdeelvandekinderenopdeLekkerFit!-scholenheeft tekampenmetovergewicht.MetdeinzetvandiëtistenopLekkerFit!-

scholen wordt een gedragsverandering beoogd binnen gezinnenmet kinderen met overgewicht. Het screenen van de kinderen opovergewichtgebeurtopbasisvanBMI-gegevensvandeEurofittest.DeoudersvankinderenmeteentehoogBMIwordenmethunkinddoordeschooluitgenodigdvooreeneersteconsultopschool.Betrokken partijen: Gemeente Rotterdam, G4, diëtisten en scholen.Planning: In schooljaar 2009/2010 krijgen 60 Lekker Fit!-scholen de gelegenheid om een diëtiste in te zetten.Evaluatie: Op 25 Lekker Fit!-scholen is met succes een diëtist ingezet. Het project ‘De Schooldiëtist’ geniet veel draagvlak. Bij de deelnemen-de kinderen zijn gunstige veranderingen te zien in de ontwikkeling van BMI en middelomvang. Belangrijke voorwaarden voor succes blijken een goede communicatie tussen school en schooldiëtist, een duidelijke profilering van de schooldiëtist op school en een persoonlijke benade-ring van ouders door de school. Investering in voorgenoemde aspecten is van groot belang om het project verder te verbeteren.

2008Balkenende en staatssecretaris Bussemaker (VWS).

De directeur van NISB maakt in een ‘Beweegrede’bekenddatdeNederlandseoverheidhonderdenmiljoenenkanbesparenénNederlandweerindetop-3vangezondsteEuropeselandenkanterugbrengen.

‘AdopteereenKok’grootsuccesNaar aanleiding van het succes van vorig jaar,wordt dit jaar opnieuw door een aantal scholeneen professionele kok geadopteerd. De aftrap van

2008 ‘Adopteer een Kok’ vindt plaats in de Week van

de Smaak op 22 september. Paul Rosenmöller enSascha Baggerman, gedeputeerde van de provincieNoord-Holland(Jeugd,Zorg,Welzijn,CultuurenSport)verrichtendeopening.

Keeponcycling!Er lopen veel initiatieven om het overgewicht bijkinderen aan te pakken in Engeland. Maar het ismaarsterkdevraagofdeEngelsenhunplaatsbijde

koplopersvanEuropeselandenmethetmeeste

overgewicht, op korte termijn zien veranderen. Datis een van de conclusies na twee intensieve dagenLonden,eenstudiereisvanpartnersvanhetConvenantovergewichteneenaantalanderebetrokkenen.

OktoberCBL:revolutievoltrektzichinhetschapOp 7 oktober 2008 biedt het Centraal Bureau

Levensmiddelenhandel (CBL) het ZichtboekGEZONDaandevoorzitterende ledenvandeVasteKamercommissie van VWS aan. Met aansprekendevoorbeeldenlaathetzichtboekzienhoesupermarktenwerkenaaneengezonderNederland.

Voedingscentrum: Symposium Gezonder Kant enKlaarHetVoedingscentrumorganiseertinoverlegmethetCBL op 29 oktober voor supermarktorganisaties,

35

7. Rotterdam: Lekker Fit! VOVoor Rotterdamse scholen in het voortgezet onderwijs is eenvariatie op Lekker Fit! opgezet. Door beweeglessen, theorielessenovereengezonde leefstijlenhetsignalerenen terugkoppelenvangeconstateerd overgewicht, wordt gezonde voeding en bewegingonderRotterdamseleerlingeninhetvoortgezetonderwijsbevorderd.AlledeelnemendescholendoenookmeeinhetprojectdeGezondeSchoolkantine.Betrokken partijen: Gemeente RotterdamPlanning: In het schooljaar 2009/2010 doen 22 scholen in Rotterdam mee aan Lekker Fit! VO.

8. Rotterdam: Convenant Rotterdam Lekker Fit!Eenvoorbeeldvanpubliek-privatesamenwerkingishetConvenantRotterdam Lekker Fit! Een samenwerking tussen de gemeenteRotterdameneenaantalorganisatiesuitverschillendewerkveldeninderegioRotterdam.Uitgangspunt isdatdeorganisatiespartici-peren vanuit hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en een

concretebijdrageleverenaanprojecten.Betrokken partij: Gemeente Rotterdam, lokale en nationale bedrijven en maatschappelijke organisaties.Planning: In 2010 hebben een groot aantal maatschappelijke organisaties of bedrijven het Convenant Rotterdam Lekker Fit! ondertekend en een concrete bijdrage geleverd.

9. Rotterdam: Voeding en bewegen op alle scholen De onderwijsprojecten Lekker Fit! en Lekker Fit!VO bedienen eenbelangrijkdeelvandescholeninRotterdam,maarnietallescholen.Bijdeselectievandescholenvoordezeprogramma’swordtonderandererekeninggehoudenmetdeSociaalEconomischeStatus(SES)vanhetgebied.DaaromwordendoorRotterdamLekkerFit!beweeg-,voeding- en leefstijlinterventies ingezet die voor alle scholenbeschikbaarzijn.Voorbeeldenzijn:clinics,beweegactiviteitentijdensschoolvakanties, een groot sportfestijn, The Final en een gezondeschoolkantineopscholenvoorvoortgezetonderwijs.Planning: Doorlopend

2008fabrikanten, wetenschappers en voedingskundigen,

hetsymposiumGezonderKlantenKlaar.Verschillendesprekers buigen zich over de vraag hoe kant-en-klaarmaaltijden gezonder kunnen worden bereid.Daarnaast vindt er een groot aantal interactieveworkshopsplaats.

NovemberMeerambitienodigbijkabinetenbedrijfslevenOp 6 november 2008 roept Paul Rosenmöller hetkabinet en bedrijven op om meer ambitie te tonenbijdepreventievanovergewicht. “Erzijnvoldoendeprogramma’s en methoden ontwikkeld om degezondekeuzetebevorderen.Diemoetennulandelijkopgepaktenverspreidwordenmetbredesteunvanuithetkabinetenhetbedrijfsleven.”AldusdevoorzittervanhetConvenantovergewichtbijdepresentatievan

10. Rotterdam: gezond en duurzaamDuurzaamheidiseenbelangrijkonderdeelvandeklimaatdiscussie.Dediscussiesoverklimaatenovergewichthebbenveeloverlap.Eengroot deel van de boodschap van het actieprogramma RotterdamLekkerFit!draagtbijaaneenbetermilieu:pakmeerdefietsdandeauto,eneetalshetevenkanonbespotengroenten.Degemeenteheeft kennis, kunde en kant en klare producten op het gebied vanduurzaamheid en gezonde voeding. Bijvoorbeeld de ontwikkelingen vervaardiging van twee energiefietsen die zijn in te zetten opscholen bij wijkactiviteiten, kooklessen als brede schoolactiviteit,ontwikkeling van leskisten over gezonde en duurzame voeding eneenkoppelingvanschooltuinierenmetLekkerFit!.Planning: Project loopt tot eind 2010

11. Lekker fit!Lekkerfit!iseenlesmethodevoorallegroepenvandebasisschoolvan Jump, het jeugdfonds van de Nederlandse Hartstichting enNoordhoffUitgevers.Doelisomovergewichtbijkinderentevoorko-

menenhenmeertelatenbewegen.Circa550scholengebruikendelesmethode.Betrokken partijen: Nederlandse Hartstichting, G4, ministerie van OCW, ministerie van VWS, Nederlandse Vereniging van Diëtisten en NOC*NSF.Planning: Gestart in het najaar van 2007Evaluatie: Het effect en het proces worden geëvalueerd. www.lekkerfitopschool.nl

12. Pilot Lekker Fit! op islamitische scholenIn najaar 2009 is op twee islamitische scholen gestart met hetopzetten, evalueren en uitvoeren van het lespakket Lekker Fit! DeinvoeringvanhetlespakketwordtbegeleiddoordeHartstichtingendeISBO,dekoepelorganisatievandeislamitischescholen.ErwordtzoveelmogelijksamengewerktmetlokalepartijenalsdegemeenteendeGGD.Betrokken partijen: JUMP, ISBO en islamitische scholen.Evaluatie: De pilot wordt geëvalueerd en bij een positief resultaat heeft

2008 hetjaarverslagEnergieinBalans2008.

Eerste SuperShopper-rondleiding in de supermarktvanstartSamenmetministerVerburgendirecteur-generaalDeGoeijvanhetministerievanVolksgezondheidlancerenCBL-directievoorzitter Theo Roos en Yvonne vanSluys,directeurvanhetVoedingscentrumNederland,op 11 november 2008 de supermarktrondleiding‘SuperShopper’ in C1000 Seghwaert in Zoetermeer.

SuperShopperiseenprojectvanhetVoedingscentrumwaarmee kinderen van groep 7 en 8 kennisbijgebracht wordt over gezonde producten en eengezondeetpatroon.

FNLIlanceertonlinezichtboek2008Op 19 november 2008 lanceert FNLI het onlinezichtboek2008.IndefabriekvanBakkerslandTilburgWest onthult topjudoka en sportdiëtiste DanielleVriezemahetonlinezichtboek2008.

37

de ISBO de wens om Lekker fit! ook op de andere 44 islamitische basisscholen in te voeren.

13. Ondersteuning Utrechtse basisscholenIn Utrechtse aandachtswijken worden basisscholen gestimuleerdom structureel aandacht te besteden aan gezonde voedingen bewegen. Als basis wordt het lesmateriaal van Lekker Fit!aangeboden. In de aandachtswijken is er sprake van persoonlijkeondersteuning.Betrokken partijen: G4, ministerie van VWS, ministerie van OCW, Nederlandse Hartstichting, Nederlandse Vereniging van Diëtisten, in samenwerking met partners in de wijken.Planning: In 2011 moeten vijftig van de zeventig Utrechtse aandachtsscholen aandacht hebben voor gezonde voeding en bewegen en daar (structureel) activiteiten voor organiseren.Evaluatie: Het project wordt gemonitord.

14. Stimuleren beweeginitiatieven Hoewel de levensmiddelenindustrie zich niet primair richt opbewegingensport,wilzijeenbijdrageleverendoorinitiatievenvanbijvoorbeeldscholenensportverenigingentestimuleren.Betrokken partijen: FNLI, ministerie van OCW, ministerie van VWS, NOC*NSF, NISB en scholenPlanning: Doorlopend

15. Programma Gezond Gewicht Den HaagDoelstelling isdatmeerkindereneengezondgewichtkrijgen.Hetprogrammaheeftdriekernpunten:tijdigsignalerenvanovergewicht,begeleidenvankinderenmetovergewicht,encollectievepreventievanovergewicht.SignaleringenbegeleidingwordtgedaandoordeJeugdGezondheidszorgenvakleerkrachtenopscholen.Betrokken partijen: Gemeente Den Haag, G4, JGZ, Nederlandse Vereniging van Diëtisten en diverse andere externe partijen.Planning: Het project loopt in ieder geval tot eind 2009. Voor het vervolg wil de gemeente Den Haag een beroep doen op de Gezond in de stad–

2008

-2

009December

Gemeenteconferentie integreert beleidsterreinen bijaanpakovergewichtOpdinsdag25novembervindtdeGemeenteconferentie2008plaats.Deconferentie,georganiseerddoorhetCongres- en Studiecentrum van de VNG, het NIGZenhetConvenantovergewicht, iseenvervolgopdesuccesvolleconferentievan2007enheeftalsthema‘Preventievanovergewichtindegemeente’.

2009JanuariWerkbezoekgeeftinzichtingezondeschoolkantineOp maandag 12 januari gaat Paul Rosenmöller meteengrotedelegatievanhetConvenantovergewichtopbezoekbijtweegezondeschoolkantinesinDenHaag.OnderdedeelnemersstaatssecretarisvanOnderwijs,MarjavanBijsterveldt,devoorzittervandeVO-raadSjoerd Slagter, de voorzitter van de ISBO, YusufAltuntas en een afvaardiging vanuit de stuurgroep

centralisatie-uitkering. Daarvoor is in september 2009 een aanvraag bij VWS ingediend. Evaluatie: TNO evalueert de begeleiding van kinderen met overgewicht.

16. Programma Gezond Gewicht UtrechtNetalsdegemeenteDenHaagbrengtdegemeenteUtrechtsamenmetdiversepartnersindestadhetonderwerpgezondevoedingenbewegenonderdeaandacht.DoelstellingishetkerenvandetrendvanhettoenemendpercentageovergewichtonderdebewonersvandeUtrechtseaandachtswijken.Hetprogrammazetinopdriepijlers:collectievepreventie,vroegsignaleringbijjeugdeneenlaagdrempe-ligbegeleidingsaanbodvoorkinderenmetovergewicht.Betrokken partijen: Gemeente Utrecht (regie bij GG & GD, samenwerking met diverse gemeentelijke afdelingen), G4 en Agis Zorgverzekeringen. Daarnaast zijn diverse externe partijen vertegenwoordigd in een stedelijke werkgroep.Planning: De start was in 2007. Het programma loopt in ieder geval tot

eind 2010, in afwachting van een nieuwe collegeperiode.Evaluatie: Het programma wordt gemonitord. De grotere deelprojecten worden afzonderlijk geëvalueerd.

17. Gezond gewicht OvervechtIndeUtrechtsewijkOvervechtloopthetcommunityprojectGezondGewichtOvervecht,metalsdoelhetterugdringenvanovergewichtonder0-19jarigenindewijk.Activiteitenwordengeïmplementeerdinhetregulierebeleidvandepartners.Betrokken partijen: Gemeente Utrecht, Aveant (thuiszorg) en Cumulus WelzijnPlanning: Het project loopt sinds 2005 en wordt voortgezet tot 2010.Evaluatie: wordt uitgevoerd door registratie en monitoring van het proces en het bereik.

18. Overbruggingsplan in UtrechtOpbasisvanhetOverbruggingsplanOvergewichtkrijgenkinderenmet overgewicht (en hun ouders) in de vier Utrechtse aandachts-

2009 vanhetConvenant.Tevenszijnmedewerkersvande

GGD Den Haag en Haagse politici aanwezig bij hetbezoek.

Tweede stimuleringsprijs Gezonde schoolkantineuitgereiktVijf middelbare scholen zijn genomineerd voor deStimuleringsprijs De Gezonde Schoolkantine 2008-2009vanhetVoedingscentrum.DeStimuleringsprijsisbedoeldvoordescholendiedemeestevooruitgang

39

wijkenindividueleondersteuningvandejeugdverpleegkundigeJGZaangeboden.Betrokken partijen: Gemeente Utrecht (JGZ), G4, ministerie van VWS, Nederlandse Vereniging van Diëtisten en Agis Zorgverzekeringen Planning: Project is gestart in 2007 en loopt tot 2010. Evaluatie: wordt uitgevoerd door middel van registratie en monitoring van het proces en de effecten.

19. JUMP-in AmsterdamOp zestig Amsterdamse achterstandsscholen loopt het JUMP-in programma: een succesvolle lokale integrale aanpak voorovergewichtpreventie voor het basisonderwijs. Centraal staatintensievesamenwerkingtussendesectorensport,zorg,onderwijsenwelzijn.HetJUMP-inprogrammawordtsinds2002uitgevoerdenisdoordejarenheenopbasisvanevaluatiessteedsverderverbeterd.Inmiddels is aangetoond dat kinderen door het programma meergaanbewegen.In2008heefthetprogrammaeencertificaatgekregenvanhetCentrumGezondLevenvanhetRIVM.Debasisonderdelen

vanJUMP-inzijn: leerlingvolgsysteem:geeftinzichtinBMI,motorischeontwikkeling

ensportdeelnamevanleerlingen; JUMP-inschoolsportclubs:extrasporttijdensennaschooltijd; Oudervoorlichting; LesmateriaalBewegendoejezo!,

Deklasbeweegt(bewegingstussendoortjestijdensdeles); Zorg (doorverwijzen van kinderen en ouders met motorische

problemenenovergewicht).Betrokken partijen: G4-Amsterdam. JUMP-in wordt vanuit de GGD Amsterdam samen met de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Sportstimulering uitgevoerd. Op lokaal niveau wordt samengewerkt met verschillende partners uit de sectoren sport, zorg, onderwijs en welzijnPlanning: 01-09-2002 t/m 30-09-2012Evaluatie: Tweejarige effect- en procesevaluatie met interventie en controle van scholen. Uitkomsten: Leerlingen gaan meer bewegen.

2009hebben geboekt bij het gezonder maken van het

aanbodindekantine.Op27januari2009reiktjurylidenTweedeKamerlidMirjamSterkdezeprijsuitaanhetGomarusCollegeteAssen.

Februari Eetplezier&BeweegkriebelsOuders en kinderen, kinderdagverblijven enpeuterspeelzalen maken zaterdag 14 februarivoor het eerst kennis met de workshop Eetplezier

& Beweegkriebels. Het is een workshop diekinderdagverblijven,peuterspeelzalenenvoorscholenkunneninzettenomoudersbewusttemakenvanhunrolbijeengezondeopvoedingvanhunkinderen.Deworkshop van het Voedingscentrum en NISB wordtgelanceerd tijdens een feestelijk programma in deMevlanaMoskeeinRotterdam.

2009 Maart

Kabinetsnota Overgewicht pleit voor integraleaanpak‘Overgewicht raakt de volksgezondheid, zowel inNederlandalsopwereldschaal.Demaatschappelijkegevolgen liggen onder andere in de sfeer vanverminderde productiviteit, uitval en verzuim. Hetkabinetwileenaanpakdiedeinzetvanveelinstantiesvraagtomdezeontwikkelingtegentegaan.’AldusdenotaOvergewichtdieministerKlinkvanVWS,minister

Rouvoet voor Jeugd en Gezin en staatssecretarisBussemakervanVWSaandeTweedeKamersturen.

AprilBasisschoolSt.ChristoffeluitAalstwinttiendeHeartDanceAwardOp21april2009isdefinalevandetiendeHeartDanceAward,dedanswedstrijdvoordegroepen7en8vande basisschool. De winnaars zijn de leerlingen vangroep8vandeStChristoffelschooluitAalst-Waalre.

41

20. SchooldiëtistDeNederlandseVerenigingvanDiëtistenvoerteenpilotuitwaarinwordtonderzochtofdeinzetvaneenschooldiëtisteenbijdragekanleverenaandepreventievanovergewichtbijbasisscholieren.Opvijfscholenwordenkinderengescreendopvoedingsgewoonten,lengteen gewicht. Risicokinderen worden met hun ouders uitgenodigdvoor een gesprek, waarna eventueel behandeling volgt. Er is eeninloopspreekuur van een diëtist om alle ouders gelegenheid tegeven hun vragen over de voeding van hun kind te stellen. Naastovergewichtkanmenookmetanderevoedingsproblematiekterecht.Voor de pilot is door TNO een vragenlijst ontwikkeld. TNO zal ookde resultaten analyseren. De inzet van een diëtist is ook mogelijkvia de GGD, door op ouderavonden informatie te geven, door hetgevenvanvoedingslessenofindebegeleidingvanleerkrachtenbijvoedingslessen.Betrokken partij: Nederlandse Vereniging van Diëtisten, TNO en scholenPlanning: de pilot wordt momenteel uitgevoerd.

21. Dubbel30 Energytour DeDubbel30Energytourwordtwegenssuccesuitgebreidenzalhetkomendejaarlangs53vmbo-scholengaan.Naasteengratisspor-tieve clinic krijgen deelnemende scholen onder meer beweegpas-poorten,T-shirts,eenbeweegkistenactiemappen.Betrokken partijen: NISB, Ali B en (leden van) het Convenant overgewicht.Planning: de nieuwe tour loopt tot medio 2010.www.dubbel30.nl

22. Pilotproject Gezonde Schoolkantine en Gezond Schoolbeleid in Utrecht Vier Utrechtse scholen uit het voortgezet onderwijs krijgenondersteuningvandegemeenteUtrechtominhunkantinetekomentoteengezondaanbodendaarnaasteenplanvanaanpakoptestellenwaarbijzowelbinnenalsbuitendelessen(structureel)aandachtisvooreengezondeleefstijl.Betrokken partijen: G4, ministerie van VWS, ministerie van OCW,

2009Dit landelijke dansspektakel wordt georganiseerd

door Jump, het jeugdfonds van de NederlandseHartstichting. Jump organiseert de Heart DanceAward om kinderen in beweging te brengen en tewijzenophetbelangvangezondleven.

DesportiefstebasisschoolstaatinRotterdamOp 24 april 2009 wordt sportiefste basisschoolvan Nederland gekozen. De verkiezing is voorde derde keer georganiseerd door de KVLO, de

belangenvereniging van leraren lichamelijkeopvoeding,insamenwerkingmetNOC*NSF.WinnaarisDeCatamaranuitRotterdam.Opdesportiefsteschoolkrijgen alle kinderen drie keer per week gymles endaarnaastisereengevarieerdaanbodvanbewegingbuitenschooltijd.

MeiTheDutchapproachTijdenshetinternationaalcongresoverobesitasvan

Bureau Schoolpartners en het Voedingscentrum NederlandPlanning: De ondersteuning loopt nog tot eind 2009.Evaluatie: Monitoring vindt plaats. Resultaten worden na afloop geëvalueerd.

23. Beleidskader Sport, Bewegen en Onderwijs InvervolgopdeAlliantieSchoolenSporthebbendeministeriesVWSen OCW in oktober 2008 het Beleidskader Sport, Bewegen en On-derwijsuitgebracht.Metditbeleidskaderwordtindeperiode2009tot2011gestreefdnaarmeersportdeelnameenbewegingdoordeschoolgaande jeugd. Hiervoor wordt 28 miljoen euro beschikbaargesteld. Alleen een sterke samenwerking tussen sport, onderwijsenanderepartners,zoalsdenaschoolseopvangengemeenten,zalleidentotmeersportenbewegingvoorendoordejeugd.Vervolgenswordterookeenbijdragegeleverdaandedoelenvanhetkabinetophet gebied van overgewicht, schooluitval en talentontwikkeling. Eriseenplatformopgerichtomgemeenten,scholenensportverenigin-gentestimulerenenteondersteunen.

Betrokken partijen: ministerie van OCW, ministerie van VWS, SLO, TNO, VNG, NISB, PO-Raad, VO-Raad, MBO-Raad, NOC*NSF, MO Groep Kinderopvang, De Branchevereniging ondernemers in de Kinderopvang, ALODO, Foundation, KVLO, InnoSportNL, Gehandicaptensport Nederland, Mullier Instituut, Stichting LOOT.Planning: De looptijd van het beleidskader Sport, Bewegen en Onderwijs is van 2009-2011.

24. Mission Olympic - The City & The School FinalMissionOlympic-TheCity iseenmobielesportstad,speciaalvoorjongeren tussen de 12 en 19 jaar oud. The City tovert steden inheelNederlandom toteengroteOlympischsportstad.TheSchoolFinaliseenOlympischesportdagvoorjongerentussende12en19jaar. Tijdens dit evenement nemen verschillende scholen uit heelNederlandhettegenelkaaropinspannendefinales.Betrokken partijen: NOC*NSF en Coca Cola, KVLO, sportbonden, scholen en gemeenten.Planning: Jaarlijks terugkerend

200

9 6 tot 9 mei 2009 in Amsterdam hebben de partijenPartnerschapOvergewichtNederland,KenniscentrumOvergewicht en het Convenant overgewicht eengezamenlijke poster gepresenteerd waarbij desamenhang tussendedriepartijenwordt toegelichtonderdenoemer:Tacklingtheproblemofoverweightandobesity:theDutchapproach.

OpwegnaarEPODE(Parijs-Nederland)EPODE(Ensemble,Prévenonsl’ObesitéDesEnfants)

biedteeneffectievegeïntegreerdelokaleaanpakomovergewicht bij kinderen én volwassenen terug tedringen.Via deze brede aanpak gericht op families,wordt kinderen een gezonde leefstijl aangeleerden worden ook volwassenen bereikt. Het is zaakdeze aanpak snel in Nederland te introduceren.Tot deze conclusie komen de deelnemers na eenkort werkbezoek op 29 mei 2009 aan EPODEParijs, gecoördineerd door het consultancy- encommunicatiebureauProteines.

JuniKinderengenieten innieuweschooljaarvan fruitenzuivelPaul Rosenmöller opent op donderdag 4 juni 2009de nieuwe ‘Campina op School-koelkast’ op deFabritiusschool in Hilversum. De lancering vindtplaatssamenmetpresentatriceSita(o.a.bekendvande nationale schoolcompetitie ‘Ga voor gezond!’) inhetbijzijnvanhonderdenkinderen.Dezesymbolischeopening is het startschot voor een nieuwe fase van

43

25. Sport Matcht SchoolExtra sportaanbod realiseren zodat jongeren binnen en buitende schooluren gebruik kunnen maken van dit aanbod. Dat is voorsportbondenéénvandekansenomhet invoerenvandoorlopendeleerlijneneffectiefteorganiseren.Momenteel looptereenpilotwaar tienscholen in tiengemeentenmetsportbondensamenwerken.Betrokken partijen: NOC*NSF en sportorganisatiesPlanning: Het project loopt tot 2012

26. Olympische educatieNOC*NSF heeft als IOC-lid tot taak in Nederland OlympischeeducatieteorganiserendoormiddelvaneenNationaleOlympischeAcademie (NOA).DeOlympischeeducatiebestaatonderandereuiteendigitaallespakketvoorhetbasisonderwijs,waarbijkennisoverhet Olympische gedachtegoed op een interactieve manier centraalstaat.VerderiserdeOlympicExperienceinhetOlympischStadioninAmsterdam.DeNationaleOlympischeAcademieheeftsamenmet

KlasseTV ervoor gezorgd dat het lesmateriaal aansluit op diversekerndoelen in het basisonderwijs. Verschillende vakken komenaan bod en in de bij het lespakket geleverde handleiding kunnendocenten nalezen welke kerndoelen in welke lessen behandeldworden.Verschillende vakken als aardrijkskunde, geschiedenis enlichamelijkeopvoedingkomenbijiederegroepaandeorde.Betrokken partijen: NOC*NSF, SESAMPlanning: Het project loopt tot 2016

27. Verkiezing Sportiefste SchoolOm genomineerd te kunnen worden moet een school voldoen aandewettelijkevoorgeschrevenKerndoelenvoorbewegingsonderwijsPO/VO/MBO. Naast het aanbieden van een uitdagend bewegings-programma binnen en buiten de lessen is het belangrijk dat ergenoeg bewegingsmogelijkheden voor leerlingen zijn voor en naschooltijdenindepauzes.Hetgaatomdediversiteitaanbeweeg-ensportactiviteitendieeenschoolkanaanreiken.Ook iseraandachtvooreengezondvoedingsaanbodenvoedingslessen.

2009Schoolmelk.

Consumentenbond doet eindbod aanlevensmiddelenindustrieDe Consumentenbond onderneemt een ultiemepoging om een eind te maken aan reclame voorongezondeproducten,gerichtopkinderentot12jaar.Nadat eerdere overleggen op niets zijn uitgelopen,heeftdebondzelfeennieuwereclamecodeopgesteldmetdaarineenpakketaanduidelijkeregels.

September TweedeKamerbespreektNotaOvergewichtOp7septemberdiscussieerdedeTweedeKamermetministersKlinkenRouvoetoverdeNotaOvergewicht.De Kamerleden ondersteunen de lokale, integraleaanpakzoalsdezedoorhetConvenantisingezetenvragen het kabinet om aanscherping van beleid tenaanzien van gymnastiekonderwijs en ten aanzienvan de invoering van gezonde schoolkantines inhet voortgezet onderwijs. De reclame gericht op

kinderen tot 12 jaar komt uitgebreid aan bod, maareen motie over wetgeving op dit punt behaalt geenmeerderheid. In aanloop naar het Kamerdebatbepleitten Paul Rosenmöller en Erica Terpstra ineen interview in de Telegraaf de koppeling tussenpreventie van overgewicht en de doelstellingen vanhetOlympischPlan.

Dubbel30EnergytourweervanstartDubbel30isdebeweegcampagnevoorallejongeren

HetConvenantovergewichtheeftdeelgenomenaandejuryvoordeAwarddeSportiefsteBasisschool2009.Betrokken partners: KVLO, NOC*NSF, scholen en gemeenten.Planning: jaarlijks

28. Certificeren Sportieve scholenCertificering is een middel om het belang van sport en bewegenbinnen scholen onder de aandacht te brengen. Dit gebeurtdoordat in de uitwerking van de lessen lichamelijke opvoeding ersprake is van afstemming en samenwerking met aanbieders vanbewegingsactiviteitendiebuitendeschoolplaatsvinden.Daarnaastdienteropbasisvanhetleerplanstructureelaandachttezijnvoorleerlingenmeteenbewegingsachterstandofbewegingsproblemen.Tenslottedienterbinnendeschooleenruimaanbodvanbewegings-en sportactiviteiten te zijn, waaraan leerlingen op niveau en naarinteresse kunnen deelnemen. Een groeiend aantal scholen in hetprimair en voortgezet onderwijs is gecertificeerd. In de toekomstwordtookhetmbobetrokken.

Betrokken partijen: NOC*NSF, KVLO, scholen en sportorganisaties.Planning: Project loopt tot eind 2016.

29. Gezonde voeding en bewegen op Utrechtse voorscholenAlleUtrechtsevoorscholenendaaraangekoppeldepeuterspeelzalenkrijgen financiële en inhoudelijke ondersteuning van de gemeenteUtrechtomhunbeleidrondomvoedingenbewegenaantescherpen.De voorscholen vormen een belangrijke vindplaats voor kinderenvan2,5tot4jaarmeteenverhoogdrisicoopovergewicht.Ookhetcontactmetoudersisopdevoorscholenvrijintensief.Betrokken partijen: Gemeente Utrecht, G4 en NISB in samenwerking met lokale thuiszorgorganisatie (diëtisten) en wijkwelzijnsorganisaties. Planning: Het project loopt tot 2011.Evaluatie: Zowel het proces als de resultaten worden gemonitord.

30. Eetplezier en Beweegkriebels‘Eetplezier & Beweegkriebels’ is een workshop voor oudersvan kinderen in de leeftijd 0-4 jaar, die op kinderdagverblijven,

2009 inNederland.Iedereenjongerdan18jaarzoueigenlijk

zeven dagen in de week dubbel30 minuten moetenbewegen. In het bijzonder richt Dubbel30 zich opjongerenvanhetvmbo.Vanafseptember2009trekterweereenEnergyTourlangs53vmbo-scholen.

SymposiumDegezondewerkvloerOp 22 september vindt het symposium De gezondewerkvloer plaats. Met dit symposium maakt hetConvenantovergewichtsamenmetdeStichtingvan

de Arbeid een gezonde leefstijl op de werkvloerbespreekbaar.Kennisdelenenervaringenuitwisselenaan de hand van goede voorbeelden uit de praktijkstaancentraaltijdensdezebijeenkomstonderleidingvanPaulRosenmöller.

WeekvandesmaakDederdeweekvanseptemberstaatinhettekenvandeWeekvandeSmaak.IndezeweekwordeninheelNederland activiteiten georganiseerd, waarbij de

45

peuterspeelzalenenvoorscholengegevenkanworden.Doel isomoudersbewustertemakenvanhetbelangvangezondevoedingenvoldoendebewegingenvanhunrolalsopvoederopditgebied.Deworkshopbestaatuiteenfilmmetherkenbareopvoedsituatiesrondetenenbewegen,eenhandleidingvoordeworkshopleideromhetgesprekhierovermetdeoudersaantegaanenpromotiemateriaal.Begin2009isdeworkshopgelanceerd.Er is scholing ontwikkeld voor pedagogische medewerkers (inopleiding)overdeonderwerpenvoeding,bewegingendeopvoedingopdezeterreinen.Betrokken partijen: ministerie van VWS, Voedingscentrum Nederland, NISB, GroentenFruit Bureau, G4 - Rotterdam, Nederlandse Vereniging van Diëtisten, NOC*NSF, VEWIN.Planning: Project loopt tot november 2010.Evaluatie: Er zal een evaluatie plaatsvinden van de materialen en de effecten.

31. Kids in BalanceGasttrainersgevenworkshopsovergezondeleefstijl.KidsinBalancebiedtkindereneenprogrammadathenhelptdejuistekeuzestema-kenvooreengezonderengelukkigerleven.Bewegingsdeskundigen,artsen,diëtistesenkoks,gevenpraktijkgerichteworkshopsoverdebalanstussenjuistevoeding,bewegingenzelfvertrouwen.Het programma bestaat uit vier workshops van ieder 2,5 uur enwordtgegeven indegroepen7en8vandebasisschool.Ook isereen voorlichtingsprogramma voor de ouders.Voor de docent is erbegeleidingsmateriaalenvoordekindereneenwebsite.VooreenverdereverdiepingvandeaangebodenstofbiedtKids inBalancemetLekkerFit!(Jump)eencombinatiepakketaan.Betrokken partijen: Bedrijfsleven (waaronder leden van Convenantpartners) geeft financiële ondersteuning of stelt medewerkers in de gelegenheid vrijwilligerswerk te doen Planning: Doorlopend (gestart begin 2007)Evaluatie: Effect- en proces evaluatie door TNO wordt uitgevoerd in schooljaar 2009-2010.

2009smaak van ons eten centraal staat. Supermarkten

en foodservicebedrijven hebben allerlei activiteitenondersteundenmede-uitgevoerd.Voorleerlingenvandebasisschoolzijnertweegroteactiviteiten. De Nationale Smaaktest en De GrootsteKeukenvanNederland.De laatsteactiviteit ismedemet de hulp van het Convenantbureau overgewichttot standgekomen. In het ADO-stadion in Den Haagzien leerlingen van verschillende basisscholen datbewegenenbewustsmakelijkgezondetenheelveel

plezierkunnenbrengenenkunnenhelpenomvoedselgerelateerdeziektestegentegaan.

OktoberStartpilotLekkerFit!opislamitischebasisscholenOp 6 oktober 2009 geeft Paul Rosenmöllerhet startsein voor de pilot Lekker Fit! op tweeislamitische basisscholen in Schiedam. Jump(Nederlandse Hartstichting) gaat in samenwerkingmet de koepelorganisatie voor Islamitische scholen

www.kidsinbalance.nl

32. Ga voor gezond!Gavoorgezond!iseennationalescholenactievoorhetbasisonderwijs,metalsdoelgezondheidenveiligheidopdeagendavanscholentezetten. Door de leuke en aansprekende materialen en de flexibeleopzetwordenscholengestimuleerdommetgezondheidenveiligheidaandeslagtegaanenstructureelopdeagendatezetten.Betrokken partijen: NIGZ, ministerie van LNV, ministerie van VWS,ministerie van VROM, ministerie van Verkeer en Waterstaat enexternepartijen.Planning: Het project is gestart in 2006 en wordt ook in schooljaar 2009 en 2010 weer voortgezet.www.gavoorgezond.nl

33. Smaaklessen Smaaklesseniseenlesprogrammaoveretenensmaakvoorgroep1 t/m8vanhetbasisonderwijs.Op1 januari2009 isde integratie

SchoolGruiten en Smaaklessen gerealiseerd. Het steunpunt voorscholen is bij de Wageningen Universiteit ondergebracht. Op ditmomentwordtgewerktaandeverderevormgevingenuitbouwvannetwerkorganisaties.Supermarktenmoetenzoveelmogelijkgaanmeedoen aan de smaaklessen. Een rondleiding op de winkelvloermoet onderdeel worden van het lespakket. Het CBL wil komen totintegratievanSmaaklessenenSuperShopper.CertificeringvandelesmethodedoorCentrumGezondLeveniseenbelangrijkdoel.Betrokken partijen: CBL, ministerie van VWS, ministerie van LNV, Voedingscentrum NederlandPlanning: Doorlopendwww.smaaklessen.nl

34. SchoolGruiten SchoolGruitenstimuleertkinderenminstenstweekeerperweekopschoolgezamenlijkgroenteenfruitteeten.Per2009isditprojectsamengevoegd met het programma Smaaklessen. Doel hiervan isomvanuitdeoverheiddescholeneenduidigtebenaderenvoorhet

2009 (ISBO)hetLekkerFit!-lespakkettestenbijallochtone

kinderen.

Bewustersnackenmetde“Snackposter”Op19oktober2009 isheteersteexemplaarvande“Snackposter” overhandigd aan Cora van Mora, dekoninginvandesnacks.Depostersteltconsumenteninstaatombewustekeuzestemaken.DesnackposteriseeninitiatiefvanhetVoedingscentrumendesectorFastservicevanKoninklijkeHorecaNederland

47

onderwerpgezondeten.Begin 2010 zal in het kader van het EU schoolfruitprogrammaeen extra stimulans worden gegeven aan het ‘gruiten’. Er zal eenkennismakingperiode komen waarin scholen gratis kennis kunnenmakenmethetGruitidee.Het fruit wordt in deze periode gratis versterkt vanuit het EUschoolfruitprogramma.HiermeehebbenscholeneenextrastimulansommetGruitentestarten.Daarnaastzalindieperiodemetbestaandeducatiefmateriaalwordengewerkt.Doel is dat ook na deze kennismakingsperiode het gezamenlijketen van groenten en fruit in de klas wordt voortgezet. Het EUschoolfruitprogramma wordt gefinancierd door de EU en hetProductschap Tuinbouw. Het programma zal jaarlijks wordengeëvalueerd.Betrokken partijen: GroentenFruit Bureau, ministerie van VWS, ministerie van LNV en ministerie van OCW, Productschap Tuinbouw, Voedingscentrum NederlandPlanning: Landelijke uitrol gestart in 2006. Geen einddatum. Evaluatie: Kwantitatief en kwalitatief onderzoek

35. Website GezonderwijsDe website is ontwikkeld om onderwijsprofessionals in hetbasisonderwijsenvoortgezetonderwijseenoverzichttebiedenvanhetenormeaanbodaanlessen,projectenenmiddelenophetgebiedvangezondevoedingenbewegen.Betrokken partijen: Jump, Voedingscentrum Nederland, NISB, Nederlandse Zuivel Organisatiewww.gezonderwijs.nl

36. Project ‘Gezonde Levensstijl’In het project ‘Gezonde Levensstijl’ werkt De Gezonde Regionauw samen met basisscholen en de gemeente Gorinchem ombewoners te ondersteunen bij een gezonde levensstijl. De aanpakis gebaseerd op het Lekker Fit!-programma van de NederlandseHartstichting, dat speciaal ontwikkeld is voor basisscholen.Vooropstaatgedragsveranderingdooreen integraleaanpak inhetlesprogramma, die leidt tot een gezonde levensstijl. Het doel isvoorkomen en beheersen van overgewicht door bewoners voor telichtenovergezondeten,goedbewegenenhetmakenvankeuzesmetbetrekkingtoteengezondelevensstijl.Hetprogrammabestaatuitcollectievepreventie.Daarnaastkenthetprogrammaselectieveinterventievoorkinderenmeteenechtgewichtsprobleem.Betrokken partijen: De Gezonde Regio is een initiatief van de zorgaanbieders Rivas Zorggroep, De Grote Rivieren, de GGD Zuid-Holland Zuid, de Vereniging van Ondernemende Huisartsen en Zorgbelang Zuid-Holland in de regio Gorinchem, samen met verzekeraarscombinatie Univé-VGZ-IZA-Trias. Thuis: gezond in en om het huisHet leven in en om het huis is een belangrijke factor voorde gezondheid. Onder de vlag van het Convenant worden eruiteenlopendeactiviteitenopditterreingeorganiseerd:hetgaatoverspelenenbuitenspelen,overzorg,voedingenopvoeding,maarookoverboodschappendoen.

37. Keuzebevorderende logo’s Het IkKiesBewust-logo isbehalveopA-merkennuook tevindenop huismerkproducten van supermarkten. Eén supermarktketen

2009

49

heeftopveelhuismerkproductenhetGezondeKeuzeKlavertje.Bijveel producten is de samenstelling veranderd om aan de criteriavanhetlogotekunnenvoldoen.Ditheefteraltoegeleiddatertot2008 150.000 ton minder suiker, 30.000 ton minder verzadigd veten70.000tonminderzoutaanproductenistoegevoegd.Betrokken partijen: Voedingscentrum Nederland, ministerie van VWS, CBL, supermarkten en leveranciers. Planning: DoorlopendEvaluatie: Momenteel zijn er 5500 producten met een Ik Kies Bewust-logo. Uit onderzoek blijkt dat het logo een positief effect heeft op het koopgedrag van de consument. 38. www.kraanwater.nuMet de massamediale publiekscampagne www.kraanwater.nubrengendedrinkwaterbedrijvenkraanwaterpositiefonderdeaan-dacht. Deze campagne is begin 2008 uitgerold en zal op landelijk,regionaalenlokaalniveauinformatieverspreidenoverkraanwater.Inseptember2009starttedecampagnemeteenoffensief,speciaalgerichtopdeschoolgaande jeugd.Waterengezondheid (obesitas)krijgenexplicietaandacht.InhetverlengdevandebredecampagneKraanwater.nuisdecampagne‘Hetgeluidvankraanwater’gestart.Dezecampagneroeptdejeugdtot18jaaropomcreatievebijdragenteleverenophetthema‘hetgeluidvan’.Betrokken partijen: VewinPlanning: Gestart in 2008. De looptijd van de campagne is gepland tot en met 2012.Evaluatie: Kwalitatief en kwantitatief onderzoek door een gespecialiseerd bureau naar de effecten van de campagne.www.kraanwater.nu, www.hetgeluidvankraanwater.nl

39. Super gezonder?De Consumentenbond heeft van elke supermarktketen twintigfilialen doorgelicht op de etikettering van huismerkproducten,productsamenstelling,consumenteninformatie,verhoudinggezond-ongezond indeschappenen inreclames,endeaanwezigheidvaneen ‘zeurkassa,’eenkassawaarveelongezondeproductenliggen,die leiden tot impulsaankopen. Het onderzoek ‘Super Gezonder?’toont aan dat alle supermarkten nog veel kunnen doen om degezondekeuzetestimuleren.Betrokken partijen: Consumentenbond en de tien grootste supermarktketensPlanning: Volgend jaar wordt het onderzoek opnieuw uitgevoerd. Evaluatie: Gedane beloftes worden getoetst.

40. Hallo WereldHallo Wereld is een informatieve website, die aansluit op de be-hoeftevanoudersaanlaagdrempeligeondersteuningbijvragenenzorgenrondom(gezond)opgroeienenopvoeden.Ouderskunnenviawww.hallowereld.nleenvraagstellenendeelnemenaanmaande-lijkseinteractievekennisquizjes.Betrokken partijen: ministerie van Jeugd en Gezin, NISB en Voedingscentrum NederlandPlanning: DoorlopendEvaluatie: Het effect van deze actie wordt geëvalueerd. Via ZonMw is een meerjarig onderzoekstraject ingezet.www.hallowereld.nl

41. Workshop ‘Smakelijke eters’Een kind ontwikkelt op jongere leeftijd voorkeuren voor bepaalde

smaken.Variatieindevoeding,eninhetlerenetenvanverschillendesoorten groenten en fruit zijn belangrijk in de preventie vanovergewicht. Met eenvoudige kennis van de ontwikkeling en debeïnvloeding van smaakvoorkeuren leren ouders en verzorgers ineenworkshophoezijeenbelangrijkebijdragekunnenleverenaandebestrijdingvanovergewicht.Betrokken partijen: G4 (Rotterdam, Den Haag), Voedingscentrum NederlandPlanning: Project loopt tot eind 2009Evaluatie: Het effect van deze actie wordt geëvalueerd.

42. Hapstaptest DeHapstaptestiseenspelwaarbijkinderenindeleeftijdvan8tot12 jaarhunactiviteitenopeendagkunnen invullen.Zokunnenzenagaan wat ze op een dag hebben gegeten en gedronken. De testberekentofetenenbewegeninevenwichtzijn.Betrokken partij: G4-Den Haag, Voedingscentrum NederlandPlanning: De Hapstaptest is gelanceerd en beschikbaar voor iedereen in Nederland.

43. BeweegKuurEen BeweegKuur is tijdelijke professionele en persoonlijke bege-leiding bij beweeg- en sportactiviteiten om een actieve leefstijl testimuleren.DehuisartskaneenBeweegKuurvoorschrijvenaanin-actieveensemi-actievemensenmet (eenhoogrisicoop)diabetestype2,diegemotiveerdzijnomtegaanbewegenendienognietaandenormvoorgezondbewegenvoldoen.Doelisomgezondheidwinsttehalen.Betrokken partijen: ministerie van VWS, NISB en partners uit de

gezondheidszorg.Planning: Doel is opname van de BeweegKuur in het basispakket van de zorgverzekering per 2011. Evaluatie: Er is een kosteneffectiviteitsonderzoek uitgevoerd door het RIVM. www.beweegkuur.nl

44. Het scheurblokHetscheurblokisbedoeldterondersteuningvandeuitvoeringvanhetOverbruggingsplan.Hetscheurblokbevatvijftipsophetgebiedvanbewegen,vijfophetgebiedvanetenenvijfophetgebiedvanopvoeden. De bovenste vier tips staan in het Overbruggingsplan:ontbijten, maximaal vier uur tv/pc, buiten spelen en minder zoetedranken. Het scheurblok bevat tekeningen die de vijftien tipsvisualiseren.OpdeachterkantstaatintaalniveauII(heeleenvoudigNederlands)eenuitlegvandetips.Betrokken partijen: G4-Den Haag. Dit scheurblok is ontwikkeld samen met het NIGZ en te bestellen via de webwinkel van het NIGZ.www.nigz.nl

45. Reclamecode voor voedingsmiddelenDeFNLIheeft zich ingespannenvooreenheldereen transparantegedragscodevoordemarketingvanvoedingsmiddelenmethetoogopvoedingengezondheid.Degedragscodeisobjectieftoetsbaarenlaagdrempeligvoorconsumenten.Betrokken partijen: FNLI, VNO-NCW, Stichting Reclame Code, Stichting Reclame RakkersPlanning: De reclamecode voor voedingsmiddelen is in 2005 van kracht gegaan.

51

Evaluatie: Er is sprake van een jaarlijkse monitoring van de reclamecode.

46. Verwerkte groenten, lekker en gezonder dan je denkt Decampagneiseropgerichthetimagovanverwerktegroentenalsbelangrijke en gemakkelijke invulling van de dagelijks benodigdehoeveelheidgroententeverbeteren,doorhetverhogenvandekennisvanvoedingswaarden,gezondheidsaspectenengebruiksgemak.Betrokken partijen: GroentenFruit Bureau, EU, Unilet (FR), VLAM (BEL)Planning: De EU-campagne 2006–2009 is afgerond. Een eindevaluatie volgt.Campagne 2009 – 2010: campagneactiviteiten vinden met name in het najaar van 2009 plaats. EU-campagne 2010-2012: een vervolg consumentencampagne Verwerkte groenten is in aanvraag bij de EU. Aansluitend op de lopende campagne zal de komende drie jaar de consument actief worden aangesproken over verwerkte groenten onder de slogan: ‘Vers verwerkte groenten. Lekker en gezond.’Evaluatie: In het derde campagnejaar van de campagne 2006-2009 bezochten ruim 30.000 unieke bezoekers de campagnesite. Er zijn circa 800.00 folders verspreid. Kwalitatieve evaluatie volgt.www.verwerktegroenten.nl

47. Eenduidige informatie voor consumentenBedrijven, aangesloten bij de FNLI, bieden consumenten voortaanverbeterdevoedingswaardeninformatieaanophunverpakkingen.Dehuidige voedingswaardeninformatie op het etiket wordt aangevuldmetdeDagelijkseVoedingsrichtlijn.Consumentenkrijgenzomeerinzichtindesamenstellingvanwatzeetenendrinken.Ditsluitaanbijhetbeleidvandevoedingsmiddelenindustrieomeenverantwoorde

levensstijlbijalleconsumententestimulerenenomconsumenteneengezondeenverantwoordekeuzetelatenmaken.Betrokken partijen: FNLIEvaluatie: Het effect wordt geëvalueerd via een consumentenonderzoek door een extern onderzoeksbureau GfK. Uitkomsten in mei 2009: driekwart van de ondervraagden geeft aan bekend te zijn met de Dagelijkse Voedingsrichtlijn. De Dagelijkse Voedingsrichtlijn op de verpakking wordt door shoppers meer gebruikt dan voorheen. De informatie wordt vooral gebruikt om inzicht te krijgen in de hoeveelheid calorieën en vetten en om gezonde keuzes te maken. www.dagelijksevoedingsrichtlijn.nl

48. FreshFactoryDoel van FreshFactory is consumenten kennis te laten nemen ente overtuigen van het feit dat met groenten en fruit in korte tijdsmakelijke,eigentijdsegerechtenkunnenwordenbereid.Betrokken partijen: GroentenFruit Bureau in samenwerking met de EU. Planning: De actie is heeft tot het najaar van 2009 gelopen.Evaluatie: Eind 2009 zijn de resultaten bekend. www.freshfactory.nl

49. 2x2 labelVanalleconsumentenkent94procentdeaanbeveling‘elkedag2onsgroentenen2keer fruit’.Slechts20procentvolgtdieaanbevelingookop.Consumentenzijnzichnietaltijdbewusthoeveelgroentenenfruit ze inwerkelijkheideten.Daarnaastervaartmendiversebar-rières. Een nieuwe campagne vanaf het najaar van 2010 wil deconsumentverleidenmeergroentenenfruitteetenendaarbijook

barrièreswegtenemen.Opeenpositieveenspeelsemanierzaldecampagne inspelen op het gebrek aan kookkennis en bereidings-vaardigheden.Erwordenooknieuwegezonde‘snackmomenten’ge-creëerd.Doelisomdebijdeconsumentdebasiskennistevergrotenendemotivatieteverhogenommeetedoenaan2x2.Betrokken partijen: GroentenFruit BureauPlanning: In de eerste helft van 2010 wordt eerst de 2x2-aanbeveling met bijbehorend label onder de aandacht gebracht. Evaluatie: tussentijds zowel kwalitatief als kwantitatief

50. PaprikaOnderdenoemer‘Colourfultaste’inNederlandvindteencampagneplaats,gerichtophetverbeterenvankennisenhoudingtenaanzienvanpaprika.Indriejaartijdwordencirca2400winkeldemonstratiesin Nederlandse supermarkten georganiseerd. Ook worden er PR-activiteiten,eeninternetspel,receptenfolderenbetaaldepubliciteitverzorgd.Betrokken partij: GroentenFruit BureauPlanning: De campagne loopt tot oktober 201051. ZomerfruitDe nieuwe Zomerfruit-campagne speelt in op de beleving van deconsumentbijzachtfruit:genieten,gezondheid,gemakenverwennen.Doel van de campagne is de consument bewust te maken van deverkrijgbaarheidvanonderandereaardbeien,frambozen,bramenenbessen.Doorvakertekiezenvoorgezondzomerfruit-bijvoorbeeldalstussendoortje-komjemakkelijkeraande‘2x2’:2onsgroentenen 2 keer fruit. In 2009 werd Zomerfruit door middel van abri’s,banners op diverse websites en pr-activiteiten onder de aandacht

gebrachtmetdepay-off‘Zomerfruit.Delekkersteverleiding.’Betrokken partij: GroentenFruit BureauPlanning: Looptijd tot augustus 2012

52. Potatomania De campagne Potatomania is gericht op het stimuleren van deconsumptievanverseaardappelenaandehandvaneenaangepastimagovandeverseaardappel.Inditprogrammaiseeninternationaletoolboxontwikkelddieindebetrokkenlandenisingezet.InNederlandisdecampagneuitgeroldvia internet, folders, bannering en pr- en promotieacties. Centraalstond het overbrengen van bereidings- en receptenkennis viainternetenfolders.Betrokken partijen: GroentenFruit Bureau, EU, organisaties in België en FrankrijkPlanning: De campagne is zomer 2009 afgerond en een evaluatie moet nog plaatsvinden.

53. Speerpunt in branchebeleidHet thema gezondheid in de supermarkten wordt via de mediacontinuonderdeaandachtgebracht.Hetthemawordtalsspeerpuntgenoemdinonderzoeken,persberichtenenopdewebsite.Betrokken partijen: CBL, supermarktorganisatiesPlanning: DoorlopendEvaluatie: Er is veel aandacht in de media voor de gezondheidstrend in supermarkten.Werk: het voordeel van een gezonde werkomgevingMensen brengen een groot deel van hun tijd door op hun werk.

53

Werkgeversenwerknemerskunnendaaromeenbelangrijkebijdrageleveren aan het bestrijden van overgewicht. Dat is ook belangrijkomdat beiden de voordelen ondervinden van gezondheid en eengezondewerkomgeving.

54. Uitrollen best practices op de gezonde werkvloerBij de achterbannen van de organisaties, die actief zijn binnen dewerkgroep ‘De gezonde werkvloer’ van het Convenant overge-wicht, zijn voorbeelden opgevraagd van acties die gezonde voe-ding en meer bewegen op de werkvloer stimuleren. Dat was eenvervolgstap op de brochure van de Stichting van de Arbeid ‘Biedtegenwichtaanovergewicht’.Opbasisvandevoorbeeldenzijnbestpracticesverzameld.Dezezijnaangebodenvoorbeeldenomartike-leneninterviewstemakenvoorspecifiekebranches,werknemers-organisaties, ondernemingsraden, bedrijfsartsen en preventiecon-sulenten. Het doel is om de bewustwording te vergroten van denoodzaak van gezondheidsmanagement en overgewichtpreventie.Eenonderdeelvanditcommunicatietrajectishetsymposium‘DeGe-zondewerkvloer:kennisdelenenervaringen’.Betrokken partijen: CNV, FNLI, FNV, GroentenFruit Bureau, MHP, MKB-Nederland, Veneca en Voedingscentrum Nederland.Planning: Doorlopend

55. WerkfruitWerkfruit wil de beschikbaarheid van groenten en fruit op dewerkplekvergrotendoorbijvoorbeeldhetplaatsenvanfruitschalenopcentraleplekkeninorganisaties.Hetfruitkangratisoftegeneenvergoedingwordenaangebodenaanwerknemers.Betrokken partijen: GroentenFruit Bureau, Voedingscentrum Nederland,

EUPlanning: Gestart in 2007. Project loopt tot zomer 2010.Evaluatie: Doelstelling is dat in het derde jaar 3000 bedrijven deelnemen. Het effect wordt geëvalueerd. www.werkfruit.nu

56. Corporate advertentiecampagneMet een corporate advertentiecampagne vraagt Vewin aandachtvoor drinkwater in het algemeen, voor drinkwaternoodhulp entoenemendeobesitas.Betrokken partijen: VewinPlanning: Jaarlijkse plaatsing van circa tien advertentiesEvaluatie: Vindt plaats door middel van een interne analyse.

57. Nationaal Actieplan Sport en BewegenNISBontwikkeltenimplementeertinoverlegmetbetrokkenpartijenprogramma’s gericht op gedrag en omgeving, die leiden tot meerbedrijvenmetbeweegbeleidenmeerwerknemersmeteenactieveleefstijl(minimaal70procent).Betrokken partijen: ministerie van VWS, CNV, FNV, VNO-NCW Planning: DoorlopendEvaluatie: Programma’s worden voortdurend getoetst op noodzakelijkheid, effectiviteit, kosteneffectiviteit en uitvoerbaarheidwww.nasb.nl

58. Bedrijfsregelingen en interne activiteitenDrinkwaterbedrijvendoenveelomdegezondheidvanhunpersoneeltebevorderenenoppeiltehouden.Erzijndiversebedrijfsregelingen

55

enandereactiviteitenomhetpersoneeltestimulerenfitengezondteblijven.Betrokken partijen: Vewin en de tien drinkwaterbedrijvenPlanning: DoorlopendEvaluatie: Het effect van de acties wordt per bedrijf bekeken.

59. Ik Kies Bewust in de bedrijfskantineMetVenecaheeftStichtingIkKiesBewustdeIKB-criteriatoepasbaargemaaktvoordecontractcatering.ZokunnendagelijkstweemiljoenconsumentenindebedrijfsrestauratieincontactkomenmethetIkKiesBewust-logo.Betrokken partijen: Veneca en de Stichting Ik Kies Bewust Planning: DoorlopendEvaluatie: Er wordt een kwantitatieve en kwalitatieve evaluatie uitgevoerd via de leden van Veneca. www.ikkiesbewust.nl

60. Aanpak overgewicht werknemersDelevensmiddelenindustriewileenbijdrageleverenaandeaanpakvan overgewicht door initiatieven op het gebied van beweging testimuleren.SamenmetNISBwordteentoolboxontwikkeld,dieookaandachtbesteedtaaneenverantwoordeetpatroon.Betrokken partijen: FNLI, CBL, KHN, Veneca, VNO-NCW, NISB Planning: De samenwerking is gestart in 2008. In 2010 ligt er een poster met tien tips over verantwoorde voeding en tien tips over verantwoord bewegen. De poster kan worden gebruikt in horeca, supermarkt, catering en levensmiddelenindustrie.

61. Bedrijfssportportaal Het Bedrijfssportportaal biedt bedrijven en organisatiessportprogramma’s van sportbonden aan. Stichting Sport & Zakenmatchtdevraagvaneenbedrijfmethetaanbodvandeverschillendebondenenregeltzoweldepraktischealsdeformelekant.Betrokken partijen: Stichting Sport & Zaken, NOC*NSF, VNO-NCW en de betrokken sportbonden. Planning: Doorlopend

62. Balansdag op het werkOmeenBalansdagbetervol tehoudenheefthetVoedingscentrumNederland een pakket met materiaal samengesteld om eenBalansdagophetwerktestimuleren.Werkgeversenwerknemerskunnen zo samen aan de slag met gezondheidsbevordering op dewerkplek.Betrokken partijen: Voedingscentrum Nederland, NISB, Nederlandse Vereniging van Diëtisten, met steun van het ministerie van VWS. Planning: Het pakket is sinds 2007 gratis op te vragen.www.voedingscentrum.nl

Recreatie: de positieve kant van gezond levenRecreëren en ontspannen doe je voor je plezier. Het Convenantovergewichtbiedtmogelijkhedenomsportiefteontspannenenwildeomgevingwaarinmensenrecreërenzogezondmogelijkmaken.Bij deze projecten ligt de nadruk op de positieve kant van gezondleven.

63. Nationale Sportweek Tijdens de Nationale Sportweek staat Nederland in het teken vansport.Dagelijkszaleenanderegemeentemeteenwisselendthemaindeschijnwerpersstaan.Bijverenigingen,opscholen,clubsenbijcommerciëlesportaanbiedersisiedereenextrawelkom.DoelvandeSportweekiszoveelmogelijkNederlandersinbewegingtebrengen.Betrokken partijen: NOC*NSF, ministerie van VWS, NISB en vele andere partijen. Planning: In 2010 zal de sportweek van 17–24 april plaatsvinden. Evaluatie: In 2009 brachten meer dan een half miljoen bezoekers een bezoek aan de ruim 3.000 open huis-activiteiten van aanbieders. Zo konden ze gratis kennismaken met sport. Hiermee hoort de Nationale Sport Week thuis in de top-5 van landelijke sportevenementen.www.nationalesportweek.nl

64. Aanpak overgewicht jongeren De FNLI ondersteunt de Stichting GO4Kids. Deze stichting richtzich op gemeentelijke projecten die vanuit een integrale aanpakbijdragen aan het voorkomen van overgewicht bij kinderen meteenmodulevoorallochtonejongeren.Doelisomdezegroepbewusttemakenvaneengebalanceerdeleefstijl,waaronderverantwoordevoeding in combinatie met sport en bewegen. Om de aanpak totstandtebrengenzalgebruikwordengemaaktvandekennisvandelevensmiddelenindustrie op het gebied van voeding, marketing encommunicatie.Daarnaastkunnenindividuelebedrijveneenbijdrageleverenaaninitiatievendiedooranderepartijenwordenontwikkeldombewegingonderjongerentebevorderen.HetisdebedoelingdatGo4Kidsendeprojecten,die inganggezetzijn,onderdeelwordenvanhetnieuwedeelconvenantJOGG,JongerenOpGezondGewicht

(2010).Betrokken partijen: FNLI 65. Gezonde playgrounds DeRichardKrajicekFoundation (RKF)enNISBontwikkelenGezon-de playgrounds met steun van het Convenant. Uitvoerders op deplaygrounds krijgen praktisch materiaal om te stimuleren dat zijvoedingenbewegingmeerplekgeveninhunprogrammering.Betrokken partijen: Gemeente Rotterdam, NISB, ministerie van Jeugd en Gezin, Jantje Beton, Richard Krajicek Foundation, ministerie van VWS.Planning: Doorlopend

66. Rotterdamse buitenspeelnormBuitenspelen is noodzakelijk voor een gezonde ontwikkeling vankinderen.Doorvoldoenderuimtevoorbuitenspelenwordennietal-leen vaardigheden van kinderen vergroot. Ze hebben ook gewoonmeer plezier. Tevens is buitenspelen belangrijk om een gezondelevensstijltebevorderenenovergewichttevoorkomen.DegemeenteRotterdamontwikkeldeeenwerkdocumentvoordeelgemeentenmetachtergrondinformatieoverdenormvoorbuitenspeelruimtes.Betrokken partijen: G-4 Rotterdam en deelgemeenten

67. SuperShopperSuperShopper is een speurtocht in de supermarkt voor kinderenvangroep7/8.Hiermeelerenzespelenderwijsgezondeproductenherkennen,etikettenlezeneneenbewustekeuzemaken.Kinderenkrijgen een supermarktrondleiding van een diëtist en de lokalesupermarkteigenaar.Daarbijlerenzemeeroverhetassortimentende indelingvandewinkel.Naafloopmakenzeopdrachtenaande

57

handvandeschijfvanvijf.Betrokken partijen: Voedingscentrum Nederland, CBL, supermarkten, Nederlandse Vereniging van Diëtisten. Planning: Doorlopend

68. Verantwoord FriturenDe doelstelling van de campagne is om het aantal gebruikers vanvloeibaarfrituurvetindehorecatelatentoenemenvan10procenteind2003tot75procentin2010.Betrokken partijen: KHN, Productschap MVO Planning: De campagne loopt tot eind 2010Evaluatie: De resultaten worden geëvalueerd op basis van gegevens van de VWA. www.friturenindehoreca.nl

69. Caloriechecker voor de horeca Opdewebsitewww.caloriecheckervoordehoreca.nlkunnenhoreca-ondernemersnahetinvoerenvanhunreceptenmeteendrukopdeknopdevoedingswaardeberekenen.Veranderingenindereceptenkunnenwordeningevoerd,waarnadezeautomatischwordendoor-gerekend.Betrokken partijen: Voedingscentrum Nederland in samenwerking met KHN. Planning: DoorlopendEvaluatie: De bezoekers- en gebruikersaantallen van de website worden bijgehouden. www.caloriecheckervoordehoreca.nl

70. Cafetaria van de toekomstMethetontwikkelenvaneenfysiekeversievanhet‘CafetariavandeToekomst’krijgtdecafetariasectoreenpraktischhulpmiddel.Hetkaneenleidraadbiedenvoorstappendieondernemers,(toe)leveranciersen fabrikanten moeten nemen om een gezonde toekomst voor desectorterealiseren.Betrokken partijen: KHN, Universiteit Wageningen Foodstep Planning: De fysieke versie moet nog worden ontwikkeld. Evaluatie: In de pilotfase in 2008 hebben enkele tientallen rondleidingen plaatsgevonden. Voor najaar 2009 staan ca. 120 rondleidingen op de rol.

71. Nationaal Actieplan Sport en BewegenIn2007hebbenzeventiensportbondenvoorburgers,dieteweinigactief zijn, pilots gestart met laagdrempelige sportconcepten. DedoelstellingvanhetNASBisomin2010hetaantalgeorganiseerdesporters toe te laten nemen met 500.000. In 2010 is het aantalgeorganiseerdesportersdataandecombinormvoldoet75procent.Betrokken partijen: ministerie van VWS, NOC*NSF, NISB, diverse sportbonden en sportverenigingen. Planning: 2008-2010Evaluatie: De concepten (in totaal 22) zijn door het NIVEL geëvalueerd. Na deze evaluatie zijn er tien bonden, met in totaal dertien kansrijke concepten (zoals Start to run, Judo op school en Start met fietsen) overgebleven. De bewezen kansrijke concepten zullen landelijk geïmplementeerd worden.www.nasb.nl

72. Impuls Nationaal Actieplan Sport en BewegenHetkabinetwilindeperiode2008-2014eenimpulsgevenaanhet

59

realiseren van beweegprogramma’s. Deze beweegprogramma’smoeten onderdeel gaan uitmaken van gemeentelijke plannen voorlokaal gezondheidsbeleid en zo bijdragen aan een meer beweeg-vriendelijkeomgeving.DeImpulsNASBmoetdebewegingsarmoedeverminderen.Betrokken partijen: ministerie van VWS, Vereniging Nederlandse Gemeenten, NISB, NOC*NSF, Vereniging Sport en Gemeenten en diverse andere partijen. Planning: Periode 2008-2014Evaluatie: De streefcijfers van het kabinet zijn gebaseerd op de landelijke enquête Ongevallen en Bewegen (OBIN). Voor het volgen van de resultaten wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande peilingen en registraties.

73. Hopla!-campagne in Utrecht In navolging van Den Haag start ook Utrecht met de campagneHopla! in de wijk Overvecht. Hopla! is een wijkgerichte campagnevoor kinderen van 0-6 jaar en hun ouders over het belang vangezondevoedingenbewegen.Kinderenenhunouderskunnenviaeenstempelkaartkennismakenmetdiverseactiviteitenvanallerleiorganisatiesuitdewijk.Betrokken partijen: Gemeente Utrecht en G4 in samenwerking met diverse lokale partijen. Planning: De campagne is gestart in november 2008. Na evaluatie mogelijk voortzetting in andere wijken. Evaluatie: Monitoring en registratie van het project en de effecten.

74. Taskforce verantwoorde vetzuursamenstelling De Taskforce verantwoorde vetzuursamenstelling werkt aan het

verlagen van dehoeveelheid transvetzuren enverzadigd vet indevoeding,zodatper2010dedoelenvandeoverheidkunnenwordengehaald.Dedoelstellingiseendagelijkseinnamevannietmeerdan1energieprocenttransvetzurenen10energieprocentverzadigdvet.Betrokken partijen: KHN, Voorlichtingsbureau margarine, vetten en oliën en vele andere partijen. Planning: De Taskforce wil in 2010 de doelen bereikt hebben.Evaluatie: wordt uitgevoerd door de VWA. www.vetzuursamenstelling.nl

75. Week van de SmaakDeWeekvandeSmaakiseennationaalevenementmethonderdengrote en kleine lokale activiteiten waarin smaak centraal staat. Indezeweekspelenambachtelijkestreekproducten,seizoensproductenenbiologischevoedingdehoofdrol.Eenvandeactiviteitenwashetmegafestijn voor leerlingen van basisscholen ‘De grootste keukenvanNederland’.Deaftrapvondplaatsop25septemberinhetADO-stadioninDenHaagdoortv-kokPierreWind.Tijdens het evenement konden scholieren ervaren dat gezondevoedingennoodzakelijkebewegingveelplezierkunnenbrengen.Betrokken partijen: Voedingscentrum Nederland, ministerie van VWS, Pierre Wind en vele anderen.Planning: Dit jaar vond de week van de smaak plaats van 21 t/m 25 september 2009. www.weekvandesmaak.nlwww.smaakonthemove.nl

76. ‘Start met’ ‘Start met’ is een publieksactie die de inactieve en semi-actieve

Nederlander kennis laat maken met verschillende laagdrempeligevormen van bewegen. ‘Start met’ is een onderdeel van de30minutenbewegen-campagne.Betrokken partijen: NISB, ministerie van VWS, in samenwerking met diverse partners en externe partijen. Planning: De actieperiode is afgelopen. Op meer dan 1200 locaties kwamen mensen in beweging. www.startmet.nl

77. Wat eet en beweeg ik-bus De Wat eet en beweeg ik-bus is een dubbeldekker vol informatieovergezondetenenvoldoendebewegen.Bezoekerskunnenopeeninteractievemanierhuneigeneet-enbeweegpatroonbekijken.Betrokken partijen: Voedingscentrum Nederland en NISB. De buswordtdoorConvenantpartnersingezetbijactiviteiten.Planning: De bus is inzetbaar sinds september 2007Evaluatie: De Wat eet en beweeg ik-Bus wordt door de bezoekers hoog gewaardeerd en zorgt voor bruikbare informatie om gedrag te kunnen aanpassen. www.wateetenbeweegik.nl

78. SnackwijzerOm de keuze voor de consument makkelijker te maken, is deSnackwijzerontwikkeld.OpdeSnackwijzerstaandevoedingswaardenvan de meest gegeten snacks. Cafetaria’s kunnen de Snackwijzerbestellenbijhetvoedingscentrumenpresenterenaanhunklanten.DeSnackwijzerwordtmomenteelherzien.Betrokken partijen: KHN en Voedingscentrum NederlandPlanning: De Snackwijzer is verkrijgbaar sinds 2007

79. Scoren voor gezondheid Scoren voor Gezondheid is een project waarbij voetballers uit deEredivisie kinderen van de basisschool aanzetten tot een gezondeleefstijl. Zij geven het goede voorbeeld in bewegen en gezondevoeding.Leerlingenvangroepen6totenmet8ondertekenensamenmet de voetballers een contract. Daarin beloven ze aandacht aanhun leefstijl te besteden. Gedurende twintig weken wordt in deklasaandachtbesteedaandezethema’s,waarnadeleerlingeneendiplomaontvangen.ScorenvoorGezondheidwordtvaakaanlokaleleefstijlprojectengekoppeld.Opdezemanierversterkendeprojectenelkaar.Betrokken partijen: ministerie van VWS, Stichting Meer dan voetbal, Eredivisie, KNVB, Gezondheidsinstituut NIGZ, NISB en de Sponsor Loterij.Planning: Jaarlijks terugkerendwww.scorenvoorgezondheid.nl

80. FitkidsFitkids is een speciaal fitness- en oefenprogramma voor kinderenvan6tot18jaarmeteenchronischeziekte,beperkingoflangdurigeaandoening. Ze trainen onder professionele begeleiding van een(kinder)fysiotherapeut.Datgebeurtmeestalineengewonepraktijk-of oefenruimte waar ook sporters zonder beperking trainen.BelangrijkdoelvanFitkidsisomdekindereneennieuwe‘lifestyle’aantemetenwaarbijveelbewegenvanzelfsprekendenvooralookheelplezierigis.DeFitkids-formuleiseengrootsucces.Duizendenkinderen trainen al in een van de vele Fitkidscentra in Nederland,vanGroningentotMaastricht.Betrokken partij: Zorgverzekeraars Nederland (VGZ vergoedt het

61

Fitkids-programma volledig, met uitzondering van de verplichte eigen bijdrage voor de ouders. De deelnemende kinderfysiotherapeut(e) moet een zorgovereenkomst met UVIT hebben afgesloten en door Stichting Fitkids erkend zijn als Fitkids-praktijk. Er zijn gemeenten die hier een apart subsidiepotje voor hebben gereserveerd.)www.fitkids.nl

Kennis delen en voorlichting: duidelijke en juiste informatieDuidelijke en juiste informatie is belangrijk in de bestrijding vanovergewicht. Het onderzoek van Convenantpartners naar themaovergewichtdraagtbijaandiekennis.DeConvenantpartnersspeleneenbelangrijkeroldoorhunachterbanhieroverteinformeren,voortelichtenenteactiveren.

81. Nota OvergewichtInmaart2009hebbendeministersKlink(VWS)enRouvoet(JeugdenGezin)enstaatssecretarisBussemaker(VWS)deNotaOvergewicht‘Uit Balans: de last van overgewicht’ ondertekend. Met de NotaOvergewicht pretendeert de rijksoverheid niet om definitief af terekenen met het overgewichtprobleem, maar wel om de volgendestaptezettenomonzebevolkinggezondtehoudenineengezondeomgeving.Denotavormteenoproepaanmaatschappelijkeactorenen lokale overheden om te laten zien hoe zij een bijdrage kunnenleveren aan het terugdringen van overgewicht. Er worden diversemaatregelenbeschrevenompartijendaarbijtefaciliteren.DaarnaastgaatdenotadieperinopdeaanpakvanovergewichtenobesitasvanuithetvolksgezondheidsdomeinenhetdomeinvanhetprogrammaministerievoorJeugdenGezin.

82. Olympisch Plan 2028Een groot aantal Nederlandse organisaties heeft op 8 juli 2009een handtekening gezet onder het Olympisch Plan 2028. Met deondertekeningontstaateenbredealliantie,‘OlympischVuur’,diedeambitieondersteuntvanhetOlympischPlan2028omheelNederlandnaar Olympisch niveau te brengen. Het kabinet heeft 13,5 miljoeneurobeschikbaargesteldvoorhetplan.Betrokken partijen: NOC*NSF, IPO, VNG, G4, VNO-NCW, mede namens MKB Nederland, FNV, mede namens ABVAKABO

83. 5e Landelijke GroeistudieDeLandelijkeGroeistudieverzameltactuelegroeigegevens(inclusiefovergewicht)vankinderenvan0-19jaar.Dederdeenvierdelandelijkegroeistudiewerdenin1980en1997uitgevoerd.Betrokken partijen: ministerie van VWS, TNO en RIVM Planning: De studie is in volle gang. In 2010 moeten de resultaten bekend zijn. Evaluatie: Belangrijk is dat de uitkomsten van de vijfde landelijke groeistudie correleren met de vierde en de derde landelijke groeistudie. In de opzet van de studie is daarvan uitgegaan en dit zal bewaakt worden.

84. Extra Lekker Fit! ExtraLekkerFit!isgebaseerdophetlespakketLekkerFit!.Erwordteenprogrammaontwikkeldengeëvalueerdmetmeerderecompo-nenten.Hetprogrammamoetovergewichtbijbasisschoolleerlingenhelpen voorkomen. Dat gebeurt door het bevorderen van gezondvoedingsgedrag,fysiekeactiviteitenenophetterugdringenvanin-activiteit.Hetprogrammastartingroep6.

Betrokken partijen: Nederlandse Hartstichting, TNO, Voedingscentrum Nederland, NISB, NIGZ en Noordhoff uitgeversPlanning: Vanaf september 2009 starten 66 scholen (50 procent is controlegroep). Effectiviteit, kosten, gebruik, haalbaarheid en bruikbaarheid worden onderzocht.

85. Nederland de maat genomenDe studie ‘Nederland de maat genomen’ zal leiden tot nieuwecijfers over de ontwikkeling van overgewicht en obesitas bijvolwassenen. Deze cijfers zullen een belangrijke bijdrage leverenin de onderbouwing van de aanpak en de evaluatie van hetovergewichtbeleidbijvolwassenen.DestudiewordtgekoppeldmetdelopendeLASA-studie.Hierdoorwordenookdeouderen(tot85/90jaar) meegenomen. De studie wordt uitgebreid met screening opdiabetesenCOPD(metaboolsyndroom).Mogelijkwordtdestudieookuitgebreidmetdedifferentiatieetniciteit.Betrokken partijen: ministerie van VWS, RIVMPlanning: De cijfers moeten bekend worden in 2010

86. LogolandDe Consumentenbond heeft een onderzoek gedaan naar deverschillendelogo’senhetsysteemvandedagelijksevoedingsrichtlijnvandeFNLI.Betrokken partijen: Consumentenbond Planning: DoorlopendEvaluatie: Uit het onderzoek blijkt dat consumenten meer hebben aan kleurcodering dan aan de dagelijkse voedingsrichtlijn of aan de gezondheidsstempels Gezonde Keuze Klavertje en Ik kies bewust.

87. Betere etiketteringDeConsumentenbondwilbedrijvenenbeleidsmakerservanbewustmakendatdedagelijksevoedingsrichtlijneenonbruikbaarsysteemis voor consumenten.Volgens de Consumentenbond is een etiket-teringdoorkleurcoderingduidelijkerengeeftdatdeconsumenteenbeteremogelijkheideengezonderekeuzetemaken.Betrokken partij: Consumentenbond

88. EtiketteringHet CBL wil een bijdrage leveren aan een beter zichtbaar envindbaar aanbod van gezonde producten in supermarkten. Alleprivatelabelproducten(huismerken)indesupermarktvermeldendevoedingswaardeper100gram.Demeestehuismerkenhebbenookeenvoedingswaardedeclaratieperportie.Betrokken partijen: CBLPlanning: Doorlopend

89. Afstemmen van de portie-eenheidOpditmomentbestaanerdriesystemenvoorhetaanduidenvanhetaantalcalorieënperportievaneenproduct.HetCBLwerktmeeaaneenonderzoekomtoteenwerkbaredefinitievanportie-eenheidtekomen.Betrokken partijen: CBL, Voedingscentrum Nederland, in samenwerking met de supermarkten en leveranciers. Planning: Project is gestart in 2007.

63

90. Voorlichting achterban KHNKoninklijke Horeca Nederland besteedt aandacht aan overgewichtinhaarblad.VoortsbesteedtKHNaandachtaanovergewichttijdensinformatiebijeenkomsten, op haar website en in de elektronischenieuwsbrieven.Betrokken partijen: KHN Planning: Doorlopend

91. Stimuleren ontwikkeling van innovatieve producten Productinnovatieleidttoteenuitgebreidengevarieerdassortimentvan producten in diverse portiegroottes. Daardoor hebben consu-menten meer gelegenheid om een verantwoorde voedingskeuzetemaken.Deindustrierichtzichtevensopdeoptimalisatievandeproductsamenstelling,zoalsdeenergiedichtheid.Dergelijkeontwik-kelingen worden aangemoedigd door de FNLI via seminars, veelalinsamenwerkingmetdeNVVL(Networkforfoodexperts).Betrokken partijen: FNLI en achterbanPlanning: Doorlopend

92. Participeren in onderzoek De FNLI zal steun en input geven aan onderzoek dat het inzichtvergroot in een effectieve aanpak van overgewicht. Daar waarmogelijkzaldeFNLIbedrijvenoproepenomonderzoektesteunen.Betrokken partijen: FNLI, kennisinstellingen en universiteitenPlanning: Doorlopend

93. Zichtboek FNLIIn het zichtboek van de FNLI uit 2006 zijn praktijkvoorbeeldengebundeldvanproductinnovaties,voorlichtingenzelfreguleringop

het gebied van voeding en gezondheid. Daarnaast bestaat er eenversie van het zichtboek in de vorm van een website. Eind 2009verschijnteennieuweversievanhetzichtboek.Betrokken partijen: FNLI, NVVLwww.fnli-zichtboek.nl

94. Ontwikkelen laagdrempelig groepsaanbod voor Utrechtse kinderen met overgewichtAls aanvulling op het Overbruggingsplan overgewicht wil de ge-meenteUtrechtinelkvandevieraandachtswijkeneenlaagdrempe-lig(groeps)aanbodhebbenvoorkinderenmetovergewicht.Opbasisvanpilotswordteenplanontwikkeld.Betrokken partijen: Gemeente Utrecht en G4 in samenwerking met lokale partners. Planning: Het ontwikkeltraject en de pilots zijn gestart in 2007Evaluatie: Het effect zal geëvalueerd worden.

95. Zichtboek ‘GEZOND’ van CBLMet het zichtboek GEZOND (2008) laat de top van de supermarkt-brancheziendatzijinspeeltopdebehoeftevandeconsumentaangezonde producten. Ook staan in het boek bijdragen van ministerKlink,PaulRosenmöllerendedirecteurenvandeConsumentenbondenhetVoedingscentrum.Betrokken partijen: CBL, Supermarkten, Voedingscentrum Nederland,Consumentenbond

96. Rotterdam: Helpdesk Rotterdam Lekker Fit!De Helpdesk Rotterdam Lekker Fit! Informeert actief ouders enprofessionals die werken met kinderen: leerkrachten, huisartsen,

65

(wijk)verpleegkundigen en peuterleidsters. Zij krijgen informatieoverhetactieprogrammaRotterdamLekkerFit!enkunnenvragenstellenopeenwebsite.Planning: Doorlopendwww.rotterdamlekkerfit.nl

67

CBL33.Smaaklessen37.Keuzebevorderendelogo’s53.Speerpuntinbranchebeleid60.Aanpakovergewichtwerknemers67.SuperShopper88.Etikettering89.Afstemmenvandeportie-eenheid95.Zichtboek‘GEZOND’vanCBL

Consumentenbond39.Supergezonder?86.Logoland87.Betereetikettering95.Zichtboek‘GEZOND’vanCBL

G4 – Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht05.Rotterdam:Lekkerfit!06.Rotterdam:Schooldiëtist/Overbruggingsplan07.Rotterdam:LekkerFit!VO08.Rotterdam:ConvenantRotterdamLekkerFit!09.Rotterdam:Voedingenbewegenopallescholen10.Rotterdam:Gezondenduurzaam11.LekkerFit!13.OndersteuningUtrechtsebasisscholen15.ProgrammaGezondGewichtDenHaag16.ProgrammaGezondGewichtUtrecht17.GezondgewichtOvervecht18.OverbruggingsplaninUtrecht

19.JUMP-inAmsterdam22.PilotprojectGezondeSchoolkantineenGezondSchoolbeleidinUtrecht29.GezondevoedingenbewegenopUtrechtsevoorscholen30.EetplezierenBeweegkriebels41.Workshop‘Smakelijkeeters’42.Hapstaptest44.Hetscheurblok65.Gezondeplaygrounds66.Rotterdamsebuitenspeelnorm73. Hopla!-campagneUtrecht82.OlympischPlan202894. OntwikkelinglaagdrempeliggroepsaanbodvoorUtrechtse kinderenmetovergewicht96.Rotterdam:HelpdeskRotterdamLekkerFit!

GroentenenFruit Bureau01.GezondeSchoolkantine30.EetplezierenBeweegkriebels34.SchoolGruiten46.Verwerktegroeten,lekkerengezonderdanjedenkt48.FreshFactory50.Paprika51.Zomerfruit52.Potatomania54.Uitrollenbestpracticesopdegezondewerkvloer55.Werkfruit

Wiedoetwat? 07

FNLI01.Gezondeschoolkantine14.Stimulerenbeweeginitiatieven45.Reclamecodevoorvoedingsmiddelen47.Eenduidigeinformatievoorconsumenten54.Uitrollenbestpracticesopdegezondewerkvloer60.Aanpakovergewichtwerknemers64.Aanpakovergewichtjongeren91.Stimulerenontwikkelingvaninnovatieveproducten92.Participereninonderzoek93.ZichtboekFNLI

Koninklijke Horeca Nederland60.Aanpakovergewichtwerknemers68.Verantwoordfrituren69.Caloriecheckervoordehoreca70.Cafetariavandetoekomst74.Taskforceverantwoordevetzuursamenstelling78.Snackwijzer90.Voorlichtingachterban

Ministerie van VWS05.Rotterdam:LekkerFit!11.LekkerFit!13.OndersteuningUtrechtsebasisscholen14.Stimulerenbewegingsinitiatieven18.OverbruggingsplaninUtrecht22. Pilotproject Gezonde Schoolkantine en Gezond Schoolbeleid inUtrecht

23.BeleidskaderSport,BewegenenOnderwijs30.EetplezierenBeweegkriebels32.Gavoorgezond!33.Smaaklessen34.SchoolGruiten37.Keuzebevorderendelogo’s43.Beweegkuur57.NationaalActieplanSportenBewegen62.Balansdagophetwerk63.NationaleSportweek65.Gezondeplaygrounds72.ImpulsNationaalActieplanSportenBewegen75.WeekvandeSmaak76.‘Startmet’79.Scorenvoorgezondheid81.NotaOvergewicht83.5eLandelijkeGroeistudie85.Nederlanddemaatgenomen

Ministerie van OCW11.LekkerFit!13.OndersteuningUtrechtsebasisscholen14.Stimulerenbeweeginitiatieven22.PilotprojectGezondeSchoolkantineenGezondSchoolbeleidinUtrecht23.BeleidskaderSport,BewegenenOnderwijs32.Gavoorgezond!34.SchoolGruiten

69

MKB Nederland45.Reclamecodevoorvoedingsmiddelen54.Uitrollenbestpracticesopdegezondewerkvloer82.OlympischPlan2028

Nederlandse Hartstichting05.Rotterdam:LekkerFit!11.LekkerFit!12.PilotLekkerFit!opislamitischescholen13.OndersteuningUtrechtsebasisscholen35.WebsiteGezonderwijs84.ExtraLekkerFit!

NOC*NSF11.LekkerFit!14.Stimulerenbeweeginitiatieven23.BeleidskaderSport,BewegenenOnderwijs24.MissionOlympic–TheCity&TheSchoolFinal25.SportMatchtSchool26.Olympischeeducatie27.VerkiezingSportiefsteSchool28.Certificerensportievescholen30.EetplezierenBeweegkriebels61.Bedrijfssportportaal63.NationaleSportweek71.NationaalActieplanSportenBewegen(sport)72.ImpulsNationaalActieplanSportenBewegen82.OlympischPlan2028

Nederlandse Vereniging van Diëtisten11.LekkerFit!13.OndersteuningUtrechtsebasisscholen15.ProgrammaGezondGewichtDenHaag18.OverbruggingsplaninUtrecht20.Schooldiëtist30.EetplezierenBeweegkriebels67.SuperShopperCNV Vakcentrale54.Uitrollenbestpracticesopdegezondewerkvloer57.NationaalActieplanSportenBewegen(werk)

FNV54.Uitrollenbestpracticesopdegezondewerkvloer57.NationaalActieplanSportenBewegen(werk)82.OlympischPlan2028

MHP54.Uitrollenbestpracticesopdegezondewerkvloer57.NationaalActieplanSportenBewegen(werk)

VENECA01.GezondeSchoolkantine54.Uitrollenbestpracticesopdegezondewerkvloer59.IkKiesBewustindebedrijfskantine60.Aanpakovergewichtwerknemers

71

VEWIN01.GezondeSchoolkantine02.TENQENTENQY30.EetplezierenBeweegkriebels38.Kraanwater.nu56.Corporateadvertentiecampagne58.Bedrijfregelingeneninterneactiviteiten

VIDA 01.GezondeSchoolkantine03.Automaatalscommunicatiemiddel04.Gedragscodeverantwoordconsumeren

VNO-NCW45.Reclamecodevoorvoedingsmiddelen57.NationaalActieplanSportenBewegen(werk)60.Aanpakovergewichtwerknemers61.Bedrijfssportportaal82.OlympischPlan2028

Zorgverzekeraars Nederland36.Project‘GezondeLevensstijl’80.Fitkids

73

Convenantbureau overgewicht Dhr. P. Rosenmöller, voorzitter stuurgroep Convenant overgewichtconvenantovergewicht@minvws.nlMevr.C.S.Frenkel,hoofdConvenantbureauovergewichtPostbus203502500EJDenHaag(070)3406089cs.frenkel@minvws.nlwww.convenantovergewicht.nl

Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) Mevr.H.J.CrielaardPostbus2622260AGLeidschendam(070)3376251henrieke.crielaard@cbl.nlwww.cbl.nl

Consumentenbond Dhr.H.UitslagPostbus10002500BADenHaag(070)4454236huitslag@consumentenbond.nlwww.consumentenbond.nl

Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI)Mevr.C.T.F.GritPostbus1612280ADRijswijk(070)3365150cgrit@fnli.nlwww.fnli.nl

HetConvenantbureauendeConvenantpartners 08

GroentenFruit Bureau (GFB) Mevr.M.SlagmoolenPostbus71222701ACZoetermeer(079)3470808m.slagmoolen@groentenfruitbureau.nlwww.groentenfruitbureau.nl

Koninklijke Horeca NederlandMevr.E.BrugmanPostbus5663440ANWoerden(0348)489573e.brugman@horeca.orgwww.horeca.org

MKB-NederlandDhr.M.BakkerPostbus50962600GBDelft(015)2191242m.bakker@mkb.nlwww.mkb.nl

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) Mevr.Y.M.BoersmaPostbus163752500BJDenHaag(070)4122132y.m.boersma@minocw.nlwww.minocw.nl

75

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) Mevr.A.M.vanderGreftPostbus203502500EJDenHaag(070)3405695am.vd.greft@minvws.nlwww.minvws.nl

Nederlands Olympisch Comité * Nederlandse Sport Federatie(NOC*NSF) Mevr.L.VloetPostbus3026800AHArnhem(026)4834570lieke.vloet@noc-nsf.nlwww.noc-nsf.nl

Nederlandse Hartstichting Mevr.K.vanReenenPostbus3002501CHDenHaag(070)3155555k.vanreenen@hartstichting.nlwww.hartstichting.nl

Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD) Mevr.W.RemijnsePostbus5263990GHHouten(030)6346222wremijnse@nvdietist.nlwww.nvdietist.nl

Primair Onderwijs Raad (PO-Raad)Mw.A.WoltjerVarrolaan603584BWUtrecht(030)3100533a.woltjer@poraad.nl

CNV VakcentraleDhr.A.WoltmeijerTiberdreef43561GGUtrecht(030)7511348a.woltmeijer@cnv.nlwww.cnv.nl

Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) Dhr.H.vanderVeldenPostbus84561005ALAmsterdam(020)5816497henk.vandervelden@vc.fnv.nlwww.fnv.nl

Vakcentrale voor middengroepen en hoger personeel (MHP)Dhr.R.SteenborgPostbus5754100ANCulemborg(0345)851900info@vc-mhp.nlwww.vakcentralemhp.nl

77

Vereniging Nederlandse Cateringorganisaties (Veneca)Mevr.E.M.DirvenPostbus6934200ARGorinchem(0183)626172veneca@zpg.nlwww.veneca.nl

Vereniging van waterbedrijven in Nederland (Vewin) Dhr.C.VerkerkPostbus10192280CARIJSWIJK(070)4144751verkerk@vewin.nlwww.vewin.nl

Vereniging Inzake Distributie en Diensten door Automaten en apparaten (VIDA)Mevr.C.GlerumPostbus6934200ARGorinchem(0183)645026VIDA@zpg.nlwww.VIDA.nl

Vereniging VNO-NCWDhr.M.BakkerPostbus930022509AADenHaag(015)2191242m.bakker@vno-ncw.nlwww.vno-ncw.nl

Voortgezet Onderwijs Raad (VO-Raad)Dhr.M.MerkelbagPostbus82823503RGUtercht(030)2324800martinmerkelbag@vo-raad.nl

Deviergrotesteden(G4):

Gemeente Amsterdam Mevr.F.HoekstraPostbus22001000CEAmsterdam(020)5555789fhoekstra@ggd.amsterdam.nlwww.jumpin.nl

Gemeente Den HaagDhr.M.vanKampenDienstOnderwijs,CultuurenWelzijnPostbus126522500DPDenHaag(070)3537288m.vankampen@ocw.denhaag.nlwww.welzogezond.nl/gezondgewicht

Gemeente RotterdamMevr.A.WulffraatDienstSportenRecreatiePostbus1240(010)2672274a.wulffraat@senr.rotterdam.nlwww.rotterdamlekkerfit.nl

79

Gemeente UtrechtMevr.K.vanderGootPostbus24233500GKUtrecht(030)2863209k.van.der.goot@utrecht.nlwww.utrecht.nl/gezondgewicht

Zorgverzekeraars Nederland (ZN)Mevr.M.W.J.MaasdamPostbus5203700AMZeist(030)6988345m.maasdam@zn.nlwww.zn.nl

Deelnemers Convenant:

Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB)Mevr.L.vanRooijenPostbus646720ABBennekom(0318)490900leny.rooijen@nisb.nlwww.nisb.nl

Voedingscentrum NederlandMevr.M.L.M.PloumPostbus857002508CKDenHaag(070)3068888ploum@voedingscentrum.nlwww.voedingscentrum.nl

81

Partijen die zich met het thema overgewicht bezighouden:

GezondheidsraadPostbus160522500BBDenHaag(070)3407520www.gezondheidsraad.nl

Haagse HogeschoolDhr.R.H.OudkerkLectorleefstijlveranderingbijjongerenPostbus133362501EHDenHaag(070)4458294

Stichting Hallo WereldDhr.J.A.DekkerRaphaëlplein271077PXAmsterdam06-54952501info@hallowereld.nlwww.hallowereld.nl

Stichting Ik Kies Bewustp/aZeestraat842518ADDenHaaginfo@ikkiesbewust.nlwww.ikkiesbewust.nl

JeugdsportfondsDhrH.PostmaPostbus2401000AEAmsterdam06-51371373harrie.postma@jeugdsportfonds.nlwww.jeugdsportfonds.nl

Kenniscentrum OvergewichtEMGO-Instituut,VUMedischCentrumVanderBoechorststraat71081BTAmsterdam(020)4441712kco.emgo@vumc.nlwww.overgewicht.org

Stichting Kids in Balance Mevr.P.vanHarenPostbus790961070NCAmsterdam06-14489932info@kidsinbalance.nlwww.kidsinbalance.nl

Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF)Dhr.J.MegersPostbus2483800AEAmersfoort(033)4672900megers@kngf.nlwww.kngf.nl

Koninklijke Vereniging van leraren Lichamelijke OpvoedingMevr.M.AppelmanPostbus3983700AJZeist(030)6937678miriam.appelman@kvlo.nl

Gezondheidsinstituut NIGZdhr.J.JansenPostbus5003440AMWoerden(0348)439854jjansen@nigz.nlwww.nigz.nl

Nederlandse Obesitas VerenigingMevr.S.KruizingaOosterweg82a6602HGWychen0900-9988998skruizinga@obesitasvereniging.nlwww.obesitasvereniging.nl

Partnerschap Overgewicht Nederland (PON)Mevr.J.HalberstadtVUMedischCentrum,afdelingSocialeGeneeskundePostbus70571007MBAmsterdam(020)4444882info@partnerschapovergewicht.nlwww.partnerschapovergewicht.nl

83

Stichting Media RakkersMwL.P.M.HopWildenborch311082KBAmsterdam(020)7747646liesbeth.hop@reklamerakkers.nlwww.mediarakkers.nl

Richard Krajicek FoundationDhr.E.vanVeenJohandeWttlaan152517JRDenHaag(070)3387445eric@krajicek.nlwww.rkf.nl

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)Mevr.W.J.E.BemelmansAfdelingPZOPostbus13720BABilthoven(030)2744297wanda.bemelmans@rivm.nlwww.rivm.nl

Vereniging Sport en GemeentenPostbus1036860ACOosterbeek(026)3396410

Stichting Sport & ZakenDhr.E.vanderVeenPostbus3026800AHArnhem(026)4834467eric@sportenzaken.nlwww.sportenzaken.nl/bedrijfssport

Stichting WaterWijsMeeuwenlaan98-1001021JLAmsterdam(020)6353090(020)6353001info@stichtingwaterwijs.nlwww.stichtingwaterwijs.nl

ProteinesMevr.S.Raffin11,rueGalvani75017Paris(033)(0)142122878sraffin@proteines.frwww.proteines.fr

Diverse sportbonden, te vinden via de site van NOC*NSF:www.sport.nl/nocnsf/algemeen/561567/

85

87

CBL CentraalBureauLevensmiddelenhandelCNV CNVVakcentraleCVZ CollegevoorZorgverzekeringenFNLI FederatieNederlandseLevensmiddelenIndustrieFNV FederatieNederlandseVakbewegingG4 DeviergrotestedenGFB GroentenFruitBureauJOGG JongerenOpGezondGewichtKCO KenniscentrumOvergewichtKHN KoninklijkeHorecaNederlandLNV MinisterievanLandbouw,Natuur enVoedselkwaliteitMHP VakcentralevoorMiddengroepen enHogerPersoneelMVO VoorlichtingsbureauMargarine,VettenenOliën.NOC*NSFNederlandsOlympischComité* NederlandseSportFederatieNISB NederlandsInstituutvoorSportenBewegen

NIGZ NationaalInstituutvoorGezondheidsbevordering enZiektepreventieNVD NederlandseVerenigingvanDiëtistenOCW MinisterievanOnderwijs,Cultuur enWetenschappenPO-Raad PrimairOnderwijsRaadPON PartnerschapOvergewichtNederlandVIDA VerenigingInzakeDistributieenDiensten doorAutomatenenapparatenVeneca VerenigingNederlandseCateringorganisatiesVewin VerenigingvanwaterbedrijveninNederlandVO-Raad VoortgezetOnderwijsRaadVWS MinisterievanVolksgezondheid,WelzijnenSportZN ZorgverzekeraarsNederland

Lijstvanafkortingen

89

Tekst: Convenantbureauovergewicht/ NieuweMaanAdviseursMaatschappelijkeVernieuwingRedactie: JasperEnklaarVormgeving: KramervanderVeer

Colofon