307 schakelingen

Uitgeverij Segment B.V.Postbus 75, 6190 AB Beek (L)

Inhoud

Audi o en video

Actief tweewegsysteem 77AES/EBU-S/PDIF-level-converter 55Audio-ingangsmodule 381Audio-ingangsselectie 170Automatische volumeregeling 20Basuitbreiding voor surround-sound 200Brugversterker 1 watt 27Carbooster-adapter 250Clamper voor zwartniveau 100DC-sensor 306Digitale potmeter 236Eenvoudig tweewegsysteem 75Elektronische westerngeluiden 373Headset-versterker 158High-current/high-speed buffer 154Hogetonenregelaar 18IC-versterker 100 watt 65Interferentie-surround 254MC-voorversterker 375Microfoonversterker met buizen 230Nauwkeurige basregelaar 313Omschakelbare digitale audio-ingangen 243Panoramaregelaar 209Passieve splitter voor S/PDIF 352RGB-videoversterker 176S/PDIF-AES/EBU-level-converter 37Scheidingstrafo voor S/PDIF 189Spraakfilter 36Subwooferfilter 203Symmetrische microfoon-

voorversterker 379Synthesizer met Yamaha

DB50XG-kaart 14Tienbands audio-equalizer 349Uitsturingsindicator 83Up/down-control voor toonregeling 175Verbeterde videoversterker 293Video/RGB-versterker 76Video-expander 258Weergaveversterker voor

cassetterecorders 112XLR/cinch-omschakelaar 84

Diversen

4093-perikelen 2574-bits A/D-converter 218555 als latch 34Actief Butterworth-filter 263AMV met starthulp 238AVC-logica 79Bewegingssensor 97Bistabiel relais met enkele

voedingsspanning 328Digitale stuurtrap 12Drietoons oscillator 86Eén-transistor-AMV 31Eenvoudige elektriseermachine 28Eenvoudige kristaloscillator 345Flipflop met vier standen 53Gemodificeerde oscillator 162Ingangsimpedantieverhoger (1) 39Ingangsimpedantieverhoger (2) 245Instelbare pulsgever 32Instrumentatieversterker met

stroomingang 342Instrumentatieversterker op 3 V 51IR-sensor/monitor 207Keuzeklok 260Klokvermenigvuldiger 372Lawaaidetector 344LEDbalk-uitindicator 57Lineaire optocoupler 156Low-power kristaloscillator 209Nauwkeurige begrenzer 277Netspanningsdetector 356Nieuwe logica 224Opamp met hysteresis 9Oscillatie-indicator 55Overspanningsbeveiliging 69Oversturingsbeveiliging 240PGA voor hoge ingangsspanningen 188Polariteitsaanpasser 160Programmeerbaar actief filter 182Programmeerbare versterker 114Pseudo-digitaal bandfilter 11Puls/frequentiemodulator 382Pulsverdubbelaar 74

307 schakelingen 5

Random klokgenerator 295Relais step-up 247RMS-converter 35Snelle zenerdiode 223Start/stopschakeling 181Steil laagdoorlaatfilter 368Symmetrische dubbelzijdige

gelijkrichter 273Symmetrische versterker voor

fotodioden 206Temperatuurgecompenseerde oscillator 138Temperatuurgecompenseerde

zenerdiode 67Timer met druktoets 221Transistorflipflop 145Veelkleurige LED 321Vijfde-orde laagdoorlaatfilter 82Zaklampje met oude batterijen 259Zeer snelle stroombron 53

Hobby en modelbouw

Achterlichtverlenger 224Aquariumfilterschakelaar 329Autoalarm 309Bio-feedback 169EDiTS-booster-update 139Fietslicht-nabrander 238Flexibele ruitenwisserinterval 43Kijkhoekvergroter 193Lichtafhankelijk orgel 235Octopush 198Optische lampenbewaker 330Overwegwachter 52Pendelautomaat voor modeltreinen 229Precisie-servo 225Sirene met acht pootjes 279Snelheidsregelaar voor modelbouw 135Spierstimulator 94Startonderbreker 233Stroboscoopfilter 213Toerenteller 90Ultrasimpele stappenmotorregelaar 343UV-belichtingstimer 248Verlenger voor auto-interieurverlichting 239Zaklantaarndimmer 23Zeskanaals looplicht 29Zuinige knipperende reflector 360

Hoogfrequent

Aanpassingsnetwerk 30Actieve kortegolfantenne 102AM-modulator plus HF-eindtrap 382ANtennetuner voor 27 MHz 384Breedband VHF-voorversterker 107Dempingsnetwerk 155Ferrietstaaf-VLF-antenne 282Ruisarme versterker 6 GHz 208Spoelloze AM-ontvanger 361

Huis en tuin

Aanraakdimmer 49Automatische dimmer 102Automatische luchtbevochtiger 46Bewegingsdetector 111Cijferslot 255DCF-gestuurde Berlijnklok 338DC-gestuurde dimmer 190Deurbelgestuurde inbrekerverjager 80Dimmer 150 W 161Eenvoudige vochtdetector 299Elektronisch waterpas 103Elektronische bewaker 72Elektronische spreeuwenverjager 334Hygrostaat 143Infrarood naderingsdetector 118IR-inbraakalarm 123LED-barometer 227LED-meterkastverlichting 185Min/max-thermometer 129Muzikale drukknoppen 39Nostalgisch kluisslot 310Overloopbeveiliging 298PIC-lichtsluis 97PID-gestuurde deurbel 363Safety key 212Selectieve deurbel 365Slimme netschakelaar 63Slimme telefoondoos 290Spanningsslof met geheime schakelaar 300Tapdimmer 315Temperatuurverschil-indicator 367Thermostaat/lumostaat 288Toiletautomaat 163Ultrasoon inbraakalarm 95Universele timer 204Veilig fietsachterlicht 346Vertraagde ventilator 351Zuinige lichtgestuurde schakelaar 147

6 307 schakelingen

Meten en testen

24 V-gelijkspanningstester 321Absolute-waardemeter met

polariteitsdetector 110AC/DC-voltmeter met hoge resolutie 357Bidirectionele LED-balk 312Bougietester 314Capaciteitsmeter 173C-matcher 240Digitale tester 60Draaistroomindicator 62Dradenzoeker 234Driefase-sinusgenerator 341Elektronische schaal 373FET-probe 260Functiegenerator 264Functiegenerator met een bereik 148Goedkope functiegenerator 353Helderheidsdetector 125Helmholtz-spoel 318Houdadapter voor multimeter 274IR-ontvanger 36LCD-tester 383Lithium-accucapaciteitsindicator 305mAh-meter 33Meetwaardegenerator 303Micro-ohmmeter 10Mini-testgenerator 317mW-voorzet voor DVM 221Multilevel-geleidingstester 167Netspannings-THD-meter 322PC-kabeltester 108Precisiegelijkrichter 151Pulsgenerator met “deci-duty” 296Pulsgenerator met instelbare puls/pauze 302Regelbare oscillator 287S/PDIF-monitor 187S/PDIF-testgenerator 261Simpele IR-zender 136Spike-detector voor oscilloscoop 335Stopcontacttester 157Stroomsensor 194Temperatuuralarm 70Temperatuursensor met signaalvormer 242Temperatuurstabilisator 352Tester voor IR-afstandsbediening 362Testgenerator voor surround sound 216Thermometer 0...100 °C 296Thyristor/triactester 297Transientgenerator 331Transient-net-synchronisator 299Transistor-matcher 195

Tristate geleidingstester 292Tweedraads temperatuursensor 271Tweepuntsthermostaat 92ULP-spanningsreferentie 361VCO-geleidingstester 101Versnellingsopnemer 278

Microprocessor

A/D-omzetter met I²C 325A/D-omzetter voor Matchbox 252Adapterprint voor 18-pens PIC's 219AT89S8252-CISP-programmer 172Atmel-adapterprint 25Basic MatchBox stuurt inductieve

belasting 121Galvanische scheiding voor I²C-bus 158Goedkoop PIC-ontwikkelsysteem 115I²C analoog geselecteerd 270I²C op 3,3 V 13I²C-temperatuursensor 291LOGO!-interface 337Matchbox-uitbreidingen 152PIC16C84-programmer 347Pull-upversneller 134RS232-gestuurd schuifregister 186Serieel/parallelomzetter 286SMD-adapter 43Stappenmotorbesturing 265Wisseltruc 380

PC-hardware en -periferie

A/D-omzetter voor Centronics-poort 211Goedkope galvanische scheider voor

RS232 289Line-switch voor pc-geluidskaart 108LPT/COM-tester 268Mac-naar-VGA-adapter 9Modem-uit-indicator 379Natuurgetrouw flipperen 17PC bestuurt twee stappenmotoren 86RS232/Centronics-omzetter 131RS232-transceiver 148Schakelautomaat voor de pc 58Schakelkastje voor pc’s 165

307 schakelingen 7

Voedinge n en acculaders

13,8 V-voeding voor mobiele zenders 1273 V-splitser 11578XX-vervanger 13279XX-vervanger 69Accu ontlader 30Alternatieve acculader 377Auto power-off 256Batterijspaarder 133Beltrafovoeding voor wave-filespeler 214Compacte omvormer 294DC/DC-converter 180Discrete DC/DC-omzetter 119Discrete spanningsinverter 371Discrete spanningsregelaar 179Eenvoudige schakelende voeding 320Inschakelstroombegrenzing 302Kleine schakelende voeding 336Load-share-controller 64Loodaccubeveiliger 125Loodaccu-laadregelaar 191Low-drop 5 V-stabilisator 276Luxueus netfilter 308Net/zekeringbewaker 57Net-inschakelvertraging 369Netslaaf 167Netsplitter 345Ompoolbeveiliging 96

Regelbare spanningsbron –10...+10 V 174Schakelende spanningsregelaar 280Schakelende voeding 1,5 A 105Simpele nicadlader 106Simpele stroombron 146Single-chip voeding 232Soft start voor schakelende voeding 247Spanningsonafhankelijke 2 A-acculader 144Spanningsverdubbelaar 197Spanningsvermenigvuldiger met

inverters 319Spoelloze spanningsbooster 20Symmetrische mini-voeding 68ULP 5 V-stabilisator 272Universele NiCd-lader 119Vermogensdiode voor zonnepaneel 192Voeding 13 V/2 A voor zend/ontvangers 222Voeding met stroomsensorlijnen 245Voeding voor DVM 324Voeding voor transceivers 281Voedingsfilter voor zendamateurs 323Voedingsprint voor eindversterkers 332Voedingsspanningsindicatie 244Zuinige spanningsregelaar 48

Aanhangsel

Servicepagina 387

8 307 schakelingen

32 307 schakelingen

20 Instelbare pulsgever

Vaak heeft men in de elek-tronica behoefte aan eenpulsgever met een variabelepulsbreedte. Te denken valtbijvoorbeeld aan een licht-automaat voor een trappen-huis, een intervalschakelaarvoor in de auto, een ventila-torsturing voor het toilet,etc. De voor dat doel inzwang zijnde geïntegreerdetimers hebben het nadeel datze geen extreem grote puls-breedten mogelijk maken,of dat de pulsbreedte nietnauwkeurig genoeg in testellen valt. Bij hier gepre-senteerde schakeling is depulsbreedte over een zeergroot gebied exact instel-baar. Als schakelaar fun-geert de met de twee NOR-poorten IC3a en IC3b opge-bouwde RS-flipflop. Dezewordt geset door een drukop S1. De uitgang van deflipflop (pen 3) schakelt viaT1 het uitgangsrelais om.Vrijloopdiode D1 beschermtde transistor tegen inductie-spanningen, LED D3 zorgtvoor een optische indicatie.De flipflop wordt via resetingang pen 1 weerin zijn uitgangstoestand gebracht, iets dat ove-rigens bij het inschakelen automatisch gebeurtdoor middel van RC-netwerk R4/C2. De re-set-ingang wordt door de uitgang van de tel-ler/oscillatorcombinatie aangestuurd. In rustis tienteller IC2 via de enable-ingang geblok-keerd, terwijl de 14-traps binaire teller/oscil-lator IC1 (die geen enable-ingang bezit) voloposcilleert en telt. Veel verschil maakt dit ech-ter niet, want bij elke druk op de startknopworden beide tellers steeds eerst op nul gezet.Na het starten begin IC1 te tellen en wanneerde 16348ste oscillatorpuls op pen 3 verschijnt,krijgt de decimale teller een klokpuls. Hierbijbiedt S2 (draai- of DIP-schakelaar of jumper)

de mogelijkheid om een van de volgende tienpulsen te selecteren en aan de resetingang vande flipflop toe te voeren. D2 voorkomt terug-werking naar de uitgangen van IC2.Hoeveel tijd er verstrijkt alvorens puls num-mer 16348 of 163480 arriveert, is natuurlijkafhankelijk van de oscillatiefrequentie endaarmee van de waarde van P1. Met een in-stelpot van 1 kW worden schakeltijden vanongeveer 2 seconden verkregen. De puls-breedte wordt bij toenemende waarde van P1evenredig groter. De schakeling neemt eenstroom op van 15 mA (hoofdzakelijk voor deLED), waarbij dan wel de stroom door de re-laisspoel nog moet worden opgeteld.

(974017)

1

23

IC3a

≥1

5

64

IC3b

≥1

R7

56

0Ω

R5

10

0k

R41

00

k

T1

BC547B

D1

1N4148

D3

RE1

12V

R6

3k3

C2

10n

S1

CTR14

IC1

4060

CT=0

RCX

10

11

12

15

13

14

11

13

12

CTCX

RX

!G

1

6

4

5

7

9

3

4

5

6

7

8

9

3

2

+

CTRDIV10/

IC2

CT=0

CT≥5

4017

DEC

14

13

15

12

11

10

4

9

6

5

1

7

3

2

&+

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

S2

R2

1k

R1

470k

100k

P1

C1100n

R3

330Ω

D2

1N4148

IC3

14

78 9

10

IC3c

≥1

12 13

11

IC3d

≥1

IC2

16

8

IC1

16

8

IC3 = 4001

12V

12V

12V

974017 - 11

*

Ontwerp: P. Lay

49 Symmetrische minivoeding

Deze symmetrische voedingin zakformaat leent zich bijuitstek voor de energievoor-ziening van allerlei kleineschakelingen die slechts eenpaar mA stroom verbruiken.De minivoeding produceertin de hier geschetste uitvoe-ring een uitgangsspanningvan ±15 V en kan eenstroom leveren van 25 mAcontinu of 100 mA piek.Door andere transformato-ren en spanningsregelaarstoe te passen, kan de uit-gangsspanning naar behoef-te worden aangepast. Houder echter wel rekening meedat negatieve spanningsrege-laars voor 18 V en 24 V somslastig te krijgen zijn. Geziende geringe afmetingen zalhet niet moeilijk zijn om deprint in een bestaand appa-raat in te bouwen.Een bekend nadeel van klei-ne voedingstrafo’s is dat zijmeestal een vrij hoge nul-lastspanning produceren. Zolevert de in de onderdelenlijst opgegeven±15 V-trafo van Monacor maar liefst 32 V inonbelaste toestand. Men dient er dus op te let-ten dat die onbelaste spanning niet toevalligde maximaal toegestane ingangsspanning vande stabilisator-IC’s overschrijdt. Het maxi-mum bedraagt doorgaans 30 V voor 5 V-rege-laars, 35 V voor 12 V- en 15 V-regelaars en 40V voor 18 V- en 24 V-typen. In het geval datmen dicht tegen of over de kritische grenskomt, kan er eventueel een belasting van eenpaar mA worden toegevoegd door twee weer-standen parallel aan de secundaire trafowikke-lingen te zetten. Houd de waarde van dezeweerstanden zo hoog mogelijk (een paar kW)om onnodige dissipatie te voorkomen.Ofschoon de in de onderdelenlijst vermeldetrafo’s van Hahn dezelfde aansluitingen heb-ben als die van Monacor, is het 3,2 VA-typeiets hoger. Als dit trafotype wordt gebruikt,

neemt de geleverde stroom tot ongeveer 55 mAtoe, op voorwaarde dat C1 en C2 worden ver-groot tot ca. 100 mF. De afgebeelde print isniet via de EPS verkrijgbaar.

(984081)

68 307 schakelingen

78L15

IC1

IC2

79L15

B1

B80C1500

C1

47µ 40V

C3

4µ7 63V

C2

47µ 40V

C4

4µ7 63V

2x 15V

Tr1

1VA5

K1

15V

15V

984081 - 11

Onderdelenlijst

Condensatoren:C1, C2 = 47 mF/40 V radiaalC3, C4 = 4,7 mF/63 V radiaal

Halfgeleiders:IC1 = 78L15 (zie tekst)IC2 = 79L15 (zie tekst)B1 = B80C1500 (rechthoekig)

Diversen:K1 = 2-polige printkroonsteen,

steek 7,5 mmTr1 = nettransformator (zie tekst)Voorbeelden:2 ´ 15 V/1,5 VA: Hahn BV EI 302

2028 of Monacor VTR12152 ´ 15 V/3,2 VA: Hahn

BV EI 306 2078

984081-1(C) ELEKTOR

984081-1(C) ELEKTOR

B1

C1

C2

C3

C4

H5H6

H9

IC1IC2

K1

TR1

0- +

~~

984081-1