3014 VGN In dit Verband 4 · Jaargang12,december2002 7...

4

Afstuderen

Is Fractomed een disposable?

Onbelast belast

Gipsverbandmeester of nurse practitioner

Verslagen symposia en studiereizen

Verrichtingen en administratie op de gipskamer

Reisverslag van een werkbezoek aan Kenia

Vacuümtherapie bij een patiënt met diabetes mellitus

31 december 2002Nummer 4Jaargang 12

9

13

15

21

23

26

29

VerbandIn ditVerband

4

Afstuderen

Is Fractomed een disposable?

Onbelast belast


Verslagen symposia en studiereizen


Reisverslag van een werkbezoek aan Kenia

Vacuümtherapie bij een patiënt met diabetes mellitus

31 december 2002Nummer 4Jaargang 12

9

13

15

21

23

25

29

VerbandIn dit Verband

Inhoudsopgave jaargang 12, nr. 4, 31 december 2002

Colofon

” In dit Verband ”• verschijnt 4x per jaar• heeft een oplage van 2200 exemplaren• is een uitgave van de vereniging:VERENIGDE GIPSVERBANDMEESTERS NEDERLAND (V.G.N.)

• auteursrechten voorbehouden

DeV.G.N. iseenvereniging,dieo.a. totdoelheeft: hetbevorderenvan de theoretische en technische vakbekwaamheid vangipsverbandmeesters. De gipsverbandmeester behandeltpatiënten met aandoeningen aan het steunen bewegings-apparaat. Met behulp vanmaterialen tracht hij/ zij een immo-biliserende, mobiliserende, corrigerende of ondersteunendewerking te verkrijgen en maakt daarbij o.a. gebruik vanverband, orthese, prothese en extensie technieken.

Redactie-Commissie• Dr. F.C. Bakker, ongevalschirurg A.Z.V.U. A’dam.• K.J. Bongers, algemeen chirurg, Sophia Ziekenhuis, Zwolle.• Dr. F. Breukelman, orthopaedisch chirurg A.Z.G. Groningen.• G.J. Harsevoort, gipsverbandmeester, Isala-Kliniek, Zwolle.• Dr. G. Hellemondt, orthopaedisch chirurg, St. Maartenskliniek,Nijmegen.

• R. Sleegers, gipsverbandmeester, A.Z.M., Maastricht.• D. van Stelten, gipsverbandmeester, St. Lucas/Adreas Ziekenhuis,A’dam.

• Dr. E.J.M.M. Verleisdonk, algemeen chirurg, UMC, Utrecht• Prof. Dr. J. de Vries, revalidatie arts, Het Roesingh, Enschede.• M. de Vries, gipsverbandmeester, Spaarne Ziekenhuis, Haarlem.• Dr. H. Winters, plastisch chirurg, A.Z.V.U A`dam.

Samenstelling VereniGings Nieuws• P. van den Berg

Vormgeving en lithografie• Lines & Letters, Soest

Druk• Brunet, Brugge, België

Advertenties / abonnementenJ. van OeneVeldwachterserf 13 3991 KV Houtentel: 030 - 63 77 089, e-mail: [email protected]

Eindredactie• J.R. Wijma, redacteur, LUMC, Leiden,e-mail: [email protected]

• C.H.J.J. Gersen, redacteur, Flevoziekenhuis, Almere,e-mail: [email protected]

Abonnementgratis toezending aan:• gipsverbandmeesters (V.G.N.)• algemeen chirurgen• orthopaedisch chirurgen (N.O.V.)• plastisch chirurgen (N.V.P.R.C.)• neurochirurgen• revalidatieartsen (V.R.A.)• reumatologen (N.V.R.)• Sport Medische Afdelingen (S.M.A.)• medisch adviseurs ziekenfondsen/K.L.O.Z.• algemene ziekenhuizen 1x• academische ziekenhuizen 1x

Voor geïnteresseerden buiten de doelgroep:Abonnementsprijs €17,50 per jaar.Losse nummers €4,50 excl. porto.

Opzegging dient schriftelijk te geschieden, uiterlijk 1 maandvoor het verstrijken van het abonnementsjaar (januari t/mdecember).

ReproductieZonder schriftelijke toestemming van de uitgever is degehele of gedeeltelijke overneming van artikelen, tekeningenen foto’s uitdrukkelijk verboden.

ISSN: 0927-9954

Van de redactie - Jelle Wijma....................................................................................... 5

Studiereis Cast-technieken - Ben Kamphuis ................................................................ 7De BSNmedical mountainbike tour - Wally Verhoeven .............................................. 7

Is Fractomed een disposable? - Jan de Vries ...................................................................9

Onbelast belast - Kees Donker .................................................................................... 13

Gipsverbandmeester of nurse practitioner - Erik van der Heiden ............................. 15

VereniGingsNieuws -Bestuursmededelingen - Peter van den Berg ............................................................. 17Diplomering LOG 2000-0 ..................................................................................... 18InMemoriamHubMuris........................................................................................ 18Afscheidspeech van de scheidende penningmeester - Ton Dubois ............................. 19Vanuit de schoolbanken - René van der Lugt............................................................ 20

Congres wondgenezing wondbehandeling 2002 - Cor Gersen.................................. 21

Symposium: de diabetische voet: een multidisciplinair probleem - Cor Gersen....... 22

Verrichtingen en administratie op de gipskamer - Jan Cees Reijnders ....................... 23

Rik Kuiper neemt afscheid - Hans Hageman ............................................................ 25

Reisverslag van een werkbezoek in Kenia -Marja Rutten van Diemen/ Henri Severijns ..............................................................26

Vacuümtherapie bij een patiënt met diabetes mellitusDrs. A.S.P. Adelerhof............................................................................................... 29

Jaargang 12, december 2002

Van de redactie

Voor u ligt weer een nieuwe uitgave van `In dit Verband`.Menigmaal is er bij U op aangedrongen een artikel aan televeren daar het een vakblad is “voor en door de gipsverband-meester”. Deze uitgave mag zich verheugen in het feit, dat weals een van de weinige keren artikelen hebben gekregen welkewe voor een volgende editie moeten bewaren bij gebrek aanplaatsingsruimte!

Deze editie is grotendeels gevuldmet artikelenwelke voortkomenuit de eindscripties, gemaakt ten behoeve van het afstuderenvan de LOG2000-O.Ditheeft weer een bont scala aanonderwerpen opgeleverd.Een erg praktisch onderzoek,gedaan naar het hergebruikvan Fractomed welk productin 63% van de gipskamers inNederland gebruikt wordt,gedaan door Jan de Vries , leverde belangrijke informatie opdie meegenomen kan worden in de dagelijkse praktijk.Kees Donker deed onderzoek naar verschillende behandelings-methoden bij eenMTV fractuur en deed een goed onder-bouwde aanbeveling.Een kijkje in de toekomst laat Erik van der Heide ons nemenmet betrekking tot ons beroepsprofiel en de ontwikkeling diehet beroep van gipsverbandmeestermet zichmeebrengt: hett.z.t. accrediteren van onderzoek, het bezoeken van symposia,het schrijven van een artikel maar ook het verwerven vanmeerdere taken op het grensvlak van cure en care.Jan van Doorn deed een inventarisatie naar de gipsklachtenwaar mensen mee komen op de gipskamer.

Het is weer goed te weten hoe de COTG-tarieven zijn ontstaanin de loop van de jaren; Jan Cees Reijnders laat dit nog eensde revue passeren in een erg overzichtelijk stuk. Ook HenriSeverijns ging op werkbezoek in Afrika en weet ons op eenboeiende manier te interesseren.

Deze keer is er ook veel te melden van het VGN bestuur:een verslag van de laatst gehouden, goed bezochte ALV in hetWilhemina Kinderziekenhuis te Utrecht, een afscheidswoordvan de scheidende penningmeester Ton Dubois. Vanuit de

`Schoolbanken` en hetOpleiding Instituut zijnook weer nieuwe zaken temelden.Dat er veel dingen gebeurennaast het werk van de gips-verbandmeester, welke weleen relatie met werk hebben,

getuigen enkele verslagen van congressen en symposia.

Drs. Anja Adelerhof, wondconsulent in het MeanderMedisch Centrum te Amersfoort, doet verslag van eeninteressante casus bij een diabetisch patiënt welke behandeldwerd met vacuümtherapie, een methode welke steeds meerwordt toegepast bij voornamelijk chronische wonden.De redactie wenst U een jaar met erg veel werkplezier toe!

Namens de redactie,Jelle Wijma

Door onderzoekwijzer worden!

5

De redactie van“in dit verband”wenst jullie een

gelukkig en gezond2003


7

De groep bestond uit 16 gips-verbandmeesters uit diverseuithoeken van Nederland.Op de eerste dag gingen wenadat we in het hotel aange-komen waren heerlijk eten enbowlen!De tweede dag moesten we‘s ochtends vroeg op enwerdendaarna naar de gipsruimtevan de firma Lohmann&Rauscher gereden.Aldaar heeft de heer Bohn, eenDuitse collega gipsverband-

meester, een aantal van zijncasttechnieken laten zien metzowel Cellacast Xtra als ookmet de nieuwe polypropyleencast: Cellacast Active.Ook van onze kant hebbenwe elkaar vele techniekenlaten zien. Iedereen deedeven enthousiast mee aan deworkshop. Een collega uit‘s Hertogenbosch had nogeen leuke vinding gedaanom een kniekoker boven defemurcondylen beter af telaten steunen met een gemo-dificeerd uitspuithandvatmet brede steunkussens erop.Erg leuk bedacht, werktevoortreffelijk.

‘s Middags heb ik eenpresentatie gehouden over“De nabehandeling van eenonderbeenamputatie met eenafneembare stomploopkokermet stelt”. Deze was gemaaktvan Cellacast Active.Voor sommige collegae weerde mogelijkheid om hunspecialisten over te halen,om tot deze behandelings-vorm over te stappen. Verdermochten we ‘s avonds eenkijkje nemen in het zieken-huis van onze Duitse collegaen tevens hebben we zijnwerkruimte ook bezichtigd.De laatste dag moesten weweer vroeg op en na het ont-

bijt zijn we naar de fabriekgeweest, waar we een rond-leiding hebben gehad. Eenieder heeft een certificaat inontvangst kunnen nemen,deze werd uitgereikt doorLouis Vijverberg, ProductMarketingManager enorganisator van de FirmaLohmann&Rauscher.Van onze kant willen wehem en alle anderen danook bedanken voor de leukedagen. Een ieder heeft het ergprettig en leerzaam gevonden.Ik zou zeggen: " Vooral door-gaan op de nieuwe ingeslagenweg, misschien met meerDuitse collegae".

Ben Kamphuis

Studiereis Cast-technieken

Een korte weergave over de studiereis op 8, 9 en 10 oktober jl. naarNeuwied (Duitsland), wederom georganiseerd door Lohmann & Rauscher.

BSN, de samenvoeging vanBeiersdorf en Smith andNephew, is recent met eenontzettend aardig initiatiefgestart richting de gipsver-bandmeesters. Tony vanLeeuwen, rayon manager

intramuraal, staat bekendals een getalenteerd en uiterstbegenadigd mountainbiker.In samenwerking met zijnbroer houdt Tony in zijn vrijetijd ATB-cliniques in SlenakenZuid Limburg.

BSN is sinds de zomer gestartmet het inviteren van gipsver-bandmeesters voor een dagjegezond afzien in Limburg.Op 28 juni jl. stonden we danmet 14 hyperenthousiastemeesters klaar om de modderin te duiken. Voor de startlegde Tony nog uit hoe de fietsen vooral het schakelen werkte"und ab mit der Post".Zwaar was het wel zo bultjeop bultje af. Maar er was ooktijd om te genieten van uit-zonderlijke panorama’s ennatuurlijk was er ook enigecompetitie wie zowel als eersteboven als als eerste benedenwas.Gelukkig had Tony veilig-heidstechnisch alles goedonder controle en werden

zijn adviezen goed opgevolgd.De avonduren werden gevuldmet heroïsche verhalen overde dagprestaties en rijkelijkeMexicaanse schotels.Een echte aanrader voor delicht sportieve gipsverband-meester.

Wally Verhoeven,gipsverbandmeesterMaximaMedisch CentrumEindhoven

Wally Verhoeven

De BSNMedical Mountainbike Tour

>>

Wat is Fractomed?

Fractomed is een speciaalvoor medische toepassingontwikkeld polyvinylalcoholproduct.Het is hypo allergeen,ademend, zeer sterk, weegtslechts 1/10 van mineraalgips (80 % is lucht), is vorm-vast na verwerking en het ismakkelijk te verwijderen.Een nadeel van Fractomedis dat het duur is. EénFractomed achterspalk kost€ 28,10, terwijl een spalkaangelegd van mineraal gipsslechts ongeveer € 3,- kost.

Vragenlijsten en interviews

Gebruik44 vragenlijsten zijn verstuurdnaar willekeurige gipskamers,verspreid over het hele land.Het doel was om te kijkenof er landelijk verschillendeideeënwaren over het werkenmet Fractomed. 33 lijstenwerden teruggestuurd, eenrespons van 75%. In 21 vande 33 gipskamers wordtFractomed inderdaad gebruikt(63 %). Gesteld kan dusworden dat Fractomed eenveel gebruikt product is.

HergebruikAl deze 21 gipskamers gebrui-ken de spalken twee keer voordezelfde patiënt, na de spalkweer in de stoombak gelegd tehebben. Op zich niet opmer-kelijk omdat de spalken zichdaar prima voor lenen. In 13van de 21 gipskamers wordende spalken ook weer voor eenandere patiënt gebruikt nadatdeze opnieuw in de stoombakwas gelegd. Dus meer dan dehelft van de gipskamers doetaan hergebruik. Dat een"gerecyclede" spalk schoonmoet zijn is duidelijk, maar iseen "schone spalk"wel schoon?Dit moet blijken uit het ver-dere onderzoek.

TemperatuurDe gemiddelde temperatuurdie men aanhoud voor hetwerken met de stoombak isongeveer 90º, somswat hoger,soms iets lager. De stoombakstaat bij 16 gebruikers de geheledag aan tijdens werktijden.Maar op hoeveel graden staatde stoombak dan stand-by?Hier werd een grote variëteitaan antwoorden gezien:

1 keer 20º, 3 keer 65º, 2 keer70º, 2 keer 75º, 5 keer 80º, 2keer 90º, 1 keer 95º. 20 gra-den is duidelijk aan de lagekant. De rest ligt hoger dande adviestemperatuur.

Disposable of niet?9 gipskamers vinden van welen 12 vinden van niet. Ditkomt aardig overeen met de14 hergebruikers die we indit onderzoek tegenkwamen.

Wat vindt het bedrijf

ervan?

Ook aan de firmaMedeco(leverancier van Fractomed)is een enquête formuliergestuurd, tevens is de verte-genwoordiger vanMedecouitgenodigd voor een per-

soonlijk gesprek. Hieringaven zij aan dat de spalkente hergebruiken zijn en dathet disposable is. Het schoon-maken en het hergebruik iswel voor de verantwoorde-lijkheid van de desbetreffendegebruiker. Er zijn ziekenhui-zen die de spalken 5-6 keerwassen. Een nadeel is wel datde impregneerlaag tijdens hetwassen verloren gaat, waar-door de spalk versneld vochtop zal nemen, en daardoorweer sneller zacht zal worden.Deze waterafstotende laag isjuist expres aangebracht!Tevens zal de spalk een langeretijd nodig hebben om uit teharden.De stoombak dient op 90º C.te worden gebruikt.

9

Jan de Vries

Is Fractomed een disposable???

Dit artikel beschrijft een onderzoek wat is gedaan naar de herbruikbaarheidvan Fractomed spalken. Met dit onderzoek is duidelijkheid geprobeerd tekrijgen over de mogelijkheden of onmogelijkheden van het hergebruik vanFractomed spalken.

Coagulase-negatieve staphylococcen

Bacillus spp.

Geen sporenvormende gram positieve coccen

Acinetobacter spp.

Staphylococcus aureus

Gram-negatieve coccen

Tabel 1: resultaten van de uitstrijkjes van huid en spalken.

Micro-organismen op de huid

Micro-organismen op de spalken na de stoombak

Micro-organismen op de spalken voor de stoombak


Staphylococcus aureus

Gram-negatieve coccen

Pseudomonas spp.

Bacillus spp.


Klebsiella oxytoca


Bacillus spp.

Pseudomonas spp.

Chryseomonas spp.

Non-enterobacteriaceae

10

in ditVerband

<<

De bak mag gedurende degehele dag aanstaan met eentemperatuur van 60º C., bijeen lagere temperatuur wordthet een kweekvijver van bacte-riën. Uit testen is geblekendat de bak ook bij hergebruikvan spalken gewoon schoonblijft, wel is het advies om debak eens per 2 weken schoontemakenmet schoonmaakazijn. En daarna te vullenmet gedistilleerd water omextra kalkaanslag te voor-komen.

Hoe schoon is “schoon”?

In samenwerking met deafdeling medische microbio-logie is een onderzoek gedaan

naar bacteriën op gebruikteFractomed spalken. Het doelwas omna te gaan of bacteriëndie op de huid voorkomenzich ook kunnen hechten opFractomed spalken. Tevens iser gekeken hoe deze bacteriënzich vervolgens gedragen in destoombak. Er is een onderzoekgedaan met tien proefperso-nen, vier gebruikte spalken zijngekweekt. Tevens zijn stukjesspalk in een bacterie cultuurgedoopt en vervolgens in destoombak gelegd om de bac-teriegroei in kaart te brengen.In eerste instantie is de rub-beren rand, het water en hetrooster van de stoombak zelfgekweekt. Dit om uit te slui-

ten dat dezematerialen de ver-oorzaker zijn van eventueelaanwezige bacteriën op despalken. Hieruit bleek geengroei. De kweek van hetrooster bevatte Micrococcusspecies <+. Deze bacterie iseen normaal op de huid voor-komende bacterie, en hetaantal was gering, dus daarzijn geen problemen mee.

De stoom biedt geenzekerheidDrie proefpersonen kregen eenspalk aangelegd (met kous enwatten) en droegen dezegedurende 3 dagen, dag ennacht. Van de huid werd vooren na de spalk een uitstrijkje

gemaakt. Van de spalk werdna het dragen een uitstrijkjegemaakt en nadat de spalk inhet stoombad is geweest(tabel 1). Vervolgens zijn eenviertal bewaarde (gedragen)spalken gekweekt. Voordat zein de stoombak kwamenwer-den o.a. de volgende bacteriëngekweekt: Staphylococcusaureus, Bacillus species,Pseudomonas, Klebsiellaoxytoca en Neisseria Species.Nadat de spalken 5 minutenin de stoombak hadden gele-genwerden bepaalde bacteriënnog steeds op de spalkengevonden, o.a. de Bacillusspecies, dit is een bacteriedie weinig problemen geeft,en de Pseudomonas, dezebacterie kan ontstekingsreac-ties aan de huid veroorzaken.Dus ondanks dat de spalkenal een tijdje hadden gelegenwas er toch nog bacterie groeiaanwezig, waarvan een aantalde stoombak ook nog heeftoverleefd!

Schijn bedriegtOok werd een tiental doorpatiënten gedragen spalkenna gebruik gekweekt, dit zowelvoor als na de stoombak pro-cedure. De spalken lekenredelijk schoon. Maar zowelvoor als na het stomenwerdenbacteriën aangetroffen. Nahet stomen was het aantal welminder maar niet alles wasweg. Aangetroffen werden eenaantal soorten huid bacteriënzoals coagulase negatieveStafylokokken, maar ook enChryseomonas species. Schijnlijkt dus te bedriegen, redelijkschoonmaar toch niet schoon.

Bacteriestammen Minuten Kolonie vormende Eenheden

Corynebacterium jeikeium 0 >1000

1 10 - 100

2 10 - 100

3 10 - 100

4 10 - 100

5 10 kve

10 5 kve

15 13 kve

Staphylococcus aureus 0 >1000

1 10 - 100

2 15 kve

3 7 kve

4 10 - 100

5 0 kve

10 1 kve

15 0 kve

Staphylococcus epidermius 0 >1000

1 10 - 100

2 10 - 100

3 5 kve

4 10 - 100

5 10 - 100

Pseudomonas auriginosa 0 >1000

1 10 kve

2 10 - 100

3 10 - 100

4 7 kve

5 0 kve

Escherichia coli 0 >1000

1 10-100

2 10-100

3 10 kve

4 7 kve

5 1 kve

Tabel 2: resultaten van besmette stukjes spalk voor bepaalde tijd in de stoombak.

>>


11

>>

StoomtijdTot slot zijn stukjes Fractomedin cultures van verschillendestammen bacteriën gedoopt.Deze stukjes werden vervol-gens bepaalde tijd in de stoom-bak gelegd en zijn daarna opbloedagar platen gestempeldom te kunnen bepalen hoe-lang de spalken in het stoom-bad moeten liggen om demicro-organismen dood tekrijgen (tabel 2). Dat hetaantal kolonies soms lijkt tegroeien komt waarschijnlijkdoordatmeerdere stukjes spalkin de cultures zijn gedoopten de ene meer “besmet” isgeraakt als de ander. Het aan-tal kolonies op de stukjes spalkverminderd wel in de stoom-bak, maar niet alles verdwijnt.Nadat de onderzoeken warenafgerond is de stoombak nog-maals gekweekt, zowel hetrooster en het water warenschoon, dit ondanks de grotehoeveelheid bacteriën die inde stoombak zijn geweest.

De wastestUit de enquête en het vraag-gesprekmet de vertegenwoor-diger is gebleken dat de spal-ken gewassen zouden kunnenworden. Zeven achterspalkenzijn 7 keer gewassen in eentrommelwasmachine engedroogd op de verwarmingen nadien gekeken of de spal-

ken nog steeds modeleerbaarzijn en voldoende uitharden.Niet bekeken is of door hetwassen micro-organismenverwijderd worden.De spalken lijken door hetwassen weinig te veranderen,ze zijn na het wassen ietsgekrompen, en merkbaar isdat de spalken sneller geneigdzijn om vocht op te nemen.Dit is vooral lastig in de stoom-bak als het water nog wat staatte borrelen als de bak nog nietvolledig op temperatuur is.De hardheid blijft ook goed.Dit is getest door een achter-spalk bij een "patiënt" aan teleggen en die vervolgens nahet hard worden weer te ver-wijderen. De spalk is dan nietmeer buigbaar. Om deze testkracht bij te zetten is de spalkop twee bokjes gelegd en isdeze belast met 18 kg en 45 kg(fig.1 en 2). Natuurlijk is ditniet een echt onderbouwdetest. Volgens mij zou de fabri-kant hier beter onderzoeknaar moeten doen.

Gevolgen C.E. keurmerkbij hergebruikOp het moment dat Fracto-med spalken worden gewas-sen, veranderd het product enis de gebruiker dus aanspra-kelijk voor de gevolgen. Deverantwoordelijkheid ligtvolledig bij de gipsverband-

meester, hij is degene diede beslissing neemt om hetmateriaal te hergebruiken ofniet.De productaansprakelijk-heid komt dan te vervallen.Wat we niet moeten vergeten,is de contractuele-aansprake-lijkheid. Als een patiënt naareen ziekenhuis gaat verwachthij dat hij een goede zorgkrijgt met kwalitatief goedmateriaal. Op het momentdat Fractomed hergebruiktwordt voor meerdere patiën-ten kun je je afvragen of jenog wel kwalitatief goedmateriaal gebruikt. Wanneerje dat doet ben je volledigaansprakelijk voor je daden.De firma zegt ook bewustnergens zwart op wit te zet-ten dat de spalken eventueelgewassen kunnen worden,omdat ze daar niet op aange-sproken wil worden, oftewelzij wil daar geen verantwoor-delijkheid voor dragen. Inrichtlijn 3b van deWerkgroepInfectie Preventie over reini-ging en desinfectie staat eenhoofdstuk over het hergebruikvan disposables3. De kern-punten zijn: het voordeel vanwerken met disposable is datde kwaliteit van de middelenconstant is, en na gebruik hoeftgeen aandacht te wordenbesteed aan reiniging en des-infectie. Het middel wordtgewoon weggegooid. Ookaan disposables worden doorde fabrikant hoge eisen gesteld,hierdoor zijn ze vaak kostbaar.Om kosten te besparen zou jekunnen overwegen om, tegenhet advies van de fabrikant in,disposables na reinigingopnieuw te gebruiken. DeWet op medische hulpmid-delen verbiedt het hergebruikvan disposables niet expliciet.Daarom dient hergebruikaan strikte voorwaarden tevoldoen.

De instelling die disposableshergebruikt, neemt daarmeede productverantwoordelijk-heid over van de fabrikant en

moet daarom kunnen aan-tonen dat:1. Het proces waarmee de

gebruikte voorwerpengereinigd en gedesinfec-teerd wordt, is vastgelegdin gedetailleerde werk-voorschriften.

2. Het proces is gevalideerd,zodat is aangetoond datde gehanteerde methodeneen veilig toe te passenproduct opleveren.

3. Samenstelling en eigen-schappen van de materia-len en de constructie vanhet medische hulpmiddelniet veranderd als gevolgvan reiniging en desinfec-tie.

4. Voor elk medisch dispo-sable dat wordt herge-bruikt is bepaald hoeveelkeer dit kan worden her-gebruikt. Ieder hergebruikmoetworden geregistreerd,zodat wordt voorkomendat het maximaal aantalkeren hergebruik wordtoverschreden.

Hergebruiken van medischehulpmiddelen komt meestalvoort uit economische motie-ven. Door disposables meer-malen te gebruiken kunnenin principe kosten wordenbespaard. Om na te gaan ofer inderdaad kosten kunnenworden bespaard en dezebesparing opweegt tegen hetrisico dat met hergebruikgepaard gaat, moeten de vol-gende aspecten worden over-wogen:

- de kosten van een nieuwmedisch hulpmiddel

- de kosten van ontwikke-ling van het reiniging-en desinfectie proces

- de kosten van validatie vanbovenstaande processen

- de kosten van onderzoeknaar debiologische fysische,chemische enmechanischeeigenschappen vanhet pro-duct na bovengenoemdeprocessenFiguur 1 Figuur 2

12

in ditVerband

- de kosten die voortvloeienuit de aansprakelijkheid bijfalen van het hulpmiddelmet letsel tot gevolg.

- de kosten voor het uitvoe-ren van de reiniging endesinfectie.

Economisch verantwoordhergebruik van medischedisposables zal in een beperktaantal gevallen mogelijk zijn.Gezien de bijzondere risico'sdie bij het hergebruik spelenen de aansprakelijkheid bijfalen van het medisch hulp-middel, is het aan te radenom de beslissing tot herge-bruik te laten nemen dooreen commissie die door dedirectie van het ziekenhuisis benoemd.

Uitkomsten

Uit de enquête is blijkt datFractomed spalken veelvuldiggebruikt wordt op de gips-kamers in Nederland.Waar-schijnlijk meer dan 60% vande gipskamers gebruikt despalken. Een groot aantaldaarvan doet ook aan herge-bruik van de spalken. Dit sluitaan op wat er bij ons op degipskamer gebeurd. De ééndoet wel aan hergebruik deander niet. Ook de leverancierantwoordt dat hergebruik bijeen volgende patiënt mogelijkis, maar hierover staat niets ineen bijsluiter. Duidelijk wasdat de spalk voor hergebruikwel schoon moest zijn, deeisen daarover waren nogaldivers. Optisch schoon leekin de meeste gevallen genoegomde spalken te kunnen her-gebruiken. In een aantal zie-kenhuizen werden de spalkengewassen voordat ze opnieuwbij een volgende patiënt wor-den aangelegd. Meer dan dehelft van de gebruikers steltdat Fractomed geen disposa-ble is. Ook de leverancierantwoordt in de vragenlijstdat Fractomed geen disposableis maar tijdens het gesprek

wordt dit weer terug gedraaid,wel een disposable dus.

Bacteriologisch onderzoekOp de huid zitten micro-organismen die zich ook opde Fractomed spalken kunnenhechten. Door de spalken inhet stoombad te leggen, neemtde dichtheid van bacteriën welaf, maar niet alles gaat dood.Ook optisch schone spalkenzijn toch vies volgens dekweekuitslagen.Ook gebruikte spalken die aleen tijdje in de kast haddengelegen waren niet vrij vanbacteriën ook niet na eenstoombak procedure.De gebruikte spalken kunnenopdezemanier nogwel patiën-ten infecties bezorgen.Zondermeer hergebruiken bijandere patiënten is af te raden.Er is niet naar virussen zoalsHepatitis B en HIV gekeken.Als er bloed en wondvochtop/in de spalk aanwezig is zouermogelijk ookHepatitis B ofC virus en of HIV aanwezigkunnen zijn.

UitkomstWastestFractomed laat zich goedwassen, het product lijkt wei-nig te veranderen, een kleinbeetje krimpen is waargeno-men en het waterafstotendelaagje is verdwenen.De krachtlijkt niet verloren gegaan, ditdenk ik te weten naar aanlei-ding van de eenvoudige testendie ik heb gedaan. Maar omdeze uitkomsten valide temaken zal op uitgebreidereschaal onderzoek moetenworden gedaan.

Uitkomsten uit de literatuurUit de literatuur blijkt duide-lijk dat je medische hulpmid-delen niet zomaar kunt her-gebruiken, je komt n.l. zelfin de problemen als er watgebeurt met de patiënt bijwie je een gebruikte spalkaanlegt. Wordt de spalkgewassen dan verander het

Jan de Vries, gipsverbandmeesterAcademisch Ziekenhuis GroningenHanzeplein19713 GZ Groningene-mail: [email protected]

Literatuur1. Joep Brinkman, De vragenlijst. Wolters Noordhof Gr. 1994.2. Mondomed N.V. "Fractomed" folder Hamond Belgium.3. Werkgroep Infectie Preventie. Reiniging, desinfectie ensterilisatie:Richtlijn 3b mei 2002.4. Lody Muskita. Het C.E. Keurmerk. In dit Verband. Dec/jan 2002.5. Stencil materiaal, theorie LOG AZR.

materiaal en zodoende trek jede verantwoordelijkheid naarjezelf toe. Als een spalk op eenverantwoorde manier wordthergebruikt, ben je gebondenaan strenge regels.

Conclusies

Fractomed spalken wordenveelvuldig hergebruikt, waar-schijnlijk vanwege het finan-ciële voordeel. Waarschijnlijkrealiseert de gebruiker zichniet dat als hij/zij de spalk her-gebruikt ook de verantwoor-delijkheid voor hem/haar is.Wassen lijkt een goede oplos-sing maar niets is minderwaar, daar het product weldegelijk verandert. De eind-verantwoordelijkheid voor hethergebruik en de eventuelegevolgen daarvan liggen altijdbij diegene die besluit tothergebruik. Hergebruik bijdezelfde patiënt blijft welmogelijk omdat uit de test isgebleken, dat hierdoor geenbacteriën in de stoombakkomen.

Aanbevelingen

Een aanbeveling zou kunnenzijn om de fabrikant te vragenommet een goede bijsluiterte komen, en hun woordenkracht bij te zetten, door zwartopwit te zetten dat Fractomedspalken wasbaar zijn. Het iserg jammer dat de fabrikantde verantwoordelijkheid vol-ledig naar de gebruiker schuift.

De fabrikant gaat ervan uitdat de gebruiker voldoendegeïnformeerd en geschoold isommet het materiaal om tegaan. Zolang de fabrikantniet komt met een goede bij-sluiter met daarin het herge-bruik van de Fractomed spal-ken beschreven, gaan wij oponze gipskamer niet herge-bruiken bij een andere patiënt.Ik raad andere collega's aandit ook niet meer te doen.Het is niet verstandig omfinanciële voordelen te latentellen boven de kwetsbaarheidvan de gipsverbandmeester.Misschien is het beter om opzoek te gaan naar een goed-koper alternatief, of tochmaarhopen dat de fabrikant snelmet een goede bijsluiter komt,waarin staat hoe we de Fracto-med spalken op een verant-woorde manier kunnen her-gebruiken.

<<


13

Kees Donker

Het onderzoek

Er is gekozen voor een expe-rimenteel onderzoek naar defractuur in het proximale deelvan het os metatarsale V. Hetbeleid van een fractuur in ditgebied is doorgaans contro-versieel te noemen. Middelsdit onderzoek is getracht een-duidigheid na te streven inde behandeling van fracturenin dit gebied.

De onderzoeksvraag is of dezefracturen beter belast, dan welonbelast behandeld kunnenworden. Een onderzoek ofdeze fracturen beter behandeldkunnen worden met eenonderbeencast, dan wel eencast met een rigide zone ligtde bedoeling om dit na deopleiding te realiseren.Mijn verwachting is, dat dezepatiënten het best behandeldzouden kunnen worden meteen belast onderbeencast, daardoor het gebruik van voet- enonderbeenmusculatuur eenbetere circulatie wordt bewerk-stelligd en de vascularisatietoeneemt.Dit komt ten goedeaan de osteogenese en conso-lidatie. De conditie van demusculatuur van voet enonderbeen blijft door oefenencq. lopen gehandhaafd. Ditvoorkomt atrofie, maar kanmeer pijn veroorzaken doorbeweging van de fractuurdelen.Een vroegtijdige mobilisatiemaakt de patiënt minderafhankelijk van derden en eensnellere deelname aan hetsociale leven cq. arbeidspro-ces. Eventuele nadelen hierbijkunnen zijn dat er distractie

door de peroneuspees op kantreden, meer pijn op kan tre-den enmeer “wijsheid” van depatiënt wordt gevraagd. Omwelke fractuur gaat het hier.De gebruikte indeling is dievanMann&Coughlin welkeindeling in ons ziekenhuiswordt gebruikt. Zij onder-scheiden een drietal fracturenin het proximale deel van hetMTV.Type 1: overgang metafyse-diafyse (zgn. Jones fracturen),type 2: als type 1 met oudletsel en type 3: tuburositas,intra en extra articulaire frac-turen.

Anatomie

Het proximale gedeelte vanhet os metatarsale V articu-leert proximaal met het oscuboideum en mediaal methet os metatarsale IV. Hetkapsel van het tarsometatar-sale gewricht en dat van hetintermetatarsale gewrichtproximaal van het os meta-tarsale Vwordt verstevigdmetligamenten tarsometatarsaliaplantaria en dorsalia en deligamentenmetatarsalia plan-taria en dorsalia. Aan de plan-taire zijde hecht ook een deelvan het ligamentum plantarelongum aan het proximaledeel van het os metatarsale V.Opdit beperkte gebied hebbenook verschillende spieren huninsertie dan wel oorsprong.Onder anderen zijn te noe-men de m. peroneus brevisen niet in alle gevallen de m.peroneus tertius (aftakkingvan dem. extensor digitorumlongus). Voorts zijn er nog

een aantal spieren in de voetvoor die regio ook van belang,zoals de m. abductor digitiminimi, de m. flexor digitiminimi brevis, de m. oppo-nens digiti minimi en demm.interosseï plantares/dorsales.De vascularisatie van hetproximale deel van de meta-tarsale V wordt verzorgd doorde arteria nutricia, die totongeveer 1,5 cm van het pro-ximale deel van demetatarsaleV doorloopt van af de schacht,de metafysaire arteriën, dieals een web om het proximaledeel van de metatarsale V lig-gen en daar rondom het botbinnentreden en in minderemate is er sprake van periostalebloedvoorziening. Duidelijkmoge zijn, dat vascularisatieproblemen zich eventueelkunnen voordoen bij eenfractuur in het gebied van deovergang van diafyse naarmetafyse. Smith et all heefthier onderzoek naar gedaandoor bij kadaverspecimen dearteriën te injecteren metIndia inkt of barium sulfaatsuspensie.

De behandeling

Deomschreven behandelingenin de literatuur zijn divers enniet eenduidig. Voor eenoverzicht van de literatuurverwijs ik naar mijn onder-zoeksverslag. Er wordt gebruikgemaakt van een onderzoek-groep en een controlegroep.Het type fractuur wordt vast-gesteld en het opvolgendenummer is bepalend in welkegroep de patiënt komt.Allen krijgen een week na het

trauma een onderbeencast ener wordt een röntgenopnamegemaakt. De onderzoekgroepwordt belast behandeld en decontrolegroep onbelast.Twee weken post traumakomt de patiënt terug vooreen wissel van de cast en eenröntgenopname.Zes weken post trauma wordtde cast verwijderd en gaat depatiënt voor een röntgenop-name.

Populatie

In de periode van het verzame-len vandata, totaal 9maanden,zijn er 31 mensen gezien meteen fractuur in het proximalegedeelte van de metatarsaleV. (N is 25). Vier patiëntenhebben i.v.m. privé omstandig-heden afgezien van deelnameaan het onderzoek en 2 patiën-ten zijn gaandeweg het onder-zoek geëxcludeerd.Van fractuurtype 2 zijn geenpatiënten geïncludeerd. Opdit type wordt in de verderebeschrijving niet meer terug-gekomen.

De gebruikte

scoremethodes

1.Hoekmeting endislocatiemetingHiervoor zijn de opnamesgebruikt van de traumadatum,één, twee en zes weken posttrauma. Op de röntgenop-name worden een drietal lij-nen uitgezet. Een lijn op hetgewrichtsvlak proximaal vanhet os metatarsale V, waardeze articuleert met het oscuboïdeum. Een lijn wordtuitgezet die haaks op de

Onbelast belast

Experimenteel onderzoek is gedaan naar de fractuur van het proximale deel van het os metatarsale V.Dit om eenduidigheid na te streven in het doorgaans controversieel beleid in de behandeling van dezefractuur. Classificatie van de fractuur is die van Mann & Coughlin. Vier methodes zijn gebruikt omdata te verzamelen: hoekmeting van de fractuurspleet; radiologische consolidatie; verdere behandeling;beleving van subjectieve klachten. De scores zijn verwerkt middels de Mann-Whitney-U-toets om eensignificant verschil aan te duiden. De uitkomst is een indicatie.

>>

14

in ditVerband

<<

vorige lijn staat. Door de cor-tex wordt een lijn geplaatstvan hetmidden van het distaledeel naar het midden van hetproximale deel. De laatstetwee lijnen kruisen elkaar envormen een hoek. Indien erverandering van het aantalgraden van de hoek is opge-treden, heeft er een veran-dering van de stand van defractuur plaatsgevonden.De gemiddelde dikte van demetatarsale V bij de groepenligt op 13,5 mm, dit op deröntgenopnames gemeten.Dit houdt in dat bij een toe-name van 1 mm dislocatievan de fractuurspleet degemeten hoek met 4 gradentoeneemt. Dit was bij deonderzochte patiënten niethet geval. Bij een merendeelvan de mensen is bij detweede en derde röntgenop-name een lichte verbredingvan de fractuurspleet te zien,die bij de laatste opname ver-dwenen is. Dit is toe teschrijven aan de osteolyse diein de eerste twee weken nahet trauma plaatsvindt. Bijgeen van geen van de metin-gen werd een verschil aange-troffen.

2.Radiologische consolidatieof niet 6 weken post traumaEen volgend meetpunt is aanhet eind van de behandelpe-riode van 6 weken. Alle rönt-genopnames zijn bekeken ener is vastgesteld of er radiolo-gische consolidatie heeftplaatsgevonden. Bij 13 van de25 patiënten (52%) is er geensprake van radiologische con-solidatie 6 weken post trauma.

Onderverdeeld in de ver-schillende groepen:Type 1:Onderzoeksgroep2 van de 6 (33,3%)Controlegroep3 van de 5 (60%)

Type 3:Onderzoeksgroep4 van de 8 (50%)Controlegroep4 van de 6 (66,6%)

Bij beide controlegroepenheeft een patiënt een osteo-penisch beeld ontwikkeld.

3.Polikliniek bezoek enverdere behandeling 6wekenpost traumaVan de 25 patiënten zijn 7patiënten (28%) 1 of 2 keerterug geweest op de polikliniek1 patiënt is nog verder behan-deld met een immobiliserendverband, 1 patiënt is doorver-wezen naar de fysiotherapie.

Uitgezet in de verschillendegroepen:Type 1:Onderzoeksgroep1 van de 6 (16,6%),2 keer poli bezoek.Controlegroep2 van de 5 (40%),waarvan 1 patiënt 2 keer polibezoek.

Een patiënt van de controle-groep is verder behandeldmeteen immobiliserend verband

Type 3:Onderzoeksgroep1 van de 8 (12,5%),1 keer poli bezoek.Controlegroep3 van de 6 (50%),waarvan 1 patiënt 2 keer polibezoek.

Een patiënt van de controle-groep is doorverwezen naarde fysiotherapie.

Opgemerkt kan worden, datvan de onderzochte patiëntenvan de controlegroep, dus degroep die met een onbelastonderbeencast is behandeld,vaker terugkomen op polikli-niek cq. langer klachten heb-ben.Ook zijn het twee patiën-ten uit de controlegroep, die

verder zijn behandeld metfysiotherapie dan wel meteen immobiliserend verband.

4.Telefonische enquêteHet laatstemeetmoment is eentelefonische enquête afgeno-men nadat de laatste patiëntuitbehandeld is. Hierdoorwerd inzicht verkregen of inde subjectieve beleving hetfunctioneren door het traumaverandering is gekomen. Hetgebruikte scoreformulier iseen afgeleide van een score-formulier dat door de ortho-paedisch chirurgen gebruiktwordt t.b.v. enkel arthrodesen.De gestelde vragen gaan overpijnbeleving, looppatroon,loopafstand, gebruik hulp-middelen, traplopen en eenvraag omtrent de stabiliteit.De antwoorden op deze vra-gen zijn gekoppeld aan eenscore.Hoe hoger de score, hoebeter de patiënt de subjectievebeleving van zijn/haar functio-neren inschat.Opgemerkt kanworden, dat de deelnemendepatiënten vande controlegroepbij zowel fractuurtype 1 en 3de subjectieve beleving hebbenmeer aan functioneren tehebben ingeboet dan deexperimentele groep.

5.Het geheel aan scoresverwerkt in deMann-Whitney-U-toetsOm de scores te verwerkenis gekozen voor deMann-Whitney-U-toets. Dezemethode wordt gebruikt, daardit een toepasbare berekenings-methode is, indien er metkleine groepen wordt gewerkten men een onderzoeksgroepmet een controlegroep metelkaar wil vergelijken. Voordit onderzoek is het signifi-cantieniveau op 5% gesteld.Voor wat betreft fractuur type1 kan er geen significant ver-schil worden aangetoond(U=19). De coördinaten 6/5liggen tussen 5 en 25. Dit valtbinnen de norm.

Bij fractuur type 3 kan er weleen significant verschil wordenaangetoond (U=42). De coör-dinaten 8/6 liggen tussen 10en38.Dit valt buiten de norm.

Conclusie

Bij geen van de deelnemersvan de onderzochte groep isgebleken, dat de fractuurspleettoeneemt en de gemeten hoeknaar verhouding toeneemt(toename van 1 mm disloca-tie van de fractuurspleet bete-kent dat de gemeten hoekmet4 graden dient toe te nemen).Bij een merendeel van demensen is bij de tweede enderde röntgenopname eenlichte verbreding van de frac-tuurspleet te zien, die bij delaatste opname verdwenen is.Volgens de literatuur ontwik-kelt 38% van de patiënten eendelayed union. Bij de onder-zochte patiënten heeft zichtot 6 weken post trauma geendelayed union ontwikkeldBij de onderzochte patiëntenvan de controlegroep, dus degroep die met een onbelastonderbeencast is behandeld,zijn twee patiënten die eenosteopenisch beeld hebbenontwikkeld. Eveneens is geble-ken, dat bij verschillendedeelnemers zowel uit deonderzoeksgroep als de con-trolegroep nog geen geheleradiologische genezing heeftplaatsgevonden. Hierbij kanopgemerkt worden, dat ditmeer het geval is bij de con-trolegroepen. Van de onder-zochte patiënten zijn het dedegenen van de controlegroep,dus de groep die met eenonbelast onderbeencast isbehandeld, die vaker terug-komen op polikliniek cq.langer klachten hebben.Twee patiënten uit de con-trolegroep dienden verderbehandeld te worden metfysiotherapie dan wel meteen immobiliserend verband.De ondervraagde patiëntenvan de controlegroep bij zowel >>

Care en cure

In de huidige gezondheidszorgbestaat een grote behoefte aanverpleegkundigen die kwali-tatief hoogwaardige zorg bie-den, maar die ook autonoomen zelfstandig kunnen werkenop het grensgebied van care encure. Eenmogelijke oplossingwordt gezien in het inzettenvan gespecialiseerde verpleeg-

kundigen of nurse practitio-ners (NP). Het kenmerkendevan een NP is dat hij zich ophet grensvlak van care en curebegeeft. Hiermee neemt deNP de arts veel routinematigwerk uit handen, met debedoeling dat de arts zich kantoeleggen op het specialistischeonderdeel van zijn vak. EenNP heeft binnen afgesproken

kaders een geaccepteerde grotemate van zelfstandigheid en ishierdoor in staat de kwaliteitvan zorg te leveren die van hemwordt gevraagd.

De kernvraag

DeNP lijkt op het eerstegezicht veel overeenkomstente vertonen met de gipsver-bandmeester. Een gipsver-

bandmeester begeeft zicheveneens op het grensvlakvan care en cure. Enerzijdswordt een patiënt begeleiden voorgelicht door een gips-verbandmeester, anderzijdswordt van de gipsverband-meester verwacht dat hij aande hand van de röntgenfoto’sen de anamnese van depatiënt de diagnose kan

15


>>


Onder invloed van tal van maatschappelijke ontwikkelingen wordt de gezondheidszorg gedwongentot een efficiënte beroepsuitoefening. Door de toegenomen complexiteit van diagnostiek en uitgebreidebehandelingsopties vragen patiënten steeds meer tijd dan voorheen, terwijl de zorgverleners in steedsmindere mate continu aanwezig zijn. De sterk veranderende zorgvraag stelt andere eisen aan zieken-huizen. Arbeidstijdverkorting, werktijdenbesluit, toename van parttime werken, gespannen arbeidsmarkt,combineren van zorg en arbeid zijn belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen, die eveneens huninvloed doen gelden op de gezondheidszorg. Dit heeft er onder meer toe geleid dat in het AcademischZiekenhuis in Groningen (AZG) een nieuwe structuur van beroepen wordt ontwikkeld, die antwoordmoet geven op de veranderende zorgvraag en die een stevige positie heeft op de arbeidsmarkt.

Erik van der Heide

fractuurtype 1 en 3 hebben debeleving meer aan functione-ren te hebben ingeboet dande experimentele groep. Voorwat betreft fractuurtype 1 iser met de totaal scores geensignificant verschil aange-toond. Een proximale fractuurvan het os metatarsale V kanhet best één week post traumabehandeld worden met eenonbelast onderbeencast.Opgemerktmoet wel worden,dat het hier om een heel kleineonderzochte groep gaat engetwijfeld kan worden of ditwel correct dan wel represen-tatief is. Voor wat betreft frac-tuurtype 3 is met de totaalscores wel een significant ver-schil aangetoond. Een proxi-male fractuur van het osmeta-tarsale V kan het best éénweek post trauma behandeldworden met een belastonderbeencast.

Aanbevelingen.

Fractuurtype 1:aan de uitslag mag geen ofweinig waarde wordengehecht. Het betreft hier eenonderzoekmet een heel kleinegroep. Hierdoor kan een ver-tekend beeld worden weerge-geven. Er is weliswaar geensignificant verschil aange-toond, maar toch kan gesteldworden, dat de deelnemers uitde controlegroep frequenterterugkomen op de polikliniek,één patiënt osteopenie heeftontwikkeld en deze groep eenmindere beleving hebbenomtrent hun functioneren.Dit pleit juist voor het tegen-overgestelde van de uitkomst.Uit eerder onderzoek is geble-ken, dat 38% een delayedunion ontwikkelt. Dat is bijdit onderzoek niet gebleken.Met dit gegeven lijkt het mijraadzaam, dat het onderzoek

op dezelfdewijze wordt voort-gezet totdat een respectabelaantal mensen heeft geparti-cipeerd in het onderzoek,zodat eenmeer representatieveuitkomst gepresenteerd kanworden.Fractuurtype 3:de uitkomst van deMann-Whitney-U-toets komt over-een met de bevindingen bijdit fractuurtype. De deelne-mers uit de controlegroepkomen frequenter terug op depolikliniek, eveneens heeft éénpatiënt uit de controlegroepeen osteoporose ontwikkelden is de beleving van de func-tionaliteit uit deze groepmin-der dan bij de onderzoeks-groep. Het is aannemelijkgemaakt, dat de patiëntenmetdit type fractuur behandeldwordenmet een belast onder-beencast. De weg ligt nu openommet dit fractuurtype het

vervolgtraject van dit onder-zoek in te slaan. Hierbij wordtonderzocht of dit fractuurtypemiddels een belast combicastdanwel een belast onderbeen-

cast behandeld dient te wor-den. Het voorstel is om nietde inclusietijd maar het aan-tal deelnemende patiëntenals uitgangspunt te nemen.

Fractuurtype 1: 12 patiënten



Gemiddelde leeftijd van de deelnemende patiënten van

fractuurtype 1 is 44,5 jaar.

Gemiddelde leeftijd van de onderzoeksgroep is 52,7 jaar.

Gemiddelde leeftijd van de controle groep is 36,3 jaar.

Gemiddelde leeftijd van de deelnemende patiënten van

fractuurtype 3 is 44,6 jaar.

Gemiddelde leeftijd van de onderzoeksgroep is 52,6 jaar.

Gemiddelde leeftijd van de controle groep is 35,4 jaar.

C.P. Donker, gipsverbandmeesterFlevoziekenhuisHospitaalweg 11315 RA Almeree-mail: [email protected]

stellen en een voorstel doetvoor een gipsbehandeling.De vraag die dit oproept is,is de gipsverbandmeester zijntijd niet ver vooruit geweest?Met andere woorden, wasde gipsverbandmeester nietaltijd al een soort NP zonderdat dit zo genoemd werd?Deze vraag heeft centraalgestaan in het onderzoek.

Het vergelijk

Het onderzoek is vooralbeschrijvend van aard.Hiertoe zijn de functies vangipsverbandmeester en NPin een historisch perspectiefgeplaatst. Aan de hand van defunctieomschrijvingen (zoalstoegepast in het AZG)wordende beide functies ‘op papier’met elkaar vergeleken en ver-volgens getoetst aan de prak-tijk. Uit het onderzoek zijneen aantal verschillen naarvoren gekomen tussen beidefuncties. Zo begeeft de NPzich op een breder werkterreindan de gipsverbandmeester.De NP is gericht op de alge-hele gezondheidstoestand vande patiënt: Oorzaak, behan-deling en gevolgen van deziekte. De gipsverbandmeesteris voornamelijk gericht op debehandeling van de ziekte/aandoening en de gevolgenvan de behandeling voor de

patiënt. De gipsverbandmees-ter werkt voorts hoofdzakelijkin opdracht van een arts, opbasis van doorverwijzing eneen gegeven diagnose. DeNPheeft daarentegen een min ofmeer zelfstandig werkterrein,waarbinnen zij een werkdiag-nose stelt en een behandel-voorstel doet (fig.1).

Zelfstandigheid in de

praktijk

De geconstateerde verschillenkomen echter niet overeenmet de dagelijkse praktijkvan de gipsverbandmeester.Toetsing van resultaten aande praktijk heeft laten zien,dat de gipsverbandmeesterveel activiteiten doet zondernoodzakelijke tussenkomstvan een arts. Bovendien isgebleken dat de gipsverband-meester vele malen zelfstan-diger werkt dan de huidigefunctieomschrijving doet ver-moeden. De afgeleide vraagdie is meegenomen in ditonderzoek is, of het mogelijken wenselijk is dat de gipsver-bandmeester ‘meelift’ op deveranderende beroepenstruc-tuur in de gezondheidszorg.Is het denkbaar dat de functievan gipsverbandmeester zichontwikkelt in de richting vande NP. Zowel de orthopeedals de traumatoloog zien

haalbare mogelijkheden omde gipsverbandmeester onderbepaalde condities (duidelijkafgebakend gebied, behandel-protocollen)meer taken vandespecialist over te laten nemenen dit ook te formaliseren.

Conclusie

De eindconclusie is dat ondereen aantal condities het zeergoed denkbaar is dat de gips-verbandmeester als NP gaatwerken. Door deze ontwikke-ling te realiseren zal het thansgeconstateerde verschil tussende functies van NP en gips-verbandmeester verdwijnen.

Aanbevelingen

Het strekt tot aanbeveling omde realisatie van dit traject opeen zorgvuldige, systematischeen multidisciplinaire wijzeaan te pakken. Creëren vandraagvlak binnen demedischediscipline is noodzakelijk.Zonder dit draagvlak zullenartsen niet bereid zijn takenen verantwoordelijkheden uithanden te geven. Ook hetmanagement in de organisatiemoet overtuigd zijn van demeerwaarde van deze functie-ontwikkeling. Het inzetten

van deze ontwikkeling zalontegenzeggelijk leiden totefficiëntere patiëntenzorg entoename van kwaliteit vanzorg en behandeling.Misschienmoet de verenigingna gaan denken over de toe-pasbaarheid van de gipsver-bandmeester als NP`er op degipskamer!

Dit onderzoek over de over-eenkomsten tussen de functiesvan gipsverbandmeester ennurse practitioner is uitgevoerdin het kader van de afrondingvan de opleiding tot gipsver-bandmeester. Het onderzoekheeft plaatsgevonden op depolikliniek van de afdelingchirurgie van het AZG.

16

in ditVerband

<<

Erik van der Heide, gipsverbandmeesterAcademisch Ziekenhuis GroningenHanzeplein 19713 GZ Groningene-mail: [email protected]

Literatuur1. Berg van den P., (2000), De Nederlandse gipsverbandmeesteren de toekomst, In dit verband nr.2, mei 2000.2. Besselmans B., (2000), Verpleegkundigen en artsen zijngelijkwaardige teamgenoten, TVZ nr.8, 2000.3. Dekker W, Dunning, A.J., (1997) Gezondheidszorg zit in depaarse houdgreep, NRC Handelsblad, april 1997.4. Kempen N., Functieomschrijving gipsverbandmeester, In ditverband, nr.12, 1997.5. Nieuwsblad v/h Noorden,’ Superverpleegkundigen krijgendiploma van Borst’, 20-1-2001.6. Nieuwsblad v/h Noorden, ‘Artsen: deel van onze taken naarverpleegkundigen’ 9-6-2001.7. Nieuwsblad v/h Noorden, ‘Ad Melkert wil verpleegkundigendokter laten spelen’, 7-9-2001.8. Roodbol P.F., (2000), Nurse Practitioner op masterniveau,Medisch Contact, nr.1 2000.9. Roodbol P.F.(2000), De nurse practitioner in academischklinische setting, Handboek Zorgvernieuwing.

Gipsverbandmeester/NP

• verzamelen en interpreteren van relevante

gegevens

• neemt deel aan de behandeling door het

zelfstandig uitvoeren van een specifiek onderdeel

van de behandeling van de patiënt.

• communicatie met de patiënt door het geven

van voorlichting en instructie

Nurse Practitioner

• medische diagnose stellen

• behandelplan opstellen

• het doen uitvoeren van de behandeling

• coördinatie van de behandeling

• initiëren van multidisciplinair overleg

Gipsverbandmeester

• assisteren van een medisch

specialist

• materiaalbeheer

Figuur.1: het werkterrein van

de Nurse Practitioner.

17


Vere

niG

ingsN

ieuw

s

Secretariaat VGN

Uitterlier 15, 2678 TZ De Lier,Tel. werk: 015 - 2 603 846Fax werk: 015 - 2 603 828Website VGN: www.vgned.nl

VGN-e-mail

[email protected]@hetnet.nl

[email protected]@wxs.nl

[email protected]@hccnet.nl

[email protected]

Bestuur

dhr. E. Schaft,voorzitter Uni Zorg en Welzijn

dhr. P. van den Berg,secretaris, vice-voorzitter

dhr. A.B.C. Dubois,penningmeester

dhr. R. van der Lugt,Opleiding

dhr. C.D. Feijten,PR/voorlichting

mw. E.C.P.M. Rietra

mw. T. Kalkman - Baelde,ledenactiviteiten

dhr. J.R. Wijma,Redactie 'In dit Verband'

BestuursmededelingenNamens het bestuur kan ik umededelen terug te kunnenzien op een geslaagde Alge-mene Ledenvergadering inhet gastvrije WilhelminaKinderziekenhuis te Utrecht.Hartelijk dank aan het zieken-huis en de sponsoren van dedag: IMD, Lohmann enRaus-cher,HuntleighHealthcare enGenimedical.Goede discussie tijdens deALVen een viertal interessantevoordrachten tijdens het spre-kersprogramma. Dank aanTruus Kalkman voor de orga-nisatie van de dag!

Helaas namen we tijdens deALV afscheid vanTonDubois.Jarenlang actief geweest alsbestuurslid van de VGN, velejaren als penningmeester.Natuurlijk veel lovende woor-den aan Ton gericht door devoorzitter en Bram de Graaf,meer dan verdiend na dezejarenlange inzet voor onzevereniging. Onder applauswerd hemhet erelidmaatschapvan de VGN aangeboden!Elders in dit blad vind U zijnafscheidspeeche aan.Als nieuwe penningmeesterwerd Joris Ruhe gekozen.Vorigjaar werd deze opvolging al aande leden voorgelegd daar depenningmeester in functiemoet worden gekozen. Er gingdan ook al een jaar inwerkenen voorbereiden aan deze func-tie wisseling vooraf.Het bestuurslidmaatschapvan Cor Feyten werd zoalsverwacht onder applaus ver-lengd.Ondanks demoeilijke periodena het recente overlijden vanzijn echtgenotewildeCor tochgraag zijn functie continueren.Een stap die door zijn collegabestuurders zeer wordt gewaar-deerd.Aan demeeste recent gediplo-meerde gipsverbandmeesterskon het VGN insigne worden

uitgereikt. Voor een enkelingvindt die gebeurtenis volgendvoorjaar plaats.

Congressen en bijscholingenVoor het volgende jaar staatook een bijscholing voor degipsverbandmeester geplandrondom `Handletsels`. Demensen die zich al hebbeningeschreven zijn verzekerd vaneen plaats, daarna is er wellichtruimte voor nieuwe inschrij-vingen.Op20 februari 2003wordt hetcongres `Kinderen en Sport`georganiseerd. U ontving alinformatie met een veelbelo-vend programma.Onze Belgische zustervereni-ging organiseert op 11 oktober2003 een internationaal con-gres.Noteer deze data alvast in uwnieuwe agenda.

Functie waardering

Academische

Ziekenhuizen FUWAVAZ

Binnen de algemene zieken-huizen is FWG nog maargedeeltelijk afgerond en zijner nog de nodige discussies.Binnen de academische zie-kenhuizen wordt een anderesystematiek ontwikkeld, deFUWAVAZ.Aanleiding voor enkele ledenom bij het bestuur te infor-merennaar de stand van zaken.WimHovestad van de UnieZorg enWelzijn gaf tijdens deALV een goede uitleg. Ookde Unie Zorg enWelzijn enmet nameWim is nu sterkbetrokken bij de invoering vandit nieuwe systeem. Het zitanders in elkaar dan FWG envraagt om een andere aanpak.Namens de VGN heeft MaxDoodkorte zitting genomenin een voorbereidende werk-groep Arbeidsvoorwaarden.Volgend jaar zal het trajectduidelijkerworden enwanneermogelijk zal de Unie zorg

dragen voor duidelijke infor-matie van alle gipsverband-meesters werkzaam in deacademische ziekenhuizen.

Beleidsplan VGN

Tijdens de ALV werd hetbeleidsplan van de VGNgepresenteerd. Eigenlijk nogin een concept vorm, de ledenwerden gevraagd mee te den-ken en te reageren. AntoinetteBrandenburg plaatste watopmerkingen bij het hoofd-stuk Opleiding. Deze opmer-kingen worden deels meege-nomen in de definitieve versie.De discussie tijdens de ALVhield zichmet name bezigmetde invulling van de markt-krapte en hoe daarmee om tegaan.Het bestuur is demeningtoegedaan dat na onderzoekvan de leeftijdsopbouw en dedaarmee samenhangendenoodzaak tot opleiden duide-lijkheid zal ontstaan over detoekomstige behoefte. FWGen arbeidsmarktkrapte mogenelkaar niet beïnvloeden enleiden tot een voortdurende(te) beperkte opleidingsin-stroom.De inschaling in onzeberoepsgroep dient te wordenvastgesteld op basis van eenfunctieomschrijving en kwali-teiten, niet beïnvloed doorarbeidsmarktkrapte.

Ik mag u namens het bestuureen goede start van het nieuwejaar toewensen!

Peter van den Berg,secretaris VGN.

18

in ditVerband

Vere

niG

ingsN

ieuw

sOp 24 september j.l. vondde diplomering plaats van deLOG 2000-O. De recreatie-ruimte van het OpleidingsInstituut was goed gevuldmet familieleden, vriendenen collegae van de 14 nieuwgediplomeerden. Ook debekende medische firma’stoonden hun belangstelling.Carla van ’sGravemade (hoofd

specialistische opleidingenvanhetOI) heette de gediplo-meerden en gasten van hartewelkom en introduceerde dediverse sprekers.Namens de Opleidingscom-missie van deVGN feliciteerdeRené van der Lugt de groep engaf hen nog een leermomentmee: “gipsen zonder inzichtleidt tot een gipser zonderuitzicht”. Om hiermee denoodzaak tot verdere uitbrei-ding van kennis en kunde kortsamen te vatten.Vervolgens sprak AntoinetteBrandenburg de groep toe enkon men met behulp van eendigitaal fotoboek een indrukkrijgen hoe het er tijdens cur-susweken (en uitstapjes) aantoegaat.Als laatste speechte en zongManfred Jacobs namens degroep. De LOG 2000-O

(afgekort als LOG 00-O)betekende niet “3 maal niks”!Ondanks, of juist dankzij, degrote leeftijdsverschillen engeografische afkomst was heteen gezellige en gemotiveerdegroep waar de prestaties(theorie en praktijk) eneindpresentaties op eenhoog niveau kwamen.Tenslotte werd Antoinettebedankt voor haar inzet enbegeleiding met bloemenen een cartoon.

Hierna volgde de uitreikingvan de 14 diploma’s en 2bewijs van deelname aanhet theoretische gedeelte.Truus Kalkman overhandigdenamens de VGNde bloemen.Onder het genot van eenhapje en drankje kondende nieuw gediplomeerdenworden gefeliciteerd.

Diplomering LOG 2000- O

Terwijl hij zondagochtend,25 augustus 2002, deelnamaan de Ride for the Roses,een fietstocht ten behoevevan de kankerbestrijding,overleed volkomen onver-wacht onze collega gipsver-bandmeester HubMuris(55) uit Schaesberg. Vrij kortna de start kreeg hij een hart-stilstand. Reanimatiemochtniet meer baten.

Hub was een ervaren fietseren hij had zich er op ver-heugd, dat hij de plaats koninnemen van een collega.Met plezier kwam hij zijnstartnummer afhalen ennam zijn plaats temiddenvan de 62 collegae die deeluitmaakten van het bedrijfs-

team van AtriumMC uitHeerlen.HubMuris werd geboren op9 oktober 1946 in Schaes-berg. In 1968 begon hij inhet ziekenhuis vanBrunssumaan de opleiding tot A-ver-pleegkundige. Een verkeers-ongeluk noopte hem te stop-pen met de opleiding. Tochwilde hij zo graag in de ver-pleging werken, dat hij jarenlater, in 1978 zijn studie her-vatte en in augustus 1979afstudeerde. Hub werkte inAtriumMC te Brunssumaanvankelijk op de intensivecare en later jarenlang op despoedeisende hulp.In september 1981 behaaldehij het diploma gipsverband-meester. In de functie van

gipsverbandmeester was hijde laatste jaren werkzaamop de gipskamer in Atriumte Brunssum. Vorig najaarvierde hij nog zijn 25 jarigdienstjubileum.

Hub was een zachte, vrien-delijke man. Zijn racefietswas zijn grote hobby. Veleuren bracht hij fietsend door.Vaak kwam hij met de fietsnaar het werk in Brunssum.Fanatiek als hij was, namHub wel eens een omweg,alleen omdat hij zo genootvan de tochtjes op de fiets.Hub.

InMemoriam

19


Vere

niG

ingsN

ieuw

s

Beste collegae.Eens moest het er tochvan komen om afscheid tenemen als penningmeestervan de vereniging. Dit kanje niet je hele leven blijvendoen. Ik had al eens eerderbij het bestuur aangegevenom te stoppen maar dankwam toch weer de vraag:" Joh, ga toch nog evendoor", en iedere keer lietik mij dan weer overhalen.

Als ik terugblik naar beginjaren '80 dat er in een kleinlandje als Nederland tweeverenigingen waren deNeder-landseVereniging vanGips- enVerbandmeesters (de NVG),die zichzelf als een soort elitekorps bestempelde en deNederlandseVerenigingvan Gipskamerpersoneel(de NVGP), mensen die ookop de gipskamer werkten enhetzelfde werk deden.Gelukkig hebben deze tweeverenigingen elkaar gevondenin 1990 en zijn we een fusieaangegaan met de naamVerenigde Gipsverband-meesters Nederland (VGN).Dit betekent dus dat de VGNdit jaar 12 1/2 jaar bestaat.Ik heb deze vereniging ziengroeien van een gezelligheids-clubje eind jaren '70 tot eenzeer professionele verenigingzoals deze nu is. Hier is achterde schermen heel hard aangewerkt door alle bestuursle-den welke ik in mijn zittendeperiode heb zien komen engaan enhet nu zittendebestuur.Dit alles Pro-deo!.

Ook was het zo dat als er eenbestuurslid wegging of wildeaftreden dat er aan mij werd

gevraagd of ik nog iemandwist voor deze functie. Hetwerdmeestal aanmij gevraagdomdat ik door mijn commer-ciële-functie op elke gipskamerin het land kwam.

Ook had ik altijd een typischgezegde naar de persoon die ikvroeg: “ Ik had zo in gedach-ten”. Bedenktijd, nooit vangehoord, gewoon doen.Ik heb zo heel wat bestuurs-leden, nu nog zittend, binnenhet bestuur gehaald.

Eind vorig jaar stond mijnbesluit echter vast. Ik begonal een beetje tot de veteranenbinnen het bestuur te horen,daar kwam nog bij dat ik tij-densmijn zomervakantie vorigjaar met de veteranenziekte(Legionella) opgezadeld werd.Ik heb het licht van de hemelgezien, maar door alertheidvan mijn vrouw gelukkig opaarde gebleven!Toch werd weer gevraagd doehet nu nog 2 jaar dan heb je25 jaar vol gemaakt.Ik heb het nu 23 jaar gedaan,3 jaar als algemeen lid binnenhet bestuur en 20 jaar als pen-ningmeester. Een mooie tijdtoch, maar eigenlijk te lang.

Ook nu werd er weer ge-vraagd: “Had je al iemandin gedachten?”.Natuurlijk. Joris Ruhe.Jullie hebben hem nu zelf,unaniem gekozen.Het bestuur van de VGNheeft hemook al leren kennen.In de voorjaarsvergaderingwerd hij al als een opvolgernaar voren geschoven. Hijheeft een beleidsweekendmeegemaakt en ook mogen

aanzitten voor jullie bij bespre-kingen met de Unie Zorg enWelzijn, om alvast in de keu-ken te kijken wat er allemaalspeelt en HEEL belangrijkwat het allemaal gaat kosten.Hij is nu ongeveer een jaaringewerkt en kent het klap-pen van de zweep. Ik weetzeker dat hij het nog betergaat doen dan ik. Hij is eengedreven man en weet wathij doet. Alvorens Joris alleskan overnemen moeten ernog een paar formaliteitenbij de Kamer van Koop-handel en de Postbankgeregeld worden. Dit alleszal zijn beslag hebben op1 januari 2003. Tot die tijdkunnen alle declaraties bijmij worden ingediend.

Ommijn betoog af te sluitenwil ik toch graag nog een zaaknaar voren brengen.Eenpenningmeester blijft tocheen penningmeester en zalaltijd over geld blijven zeuren.Elk jaar zijn er mensen diehun contributie niet op tijdbetalen. Sommige bellen meteen grote mond als zij eengroter bedrag op hun accept-giro vinden of een aanmaningkrijgen.Ook dit jaar zijn het er weerzo’n veertig van de 334.Waarom toch? Iedereen krijgteen acceptgiro toegestuurdmet alles ingevuld, er hoeftalleenmaar een handtekeninggezet te worden. Lijkt voorsommige toch erg moeilijk.Zal het helpen als er eenmachtiging met de accept-giro meegestuurd wordt? Ikweet het niet want dan moeter nog meer gedaan wordenzoals naam, adres, postcode,

Afscheidsspeech van descheidende penningmeester

Door tijdgebrek tijdens de Algemene LedenVergadering ging mijnafscheidsspeech enigszins verloren, maar ik wil hem jullie niet onthouden.

>>

in ditVerband

20

Vere

niG

ingsN

ieuw

s woonplaats en ook nog eenhandtekening.Verder wil ik jullie vanaf dezeplaats heel hartelijk dankenvoor het vertrouwenwat jullieal die jaren in mij hebbengehad. Ik laat een financieel

niet onbemiddelde verenigingachter, al is het wel eens andersgeweest en moest de contri-butie fors omhoog.Geef dat vertrouwen ook aanJoris als nieuwe penning-meester.

Verder wil ik dank zeggen aanBram de Graaf (LUMC) voorde mooie afscheidsspeech endank aan alle leden ommijhet erelidmaatschap te geven.

Ton Dubois

Samenstelling van de

Opleidingscommissie

Na jarenlange inzet voor hetonderwijs aan gipsverband-meesters hebbenWout Holen Edwin van den Kloosterbesloten om te stoppen metde Opleidingscommissie.Zowel Edwin als Wout zijnvanaf de oprichting van deVGN betrokken geweest bijhet opleidingsgebeuren. Edwin(ook enige tijd voorzitter vande commissie geweest) stoptin de loop van 2003.Woutnam tijdens de ALV inUtrechtafscheid. Gelukkig blijftWoutde lessenm.b.t. prothetiseringverzorgen. Namens alle (ex)cursisten en de VGNbedanktvoor jullie jarenlange inzetaan de LOG.

Bij- en nascholing

De aangekondigde bij- ennascholing op 6 novembermoest helaas worden ver-plaatst naar voorjaar 2003.De toegezegde huisvestingwerd ingetrokken en alterna-tieven bleken niet acceptabel.Achter de schermen wordtgewerkt aan een doorstart.Concreet nieuws wordtz.s.m. bekend gemaakt.De volgorde van aanmeldingblijft van kracht. Tot nu toehebben zich 48 personenopgegeven. Dit betekend dater 2 scholingsdagen komen.De opzet was om de aankon-diging via de website en e-mailte verspreiden.We constateer-den echter dat veel leden geen

e-mail adres hebben door-gegeven aan de secretaris.Daarom is alsnog een directmail uitgegaan om iedereente informeren.Ook hier geldt:wie het eerst komt, die heteerst maalt. De berichtgevingvia e-mail gaat nu eenmaalveel sneller dan de gewonepost. Geef je e-mail adresdoor aan de secretaris!!!!!!!!!!

Taakinventarisatie

De Landelijke OpleidingGipsverbandmeester heeft allegipskamers in Nederland eentaakinventarisatie toegestuurd.Het doel is ommet behulpvan de gegevens de theorie-opleiding en het POB tekunnen bijstellen. Het is vangroot belang voor het heleopleidingsgebeuren dat elkegipskamer dit formulier invulten retourneert naar het Oplei-dings Instituut. Zonder jullieinbreng kan er geen goed beeldworden verkregen! Hoewelde inzendtermijn verstreken is,kunnen de nagekomen formu-lieren nog wel in het onder-zoek worden meegenomen.

LRVV

Het bestuur heeft een briefgeschreven naar de LRVVmethet verzoek omhet beroep vangipsverbandmeester te erken-nen als specialistische verpleeg-kundige vervolgopleiding.Dit verzoek wordt onder-steund door het OpleidingsInstituut, de NOV en deNVT. In oktober ontvingen

wij de reaktie dat het verzoekin portefeuille wordt gehou-den. De LRVV houdt zich ineerste instantie bezig met deuitwerking van acht andereverpleegkundige vervolgop-leidingen (oa.SEH, IC). In dezomer van 2003 neemt meneen besluit over onze aanvraag.

Actueel LOG- nieuws.

Op 24 september vond dediploma uitreiking plaats vande LOG 2000-O (elders indit blad). De 17 cursisten vande LOG 2001-O zijn alweerhalverwege de opleiding engaan zich de komende tijdbezighouden met hun prak-tijkonderzoek en externe stage.Inmiddels is de nieuwstelichting van start gegaan:de 18 cursisten van de LOG2002-O hebben de eerstecursusweken en toetsen eral op zitten.

Met vriendelijke groeten,

René van der Lugt,voorzitter OpleidingsCommissie

Vanuit de schoolbanken

<<

21


Cor Gersen

Congres Wondgenezing enWondbehandeling 200218 oktober 2002 te Rotterdam

Groeiende vraag

Het congres werd bezochtdoor ongeveer driehonderd-vijftig bezoekers bestaande uitspecialisten en anderen uit dezorgsector, met een directebetrokkenheid bij wondbe-handeling. Het ochtendpro-gramma bestond uit vier lezin-gen over de wondgenezing inhet algemeen. Prof. Hoviusschetste ons de huidige situatieovermetnamede conservatievewondbehandeling. Gezien degroeiende vraag door de ver-grijzende patiëntenpopulatieen het feit dat kennis en kundeover de moderne vochtigewondbehandeling nog nietoveral verspreid zijn, is hetnoodzakelijk dat deze kennismeer in de breedte ontwikkelden de patiënten multidiscipli-nair benaderdmoetenworden.Dhr. R. Legerstee nam ons inzijn lezing mee door de tijdlangsMagno, Aulus CornellusCelsus, Claudis Calu, Guyde Geruliac, Ambroise Paré,Lister en Koch met als uit-gangspunt dat de oorsprongvan moderne methoden inde wondbehandeling alleenmaar in ons eigen verledenkunnen worden gevonden.

De psychologische factoren

Dr. P.E. Price hield een presen-tatie over de psychologischefactoren in de wondbehande-ling. Zij benadrukte dat patiën-tenmet chronische wondenook in hun dagelijks leven veleveranderingen door moetenmaken. Deze veranderingenbevatten de echte lichamelijke

veranderingen, in geval vanopen wonden en de daarmeegepaard gaande symptomendie betrekking hebben op hunconditie. Ondanks deze ingrij-pende verandering is er nogweinig onderzoek gedaan naarde impact van deze verande-ring bij de individuele patiënt,met uitzondering van sub-stantiële brandwonden enmastectomiën.Het is moeilijkde psychologische processente definiëren die plaats vindenbij psychische aanpassing,veranderd lichaamsimago enhet opnemen van informatie.De kwaliteit van leven wordttegenwoordig uitgebreidonderzocht, maar bij dezepatiëntencategorie staatresearch nog in zijn kinder-schoenen. Mrs. R. Barlow,diëtiste, brak in haar presenta-tie een lans voor meer onder-zoek naar de relatie tussen devoedingstoestand van depatiënt en de wondgenezing.Zij verduidelijkte ons de gevol-gen van ondervoeding metbetrekking tot de vertraagdewondgenezing, langere zieken-huisopnames en complicaties.De essentie van haar verhaalwas dat planning net zobelangrijk is als het aanbiedenvan voeding.

Wondbehandeling met

laag vacuüm

Dr. K. Bosscha wist op ver-rassende wijze te vertellen overde gegeneraliseerde peritonitisen de open buik behandeling.De prognose van deze aan-doening ten gevolge van een

perforatie van het maagdarm-kanaal, postoperatieve naad-lekkage of geïnfecteerde necro-tiserende pancreatitis is slecht.Ondanks de vooruitgang blijftde sterfte van deze ernstig ziekepatiënten hoog. Er zijn tweemanieren van behandeling: degeplande relaparotomie en deopen buikbehandeling. Ingeval van deze laatst genoemdewordt de buik in tegenstellingtot de relaparotomie niet geslo-ten, maar afgedekt met eenoperatie-foli, waarin drainsworden gelegd en waaraanmet laag vacuüm continuwordt gezogen. Dagelijks kanbij deze behandeling de buikgeïnspecteerd en gereinigdworden. De mortaliteit en demorbiditeit blijven erg hoog.De nadelen zijn fistels ennabloedingen en de proble-matiek rond gigantischewond-breuken vergt veel chirurgi-sche aandacht.Dr.W.A. Bleeker vertelde overde vacuüm assisted closuretherapie (VAC-therapie) bijde behandeling van gecom-pliceerde openbuiken. Dit iseen relatief nieuwe methodeom laparotomie-wonden te

behandelen. Het maaktgebruik van een polyurethaanspons die luchtdicht wordtafgesloten nadat het op dewond is gelegd. Nadat despons onder 120mmHg drukis gebracht worden alle wond-sappen en eventuele (dunne)fistelsappen afgezogen.Hierdoor nemen de contami-natiegraad en het oedeem af,terwijl er toch granulatieweef-sel ontstaat door stimulatievan neo-angionese.Daarnaast wordt door hetvacuüm de wond kleinerwaardoor zowel mechanischeals biologische factoren dewondgrootte reduceren.

Het cosmetisch aspect

Na de lunch een drietal pre-sentaties over de behandelingvan littekens. Dr.F.B. Niessensprak over de oorzaak en debehandeling van littekenhy-pertrofie. Een teveel aan col-lageen productie tijdens dewondgenezing waardoorhypertrofie en keloïden ont-staan, levert voor de patiëntcosmetische en functioneleproblemen. Een duidelijkeoorzaak en derhalve een

In de Cruise Terminal, gelegen aan de Maas op de Kop van Zuid in de ruimeen goed geoutilleerde locatie, organiseerde Cappetti Events i.s.m. de StichtingWondgenezing en Wondbehandeling, het Ikazia Ziekenhuis, het MedischCentrum Rijnmond-Zuid en het Erasmus MC het congres Wondgenezingen Wondbehandeling.

>>

22

in ditVerband

goede therapie ontbreken totop heden. Als behandelingworden vaak interlesionalecorticosteroïdinjecties toege-past en wordt siliconenappli-catie gebruikt al dan niet incombinatie met drukkleding.Als wordt gekozen voor exci-sie, is het belangrijk dit te

combineren met corticoste-roïden om recidieven te voor-komen. Dhr. E.M. van derVelden trakteerde ons op eenbevlogen manier zijn verhaalover dermatografie, een behan-delingsmethode ter verbete-ring van post-chirurgischehypertrofische littekens.Dermatografie levert goederesultaten op met/of zonderkenacort en/of kleurstofpig-menten die d.m.v. injecterenin en rond het littekenwordeningebracht. Getuigen hiervanwarenmeerdere overtuigendeillustraties. Dr.N.S.Moiemenpresenteerde ons het gebruikvan IntegraDermal Regenera-tion Template voor de recon-structie na brandwonden en

ook reconstructieve plastischechirurgie en traumata.Weefselonderzoek van de sta-dia van vascularisatie werdenbesproken. Volledige vascula-risatie gebeurde in vier weken.Ook werd de dermal regene-ration Template als dragervoor haarfollikels besproken.

Een workshop

Na deze theoretische sessieswerd er een workshop georga-niseerd door de firma Johnson& Johnson. Hierin werd deVulnometer, een handigapparaat voor het aflezen vande wondbehandeling, uitge-legd. Maar hierover meer ineen volgende editie. Ook dewerking van Promogran, een

steriele, gevriesdroogdematrixmet de componenten colla-geen en geoxideerde gegene-reerde cellulose. Het bindt eninactiveert deMMP’s, die vooreiwitafbraak verantwoorde-lijk zijn. Chronische wondenblijven in deze fase van afbraakhangen. Promogran helpt dewond met behulp van degroeifactoren door deze faseheen.

Al met al een erg leerzame dagdie volgend jaar waarschijnlijkeen derde vervolg zal krijgen.

Cor Gersen

Symposium “De diabetische voet:een multidisciplinair probleem”

Het symposium werd georganiseerd door “van Well Cosultancy” en vondplaats in Maarssen op dinsdag 19 november 2002.

Onder de deskundige leidingvan Drs. M. van Putten,podotherapeut, sprakenMw. J. Nouwen, diabetischverpleegkundige/wond-specialist verbonden aan deDiabetische Voetkliniek vanhet Universitair ZiekenhuisAntwerpen,Dhr. J.R.Wijma,gipsverbandmeester uit hetLeids Universitair MedischCentrum en Dhr. E.S. Man-ning, gipsverbandmeester uithet Twenteborg Ziekenhuiste Almelo.Het evenement werd geor-ganiseerd voor gipsverband-meesters en podotherapeutenen er waren 95 deelnemers,waarvan 10 gipsverband-meesters en 85 podothera-peuten. Dhr J.R.Wijma is

er in zijn presentatie zeker ingeslaagd ons alle ins en outsomtrent de neuropatische ende neuro-ischemische wondaangaande de diabetischevoet te vertellen opgesierdmet de meest indrukwek-kende plaatjes die er in zijnverzameling te vinden waren.

Mw. Jo Nouwen brachtgedurende de dag tweepresentaties ten gehore.De eerste handelde over defysio-pathologie van de dia-betische voet en de daarmeesamenhangende specifiekebenadering voor wat betreftde behandeling in het alge-meen en de wondzorg in hetbijzonder. In haar tweedepresentatie werd ruim aan-

dacht geschonken aan dediabetisch voetenkliniek, demultidisciplinaire aanpak ende rol van de podotherapeuten de gipsverbandmeesterdaarin.

Dhr. E.S. Manning sprakover de oorzaken van eendiabetisch ulcus, de wond-zorg en drukreductie en -verdeling met behulp vande Total Contact Cast endeMabal-schoen.

Het middagprogrammawerd verder opgevuldmet twee workshops vande firma’s Convatec enColoplast, waarin de werkingvan meerde producten aan-gaande de moderne wond-

behandeling werd uitgelegden bij welk type wond welkproduct het beste toegepastzou kunnen worden.

Een ontmoeting met andereleden van hetmultidisciplinairteam omtrent de diabetischevoet heeft menig uitwisselingvan gedachten gegeven, watzeker een meerwaarde heeftgehad!

Het symposium werdgesponsord door Coloplast,Convatec, Johnson &Johnson, Medical Leatheruit Drunen enWPBPodepotWeijer uit Veldhoven.

<<

23



Jan Cees Reijnders

Administratieve handelingen worden door menig collega nogal als lastig ondervonden. Het ontneemttijd voor de zorg rondom de patiënt. Tijden veranderen. Vroeger verwees de dokter een patiënt naar umet de mededeling de door hem gevraagde immobilisatie aan te brengen. Kreeg u erg veel patiëntendanwerd dit aangekaart bij de leiding of bij de dokter en werd de aanvraag voor een collega gipsverband-meester meestal wel gehonoreerd. Als de gipskamer te krap werd kon u niet altijd op begrip rekenen.Van budgettering was toentertijd niet of nauwelijks sprake. Om de situatie te staven is het in zo’ngeval normaal dit met collega’s te gaan vergelijken. Maar wat gaat u op zo’n moment vergelijken?Verrichtingen? Patiënten? Vloeroppervlakte? Zuiver gipstechnische verrichtingen? Ook hier is weersprake van eigen interpretatie van regels van het College Tarieven Gezondheidszorg (CTG). Resumé:er diende duidelijkheid te komen om dezelfde waarden te gaan vergelijken en ervoor te zorgen datalle instanties dezelfde normen en waarden kennen en gebruiken.1

Verrichtingen

Allereerst diende de VGN eencommissie in te stellen die deverrichtingen inventariseerde.Deze commissie is een samen-werking aangegaan met deStichting Centraal BureauVerrichtingenbestanden(CBV).3 Dit bureau inventa-riseert alle verrichtingen perberoepsgroep en ordent dezevolgens een bepaald herken-baar patroon. Vervolgens volgtimplementatie in het automa-tiseringssysteem BAZIS. Hetgrote voordeel van samen-werking met het CBV wasvooral het opschonen van desystematiek die in Nederlandtot dan toe werd gehanteerd.In de ziekenhuizen werden enworden vooral de 03 groep(medische verrichtingen) en 67en 68 groep(kunst- en hulp-middelen) gebruikt. De 67en 68 groep wordt door iederziekenhuis verschillend inge-deeld en gelabeld, hetgeennatuurlijk vergelijk op lande-lijk niveau bemoeilijkt.

De verrichtingen van

de gipsverbandmeester

De 80 coderingOnze beroepsgroep heeft voorde verrichtingen op het ver-richtingenformulier nummer80 gekregen, gevolgd door deXX, YY, en Z posities.2 Decommissie heeft bepaald, datdeze posities staan voor ach-tereenvolgensMethodiek,

Anatomische lokalisatie enTechniek.1. In deMethodiek geeft de

eerste X weer de soort ver-strekking, zoals immobili-satie, zwachtelverbanden,partieel immobiliserendeverbanden, orthesen enmeer. De tweede X geeftbinnen de eerste X vers-trekkingweer een onderver-deling, zoals bijvoorbeeldbij immobilisatie spalk,circulair of andere metho-dieken.

2. De YY’s, die staan voor deAnatomische lokalisatie deeerste Y voor bijvoorbeeldde onderarm, de tweede Yvoor de lokalisatie op dieonderarm, zoals volair,ulnair, etc.

3. De lokalisatie Z staat voorde Techniek, die op zijnbeurt weer is onderverdeeldin de letters A tot enmet Z.Zo staat A voor aanleggen,V voor verwijderen en zohebben alle technieken voorde betreffende immobilisa-tie een eigen letter.Op deze wijze zijn alleverrichtingen die door deNederlandse gipsverband-meester worden gedaangecodeerd. Nog jaarlijkswordt deze lijst geoptima-liseerd en aangevuld metnieuwe technieken.

De 68 coderingBehalve de verrichtingen die

volgens de 80.XX.YY.Z geco-deerd worden, bestaat onzedeclaratie uit nog een tweetalitems.De eerste is het materiaalwat voor onze verrichting isgebruikt. Hierbij is door decommissie en het CBV beslo-ten tot het gebruik van de 68codes, die tot dan toe voorverrichtingenwerden gebruikt.Alle materialen hebben hierineen plaats verworven, zoalsbijvoorbeeld 680001 voor hetgips (CaSO4.2H2O).

De financiële afwikkeling

Het laatste belangrijke blok ophet declaratieformulier is definanciële afwikkeling van deverrichting. Hierbij is bewustgekozen voor loskoppeling vanverrichting en de declaratiezelf. Het voordeel hiervan isde keuze van de gipsverband-meester voor sec een tellingvan de verrichting in gevaler sprake is van materiaal- oftechniek falen. In geval vanmultipele verrichtingen ineen zitting kan daardoor weergekozenworden voor 1,5maalhet tarief dat geldt voor deenkelvoudige verrichting bijeen gelijk verrichtingentarief;bijvoorbeeld 2 circulaire onder-armgipsen vallen beiden intariefgroep C012, wordt nudus 1,5 maal het tarief vanC012, is 1,5 maal Euro 63,-.In geval van verschillendetariefgroepen wordt de tarief-

groep gehanteerd met hetlaagste C nummer. We ziendit bijvoorbeeld indien bij eenpatiënt een fixateur externewordt verwijderd, waarna eenbovenbeengips wordt aange-legd. Voor de externe fixateurwordtC009 vergoed, terwijl uvoor het bovenbeengips C012zou kunnen declareren. In ditgeval mag alleen C009 gede-clareerd worden. Jaarlijks wor-den deze C coderingen quaprijs aangepast door het CTG(tabel 1).

CTG-codes

De 80 codes van het CBV/VGNzijnweer gekoppeldmetandere coderingsystemen diede gezondheidszorg kent zoalsde CTG-codes. Verdiepingin deze codes bracht de com-missie weer tot contact leggenmet het CTG. Bij de diversevergaderingen tussen hetCTGen de VGN, brachten velenveranderingsvoorstellen naarvoren, die meegenomen zou-den worden in het aangepastevergoedingensysteem.

C008 euro 288,-

C009 a 144,-

C010 a 109,-

C011 a 80,-

C012 a 63,-

C014 a 40,-

C015 a 31,-

Tabel 1: CTG tarieven

>>

24

in ditVerband

Helaas is tot op heden nogweinig van de door onsgedane voorstellen terug tevinden. U kunt dus nogsteeds vreemde tenaamstel-lingen van vergoedingentegenkomen in het declara-tiestelsel.

Registreren met CBV

Helaas is het nog niet zo dater inNederland één coderings-systeem is voor de gipskamer.Derhalve blijft er discrepantiebestaan tussen het CBV enhet CTG systeem. Daar deoverheid rekent met de uit-komsten van de CBV code-ringen, zoals de VGN datmet hen is overeengekomen,blijft het zaak voor een iederom bij zijn of haar ziekenhuisaan te dringen om de diverseautomatiseringsbedrijven overte halen om te gaan registrerenmet het CBV systeem. Zoalseerder gemeld is het dan pasécht mogelijk om alle cijfersover één kam te scheren.

College van

Ziekenhuisvoorzieningen

(CvZ)

Een van de instanties die wer-kenmet verrichtingen volgensde CBV telling is het CvZ.Bij aanvraag tot nieuwbouwdient een ziekenhuis onderandere de verrichtingen teoverleggen.4 In het geval vande gipskamer leidt dit tot devolgende parameters:• 3000 tot 3500 verrichtin-

gen per behandeltafel• 24 m2 vloeroppervlakte

voor de eerste (3000 ver-richtingen) behandeltafel

• 12 m2 vloeroppervlaktevoor iedere volgendebehandeltafel

• 12 m2 kantoor/adminis-tratie ruimte

• 15 m2 technische ruimte• 8 m2 doucheruimteIn het algemeen geldt binnende VGN, dat 1 gipsverband-meester ongeveer 4500 ver-richtingen per jaar voor zijn

of haar rekening neemt. Eenen ander afhankelijk van dezwaarte en soort van de ver-richtingen en patiëntenpopu-latie. Andersom gesteld zou1 gipsverbandmeester derhalvede beschikking moeten heb-ben over 1,5 tafel om aan deverrichtingen te kunnen vol-doen! Zoals uit bovenstaandvoorbeeld blijkt, is het dus weldegelijk zinvol om op eengoede manier te registreren.Er zijn praktijkvoorbeeldente over waarin gipsverband-meesters of hun ziekenhuisaangeven geen goede registra-tie te hebben bijgehouden.Wel wordt in deze voorbeel-den de enorme werkdruk aan-gegeven, die zij hebben endat er diverse specialisten ofmultidisciplinaire spreekurenin de nabije toekomst zullengaan komen.

Registratie van

alle verrichtingen

Veel collegae wijzen op deafdeling patiëntenregistratie,van waaruit al het cijfermate-riaal moet komen. Echter veelinstellingen registreren of alleenpatiënten, of alleen betaaldeverrichtingen.Hetmag in zo’ngeval duidelijk zijn dat dezecollega’s minder verrichtingenscoren dan dat zij in werke-lijkheid gedaan hebben. Eengroep verrichtingen die vaakniet worden geregistreerd zijn:hechtingen verwijderen, gipsverwijderen, elastische kousen,gipscontroles en nog enigeandere niet betalende verrich-tingen. Deze verrichtingenbestaan wel in het CBV sys-teem, maar niet in het CTG-systeem; deze dienen door deinstellingen middels 0 code(alleen telling) te worden aan-gemaakt. Op jaarbasis vormendeze verrichtingen een consis-tent deel van alle verrichtingen.

Registratie leidt tot

beheersmanagement

Uit bovenstaand verhaal blijkt

dat registreren wel degelijkeen vast bestanddeel van onsdagelijks werk moet zijn.Registratiemoet niet alleen uithet oogpunt van personeels-management of nieuwbouw,ook voor beheersmanagementis het van grote waarde.Landelijke normering van kos-ten en tijd per product zorgenervoor dat budgettechnischgefundeerde uitspraken gedaankunnen worden op iedergewenst tijdstip.Noodzakelijk hiervoor isinzicht hebben in en eenpunctuele administratie dooralle personeelsleden van degipskamer. Invoering van dedagelijkse data in een geauto-matiseerd database programmais onontbeerlijk. Komendvan een systeem dat werd bij-gehouden in een boekje, vroegikmij al snel af of één en anderniet eenvoudiger en overzich-telijker gemaakt kon worden.Binnen het oude DOS sys-teem was daarvoor het Lotus1-2-3 data base programmabeschikbaar. De basis werdgelegd voor een geautomati-seerd budget systeem voor degipskamer verrichtingen.Tot op heden wordt dit sys-teem steeds verder geoptima-liseerd, up-to-date gehoudenen door diverse gipsverband-meesters in het land gebruikt.Vragen over het uitgavenbeleiddoor anderen kunnen op eenadequate wijze beantwoorden gepareerd worden, onder-bouwd door dit systeem.

Het systeem

Het huidige systeem draaitonder Excel vanMicrosoft’sOffice. Horizontaal wordenalle verrichtingen, patiëntenvan de diverse afdelingen enpoliklinieken en materiaal-soorten separaat geteld;verticaal alle verrichtingen,patiënten en materiaalsoor-ten per dag. In een apartesectie wordt budgettechnischgekeken naar: uitgaande kos-ten en tijds-investeringen.Hetgehele systeem kijkt ook naarde totale telling per maand,per kwartaal, per halfjaar enper jaar.

J.C. Reijnders, gipsverbandmeesterFlevo-ziekenhuisHospitaalweg 11315 RA Almeree-mail: [email protected]

Literatuur1. Cleyndert, G., Kempen de Witte, L.van, Gipskamerverrichtingen en Automatisering, In dit Verband, 1991; 5.2. Engel, J., Verrichtingen in de Gipskamer, In dit Verband,1994; 2.3. CBV, codeboek Gipskamerverrichtingen, 1991 e.v.4. CvZ, Bouwkundig functionele maatstaven t.b.v.nieuw-bouwplannen voor poliklinische behandeling in eenalgemeen ziekenhuis, rapport 0.63, 1996 e.v.

<<

25


In 1976 kwam Rik naar hetOnze Lieve Vrouwe GasthuisteAmsterdamomde opleidingte volgen tot gipsverbandmees-ter. Bovendien zou hij collegaVerwaayen, hoofd gipskamer,opvolgen diemet pensioen zougaan. Aangezien Rik opgeleidmoest worden en er geengediplomeerde gipsverband-meester aanwezig was, bleefcollega Verwaayen na zijnpensionering nog een jaarwerken om Rik op te leiden.Rik kwam terecht in een kli-niek die hoog aangeschrevenstond wat betreft de wervel-kolomchirurgie en vooral debehandeling van de scolioses.Voor de theorielessenmoest hijnog naar Nijmegen en laternaar Geleen.

In zijn beginperiode kwamende eerste kunststofverbandenop de markt, wat een helerevolutie was. Op dat gebiedis er in de periode dat hij gips-verbandmeester was ook heelwat verbeterd tot de verbandendiewij nu tot onze beschikkinghebben met een diversiteitaan kleuren.Als gipsverbandmeester heeftRik veel collega’s opgeleid, diedaarna elders in het land zijngaan werken. Vele collega’shebben ook bij hem stagegelopen. Velen zullen zich nogwel herinneren hoe hij “mees-terlijk “ het gipsmes hanteerdebij het aanleggen van corsettenen hoe zij zelf hebben gezweetom deze techniek meester teworden.

In zijn periode zijn er nieuweruime gipskamers in gebruikgenomen welke voorzienwerden van diverse afzuigap-paratuur.Daar er veel corsetten op deRissertafel aangelegd werden,waarbij altijd de patiënt over-getild moest worden heeft hijeen speciale corsettentafel latenontwikkelen welke in hoogteverstelbaar is en waarbij hetbed onder de corsettentafelwordt gereden en er niet meergetild hoeft te worden. De“Kuipertafel”.Voor het geval u nog nietweet wat voor collega er metde OBU gaat:* Hij was een rustig persoon,

die zich niet liet opjagen.Hij ging altijd te werk inzijn eigen rustige tempo.

* Je moest het wel erg bontmaken bij Rik om hemecht kwaad te krijgen.

* Zijn geduld kon ook erg vergaan zeker bij ondankbareof agressieve patiënten..

* Soms helemaal in trancetijdens zijnwerkzaamheden.

* Als vertegenwoordigersmeteen nieuwproduct kwamenwilde hij eerst weten wat deprijs was, voordat ze verdergingen praten over hetproduct.

* Was nog wel eens behou-dend bij sommige verrich-tingen.

* Kon vaak uitgebreid ietsuitlegen aan collega’s, artsen,patiënten of begeleiders.

U ziet……. Rik is een bij-zondere collega.

Na 26 jaar werkzaam te zijngeweest als gipsverbandmeesterheeft hij op 5 september tijdenseen druk bezochte receptieafscheid genomen van hetOLVG om te gaan genietenvan de OBU. Tijdens dezereceptie waren er ook vele

collega’s uit de regio en oudleerlingen aanwezig.Hij hoeft nu niet meer dage-lijks met de trein van Hoornnaar Amsterdam, geen viezehanden meer van het gipsenen hoeft geen gezeur vanpatiënten, collega’s en artsenmeer te aanhoren.Hopelijk kan Rik terugzienop 26mooie, bijzondere jarenals gipsverbandmeester.

Hans Hageman,collega en oud leerling.

Hans Hageman

Rik Kuiper neemt afscheidals gipsverbandmeester

in ditVerband

26

Het is vrijdag 24 mei 2002om 8.00 uur in de ochtend,als wij klaar staan om te ver-trekken naar Nairobi Kenia.Deze keer gaan wij( MarjaRutten verpleegkundige A)en (Henri Severijns gipsver-bandmeester/OK verpleeg-kundge orthopedie)op uit-nodiging van Dr.de Haasvan Dorsser(orthopaedischchirurg) op reis om tweeweken in een orthopaedischekliniek te werken in KikuyuKenia.Onze koffers en rugzakkenzitten vol met spullen en ver-bandmiddelen voor het zie-kenhuis aldaar en van te vorenis een container met allerleiverbandmiddelen,medicijnen,soft goods voor de gipskamer,OK instrumentarium en veelgips en kunststofmaterialenopgestuurd.Dr. de Haas van Dorsser gaatvoor de 3e keer naar deze kli-niek en heeft inmiddels eenhechte band opgebouwdmetde mensen van de kliniek.Henri gaat voor de tweedekeer mee, ook hij gaat naarbekend terrein, demensen zijnhem zeker niet vergeten, zelfspatiënten herkenden hemnog.Marja gaat voor de eerste keermee en is erg benieuwd naarwat haar te wachten staat.Als voorbereiding op dezereis hebben wij een visummoeten aanvragen, een reeksinjecties gehad en slikkenwij allen de voorgeschrevenmalaria tabletten.De vlucht gaat voorspoedigen 8 uur later landen wij inNairobi in Kenia, een vrijgrote luchthaven met veelvergane glorie, oude houtenbalies en interieur.

Wij wachten daar ongeveerongerust een uur op de direc-teur van de kliniekDr.Murilaen Dr. Bertram vanuit de ver-enigde staten (beiden ortho-paedische chirurgen) en wor-den van harte welkomgehetendoor enkele personeelsledenvan de kliniek die speciaal naarde luchthaven zijn gekomen.In een busje van de kliniekworden wij in 5 kwartier vanNairobi naar Kikuyu geredenen komen wij het bewaakteterrein van het K.O.R.CKikuyu Orthopaedic Reha-bilitation Centre binnen.Dag en nacht wordt het ter-rein bewaakt, door mensenvan deMasai, die gewapendzijn met handgemaakte pijlen boog en worden wij ondergebracht in het gastenverblijfvan de kliniek.

Op het terrein bevinden zichmeerdere gebouwen (zoalspaviljoenen), allemaal in dezelfde stijl gebouwd.De afdeling fysiotherapie,administratie, poliklinieken,waaronder de rontgen, labo-ratorium en orthopaedischinstrument makerij bevindenzich op de begane grond ende verpleegafdelingen ende operatiekamers, 2 stuksbevinden zich allen op deeerste etage.Alle gebouwen worden metelkaar verbonden door loop-paden, die uitermate geschiktzijn voor bedden en rolstoelen.Alles wordt omgeven dooreen prachtige natuur engewassen en bloembollen diede mensen zelf verbouwen,om zo de kosten te kunnendrukken.De dag begint hier vroeg,

opstaan, ontbijten en dage-lijks een korte kerkdienstmet voornamelijk personeelvan de K.O.R.C.Erwordt enthousiast gebeden,gezongen en geklapt. Mochtje al humeurig zijn dan is datna dit ritueel gelijk over.Iedereen is blij en vriendelijken dagelijks schudt menelkaar de hand, ook het per-soneel onderling, dit schepteen zeer hechte band.

Hierna wordt er visite ge-lopen langs alle patiëntenwaarbij verscheidene dicipli-nes vertegenwoordigd zijn.Te denken valt dan aan hethoofd van de verpleegafdeling,de fysiotherapie, ergotherapie,docente voor het algemeenonderwijs, gipsverband-meester, orthopaedischinstrumentmaker en ortho-paedisch chirurgen.

Tijdens het visite lopenwordenalle recente röntgen foto’sbekeken en besproken en hetverdere beleid doorgenomen.Drie dagen in de week wordter geopereerd en twee dagen inde week wordt er polikliniekgehouden.De wachtruimte voor depoliklinieken bestaat uiteen veranda met een afdak;dat kan natuurlijk met dezetemperaturen, daar het over-dag nooit koud is.In de wachtruimte die vaakerg vol is heerst een gemoe-delijke sfeer. De mensenwachten geduldig, niemandis luidruchtig.

Voordat het poliklinieken-spreekuur daadwerkelijkbegint komt de dominee

(een zeer indrukwekkendeman die tijdens de dienstabsoluut ieders aandachthoudt) de drukke wacht-ruimte binnen om eenkorte dienst te houden.Voorzien van een kleinegeluidsinstallatie en micro-foon spreekt hij de patiententoe en vraagt hij de zegen vande heer voor een ieder dieaanwezig is.Er worden per dag ongeveer80 patiënten gezien, zijkomen van heinde en veren zijn vaak al erg langonderweg, soms wel eendag of langer, kinderenworden op de rug gedragen.De patiënten komen vaakblootvoets met alle gevolgenvan dien.De poli duurt tot dat ieder-een is bekeken. Opvallendis dat bij iedere patiënt eenzorgvuldig lichamelijkonderzoek plaatsvindt,waarbij alle klachten aanbod komen.Dit gaat allemaal in eenuiterst vriendelijke sfeer.De meeste oudere patiëntenverstaan geen engels en duswordt het swahili of masaidoor de assisterende verpleeg-kundige zonodig in hetengels vertaald.Afspraken voor een eventueleoperatie, lab en röntgen wor-den nog diezelfde dag gedaan.Voor de patiënten die nietgenoeg draagkrachtig zijnwordt een regeling getroffenen springt de presbyteriaansegeloofsgemeenschap bij.Er is geen ziektekosten-verzekering of iets dergelijks.

Het teamdat de ene dagwerk-zaam is op de polikliniek,

Marja Rutten van DiemenHenri Severijns

Reisverslag van eenwerkbezoek in Kenia

Verslag van onze reis naar Kikuyu Orthopaedic Rehabilitation Centre inKenia,een missionaris ziekenhuis ondersteund door de presbyteriaanse kerk.

>>


27

werkt de volgende dag op deoperatieafdeling, zo heeftiedereen een dubbele funktieen taken, zeer afwisselend enmet veel enthousiasme.Voor Henri is het een pleziervan jewelste, hij opereert inhet Kennemer Gasthuis ookmet Dr. de Haas van Dorsserbij alle specifieke groteorthopaedische ingrepen.Hij heeft daar ook enkeleoperatieve ingrepen samenmet Dr. de Haas van Dorsseren Dr. Bertram gedaan.Een belangrijk detail is datvoordat de daadwerkelijkeoperatieve ingreep start er eersteen gebed op de OK wordtgedaan samen met de patienten het hele OK-team.Veelal wordt er met spinaalanesthesie gewerkt. Er wordtdoor gewerkt totdat het heleOK-programma gedaan is, in-dien nodig tot laat in de avondzonder blikken of blozen.Aan eventuele financiele ver-goeding denkt men niet ineerste instantie omdat allesgebeurt vanuit de overtuigingvan het geloof en vanuit hethart.Een fantastische en warmeervaring, welke moeilijk teomschrijven valt.In het hele complex kent ieder-een elkaar en op de verpleeg-afdeling wordt de patientmeestal bijgestaan door eenfamilielid.Vader, moeder, broer, zus, opaof oma verzorgen de patiëntengrotendeels, zij verblijvenveelal op hun bed en gaan zover mogelijk wandelen in detuinen rondom de kliniek.Als gipsverbandmeester enassisterende operateur (Henri)kan je enorm veel doen.Veelal heb je te maken metpatiënten die in aanmerkingkomen voor redressiegipsen,amputatiegipsen, immediatefitting, korsetten,gipsbroekenen allerlei fracturen.Deze patiënten met vaak demeest vreselijke aandoeningenaan het bewegingsapparaat

variëren van jong tot oud.Bepaalde indicaties zie je inEuropa niet meer!Men is dol op kunststofgipsenvoor met name de grotereapplicaties.Wanneer je daar bent en menweet dat je kunststofgips meehebt dan lijkt het net als bijons, dat je een behoefte schept.Het is schrijnend hoeveelkinderen met verouderdebrandwonden en klompvoeteneen operatieve ingreepmoetenondergaan omdat er primairgeen behandeling is gedaan.Na een relatief eenvoudigeingreep kunnen sommigekinderen na lange tijd weerlopen.De klinische gipsen worden inde kliniek bij de patiënt op hetbed aangelegd.In de polikliniek is een apartegipskamer die door ons verdervoorzien is van de benodigdematerialen.Een gipszaag en een hoog-laag tafel is gelukkig aanwezig.Verder is er een polstermate-riaal dat naar onze begrippenniet voldoet en zijn niet allegipszwachtels in de diversematen aanwezig, of heel breedof super klein.Trikot kousen onder het gipszijn nog steeds aanwezig namijn vorig bezoek en al gauwblijkt dat dit een hot item isom te veranderen.De kunststofgipsverbandenkennen zij allen, maar ishelaas niet voor handen.In deze twee weken heeftHenri vooral de gipsverband-meester geïnstrueerd en bege-leid en zowel op de poli alsop de operatiekamer de gips-kamers zo gereorganiseerd datzij doelmatiger funktioneren.

Marja heeft vooral gekekenwat er eventueel aan zorgverbeterd kan worden en water nodig is om die verbeterdezorg te leveren.Ook heeft zij zich bezig gehou-denmet de direkte verpleeg-kundige zorg en dan met

name de wondverzorging.Het niet aanwezig zijn vanbijvoorbeeld unitulle of sof-ratulle is maar een klein voor-beeld.Nadat de meegebrachtevoorraad verbruikt was, washet maken van vaselinegazende gewoonste zaak van dewereld.Er is in het ziekenhuis eengroot gebrek aan bijna alles.De bedden zijn oud en ver-sleten, zo ook de matrassenen het beddengoed.

Er zijnmaar enkele rolstoelen,nauwelijks adequaat verband-materiaal of bloeddrukmetersen ga zomaar verder, maaraan kennis en enthousiasmeis er geen gebrek.Op de operatiekamers zijnnu steriele gazen in kleinerematen aanwezig, maar voorde grotere maten krijgen wijopnieuw gesteriliseerde gazen,ongeloofelijk toch!

Het disposable materiaal datwij gebruiken zouden zij nogvelemalen kunnen gebruiken.Denk maar eens aan de loop-zolen, zij lopen daar gewoonop hun gips met of zonderzool.De stichting “Youth CareFoundation” en Dr. de Haasvan Dorsser willen wij be-danken dat zij dit mogelijkvoor ons hebben gemaakt.

Tevens bedanken wij devolgende firma’s Johnson& Johnson, 3M, Smith &Nephew, Genimedical,Lohmann Rauscher, collegaevan de omliggende kliniekenvoor het verstrekken van debenodigde materialen en tenslotte het Kennemer Gasthuisvoor de bijzondere verlof-dagen.Voor ons was dit een onver-getelijke ervaring en zekereen grote uitdaging ommetelkaar te zorgen dat zij het inde nabije toekomst wat beterzullen krijgen.

Marja Rutten van Diemen,Verpleegkundige A KennemergasthuisHenri Severijns,Gipsverbandmeester en assisterende OK-verpleegkundigee-mail: [email protected]

Door diverse gipskamers inde regio worden er inmiddelsveel materialen verzameld dienog bruikbaar zijn voor dezekliniek in Kikuyu.Indien er nog suggesties zijnommee te denken stellen wijdat zeer op prijs.In de toekomst zullen wijindien mogelijk een vervolgaan ons werkbezoek geven.

29


Soms kan wondbehandeling een uitzichtloze situatie worden voor zowelpatiënt als hulpverleners. Bij patiënten met diabetes mellitus kan herhaaldeinfectie en slechte doorbloeding de wondgenezing ernstig in de weg staan.Deze casus laat zien hoe de vacuümtherapie kan bijdragen aan het op gangbrengen van de genezing van een necrotiserende amputatiewond bij eenpatiënt met diabetes mellitus.

Een veel voorkomende enernstige complicatie bij dia-betes mellitus is het diabetischvoetulcus. De behandelingvan het diabetisch voetulcusis gericht op de etiologischefactoren en bestaat uit druk-ontlasting, circulatieherstel,infectiebestrijding, wondver-zorging en normalisering vande bloedglucosewaarde. Doelvan de behandeling is in eersteinstantie het behoud van devoet. Wanneer de infectieechter al te ver is gevorderd ener sprake is van osteomyelitiszal het aangetaste botgedeeltein sommige gevallen moetenworden geamputeerd. Helaaskunnen postoperatieve com-plicaties een voorspoedigewondgenezing daarna in deweg staan. Aan de hand van devolgende casus wordt duide-lijk op welke wijze de VACtherapie in deze situatie eenbijdrage kan leveren aan dewondgenezing.

Casus

In september 2001 werd een70 jarigeman opgenomenmeteen diabetische voet.Meneer issinds 1990 bekend met dia-betes mellitus en gebruiktedaarvoor insuline. Bij opnamewas de linker hallux necrotischen had de patiënt ernstigerustpijn in de voet. Er werdconservatief behandeld metintraveneuze antibiotica.Duplex onderzoek toondeernstig vaatlijden in het linker-been vanaf de arteria femoralis

communis tot enmet de voet.Er waren verder geen recon-structievemogelijkheden. Eenstenose in de arteria iliaca werdmet succes gedotterd. Dhr.Pietersen werd na ongeveer5 weken ontslagen.Een maand later werd hijopnieuw gedurende een weekopgenomen dit keer in ver-bandmet ontregelde diabetes.In december volgde een spoed-opname vanwege gangreenvan de hallux. Er werd eenoperatie uitgevoerd waarbij degrote teen werd geamputeerd.Dit was helaas niet het eindvan de behandeling wantbegin januari was opnieuwacute opname noodzakelijkvanwege gangreen aan de voor-voet. Er werd weer gestartmet antibiotica iv. Een pogingom toch een bypass aan teleggen bleek niet haalbaar doorde slechte conditie van devaten. Er volgde een onder-beenamputatie.Ernstige wondrandnecrosemaakte het drie weken later

noodzakelijk om over te gaantot een bovenbeenamputatie.Ook nu traden na enige tijdweer problemen in de wond-genezing op. De wondrandenweken van elkaar en de wondwas ontstoken. Vanwege deslechte algehele gezondheids-toestand en de geringe kansop succes in verband met degestoorde microcirculatiewerd niet gekozen voor eenchirurgisch wondtoilet.

Wondbehandeling

Dewondbehandeling bestondin eerste instantie uit spoelenmet NaCl 0.9% en afdekkenmet droge gazen. Beginmaartwerd de wondconsulent bij dewondverzorging betrokken.Op dat moment was de wondvoor het grootse gedeelte open.Alleen in het midden raaktende wondranden elkaar overongeveer 2 centimeter. Dit‘bruggetje’ liet later spontaanlos. De wond rook sterk en deranden waren bedekt met eenzwarte necrotische korst.

Casus: vacuümtherapie bij eenproblematische amputatiewond

Drs. A.S.P. Adelerhof

23 april

8 april

25 maart een poly-urethaan spons

>>

30

in ditVerband

Het wondoppervlak wasgeheel bedekt met een laaggeel/bruin vervloeide necrose.De wond en de omgevingdaarvan waren pijnlijk bijaanraking. Op advies vande wondconsulent werd dezwarte necrose verweekt metNovuxol en werd gestart metMetronidazol spoelingen omhet geurprobleem te bestrij-den. Na het spoelen werd dewond opgevuld met alginaaten afgedekt met absorberendverband. Na enige dagen namhet geurprobleem enigszins afen lieten de harde necrotischekorsten zover los dat dezemet schaar en pincet gedeel-telijk verwijderd kondenworden. Onder de necrosebevond zich een dikke laaggeel, taai beslag met diversepusophopingen. De grotehoeveelheid exsudaat maaktehet een moeilijk te verzorgenwond. Er trad regelmatiglekkage van wondvocht op.In overleg met de patiënt ende behandelend chirurgbesloten we te starten metde VAC therapie. De toepas-sing van de VAC therapie iseerder beschreven in deWCS nieuwsbrief (1,2). VACstaat voor Vacuüm AssistedClosure. Kort gezegd bestaatde therapie uit het creërenvan een gecontroleerdeonderdruk in de wond.Hiertoe wordt een poly-ure-thaan spons in de wond aangebracht waarna het geheelluchtdicht wordt afgeplakt.Vervolgens wordt m.b.v. depomp een onderdruk gereali-seerd van 125 mmHg. Hetdoel van de VAC behandelingin deze casus was enerzijds hetadequaat afvoeren en opvan-gen van de grote hoeveelheidwondvocht en anderzijds hetstimuleren van de bloedvoor-ziening in de wond door deonderdruk. Omdat de wond-verzorging bij deze patiëntzeer pijnlijk was werd de zuig-kracht van de pomp in twee

uur van 75mmHgopgevoerdtot de gewenste 125 mmHg.De pijn van het starten vande therapie was na eenminuutof 5 draaglijk en na ongeveereen kwartier verdwenen. Deeerste week werd de wondbe-dekker iedere dag gewisseld.Er kwam slechts weinig vochtin de opvangbeker. Lekkagevan wondvocht trad echterook niet op. Na een weekwerd overgegaan op 3 maalper week wisseling van dewondbedekker. De eerstetwee weken vond tijdensiedere wisseling necrotec-tomie plaats.Na een week was de zwartenecrose geheel verdwenen enresteerde een laag vervloeidenecrose (foto 1). Naarmatede wond schoner werd namde hoeveelheid vocht in deopvangbeker duidelijk toe enwerd de spons meer vast gezo-gen aan het wondoppervlak.Hierdoor werden de wisse-lingen van de wondbedekkerpijnlijker en werd gestart metDipidolor i.m. voor iederewisseling. Na drie wekenbehandeling met de VACtherapie waren de wondran-den en het wondoppervlakbijna helemaal rood en goeddoorbloed (foto 2). Een weeklater kwam er een revalidatieplaats beschikbaar in het ver-pleeghuis. Besloten werd omde therapie te stoppen en overte gaan op een schuim verband(Cutinova Cavity) afgedektmet absorberend verband.Meneer kwam in eerste in-stantie wekelijks op de polibij de wondconsulent.Iedere keer bleek de wondweer kleiner te zijn gewor-den. Foto 3 toont de wondeen week nadat de therapie isgestopt. Het is dan 5 wekenna het starten van de thera-pie. De wondbehandelingbleef ook met het schuim-verband een pijnlijke aange-legenheid. Nog een maandlater was het wondoppervlak

nog steeds goed doorbloed enwas de omvang gereduceerdtot ongeveer 5X3 cm en 3 cmdiep. Na het stoppen vande therapie heeft zich geennieuwe infectie meer voor-gedaan.

Nabespreking

De vacuümtherapie is vorigjaar geïntroduceerd in onsziekenhuis. Met de komstvan de functie van de wond-en decubitusconsulent vanafhalf januari dit jaar zijn ermeer mogelijkheden ont-staan om het inzetten van detherapie te begeleiden in dekliniek. De casus laat zien datde therapie een bijdrage kanleveren aan de behandelingvan wonden waarbij degeringe doorbloeding degenezing in de weg staat.Voordelen van de therapiewaren in deze situatie: defrequentie van de wond-verzorging nam af van eenpaar maal daags naar 3 maalper week, lekkage van wond-vocht werd voorkomen enhet geurprobleem nambeduidend af. Het belang-rijkste resultaat was natuur-lijk dat de wond veranderdevan een necrotiserende wondin een granulerende wond.Voor de patiënt zelf was ditzeer motiverend te meeromdat hij eigenlijk de hoopop genezing vrijwel hadopgegeven. Nadelen van detherapie waren de arbeids-intensiviteit van de wond-

verzorging met name in deeerste week en de pijn bij desponswisseling. Dit laatstelijkt echter niet direct samente hangen met de therapieomdat ook bij gebruik vanhet schuimverband de wond-verzorging voor deze patiëntnog steeds zeer pijnlijk bleef.In deze casus bestond dereden om te stoppen metde VAC therapie uit de over-plaatsing naar een verpleeg-huis. Achteraf bleek dit eenverantwoorde beslissing: dewondgenezing werd er nietdoor verstoord. Mogelijkwas de wond eerder geslotenwanneer de therapie wasvoortgezet. Afweging vankosten (zowel financieel alsde belasting voor de patiënt)en baten (in de vorm vansnellere wondgenezing)dient echter steeds tegeschieden bij de keuzevan de behandeling.

Drs. Anja Adelerhof,verpleegkundig wonden decubitusconsulentMeander Medisch Centrum, locatie de LichtenbergUtrechtseweg 1603818 ES Amersfoorte-mail:

Literatuur

1. Bavel F van. De verpleegkundige aspecten van wondbehandeling

door middel van vacuümsealing: WCS Nieuwsbrief 2000; 4: 35-37.

2. Homminga EE, Leeuwenberg A. Moderne wondzorg thuis:

WCS Nieuwsbrief 2001; 4: 20-21.

<<

3014 VGN In dit Verband 4 · Jaargang12,december2002 7...

Documents

Transcript of 3014 VGN In dit Verband 4 · Jaargang12,december2002 7...