30 BOUWBELANG | NUMMER 1 - 2017

BouwBelang01-2017_MKB in de bouw.indd 30 20-2-2017 11:07:15

31

MKB IN DE BOUW

NUMMER 1 - 2017 | BOUWBELANG

Het Leidse metselbedrijf Zwaan voert werk uit voor vele opdrachtgevers. Eén ervan is Waal en voor dit Rotterdamse bouwbedrijf is Zwaan vaste partner voor het metselwerk van grondgebonden woningen, ondermeer in de nieuwe Haagse wijk Vroondaal. Woningen met fraai gemetselde gevels. Maar het meest opmerkelijk is de wijze van samenwerking in de keten.

Het Leidse metselbedrijf Zwaan voert werk uit voor vele opdrachtgevers. Eén ervan is Waal en voor dit Rotterdamse bouwbedrijf is Zwaan vaste partner voor het metselwerk van grondgebonden woningen, ondermeer in de nieuwe Haagse wijk Vroondaal. Woningen met fraai gemetselde gevels. Maar het meest opmerkelijk is de wijze van samenwerking in de keten.

Het vak opnieuw uitvinden

METSELBEDRIJF ZWAAN POSITIEF OVER WERKEN IN PROJECTOVERSCHRIJDENDE BOUWTEAMS

Tekst: Arie Grevers - Foto's: Kees Stuip

“Het is alsof je het metselvak opnieuw aan het uitvinden bent”, zegt Marco Zwaan. Samen met

Paul Groen geeft hij leiding aan het metsel-bedrijf dat zijn vader in 1979 met een com-pagnon heeft opgericht. Wat ooit begon als een tweemansbedrijf, dat opereerde vanuit het schuurtje in de achtertuin van de fami-lie, is uitgegroeid tot een gezonde onderne-ming met 35 mensen in vaste dienst en daaromheen een fl exibele schil van nog eens 40 zzp’ers. Onder de vaste mensen telt het bedrijf behalve metselaars ook timmer-lieden voor het stelwerk, gekwalifi ceerde steigerbouwers en kalzandsteenleggers.

MAAKIQAls Zwaan over ‘het metselvak opnieuw uit-vinden’ spreekt, heeft hij het niet over de techniek van het metselen, maar over het proces van samenwerken met regievoeren-de aannemer Waal en de overige gespeciali-seerde aannemers. Voor die aannemer heb-ben Zwaan en zijn mensen onlangs nog onder het regime van de samenwerkings-

vorm het gevelmetselwerk van 36 woon-huizen in Vroondaal (fase 2) opgeleverd. Hoe ziet het model van Waal eruit? Het bedrijf realiseert projecten door te werken met vaste projectoverschrijdende teams van gespecialiseerde bedrijven. In totaal zijn er drie soorten teams. Team A doet maat-schappelijk vastgoed, zoals scholen en zorggebouwen. Team B maakt combinatie-gebouwen en team C bouwt grondgebonden woningen. Elk team bestaat, behalve uit de gespecialiseerde aannemers, verder nog uit een teamleider, een eigen kostendeskun-dige en een uitvoerder. Ze dragen gezamen-lijk de verantwoordelijkheid voor commer-cie, prijsvoering, uitvoering en de nazorg. Intelligent produceren, maakIQ, noemen ze dat bij Waal. Een keten van kennis en ex-pertise die in een open sfeer van gelijk-waardigheid opereert om bouwfouten en dus faalkosten te elimineren. Belangrijk onderdeel is het Building Infor-mation Modeling (BIM), waarbij alle infor-matie gedurende het bouwproces wordt op-geslagen in een digitaal model. Die informatie is actueel en continu voor iedere betrokkene toegankelijk.

“Je moet twee mensen die qua karakter niet bij elkaar passen, niet in één ploeg zetten. Dat is het mooie: er valt altijd wel iets te verbeteren.”

BouwBelang01-2017_MKB in de bouw.indd 31 20-2-2017 11:07:19

32 BOUWBELANG | NUMMER 1 - 2017

Metselbedrijf Zwaan opereert in team C. Zij zijn bij Waal dus de metselspecialist voor grondgebonden woningen. Daar is het be-drijf overigens ook uitstekend voor uitge-rust. Marco Zwaan: “Met onze verreikers van 21 en 16 meter zetten we pakketten van 390 gevelstenen die gestapeld zijn in hulo-verband in één keer op de steiger. We heb-ben speciale karretjes ontwikkeld, waarmee we deze pakketten over een vlak steiger kunnen verplaatsen. Het opperen doen we dus al effi ciënt.”

LEANWat betekent het nou precies voor een met-selbedrijf om mee te draaien in zo’n projec-toverschrijdend team? “Het bijzondere van deze samenwerking is dat elke partij vanaf het begin gezamenlijk over een project nadenkt. Als metselaar kom je normaliter pas in beeld als de aan-besteding achter de rug is. Bij Waal zijn we in de gelegenheid om in vroeg stadium

alternatieven aan te dragen. We kunnen bij-voorbeeld vanuit onze kennis en expertise een paar kleine aanpassingen door te voe-ren waardoor het project technisch gezien beter en mogelijke ook goedkoper wordt. Waardoor meer concurrerend bent en bo-vendien een beter eindresultaat krijgt. Je ziet het resultaat van het slimmer samen-werken op de werkvloer terug, de faalkosten worden lager en men werkt echt samen. Een stukje lean-werken hoort daar ook bij. Als het zo uitkomt, kan de dakdekker bijvoor-beeld gebruik maken van onze steiger. Juist door de onderlinge afstemming vooraf en de communicatie tussen de partijen tijdens de uitvoering, voorkom je bouwfouten. Na elk project zoeken we de verbeterpunten. We leren veel van zo’n evaluatie en dat gebrui-ken we dan weer bij een volgend project. Dat is een belangrijk voordeel van projectover-schrijdende samenwerking.”

BIMTransparantie, openheid en vertrouwen zijn belangrijke ingrediënten voor samenwer-king. Het gezamenlijke doel is in de eerste plaats om een scherpe en concurrerende prijs te maken, waardoor het team een goe-de kans maakt het werk binnen te halen. Een tweede doelstelling: het werk zomoge-lijk zonder faalkosten en met zo min moge-lijk opleverpunten uitvoeren. Zwaan: “Dat betekent bijvoorbeeld dat ik de wijze waarop ik tot mijn prijs kom, toelicht en dat ik specifi eke vragen van de overige partners zo precies mogelijk beantwoord. Dat doen zij ook. Je vertrouwt erop dat jouw informatie discreet behandeld wordt. Op een andere manier vertrouw ik op ons geza-menlijke communicatiemodel BIM. Het pro-gramma berekent precies hoeveel gevelste-nen er verwerkt moeten worden. Dat ga ik dan echt niet meer narekenen. BIM is overi-gens een mooi hulpmiddel. Alle betrokken partijen hebben toegang tot het model. Als

BouwBelang01-2017_MKB in de bouw.indd 32 20-2-2017 11:07:34

33

MKB IN DE BOUWMKB IN DE BOUW

NUMMER 1 - 2017 | BOUWBELANG

er wat wijzigt, zien we dat allemaal tegelijk en ook of dat gevolgen heeft voor onze werk-zaamheden.”

DAGSTARTOp de bouwplaats begint elke dag met een zogeheten dagstart. Alle partijen die op die dag werk uitvoeren, zijn daarbij vertegen-woordigd. Tijdens de dagstart neemt men de planning door en wordt de dag doorgespro-ken. Het is zaak dat iedereen zich zeer strikt aan de planning houdt. Zwaan: “Mochten er calamiteiten optreden, waardoor één van de partijen uit de pas dreigt te gaan lopen, dan

“Het bijzondere van deze samenwerking is dat elke partij vanaf het begin gezamenlijk over een project nadenkt.”

zoek je daar met z’n allen een oplossing voor. Want vertraging betekent een stape-ling van kosten in het vervolgtraject. Dat moet te allen tijde worden voorkomen. Alle partijen hebben er ook belang bij dat je ver-traging vermijdt.”

TOEKOMSTHet metselbedrijf uit Leiden zou willen dat het samenwerkingsmodel door meerdere opdrachtgevers overgenomen wordt. Zwaan: “Willen we in de toekomst sneller, goed-koper en meer effi ciënt bouwen, dan zullen we toch moeten nadenken over een soort van samenwerking die verder reikt dan een éénmalige waarbij je telkens opnieuw het wiel aan het uitvinden bent. De samenwer-king in een vast team over meerdere projec-ten heen, stelt je in staat om telkens beter te presteren. Ik vind dat ze dat bij Waal op goe-de manier doen. Aan het begin word je be-geleid door een coach die meekijkt over je schouder en die je tijdig wijst op situaties

die ertoe kunnen leiden dat je de doelstel-ling niet haalt. Een stukje feedback waar-door je snel leert begrijpen hoe de maakIQ functioneert. Verder word je tijdens het bouwproces voortdurend op de hoogte ge-houden via een nieuwsbrief. Daar staat bij-voorbeeld een stoplicht in, dat aangeeft hoe we ervoor staan: groen, oranje of rood. Ver-der krijg je een productie overzicht, waaruit je kunt opmaken hoeveel er de afgelopen maand verdiend is. Je wordt ook gestimu-leerd je best te doen en na te denken over bijvoorbeeld de samenstelling van de opti-male metselploeg. Welke kwaliteiten en aspecten spelen daarbij een rol? Het gaat dan echt niet alleen om hoeveel stenen een metselaar per dag kan wegzetten. Ook men-selijke aspecten spelen een rol. Je moet twee mensen die qua karakter niet bij el-kaar passen, niet in één ploeg zetten. Dat is het mooie: er valt altijd wel iets te verbeteren.”

BouwBelang01-2017_MKB in de bouw.indd 33 20-2-2017 11:07:46