1

2

Tijdens de gemeentebijeenkomst van 1 febru-

ari jl. heb ik toegezegd aandacht te besteden

aan het samen gemeente zijn. Samen verder

gaan in een tijd, dat er ook nagedacht moet worden over de toe-

komst van de gemeente, omdat op termijn het gebouw niet meer

betaalbaar is.

Wat we als kerkenraad in ieder geval niet willen, is een verwaarloosde

gemeente. Pastoraat hoort daarbij en is niet afhankelijk van een pre-

dikant alleen. Het is ieders verantwoordelijkheid hierin zo mogelijk

mee te doen.

Zondag 13 september gaan we hierover met elkaar in gesprek. Een

mooi thema voor een startzondag. Eerst vieren en lunchen, vervol-

gens het gesprek. Er is inmiddels een voorbereidingswerkgroep bezig

en het programma krijgt inhoud. Het gaat dan vooral om een goede

vraagstelling, die in groepen met elkaar besproken wordt. Zaken die

misgaan mogen genoemd, verder vooruit kijken is onze opdracht.

Vooral er samen iets van maken: gemeenschap zijn in vieren en daar-

buiten. Christen zijn betekent ook omzien naar het kwetsbare en de

krachten gebruiken tot eer van onze Vader.

We gaan voor een goed gesprek, dat ons verder helpt. En daarvoor

wordt u uitgenodigd!

Roel Ligthart Bosch, voorzitter kerkenraad.

3

1 januari t/m 2 augustus

Collecten

Kerkelijke middelen 2.851,02

Diaconie 843,87

Onderhoudsfonds 255,56

Orgelfonds 140,88

Cantatediensten 575,80

Restauratiefonds 239,54

Totaal 4.906,67

Collecten voor doelen buiten de gemeente

Kerkinactie: Noodhulp 88,80

Kerkinactie: Werelddiaconaat 312,40

Missionair werk & Kerkgroei 156,54

Catechese en Educatie 73,64

Kerkinactie: Zending 315,81

Kerkinactie: Binnenlands diaconaat 165,04

Lutherse vrouwencontactdagen 60,20

JOP 179,12

St. Lutherse werkgroep voor kerkmuziek 55,62

Studentenpastoraat 106,27

SLOA 67,25

Totaal 1.580,69

Kinderkerk 0,90

Op 6 september collecteren we in 2e rondgang voor het Missionaire

Werk en Kerkgroei van KerkinActie.

We collecteren dan voor pioniersplekken van de Protestantse Kerk.

Onze aandacht wordt gevraagd voor Nijkleaster, pioniersplek in Jor-

werd op het Friese platteland. Deze pioniersplek zoekt naar nieuwe

4

wegen voor inspiratie en zingeving. De grote wens is om in Jorwerd

een klooster te realiseren waar mensen zich in alle rust kunnen terug-

trekken en elkaar kunnen ontmoeten in liturgie en gesprek, in stilte

en wandeling. Er zijn nu al wekelijkse kloostervieringen met een wan-

deltocht en maandelijkse Nijkleasterdagen. Binnen afzienbare tijd is

een locatie voor overnachtingen beschikbaar waardoor mensen die

zoeken naar inspiratie en gemeenschap er langer kunnen verblijven.

Onze bijdrage aan de collecte maakt deze plek voor mensen binnen

en buiten de kerk mogelijk.

Zondag 20 september collecteren we in de 1e rondgang voor het

diaconale AZA project in Gambia. (AZA = de combigemeente Apel-

doorn, Zutphen en Arnhem).

In ons land houdt niemand van die irritante zoemende en prikkende

mug. Maar als je in Gambia wordt gestoken, kan het zijn dat je niet

alleen vervelende jeuk krijgt, maar dat je heel ernstig ziek wordt en

zelfs overlijdt. Als je onder een klamboe slaapt, kan dat veel narigheid

voorkomen. Maar veel mensen in Gambia zijn arm en hebben geen

geld om zo’n belangrijke klamboe te kopen. Een klamboe wordt extra

groot gemaakt, want meestal slapen 4 of zelfs 5 kinderen in één bed.

Eén grote klamboe, waaronder 5 kinderen kunnen slapen, kost 6.50

euro. De klamboes worden in Gambia gemaakt door lokale kleerma-

kers. Ook werkgelegenheid, dus! Er zijn nog heel veel klamboes no-

dig. Nog lang niet elk dorp kon worden blij gemaakt. Uw steun is dan

ook hard nodig.

De 2e collecte is voor de onkosten van de Cantatediensten.

Bij de diensten

Sinds najaar 2013 hebben we ruimhartig beproefd wat het nieuwe

liedboek te bieden heeft. En dan zijn het niet zozeer de liederen zelf

die gewenning kosten, maar vooral de ermee samenhangende veran-

deringen in de manier waarop wij de eredienst vieren. Telkens weer

een ander gekleurd kartonnetje met voor ons nieuwe vaste onderde-

5

len. We willen deze proefperiode afronden door in de herfsttijd het

ordinarium 'Op de berg' te verkennen, een set vaste onderdelen ge-

schreven voor de Bergkerk in Amersfoort (liedboek 299g, 339d, 401,

404g, 407c, 408g, 429a).

In de Bergkerk ontstond behoefte aan een nieuwe toonzetting en ver-

woording van de onderdelen die elke zondag terugkomen. Dichter/

tekstschrijver Andries Govaart kreeg opdracht om tot een compacte,

maar wel gelaagde tekst te komen: zodat je telkens nieuwe betekenis-

sen kunt ervaren. Christiaan Winter, cantor-organist van de Oude Kerk

in Amsterdam, zorgde voor een toonzetting met diezelfde compact-

heid en gelaagdheid in een vrij modern klankidioom zoals we dat bij-

voorbeeld kennen van zijn Johannespassie.

Aan de hand van het Gloria (299g figuur 1) laat ik daar iets van zien.

Opvallend is hoe de Drie-

vuldigheid wordt bena-

drukt: in het midden rich-

ten we ons achtereenvol-

gens tot het 'scheppend

woord', het 'verlossend

woord' en het 'woord dat

wegwijst'. Muzikaal is ook

een driedeling herken-

baar. In het slotdeel komt

het begindeel 'Gij in Uw

licht' weer terug, maar nu

majeur. Tussen deze

hoekdelen heeft het mid-

dendeel driemaal dezelfde

melodie, waarbij de regel

over de heilige Geest een

toon hoger klinkt.

figuur 1.

6

Waarna het Heilig verder gaat met de melodie van het middendeel

van het Gloria. Dankzij dergelijke verbanden blijkt dit ordinarium in de

praktijk goed zingbaar. De cantorij helpt ons daarbij op weg vanaf 20

september.

figuur 2.

We blijven benieuwd naar uw ervaringen. Bij de liedboeken kunt u

reactieformulieren vinden, waarop u uw bevindingen kunt aangeven.

U kunt deze retourneren aan de werkgroep via de blauwe doos of uw

reactie mailen aan Anneke van den Berg a.vandenberg@happel.nl.

Namens de werkgroep Eredienst,

Klaas Spijker en Klaas Touwen

Ja, u leest het goed, we hebben weer een gastheer : Maarten v.d.

Wouden heeft zich bereid verklaard als gastheer mee te doen! Ook

Karla Schaap doet mee. Beiden hartelijk welkom!

Helaas moeten we afscheid nemen van een zeer trouwe gastvrouw

Corrie Godschalk, met heel veel dank voor haar altijd aandachtige

inzet, die ze gelukkig in de ontmoetingsruimte blijft voortzetten.

In onze Concordia kunt u in het rooster op de middenpagina lezen

wie er zondags koffiedienst heeft. Dat betekent niet dat genoemden

vroeg aanwezig moeten zijn om koffie te zetten. Die staat al klaar,

7

gezet door de koster of door Hanneke van Witzenburg. Waar het om

gaat is dat er twee mensen koffie of thee inschenken na de dienst,

nog een tweede rondje rondbrengen en na afloop de kopjes weer

ophalen en afwassen.

Nu hebben we een aantal koppels die al jarenlang die diensten draai-

en, maar er zijn er ook afgevallen om verschillende redenen. Dat bete-

kent dat ieder koppel wat vaker moet aantreden. En dat wordt soms

een te grote belasting. Daarom graag bij deze een oproep:

GEMEENTEVERGADERING / OPEN MONUMENTENDAG

zondag 13 september

10.30 eredienst, met aansluitend lunch en gemeentevergadering

14.00 - 17.00 uur open monumentendag

Ons laat-negentiende eeuwse kerkgebouw is het enig overgebleven

religieuze bouwwerk van ingeni-

eur A.R. Freem. [Van zijn hand

zijn ook de meisjes-HBS aan de

Apeldoornseweg en huize Klein

Engelenburg in Brummen.] De

stijl van de kerk is uitgesproken

neogotisch, de consistorie heeft

daarentegen kenmerken van de

neorenaissance. Het geheel ligt

Vindt u het leuk om zo nu en dan een koffiedienst te draaien

en zo de anderen te ontlasten?

Geeft u zich dan op bij Patty Besseling!!!

8

tegenwoordig verscholen achter het Rem-

brandttheater en de MediaMarkt, maar het is

een parel wat ambachtelijke architectuur be-

treft. Dat is onder meer te zien aan het fraaie

metsel-, en hout- en smeedwerk en aan de

kleurrijke terrazzovloer in de hal en de gang.

Een fraaie visuele eenheid met de rest van

het interieur vormt de kas van het oorspron-

kelijke orgel, eveneens ontworpen door ar-

chitect Freem. Het rijk uitgevoerde, zeldzame

en originele interieur en verfijnde akoestiek

verlenen het gebouw bijzondere allure als

klinkend monument. Tijdens de openstelling

wordt het ambacht van organist gedemonstreerd en zijn er deskundi-

ge en enthousiaste gidsen aanwezig om u rond te leiden. Voor uitge-

breide en actuele informatie: www.openmonumentendagarnhem.nl

en www.luthersegemeentearnhem.nl.

Op zondag 20 september a.s. om 10.30 uur zal Cantate 95 “Christus

der ist mein leben” in onze kerk worden uitgevoerd.

In 1724 schreef Bach een aantal “koraalcantates”, gebaseerd op een

of meerdere lutherse koralen, zowel tekstueel als muzikaal. Meestal

was er ook een relatie met de zondag waarvoor deze cantate werd

geschreven. Cantate 95 is in die zin uniek, dat er maar liefst vier ver-

schillende kerkliederen in verwerkt zijn. De (onbekende) tekstschrijver

heeft zich hierbij wel laten leiden door het lied “Christus, der ist mein

Leben” (tekst en melodie Melchior Vulpius). Het tweede couplet bij

Vulpius luidt “Mit Freud fahr’ich von hinnen”- de tekstschrijver voegt

hier het Lutherlied “Mit Fried und Freud ich fahr’dahin” in. De vier

kerkliederen zijn door de cantate heen geweven. Hoewel de cantate

uit zeven delen bestaat, bevat zij maar één aria. Bijzonder zijn hierin

de doodsklokken, door tokkelende strijkers ten gehore gebracht. De

cantate klinkt overigens helemaal niet somber.

9

Het thema eeuwigheid/leven na de dood verwachten we eigenlijk eer-

der op de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Vooral in de tijd van

Bach gaven componisten aan hun composities over dood en eeuwig-

heid het karakter van hoop en zelfs vreugde. Aan de instrumentale

bezetting is dit ook te horen : trompet (oorspronkelijk hoorn), hobo’s

en strijkers.

:

‘

Vanaf 4 november gaat weer een serie leerhuisavonden van start over

thema’s uit de Lutherse traditie. Net als de afgelopen twee jaren, zul-

len vier lutherse predikanten optreden als cursusleider. Dit keer is de

aanpak anders. Wij zullen samen preken lezen. Preken over Lucas

10,25-37 (de Barmhartige Samaritaan). Preken van Luther en van lu-

therse theologen uit de traditie na hem, zoals Dietrich Bonhoeffer en

Dorothée Sölle, maar ook preken van Johannes Calvijn, Martin Luther

King en Willem Barnard. Niet alleen als contrast ten opzichte van een

typisch lutherse manier van preken, maar vooral ook omdat we willen

uitdragen dat de lutherse visie op hoe te preken juist uitgaat van ver-

schillen in verkondiging en vooral van verschillen in situaties waarin

verkondigd wordt. Daarom kiezen wij voor verschillende preken over

deze ene ijzersterke gelijkenis van Jezus die zo’n duidelijk ethisch the-

ma in zich draagt. Uiteraard zal het gesprek naar aanleiding van deze

preken even zeer van belang zijn als de leeservaring!

De avonden worden op vier

woensdagavonden gehouden en

beginnen om 19.30 uur. De exacte

data zijn: 4 en 25 november, 13

januari en 3 februari. Ieder is harte-

lijk uitgenodigd!

Na opgave ontvangt u te zijner tijd

een cursusmap. De kosten bedra-

gen 22,50 euro. Opgave graag bij :

elgarnhem@klaastouwen.info

tel. 026-3255327.

ds. Klaas Touwen

10

Op maandagmiddagen, eens in de maand, kwam de filosofiekring in

het protestante kerkje van Angeren samen om enkele hoofdstukken te

bespreken uit het boek ‘Niet te geloven’ van prof. dr. Rochus Zuur-

mond over de Apostolische Geloofsbelijdenis. Het bleek een cursus te

zijn over de grondslagen van geloof met de waarschuwing om niet te

veel te geloven! Op de laatste middag kwam de auteur bij ons op be-

zoek om nader in te gaan op onze vragen.

In het nieuwe seizoen bespreken we het traktaat ‘Eén met Chris-

tus’ (1541) van Johannes Calvijn dat voor veel verbazing zal zorgen.

Het gaat over het avondmaal zoals dat Calvijn voor ogen stond en dat

zo geheel anders is dan wat hervormd en gereformeerd gebruikelijk is

geworden. Immers de calvinistische eucharistische spiritualiteit is op

minstens drie plaatsen uit de bocht gevlogen. Namelijk door:

1. de scholastieke verzoeningsleer (de eerwraak theologie van kort

gezegd Anselmus),

2. de vroeg-Romantiek die opeens de avondmaalsviering op Goede

Vrijdag plaatste (waardoor het een begrafenismaal werd met bijbe-

horende rouwrand)

3. het Zwinglianisme dat teken en betekenis loskoppelde (zodat ge-

loof iets is geworden dat tussen de oren zit).

Daarbij vergeleken is Calvijn verrassend fris en veelzeggend en is het

ook in oecumenisch perspectief interessant om zo’n brontekst te be-

studeren.

De eerste keer vindt plaats op maandag 14 september, 13.30 uur, in de

Angerse kerk. Daarbij zal dr. Herman Speelman (Theologische Universi-

teit Kampen/Grootseminarie Bovendonk) die het traktaat vertaalde en

inleidde, onze gast zijn. Het boek kan gezamenlijk worden ingekocht.

Op donderdagavonden, eens in de maand, kwam de filosofiekring in

het protestante kerkje van Angeren samen om één of twee hoofdstuk-

11

ken te bespreken van het cultuurfilosofisch boek ‘Borderline Times’

van de Leuvense psychiater prof. dr. Dirk De Wachter.

Hij legt de kenmerken van borderline uit over onze westerse cultuur,

niet uit cultuurpessimisme maar om te analyseren en om aan te

moedigen tot een levenskunst die tegenwicht biedt. Op de laatste

avond waren we met ruim 50 deelnemers om de serie af te sluiten in

het gezelschap van Dirk De Wachter die daar graag een reis van Leu-

ven naar Angeren voor over had.

In het nieuwe seizoen buigt de kring – weer op donderdagavonden

vanaf september – zich opnieuw over een cultuurfilosofisch onder-

werp. Ditmaal bestuderen we het boek ‘Eigentijds idealisme. Een af-

rekening met het cynisme in Nederland’ van prof. dr. Gabriël van den

Brink (Amsterdam University Press), dat gebaseerd is op een onder-

zoek naar ‘geestelijke beginselen’ van Nederland.

Die bezieling komt voort uit religie (sacraal), maar ook uit compassie

(sociaal) of door toewijding aan sport, lichaam en natuur (vitaal). Het

zijn verschillende spiritualiteiten die mensen in beweging brengen.

Maar vindt inspiratie in onze samenleving wel voldoende speling?

Daar doet zich het probleem voor van de laicité, de scheiding van

kerk en staat, die in Nederland soms zo rigide wordt doorgevoerd

dat bezieling slechts ruimte krijgt achter de voordeur. Beoogt het

laïcisme een neutrale staat of een actief plurale staat? Moeten begin-

selen uit de openbare ruimte geweerd worden, met als gevolg dat er

nog slechts één toegestane religie overblijft, die van het secularisme,

of is de openbare ruimte per definitie een ontmoetingsruimte?

Bij ieder hoofdstuk uit ‘Eigentijds idealisme’ lezen we een bijpassend

hoofdstuk van Rowan Williams, ‘Geloof in de publieke ruim-

te’ (Skandalon). De boeken kunnen gezamenlijk (met korting) wor-

den ingekocht.

Verder informatie en aanmelding voor de kringen bij klaastou-

wen@tiscali.nl, of tel. 026-3255 327. ds. Klaas Touwen

12

Datum Eredienst Collecte

Zondag 30 augustus Dertiende zondag na Trinitatis 1e: Kerkelijke middelen

10.30 uur Ds Pieter Endedijk 2e: Orgelfonds

Zondag 6 september Veertiende zondag na Trinitatis 1e: Kerkelijke middelen

10.30 uur Ds Hans Uytenbogaardt 2e: KiA Missionair Werk en Kerk-groei

Zondag 13 september Vijftiende zondag na Trinitatis 1e: Kerkelijke middelen

10 .30 uur Ds Klaas Touwen, Heilig Avondmaal, Startzondag 2e: Vredeswerk

Zondag 20 september Zestiende zondag na Trinitatis 1e: Diaconaal project AZA Gam-bia

10.30 uur Ds Klaas Touwen, Cantatedienst 2e: Kosten Cantatediensten

Zondag 27 september Zeventiende zondag na Trinitatis 1e: Kerkelijke middelen

10.30 uur Ds Klaas Touwen 2e: Onderhoudsfonds

Zondag 4 oktober Achttiende zondag na Trinitatis 1e: Kerkelijke middelen

10.30 uur Ds Louisa Vos, Israëlzondag 2e: Kerk en Israël

Zondag 11 oktober Negentiende zondag na Trinitatis 1e: Diac. Project Kruispunt

10.30 uur Ds. Klaas Touwen, Heilig Avondmaal, Cantorij 2e: KiA Werelddiaconaat

Zondag 18 oktober Twintigste zondag na Trinitatis 1e: Kerkelijke middelen

10.30 uur Ds Anton Metske 2e: Restauratiefonds

13

Collecte Kinderkerk Koffiedienst

1e: Kerkelijke middelen Hilbrand en Irene

2e: Orgelfonds van Dijk

1e: Kerkelijke middelen Martien Happel

2e: KiA Missionair Werk en Kerk-groei

Paul Bramme

1e: Kerkelijke middelen Hanneke v. Witzenburg

2e: Vredeswerk Patty Besseling

1e: Diaconaal project AZA Gam-bia

Alex Ruys

2e: Kosten Cantatediensten Jeannette Uittenbogaard

1e: Kerkelijke middelen Jan en Brigitte

2e: Onderhoudsfonds Gundelach

1e: Kerkelijke middelen Wil van Nieuwkerk

2e: Kerk en Israël Karin van der Ende

1e: Diac. Project Kruispunt Hilbrand en Irene

2e: KiA Werelddiaconaat van Dijk

1e: Kerkelijke middelen Martien Happel

2e: Restauratiefonds Paul Bramme

14

Verhuisd:

Mw. T. de Wit

Mw. M.M. Zier

Fam. Van Helden-Holm

Ingeschreven:

Mw. B.E. Götte-Boonstoppel

Mw. S.L. Yurt

Uitgeschreven:

Mw. R. Croes-Höner

Overleden:

26 juli Dhr. W. Klotz

Van harte feliciteren wij onze gemeenteleden die de komende tijd

hun verjaardag vieren, maar vooral hen die daarbij een leeftijd boven

de 80 hebben bereikt. Mocht u hun een kaartje willen sturen of even

willen bellen, dan volgen hier de adressen:

3 sept. Mw. Y. Lubbers-Kraak

9 sept. Mw. S.L. Gerlach

19 sept. Mw. Th.J. Burghoorn-Kok

6 okt. Mw. A.R. Perwitz

15 okt. Mw. E.G. Brouwer-Hengeveld

Met hartelijke groet, Patty Besseling

15

14 juni Jan Grandia

21 juni Klaas Touwen

28 juni Frieda Boom

5 juli Truus Klein Hesselink

12 juli Gabriela en Chris Avadu en Peter Kohlmann

19 juli Hans van Opstal

26 juli Oud-deken Henk Janssen

2 aug Ernest & Suze Stender

9 aug Bep Luppes

....voor zoekgeraakte kledingstukken". Dit is de tekst op een houten

bordje in de gang van de kerk. Ik zou daaraan toe willen voegen dat

dit ook geldt voor eventuele waardevolle zaken in die

'kledingstukken'. Wij brengen dit weer even onder uw aandacht naar

aanleiding van een fietsdiefstal (alweer even geleden), waarbij de dief

eerst het fietssleuteltje uit de jas van de gedupeerde in de gang had

gevist.

Namens de kerkenraad wil ik u dringend adviseren om niets van

waarde in de jas achter te laten (en in geval van een waardevolle jas,

ook deze mee te nemen in de kerk).

In tegenstelling tot wat velen denken, gaat de voordeur tijdens de

dienst niet altijd op slot. Meestal niet eigenlijk. Alleen als er een

'koffiezetter' (meestal Hanneke van Witzenburg) beschikbaar is en de

koster tijdens de dienst dus in de kerk kan blijven, gaat de deur ca. 5

minuten na aanvang van de dienst dicht en de bel op lichtsignaal in

de kostersbank. Laatkomers drukken op de bel en ipv de bel (die de

dienst zou verstoren) gaat er een lampje branden bij de kosterszit-

plaats. Meestal moet de koster echter tijdens de dienst ook voor de

koffie en thee na afloop zorgen en dan blijft de deur op de knip, om-

dat hij dan niet het 'bel-lampje' kan bewaken. Behalve laatkomers

kunnen kwaadwillenden dan dus ook tijdens de dienst ongezien in de

gang en consistorie komen op zoek naar waardevolle zaken. Daarom

16

het dringende advies om alles van waarde mee te nemen de kerk in.

Overigens is het ook met een afgesloten deur niet gezegd dat uw

bezittingen in de gang veilig zouden zijn. Het is natuurlijk altijd mo-

gelijk dat iemand tijdens de dienst naar de wc gaat maar tevens van

die gelegenheid gebruik maakt om in een verlaten gang en consisto-

rie even de jaszakken na te lopen.

Tot een jaar geleden konden kerkgangers die de kerk vanaf Musis

Sacrum benaderden (of die met de fiets kwamen) gebruik maken van

de 'Ingang Van Muijlwijkstraat' om de kerk te betreden en de fiets te

stallen. Eenmaal door het hek aan de Van Muijlwijkstraat konden de

fietsers links de fiets stallen op het plaatsje voor de consistorie en

vervolgens rechtsom via een zijportaal de kerk betreden.

Ruim een jaar geleden moest ik deze ingang sluiten omdat de toe-

gangsdeur van het zijportaal, dat direct toegang gaf tot de kerkzaal,

letterlijk uit elkaar viel. De deur was onder de schone schijn van de

verflaag totaal verrot en het onderste deel van de deur raakte los van

de bovenkant en alleen met veel moeite kreeg ik de deur nog één-

maal dicht.

Omdat het een monumentale deur betrof die, zoals gezegd, echt van

ellende uit elkaar viel, was reparatie geen eenvoudige klus en, indien

commercieel uitbesteed, ook nog eens een kostbare aangelegenheid.

Met name de zogenaamde 'briefpanelen' die we ook elders in de

kerk veel op de deuren zien en die het onderste deel van de deur

sieren, zijn negentiende eeuws handwerk en dus een arbeidsintensie-

ve, kostbare techniek. Briefpaneel is een decoratie die lijkt op omkrul-

lend perkament of papier.

Wijlen kerkrentmeester Ton van Achthoven stelde toen voor om con-

tact op te nemen met met vrijwilligersorganisatie werkplaats 'De

Helling' (genoemd naar de oude ASM Werf hier ter stede zie

www.dehelling-arnhem.nl) waar gepensioneerde vakmensen hun ta-

lenten en vaardigheden inzetten voor de Arnhemse samenleving. Dit

doen ze in opdracht van scholen, welzijnsinstellingen, zorgorganisa-

17

ties, etc. Ze maakten allerlei werkstukken zoals een podium voor een

zangkoor, een zeepkist voor de Historische Herberg en het nieuwe

waterrad voor de Begijnenmolen in park Sonsbeek. Voor onze kerk

restaureerden ze enige jaren geleden de monumentale kapstok in de

consistorie. Ook nu waren zij bereid voor ons een nieuwe deur te ma-

ken. Met veel vakmanschap hebben zij de briefpanelen uit de oude

deur in de nieuwe deur geplaatst en zo een bijna identieke deur ge-

maakt die helemaal in de stijl van ons monumentale kerkgebouw

past. We zijn daar zeer dankbaar voor !

Nu de deur van het zijportaal dus weer in functie is, kan ook de

'Ingang Van Muijlwijkstraat' weer in gebruik genomen worden als in-

en uitgang voor de zondagsdiensten. Het hek aan de Van Muijlwijk-

straat en de deur van het zijportaal gaan, evenals de voordeur, elke

zondag om 9.30 uur open (indien de cantorij of het Bachensemble

repeteert om 9.00 uur).

18

Mensen die op de (brom)fiets naar de kerk komen, worden verzocht

ook van de ingang Van Muilwijkstraat gebruik te maken. Na aanvang

van de dienst gaat het hek op slot en staat uw fiets dus veilig. U kunt

uw fiets niet (meer) in de gang van de kerk of op het binnenplaatsje

stallen. Voor de kerk kan natuurlijk wel (dat is openbare weg) maar

omdat daar vaak al veel fietsen staan en omdat het geen fraai gezicht

is, verzoeken wij u zoveel mogelijk de (brom)fiets 'achter' te stallen.

Het zal de oplettende kerkganger zijn opgevallen, dat sinds een aan-

tal weken geleden de zilveren kandelaars stilzwijgend waren vervan-

gen door de oude (ook ooit verzilverde?) kandelaars. De reden hier-

van was dat van één van de zilveren kandelaars de 'kop' was afgebro-

ken. De kandelaar is weggebracht naar onze 'hofleverancier' juwelier

Velthuizen in de Steenstraat (die ook maandelijks adverteert in Con-

cordia) en gevraagd om een offerte. De reparatie bleek een kostbare

aangelegenheid te kunnen worden maar terwijl wij wikten en wogen,

bood de juwelier aan de reparatie voor een gereduceerd tarief uit te

voeren. Een aanbod dat wij in dankbaarheid aanvaarden. Daardoor

staan de kandelaars sinds medio augustus weer in oude glorie elke

zondag op de altaartafel.

De kandelaars zijn overigens in 1953 aan de gemeente geschonken

door zuster Jans Tatgenhorst . Zij was één van de twee Lutherse Dia-

conessen die tot 1948 het Luthers Diaconessenwerk (wat nu de thuis-

zorg is) voor Lutheranen verzorgden. In 1948 ging dit werk op in de

wijkverpleging van het 'Oranje-Groene Kruis'. Toen zuster Jans de

kandelaars schonk liet zij dit vergezeld gaan van een briefje met de

tekst: "Zoals het licht van God's Woord moge ook het licht, dat deze

kandelaars verspreiden, strekken tot Gods eer en zegen der gemeen-

te." U kunt het allemaal nalezen in 'Lutheranen in Arnhem' van K.G.

Van Manen op pp. 142 - 145. Van dit boek zijn nog enkele exempla-

ren te koop (€10,00) bij de koster.

Peter Paul Kohlmann

19

Binnenkort verschijnt het Evangelisch-Luthers Dagboek 2015-2016.

Dit boek kan voor u een dagelijkse begeleider worden voor het ko-

mende kerkelijk jaar. Elke dag wordt een bijbellezing aangereikt met

een bijbehorende uitleg, gedicht, lied of gebed. U heeft met dit boek

een waardevolle verzameling van teksten in handen.

Traditiegetrouw vindt u in deze uitgave de liturgische gegevens van

de zon- en feestdagen met de bijbellezingen van het Luthers rooster

en het gemeenschappelijke rooster, het zondagslied en de liturgische

kleuren van de zondagen.

Een boek dat zeer de moeite waard is! De prijs van het dagboek is

vastgesteld op € 14,00 (exclusief verzendkosten).

De verspreiding is in handen van de Stichting Lutherse Uitgeverij en

Boekhandel (SLUB). Bestellen is mogelijk bij de koster.

U kunt ook rechtstreeks bestellen via het emailadres slubden-

haag@hetnet.nl of per post/ telefonisch bij de SLUB, Lutherse Burg-

wal 7, 2512 CB ’s-Gravenhage, tel. 070-3648094

O.a. onder de kop “Strenge en guitige Bach komt thuis” las ik over het

beroemdste portret van Johann Sebastiaan Bach, dat terugkwam naar

Leipzig. Het gaat om een schilderij dat de componist toont toen hij

ongeveer 60 jaar was. In zijn rechterhand heeft hij een blad muziek

met daarop de tekst "Canon triplex à 6 Voc: per J. S. Bach". Een drie-

dubbele canon voor zes stemmen, een puzzeltje voor kenners, waar-

mee Bach liet zien dat hij niet zomaar een musicus was, maar een ge-

leerd componist. Het is voor zover bekend het enige portret dat tij-

dens Bachs leven gemaakt is. Wij gebruiken het vaak op onze posters

of orde van dienst.

De schilder, Elias Gottlob Haussmann, maakte twee versies, in 1746 en

1748. De beste van de twee was tot voor kort in het bezit van een

Amerikaans Bach-liefhebber en -verzamelaar William H. Scheide, die

vorig jaar op 100-jarige leeftijd overleed. Meer dan zestig jaar werd

hij in zijn woonkamer door de grote musicus gadegeslagen. “Hij be-

groette Bach elke dag”, liet zijn weduwe weten. Hij schonk het portret

20

aan het Leipzig Bach Archiv, waarvan de bekende Engelse dirigent Sir

John Elliot Gardiner voorzitter is. Het is begin juni jl. officieel gepre-

senteerd bij de opening van het Bach Festival.

Elias Gottlob Haussmann werd 10 jaar na Bach geboren in Gera en

was een Duitse hofschilder van de Saksische keurvorsten in Dresden.

Vanaf 1720 was hij de officiële portretschilder van de stad Leipzig.

Zijn bekendste werken vervaardigde hij in 1746 en in 1748; dat waren

de bovenbedoelde portretten van Johann Sebastian Bach. Het origi-

neel uit 1746 hangt thans in het Stadtgeschichtliches Museum in

Leipzig, das Alte Rathaus. Daarop is Bach te zien in een formele pose,

in burgerkleding, met een ernstig gezicht en voorzien van een witge-

poederde pruik.

De veel beter bewaard gebleven tweede versie, die Haussmann in

1748 vervaardigde, en die volgens John Elliot Gardiner tijdens de

Tweede Wereldoorlog tot 1950 op de overloop van zijn ouderlijk huis

hing ( een vluchteling had het schilderij uit veiligheidsoverwegingen

naar Engeland gebracht), wordt nu beschouwd als het schilderij dat

de gelaatstrekken van Bach het meest natuurgetrouw weergeeft. Het

portret van Bach is na veel omzwervingen weer thuis in Leipzig op

een voor het publiek toegankelijke plek. Een historische gebeurtenis!

Een denderend applaus ging door de Nikolai Kirche in Leipzig toen

het portret onder een wit laken vandaan kwam. Bach is na 267 jaar

weer thuis. Het Thomaner Jongenskoor kijkt toe. Elly Muurling

21

In het kader van de internationale Lutherdecade

voert vanaf 2009 een route langs lutherse plekken

in Nederland naar de Lutherherdenking op Her-

vormingsdag in Wittenberg in 2017. De zesde ont-

moeting zal plaatsvinden in Breda op zaterdag 24

oktober, vanaf 10.00 uur. Het thema in 2015 is :

“De Bijbel en het beeld”.

De Lutherstichting geeft ruimte aan uitwisseling

over internationale contacten. De dag is bedoeld

voor inhoudelijke verdieping en onderlinge ontmoeting.

Gastvrouw is de Evangelisch-Lutherse gemeente Breda.

Programma : Vanaf 10.00 uur inloop. Na het morgengebed “De Bijbel

en het beeld in de Reformatie”, een lezing met beelden door dr. Dick

Akerboom + nagesprek. Na de lunch “Luthers hier en daar”: uitwisse-

ling over internationale gemeentecontacten en aandacht voor het

werk t.b.v. lutherse minderheden en workshops: in drie groepen kijken

naar kunstwerken als verbeelding van geloof en levensvisie. Hoe ver-

houden deze beelden zich tot ons eigen geloof? Afsluiting met ere-

dienst en viering van het Heilig Avondmaal. Medewerking van het

Luthers projectkoor.

Opgave bij drs. Femke Akerboom-Beekman

(akerboom_femke@hotmail.com).

Op zondag 29 november a.s. viert de ELG Zeist dat de gemeente 50

jaar geleden de Lutherkapel betrok aan de Woudenbergseweg in

Zeist. De gemeente doet dit met een feestelijke dienst geleid door ds.

Neven, één van onze oud-predikanten en met een receptie na afloop. De kerkenraad wil deze bijeenkomst het karakter van een reünie ge-

ven.

22

Wij zouden het fijn vinden als zoveel mo-

gelijk oud-leden die zijn verhuisd of an-

derszins uit ons zicht zijn verdwenen naar

deze bijeenkomst toe zouden willen ko-

men. We weten echter niet alle adressen,

zodat we hen niet allemaal persoonlijk kun-

nen uitnodigen. Hierbij willen wij mensen

die hiervoor belangstelling hebben oproe-

pen zich op te geven bij de secretaris van de kerkenraad

(herman.hamers@hetnet.nl ). U ontvangt dan te zijner tijd een offici-

ële uitnodiging met een programma.

Dit leesrooster wijst dagelijks een lezing aan, bedoeld om thuis te le-

zen. Het houdt gelijke tred met de roosters van kerk en kinderkerk.

Het zijn dezelfde lezingen als die in radio- en televisiediensten klin-

ken. Kortom: dit rooster is een stimulans om thuis te lezen wat in bre-

de kring aan de orde is.

AUGUSTUS Zo. 30 Leviticus 26:1-13 Ma. 31 Leviticus 26:14-26 SEPTEMBER Di 1 Leviticus 26:27-39 Wo. 2 Leviticus 26:40-46 Do. 3 Leviticus 27:1-13 Vr. 4 Leviticus 27:14-25 Za. 5 Leviticus 27:26-34 Zo. 6 Jakobus 1:1-18 Ma. 7 Jakobus 1:19-27 Di. 8 Jakobus 2:1-13 Wo. 9 Jakobus 2:14-26 Do. 10 Jakobus 3:1-12 Vr. 11 Jakobus 3:13-18 Za. 12 Marcus 9:1-13 Zo. 13 Marcus 9:14-29 Ma. 14 Marcus 9:30-37 Di. 15 Marcus 9:38-50

23

SEPTEMBER vervolg Wo. 16 Jesaja 24:1-13 Do. 17 Jesaja 24:14-23 Vr. 18 Jesaja 25:1-12 Za. 19 Psalm 86 Zo. 20 Jakobus 4:1-10 Ma. 21 Jakobus 4:11-17 Di. 22 Jakobus 5:1-6 Wo. 23 Jakobus 5:7-12 Do. 24 Jakobus 5:13-20 Vr. 25 Psalm 119:97-104 Za. 26 Jesaja 26:1-6 Zo. 27 Jesaja 26:7-19 Ma. 28 Jesaja 26:20-27:6 Di. 29 Jesaja 27:7-13 Wo.30 Psalm 119:105-112 OKTOBER Do. 1 Maleachi 1:1-5 Vr. 2 Maleachi 1:6-14 Za. 3 Maleachi 2:1-9 Zo. 4 Maleachi 2:10-16 Ma. 5 Maleachi 2:17-3:5 Di. 6 Maleachi 3:13-18 Wo. 7 Maleachi 3:13-18 Do. 8 Maleachi 3:19-24 Vr. 9 Marcus 10:1-16 Za. 10 Marcus 10:1-16 Zo. 11 Marcus 10:17-31 Ma. 12 Psalm 119:121-128 Di. 13 Jesaja 28:1-6 Wo. 14 Jesaja 28:7-13 Do. 15 Jesaja 28:14-22 Vr. 16 Jesaja 28:23-29 Za. 17 Jesaja 29:1-8 Zo. 18 Jesaja 29:9-16

24

AUGUSTUS ma. 31 16.00 - 18.00 Zaal Kookploeg maaltijd 18.15 - 20.00 Zaal Gemeentemaaltijd SEPTEMBER di. 1 19.40 - 21.40 Zaal Repetitie cantorij di. 8 19.40 - 21.40 Zaal Repetitie cantorij vr. 11 20.00 – 22.00 Zaal Repetitie Cantate zo. 13 12.15 – 14.00 Kerk Gemeentebijeenkomst (na de eredienst) ma. 14 19.45 - 22.00 Consistorie Kerkenraadsvergadering di. 15 19.40 - 21.40 Zaal Repetitie cantorij vr. 18 19.00 – 22.00 Kerk Repetitie Cantate zo. 20 09,30 – 10.00 Kerk Repetitie Cantate di. 22 19.40 - 21.40 Zaal Repetitie cantorij ma. 28 16.00 - 18.00 Zaal Kookploeg maaltijd 18.15 - 20.00 Zaal Gemeentemaaltijd di. 29 19.40 - 21.40 Zaal Repetitie cantorij OKTOBER di. 6 19.40 - 21.40 Zaal Repetitie cantorij ma. 12 19.45 - 22.00 Consistorie Kerkenraadsvergadering di. 13 19.40 - 21.40 Zaal Repetitie cantorij

Kopij voor het volgende nummer uiterlijk 20 september 2015 naar:

- Patty Besseling (pattybesseling@chello.nl) of

- Elly Muurling, (ellymuurling@gmail.com)

Deze uitgave bestrijkt de periode 18 oktober tot 13 december.

Christiaan de Wetstraat 4a

6861 DL Oosterbeek

Tel. 026 - 33 33 500

Antiek restauratie

&

meubelstoffering www.femkenout.nl

Weverstraat 15 Oosterbeek 026-3332252 www.gijnet.nl

DR. C. LELYWEG 31

VAN OLDEBARNEVELDTSTRAAT 91

VAN STEIJN

* tot 2.70 m hoogte

BUSJES HEB-BEN VOOR-

Drogisterij Glas- en Verfhandel

Parfumerie

Al meer dan 110 jaar een begrip in Oosterbeek

Weverstraat 71-75 Tel. 026 333 22 50

Utrechtseweg 84, Oosterbeek

026-333 76 37

www.keijzer-comfortwinkel.nl

Scootmobielen – Rollators – Sta-op-stoelen - ADL Hulpmiddelen Toilet&Douche – Bedden&toebehoren – Matrassen/

dekbedovertrekken – Telefonie – Welness – Rolstoelen

Service, Kwaliteit, Ophaaldienst, Bezorgen, Monteren.

Voor alle leeft i jden!

Wij maken uw leven aangenamer

Uitvaartverzorging J. Mijnhart voor het verzorgen van begrafenissen, en crematies

sedert 1911

Vestigingen in: Arnhem - Heteren - Oosterbeek - Wageningen

telefoon:. 026 - 3 33 30 29

Vooruit regelingen geheel naar eigen inzicht;

Ook dat kunt u met ons bespreken en laten vastleggen.

Erkend lid van de NUVU

Lid van de Ned. Kwaliteitsraad Uitvaartverzorging

Nu ook voor al uw tuinmaterialen! Kijk op: www.peterwildenbeest.nl

Tel. : 026 - 844 50 54 Mob. : 06 - 18 55 86 20 E-mail : info@peterwildenbeest.nl

Ruime collectie:

*brilmonturen *optische artikelen Dhr. H.P. Derksen Optometrist *baro-, thermo- en Stationsplein 12 Low-Vision Specialist hygrometers (t.o. N.S. station) *contactlensartikelen 6811 KG Arnhem Tel.: 026 - 442 67 35 Leverancier voor alle ziektekostenverzekeringen! Fax: 026 - 442 86 12 ’s Maandags gesloten

Kennis van zaken. Mulder Arnhem accountancy & advies verzorgt de sa-menstelling van jaarrekeningen en belasting- aangiften, de geautomatiseerde verwerking van salaris-sen en administraties. Ook voor adviezen op fiscaal en bedrijfseconomischterrein kunt u bij ons terecht.

> Deskundig

> Professioneel

> Accuraat

> Enthousiast

Kronenburgsingel 60-21 I 6831 GX Arnhem I Postbus 30063 I 6803 AB Arnhem Telefoon 026 - 323 33 43 I Fax 026 - 323 02 01 I E-mail info@mulderarnhem.nl I Website www.mulderarnhem.nl

MULDER arnhem