29-01-2016 ECBL A module 2, Financiele ... - ebcl...

© Easy Business competencies training, Wenen Versie 29-01-2016 www.ebcl.nl

Lesstof

EBC*L Niveau A

Module

Financiële Administratie


Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enigerlei vorm of op enigerlei wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbende.

@EBC*L International / @Stichting EBC*L The Netherlands, 2016

Derde druk

ISBN/EAN: 978-90-819366-2-0

Hoewel deze lesstof met de grootst mogelijke zorgvuldigheid is samengesteld, kunnen de auteur, de uitgever en de drukker geen aansprakelijkheid aanvaarden voor mogelijke omissies of onjuistheden daarin.

Druk: HermanMedia, Almelo

EBC*L – Fin. Adm.


- 3 -

Inhoudsopgave

Inleiding 5

Financieel jaarverslag 9

Inventarisatie / Voorraden 18

Vaststellen van het resultaat via balansvergelijking 22

Winst- en verliesrekening 26

Vaststellen van het resultaat via de winst- en verliesrekening 28

Periode-onafhankelijk resultaat 33

Verplichtingen / vorderingen 35

Voorzieningen 37

Afschrijvingen 41

Activering van kosten 44

Activa met lage waarde 49


Engelse begrippen 61

Extra posten op de jaarrekening 63

Meerkeuzetoetsen 73

Opbouw van de balans 73

Vermogen 76

Financieel succes 78


Adviseren Bosman 1 85

Meerkeuzetoetsen 90

EBC*L – Fin. Adm.


- 4 -


Afschrijvingen 94

Winstvermindering 97

Winst- en verliesrekening in staffelvorm 100

Adviseren Bosman 2 105

Antwoorden - Meerkeuzetoetsen 112

Uitwerking- Adviseren Bosman 1 119

Antwoorden - Meerkeuzetoetsen 125


Afschrijvingen 128

Winstvermindering 130

Winst- en verliesrekening in staffelvorm 132

Uitwerking- Adviseren Bosman 2 135

Voorbeeld – Jaarrekening 142

Originele Jaarrekening van een Horecabedrijf 146

EBC*L Leerdoelen Financiële administratie 149

Globale leerdoelen 149

Gedetailleerde leerdoelen 149

EBC*L voorbeeldexamen 156

Uitwerking van het EBC*L voorbeeldexamen 160

Verklarende woordenlijst 166

EBC*L – Fin. Adm.


- 5 -

Inleiding Het European Business Competence Licence, afgekort EBC*L, is een internationaal

erkende standaard voor bedrijfseconomische scholing. Met het EBC*L-certificaat kan

de eigenaar aantonen dat hij of zijn beschikt over exact die bedrijfseconomische

kennis die in het bedrijfsleven noodzakelijk is.

De kern van het EBC*L certificatiesysteem is een internationaal gedefinieerde,

uniforme verzameling van leerdoelen die alle relevante kerncompetenties omvat.

De lesstof van Niveau A bestaat uit vier modules:

1. Bedrijfsdoelstellingen & kengetallen

2. Financiële administratie

3. Kosten & prijzen

4. Bedrijfsvorm & wetgeving

Iedere module bestaat uit een tekstdeel, een werkdeel en een verklarende

woordenlijst/begrippenlijst. Met deze lesstof kunt u zich optimaal voorbereiden op het

examen.

De lesstof kan als volgt worden gebruikt:

§ voor zelfstudie

§ als naslagmateriaal bij een relevante cursus

EBC*L – Fin. Adm.


- 6 -

Tekstdeel

Dit deel bevat:

§ Vakinhoudelijke teksten voor de afzonderlijke leerdoelen

De teksten zijn zeer beknopt gehouden en direct gekoppeld aan de EBC*L

leerdoelen. Dit garandeert optimale ondersteuning en een vlotte verwerking

van de inhoud.

Werkdeel

Dit deel bevat:

§ Meerkeuzetoetsen (inclusief antwoorden):

Hiermee kun je je kennis testen.

Voorbeeld:

Welke uitspraak over voorzieningen is juist?

Voorzieningen worden getroffen voor kosten die zeker zullen optreden, maar waarvan de hoogte en het tijdstip nog niet bekend zijn.

o

Voorzieningen vallen niet onder vreemd vermogen. o

Voorzieningen zijn schulden die een onderneming heeft bij een leverancier.

o

Geen enkel antwoord is goed. o

NB: Bij het EBC*L examen worden geen meerkeuzevragen gesteld, maar alleen open

vragen (zie het EBC*L voorbeeldexamen).

De EBC*L leerdoelen vind je hier.

EBC*L – Fin. Adm.


- 7 -

Hiaattesten – Advisering van Marcel Bosman:

Hier kunt u toetsen hoe groot je kennis is als bedrijfsadviseur voor

cocktailbareigenaar Marcel Bosman.

Voorbeeld:

"Ik weet nu hoe een balans wordt opgebouwd. Maar wat kan ik

eigenlijk met zo’n balans?", vraagt Marcel Bosman.

De balans geeft antwoord op een aantal belangrijke vragen.

Aan de linkerzijde van de balans - de ______________zijde -

staan de bezittingen van uw bedrijf.

Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen bezittingen waar het

bedrijf langdurig over kan beschikken, ook wel ______________

genoemd. En bezittingen die minder dan een jaar voor de

bedrijfsvoering beschikbaar zijn, ook wel

_______________________ genoemd.

De rechterzijde van de balans - de __________________zijde

toont aan hoe de bezittingen__________________ zijn. Anders

geformuleerd

- Hoeveel schulden heeft uw bedrijf (________________)?

- Hoe rijk is uw bedrijf (___________________)?

vaste activa

vlottende activa

eigen vermogen

passiva / credit

gefinancierd

activa / debet

vreemd vermogen

EBC*L – Fin. Adm.


- 8 -

§ De leerdoelen / het werkdeel

Hier kunt u – net als bij het EBC*L examen – de antwoorden zelf formuleren.

§ Een EBC*L voorbeeldexamen dat dient als voorbeeld van een

eindtoets voor de module Financiële administratie.

Verklarende woordenlijst

In de verklarende woordenlijst vindt u korte definities van de alle begrippen in de

module Financiële administratie. Dit deel kunt u gebruiken als naslagwerk.

Tips voor het werkdeel

Het werkdeel is bedoeld als persoonlijk studiemateriaal. Hierin kun je naar hartenlust

teksten markeren, antwoorden invullen en notities toevoegen.

Beschikt u al over enige bedrijfseconomische kennis, dan is deze lesstof voldoende als

voorbereiding op het EBC*L examen. Beschikt u niet over die kennis san raden wij u

aan een cursus bij een officieel EBC*L Examen Centrum te volgen.

Voor meer informatie, ga naar:

www.ebcl.nl

Wij wensen u veel plezier en veel succes met de voorbereiding op het examen.

EBC*L – Fin. Adm.


- 9 -

Financieel jaarverslag Gedetailleerde leerdoelen:

• Het kunnen uitleggen van de belangrijkste doelstellingen en het doel van een financieel jaarverslag (balans, winst- en verliesrekening).

• Het kunnen bepalen voor wie een financieel jaarverslag van belang kan zijn.

Misschien stelt u zichzelf soms ook de volgende vragen:

§ Wat kan ik tot mijn vermogen rekenen (huis, tuin, auto, enz.)?

§ Hoeveel van deze bezittingen heb ik via een lening gefinancierd? Hoeveel

schulden heb ik?

§ Hoe rijk ben ik eigenlijk? Wat is daadwerkelijk mijn eigendom?

§ Was het afgelopen jaar financieel gezien een succes? Ben ik armer of rijker

geworden?

Door bovenstaande vragen te beantwoorden ontstaat een financieel jaaroverzicht. Op

die manier krijg je meer inzicht in je geldzaken. Een jaarverslag is voor een

onderneming van levensbelang en bovendien wettelijk verplicht. Bedrijven zijn

namelijk verplicht eenmaal per jaar een jaarverslag op te stellen.

Een financieel jaarverslag van een onderneming bestaat onder meer uit de volgende

onderdelen:

§ Balans

§ Winst- en verliesrekening

EBC*L – Fin. Adm.


- 10 -

Het jaarverslag geeft antwoord op de volgende vragen.

§ Hoe vermogend is de onderneming? (balans)

§ Wat is de waarde van de onderneming? Hoeveel van het vermogen behoort

toe aan het bedrijf ofwel aan de ondernemer zelf? (balans)

§ Hoeveel schulden heeft het bedrijf? (balans)

§ Was het afgelopen boekjaar succesvol? Heeft de onderneming winst

gegenereerd of verlies geleden? (winst- en verliesrekening)

Bovenstaande vragen zijn niet alleen belangrijk voor de ondernemer maar ook voor

§ De bank die moet besluiten of ze de onderneming een lening verstrekt.

§ Potentiële toekomstige eigenaren die moeten beslissen of ze wel of niet

willen deelnemen in de onderneming.

§ Leveranciers die willen weten of de onderneming de geleverde

diensten/producten kan betalen.

§ Klanten die zich afvragen of de onderneming failliet gaat en of de toegezegde

diensten/producten kunnen worden geleverd.

§ Medewerkers die willen weten of de onderneming succesvol is en of hun baan

gegarandeerd is.

§ Sollicitanten die willen weten of het verstandig is bij de onderneming te

solliciteren.

§ De fiscus die wil weten hoeveel belasting de onderneming moet betalen.

Het kunnen uitleggen van de belangrijkste doelstellingen en het doel van een financieel jaarverslag.

Het kunnen bepalen voor wie een financieel jaarverslag van belang kan zijn.

EBC*L – Fin. Adm.


- 11 -

NB: Vereenvoudigde boekhouding voor kleine ondernemingen

Kleine ondernemingen mogen een vereenvoudigde boekhouding toepassen. Zij zijn

slechts gehouden tot een verkorte balans met toelichting. Dit komt overeen met een

vereenvoudigde winst- en verliesrekening.

De balans Gedetailleerde leerdoelen

• Inzicht hebben in en kunnen uitleggen van de basisindeling van een balans.

• Het kunnen uitleggen waarom een balans "evenwichtig" moet zijn

• Het kunnen definiëren van de term "activazijde".

• Het kunnen definiëren van de term "vaste activa" en het geven van voorbeelden.

• Het kunnen definiëren van de term "vlottende activa" en het geven van voorbeelden.

• Het kunnen definiëren van de term "passivazijde".

• Het kunnen definiëren van het "aandelenkapitaal" en de betekenis ervan uitleggen.

• Het kunnen definiëren van de term "geleend kapitaal" en het geven van

voorbeelden.

Een balans is een momentopname van bezittingen en de manier waarop deze zijn

betaald. Een balans geeft een indicatie over het vermogen van een onderneming op

een bepaalde datum (de balansdatum). Meestal is de balansdatum 31 december maar

dit kan ook 30 april zijn.

EBC*L – Fin. Adm.


- 12 -

Op de balansdatum wordt het volgende bepaald:

§ Hoe vermogend is de onderneming (bezittingen)?

§ Wat is de waarde van de onderneming (eigen vermogen)?

§ Hoeveel schulden heeft de onderneming (vreemd vermogen)?

Een balans moet voldoen aan wettelijke voorschriften en zodanig zijn opgesteld dat

buitenstaanders een getrouw beeld krijgen van

§ de vermogenssituatie van de onderneming

§ de financiële positie van de onderneming

Een balans bestaat uit twee kolommen en heeft de volgende basisindeling:

Balans per 31-12-2015

Activa

Welke bezittingen heeft de

onderneming?

Passiva

Hoe zijn de bezittingen gefinancierd?

Wie is eigenaar van de bezittingen?

Vaste activa Eigen vermogen

Vlottende activa Vreemd vermogen

Totaal activa Totaal passiva

Inzicht hebben in de basisindeling van een balans.

EBC*L – Fin. Adm.


- 13 -

De linkerzijde van een balans heet activazijde of debetzijde.

De activazijde toont aan welke bezittingen de onderneming heeft. Deze zijde maakt

dus duidelijk wat een onderneming bezit in de vorm van geld en goederen.

Binnen de term activa wordt onderscheid gemaakt tussen vaste activa en vlottende

activa

§ Vaste activa:

bezittingen die langer dan één jaar voor de bedrijfsvoering beschikbaar zijn.

§ Vlottende activa:

bezittingen die korter dan één jaar voor de bedrijfsvoering beschikbaar zijn.

Als vuistregel kun je stellen dat bezittingen waarover een bedrijf meer dan een jaar

kan beschikken vaste activa zijn. Alle andere bezittingen zijn vlottende activa.

Voorbeelden

NB: Wat voor het ene bedrijf onder vaste activa valt, behoort voor het andere bedrijf

juist tot de vlottende activa. Zo behoren auto’s voor de meeste bedrijven tot de vaste

activa. Maar voor een garage behoren auto’s, veelal als handelsvoorraad, tot de

vlottende activa .

Het kunnen definiëren van de term “activazijde”.

Het kunnen definiëren van de term "vaste activa" en "vlottende activa".

Vaste activa gebouwen, bedrijfsinrichting,

apparatuur

Vlottende activa voorraden, vorderingen, kas- en

banktegoeden

EBC*L – Fin. Adm.


- 14 -

Vaste activa worden weer onderverdeeld in:

§ Wel en niet aan waardevermindering onderhevige vaste activa

§ Auto: wel waardevermindering

§ Grond: geen waardevermindering

§ Materiële- en immateriële vaste activa

§ Auto, grond: materieel

§ Patenten, licentierechten: immaterieel

Tip: het verschil tussen vaste en vlottende activa wordt verderop in dit boek

besproken onder “Afschrijvingen”.

Balans

Activa

Bedrijfspand € 100.000

Inrichting € 32.000

Machines, software € 40.000

Magazijnvoorraad € 8.000

Kas- en banktegoeden € 20.000

Totaal activa €200.000

Vaste activa heeft het

bedrijf een langere

periode ter beschikking.

Vlottende activa worden verbruikt,

verwerkt of verkocht. Hierover beschikt

het bedrijf een kortere periode.

EBC*L – Fin. Adm.


- 15 -

De rechterzijde van een balans heet passivazijde of creditzijde.

De passivazijde geeft antwoord op de volgende vragen:

§ Wie heeft de bezittingen van het bedrijf gefinancierd?

§ Wie is eigenaar van de bezittingen?

In principe zijn er twee mogelijkheden. De onderneming is eigenaar van de

bezittingen of iemand anders is eigenaar. Ofwel de bezittingen zijn met eigen

middelen gefinancierd (aandelenkapitaal of eigen vermogen) of de onderneming

heeft geld geleend (geleend kapitaal of vreemd vermogen).

Meestal wordt een deel van de bezittingen met eigen geld gefinancierd en een deel

wordt door derden gefinancierd. Hoe meer bezittingen eigendom zijn van de

onderneming, hoe hoger het eigen vermogen en hoe gezonder de onderneming is.

Balans

Passiva

Eigen vermogen € 150.000

Bankkrediet € 50.000

Totaal passiva € 200.000

Het kunnen definiëren van de term "passivazijde”

Het kunnen definiëren van het begrip "vreemd vermogen" en het geven van voorbeelden.

Het kunnen definiëren van het begrip "eigen vermogen" en het geven van voorbeelden

EIGEN VERMOGEN

Eigendom van het

bedrijf

VREEMD VERMOGEN

Eigendom van

derden

EBC*L – Fin. Adm.


- 16 -

De balans in evenwicht

Bij een balans valt op dat het totaal van de activa steeds gelijk is aan het totaal van

de passiva.

In bovenstaand voorbeeld is het totaal van de activa gelijk aan het totaal van de

passiva.

Dit balansevenwicht ontstaat omdat de bezittingen (auto, machines, banktegoeden)

van iemand zijn, namelijk van degene die er geld in heeft geïnvesteerd. Kortom, de

activa waarover het bedrijf beschikt zijn altijd gefinancierd, zij het met eigen geld of

met geleend geld.


Activa Passiva

Bedrijfspand € 100.000 Eigen vermogen € 150.000

Inrichting € 32.000 Vreemd vermogen € 50.000




Totaal activa € 200.000 Totaal passiva € 200.000

Het kunnen verklaren waarom een balans in "evenwicht" moet zijn.

EBC*L – Fin. Adm.


- 17 -

NB: De basisindeling van een balans is altijd hetzelfde, ongeacht de grootte van de

onderneming. Het kan echter wel zo zijn dat de activa- en passivazijde van de balans

niet naast elkaar maar onder elkaar staan. De balans ziet er dan als volgt uit:

Activa

Bedrijfspand € 100.000

Inrichting € 32.000




Totaal activa € 200.000

Passiva

Eigen vermogen € 150.000

Vreemd vermogen € 50.000

Totaal passiva € 200.000

Ook hier geldt weer: Totaal activa = Totaal passiva

Totaal activa= Totaal passiva

De bezittingen van een bedrijf moeten op de een

of andere manier gefinancierd zijn.

EBC*L – Fin. Adm.


- 18 -

Inventarisatie / voorraden Gedetailleerde leerdoelen:

• Het kunnen uitleggen van het doel van de opstelling van een inventarisatielijst.

• Het kunnen opstellen van een inventarisatielijst en de stappen bij het

opstellen kunnen uitleggen.

Alle bezittingen moeten op een inventarisatielijst staan. Inventaris, voorraden, enz.

De basis voor het opstellen van een balans is de inventarisatie. Bij de inventarisatie

van een onderneming worden de volgende stappen uitgevoerd:

1. De bezittingen (activa) worden vastgesteld en gewaardeerd.

2. De schulden (vreemd vermogen van de passiva) worden vastgesteld en

gewaardeerd.

3. Van de activa worden de schulden afgetrokken om zo het eigen Eigen

vermogen van de onderneming te berekenen. Daarnaast zijn

waardeverlies van een activa, kosten; eigen vermogen wordt ook

berekend door toevoeging van winst/verlies.

Activa - Schulden +/- Winst/Verlies = Eigen vermogen

Het eigen vermogen geeft aan hoe “rijk” of “arm” een onderneming is.

Misschien ken jij ook wel iemand die voor de buitenwereld rijk lijkt. Hij heeft een dure

auto, een groot huis en draagt exclusieve merkkleding. Later blijkt dat hij alles heeft

Het kunnen uitleggen van het doel van een inventarisatielijst.

Het kunnen opstellen van een inventarisatie-lijst en de stappen kunnen uitleggen.

EBC*L – Fin. Adm.


- 19 -

betaald met geleend geld. Hij heeft dus wel veel dure spullen, maar slechts een deel

daarvan is daadwerkelijk van hem. Eigenlijk is hij dus helemaal niet rijk.

Hetzelfde zien we ook in het bedrijfsleven. Zo zijn er bedrijven die veel bezittingen

hebben, maar het grootste deel hiervan is eigendom van de bank.

De balans laat zien wat een onderneming daadwerkelijk waard is. De waarde wordt

daarbij niet bepaald door de bezittingen van een onderneming, maar door het eigen

vermogen van de onderneming.

“Pas in relatie tot het geïnvesteerde eigen vermogen wordt duidelijk of een

onderneming rendabel is”

Een internationaal bedrijf met een totale activa van € 100.000.000,- en een schuld

van € 99.000.000,- is niet rijk. Integendeel zelfs. Slechts 1% van de totale activa is

van het bedrijf zelf. De resterende 99% is eigendom van externe geldschieters.


Activa Passiva

Vaste activa € 60.000.000 Eigen vermogen € 1.000.000

Vlottende activa € 40.000.000 Vreemd vermogen € 99.000.000

Totaal activa € 100.000.000 Totaal passiva € 100.000.000

“Vermogend is niet gelijk aan rijk!“

EBC*L – Fin. Adm.


- 20 -

In de module “Bedrijfsdoelstellingen en kengetallen” lees je meer over dit onderwerp.

Het eigen vermogen van een onderneming wordt berekend door van de activa de

schulden (vreemd vermogen) af te trekken.

In bovenstaand voorbeeld is het eigen vermogen als volgt berekend:

Totaal activa € 200.000

- Vreemd vermogen € 50.000

= Eigen vermogen € 150.000

Eigen vermogen als geldmiddel

Eigen vermogen is niet een fysieke pot met geld. Het is niet mogelijk het eigen

vermogen te “pakken” om het vervolgens uit te geven. Dit komt omdat het onderdeel

is van de bezittingen van een onderneming.


Activa Passiva







EBC*L – Fin. Adm.


- 21 -

Een onderneming kan alleen liquide middelen zoals kas- en banktegoeden in geld

omzetten. Liquide middelen staan aan de activazijde van de balans en zijn onderdeel

van de vlottende activa.

Een onderneming die over meer liquide middelen wil beschikken, verkoopt meestal

een deel van haar bezittingen (grond en machines bijvoorbeeld).


Activa Passiva







EBC*L – Fin. Adm.


- 22 -

WINST VERLIES

Eigen vermogen is toegenomen Eigen vermogen is afgenomen

Bedrijf is rijker geworden Bedrijf is armer geworden

Vaststellen van het resultaat via

balansvergelijking

Bij de balansvergelijking wordt het resultaat vastgesteld door het eigen vermogen van

de eindbalans te vergelijken met het eigen vermogen van de openingsbalans. Bij een

toename van het eigen vermogen heeft de onderneming winst gemaakt. Bij een

afname is er verlies geleden.

Eigen vermogen eindbalans

- Eigen vermogen openingsbalans

= Resultaat van het bedrijf (winst of verlies)

In de bedrijfseconomie wordt deze berekeningsmethode “winstvaststelling door

balansvergelijking” genoemd (een betere benaming zou zijn “winstvaststelling door

vergelijking van eigen vermogen”.)

EBC*L – Fin. Adm.


- 23 -

Voorbeeld: Aan het begin van het jaar heeft een onderneming een eigen vermogen

van € 150.000,-. Als de onderneming aan het einde van het jaar een eigen vermogen

heeft van € 190.000,-, is de berekening als volgt:

Het berekenen van het eigen vermogen via de balans geeft geen controle

mogelijkheid op boekhoudkundige fouten. Een betere methode is onderstaand

weergegeven.

Opbrengst

- Inkoopwaarde

= Brutowinst

- Bedrijfskosten

= Nettowinst (geeft

toevoeging aan het

Eigen vermogen)

Eigen vermogen eindbalans 190.000

- Eigen vermogen openingsbalans 150.000

= Resultaat van het bedrijf (= winst) 40.000

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 24 -

Openingsbalans per 01-01-2015

Activa Passiva

Vaste activa € 172.000 Eigen vermogen € 150.000

Vlottende activa € 28.000 Bankkrediet € 50.000


Eindbalans per 31-12-2015

Activa Passiva




NB: Bovenstaande balans laat zien dat de activa toenemen dankzij de behaalde winst.

Als het eigen vermogen gelijk blijft en het vreemd vermogen afneemt, dalen de activa

echter ook.

Winst: € 40.000

Vergelijk het eigen vermogen aan het einde van het boekjaar met het eigen vermogen

aan het begin van het boekjaar om te weten of een onderneming winst heeft

gemaakt.

EBC*L – Fin. Adm.


- 25 -

De vergelijkingsbalans van de onderneming zou het volgende jaar als volgt kunnen zijn:

Openingsbalans per 01-01-2015

Activa Passiva




Eindbalans per 31-12-2015

Activa Passiva




De enige juiste wijze om het resultaat vast te stellen is via de winst- en

verliesrekening. Deze wordt in het volgende hoofdstuk behandeld.

Winst: € 20.000

EBC*L – Fin. Adm.


- 26 -

Winst- en verliesrekening Gedetailleerde leerdoelen:

• Het kunnen uitleggen van het doel en definiëren van de belangrijkste voorwaarden van een winst- en verliesrekening.

• Het kunnen definiëren van de begrippen "kosten" en "inkomsten".

• Het kunnen definiëren en uitleggen van de term "verkoopopbrengst" en dit item berekenen.

• Het kunnen definiëren en uitleggen van de term "verkoopkosten".

• Het kunnen uitleggen van het verschil tussen "omzet" en "winst".

Een balansvergelijking is een vergelijking van twee balansen die op verschillende

tijdstippen zijn opgemaakt van dezelfde onderneming. Een voorbeeld hiervan is het

vergelijken van de openingsbalans met de eindbalans.

Een balansvergelijking laat zien hoe de onderneming tijdens het boekjaar heeft

gepresteerd. Een ondernemer is echter ook geïnteresseerd in de vraag waarom zijn

onderneming verlies of winst heeft geboekt. Deze vraag wordt beantwoord door de

winst- en verliesrekening.

Documenten als basis voor de winst- en verliesrekening

De basis voor het opstellen van een balans is de inventarisatie. De basis voor de

winst- en verliesrekening zijn documenten. Transacties mogen alleen in de

boekhouding worden opgenomen als er een schriftelijk bewijs van is. Alle relevante

documenten moeten dan ook worden verzameld, geboekt en bewaard.

EBC*L – Fin. Adm.


- 27 -

Transacties moeten onder meer in de boekhouding worden vastgelegd en kunnen

worden aangetoond voor de belastingdienst. De belastingcontroleur accepteert alleen

transacties die kunnen worden aangetoond. Een ondernemer kan dus alleen

transacties boeken waarvan een document (bewijsstuk) aanwezig is. Het belangrijkste

principe van de boekhouding is dan ook: “Geen boeking zonder bewijsstuk”.

Het verzamelen, sorteren, vastleggen en boeken van documenten is uiterst

arbeidsintensief. Voor veel ondernemers is boekhouden dan ook een van de minst

favoriete bezigheden. Ze richten zich liever op de klant dan op het vele papierwerk.

Hierdoor wordt de boekhouding soms verwaarloosd wat later onaangename gevolgen

kan hebben. Zonder boekhouding heeft een ondernemer geen overzicht over de

financiële situatie van zijn bedrijf. En dit kan leiden tot onverwacht hoge facturen die

de onderneming op dat moment niet kan betalen (insolventie). Soms leidt een

rammelende boekhouding er zelfs toe dat een onderneming failliet gaat.

EBC*L – Fin. Adm.


- 28 -

Vaststellen van het resultaat via de

winst- en verliesrekening

Een winst-en-verliesrekening geeft een overzicht van de opbrengsten en kosten van

een onderneming over een bepaalde periode. Als de opbrengsten hoger zijn dan de

kosten is er sprake van winst, zijn ze lager dan is er sprake van verlies.

§ Transacties die een bedrijf “rijker” maken, worden opbrengsten genoemd.

§ Transacties die een bedrijf “armer” maken, worden kosten genoemd.

NB: In de winst- en verliesrekening worden uitsluitend transacties geboekt die winst

of verlies genereren. De waarde van een onderneming daalt niet automatisch bij een

uitgave. Een uitgave (bijvoorbeeld de aankoop van een auto) wordt daarom ook niet

altijd in de winst- en verliesrekening opgenomen. Meer uitleg hierover vind je

verderop in deze module.

Voor de winst- en verliesrekening geldt dat

§ de kosten aan de linkerzijde staan

§ de opbrengsten aan de rechterzijde staan

Winst- en verliesrekening

Kosten Opbrengsten

Welke transacties hebben het bedrijf

‘armer’ gemaakt?

Welke transacties hebben het bedrijf

‘rijker’ gemaakt?

Het kunnen definiëren van de belangrijkste voorwaarden van een winst- en verliesrekening.

Het kunnen definiëren van de begrippen “kosten” en “opbrengsten”..

EBC*L – Fin. Adm.


- 29 -

De meest bekende onderdelen van de winst- en verliesrekening zijn:

§ Omzet of verkoopopbrengst wordt bepaald door het verkochte aantal van

een product/dienst te vermenigvuldigen met de verkoopprijs.

Omzet = verkoopprijs x verkochte hoeveelheid

§ Inkoop wordt bepaald door het verkochte aantal van een product/dienst te

vermenigvuldigen met de inkoopprijs.

Inkoopwaarde = inkoopprijs x verkochte hoeveelheid

§ Grondstoffen, hulpstoffen en verbruiksmaterialen

§ Grondstoffen zijn materialen die in een proces worden gebruikt om iets

te maken of te fabriceren (bijvoorbeeld hout voor meubels).

§ Hulpstoffen worden bij de productie gebruikt maar zijn geen bestanddeel

van het nieuwe product.

§ Verbruiksmaterialen zijn van belang voor de productie (bijvoorbeeld

smeerolie voor machines, reinigingsmiddelen).

De opbrengsten worden vermeld aan de rechterzijde van de winst- en verliesrekening.

Aan de linkerzijde staan de inkoopwaarde en de kosten zoals personeels-, materiaal-,

en energiekosten.

Het resultaat van een onderneming wordt berekend door de kosten af te trekken van

de opbrengsten.

Opbrengsten

- Inkoopwaarde

- Kosten

= Resultaat (winst/verlies)

Het kunnen definiëren en uitleggen van het begrip “”verkoopopbrengst (omzet)”.

Het kunnen definiëren en uitleggen van de term “verkoopkosten”

EBC*L – Fin. Adm.


- 30 -

Bij de winst- en verliesrekening staat de winst aan de linkerzijde (kostenkant) en het

verlies aan de rechterzijde (opbrengstkant). Op deze manier zijn de totalen onderaan

de winst- en verliesrekening gelijk aan elkaar.


Kosten

Inkoopwaarde

Opbrengsten

(winst) (verlies)

Totaal Totaal

Winst is het positieve verschil tussen opbrengst (omzet) en kosten. Omzet duidt op

het totaalbedrag van de verkopen van een onderneming.

Het kunnen uitleggen van het verschil tussen “omzet“ en “winst“.

EBC*L – Fin. Adm.


- 31 -


Kosten Opbrengsten

Inkoop € 50.000 Omzet € 290.000

Grondstoffen € 60.000

Personeel € 130.000

Rente op leningen € 3.000

Verzekeringen € 2.000

Reclame € 3.000

Belastingadviseur € 2.000

WINST € 40.000

Totaal € 290.000 Totaal € 290.000

Let op: het resultaat dat met de winst- en verliesrekening is vastgesteld, moet

overeenkomen met het resultaat van de balansvergelijking.

Er moet evenwicht zijn op een nieuwe balans wanneer bezittingen (gelijk zijn aan

het),vreemd vermogen + oude Eigen Vermogen + winst. Het in evenwicht zijn van de

nieuwe balans is een controle op juiste verwerking van de boekhouding.

Opbrengsten € 290.000

- Kosten € 250.000

= Winst € 40.000

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 32 -

Het resultaat kan dus op twee manieren worden vastgesteld:

§ Via balansvergelijking

§ Via de winst- en verliesrekening

Dit wordt ook wel dubbele boekhouding genoemd.

Vereenvoudigde jaarrekening voor kleine ondernemingen (geen examenstof)

Kleine en middelgrote bedrijven kunnen een beroep doen op de uitzonderingen op de verplichtingen voor jaarverslagen. Voor middelgrote ondernemingen betekent dit dat zij een verkorte balans en vereenvoudigde winst- en verliesrekening kunnen opstellen. Voor kleine ondernemingen zijn er meer uitzonderingen toegestaan, te weten een nog verder vereenvoudigde balans en winst- en verliesrekening, geen accountantscontrole, geen jaarverslag en geen openbaarmaking van de winst- en verliesrekening met toelichting.

EBC*L – Fin. Adm.


- 33 -

Periode-onafhankelijk resultaat

Gedetailleerde leerdoelen:

• Het kunnen uitleggen waarom een financieel jaarverslag ook zakelijke transacties kan bevatten die nog niet tot een in- of uitstroom van middelen in

het boekjaar hebben geleid.

• Het kunnen definiëren van de term “vorderingen” en ze correct in de jaarrekening identificeren.

• Het kunnen definiëren van de term “verplichtingen” en ze correct in de jaarrekening identificeren.

• Het kunnen definiëren van de term "voorzieningen" en ze correct in de jaarrekening identificeren.

• Het kunnen verklaren van de redenen voor het opnemen van voorzieningen.

• Het kunnen uitleggen van de verschillen tussen "voorzieningen" en "verplichtingen".

• Het kunnen definiëren van de term "voorzieningen" en ze correct in de jaarrekening identificeren.

• Het kunnen verklaren van de redenen voor het opnemen van de voorzieningen.

• Het kunnen uitleggen van de verschillen tussen "voorzieningen" en "reserves".

Het jaarverslag is het financiële eindverslag van een onderneming. Het bevat de

balans, de resultatenrekening en een toelichting op beide. De jaarrekening dient zo

te zijn opgesteld dat deze voldoende inzicht geeft in het vermogen en resultaat van

de onderneming.

Het kunnen uitleggen waarom het financiële jaarverslag ook transacties kan bevatten die nog niet tot een in- of uitstroom van middelen in het boekjaar hebben geleid.

EBC*L – Fin. Adm.


- 34 -

Een jaarrekening bevat ook overlopende posten. Dit zijn passiva voor ontvangen

diensten waarvoor de betaling nog moet worden verricht en ook vooruitbetalingen

voor nog te genieten diensten (bijvoorbeeld vooruitbetaalde huur).

Overlopende posten zijn:

§ Verplichtingen en vorderingen

§ Voorzieningen

§ Afschrijvingen

EBC*L – Fin. Adm.


- 35 -

Verplichtingen / vorderingen

Voorbeeld: een onderneming schaft op 20 december een bedrijfsauto aan ter

waarde van € 20.000,-. De leverancier hanteert een betalingstermijn van 1 maand

waardoor de onderneming de auto pas het volgende jaar betaald.

Als een ondernemer bij het opstellen van de balans geen rekening houdt met deze

transactie dan leidt dit er wellicht toe dat:

§ de waarde van de onderneming hoger is dan in werkelijkheid het geval is (de

auto wordt tot de inventarisatie gerekend en direct bij levering wordt de

factuur in de boekhouding opgenomen en als crediteur gezien). Direct bij

aflevering wordt de factuur vaak in de boekhouding opgenomen als crediteur.

§ de onderneming de factuur vergeet te betalen wat resulteert in onaangename

verrassingen.

Daarom worden er voor facturen die op de balansdatum nog open staan

verplichtingen en vorderingen gebruikt.

Verplichtingen (crediteuren)

Verplichtingen zijn schulden die een onderneming heeft bij een leverancier. De

onderneming heeft een factuur ontvangen voor een geleverde dienst of product maar

heeft deze nog niet betaald. Verplichtingen zijn onderdeel van het vreemd vermogen

en worden aan de rechterzijde (creditzijde) op de balans gezet.

Het kunnen definiëren van het begrip “verplichtingen” en ze correct in de jaarrekening identificeren.

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 36 -

Vorderingen (debiteuren)

Onbetaalde facturen of lang openstaande facturen zijn vorderingen (debiteuren).

Vorderingen behoren tot de vlottende activa en staan aan de debetzijde van de

balans.

Het kunnen definiëren van het begrip “vorderingen” en ze correct in de jaarrekening identificeren.

EBC*L – Fin. Adm.


- 37 -

Voorzieningen

Voorzieningen worden aangelegd voor mogelijke of (zeer) waarschijnlijke

investeringen of kosten. Ze worden gevormd uit de winst na belastingen en zijn

onderdeel van het vreemd vermogen. Voorzieningen staan aan de rechterzijde op

de balans.

Voorbeeld

Een kapotte auto wordt op 28 december gerepareerd. De factuur wordt echter pas in

het volgende jaar opgesteld. Desondanks moet de factuur in de boekhouding worden

opgenomen omdat er anders een verkeerd beeld van de financiële situatie van de

onderneming ontstaat. Bovendien zou de ondernemer de betalingsverplichting kunnen

vergeten.

Voorzieningen worden aangelegd voor

§ mogelijke of zeer waarschijnlijke investering of kosten in de toekomst.

§ kosten waarvan de exacte bedragen nog niet bekend zijn.

Voorzieningen kunnen onder meer worden opgenomen voor

§ reeds ontvangen maar nog niet in rekening gebrachte producten of diensten.

§ garantietoezeggingen waarop pas een beroep wordt gedaan als een product

daadwerkelijk kapot gaat.

§ pensioenrechten die pas opeisbaar zijn als de medewerker tot aan zijn

pensionering bij het bedrijf in dienst is.

Het kunnen definiëren van het begrip “voorzieningen” en ze correct in de jaarrekening identificeren.

Redenen voor het maken van voorzieningen kunnen noemen en verklaren.

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 38 -

Verschil tussen verplichtingen en voorzieningen

Voorbeeld 1: Verplichting

De bedrijfsauto is gerepareerd en de garage heeft een factuur gestuurd vóór de

balansdatum.

Voorbeeld 2: Voorziening

Een klant dient een klacht in tegen de onderneming. Het is onduidelijk hoe dit zich

verder ontwikkelt en wat de eventuele kosten zijn als de klant bijvoorbeeld een

schadeclaim indient.

Het kunnen definiëren van de verschillen tussen “voorzieningen” en “verplichtingen”.

Factuur is aanwezig. Het is

duidelijk wanneer en hoeveel

de onderneming moet betalen.

Verplichtingen Voorzieningen

Geen factuur aanwezig.

Het is onzeker of en hoeveel de

onderneming moet betalen.

Factuur 28 december reparatie auto 5.000 euro

te betalen voor 31 januari

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 39 -

Balans 2015

Activa Passiva

Vaste activa: Eigen vermogen: € 203.000

Divers vermogen € 300.000

Bedrijfsauto € 25.000

Vreemd vermogen:

Vlottende activa: Bankkrediet € 135.000

Vorderingen € 3.000 Verplichtingen € 5.000

Kas- en banktegoeden € 27.000 Voorzieningen € 12.000

Totaal € 355.000 Totaal € 355.000

Als in de balans geen rekening wordt gehouden

met verplichtingen en voorzieningen, lijkt het

bedrijf rijker dan het in werkelijkheid is.

Als geen rekening wordt gehouden met

vorderingen, lijkt het bedrijf armer dan het in

werkelijkheid is.

Hoe hoog zou het eigen vermogen zijn zonder

deze drie posten?

EBC*L – Fin. Adm.


- 40 -

NB

In de balans zijn diverse voorzieningen opgenomen die in de afgelopen jaren zijn

ontstaan en niet zijn beëindigd. In bovenstaande balans zou het bedrag aan

voorzieningen van € 12.000,- afkomstig kunnen zijn van een nog niet afgesloten

transactie uit voorgaande jaren. Denk hierbij aan een klacht die vijf jaar geleden is

ingediend maar waarvan de klachtenprocedure nog niet is afgesloten.

Ontstaan en beëindiging van voorzieningen

Voorzieningen worden opgenomen in het jaar waarin de bijbehorende transactie

heeft plaatsgevonden (bijv. de kapotte auto werd gerepareerd, maar er is nog geen

factuur ontvangen).

Een voorziening moet altijd worden beëindigd als de transactie is afgehandeld (de

garage stuurt in januari van het nieuwe jaar de factuur en de onderneming betaalt

deze vervolgens). Het opnemen van voorzieningen resulteert in een lagere winst

(bijvoorbeeld een voorziening voor gerechtskosten).

EBC*L – Fin. Adm.


- 41 -

Waardevermindering in de loop der tijd

Afschrijvingen Gedetailleerde leerdoelen:

• Het kunnen definiëren en uitleggen van de term "afschrijvingen".

• Het kunnen berekenen van lineaire afschrijvingen.

• Het kunnen uitleggen van de problemen bij de berekening van de afschrijvingen.

• Het kunnen definiëren en uitleggen van de term "kapitaaluitgaven".

• Het onderscheid kunnen maken tussen de kosten die moeten worden geactiveerd in de balans en de kosten die volledig kunnen worden

opgenomen in de winst- en verliesrekening.

• Het kunnen definiëren en uitleggen van de term "lage-waarde activa" die rechtstreeks kunnen worden afgeschreven.

• Het kunnen uitleggen van de gevolgen van de uitgaven die moeten worden gekapitaliseerd en de uitgaven die direct kunnen worden afgeschreven.

Bedrijfsmiddelen (zoals machines, auto’s, computers ) gaan langer dan één jaar

mee. De kosten kan een onderneming dan ook verdelen over de jaren waarin het

bedrijfsmiddel wordt gebruikt. In elk jaar kan een onderneming daardoor een deel

van de kosten van de opbrengsten aftrekken. Zo ontstaat een regelmatigere vorm in

de balans. Om te kunnen afschrijven op een bedrijfsmiddel, moet je het bedrag

bepalen dat je jaarlijks mag afschrijven.

Het kunnen definiëren en uitleggen van de term "afschrijvingen“.

Jaar 10 Jaar 1

EBC*L – Fin. Adm.


- 42 -

De meest gebruikte methode om de afschrijving te berekenen is de zogenoemde

lineaire methode. Dit betekent dat een onderneming elk jaar eenzelfde bedrag

afschrijft van het product.

De lineaire afschrijving wordt als volgt berekend:

Voorbeeld: ICT-apparatuur met een aanschafprijs van € 3.000,- en een

vermoedelijke gebruiksduur van 3 jaar

Het probleem bij afschrijvingen is dat van te voren niet bekend is hoe lang een

bedrijfsmiddel meegaat. Er zijn door de wet dan ook speciale regels opgesteld voor

de afschrijvingsperiode. Zo geldt voor bedrijfsmiddelen zoals machines en ICT-

apparatuur een minimale afschrijvingsperiode van 5 jaar.

Het jaarlijkse waardeverlies van de vaste activa leidt ertoe dat een onderneming

daalt in waarde waardoor de winst afneemt.

Hiermee moet rekening worden gehouden in de

§ balans (waardevermindering van de vaste activa), en in de

§ winst- en verliesrekening (winstverlagende kosten).

Het kunnen berekenen van de lineaire afschrijving.

Jaarlijkse afschrijving = Aanschafkosten

Gebruiksduur

Jaarlijkse afschrijving = 3.000

= € 1.000,- 3

Het kunnen uitleggen van de problemen bij de berekening van de afschrijvingen.

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 43 -

Voorbeeld: ICT-apparatuur (zie bovenstaand voorbeeld)

De afschrijving ter hoogte van € 1.000,- is in het jaarverslag als volgt te identificeren:

§ Balans:

De ICT-apparatuur heeft nu nog maar een waarde van € 2.000,- (in plaats van

€ 3.000,- bij de aanschaf).

§ Winst- en verliesrekening:

Het afschrijvingsbedrag van € 1.000,- wordt in de winst- en verliesrekening

geboekt als winstverlagende kosten. Door de waardevermindering

(afschrijving) wordt het bedrijf € 1.000,- euro armer.

Ondernemingen gaan vaak uit van een zo kort mogelijke gebruiksduur. Immers hoe

korter de gebruiksduur des te hoger het afschrijvingsbedrag en dit betekent dat de

onderneming minder winst genereert en dus minder belasting moet betalen.

Voorbeeld: Als een onderneming uitgaat van een gebruiksduur van 2 jaar in

plaats van 3 jaar is het afschrijvingsbedrag € 1.500,- in plaats van € 1.000,.

De meer opbrengst bij verkoop ten opzichte van de boekwaarde moet weer als winst

gezien worden. Verhoogde afschrijving is in dit geval zinloos.

Voorbeeld

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 44 -

Activering van kosten

Waardoor wordt de winst met het volle bedrag verlaagd?

Je zou verwachten dat iedere ondernemer ernaar streeft een zo hoog mogelijke winst

te behalen. Veel ondernemingen zijn echter altijd op zoek naar winstverlagende

maatregelen. Belangrijkste reden hiervoor is dat men niet te veel belasting wil

betalen.

Voor deze ondernemers is de volgende vraag van belang: “Welk effect heeft een

uitgave op de winst?” Deze vraag heeft direct te maken met de vraag: “Worden de

uitgaven geboekt op de balans of op de winst- en verliesrekening?"

Slechts die uitgaven die een bedrijf daadwerkelijk “armer” maken worden op de

winst- en verliesrekening geboekt als kosten. Het volle bedrag van deze kosten komt

ten laste van de winst in het lopende jaar. Hiertoe behoren bijvoorbeeld kosten voor

materiaalverbruik, personeel, telefoon, reclame, etc.

Als er tegenover een uitgave een blijvende tegenwaarde staat (bijvoorbeeld een

machine), dan moet deze als vermogensbestanddeel in de balans worden

opgenomen. Men ruilt dan zogezegd geld voor een machine. Door deze transactie

wordt het bedrijf dan ook niet armer.

Dergelijke uitgaven kunnen bedrijfseconomisch gezien worden “geactiveerd”. Dit

betekent dat ze aan de activazijde op de balans worden gezet.

Deze uitgaven verminderen niet in volle omvang de winst (bijvoorbeeld aankoop van

gebouwen, machines) en verlagen dan ook niet de te betalen belastingen.

Een vermindering van de winst wordt bij deze kapitaaluitgaven pas in de loop der tijd

gerealiseerd in de vorm van jaarlijkse afschrijvingen (verdeeld over de gebruiksduur

van de gekochte goederen).

Het onderscheid kunnen maken tussen uitgaven die moeten worden geactiveerd op de balans en kosten die volledig kunnen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening.

Kunnen verklaren welke gevolgen een geactiveerde uitgave heeft op het resultaat.

EBC*L – Fin. Adm.


- 45 -

Voorbeeld 1: Aanschaf van een machine voor € 9.000,-, gebruiksduur 3 jaar.

Deze machine valt onder de vaste activa. Het bedrijf heeft nu een

vermogensbestanddeel met een blijvende tegenwaarde (de machine kan immers

worden doorverkocht). Het bedrag wat in mindering wordt gebracht op de winst is

slechts de jaarlijkse afschrijving van € 3.000,-.

Voorbeeld 2: Reclamecampagne voor een bedrag van € 9.000,-.

De reclamecampagne valt niet onder de vaste activa. Er staat geen blijvende,

verkoopbare waarde tegenover. De kosten worden volledig op de winst in mindering

gebracht (= € 9.000,-).

Voorbeeld

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 46 -

Gevolgen van het kopen van een auto van

€ 40.000,- voor de jaarrekening


Activa Passiva


Kas-/banktegoeden € 90.000 Bankkrediet € 190.000



Activa Passiva


Auto € 40.000 Bankkrediet € 190.000

Kas-/banktegoeden € 50.000


Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 47 -

Door het kopen van de auto zijn de kas- en banktegoeden met € 40.000,- gedaald.

Daarvoor in de plaats is de auto gekomen. De auto werd in de balans “geactiveerd“

(opgenomen). Een onderneming moet zich echter wel realiseren dat de auto al in het

aankoopjaar onderhevig is aan waardevermindering.

Een onderneming die in april een auto aanschaft, moet aan het einde van het jaar

rekening houden met de afschrijving voor de auto. Bij een afschrijvingsbedrag van

€ 5.000,- (gebruiksduur van 8 jaar) zou:

§ de auto voor € 35.000,- zijn geboekt op de balans.

§ de afschrijving van € 5.000,- op de winst- en verliesrekening worden geboekt

waardoor de winst met € 5.000,- daalt.

Volledige afschrijving – gedeeltelijke afschrijving

(geen examenstof)

Hoeveel is het waardeverlies van een auto die in februari werd gekocht ten opzichte

van een auto die in juni, september of december werd gekocht?

De wet heeft voor dergelijke vraagstukken een eenvoudige oplossing. Voor duurzame

goederen die vóór 30 juni van het boekjaar zijn aangeschaft, kan een onderneming

het volledige afschrijvingsbedrag boeken (in bovenstaand voorbeeld dus € 5.000,-).

Voor duurzame goederen die na 30 juni van het boekjaar zijn aangeschaft, kan een

onderneming slechts de helft van het afschrijvingsbedrag boeken (in bovenstaand

voorbeeld dus € 2.500,-). In Nederland is de maand van gebruikname de eerste

maand van de afschrijvingen.

EBC*L – Fin. Adm.


- 48 -

Winstverminderende kosten

Voorbeeld reclamecampagne

Kosten voor reclamebureau, drukwerk, advertenties, mailing etc.

Omdat er geen blijvende (verkoopbare) tegenwaarde is, bevat de balans geen

boeking van deze transactie.

De uitgaven worden volledig als winstverminderende kosten in de winst- en

verliesrekening geboekt.

Voorbeeld

De volgende kosten verminderen

voor het volle bedrag de winst:

EBC*L – Fin. Adm.


- 49 -

Activa met lage waarde

Activa met een maximale aankoopwaarde van € 500,- worden direct in het

aankoopjaar afgeschreven (bijvoorbeeld lampen, goedkope printer). Dit betekent

dat de winst gelijktijdig met het afschrijvingsbedrag wordt verlaagd.

De volledige aanschafprijs voor dergelijke goederen wordt in het aankoopjaar op de

winst- en verliesrekening geboekt en niet op de balans. Voor ondernemingen is dit

een reden goederen te kopen die maximaal € 500,- kosten.

Bestedingen zonder werkelijke kosten (geen geldstroom)

Voorzieningen en afschrijvingen hebben een ding met elkaar gemeen: beide posten

worden in de jaarrekening verwerkt terwijl er geen betaling heeft plaatsgevonden.

Voorbeeld: Afschrijving voor ICT-apparatuur

Aanschafprijs € 3.000,-

Gebruiksduur: 3 jaar

Afschrijving € 1.000,-

De ICT-apparatuur wordt jaarlijks op papier € 1.000,- minder waard. Deze € 1.000,-

zorgen er weliswaar voor dat het bedrijf armer wordt, maar er is geen daadwerkelijke

uitgave (geen geldstroom).

Voor een onderneming zijn afschrijvingen en voorzieningen belangrijke indicatoren.

Deze posten tonen namelijk aan welk bedrag een onderneming ter beschikking moet

hebben als deze goederen moeten worden vervangen. Hierbij tellen goederen onder

de € 500,- dus niet mee, maar moeten wel vervangen worden.

Het kunnen definiëren en verklaren van het begrip “activa met lage waarde“.

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 50 -

Aangezien voorzieningen en afschrijvingen alleen op papier plaatsvinden, zijn deze

posten zeer geschikt om de winstbelasting te verlagen. Een onderneming kan

bijvoorbeeld een product met een korte gebruiksduur kiezen zodat het

afschrijvingsbedrag hoog is waardoor de winst lager wordt en waardoor de

onderneming minder belasting hoeft te betalen).

Dit onderwerp is ook van belang bij het begrip “cash flow” (zie hiervoor de module

Bedrijfsdoelstellingen & Kengetallen voor berekening cash flow).

Winstvermindering als belangrijkste doel

Ondernemingen zijn steeds op zoek naar mogelijkheden om de winst voor belastingen

zo laag mogelijk te houden. Een goede belastingadviseur weet hoe een ondernemer

kan besparen op belastinguitgaven en is op de hoogte van de belastingwetgeving.

Tot de mogelijkheden om de winst te verlagen behoren

§ hogere afschrijvingsbedragen voor duurzame goederen (door te kiezen voor

een kortere gebruiksduur)

§ het opnemen van voorzieningen

Hoe groter en internationaler een onderneming, hoe meer mogelijkheden op fiscaal

gebied. Het probleem voor veel ondernemingen is echter dat ze aan de ene kant

aandeelhouders en banken tevreden willen stellen met mooie winstcijfers, maar aan

de andere kant de winst zo laag mogelijk willen houden zodat ze minder belasting

hoeven te betalen.

Internationale bedrijven spelen hier steeds beter op in, wat positief is voor de

aandeelhouders maar negatief is voor de belastingontvanger. Er zijn daarnaast ook

ondernemingen die illegale wegen bewandelen om de winst zo laag mogelijk te

houden. Deze ondernemingen nemen de gerealiseerde omzet bijvoorbeeld niet op in

de boekhouding en dus ook niet in de winst- en verliesrekening. Ze ontduiken

hiermee de belasting. Geld dat zich onttrekt aan het oog van de fiscus heet “zwart

geld”.

EBC*L – Fin. Adm.


- 51 -

Winst- en verliesrekening Gedetailleerde leerdoelen:

• Het kunnen verklaren en analyseren van de opbouw van een winst- en verliesrekening.

• Het kunnen definiëren en uitleggen van de voordelen van een winst- en verliesrekening in staffelvorm.

• Het kunnen definiëren en uitleggen van het begrip bedrijfsresultaat (operationeel resultaat).

• Het kunnen definiëren en uitleggen van de term financieel resultaat”.

• Het kunnen definiëren en verklaren van het begrip “resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening”.

• Het kunnen definiëren en verklaren van het begrip “buitengewoon resultaat”.

• Het kunnen definiëren en verklaren van het begrip “resultaat voor belastingen”.

• Het kunnen definiëren en verklaren van het begrip “resultaat na belastingen”.

• Het kunnen definiëren en verklaren van het begrip “financiële reserve”.

• Het kunnen definiëren en verklaren van het begrip “uitkeerbare winst”.

• Het kunnen berekenen van bedrijfsresultaat, buitengewoon resultaat, resultaat en uitkeerbare winst.

• Het kunnen uitleggen hoe een operationele winst of verlies kan zijn gegenereerd.

• Het kunnen verklaren hoe een winstof verlies uit gewone bedrijfsuitoefening kan zijn gegenereerd.

• Het kunnen verklaren hoe een positief of negatief resultaat kan zijn

gegeneerd.

• Het kunnen plaatsen van “reserves” op de jaarrekening.

• Het kunnen uitleggen waarom reserves worden opgebouwd.

• Het kunnen verklaren waaruit de verschillen bestaan tussen “reserves” en “voorzieningen”.

• Een eenvoudige jaarrekening kunnen lezen en hieruit de eerste conclusies kunnen trekken (case study/oefening).

EBC*L – Fin. Adm.


- 52 -

Hoe groter een onderneming, hoe meer baten en lasten.

Voorbeelden zijn:

§ Financiële baten/ financiële lasten

§ Rentekosten

§ Baten/lasten uit deelnemingen

§ Baten/lasten uit effecten

§ Buitengewone baten/ lasten

§ Baten/lasten uit zakelijke transacties. Bijvoorbeeld:

- afstoting van een bedrijfsonderdeel

- reorganisatie

§ Incidentele baten/lasten. Bijvoorbeeld:

- een stuk grond wordt met winst verkocht

- een bedrijfsauto wordt total loss gereden

- een hoge schadeclaim die de onderneming moet betalen

EBC*L – Fin. Adm.


- 53 -

Voorbeeld

De winst- en verliesrekening heeft een aantal nieuwe posten


Kosten Opbrengsten

Inkoop € 50.000 Omzet € 290.000

Grondstoffen € 60.000 Opbrengst effecten € 10.000

Personeel € 130.000 Opbrengst deelnemingen € 30.000

Verzekeringen € 2.000 Buitengewone baten € 50.000

Reclame € 3.000

Belastingadviseur € 2.000

Rente op lening € 3.000

Buitengewone lasten € 10.000

WINST € 120.000

Totaal € 380.000 Totaal € 380.000

Bovenstaande winst- en verliesrekening toont aan dat de € 120.000,- winst niet uit de

gewone bedrijfsuitoefening voortvloeit. De winst is aanzienlijk lager als we de

€ 90.000,- (uit opbrengst effecten, deelnemingen en buitengewone baten) van de

winst aftrekken.

De winst- en verliesrekening toont weliswaar aan hoe hoog de winst is, maar niet hoe

deze tot stand is gekomen.

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 54 -

De winst kan op meerdere manieren worden verklaard:

De onderneming

§ heeft goede resultaten behaald met de kernactiviteiten (meer opbrengsten dan

kosten).

§ kan goed met geld om gaan.

§ heeft het resultaat verbeterd via buitengewone activiteiten (bijvoorbeeld door

grond te verkopen).

Een winst- en verliesrekening in staffelvorm verschaft meer inzicht in de financiële

situatie en activiteiten van een onderneming. De kosten en opbrengsten worden bij

de staffelmethode onder elkaar gezet en voortdurend bij elkaar opgeteld en van

elkaar afgetrokken, zodat steeds het saldo blijkt.

Hierdoor is direct duidelijk

§ Welke onderdelen van een onderneming winst of verlies hebben geleden.

§ WAT de onderneming met de behaalde winst heeft gedaan.

Het kunnen definiëren en uitleggen van de voordelen van een winst- en verliesrekening in staffelvorm.

EBC*L – Fin. Adm.


- 55 -

Winst- en verliesrekening in staffelvorm

Bij de eerste analyse van een winst- en verliesrekening in staffelvorm kan de

onderneming zich op de tussenresultaten concentreren:

§ Bedrijfsresultaat = EBIT (=Earnings before interest and tax)

§ Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

§ Resultaat voor belastingen

§ Resultaat na belastingen

§ Uitgekeerde winst

Het kunnen beschrijven, verklaren en analyseren van de winst- en verliesrekening. Het kunnen definiëren en uitleggen van de term “financieel resultaat”. Het kunnen definiëren en uitleggen van de term “winst/verlies uit de gewone bedrijfsuitoefening”.

Bedrijfsopbrengsten Opbrengsten uit kernactiviteiten

- Bedrijfskosten (excl. interest) Kosten m.b.t. kernactiviteiten

= Bedrijfsresultaat (EBIT) Resultaat uit kernactiviteiten

+ / - Financieel resultaat Opbrengsten of kosten uit effecten, deelnemingen en ontvangen rente

=

Resultaat uit de gewone

bedrijfsuitoefening

+ / - Buitengewoon resultaat Buitengewone of eenmalige gebeurtenissen

= Resultaat voor belastingen

- Winstbelasting

= Resultaat na belastingen

- Reserves

= Uitgekeerde winst

EBC*L – Fin. Adm.


- 56 -

Uit het bedrijfsresultaat kunnen we aflezen hoe de kernactiviteiten van de

onderneming hebben gepresteerd. Een negatief bedrijfsresultaat gedurende een

lange periode duidt er wellicht op dat de kernactiviteiten niet winstgevend zijn.

Het bedrijfsresultaat wordt ook vaak operationeel resultaat of

exploitatieresultaat genoemd.

Het resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening wordt berekend door het

resultaat en het financiële resultaat bij elkaar op te tellen. Analisten gebruiken dit

vaak als maatstaf voor het primaire proces dat een onderneming uitvoert. Onder

het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening verstaat de wetgever de winst of het

verlies als gevolg van de productie of dienstverlening die het bedrijf verzorgt.

Het resultaat voor belastingen bevat ook buitengewone resultaten en kan

daardoor, zowel in positieve als in negatieve zin, een vertekenend beeld geven.

Als een onderneming een positief resultaat heeft behaald (jaaroverschot), dan dient

dit als basis om de af te dragen belastingen te berekenen.

De onderneming kan het resterende resultaat na belastingen

§ onttrekken of uitkeren aan haar aandeelhouders.

§ reserveren.

Het kunnen definiëren en uitleggen van de term “bedrijfsresultaat” (operationeel resultaat).

Het kunnen uitleggen van het resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening.

Het kunnen definiëren en uitleggen van de term “resultaat voor belastingen”.

Het kunnen definiëren en uitleggen van de term “resultaat na belastingen”.

EBC*L – Fin. Adm.


- 57 -

Het binnen het bedrijf houden van het jaaroverschot heet “ het toewijzen van

reserves”.

Het opbouwen van reserves vermindert de winst die kan worden uitgekeerd (=

uitkeerbare winst). Reserves kunnen, indien nodig, ook weer teniet worden gedaan.

In dat geval wordt de uitkeerbare winst hoger.

Reserves worden opgebouwd om te gebruiken voor toekomstige investeringen

(bijvoorbeeld aankoop van machines) of om in te spelen op economisch slechtere

tijden.

Let op: reserves moeten niet worden verward met voorzieningen! Via reserves

treft de onderneming voorzorgsmaatregelen.

Voorzieningen daarentegen worden gedaan om waarschijnlijke, toekomstige

aanspraken van derden na te komen.

De uitkeerbare winst staat ter beschikking van de eigenaren. Dit bedrag moet

dan ook door het bedrijf worden afgedragen aan de eigenaren.

NB: Bij een vennootschap zijn dit de aandeelhouders van de onderneming. Zij krijgen

hun aandeel als dividend uitbetaald. Uiteindelijk beslissen de aandeelhouders tijdens

de aandeelhoudersvergadering hoe de jaarwinst na belastingen wordt aangewend: of

deze in zijn geheel of gedeeltelijk in de onderneming blijft als reserve of als dividend

wordt uitgekeerd. De directie en de Raad van Commissarissen van het bedrijf doen

een voorstel aan de aandeelhouders waarover kan worden gestemd.

Het kunnen definiëren en uitleggen van het begrip “toewijzing van de reserves“.

Het begrip „financiële reserve/niet uitbetaalde winst” kunnen definiëren en verklaren.

Het kunnen uitleggen waarom reserves worden opgebouwd.

Het kunnen uitleggen waaruit de verschillen bestaan tussen “voorzieningen” en “reserves“.

Het begrip „uitkeerbare winst” kunnen definiëren en verklaren.

EBC*L – Fin. Adm.


- 58 -

Voorbeeld: winst- en verliesrekening in staffelvorm

Bedrijfsopbrengsten € 290.000

- Bedrijfskosten (excl. Rente) - € 247.000

= Bedrijfsresultaat (EBIT) = € 43.000

+ Opbrengst uit waardepapieren + € 10.000

+ Opbrengst uit deelnemingen + € 30.000

- Rente op lening - € 3.000

= Resultaat uit gewone

bedrijfsuitoefening

= € 80.000

+ Buitengewone baten + € 50.000

- Buitengewone lasten - € 10.000

= Resultaat voor belastingen = € 120.000

- Winstbelasting - € 30.000

= Resultaat na belastingen = € 90.000

- Toegevoegd aan reserves - € 10.000

= Uitgekeerde winst = € 80.000

HOE is het

resultaat tot stand

gekomen?

WAT is er met de

winst gedaan?

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 59 -

Deze winst- en verliesrekening toont in een oogopslag de volgende gegevens

§ Het resultaat voor belastingen bedraagt € 120.000,-, maar van dit bedrag

werd slechts € 43.000,- uit de kernactiviteiten gehaald.

§ € 37.000,- euro komen uit het positieve financiële resultaat, dat samen met

het bedrijfsresultaat een Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vormt van

€ 80.000,-. Met enige slagen om de arm kan men ervan uitgaan, dat ook

het volgende jaar een zelfde resultaat kan worden bewerkstelligd (wanneer

bijv. de afgelopen jaren een soortgelijk beeld hebben laten zien).

§ Dat is bij het positieve buitengewone resultaat ter hoogte van € 40.000,-

echter niet het geval, waardoor ook voor het volgende jaar geen resultaat voor

belastingen van € 120.000,- kan worden verwacht.

§ Over het resultaat moest € 30.000.- euro aan winstbelasting worden betaald.

§ Van het resterende resultaat na belastingen van € 90.000,- werd € 10.000,-

aan de reserves toegevoegd. De resterende € 80.000,- werden aan de

eigenaren uitgekeerd (= uitkeerbare winst).

Dit voorbeeld laat zien dat niet de hoogte van de winst doorslaggevend is, maar hoe

deze tot stand is gekomen. Het meest gunstige scenario is als de behaalde winst toe

te schrijven is aan de kernactiviteiten. Als de winst hoofdzakelijk is behaald dankzij

financiële beleggingen en buitengewone baten, dan moet de onderneming zich

wellicht afvragen of de kernactiviteiten nog winstgevend zijn.

Het is daarnaast ook mogelijk dat een aantoonbaar verlies (in het resultaat voor

belastingen) geen alarmsignaal is voor de kernactiviteiten. Dit is bijvoorbeeld het

geval als een verlies volledig kan worden toegeschreven aan buitengewone lasten

(denk aan een verwoestende brand van een magazijn die vervolgens weer moest

worden opgebouwd, iets wat hopelijk niet elk jaar gebeurt).

Het kunnen berekenen van het bedrijfsresultaat, buitengewoon resultaat en de uitkeerbare winst.

EBC*L – Fin. Adm.


- 60 -

NB: winst kan ook negatieve winst zijn

Het begrip ‘winst’ is zeer ruim en niet eenduidig te definiëren. Daarom kan het begrip

ook zo misleidend zijn.

Een directeur die zegt dat zijn onderneming een winst van € 100.000,- heeft behaald,

kan hiermee doelen op het:

§ bedrijfsresultaat

§ resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

§ resultaat voor belastingen

§ resultaat na belastingen

§ Uitgekeerde winst

EBC*L – Fin. Adm.


- 61 -

Engelse begrippen Gedetailleerde leerdoelen:

• Het Engelse begrip EBIT (Earnings Before Interest and Tax) kunnen definiëren en uitleggen.

• Het Engelse begrip EBT (Earnings Before Tax) kunnen definiëren en uitleggen.

De financiële sector kent veel Engelse termen. Twee belangrijke Engels begrippen die

ook in Nederland veel worden gebruikt zijn EBIT en EBT.

EBIT betekent “Earnings Before Interest and Tax:”. De afkorting PBIT (Profit Before

Interest and Tax) wordt ook wel gebruikt.

Interest staat hier voor rente en tax betekent belastingen.

In het Nederlands wordt EBIT / PBT ook wel bedrijfsresultaat genoemd. Dit getal

wordt gebruikt als maatstaf om de operationele gang van zaken in het bedrijf aan te

duiden.

Een vergelijkbaar kengetal is EBT (Earnings Before Tax) of PBT Profit Before Tax).

Dit staat gelijk aan het resultaat voor belastingen.

Meer Engelse begrippen uit de winst- en verliesrekening vind je verderop in de

module.

NB: Engelse financiële begrippen zijn niet gestandaardiseerd. Het is daarom

erg lastig een eenduidige betekenis aan deze begrippen en kengetallen toe

te kennen.

Het Engelse begrip EBIT (Earnings Before Interest and Tax) kunnen definiëren en uitleggen.

Het Engelse begrip EBT (Earnings Before Tax) kunnen definiëren en uitleggen.

EBC*L – Fin. Adm.


- 62 -

Belangrijke Engelse vaktermen (geen examenstof)

Winst- en verliesrekening profit and loss account

Omzet sales (revenue)

Kosten expense

Bedrijfsresultaat EBIT (Earnings Before Interest and Tax)

of

PBIT (Profit Before Interest and Tax)

of

operating profit / loss

Financieel resultaat financial result

Resultaat uit Normale

Activiteiten (RNA) Profit / loss on ordinary activities

Buitengewoon resultaat extraordinary result

Resultaat voor belastingen Earnings Before Tax (EBT)

of

Profit / loss Before Tax (PBT)

Resultaat na belastingen Profit / loss for the year

Uitkeerbare winst distributable profit

EBC*L – Fin. Adm.


- 63 -

Extra posten op de jaarrekening

Reserves en voorzieningen

Reserves en voorzieningen worden beide in de balans aan de passivazijde

opgenomen. Reserves behoren echter tot het eigen vermogen. Voorzieningen zijn

onderdeel van het vreemd vermogen.

Voorbeeld: Vermoedelijke kosten voor een gerechtsprocedure: € 12.000,-. Op de

balans wordt hiervoor een voorziening getroffen. In de winst- en verliesrekening

worden deze kosten als gerechtskosten opgenomen.


Activa Passiva

Vaste activa: Eigen vermogen: € 183.000

Overig vermogen € 300.000 Winstreserve € 20.000


Vlottende activa: Vreemd vermogen:

Vorderingen € 3.000 Bankkrediet € 135.000

Kas- en banktegoeden € 27.000 Verplichtingen € 5.000

Voorzieningen € 12.000

Totaal € 355.000 Totaal € 355.000

Het kunnen plaatsen van voorzieningen en reserves op de jaarrekening.

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 64 -

NB

Op een balans worden voorzieningen en reserves opgenomen die in het afgelopen

jaar én in de voorgaande jaren zijn opgebouwd. Op de winst- en verliesrekening zie je

de reserves wel terug namelijk in de vorm van netto winst over het boekjaar.

Voorzieningen worden op de winst- en verliesrekening niet apart verwerkt. Zij zijn

verdisconteerd in andere kostenposten.

Overlopende posten

Vooruitbetaalde kosten voor het volgende boekjaar worden niet in de winst- en

verliesrekening opgenomen, maar moeten op de balans aan de activazijde worden

gezet als “overlopende activa”.

Voorbeeld: het bedrijf betaalt in december € 3.000,- aan rente voor 3 maanden

vooruit. Hiervan is € 2.000,- voor het volgende jaar. Daarom moet het bedrag worden

gesplitst.

Reeds ontvangen bedragen die horen bij het volgende boekjaar moeten niet op de

winst- en verliesrekening worden opgenomen, maar moeten aan de passivazijde van

de balans als “overlopende passiva” verschijnen.

Voorbeeld: het bedrijf verhuurt een fabriekshal. De huur wordt een half jaar vooruit

betaald en het bedrijf ontvangt in december een bedrag aan huuropbrengsten van

€ 12.000,-. Dit betekent dat € 10.000,- in het volgende boekjaar vallen. De rest hoort

bij het lopende boekjaar.

Voorbeeld

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 65 -

Deze posten staan als volgt op de balans:

Balans 31-12-2015

Activa Passiva

Vaste activa: Eigen vermogen € 175.000

Overig vermogen € 300.000 Winstreserves € 20.000


Vreemd vermogen:

Vlottende activa: Bankkrediet € 135.000

Vorderingen € 3.000 Verplichtingen € 5.000

Kas- en banktegoeden € 27.000 Reserves € 12.000

Overlopende activa € 2.000 Overlopende passiva € 10.000


EBC*L – Fin. Adm.


- 66 -

Waardering / Stille reserves / Boekhoudschandalen)

Zoals eerder vermeld wordt een balans opgesteld door de volgende stappen te doorlopen:

1. Tellen en waarderen van het vermogen

2. Tellen en waarderen van het vreemd vermogen

3. Berekenen van het eigen vermogen

Onderstaand voorbeeld laat zien dat deze stappen nog niet zo eenvoudig zijn.

Voorbeeld: een bedrijf moet per 31 december de balans opstellen. De volgende

factoren spelen hierbij een rol:

§ Het bedrijf is 30 jaar geleden in het bezit gekomen van een stuk grond.

Vroeger was deze omgeving in ontwikkeling en was de grond goedkoop. De

aanschafprijs bedroeg € 100.000,-. Tegenwoordig is dit perceel een toplocatie

en zou het voor een bedrag van maar liefst € 300.000,- kunnen worden

verkocht.

§ Vijf jaar geleden heeft de onderneming aandelen van een ander bedrijf

gekocht ter waarde van € 30.000,-. In oktober zijn deze aandelen plotseling in

waarde gestegen waardoor ze nu een waarde hebben van € 60.000,-.

Analisten beweren echter dat de aandelenkoers niet lang op dit niveau zal

blijven.

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 67 -

§ Een klant heeft een factuur van € 10.000,- nog steeds niet betaald ondanks

drie aanmaningen. De kans dat de onderneming dit volledige bedrag ontvangt,

is klein.

§ De onderneming heeft goederen ter waarde van € 100.000,- ingekocht. Dit

bleek echter een miskoop te zijn waarbij de onderneming al tevreden is als

deze goederen voor € 50.000,- worden verkocht.

Voor al deze voorbeelden geldt dat de onderneming niet met 100% zekerheid kan

zeggen hoe hoog de werkelijke waarde is die men zal ontvangen.

Voorbeeld: Stuk grond

Zou de onderneming daadwerkelijk € 300.000,- krijgen voor deze grond? Ook als het

perceel noodgedwongen moet worden verkocht?

Voorbeeld: Betalingsachterstand klant

Hoezo is de kans klein dat de klant de factuur niet betaalt? Misschien wordt de

betalingstermijn bewust overschreden om meer rente te vangen.

Vanwege dergelijke onzekere factoren moet een onderneming bij de

balanswaardering aannames maken. De onderneming heeft hierbij niet de vrije hand

en kan niet zomaar waarderingsbeslissingen nemen. Het Wetboek van Koophandel

(WvK) heeft hier regels voor opgesteld.

Een belangrijk basisregel voor goed boekhouden is het voorzichtigheidsbeginsel.

Dit houdt kortweg in dat een ondernemer zich niet rijker mag rekenen dan hij

is

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 68 -

Deze basisregel beschermt vooral externe belanghebbenden zoals banken en

potentiële aandeelhouders.

Voor de waardering van activa en passiva en resultaatbepaling zijn er zogenoemde

waarderingsregels. De belangrijkste basisregel is het principe van de laagste waarde.

Dit principe is van toepassing op de activazijde van de balans en houdt in dat de

bezittingen tot maximaal de aankoopwaarde op de jaarrekening mogen worden

opgenomen.

Voorbeeld: Stuk grond

Wat betekent dit voor het stuk grond?

Aanschafprijs 30 jaar geleden: € 100.000,-

Huidige fictieve verkoopprijs: € 300.000,-

In de balans mag het perceel (ondanks de hogere waarde) maximaal tot de

aanschafprijs van € 100.000,- worden opgenomen. Hierdoor ontstaat een

zogenaamde stille reserve. Een stille reserve is het verschil tussen de werkelijke

waarde en de boekwaarde. In dit voorbeeld zou er een stille reserve zijn van

€ 200.000,-. Deze wordt als volgt berekend:

(Fictieve) verkoopprijs

- Boekwaarde

= Stille reserve

Als blijkt dat de grond vervuild is en de fictieve verkoopprijs naar € 40.000,- daalt,

moet het perceel direct worden afgewaardeerd. De grond moet vervolgens met een

waarde van slechts € 40.000,- in de balans worden opgenomen.

Voor de passivazijde van de balans geldt het principe van de hoogste waarde.

Voorbeeld

Voorbeeld

EBC*L – Fin. Adm.


- 69 -

Voorbeeld: Vreemde valuta

De stijging van een krediet vanwege valutaschommelingen moet in de balans worden

verwerkt. Het krediet moet worden opgewaardeerd.

Deze voorzichtige manier van boekhouden neemt vooral de schuldeisers in

bescherming.

Andere waarderingsregels voor het opstellen van een jaarrekening zijn:

§ IAS (International Accounting Standards) en

§ US-GAAP (Generally Accepted Accounting Principles)

Deze richten zich in eerste instantie op investeerders die vooral geïnteresseerd zijn in

een zo realistisch mogelijk beeld van de vermogens- en winstsituatie.

EBC*L – Fin. Adm.


- 70 -

Boekhoudfraude / boekhoudschandalen

Boekhoudfraude is een vorm van fraude waarin een bedrijf bewust een onjuist beeld

van haar financiële situatie geeft en hiermee buitenstaanders zoals banken en

beleggers misleidt. Een reden hiervoor kan zijn dat een onderneming belasting wil

ontwijken. Een andere reden kan zijn dat een onderneming de stand van zaken zo

goed mogelijk wil presenteren aan beleggers zodat de effecten een hoge koers krijgen

en worden gekocht.

Vooral grote ondernemingen hebben vaak diverse mogelijkheden om hun

boekhouding te verfraaien. Dit leidt soms tot boekhoudschandalen die in de pers vaak

uitvoerig worden beschreven. Een bekend boekhoudschandaal is die van Parmalat. Dit

Italiaanse zuivelconcern had miljarden dollars ten onrechte in de boeken staan wat

dus neerkomt op een miljardenfraude.

Categorale model versus functionele model (geen examenstof)

De wet schrijft verschillende modellen voor om de winst- en verliesrekening op te

maken, waarvan de Kamer van Koophandel er twee hanteert:

§ het categorale model

§ het functionele model

In het categorale model wordt het bedrijfsresultaat berekend door van de

bedrijfsopbrengsten de bedrijfslasten af te trekken.

In het functionele model worden de direct aan de netto omzet toe te wijzen kosten

van de omzet afgetrokken, waarna de brutomarge ontstaat.

EBC*L – Fin. Adm.


- 71 -

Het functionele model kent de volgende indeling:

Netto omzet

- Kostprijs van de omzet

= Brutomarge

+ Overige bedrijfsopbrengsten

- Overige lasten

= Bedrijfsresultaat

+/- Financieel resultaat

= Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

+/- Buitengewoon resultaat


EBC*L – Fin. Adm.


- 72 -

Werkdeel

financiële administratie

Dit werkdeel bevat:

§ Meerkeuzetoetsen (inclusief antwoorden):

NB: Bij het EBC*L examen worden geen meerkeuzevragen gesteld, maar

alleen open vragen (zie het EBC*L voorbeeldexamen).

§ Hiaattesten – Advisering van Marcel Bosman:

Hier kunt u toetsen hoe groot uw kennis is als bedrijfsadviseur voor

cocktailbareigenaar Marcel Bosman.

§ Twee voorbeelden van een jaarafsluiting.

§ De leerdoelen / het werkdeel

Hier kunt u – net als bij het EBC*L examen – de antwoorden zelf formuleren.

§ Een EBC*L voorbeeldexamen dat dient als voorbeeld van een

eindtoets voor de module Financiële administratie.

EBC*L – Fin. Adm.


- 73 -

Meerkeuzetoetsen

Opbouw van de balans

1

Welke posten van een sportzaak horen aan de activazijde (debetzijde) van de balans?

Verkoopstellingen o

Renteloze lening van tante Annie o

Bankkrediet o

Wisselgeld in de kassa o

Voorraad tennisrackets o

Bedrijfsauto o

Geen van de antwoorden is correct. o

2 Welke uitspraak is waar?

De balans van een groot bedrijf is aanzienlijk anders opgebouwd dan die van een

klein bedrijf. o

De rechterkant van een balans heet activazijde (debet). o

De linkerkant van een balans heet passivazijde (credit). o

Geen van de uitspraken is waar. o

EBC*L – Fin. Adm.


- 74 -

3 Welke uitspraak over de activazijde van een balans is waar?

De activazijde wordt ook wel debetzijde genoemd. o

De activazijde wordt ook wel creditzijde genoemd. o

De activazijde geeft aan hoe de bezittingen zijn gefinancierd. o

De activazijde geeft aan welke bezittingen een onderneming heeft. o

De activazijde geeft aan hoeveel eigen vermogen een onderneming heeft. o

Geen van de beweringen is waar. o

4 De passivazijde (credit) van een balans geeft aan

hoe de bezittingen zijn gefinancierd. o

welke bezittingen de onderneming heeft. o

hoe hoog de schulden van de onderneming zijn. o

hoeveel eigen vermogen de onderneming heeft. o

Geen van de beweringen is waar. o

5 Een ondernemer van een sportzaak stelt voor de eerste keer een balans op. Het totaal aan activa bedraagt € 150.000.- , terwijl het totaal aan passiva € 140.000,- is. Is deze balans goed of fout?

Goed, omdat de activazijde niets te maken heeft met de passivazijde. o

Goed. Omdat het totaal van de activazijde altijd hoger moet zijn dan het totaal van de passivazijde.

o

Fout. Omdat het totaal van de activa altijd gelijk moet zijn aan het totaal van de passiva.

o

EBC*L – Fin. Adm.


- 75 -

Fout. Omdat het totaal van de passivazijde altijd hoger moet zijn dan het totaal aan de activazijde.

o


6 Welke posten behoren bij een sportzaak tot de vaste activa?

Computerkassa o

Zwembroeken o

Snowboards o

Bedrijfspand o

Verlichting o

Kantoorbenodigdheden o


EBC*L – Fin. Adm.


- 76 -

Vermogen

1 Op een balans staat een totaal aan activa van € 200.000,-. De passivazijde van deze balans toont een eigen vermogen van € 110.000,- en een vreemd vermogen van € 90.000,-. Hoe “rijk” is het bedrijf?

€ 200.000,- o

€ 310.000,- o

€ 110.000,- o

€ 20.000,- o

Geen van de antwoorden is correct.

o

2 Hoe beoordeel je de volgende uitspraak? "Een vennootschap die beschikt over een totaal aan activa van € 100.000.000,-moet wel rijk zijn”

Deze bewering is juist. o

Deze uitspraak is onjuist.

o

3

Op een balans staat aan de activazijde een totaal van € 700.000,-. Aan de passivazijde staat een vreemd vermogen van € 400.000,-. Hoe hoog is het eigen vermogen van de onderneming?

€ 300.000,- o

€ 700.000,- o

€ 780.000,- o

Dat kun je met deze gegevens niet berekenen. o

EBC*L – Fin. Adm.


- 77 -


4

Aan de passivazijde van een balans staat een eigen vermogen van € 200.000. Dit eigen vermogen kan direct aan het bedrijf worden onttrokken om zo een bedrijfsauto te kopen.


Deze bewering is onjuist.

o

5 Welke uitspraak over eigen vermogen is correct?

Het eigen vermogen is direct af te lezen uit het banktegoed of uit het tegoed in de

kassa. o

Het eigen vermogen is alleen indirect te bepalen omdat je van het totaal aan activa de schulden moet aftrekken.

o


EBC*L – Fin. Adm.


- 78 -

Financieel succes

1 Hoe maak je een inventarisatielijst?

Door de opbrengsten en kosten tegenover elkaar te zetten. o

Door de bezittingen te tellen en te waarderen. o

Door het eigen vermogen te tellen en te waarderen. o

Door het schuldniveau vast te stellen (vreemd vermogen). o


o

2

Waaraan kan je zien of een bedrijf in het afgelopen jaar succesvol is geweest?

Aan het eigen vermogen op de eindbalans. o

Aan het totaal aan activa op de eindbalans. o

Aan het totaal aan passiva op de eindbalans. o


3

Door de openings- en eindbalans van een onderneming met elkaar te vergelijken, kun je het succes van een onderneming vaststellen. Hoe kun je zien dat een onderneming een succesvol jaar heeft gehad?

Het totaal aan activa is gestegen. o

Het eigen vermogen is gestegen. o

De schulden zijn niet hoger geworden. o


EBC*L – Fin. Adm.


- 79 -

4 De openings- en eindbalans van een bedrijf zien er als volgt uit:

Openingsbalans

Activa Passiva

Vaste activa 120.000 Eigen vermogen 110.000

Vlottende activa 80.000 Vreemd vermogen 90.000

Vaste activa 200.000 Totaal passiva 200.000

Eindbalans

Activa Passiva



Totaal activa 240.000 Totaal passiva 240.000

Hoe hoog is de winst/het verlies (het resultaat)?

+ € 40.000,- o

- € 10.000,- o

+ € 90.000,- o

+ € 60.000,- o

- € 20.000,- o


EBC*L – Fin. Adm.


- 80 -

5 De openingsbalans van een onderneming ziet er als volgt uit: Activa € 6.000.000 Vreemd vermogen € 5.900.000 Aan het einde van het jaar zien we de volgende waarden: activa € 5.500.000 Vreemd vermogen € 4.900.000 Hoe hoog is de winst/het verlies (het resultaat)?

+ € 500.000,- o

- € 500.000,- o

+ € 600.000,- o

€ 0,- o

+ € 1.000.000,- o


EBC*L – Fin. Adm.


- 81 -


1 Je gaat een avondje uit met vrienden. Eerst gaan jullie een hapje eten. Daarna gaan jullie nog even wat drinken in de kroeg om vervolgens de hele nacht te dansen in de discotheek. Je gaat uiteindelijk met de taxi naar huis. De volgende dag merk je tot je grote schrik dat je portemonnee helemaal leeg is, terwijl je aan het begin van de avond nog € 200,- had. Welke uitspraak is correct?

Door de eindsituatie te vergelijken met de beginsituatie, heb je een persoonlijke winst- en verliesrekening gemaakt.

o

Na een jaar weet je nog precies waaraan je het geld hebt uitgegeven. o


2 Wat is de basis van een winst- en verliesrekening over een bepaald jaar?

De inventarisatie die plaatsvindt aan het einde van het jaar. o

De documenten die de onderneming gedurende het hele jaar heeft bewaard. o

Een zo nauwkeurig mogelijke schatting van de inkomsten en uitgaven. o


3

Welke posten worden in de winst- en verliesrekening tegenover elkaar gezet?

Opbrengsten o

Activa o

Kosten o

Schulden o

Eigen vermogen o


EBC*L – Fin. Adm.


- 82 -

4

Moet de winst die ontstaat uit de balansvergelijking overeenkomen met de winst uit de winst- en verliesrekening?

Ja o

Nee o

5 Welke posten staan aan de passivazijde van een winst- en verliesrekening?

Kosten voor de belastingadviseur o

Verkoopopbrengst (omzet) o

Energierekening o

Personeelskosten o


6 Hoe berekent een verkoper van kerstbomen zijn omzet?

Door het verkochte aantal kerstbomen te vermenigvuldigen met de verkoopprijs. o

Door het verkochte aantal kerstbomen te vermenigvuldigen met de inkoopprijs. o


EBC*L – Fin. Adm.


- 83 -

7

Een verkoper van kerstbomen koopt 1.000 kerstbomen in voor een prijs van € 10,- per stuk. Voor zijn standplaats moet hij € 1.000,- betalen. Hij verkoopt alle kerstbomen voor € 30,- per stuk. Hoe hoog is zijn omzet (verkoopopbrengst)?

€ 30.000,- o

€ 1.000,- o

€ 10.000,- o

€ 19.000,- o

€ 11.000,- o


8 Een verkoper van kerstbomen koopt 1.000 kerstbomen in voor een prijs van € 10,- per stuk. Voor zijn standplaats moet hij € 1.000,- betalen. Hij verkoopt alle kerstbomen voor € 30,- per stuk. Hoeveel bedragen zijn kosten?

€ 30.000,- o

€ 1.000,- o

€ 10.000,- o

€ 19.000,- o

€ 11.000,- o


EBC*L – Fin. Adm.


- 84 -

9

Een verkoper van kerstbomen koopt 1.000 kerstbomen in voor een prijs van € 10,- per stuk. Voor zijn standplaats moet hij € 1.000,- betalen. Hij verkoopt alle kerstbomen voor € 30,- per stuk. Hoeveel winst maakt hij?

€ 30.000,- o

€ 1.000,- o

€ 10.000,- o

€ 19.000,- o

€ 11.000,- o


EBC*L – Fin. Adm.


- 85 -

Adviseren Bosman 1

1 Marcel Bosman start een horecabedrijf met de klinkende naam “Caribbean

Sunsplash”. Het gaat om een Caribisch restaurant dat sfeervol is ingericht,

met een gezellige bar, comfortabele rieten stoelen en live muziek.

Er komen veel bedrijfseconomische vragen op Marcel Bosman af. Wij

treden daarom op als adviseur en beantwoorden zijn vragen.

2 Marcel Bosman wil graag een openingsbalans opstellen. Dit geeft hem

inzicht in de financiële situatie van Caribbean Sunsplash en is bovendien

wettelijk vereist.

Jij helpt hem hierbij en vertelt hoe een balans is opgebouwd.

Balans

vaste activa

totaal activa

activa

passiva

eigen vermogen

totaal passiva

vlottende activa

vreemd vermogen

EBC*L – Fin. Adm.


- 86 -

3 Marcel Bosman kent nu de basisindeling van een balans. “Maar wat heb ik

nu aan zo’n balans?", wil Marcel weten.

De balans geeft antwoord op een aantal belangrijke vragen.

De linkerzijde van de balans - de ______________ zijde - geeft antwoord

op de vraag welke bezittingen de onderneming heeft.

Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen activa waarover het bedrijf

lange tijd kan beschikken - ______________ genoemd, - activa die worden

gebruikt, verwerkt of verkocht - _______________________ genoemd.

De rechterzijde van de balans - de ______________ zijde geeft antwoord

op de vraag

wie de bezittingen heeft__________________. Ofwel, wie is eigenaar van

de bezittingen? De vraag is dus eigenlijk:

- Hoeveel schuld heeft het bedrijf (________________)?

- Hoe rijk is het bedrijf (___________________)?”

vaste activa

vlottende activa

eigen vermogen

passiva

gefinancierd

activa

vreemd vermogen

4 Marcel Bosman heeft met zijn restaurant een goed eerste jaar gedraaid. Op

31 december stelt hij zijn eindbalans op.

Hij vraagt zich nu alleen af hoe dat ook alweer moet. De basis van een

balans is de __________________. Hierbij gaat het om een sluitende

inventarisatie van de _____________ en de _____________________ van

het bedrijf.

Marcel Bosman stelt dus een inventarislijst op. Nauwkeurig worden alle

bezittingen geteld, opgeschreven en gewaardeerd.

schulden

passiva

bezittingen

documenten

kosten

opbrengsten

inventarisatie

EBC*L – Fin. Adm.


- 87 -

5 Als we bij Marcel Bosman op bezoek zijn en hem vragen of hij al rijk is

geworden, vertelt hij ons enthousiast over de prachtige inrichting van het

restaurant, de moderne keuken en de spiksplinternieuwe bedrijfsauto.

Helaas moeten we Marcel enigszins teleurstellen en leggen we hem het

volgende uit.

Veel bezittingen betekent niet automatisch dat je

____________________ bent. Doorslaggevend is de vraag welke

bezittingen daadwerkelijk van jou zijn. Dit is het _____________________.

Marcel Bosman is een beetje beledigd en wil graag weten hoe hij zijn

____________________ zou kunnen vaststellen. Ons antwoord hierop is:

nadat je de hoogte van het totaal aan activa hebt vastgesteld, moet je nog

naar het ___________________ van je bedrijf kijken. Het eigen vermogen

van je bedrijf bereken je op de volgende manier:

Totaal passiva

- ______________________________

Eigen vermogen

eigen vermogen

openingsbalans

winst/verlies

rijk

vreemd vermogen

rijkdom

activa

vreemd vermogen

EBC*L – Fin. Adm.


- 88 -

6 "Kan ik in mijn eindbalans al zien of ik succesvol ben geweest? En of ik

winst of verlies heb gemaakt?" vraagt Marcel Bosman ons.

Nee. Als je dat wilt weten moet je een __________________ uitvoeren. Het ___________________ bereken je als volgt:

Eigen vermogen ____________

- Eigen vermogen ____________

= Resultaat

balansvergelijking

kosten

eindbalans

openingsbalans

vreemd vermogen

opbrengsten

resultaat

winst/verlies

7 Marcel Bosman heeft de eerste balans voor zijn Caribisch restaurant

afgesloten.

De balansvergelijking laat een redelijke winst zien. Daar had hij helemaal

niet op gerekend. Zijn partner, Bram Kok, wil weten hoe de winst tot stand

is gekomen.

Om hier achter te komen is de ___________________ niet voldoende.

Er moet ook worden gekeken naar de ____________________ .

Deze bevat diverse _______________________ die het bedrijf

___________________________ het jaar armer of rijker hebben gemaakt.

Om de winst en verliesrekening op te stellen heeft Marcel Bosman veel

voorwerk gedaan. Gedurende het jaar moest hij alle

_____________________ verzamelen, ordenen en vastleggen. In de winst-

en verliesrekening worden deze samengevoegd.


passiva

transacties

aan het einde

balansvergelijking

gedurende

documenten

activa

EBC*L – Fin. Adm.


- 89 -

8 De heer Bosman heeft een omzet van € 300.000,- gerealiseerd. Helaas is

de omzet niet gelijk aan de __________________ .

De heer Bosman heeft namelijk ook behoorlijk wat _______________ . Hij

moest goederen inkopen en het personeel, de elektra, de huur, en nog veel

meer betalen.

De winst- en verliesrekening van de heer Bosman is als volgt:

Totaal

- Totaal

= Resultaat

winst

uitgaven

inkomsten (omzet)

auto

uitgaven

winst of verlies

vermogen

vreemd vermogen

9 Marcel Bosman snapt niet meer wat het verschil is tussen een balans en

een winst- en verliesrekening.

Samengevat vertellen wij hem:

De ___________ geeft een overzicht van de financiële situatie van een

bedrijf op een bepaald moment. De __________________________ geeft

een overzicht over een geheel jaar.

Geef aan of de volgende vragen vanuit de balans of vanuit de winst- en

verliesrekening worden beantwoord:

Hoeveel bezittingen heeft het bedrijf? _________________

Hoe hoog waren de opbrengsten? ________________________

Hoeveel schulden heeft het bedrijf? __________________

Hoe hoog waren de kosten? ______________________

Hoe hoog is de winst/het verlies? _______________________

Hoe rijk is het bedrijf (eigen vermogen)? _________________

balans


balans


balans

winst- en verlies rekening

balans


EBC*L – Fin. Adm.


- 90 -

Meerkeuzetoetsen


1 Waarom bevat een jaarrekening overlopende posten?

Omdat de onderneming belastinggeld wil achterhouden. o

Omdat de onderneming rekening moet houden met kosten die nog niet zijn betaald. o

Omdat de onderneming een vereenvoudigde boekhouding wil hanteren. o

De onderneming op die manier een goed beeld heeft van de bezittingen en schulden. o


2 Een volledig resultaat bevat

ook transacties die in het boekjaar nog niet tot een betaling hebben geleid. o

alleen transacties die zijn betaald. o


3

Hoe worden vorderingen op de balans geboekt?

Als vlottende activa aan de linkerzijde op de balans. o

Als vaste activa aan de linkerzijde op de balans. o

Als vreemd vermogen aan de rechterzijde op de balans. o


EBC*L – Fin. Adm.


- 91 -

4 Wat is van toepassing op de posten verplichtingen en vorderingen?

Een product/dienstverlening is reeds geleverd. o

De factuur van een geleverde dienst is aanwezig. o

De factuur is nog niet betaald. o


5 Hoe worden de verplichtingen op de balans geboekt?

Als vlottende activa aan de linkerzijde op de balans. o

Als vaste activa aan de linkerzijde op de balans. o

Als vreemd vermogen aan de rechterzijde op de balans. o


6 Waarom worden voorzieningen aangelegd?

Zodat reeds ontvangen facturen niet worden vergeten. o

Om plannen die weinig prioriteit hebben uit te stellen. o

Voor het ontbinden van een reeds afgesloten koopovereenkomst. o

Voor mogelijke of (zeer) waarschijnlijke investeringen of kosten. o


EBC*L – Fin. Adm.


- 92 -

7 Voorzieningen verschillen van verplichtingen omdat

de hoogte van de te verwachten kosten niet exact bekend is. o

de betalingen ten gunste van het bedrijf zijn. o

niet met zekerheid kan worden gezegd of er wel daadwerkelijk een betaling plaatsvindt.

o

er nog geen factuur is ontvangen. o


8 Het aanleggen van voorzienigen heeft een positief effect. De winst wordt namelijk verlaagd waardoor een onderneming minder belasting moet betalen.


Deze bewering is onjuist. o

9 Onder welke balanspost vallen de voorzieningen?

Vaste activa o

Vlottende activa o

Eigen vermogen o

Opbrengst o

Vreemd vermogen o


EBC*L – Fin. Adm.


- 93 -

10

Een voorbeeld van een voorziening is:

Een pensioenvoorziening voor de directeur van een bedrijf. o

De nog niet betaalde energierekening. o

Een gerechtsprocedure die een bedrijf zou kunnen verliezen. o

De salarissen voor het personeel, die het volgende jaar waarschijnlijk niet meer kunnen worden betaald. o


EBC*L – Fin. Adm.


- 94 -

Afschrijvingen

1

Wat wordt verstaan onder afschrijvingen?

Een manier voor studenten om met zo min mogelijk inspanning het beste resultaat te behalen. o

Een beschrijving van een politicus die min of meer is afgeschreven. o

Het tegenovergestelde van opschrijven. o

Het in de boekhouding tot uitdrukking brengen van de waardedaling van een bedrijfsmiddel over een bepaalde periode. o


2

Hoe wordt de jaarlijkse afschrijving berekend (stel de restwaarde is nihil)?

Door de vermoedelijke aanschafprijs te delen door de vastgestelde gebruiksduur. o

Door de gebruiksduur te vermenigvuldigen met de aanschafprijs. o

Door de aanschafprijs te delen door de vermoedelijke gebruiksduur. o

Door de leeftijd van de ondernemer te delen door zijn lengte. o


EBC*L – Fin. Adm.


- 95 -

3

Wat is de onzekere factor bij de berekening van de jaarlijkse afschrijvingen?

De aanschafprijs o

De vermoedelijke aanschafprijs o

De vermoedelijke gebruiksduur o

De bedrijfskosten o


4 Welke kostenposten kunnen worden afgeschreven?

Bestelauto o

Waspoeder o

Personeelskosten o

Computerapparatuur o

Drankenautomaat o


5 Een meubelmaker koopt een boormachine van € 2.000,-. Hij gaat ervan uit dat de boormachine 5 jaar meegaat. Hoeveel bedraagt de jaarlijkse afschrijving voor deze boormachine (de restwaarde is te verwaarlozen)?

€ 2.000,- o

€ 200,- o

€ 400,- o


EBC*L – Fin. Adm.


- 96 -

6 Een meubelmaker heeft al 3 jaar een boormachine die een vermoedelijke gebruiksduur heeft van 5 jaar. De boormachine doet het nog net zo goed als in het begin. Daarom hoeft de machine ook niet te worden afgeschreven.


Deze bewering is onjuist. o

7 Een groot chemieconcern investeert € 62.000.000,- in de bouw van een milieuvriendelijke zuiveringsinstallatie. Hoe hoog is de jaarlijkse afschrijving bij een vermoedelijke gebruiksduur van 30 jaar en een restwaarde van 2.000.000?

€ 2.000.000,- o

€ 1.000.000,- o

€ 150.000,- o

€ 237.600,- o

€ 4.000.000,- o


8 Een groot chemieconcern investeert € 60.000.000,- in de bouw van een milieuvriendelijke zuiveringsinstallatie. Hoe hoog is de jaarlijkse afschrijving bij een vermoedelijke gebruiksduur van 15 jaar en een te verwaarlozen restwaarde?

€ 2.000.000,- o

€ 1.000.000,- o

€ 150.000,- o

€ 237.600,- o

€ 4.000.000,- o


EBC*L – Fin. Adm.


- 97 -

Winstvermindering

1 Waarom zijn veel ondernemers tevreden als aan het einde van het jaar blijkt dat ze een kleine winst hebben behaald?

Er zijn belangrijkere dingen in het leven dan het behalen van veel winst. o

Een lage winst biedt voordelen bij de bank. o

Hoe lager de winst hoe minder belasting moet worden afgedragen. o


2

Welke uitspraak is waar?

In de winst- en verliesrekening wordt rekening gehouden met transacties die het bedrijf daadwerkelijk “armer“ maken.

o

Transacties die op de winst- en verliesrekening als kosten worden geboekt, hebben invloed op de hoogte van het resultaat.

o

Kosten waar een blijvende waarde tegenover staat moeten op de balans worden geactiveerd. Deze kosten hebben niet direct invloed op de hoogte van het resultaat.

o


EBC*L – Fin. Adm.


- 98 -

3

De aankoop van een computer moet worden “geactiveerd”. Wat betekent dit?

De computer wordt als kostenpost geboekt op de winst- en verliesrekening. o

De computer wordt in gebruik genomen. o

De computer wordt als vaste activa (activazijde) op de balans geboekt. o

De aankoop van de computer verlaagt de winst met het volledige aankoopbedrag. o


4

Welke kosten worden “geactiveerd”?

Alleen kosten met een blijvende tegenwaarde. o

Alle kosten die het resultaat omhoog brengen. o


5

Welke uitgaven maken een bedrijf daadwerkelijk “armer” en worden als kostenpost geboekt op de winst- en verliesrekening waardoor de winst met het volledige bedrag daalt?

De aanschaf van een duur bureau. o

Het salaris van de portier. o

De aanschaf van twee bestelauto’s. o

De kosten voor de belastingadviseur. o

De aankoop van een stuk grond. o

De betaling van een energierekening. o

De portokosten van een reclamecampagne. o


EBC*L – Fin. Adm.


- 99 -

6 Wat gebeurt er met de winst als de onderneming een bedrijfsauto van € 24.000,- aanschaft.

Dan daalt de winst in hetzelfde boekjaar met € 24.000,-. o

Dan daalt de winst met het jaarlijkse afschrijvingsbedrag voor de auto. o


7 Hoe kan een onderneming de winst voor belastingen op een fiscaal toegestane manier verlagen?

Door voorzieningen aan te leggen voor een verwachte gerechtsprocedure. o

Door in de boeken rekening te houden met het salaris van de directeur. o

Door de gebruiksduur van vaste activa lager in te schatten. o


EBC*L – Fin. Adm.


- 100 -


1

De winst- en verliesrekening van een sportzaak geeft weer dat verlies is geleden. Wat zou de reden kunnen zijn voor dit verlies?

De verkoop van sportartikelen ging niet naar wens. o

De rentekosten waren erg hoog. o

Een brand verwoestte het magazijn en dit magazijn was onderverzekerd. o


2

Op de winst- en verliesrekening van een sportzaak staat een batig saldo van € 150.000,-. Welke conclusies kan je hieruit trekken?

Het verkoopbedrag van de sportartikelen was € 150.000,- hoger dan het inkoopbedrag. o

De kans is groot dat volgend jaar een soortgelijk resultaat wordt behaald. o

Niet alleen de verkoop van sportartikelen was goed, de onderneming heeft daarnaast ook succesvolle investeringen gedaan. o

Vooralsnog kunnen er geen eenduidige conclusies worden getrokken. o


3

Wat betekent het als de winst- en verliesrekening een negatief saldo laat zien?

Dat de verkoop van sportartikelen niet goed loopt. o

Dat de verkoop van sportartikelen dit jaar misschien een prima resultaat heeft opgeleverd.

o


EBC*L – Fin. Adm.


- 101 -

4

Welke gebeurtenissen worden in het bedrijfsresultaat van een meubelfabrikant meegenomen?

Een forse winst uit de effecten van de onderneming. o

Een verlies uit deelnemingen in andere ondernemingen. o

Huurlasten voor een bedrijfspand. o

Verzend- en telefoonkosten. o

Opbrengsten uit de verkoop van meubels. o

Het total loss raken van een bedrijfswagen. o

Rentelasten voor een langlopend krediet. o

Personeelskosten. o

De winst uit de verkoop van grond. o


EBC*L – Fin. Adm.


- 102 -

5

Welke gebeurtenissen horen bij het financieel resultaat van een meubelfabrikant?








Personeelskosten. o



6 Welke gebeurtenissen horen bij het buitengewone resultaat van een meubelfabrikant?








Personeelskosten. o


EBC*L – Fin. Adm.


- 103 -

7 Hoe wordt het resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening berekend?

Door het buitengewone resultaat van het bedrijfsresultaat af te trekken. o

Door het buitengewone resultaat op te tellen bij het financieel resultaat. o

Door het financieel resultaat op te tellen bij het buitengewone resultaat. o


8

Een autohandelaar beweert dat de autoverkoop niet rendabel is, hoewel het bedrijf de hoogste winst ooit heeft behaald. Waar is deze uitspraak op gebaseerd?

Het bedrijfsresultaat is negatief. o

Het financieel resultaat is positief. o

Het buitengewone resultaat is uiterst positief. o


EBC*L – Fin. Adm.


- 104 -

9

De winst- en verliesrekening van Papier NV geeft een fors jaartekort aan. Tijdens een persconferentie meldt de directie dat ze ervan overtuigd zijn dat de financiële situatie volgend jaar veel beter zal zijn. Welke uitspraak ondersteunt deze mededeling?

Het negatieve financiële resultaat dat te wijten is aan het resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening zal volgend jaar positief zijn dankzij de positieve renteontwikkelingen. o

Het bedrijfsresultaat is uiterst positief. Wij verwachten voor volgend jaar dan ook een verdere stijging. o

Als we de gerechtsprocedure in de VS zouden hebben gewonnen, was het resultaat beter dan ooit geweest. o


10

In een financieel dagblad staat een artikel over de onderneming DRUK NV. Het artikel vermeldt dat de onderneming nog net niet in de rode cijfers terecht is gekomen omdat ze het “familiezilver” hebben verkocht. Wat bedoelt de journalist hiermee?

De onderneming heeft het waardevolle tafelbestek verkocht. o

Het buitengewone resultaat was negatief. o

Het bedrijfsresultaat was uiterst positief. o

De onderneming heeft een deel van hun grond en magazijn met winst verkocht. o


EBC*L – Fin. Adm.


- 105 -

Adviseren Bosman 2

1 Marcel Bosman laat de belastingadviseur de jaarrekening zien die een winst aangeeft van € 50.000,-.

Een week later krijgt Marcel Bosman de gecorrigeerde jaarrekening terug. De jaarrekening bevat ineens posten die Marcel niet begrijpt. En de winst is ook nog eens € 20.000,- lager.

Marcel Bosman wil niet gelijk aankloppen bij de belastingadviseur en vraagt eerst uitleg aan ons. Onze uitleg staat hieronder.

2 Waarschijnlijk heb je bij het opstellen van de jaarrekening slechts met die

_____________ rekening gehouden die daadwerkelijk tot een opbrengst

of _____________ hebben geleid.

Daarmee reken je jezelf misschien _____________ en succesvoller dan je

daadwerkelijk bent. Voor het vaststellen van een _____________

resultaat heeft je belastingadviseur ongetwijfeld een aantal

_________________ meegenomen in de jaarrekening.

"Ik begrijp het nog steeds niet", zegt Marcel.

winst

uitgave

rijker

transacties

periode-onafhankelijk

activa

extra posten

EBC*L – Fin. Adm.


- 106 -

3 Onze korte uitleg heeft Marcel Bosman dus niet geholpen. Daarom gaan

we uitgebreider op de zaak in.

Neem bijvoorbeeld de nieuwe en volledig ingerichte keuken die je een

jaar geleden hebt gekocht. Die is na een jaar intensief gebruik zeker niet

meer zoveel waard als waarvoor je hem een jaar geleden hebt gekocht.

De belastingadviseur heeft dit _____________ van de vaste activa

verwerkt op de balans onder de post _____________.

"Dat begrijp ik", zegt Marcel. “Maar hoe heeft hij dit waardeverlies

berekend?" Dat is eigenlijk heel eenvoudig.

“Hij heeft voor alle vaste activa die aan slijtage onderhevig zijn een

vermoedelijke________________ bepaald.

Vervolgens heeft hij de ________________ van de vaste activa gedeeld

door de gebruiksduur in jaren. En dit is het ______________

afschrijvingsbedrag.

gebruikt vermogen

afschrijvingen

waardeverlies

vaste activa

verkoopprijs

afschrijvings-bedrag

gebruiksduur

aanschafprijs

jaarlijkse

EBC*L – Fin. Adm.


- 107 -

4 “En wat betekent het begrip “reservering voor proceskosten" op mijn

jaarrekening?", vraagt Marcel. “Ik kan mij niet herinneren dat ik vorig

jaar een gerechtsprocedure heb gehad."

Onze uitleg is als volgt:

Misschien hebt u hier ____________ jaar wel mee te maken. Misschien

heeft iemand dit jaar wel gedreigd een klacht in te dienen. “Dat klopt",

zegt Marcel. “Die idiote buurman die zich opwindt over het verstoren van

de rust heeft zelfs schriftelijk een klacht ingediend".

Dat is dus het antwoord op uw vraag. Met het opbouwen van een

______________ heeft de belastingadviseur er rekening mee gehouden

dat het zeer ___________ is dat er volgend jaar een kostenpost zal zijn.

afschrijving

volgend

reserve

reservering

waarschijnlijk

vordering

5 We leggen ook uit dat de belastingadviseur bij het bepalen van de

__________ van de reservering een schatting heeft gemaakt.

Hij zal daarbij eerder een dan een

lagere inschatting hebben gemaakt.

Want hoe het reserveringsbedrag is, des te lager is de

en dus ook de

hogere

hoger

winst

belasting-verplichting

lagere

hoogte

EBC*L – Fin. Adm.


- 108 -

6 "Nu begrijp ik het", zegt Marcel. “Misschien kun je mij dan ook uitleggen

wat het begrip verplichtingen aan de rechterzijde van de balans

betekent”. Natuurlijk! Onderstaande vraag is dan belangrijk.

Heb je alle die je voor

31 hebt ontvangen betaald of staan er nog een aantal

open?

“De wijnvoorraad die half december is geleverd, heb ik nog niet betaald.

Dit komt omdat de pas half

afloopt", antwoordt Marcel.

OK. Dan kunnen we nu antwoord geven op je vraag. Facturen die je in

hebt ontvangen maar nog niet hebt betaald,

worden op de jaarrekening opgenomen als Deze zijn

onderdeel van het .

afsluitingsjaar

december

januari

facturen

vorderingen

verplichtingen

betalingstermijn

vreemd vermogen

7 “Maar hoe gaat het dan met onbetaalde facturen van klanten. Zo heb ik

vóór ______________ een klant een factuur gestuurd voor een

kerstdiner maar deze is nog steeds niet betaald.”

Dit heeft de belastingadviseur verwerkt onder de balanspost

. Je vindt deze post terug aan de

van de balans ook wel genoemd.

vorderingen

15 januari

verplichtingen

31 december

linkerzijde

passivazijde

rechterzijde

activazijde

EBC*L – Fin. Adm.


- 109 -

8 Het bedrijf van Marcel Bosman is gegroeid. Naast het restaurant

"Caribbean Sunsplash" neemt het ook deel in een levensmiddelenketen.

Deze onderneming heeft het afgelopen jaar fors verlies geleden.

Het restaurant had daarnaast ook te maken met gerechtskosten van

€ 40.000,- nadat een klant een klacht had ingediend. Het magere

resultaat laat een plus zien van netto € 70.000,-.

“Dit is het slechtste resultaat sinds jaren. Ik kan het bedrijf misschien

beter opheffen", zegt Marcel.

Stel voor Marcel een winst- en verliesrekening op. Maak daarbij gebruik

van de posten uit de kolom hiernaast.

€ 500.000

- - € 300.000

= = € 200.000

- - € 90.000

= = € 110.000

- - € 40.000

= = € 70.000

bedrijfskosten

financieel resultaat

resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

bedrijfsop-brengsten

winst voor belastingen

buitengewoon resultaat

bedrijfsresultaat

EBC*L – Fin. Adm.


- 110 -

9 Dankzij deze winst- en verliesrekening kunnen we Marcel het volgende

mededelen.

Het is misschien niet fantastisch. Maar trek geen

overhaaste conclusies want je moet ook rekening houden met de

volgende factoren. Het restaurant, de van je

onderneming, draait prima. Dat is af te leiden uit het

dat uiterst positief is.

Je hebt alleen geen geluk gehad met de deelneming in de

levensmiddelenketen. Deze deelneming heeft een negatieve invloed op

het .Om vervolgens negatief uit te werken voor

het en ten slotte op het

.

bedrijfsresultaat


resultaat


niet ieder

kernactiviteit

resultaat

10 Als volgend jaar weer geen winst wordt behaald uit de deelneming moet

je misschien overwegen het aandeel in de levensmiddelenketen te

verkopen zodat je je op de kan concentreren.

De gerechtsprocedure die je hebt verloren leverde ook een negatief

op. Het is erg onwaarschijnlijk dat je

jaar met een dergelijk negatief incident

geconfronteerd wordt.

Raak dus niet gelijk in paniek. Het volgende jaar kan het

veel beter zijn.


ieder

kernactiviteit

niet ieder

resultaat

bedrijfsresultaat

EBC*L – Fin. Adm.


- 111 -

11 Gelukkig voor Marcel is het resultaat in het volgende jaar inderdaad veel

beter.

De winst bedraagt € 180.000,-. Na aftrek van de

blijft een mooi bedrag over van € 90.000,-.

Marcel weet al wat hij met het positieve resultaat gaat doen. Hij is van

plan de gehele aan de onderneming te onttrekken

zodat hij zijn droom in vervulling kan laten gaan en een zeilboot kan

kopen. Zijn partner Bram Kok heeft echter bezwaar omdat er in het

komende jaar een aantal

nodig zijn. Een aantal dure keukenapparaten moet

bijvoorbeeld nodig worden vervangen.

Bovendien is het ook belangrijk geld achter de hand te hebben om

onverwachte te betalen. Met veel moeite overtuigt hij

Marcel Bosman. En ze onttrekken in overleg slechts een deel van de winst

aan de onderneming. De rest blijft als in het bedrijf.

voor belastingen

investeringen

belastingen

onttrekkingen

reserve

voorzieningen

winst na belastingen

kosten

EBC*L – Fin. Adm.


- 112 -

Antwoorden - Meerkeuzetoetsen

Opbouw van de balans

1

Welke posten van een sportzaak horen aan de activazijde (debetzijde) van de balans?

Verkoopstellingen

Het wisselgeld in de kassa

Voorraad tennisrackets

Bedrijfsauto


Geen van de uitspraken is waar.

3 Welke uitspraak over de activazijde van een balans is waar?

De activazijde wordt ook wel debetzijde genoemd.

De activazijde geeft aan hoe de bezittingen zijn gefinancierd.

EBC*L – Fin. Adm.


- 113 -

4 De passivazijde (credit) van een balans geeft aan

hoe de bezittingen zijn gefinancierd.

hoe hoog de schulden van de onderneming zijn.

hoeveel eigen vermogen de onderneming heeft.

5

Een ondernemer van een sportzaak stelt voor de eerste keer een balans op. Het totaal aan activa bedraagt € 150.000,-, terwijl het totaal aan passiva € 140.000,- is. Is de balans goed of fout?

Fout. Omdat het totaal van de activa altijd gelijk moet zijn aan het totaal van de passiva.

6 Welke posten behoren bij een sportzaak tot de vaste activa?

Computerkassa

Bedrijfspand

Verlichting

EBC*L – Fin. Adm.


- 114 -

Vermogen

1

Op een balans staat een totaal aan activa van € 200.000,-. De passivazijde van deze balans toont een eigen vermogen van € 110.000,- en een vreemd vermogen van € 90.000,-. Hoe “rijk” is het bedrijf?

€ 110.000,-

2

Hoe beoordeel je de volgende uitspraak? "Een vennootschap die beschikt over een totaal aan activa van € 100.000.000,- moet wel rijk zijn”


3

Op een balans staat aan de activazijde een totaal van € 700.000,-. Aan de passivazijde staat een vreemd vermogen van € 400.000,-. Hoe hoog is het eigen vermogen van de onderneming?

€ 300.000,-

4

Aan de passivazijde van een balans staat een eigen vermogen van € 200.000. Dit eigen vermogen kan direct aan het bedrijf worden onttrokken om zo een bedrijfsauto te kopen.


5 Welke uitspraak over eigen vermogen is correct?

EBC*L – Fin. Adm.


- 115 -

Het eigen vermogen is alleen indirect te bepalen omdat je van het totaal aan activa

de schulden moet aftrekken.

Financieel succes

1 Hoe maak je een inventarisatielijst?

Door de bezittingen te tellen en te waarderen.

Door het schuldniveau vast te stellen (vreemd vermogen).

2

Waaraan kun je zien of een bedrijf in het afgelopen jaar succesvol is geweest?


3

Door de openings- en eindbalans van een onderneming met elkaar te vergelijken, kun je het succes van een onderneming vaststellen. Hoe kun je zien dat een onderneming een succesvol jaar heeft gehad?

Het eigen vermogen is gestegen.

EBC*L – Fin. Adm.


- 116 -

4 De openings- en eindbalans van een bedrijf zien er als volgt uit:

Openingsbalans

Activa Passiva




Eindbalans

Activa Passiva




Hoe hoog is de winst/het verlies?

- € 20.000,-

5 De openingsbalans van een onderneming ziet er als volgt uit: Activa € 6.000.000,- Vreemd vermogen € 5.900.000,- Aan het einde van het jaar zien we de volgende waarden: Activa € 5.500.000,- Vreemd vermogen € 4.900.000,- Hoe hoog is de winst/het verlies?

+ € 500.000,-

EBC*L – Fin. Adm.


- 117 -


1 Je gaat een avondje uit met vrienden. Eerst gaan jullie een hapje eten. Daarna gaan jullie nog even wat drinken in de kroeg om vervolgens de hele nacht te dansen in de discotheek. Je gaat uiteindelijk met de taxi naar huis. De volgende dag merk je tot je grote schrik dat je portemonnee helemaal leeg is, terwijl je aan het begin van de avond nog € 200,- had. Welke uitspraak is correct?

Door de eindsituatie te vergelijken met de beginsituatie, heb je een persoonlijke winst- en verliesrekening gemaakt.

2 Wat is de basis van een winst- en verliesrekening?

De documenten die de onderneming gedurende het hele jaar heeft bewaard.

3

Welke posten worden in de winst- en verliesrekening tegenover elkaar gezet?

Opbrengsten

Kosten

4

Moet de winst die ontstaat uit de balansvergelijking overeenkomen met de winst uit de winst- en verliesrekening?

Ja

5 Welke posten staan aan de passivazijde van een winst- en verliesrekening?

Verkoopopbrengst (omzet)

EBC*L – Fin. Adm.


- 118 -

6 Hoe berekent een verkoper van kerstbomen zijn omzet?

Door het verkochte aantal kerstbomen te vermenigvuldigen met de verkoopprijs.

7

Een verkoper van kerstbomen koopt 1.000 kerstbomen in voor een prijs van € 10,- per stuk. Voor zijn standplaats moet hij € 1.000,- betalen. Hij verkoopt alle kerstbomen voor € 30,- per stuk. Hoe hoog is zijn omzet (verkoopopbrengst)?

€ 30.000,-

8 Een verkoper van kerstbomen koopt 1.000 kerstbomen in voor een prijs van € 10,- per stuk. Voor zijn standplaats moet hij € 1.000,- betalen. Hij verkoopt alle kerstbomen voor € 30,- per stuk. Hoeveel bedragen zijn kosten?

€ 11.000,-

9

Een verkoper van kerstbomen koopt 1.000 kerstbomen in voor een prijs van € 10,- per stuk. Voor zijn standplaats moet hij € 1.000,- betalen. Hij verkoopt alle kerstbomen voor € 30,- per stuk. Hoeveel winst maakt hij?

€ 19.000,-

EBC*L – Fin. Adm.


- 119 -

Uitwerking- Adviseren Bosman 1

1 Marcel Bosman start een horecabedrijf met de klinkende naam “Caribbean

Sunsplash”. Het gaat om een Caribisch restaurant dat sfeervol is ingericht,

met een gezellige bar, comfortabele rieten stoelen en live muziek.

Er komen veel bedrijfseconomische vragen op Marcel Bosman af. Wij treden

daarom op als adviseur en beantwoorden zijn vragen.

2 Marcel Bosman wil graag een openingsbalans opstellen. Dit geeft hem inzicht

in de financiële situatie van Caribbean Sunsplash en is bovendien wettelijk

vereist.

Jij helpt hem hierbij en vertelt hoe een balans is opgebouwd.

Balans

Activa Passiva

Vaste activa Eigen vermogen

Vlottende activa Vreemd vermogen

Totaal activa Totaal passiva

Vaste activa

Totaal activa

Activa

Passiva

Eigen vermogen

Totaal passiva

Vlottende activa

Vreemd vermogen

EBC*L – Fin. Adm.


- 120 -

3 Marcel Bosman kent nu de basisindeling van een balans. “Maar wat heb ik nu

aan zo’n balans?", wil Marcel weten.

Ons antwoord hierop is: De balans geeft antwoord op een aantal belangrijke

vragen.

De linkerzijde van de balans – de activazijde - geeft antwoord op de vraag

welke bezittingen de onderneming heeft.

Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen activa waarover het bedrijf lange

tijd kan beschikken – vaste activa genoemd – en activa die worden

gebruikt, verwerkt of verkocht – vlottende activa genoemd.

De rechterzijde van de balans - de passivazijde geeft antwoord op de

vraag:

Wie heeft het vermogen gefinancierd. Ofwel, wie is eigenaar van de

bezittingen van de onderneming? De vraag is dus eigenlijk:

- Hoeveel schuld heeft het bedrijf (vreemd vermogen)?

- Hoe rijk is het bedrijf (eigen vermogen)?

Vaste activa

Vlottende activa

Eigen vermogen

Passiva

gefinancierd

Activa

Vreemd vermogen

4 Marcel Bosman heeft met zijn restaurant een goed eerste jaar gedraaid. Op

31 december stelt hij zijn eindbalans op.

Hij vraagt zich nu alleen af hoe dat ook alweer moet. De basis van een

balans is de inventarisatie. Hierbij gaat het om een sluitende inventarisatie

van de bezittingen en de schulden van het bedrijf.

Marcel Bosman stelt dus een inventarislijst op. Nauwkeurig worden alle

bezittingen geteld, opgeschreven en gewaardeerd.

schulden

passiva

bezittingen

documenten

kosten

opbrengsten

inventarisatie

EBC*L – Fin. Adm.


- 121 -

5 Als we bij Marcel Bosman op bezoek zijn en hem vragen of hij al rijk is,

vertelt hij ons enthousiast over de prachtige inrichting van het restaurant, de

moderne keuken en de spiksplinternieuwe bedrijfsauto.

Helaas moeten we Marcel enigszins teleurstellen en leggen we hem het

volgende uit.

Veel bezittingen betekent niet automatisch dat je

rijk bent. Doorslaggevend is de vraag welke bezittingen daadwerkelijk van

jou zijn. Dit is het eigen vermogen.

Marcel Bosman is een beetje beledigd en wil graag weten hoe hij zijn

rijkdom vast kan stellen. Ons antwoord hierop is: nadat je de hoogte van

het totaal aan activa hebt vastgesteld, moet je nog naar het vreemd

vermogen van je bedrijf kijken. Het eigen vermogen van je bedrijf bereken

je op de volgende manier:

Totaal activa

- vreemd vermogen

= Eigen vermogen

eigen vermogen

openingsbalans

winst/verlies

rijk

vreemd vermogen

rijkdom

vermogen

vreemd vermogen

EBC*L – Fin. Adm.


- 122 -

6 "Kan ik in mijn eindbalans al zien of ik succesvol ben geweest? En of ik winst

of verlies heb gemaakt?" vraagt Marcel Bosman.

Nee. Als je dat wilt weten moet je een balansvergelijking uitvoeren. Het resultaat bereken je als volgt:

Eigen vermogen Eindbalans

- Eigen vermogen Openings balans

= Resultaat Winst/verlies

balansvergelijking

kosten

eindbalans

openingsbalans

vreemd vermogen

opbrengsten

resultaat

winst/verlies

7 Marcel Bosman heeft de eerste balans voor zijn Caribisch restaurant

afgesloten.

De balansvergelijking laat een redelijke winst zien. Daar had hij helemaal niet

op gerekend. Zijn partner, Bram Kok, wil weten hoe de winst tot stand is

gekomen.

Om hier achter te komen is de balansvergelijking niet voldoende.

Er moet ook worden gekeken naar de winst- en verliesrekening.

Deze bevat diverse transacties die het bedrijf gedurende het jaar armer

of rijker hebben gemaakt.

Om de winst en verliesrekening op te stellen heeft Marcel Bosman veel

voorwerk gedaan. Gedurende het jaar moest hij alle documenten

verzamelen, ordenen en vastleggen. In de winst- en verliesrekening worden

deze samengevoegd.


passiva

transacties

aan het einde

balansvergelijking

gedurende

documenten

activa

EBC*L – Fin. Adm.


- 123 -

8 De heer Bosman heeft een omzet van € 300.000,- gerealiseerd. Helaas is de

omzet niet gelijk aan de winst.

De heer Bosman heeft namelijk ook behoorlijk wat uitgaven. Hij moest

goederen inkopen en het personeel, de elektra, de huur, en nog veel meer

betalen.

De winst- en verliesrekening van de heer Bosman is als volgt:

Totaal Inkomsten (omzet)

- Totaal Uitgaven

= Resultaat Winst of verlies

winst

uitgaven

inkomsten (omzet)

auto

uitgaven

winst of verlies

vermogen

vreemd vermogen

EBC*L – Fin. Adm.


- 124 -

9 Marcel Bosman weet niet meer wat het verschil is tussen een balans en een


Samengevat vertellen wij hem:

De balans geeft een overzicht van de financiële situatie van een bedrijf op

een bepaald moment. De winst- en verliesrekening geeft een overzicht

over een geheel jaar.

Geef aan of de volgende vragen vanuit de balans of vanuit de winst- en

verliesrekening worden beantwoord:

Hoeveel bezittingen heeft het bedrijf? Balans

Hoe hoog waren de opbrengsten? Winst- en verliesrekening

Hoeveel schulden heeft het bedrijf? Balans

Hoe hoog waren de kosten? Winst- en verliesrekening

Hoe hoog is de winst/het verlies? Winst- en verliesrekening

Hoe rijk is het bedrijf (eigen vermogen)? Balans

balans


balans


balans


balans


EBC*L – Fin. Adm.


- 125 -

Antwoorden - Meerkeuzetoetsen


1 Waarom bevat een jaarrekening overlopende posten?

Omdat een onderneming rekening moet houden met kosten die nog niet zijn betaald.

Omdat een onderneming op die manier een goed beeld heeft van de bezittingen en schulden.

2 Een volledig resultaat bevat

ook transacties die in het boekjaar nog niet tot een betaling hebben geleid.

3 Hoe worden vorderingen op de balans geboekt?

Als vlottende activa aan de linkerzijde op de balans.

4 Wat is van toepassing op de posten verplichtingen en vorderingen?

Een product/dienstverlening is al geleverd.

De factuur van een geleverde dienst is aanwezig.

De factuur is nog niet betaald.

EBC*L – Fin. Adm.


- 126 -

5 Hoe worden de verplichtingen op de balans geboekt?

Als vreemd vermogen aan de rechterzijde op de balans.

6 Waarom worden investeringen aangelegd?

Voor mogelijke of (zeer) waarschijnlijke investeringen of kosten.

7

Voorzieningen verschillen van verplichtingen omdat

de hoogte van de te verwachten kosten niet exact bekend is.

niet met zekerheid kan worden gezegd of er wel daadwerkelijk een betaling plaatsvindt.

er nog geen factuur is ontvangen.

8 Het opbouwen van voorzieningen heeft een positief effect. De winst wordt namelijk verlaagd waardoor een onderneming minder belasting moet betalen.

Deze bewering is juist.

9 Onder welke balanspost vallen de voorzieningen ?

Vreemd vermogen

EBC*L – Fin. Adm.


- 127 -

10 Een voorbeeld van een voorziening is:

Een pensioenvoorziening voor de directeur van een bedrijf.

Een gerechtsprocedure die een bedrijf zou kunnen verliezen.

EBC*L – Fin. Adm.


- 128 -

Afschrijvingen

1 Wat wordt verstaan onder afschrijvingen?

Het in de boekhouding tot uitdrukking brengen van de waardedaling van een bedrijfsmiddel over een bepaalde periode.

2 Hoe wordt de jaarlijkse afschrijving berekend (stel de restwaarde is nihil)?

Door de aanschafprijs te delen door de vermoedelijke gebruisduur.

3

Wat is de onzekere factor bij de berekening van de jaarlijkse afschrijvingen?

De vermoedelijke gebruiksduur.

4 Welke kostenposten kunnen worden afgeschreven?

Bestelauto

Computerapparatuur

Drankenautomaat

5 Een meubelmaker koopt een boormachine van € 2.000,-. Hij gaat ervan uit dat de boormachine 5 jaar meegaat. Hoeveel bedraagt de jaarlijkse afschrijving voor deze boormachine (de restwaarde is te verwaarlozen)?

€ 400,-

EBC*L – Fin. Adm.


- 129 -

6 Een meubelmaker heeft al 3 jaar een boormachine die een vermoedelijke gebruiksduur heeft van 5 jaar. De boormachine doet het nog net zo goed als in het begin. Daarom hoeft de machine ook niet te worden afgeschreven.

Deze bewering is onjuist.

7 Een groot chemieconcern investeert € 62.000.000,- in de bouw van een milieuvriendelijke zuiveringsinstallatie. Hoe hoog is de jaarlijkse afschrijving bij een vermoedelijke gebruiksduur van 30 jaar en een restwaarde van €2.000.000?

€ 2.000.000,-

8 Een groot chemieconcern investeert € 60.000.000,- in de bouw van een milieuvriendelijke zuiveringsinstallatie. Hoe hoog is de jaarlijkse afschrijving bij een vermoedelijke gebruiksduur van 15 jaar en een restwaarde die te verwaarlozen is?

€ 4.000.000,-

EBC*L – Fin. Adm.


- 130 -

Winstvermindering

1 Waarom zijn veel ondernemers tevreden als aan het einde van het jaar blijkt dat ze een kleine winst hebben behaald?

Hoe lager de winst hoe minder belasting moet worden afgedragen.


In de winst- en verliesrekening wordt rekening gehouden met transacties die het bedrijf daadwerkelijk “armer” maken.

Transacties die op de winst- en verliesrekening als kosten worden geboekt, hebben invloed op de hoogte van het resultaat.

Kosten waar een blijvende waarde tegenover staat, moeten op de balans worden geactiveerd. Deze kosten hebben niet direct invloed op de hoogte van het resultaat.

3

De aankoop van een computer moet worden “geactiveerd”. Wat betekent dit?

De computer wordt als vaste activa (activazijde) op de balans geboekt.

4 Welke kosten worden “geactiveerd”?

Alleen kosten met een blijvende tegenwaarde.

EBC*L – Fin. Adm.


- 131 -

5 Welke uitgaven maken een bedrijf daadwerkelijk “armer” en worden als kostenpost geboekt op de winst- en verliesrekening waardoor de winst met het volledige bedrag daalt?

Het salaris van de portier.

De kosten voor de belastingadviseur.

De betaling van een energierekening.

De portokosten van een reclamecampagne.

6 Wat gebeurt er met de winst als de onderneming een bedrijfsauto van € 24.000,- aanschaft.

Dan daalt de winst met het jaarlijkse afschrijvingsbedrag voor de auto.

7 Hoe kan een onderneming de winst voor belastingen op een fiscaal toegestane manier verlagen?

Door voorzieningen aan te leggen voor een verwachte gerechtsprocedure.

Door in de boeken rekening te houden met het salaris van de directeur.

Door de gebruiksduur van vaste activa lager in te schatten.

EBC*L – Fin. Adm.


- 132 -


1

De winst- en verliesrekening van een sportzaak geeft weer dat verlies is geleden. Wat zou de reden kunnen zijn voor dit verlies?

De verkoop van sportartikelen ging niet naar wens.

De rentekosten waren erg hoog.

Een brand verwoestte het magazijn en dit magazijn was onderverzekerd.

2

Op de winst- en verliesrekening van een sportzaak staat een batig saldo van € 150.000,-. Welke conclusies kunnen we hieruit trekken?

Vooralsnog kunnen we nog geen eenduidige conclusies trekken.

3 De winst- en verliesrekening van een sportzaak geeft weer dat verlies is geleden. Wat zou de reden kunnen zijn voor dit verlies?

Dat de verkoop van sportartikelen niet geod loopt.

4

Welke gebeurtenissen worden in het bedrijfsresultaat van een meubelfabrikant meegenomen?

Huurlasten voor een bedrijfspand.

Verzend- en telefoonkosten.

Opbrengsten uit de verkoop van meubels.

Personeelskosten.

EBC*L – Fin. Adm.


- 133 -

5 Welke gebeurtenissen horen bij het financieel resultaat van een meubelfabrikant?

Een forse winst uit de effecten van de onderneming.

Een verlies uit deelnemingen in andere ondernemingen.

Rentelasten voor een langlopend krediet.

6 Welke gebeurtenissen horen bij het buitengewone resultaat van een meubelfabrikant?

Het total loss raken van een bedrijfswagen.

De winst uit de verkoop van grond.

7 Hoe wordt het resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening berekend?

Door het financieel resultaat op te tellen bij het buitengewone resultaat.

8

Een autohandelaar beweert dat de autoverkoop niet rendabel is ondanks de hoogst behaalde winst ooit. Waar is deze uitspraak op gebaseerd?

Het bedrijfsresultaat is negatief.

Het financieel resultaat is positief.

Het buitengewone resultaat is uiterst positief.

EBC*L – Fin. Adm.


- 134 -

9

De winst- en verliesrekening van Papier NV geeft een fors jaartekort aan. Tijdens een persconferentie meldt de directie dat ze ervan overtuigd zijn dat de financiële situatie volgend jaar veel beter zal zijn. Welke uitspraak ondersteunt deze mededeling?

Het negatieve financiële resultaat dat te wijten is aan het resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening zal volgend jaar positief zijn dankzij de positieve renteontwikkelingen.

Het bedrijfsresultaat is uiterst positief. Wij verwachten voor volgend jaar dan ook een verdere stijging.

Als we de gerechtsprocedure in de VS zouden hebben gewonnen, was het resultaat beter dan ooit geweest.

10

In een financieel dagblad staat een artikel over de onderneming DRUK NV. Het artikel vermeldt dat de onderneming nog net niet in de rode cijfers terecht is gekomen omdat ze het “familiezilver” hebben verkocht. Wat bedoelt de journalist hiermee?

De onderneming heeft een deel van hun grond en magazijn met winst verkocht.

EBC*L – Fin. Adm.


- 135 -

Uitwerking- Adviseren Bosman 2

1 Marcel Bosman laat de belastingadviseur de jaarrekening zien die een winst

aangeeft van € 50.000,-.

Een week later krijgt Marcel Bosman de gecorrigeerde jaarrekening terug. De

jaarrekening bevat ineens posten die Marcel niet begrijpt. En de winst is ook

nog eens € 20.000,- lager.

Marcel Bosman wil niet gelijk aankloppen bij de belastingadviseur en vraagt

eerst uitleg aan ons. Onze uitleg staat hieronder.

2 Waarschijnlijk heb je bij het opstellen van de jaarrekening slechts rekening

gehouden met transacties die daadwerkelijk tot een opbrengst of uitgave

hebben geleid.

Daarmee reken je jezelf misschien rijker en succesvoller dan je

daadwerkelijk bent. Voor het vaststellen van een periode-onafhankelijk

resultaat heeft je belastingadviseur ongetwijfeld een aantal extra posten

meegenomen in de jaarrekening.

"Ik begrijp het nog steeds niet", zegt Marcel.

winst

uitgave

rijker

transacties

periode-onafhankelijk

activa

extra posten

EBC*L – Fin. Adm.


- 136 -

3 Onze korte uitleg heeft Marcel Bosman dus niet geholpen. Daarom gaan we

uitgebreider op de zaak in.

Neem bijvoorbeeld de nieuwe en volledig ingerichte keuken die je een jaar

geleden hebt gekocht. Die is na een jaar intensief gebruik zeker niet meer

zoveel waard als waarvoor je hem een jaar geleden hebt gekocht.

De belastingadviseur heeft dit waardeverlies van de vaste activa verwerkt

op de balans onder de post afschrijvingen.

"Dat begrijp ik", zegt Marcel. “Maar hoe heeft hij dit waardeverlies

berekend?" Dat is eigenlijk heel eenvoudig.

“Hij heeft voor alle vaste activa die aan slijtage onderhevig zijn een

vermoedelijke gebruiksduur bepaald.

Vervolgens heeft hij de aanschafprijs van de vaste activa gedeeld door de

gebruiksduur in jaren. En dit is het jaarlijkse afschrijvingsbedrag.

slijtage

gebruikt vermogen

afschrijving

waardeverlies

vaste activa

verkoopprijs

afschrijvingsbedrag

gebruiksduur

aanschafprijs

jaarlijks

4 “En wat betekent het begrip “reservering voor proceskosten" op mijn

jaarrekening?", vraagt Marcel. “Ik kan mij niet herinneren dat ik vorig jaar

een gerechtsprocedure heb gehad."

Onze uitleg is als volgt:

Misschien krijgt u hier volgend jaar wel mee te maken. Misschien heeft

iemand dit jaar wel gedreigd een klacht in te dienen. “Dat klopt", zegt

Marcel. “Die idiote buurman die zich opwindt over het verstoren van de rust

heeft zelfs schriftelijk een klacht ingediend".

Dat verklaart dus deze post. Met het opbouwen van een reservering heeft

de belastingadviseur er rekening mee gehouden dat het zeer waarschijnlijk

is dat er volgend jaar een kostenpost zal zijn.

afschrijving

volgend

reserve

reservering

waarschijnlijk

vordering

EBC*L – Fin. Adm.


- 137 -

5 We leggen ook uit dat de belastingadviseur bij het bepalen van de hoogte

van de reservering een schatting heeft gemaakt.

Hij zal daarbij eerder een hogere dan een lagere inschatting hebben

gemaakt.

Want hoe hoger het reserveringsbedrag, des te lager is de winst, en dus

ook de belastingen.

meer

hogere

winst

belastingen

lagere

hoogte

6 "Nu begrijp ik het", zegt Marcel. “Misschien kun je mij dan ook uitleggen wat

het begrip verplichtingen aan de rechterzijde van de balans betekent”.

Natuurlijk. Onderstaande vraag is dan belangrijk.

Heb je alle facturen die je voor 31 december hebt ontvangen, betaald of

staan er nog een aantal open?

“De wijnvoorraad die half december is geleverd, heb ik nog niet betaald. Dit

komt omdat de betalingstermijn pas half januari afloopt", antwoordt

Marcel.

OK. Dan kunnen we nu antwoord geven op je vraag. Facturen die je in het

afsluitingsjaar hebt ontvangen maar nog niet hebt betaald, worden op de

jaarrekening opgenomen als verplichtingen. Deze zijn onderdeel van het

vreemd vermogen.

afsluitingsjaar

december

januari

facturen

vorderingen

verplichtingen

betalingstermijn

vreemd vermogen

EBC*L – Fin. Adm.


- 138 -

7 Maar hoe gaat het dan met onbetaalde facturen van klanten. Zo heb ik vóór

31 december een klant een factuur gestuurd voor een kerstdiner maar deze

is nog steeds niet betaald.”

Dit heeft de belastingadviseur verwerkt onder de balanspost vorderingen.

Je vindt deze post terug aan de linkerzijde op de balans, ook wel

activazijde genoemd.

vorderingen

15 januari

verplichtingen

31 december

linkerzijde

passivazijde

rechterzijde

activazijde

EBC*L – Fin. Adm.


- 139 -

8 Het bedrijf van Marcel Bosman is gegroeid. Naast het restaurant "Caribbean

Sunsplash" neemt het ook deel in een levensmiddelenketen. Deze

onderneming heeft het afgelopen jaar echter fors verlies geleden.

Het restaurant had daarnaast ook te maken met gerechtskosten van

€ 40.000,- nadat een klant een klacht had ingediend. Het magere resultaat

laat een plus zien van netto € 70.000,-.

“Dit is het slechtste resultaat sinds jaren. Ik kan het bedrijf misschien beter

opheffen", zegt Marcel.

Stel voor Marcel een winst- en verliesrekening op. Maak daarbij gebruik van

de posten uit de kolom hiernaast.

Bedrijfsopbrengsten 500.000

- Bedrijfskosten - 300.000

= Bedrijfsresultaat = 200.000

- Financieel resultaat - 90.000


bedrijfsuitoefening

= 110.000

- Buitengewoon resultaat - 40.000

= Jaaroverschot voor belastingen = 70.000

bedrijfskosten



bedrijfsop-brengsten

winst voor belastingen


bedrijfsresultaat

EBC*L – Fin. Adm.


- 140 -

9 Dankzij deze winst- en verliesrekening kunnen we Marcel het volgende

mededelen.

Het resultaat is misschien niet fantastisch. Maar trek geen overhaaste

conclusies want je moet ook rekening houden met de volgende factoren. Het

restaurant, de kernactiviteit van je onderneming, draait prima. Dat is af te

leiden uit het bedrijfsresultaat, dat uiterst positief is.

Je hebt alleen geen geluk gehad met de deelneming in de

levensmiddelenketen. Deze deelneming heeft een negatieve invloed gehad

op het financieel resultaat om vervolgens negatief uit te pakken voor het

resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening en het resultaat.

bedrijfsresultaat


resultaat


niet ieder

kernactiviteit

resultaat

10 Als volgend jaar weer geen winst wordt behaald uit de deelneming moet je

misschien overwegen het aandeel in de levensmiddelenketen te verkopen

zodat je je op de kernactiviteit kan concentreren.

De gerechtsprocedure die je hebt verloren leverde ook een negatief

buitengewoon resultaat op. Het is erg onwaarschijnlijk dat je ieder jaar

met een dergelijk negatief incident wordt geconfronteerd.

Raak dus niet gelijk in paniek. Volgend jaar kan het resultaat veel beter

zijn.


ieder

kernactiviteit

niet ieder

resultaat

bedrijfsresultaat

EBC*L – Fin. Adm.


- 141 -

11 Gelukkig voor Marcel is het resultaat in het volgende jaar inderdaad veel

beter.

De winst voor belastingen bedraagt € 180.000,-. Na aftrek van de

belastingen blijft een mooi bedrag over van € 90.000,-.

Marcel weet al wat hij met het positieve resultaat gaat doen. Hij is van plan

de gehele winst aan de onderneming te onttrekken zodat hij zijn droom in

vervulling kan laten gaan en een zeilboot kan kopen. Zijn partner Bram Kok

heeft echter bezwaar omdat er in het komende jaar een aantal

investeringen nodig zijn. Een aantal dure keukenapparaten moet

bijvoorbeeld nodig worden vervangen.

Bovendien is het ook belangrijk geld achter de hand te hebben om

onverwachte kosten te betalen. Met veel moeite overtuigt hij Marcel

Bosman. En ze onttrekken in overleg slechts een deel van de winst aan de

onderneming. De rest blijft als reserve in het bedrijf.

voor belastingen

investeringen

belastingen

onttrekkingen

reserve

voorzieningen

winst

na belastingen

kosten

EBC*L – Fin. Adm.


- 142 -

Voorbeeld – Jaarrekening

Probeer de volgende jaarrekeningen te lezen.

§ Hoe ga je hierbij te werk?

§ Wat zijn de belangrijkste gegevens die je direct uit een balans kan halen?

Waar let jij vooral op?

§ Loop alle posten van de jaarrekening door.

Weet je de betekenis en de functie van alle posten?

Tip:

In de module “Bedrijfsdoelstellingen en kengetallen” heb je al geleerd hoe je een

eerste kengetallenanalyse van een balans maakt.

EBC*L – Fin. Adm.


- 143 -

Casestudy:

Jaarrekening van Pizzeria Rossi NV

BALANS

Activa Passiva

Grond 2.500.000 Eigen vermogen 6.600.000

Gebouw 4.500.000

Fabrieks- en kantoorinrichting

1.400.000

Deelnemingen in ondernemingen

2.000.000

Vreemd vermogen

Effecten

1.400.000

Bankkrediet

5.000.000

Grond- en hulpstoffen

200.000 Verplichtingen

1.100.000

Voorraden 300.000 Voorzieningen 800.000

Vorderingen 400.000

Banktegoeden 600.000

Kastegoeden 200.000

Totaal Activa 13.500.000 Totaal Passiva 13.500.000

EBC*L – Fin. Adm.


- 144 -


Kosten Opbrengsten

Ingekochte goederen 5.000.000 Omzet 21.500.000

Materiaalkosten 3.000.000

Bedrijfskosten 4.000.000

Personeelskosten 6.000.000 Opbrengst uit rente en effecten

200.000

Reclame 500.000

Afschrijvingen 1.100.000 Opbrengst uit deelnemingen

800.000

Verzekeringen 200.000

Overige bedrijfslasten 1.300.000 Buitengewone baten 900.000

Rentelasten 500.000

Buitengewone lasten 700.000

Winst voor belastingen 1.100.000

TOTAAL

23.400.000

TOTAAL

23.400.000

EBC*L – Fin. Adm.


- 145 -

Winst- en verliesrekening (in staffelvorm)

Omzet 21.500.000

- Inkoop goederen & materiaalkosten 8.000.000

- Bedrijfskosten 4.000.000

- Personeelskosten 6.000.000

- Afschrijvingen 1.100.000

- Verzekeringen 200.000

- reclame 500.000

- Overige bedrijfslasten 1.300.000

= Bedrijfsresultaat = 400.000

+ Opbrengst uit rente en effecten 200.000

+ Opbrengsten uit deelnemingen 800.000

- Rentelasten 500.000

= Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening = 900.000

+ Buitengewone baten 900.000

- Buitengewone lasten 700.000

= Winst voor belastingen = 1.100.000

- Belastingen 275.000

= Winst na belastingen = 825.000

+/- Toegevoegd aan de reserves 525.000

= Uitkeerbare winst = 300.000

EBC*L – Fin. Adm.


- 146 -

Originele jaarrekening van een horecabedrijf

Balans ACTIVA 2015 A. Vaste activa I. Kapitaalgoederen Grond 11.000 Bedrijfspand 96.400 Bedrijfs- en kantoorinrichting 10.000 Bedrijfsauto’s 400 117.800 117.800 B. Vlottende activa I. Voorraden Voorraden 29.000 29.000 II. Vorderingen en overige bezittingen Vorderingen op klanten 4.700 Overige vorderingen 4.400 9.100 III. Waardepapieren (effecten) 40 40 IV. Kas- en banktegoeden Kas 1.900 Banktegoed 1.000 2.900 40.600 TOTAAL ACTIVA 158.840 PASSIVA 2015 A. Eigen vermogen 12.634 B. Voorzieningen Voorzieningen voor personeelskosten 1.356 Voorzieningen voor advieskosten 1.050 2.406 2.406

EBC*L – Fin. Adm.


- 147 -

C. Verplichtingen Verplichtingen naar kredietverleners 120.000 Verplichtingen naar leveranciers 13.100 Overige verplichtingen 10.700 143.800 143.800 TOTAAL PASSIVA 158.840 Winst- en Verliesrekening 2015 1 Omzet Omzet 20 % 157.000 Omzet 10 % 115.000 Omzet eetzaal 20 % 41.000 Omzet eetzaal 10 % 18.500 Omzet kamers 10 % 28.000 2 Overige bedrijfsopbrengsten Overige opbrengsten 780 Vergoedingen uit verzekeringen 60 360.340 3 Materiaalkosten en kosten voor geleverde diensten Keukenapparatuur 52.000 Bier 17.000 Wijn 20% 7.800 Champagne 120 Alcoholische dranken 1.400 Alcoholvrije dranken 7.600 IJs 1.000 Koffie 11.800 Thee 1.300 Rookwaren 33.000 Overige inkopen 4.700 137.720 4 Personeelskosten Lonen en salarissen 89.500 Pensioenkosten 1.200 Premie sociale lasten 24.273 Overige sociale lasten 1.300 116.273

EBC*L – Fin. Adm.


- 148 -

5 Afschrijvingen Vaste activa 16.600

Bedrijfsgoederen met weinig waarde 3.000 19.600

6 Overige bedrijfskosten Onderhoud en schoonmaak 6.600 Kantoorkosten 3.000 Huur, pacht, leasing 4.400 Reclamekosten 7.400 Energiekosten 14.279 Transportkosten 671 Verzekeringskosten 8.418 Overige kosten 17.404 62.172 7 Bedrijfsresultaat (Tussensom Z1 - Z6) 24.575 8. Rente en soortgelijke lasten 18.000 9. Financieel resultaat (Tussensom Z8 - Z8) -18.000 10. Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 6.575 11. Buitengewone baten 2.000 12. Buitengewoon resultaat 2.000 13. Winst 8.575 14. Belastingen 2.144 15. Winst na belastingen 6.431 16. Vorming/opheffing van reserves 0 17. Uitkeerbare winst 6.431

EBC*L – Fin. Adm.


- 149 -

EBC*L Leerdoelen

Financiële administratie

Globale leerdoelen

Na voltooiing van deze module kun je:

§ de grondbeginselen van de jaarlijkse financiële staten (balans, winst- en

verliesrekening) lezen en begrijpen en hierbij de eerste conclusies trekken

§ de meest relevante termen in de jaarlijkse financiële overzichten uitleggen

Gedetailleerde leerdoelen

Leerdoel Opmerkingen

Het kunnen uitleggen van de

belangrijkste doelstellingen en het

doel van een financieel jaarverslag

(balans, winst en verliesrekening).

Het kunnen bepalen voor wie een

financieel jaarverslag van belang

kan zijn.

Inzicht hebben in en kunnen

uitleggen van de basisindeling van

een balans.

Het kunnen uitleggen waarom een

balans ‘evenwichtig’ moet zijn (het

totaal van de activa moet gelijk zijn

EBC*L – Fin. Adm.


- 150 -

aan het totaal van de passiva).

Het kunnen definiëren van de term

activazijde.


"vaste activa" en het geven van

voorbeelden.


“vlottende activa” en het geven

van voorbeelden.


“passivazijde”.

Het kunnen definiëren van het

begrijp "aandelenkapitaal"

(aandelenkapitaal en reserves) en

de betekenis ervan uitleggen.


"geleend kapitaal" (vreemd

vermogen) en het geven van

voorbeelden.

Het kunnen uitleggen van het doel

van de opstelling van een

inventarislijst.

Het kunnen opstellen van een lijst

en de stappen bij het opstellen van

een inventarislijst uitleggen.

EBC*L – Fin. Adm.


- 151 -

Het kunnen uitleggen van het doel

en definiëren van de belangrijkste

voorwaarden van een winst- en

verliesrekening.

Het kunnen definiëren van de

begrippen "kosten" en

"opbrengsten".

Het kunnen definiëren en uitleggen

van de term "verkoopopbrengst"

(omzet) en dit item berekenen.


van de term "inkoopkosten".

Het kunnen uitleggen van het

verschil tussen "omzet" en "winst".

Het kunnen uitleggen waarom de

jaarrekening ook zakelijke

transacties kan bevatten die nog

niet tot een in-of uitstroom van

middelen in het boekjaar hebben

geleid.


“vorderingen” en ze correct in de

jaarrekening identificeren.

EBC*L – Fin. Adm.


- 152 -


“verplichtingen” en ze correct in de



“voorzieningen” en ze correct in de


Het kunnen verklaren van de

redenen voor het opnemen van

voorzieningen.


verschillen tussen voorzieningen en

verplichtingen.


reserves en ze correct in de


Het kunnen verklaren van de

redenen voor het opnemen van de

reserves.


verschillen tussen voorzieningen en

reserves.


van de term “afschrijvingen”.

EBC*L – Fin. Adm.


- 153 -

Het kunnen berekenen van lineaire

afschrijvingen.


problemen bij de berekening van

de afschrijvingen.


van de term “kapitaaluitgaven”.

Het onderscheid kunnen maken

tussen de kosten die moeten

worden geactiveerd op de balans

en de kosten die volledig worden

opgenomen op de winst- en

verliesrekening.


van de term "lage-waarde activa"

die rechtstreeks kunnen worden

afgeschreven.

Het kunnen verklaren en

analyseren van de opbouw van een



van de voordelen van een winst-

en verliesrekening in staffelvorm.


van het begrip “bedrijfsresultaat”.

EBC*L – Fin. Adm.


- 154 -


van de term “financieel resultaat”.


van de term “resultaat uit de

gewone bedrijfsuitoefening".


van de term "buitengewoon

resultaat".

Het kunnen definiëren en verklaren

van het begrip “resultaat voor

belastingen”.


van het begrip “resultaat na

belastingen”.


van het begrip “financiële reserve”.


van het begrip “uitkeerbare winst”.

Het kunnen berekenen van

bedrijfsresultaat, buitengewoon

resultaat, resultaat en uitkeerbare

winst.

Het Engelse begrip EBIT (Earnings

Before Interest and Tax) kunnen

definiëren en plaatsen.

EBC*L – Fin. Adm.


- 155 -

Het Engelse begrip EBT (Earnings

Before Tax) kunnen definiëren en

plaatsen.

Kunnen verklaren hoe een positief

of negatief bedrijfsresultaat kan

zijn ontstaan.


of negatief RNA kan zijn ontstaan.


of negatief resultaat kan zijn

ontstaan.

Kunnen beschrijven en verklaren

welke twee principiële

mogelijkheden er zijn een positief

resultaat na belastingen te

gebruiken.

Een eenvoudige jaarrekening

kunnen lezen en hieruit de eerste

conclusies kunnen trekken (case

study/oefening).

EBC*L – Fin. Adm.


- 156 -

EBC*L voorbeeldexamen

Vul onderstaande gegevens volledig in. Door ondertekening van dit formulier verklaar je het examen zelfstandig en zonder hulp van anderen te hebben gemaakt. Bovendien verklaar je akkoord te gaan met het elektronisch vastleggen en verwerken van je gegevens en het elektronisch doorsturen van het examenresultaat.

titel, voornaam, achternaam

adres (straatnaam, postcode, plaats)

geboortedatum telefoonnummer – overdag bereikbaar e-mail

examendatum Handtekening

Met het EBC*L niveau A examen kun je maximaal 100 punten verdienen. Je bent geslaagd als je 75 punten of meer behaalt.

EBC*L – Fin. Adm.


- 157 -

Kennisvragen (per vraag 4 punten)

1. Hoe wordt de cash ratio berekend en wat geeft deze aan?

2. Wat betekent ROI en hoe wordt deze berekend?

3. Wat zijn directe kosten? Noem twee voorbeelden hiervan voor een kapsalon.

4. Aan welke criteria moet een rechtsgeldige handtekening binnen een

onderneming voldoen?

5. Hoe wordt het rendement op eigen vermogen berekend?

6. De meest voorkomende rechtsvorm is een eenmanszaak. Noem vier redenen

waarom deze rechtsvorm zo vaak wordt gekozen.

7. Wat zijn afschrijvingen en hoe worden deze berekend?

8. Wat is het verschil tussen een winstcentrumadministratie en een

kostenplaatsadministratie?

9. Wat betekent het begrip vlottende activa? Noem twee voorbeelden van

vlottende activa bij een meubelbedrijf.

10. Wat zijn variabele kosten? Noem twee voorbeelden van variabele kosten voor

een bloemenzaak.

11. Hoe kan de solvabiliteit worden berekend? Wat geeft solvabiliteit aan?

12. Wat is het grootste voordeel van een besloten vennootschap? Noem ook drie

nadelen van deze rechtsvorm.

13. Kan men het eigen vermogen direct (cash) aan een bedrijf onttrekken?

Motiveer je antwoord.

14. Waarom kunnen de cijfers uit de financiële administratie niet zonder

meer worden gebruikt voor de kostenadministratie?

EBC*L – Fin. Adm.


- 158 -

Motiveer je antwoord.

15. Wat is een volmacht? Noem ook 2 voorbeelden

16. Is de cashflow meestal hoger of lager dan de winst? Verklaar je antwoord.

BEGRIPSVRAGEN (per vraag 6 punten)

Punten

17. Een ondernemer wil graag voor het einde van het jaar een bedrijfsauto

kopen ter waarde van € 24.000, - euro.

Hij denkt dat de winst daardoor € 24.000, - euro lager zal zijn waardoor hij

minder belasting hoeft te betalen.

Heeft deze ondernemer gelijk? Motiveer je antwoord.

18. Stel bent samen met een compagnon een Vof. Het bedrijf gaat helaas failliet.

Omdat jij als enige van de vennoten over een aanzienlijk privévermogen

beschikt, proberen de crediteuren hun totale vorderingen alleen op jou te

verhalen. Kan dit? Motiveer je antwoord

19. Een fitnesscentrum wordt in de zomer slecht beziocht. Dit drukt zwaar op

het resultaat, mede door de hoge vaste kosten. Het management wil de

vaste kosten daarom verlagen.

a. Wat zouden de vaste kosten kunnen zijn voor een fitnesscentrum?

b. Moet het fitnesscentrum de prijs laten zakken tot onder de berekende

verkoopprijs (zomeractie) om in de zomer meer bezoekers te

trekken? Motiveer je antwoord.

c. Wat zouden de negatieve gevolgen kunnen zijn van een dergelijke

beslissing? Noem twee voorbeelden

20. Op een balans staat aan de activakant een bedrag van € 300.000,-. Aan de

passivakant staat vreemd vermogen ter grootte van

€ 280.000,-. Het totale vreemde vermogen bestaat voor € 150.000,- uit een

EBC*L – Fin. Adm.


- 159 -

langlopend bankkrediet en voor € 80.000,- uit voorzieningen, plus een

bedrag van € 50.000,- aan verplichtingen op korte termijn. De omzet

bedraagt € 1.000.000,-.

a. Bereken de solvabiliteit van de onderneming met behulp van het eigen

vermogen

b. Wat is je oordeel over de solvabiliteit?

CASESTUDY (12 punten)

21. De winst- en verliesrekening over het afgelopen jaar van een onderneming ziet er als volgt uit:

Bereken de volgende resultaten (noteer de wijze van berekening!):

Punten

a. Het bedrijfsresultaat.

b. Het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening.

d. De cashflow.

e. Noem twee conclusies die kunnen worden getrokken uit deze analyse van de winst- en verliesrekening.

Inkoop € 26.000.000 Omzet € 50.000.000,00Productiekosten € 5.000.000 Opbrengst waardepapieren € 4.000.000,00Personeel € 15.000.000 Buitengewone opbrengst € 3.000.000,00Reclame € 1.000.000Afschrijvingen € 4.000.000Rentekosten € 2.000.000Buitengewone kosten € 1.000.000Winst € 3.000.000

€ 57.000.000 € 57.000.000,00

W&V-rekening (x € 1,-)

EBC*L – Fin. Adm.


- 160 -

Uitwerking van het EBC*L

voorbeeldexamen

Let op: De hier gegeven antwoorden kunnen voor specifieke gevallen gelden. Er kunnen ook andere antwoorden mogelijk zijn.

KENNISVRAGEN (per vraag 4 punten)

1. Hoe wordt de cash ratio berekend en wat geeft deze aan?

Antwoord:

Cash ratio = liquide middelen / kortlopende verplichtingen

Als de cash ratio hoger is dan 1, kan de onderneming alle kortlopende verplichtingen afdekken met liquide middelen (contanten, kasgeld).

Let op: Ook de oplossing “maal honderd” en “groter dan 100%” wordt als juist beoordeeld.

EBC*L – Fin. Adm.


- 161 -

5. Hoe wordt het rendement op eigen vermogen berekend?

Antwoord:

(Winst / eigen vermogen) x 100

Let op: Alle aanvullingen op dit antwoord zijn niet relevant.

11. Hoe kan de solvabiliteit worden berekend? Wat geeft dit kengetal aan?

Antwoord:

(Eigen vermogen / totaal vermogen) x 100

Het aandeel in het vermogen dat de onderneming toebehoort.

Een belangrijk kengetal voor de kredietwaardigheid.

Ook juist: Het aandeel in het vermogen dat door de eigenaren zelf is gefinancierd.

Een antwoord m.b.v. de debtario is ook mogelijk

EBC*L – Fin. Adm.


- 162 -

16. Is de cash flow meestal hoger of lager dan de winst? Verklaar je antwoord.

Antwoord:

De cashflow is meestal hoger omdat de afschrijvingen die in het afgelopen jaar zijn gedaan bij de winst moeten worden opgeteld.

De berekening is als volgt:

Winst

+ Afschrijvingen

= Cashflow

20.

BEGRIPSVRAGEN (per vraag 6 punten) Op een balans staat aan de activakant een bedrag van €300.000,-. Aan de passivakant staat vreemd vermogen ter hoogte van €280.000,-. Het totale vreemde vermogen bestaat voor €150.000,- uit een langlopend bankkrediet en voor €80.000,- uit voorzieningen, plus een bedrag van €50.000 aan verplichtingen op korte termijn. De omzet bedraagt €1.000.000,-.

a. Bereken de solvabiliteit van de onderneming met behulp van het eigen vermogen.

b. Wat is je oordeel over de solvabiliteit?

EBC*L – Fin. Adm.


- 163 -

Antwoord:

a. Het eigen vermogen bedraagt € 20.000. Hieruit laat zich de solvabiliteit als volgt berekenen:

(Eigen vermogen / totaal vermogen) x 100%

(20.000 / 300.000) x 100% = 6, 67%

b. 6,67% is een zeer slechte waarde. De solvabiliteit is de belangrijkste maatstaf voor de kredietwaardigheid en het is maar de vraag of nog krediet aan de onderneming wordt verstrekt (indien dat gewenst zou zijn).

CASESTUDY (12 punten)

Winst- en verliesanalyse (12 punten)

21. De winst- en verliesrekening van een onderneming ziet er als volgt uit:

a

Het bedrijfsresultaat.

Omzet € 550.000.000

- Totaal opertionele uitgaven € 51.000.000

= Bedrijfsresultaat € -1.000.000

Inkoop € 26.000.000 Omzet € 50.000.000,00Productiekosten € 5.000.000 Opbrengst waardepapieren € 4.000.000,00Personeel € 15.000.000 Buitengewone opbrengst € 3.000.000,00Reclame € 1.000.000Afschrijvingen € 4.000.000Rentekosten € 2.000.000Buitengewone kosten € 1.000.000Winst € 3.000.000

€ 57.000.000 € 57.000.000,00

W&V-rekening (x € 1,-)

EBC*L – Fin. Adm.


- 164 -

Operationele uitgaven: inkoop, productiekosten, personeel, reclame, afschrijvingen

b Het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening.

Bedrijfs esultaat € - 1.000.000

+ Renteopbrengste en andere financiële

inkomsten

€ 4.000.000

- Rentekosten € - 2.000.000


bedrijfsuitoefening

€ 1.000.000

c.

De cashflow

Winst

€3.000.000

+ Afschrijvingen €4.000.000

= Cash flow €7.000.000

Let op: Het is ook correct om het bedrijfsresultaat (operationele cash flow) of het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening als uitgangspunt te nemen.

d. Twee conclusies die kunnen worden getrokken uit bovengenoemde analyse van de winst- en verliesrekening.

Het negatieve bedrijfsresultaat is een duidelijk waarschuwingssignaal. De kernactiviteiten leveren geen positief resultaat op en dat moet worden verbeterd.

EBC*L – Fin. Adm.


- 165 -

Het positieve resultaat is alleen te danken aan de financiële inkomsten plus het positieve buitengewone resultaat. Dat laatste vertekent het beeld duidelijk. De onderneming kan een winst van deze omvang niet ieder jaar realiseren. Er zijn immers niet ieder jaar buitengewone inkomsten.

Uit de duidelijk positieve cashflow blijkt dat de inkomsten (contant) de uitgaven (contant) duidelijk hebben overtroffen.

Let op: Dat laatste zal dan ook gelden voor de operationele cash flow.

EBC*L – Fin. Adm.


- 166 -

Verklarende woordenlijst

Op de volgende bladzijden tref je de belangrijkste begrippen voor de financiële administratie aan in de vorm van een verklarende woordenlijst. Deze lijst kun je in de toekomst ook gebruiken als naslagwerk. Houdt er echter wel rekening mee dat deze lijst ook begrippen bevat die niet relevant zijn voor het EBC*L examen.

Activa

Op een balans staat aan de linkerzijde (debetzijde) aangegeven in welke bezittingen het bedrijf

zijn geld heeft vastgelegd. Dat noemen we ook wel activa. Binnen de term activa maakt men

onderscheid tussen vaste activa en vlottende activa (waarbij de liquide middelen onderdeel

uitmaken van de vlottende activa).

Activeringsplicht

De activeringsplicht ontstaat bij het kopen van vaste activa. Activeren betekent dat een

verworven goed in de balans aan de activazijde wordt opgenomen.

Afschrijvingen

Een afschrijving is het in de boekhouding tot uitdrukking brengen van de waardedaling van

vaste activa over een bepaalde periode en wordt als volgt berekend:

jaarlijkse afschrijving =

Aanschafprijs - restwaarde

gebruiksduur

De restwaarde is de verwachte opbrengst van het duurzame productiemiddel bij verkoop aan

het eind van de levensduur. De afschrijving vormt een post op de winst- en verliesrekening.

Afschrijvingen verminderen de waarde van de onderneming op papier wel, maar een echte

geldstroom is het niet (afschrijvingen zijn dus kosten en geen uitgaven).

EBC*L – Fin. Adm.


- 167 -

Balans

Een balans is een overzicht van de bezittingen, de schulden en het eigen vermogen van een

onderneming op een bepaald moment. Aan de linkerzijde (debet) van de balans staan de

bezittingen van de onderneming. Aan de rechterzijde (credit) staan het eigen vermogen en de

schulden van de onderneming. Beide zijden moeten even groot zijn. Links staat immers waar

het geld van rechts aan uitgegeven is.

Balansvergelijking

Bij de balansvergelijking wordt het jaarresultaat vastgesteld door het eigen vermogen van de

eindbalans te vergelijken met het eigen vermogen van de openingsbalans. Bij een toename van

het eigen vermogen heeft de onderneming winst gemaakt. Bij een afname is er verlies geleden.

Bankkrediet

Bijna geen enkel bedrijf is in staat om alle uitgaven uitsluitend met eigen middelen te

financieren. Daarvoor stellen banken kredieten beschikbaar. Voordat een krediet wordt

toegekend, toetsen banken de kredietwaardigheid van de kredietnemer. Ze eisen ook de nodige

garanties voor hun geld.

Bedrijfskosten

De kosten die worden gemaakt voor het voortbrengen an producten en diensten.

Belastingontduiking

Onder belastingontduiking wordt verstaan minder of geen belasting betalen door het niet

naleven van de fiscale wetgeving. Een voorbeeld hiervan is dat bedrijven inkomen verzwijgen of

een te hoge aftrekpost opvoeren. Door belastingontduiking ontstaat een zwart verdiend

inkomen, een inkomen waarover geen belasting wordt betaald. Bij belastingontduiking is altijd

sprake van een wetsovertreding.

Belastingtarief

Er zijn verschillende soorten belastingen voor ondernemers. De belangrijkste tarieven zijn:

o Vennootschapsbelasting – Deze kent verschillende tarieven die hoger worden naarmate

de winst hoger is.

o Omzetbelasting - Er zijn verschillende tarieven in de BTW, oplopend van 0% via 6% tot

19%.

o Dividendbelasting – Het tarief is 15%.

EBC*L – Fin. Adm.


- 168 -

Bestuur/directie

De directie vertegenwoordigt en bestuurt een NV en dient verantwoording af te leggen aan de

Raad van Commissarissen (RvC). De RvC wordt gekozen door de eigenaren van een NV, de

aandeelhouders, tijdens een aandeelhoudersvergadering. Directieleden mogen geen zitting

hebben in de RvC.

Betalingstermijn

Een betalingstermijn is de periode waarbinnen een verschuldigd bedrag betaald moet zijn.

Boekhouding

Het systematisch vastleggen van financiële feiten van een onderneming met als doel het

verschaffen van inzicht in de financiën en het afleggen van verantwoording over het gevoerde

financiële beleid.

Boekhoudkundige verplichtingen

Het voeren van een boekhouding is een wettelijke verplichting. De opgelegde verplichtingen

verschillen naar gelang de aard en de omvang van de onderneming.

Boekjaar

Een boekjaar is het jaar waarover een financieel verslag loopt. Het jaarverslag en de

jaarrekening wordt opgemaakt over een boekjaar. Een boekjaar hoeft niet overeen te komen

met een kalenderjaar.

Brutoprijs

De brutoprijs is het factuurbedrag inclusief de omzetbelasting.

Buitengewone baten en lasten

Incidentele opbrengsten of kosten, die niet tot de gewone bedrijfsactiviteiten worden gerekend.

Zij vormen een uitzondering op de standaardactiviteiten en zijn vaak eenmalig. Een voorbeeld

hiervan is winst of verlies bij verkoop van een bedrijfsonderdeel of reservering voor verwachte

kosten van reorganisatie.

EBC*L – Fin. Adm.


- 169 -

Credit

De creditzijde is de rechterzijde van de balans (passiva) en ook de rechterzijde (opbrengstzijde)

van de winst- en verliesrekening.

Debet

De debetzijde komt overeen met de linkerzijde van de balans (activazijde) en met de linkerzijde

(kostenzijde) van de winst- en verliesrekening.

Debiteurenverlies

Als een klant rekeningen (deels) niet kan betalen, heeft een onderneming te maken met een

debiteurenverlies. Een debiteurenverlies veroorzaakt door een grote klant kan aanzienlijke

betalingsproblemen opleveren.

Dividend

De winst die een onderneming uitkeert aan haar aandeelhouders. De hoogte van het dividend

hangt af van de bedrijfswinst en wordt door het bestuur bepaald. Een onderneming kan winst

inhouden en die toevoegen aan de reserves. Over uitgekeerd dividend moet dividendbelasting

worden betaald.

Dividendbelasting

Dividendbelasting wordt geheven over de opbrengst van aandelen en winstbewijzen. Het tarief

is 15%.

Documenten

Het belangrijkste principe bij boekhouden is dat er geen boeking wordt gedaan zonder

document. Transacties mogen alleen in de boekhouding worden opgenomen als er een

schriftelijk bewijs van is. Alle relevante documenten moeten dan ook worden verzameld,

geboekt en bewaard.

EBT

Earnings Before Tax. Het resultaat vóór belastingen. Wordt ook wel PBT genoemd (Profit Before

Tax)

EBC*L – Fin. Adm.


- 170 -

EBIT

Earnings Before Interest and Tax. Een maatstaf voor de operationele inkomsten van een

onderneming vóór aftrek van rente en belasting. Wordt ook wel PBIT genoemd (Profit Before

Interest and Tax). Zie ook bedrijfsresultaat.

Eigen vermogen

Het eigen vermogen van een onderneming is het totale vermogen dat de ondernemer heeft

geïnvesteerd in zijn onderneming. Het eigen vermogen is een belangrijk onderdeel van de

balans omdat het aangeeft hoe rijk een bedrijf werkelijk is. Het eigen vermogen wordt aan de

rechterkant van de balans onder de passiva genoteerd.

Eindbalans

De eind- of slotbalans wordt aan het einde van een boekjaar opgesteld.

Een boekjaar hoeft niet te eindigen op 31 december maar kan afwijken van het kalenderjaar.

Factuur

Een factuur is een document dat een betalingsverplichting van een klant aan een leverancier

weergeeft. De factuur bevat onder meer de volgende gegevens:

o NAW-gegevens van de leverancier en de klant

o de geleverde goederen/diensten

o het te betalen bedrag inclusief het btw-bedrag

o leverings- en betalingscondities

o factuurnummer

Financieel resultaat

Het financiële resultaat is een winst of verlies dat ontstaat door bijvoorbeeld rentekosten voor

leningen, opbrengsten uit effecten en deelnemingen in andere ondernemingen.

EBC*L – Fin. Adm.


- 171 -

Gebruiksduur

De gebruiksduur wordt bepaald op basis van het verwachte nut van het bedrijfsmiddel. De

afschrijving dient stelselmatig aan de gebruiksduur te worden toegerekend. De

afschrijvingskosten worden bepaald door de aanschafwaarde te verminderen met de restwaarde

en de uitkomst hiervan vervolgens te delen door de gebruiksduur. Er zijn wettelijke

voorschriften voor de gebruiksduur van vaste activa, zoals computers, machines, gebouwen, etc.

Grondslag voor belastingen

Ieder bedrag dat ten grondslag ligt aan een belastingberekening, zoals:

§ De winst van een zelfstandig ondernemer/het winstaandeel van een directeur van een

vennootschap (inkomstenbelasting).

§ Het resultaat voor belastingen bij vennootschappen (vennootschapsbelasting).

§ Een opbrengst in geld (bijvoorbeeld dividend of spaarrente - dividendbelasting).

Inkomsten

Inkomsten leiden altijd tot een geldstroom (in contanten of op de bankrekening). Niet iedere

opbrengst is gelijk aan een ontvangst. Als de onderneming een prestatie levert voor een klant, is

dit wel opbrengst maar het is pas ontvangst als de klant heeft betaald.

Inkomsten/-uitgavenrekening

De inkomsten/-uitgavenrekening is een vereenvoudigd systeem om de winst vast te stellen.

De winst c.q. het verlies over een boekjaar wordt bepaald door de daadwerkelijke inkomsten en

uitgaven tegenover elkaar te zetten. Alle geldinkomsten en –uitgaven worden vastgelegd, zowel

de contanten als het geld op de bankrekening. Een uitzondering hierop is het aankoopbedrag

van vaste activa dat niet direct volledig als uitgave wordt opgenomen, maar pas in de loop der

jaren wordt opgenomen in de vorm van afschrijvingen.

Inventarisatie

Als je op een bepaald moment een lijst opstelt waarop de bezittingen en schulden staan van het

bedrijf, spreek je van een inventarisatielijst. Bepaalde posten worden aangegeven in

hoeveelheid en sommige posten in een waarde. Uiteindelijk kun je door inventarisatie de balans

opmaken.

EBC*L – Fin. Adm.


- 172 -

Investeringen

Het kopen van vaste activa (bijvoorbeeld machines en onroerend goed) zodat een product kan

worden gemaakt of een dienst kan worden aangeboden. Bij de berekening van de kosten ten

behoeve van een geplande investering moet niet alleen rekening worden gehouden met de

aanschafkosten, maar ook met de lopende kosten (stroom- en onderhoudskosten bijvoorbeeld).

Jaarrekening

De jaarrekening geeft een jaarlijks overzicht van de financiële situatie van een onderneming.

Het bestaat uit een balans, een winst- en verliesrekening over het afgelopen jaar, een

toelichting op beide, het kasstroomoverzicht en in bepaalde gevallen een accountantsverklaring.

Bedrijfsresultaat (Kernactiviteit)





- Winstbelastingen

= Resultaat (overschot / -tekort) na belastingen

Kapitaalinbreng

Voor het oprichten van een vennootschap geldt een wettelijk minimum startkapitaal. Een deel

van dit startkapitaal kan ook worden ingebracht in de vorm van activa, zoals machines,

bedrijfsauto etc.

Kapitaalinleg

Het bedrag dat een ondernemer/vennoot inlegt in een onderneming.

EBC*L – Fin. Adm.


- 173 -

Korting

Een korting is een vermindering van de oorspronkelijke prijs, meestal met een bepaald

percentage. Als de leverancier in de betalingsvoorwaarden meldt “te betalen binnen 30 dagen of

binnen 10 dagen met 2% korting” betekent dit dat de klant 2% korting ontvangt als hij binnen

10 dagen betaalt.

Kosten

Kosten zijn alle posten die aan de debetzijde (linkerzijde) van het resultaat worden geboekt. Het

gaat om transacties die in de loop van het jaar leiden tot het gebruik van goederen, prestaties

of waarden. Voorbeelden zijn:

• Het gebruik van goederen

• Personeelskosten

Liquiditeit

De liquiditeit geeft aan in welke mate een onderneming aan de betalingsverplichtingen kan

voldoen. Kan de onderneming de lopende uitgaven dekken bekostigen door de lopende

inkomsten? Kan de onderneming voldoende middelen vrijmaken om buitengewone uitgaven te

bekostigen (bijvoorbeeld machines). En is de onderneming kredietwaardig genoeg om eventuele

financiële knelpunten met een krediet te overbruggen. Zie ook current ratio.

Nettoprijs

De nettoprijs is het factuurbedrag exclusief de omzetbelasting.

Omzet

De omzet, ook wel opbrengst door verkopen genoemd, wordt bepaald door het verkochte aantal van een product/dienst (de afzet) te vermenigvuldigen met de verkoopprijs.

Omzet = Verkoopprijs x verkochte hoeveelheid

Let op: Omzet is niet gelijk aan winst. Omzetten worden als opbrengst in de winst- en verliesrekening geboekt.

Omzetbelasting

Omzetbelasting of btw is een belasting die een overheid heft op de verkoop van producten en

diensten.

EBC*L – Fin. Adm.


- 174 -

Opbrengsten

Opbrengsten worden aan de rechterzijde van de winst- en verliesrekening (credit) geboekt. .Het

gaat om transacties die een bedrijf in de loop van het jaar rijker maken. Voorbeelden zijn

opbrengsten uit de verkoop van goederen of het verrichten van diensten, en huuropbrengsten.

Openingsbalans

Dit is de balans bij aanvang van het boekjaar of bij de start van een onderneming. Een boekjaar

hoeft niet op 1 januari te beginnen, maar kan afwijken van het kalenderjaar.

Operationeel resultaat

Het bedrijfsresultaat dat voortvloeit uit operationele activiteiten.

Overlopende posten

Overlopende posten zijn posten waarvan de financiële afhandeling in een ander jaar plaatsvindt

dan de boeking.

Overschot

Een winst die resulteert uit

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening


= Winst

is het overschot vóór belastingen. Na aftrek van de af te dragen belastingen blijft het overschot

na belastingen over.

Passiva

De activa (bezittingen) van de onderneming worden gefinancierd met kapitaal uit diverse

bronnen. Dit kapitaal noemt men de passiva. Deze staan aan de rechterzijde (de passivazijde of

creditzijde) van de balans. Het vermogen wordt opgesplitst in eigen vermogen en vreemd

vermogen (schulden).

EBC*L – Fin. Adm.


- 175 -

PBT

Profit Before Tax. Het resultaat vóór belastingen. Wordt ook wel EBT genoemd (Earnings Before

Tax).

PBIT

Profit Before Interest and Tax. Een maatstaf voor de operationele inkomsten van een

onderneming vóór aftrek van rente en belasting. Wordt ook wel EBIT genoemd (Earnings Before

Interest and Tax).

Pensioenvoorzieningen

Pensioenregelingen worden steeds belangrijker. Bedrijven kunnen een pensioenvoorziening voor

hun personeel treffen.

Persoonlijke en onbeperkte aansprakelijkheid

Bij persoonlijke en onbeperkte aansprakelijkheid is een persoon volledig aansprakelijk. Als die

persoon een onderneming heeft, dan is er geen verschil tussen privévermogen en zakelijk

vermogen. De schuldeiser kan het volledige bedrag dus privé verhalen.

RNA

RNA is de afkorting van Resultaat uit Normale Activiteiten (ook wel: resultaat uit gewone

bedrijfsuitoefening) en wordt als volgt berekend:

Bedrijfsresultaat

- Financieel resultaat

= RNA

Reserves

Reserves worden gevormd uit de winst na belastingen en zijn onderdeel van het eigen

vermogen. Reserveringen staan aan de rechterzijde op de balans.

EBC*L – Fin. Adm.


- 176 -


Wordt als volgt berekend:

Bedrijfsresultaat (EBIT)

- Financieel resultaat


bedrijfsuitoefening

Staffelmethode

Door een winst- en verliesrekening in staffelvorm op te stellen wordt duidelijk welke onderdelen

van een onderneming winst of verlies hebben geleverd. De kosten en opbrengsten worden bij

de staffelmethode onder elkaar gezet en voortdurend bij elkaar opgeteld en van elkaar

afgetrokken, zodat steeds het saldo blijkt.

Bedrijfsresultaat (kernactiviteit)




= Resultaat vóór belastingen

Ook de balans kan men in een staffeldiagram opstellen. Debet -en creditzijde staan dan niet

naast maar onder elkaar.

Tekort

Een verlies dat resulteert uit



= Verlies

EBC*L – Fin. Adm.


- 177 -

Uitgaven

Uitgaven leiden altijd tot een geldstroom (in contanten of via de bankrekening).

Uitgaven kunnen kosten zijn en een bedrijf dus armer maken (bijvoorbeeld huur-, personeels-

en telefoonkosten). Niet alle kosten zijn echter uitgaven. Denk bijvoorbeeld aan afschrijvingen.

Uitgaven kunnen worden gedaan om bezittingen te kopen. Omdat hier een blijvende waarde

tegenover staat moet het vermogen worden opgenomen op de balans (activeren). Dit soort

transacties maken een bedrijf niet armer, maar hebben alleen invloed op het vermogen (geld

wordt geruild tegen vermogen).

Vennootschapsbelasting

Ondernemingen moeten vennootschapsbelasting betalen over hun winst. Het tarief voor de

vennootschapsbelasting is 20% of 25,5%. Indien de resterende winst wordt uitgekeerd als

dividend, moet hierover ook een percentage dividendbelasting worden afgedragen.

Verbruiksbelasting

Verbruiksbelasting is belasting die wordt betaald bij het kopen van bepaalde verbruiksgoederen

of diensten. Deze belasting is al inbegrepen in de aanschafprijs. Deze wordt dus indirect

betaald, net als bij de omzetbelasting (btw). Accijns is een verbruiksbelasting op bepaalde

consumptiegoederen.

Verlies

Verlies is het verschil tussen de opbrengsten en kosten van een onderneming, maar wel

uitsluitend wanneer dat verschil negatief is. De winst of het verlies komt op de verlies- en

winstrekening terecht.

Vermogen

De rechterzijde van de balans vermeldt het eigen en vreemd vermogen van de onderneming.

Het eigen vermogen van een onderneming is de waarde van alle bezittingen, verminderd met de

waarde van alle schulden.

EBC*L – Fin. Adm.


- 178 -

Verplichtingen

Verplichtingen zijn schulden die een onderneming heeft bij een leverancier. De onderneming

heeft een factuur ontvangen voor een geleverde dienst of product maar heeft deze nog niet

betaald.

Verplichtingen zijn onderdeel van het vreemd vermogen en worden aan de rechterzijde

(creditzijde) op de balans gezet.

Vlottende activa

Vlottende activa zijn die bezittingen van een bedrijf waarin het vermogen voor een periode

korter dan een jaar is vastgelegd. Binnen een jaar moet een vlottend activa omgezet zijn in

geld. Voorbeelden van vlottende activa zijn grondstoffen, debiteuren, liquide middelen.

Vorderingen

Als een klant een factuur heeft ontvangen voor een geleverde dienst of product maar deze nog

niet heeft betaald, spreken we over een vordering.

Vorderingen behoren tot de vlottende activa en staan aan de linkerzijde van de balans. In alle

gevallen bedoelt men met vorderingen dat er een verplichting wordt ingeroepen tegen een

ander.

Voorbelasting

Als in Nederland goederen of diensten worden gekocht zal de leverancier btw berekenen. Een

ondernemer kan deze btw aftrekken of terugvragen als voorbelasting. Om deze btw terug te

kunnen vragen of in aftrek te kunnen brengen, moet de ondernemer over een correcte factuur

beschikken. Consumenten hebben deze mogelijkheid niet en betalen de btw volledig.

Voorzieningen

Voorzieningen worden getroffen voor kosten die zeker zullen optreden, maar waarvan de hoogte

en het tijdstip nog niet bekend zijn. Een voorbeeld hiervan is een jaarlijkse onderhoudsbeurt van

machines.

Voorzieningen vallen onder vreemd vermogen en staan aan de rechterzijde op de balans. Het

treffen van voorzieningen verlaagt de winst vóór belastingen.

EBC*L – Fin. Adm.


- 179 -

Vreemd vermogen

Het vreemd vermogen van een bedrijf wordt opgebouwd uit de verplichtingen of schulden die

een bedrijf heeft. Dat houdt dus in dat een bedrijf geld zal moeten betalen voor ontvangen

leningen, diensten en/of goederen. Vreemd vermogen is onderdeel van de passiva en staat dus

aan de creditzijde op de balans.

Waarde van een bedrijf

Het eigen vermogen op de rechterzijde van de balans geeft de waarde van het bedrijf aan.

Waardepapier

Certificaten die kapitaalrechten beschrijven, heten waardepapieren. Daartoe behoren

bijvoorbeeld aandelen of leningen (obligaties). Aandelen beschrijven de deelneming in een NV,

evenals het recht op een jaarlijks winstdeel (dividend). Leningen beschrijven het recht op

terugbetaling van het ingelegde bedrag op een bepaald tijdstip evenals de betaling van een

overeengekomen rentebedrag. Deze leningen worden uitgegeven door de staat,

kredietinstellingen of grote bedrijven om grote investeringen te kunnen financieren.

Waardevermindering

De waardevermindering van vaste activa (gebouwen, machines etc.) heeft twee vormen:

waardevermindering door gebruik en waardevermindering door veroudering. In de boekhouding

komt de waardevermindering tot uitdrukking in de afschrijvingen.

Winstbelastingen

Winstbelastingen worden geheven over het bedrag dat overblijft nadat alle kosten in mindering

zijn gebracht op alle opbrengsten. De inkomstenbelasting wordt geheven over het inkomen van

een eigenaar van een eenmanszaak en over het inkomen van vennoten van een vennootschap

onder firma. De vennootschapsbelasting wordt geheven over de winst van een Naamloze

Vennootschap of een Besloten Vennootschap

Winstvermindering

Hoe hoger de behaalde winst, des te meer belasting moet worden afgedragen. Daarom streven

bedrijven ernaar hun winst naar beneden te brengen (bijvoorbeeld door het boeken van

voorzieningen, of het naar voren halen van betalingen die vervolgens als kostenpost worden

geboekt).

EBC*L – Fin. Adm.


- 180 -

Winst- en verliesrekening (of resultatenrekening)

Een winst-en-verliesrekening geeft een overzicht van de opbrengsten en kosten van een

onderneming over een bepaalde periode. Als de opbrengsten hoger zijn dan de kosten is er

sprake van winst, zijn ze lager dan is er sprake van verlies.

Een winst- en verliesrekening geeft ook weer hoe een winst of verlies tot stand is gekomen. De

rekening is een samenvatting van alle transacties gedurende een boekjaar.

Voor een duidelijk overzicht van de opbrengstsituatie van een bedrijf wordt de winst- en

verliesrekening in staffelvorm opgesteld (verticale balansopstelling).

Winstvaststelling

De tweevoudige winstvaststelling – waarbij de financiële situatie van een onderneming wordt

afgelezen uit de balans en de resultatenrekening – is het kenmerk en het controle-instrument

van de dubbele boekhouding. Het totaalbedrag in de balans en de resultatenrekening moet

hetzelfde zijn.

29-01-2016 ECBL A module 2, Financiele ... - ebcl...

Documents

Transcript of 29-01-2016 ECBL A module 2, Financiele ... - ebcl...