27 november 2013

Rop Krist

• Voorgeschiedenis• Concept regeling• Consequenties• Denkrichtingen• Stappenplan• Vragen?

Inhoud

Voorgeschiedenis

• www.hoegulismijngemeente.nl (2010)

• www.hoerijkismijnschoolbestuur.nl (2010)

• Periodiek onderhoudsrapport Gemeentefonds (2010)

• Motie kamerlid Van Haersma Buma (2011)• ‘…verzoekt regering om de huisvestingsmiddelen voor buitenonderhoud van

basisscholen rechtstreeks aan de scholen beschikbaar te stellen,…’

• Brief Minister OCW (2012)• ‘…uit onderzoek trek ik de conclusie dat meer dan voldoende schoolbesturen en

gemeenten voor deze maatregel zijn. Het wetgevingstraject om de overheveling vorm te geven is dan ook gestart….’ Geldt voor PO en (V)SO.

Voorgeschiedenis

• Brief Staatssecretaris OCW (januari 2013)

• Concept regeling gepubliceerd (juni 2013)• Google: W10130.K-2

• Behandeling vaste Kamercommissie (5-9-2013)• Google: kst-33633-5

Status regeling

Onderzoeksjaar PO-bestuur(positief)

Gemeente(positief)

2002 42% Niet bekend2004 50% Niet bekend2011 72% 60%

Draagvlakonderzoek

Draagvlak

Schoolbestuur Gemeente

Voordelen • Kortere beslissingslijnen• Grotere autonomie• Alle onderhoudstaken in

één hand

• Minder administratieve last• Duidelijkere

verantwoordelijkheden• Grotere autonomie

schoolbesturen

Nadelen • Financieel risico• Toename uitvoeringslast• Financiering

leerlingafhankelijk

• Minder mogelijkheid integraal accommodatiebeleid

• Er blijft een gescheiden verantwoordelijkheid

• Minder betrokkenheid in schoolgebouwen

Concept regeling

Geen doordecentralisatie…

Rijksoverheid

Gemeente

Schoolbestuur

Rijksoverheid

Schoolbestuur

Centraal

Decentraal

‘Doordecentraal’

…maar overheveling

Spraakverwarring

• Schoolbestuur verantwoordelijk voor:

• Buitenonderhoud gebouw en terrein • Asbest en calamiteiten niet spoedeisend• Aanpassingen

• Bekostiging via lumpsum

• Invoering per 1-1-2015

Hoofdlijnen

Inhoud regeling

Aanpassingena. Wijzigingen bij ingebruikneming van een gebouw b. Een integratieverbouwing om een ander gebouw te kunnen

afstoten Creëren speellokaal binnen het gebouw van een school voor SBO

c. Voorzieningen i.v.m. eisen voortkomend uit de wet- en regelgeving

d. Vervangen van oliegestookte verwarmingsinstallatiese. Het terrein toegankelijk maken voor rolstoelgebruikers en/of het

aanbrengen van een traplift bij meerlaagse schoolgebouwenf. Aanpassing als gevolg van onderwijskundige vernieuwingen

Inhoud regeling

Overzicht 'Onderhoud PO‘ vervanging• Dakbedekking, hemelwaterafvoer, dakrand, daklichten • Buitenberging c.q. dak buitenberging• Rijwielstalling c.q. rijwielstaanders• Vervangen/herstellen riolering/bestrating schoolplein• Binnenkozijnen incl.hang- en sluitwerk (renovatie-activiteit)• Buitenkozijnen incl.hang- en sluitwerk (renovatie-activiteit) • Radiatoren, convectoren, leidingen (renovatie-activiteit)• Dakpannen inclusief houtwerk, dakrand en goten• Boeiboorden• Brandtrap• Erfscheiding

• Verschillende belangen• Moeizame afstemming investerings- en exploitatiebeslissingen

• Trage procedures en administratieve lasten

• Weinig autonomie bevoegde gezagen• Niet mogen investeren in energiezuinigheid of binnenklimaat• Afhankelijk van politiek prioritering

Knelpunten/noodzaak

• Vergroten autonomie• Niet afhankelijk gemeente buitenonderhoud en aanpassingen• Lokale situatie meenemen in afweging• Koppeling meerdere scholen in besluitvorming• Bestedingen bezien in meerjarenperspectief

• Verminderen administratieve lasten (geen aanvragen meer)

• Gelijkschakelen verantwoordelijkheidsverdeling met VO

Doelen

• Regeling wordt uiterlijk 1 oktober voorafgaand ingangsjaar vastgesteld

• Schorsende werking op aanvragen

• Voorzieningen op programma voorafgaand wel uitvoeren

Kenmerken (1)

• Verbod investeren in nieuwbouw of uitbreiding door schoolbesturen

• Bewegingsonderwijs: blijft taak gemeente

• Renovatie:

• geen aparte voorziening in onderwijswetten• in goede verstandhouding komen tot keuze en verdeling kosten

Kenmerken (2)

• Gemeenten krijgen lager budget voor onderwijs (totaal € 256 miljoen minder) (meicirculaire)

• Hoogte totale overhevelingsbedrag: € 158,8 miljoen structureel

• Bekostiging via lumpsumca. € 96,- per leerling (ca. 12,50 per m² BVO)

• Exacte bedragen worden vastgelegd in begroting Ministerie OCW en het Gemeentefonds

• Jaarlijkse aanpassingen bedrag mogelijk

Financiën (1)

cluster educatie (in mln euro) 2013 2014 2015 2016 2017 2018

- ingroeiregeling OHV € 8,500 € 8,500 € 8,500 € 8,500 -

- onderw ijshuisvesting -€ 256,000 § 5.2.3

- overheveling buitenonderhoud Po en SO PM § 5.2.4

• Overgangsregeling voor schoolbesturen met:• beperkte omvang (1 of 2 scholen) en/of• oude(re) gebouwen

• Beperkt budget voor ondersteuningsvragen

• Geen verplichting tot financiële afrekening • redelijk koude overdracht

Financiën (2)

Consequenties

1. Aanvraagcyclus

2. Gebouwenbestand

3. Organisatie

Impact op…

• Aanvragen per februari 2014 wel in behandeling nemen

• Na vaststelling schorsende werking aanvragen buitenonderhoud en aanpassingen

• Na vaststelling blijven enkel aanvragen voor nieuwbouw en uitbreiding mogelijk

Aanvraagcyclus

• Kwaliteit schoolgebouwen onder druk• NL staat voor enorme vervangings- of renovatieopgave

Staat van onderhoud

School A - 1974

2015

School B - 2009

2015

€ €

Gebouwenbestand

€ 0

€ 50.000

€ 100.000

€ 150.000

€ 200.000

€ 250.000

€ 300.000

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19

OnderhoudslastenLumpsum onderhoud

• Ook relatief nieuwe schoolgebouwen hebben (in een vaste cyclus) hoge onderhoudslasten

• Geen functionele aanpassingen

Verloop onderhoudslasten

Rekenvoorbeeld

School A

Aanwezige capaciteit 1.935 m² bvo

RBM 2015 1.769 m² bvo

RBM 2020 1.653 m² bvo

School A - Prijspeil 2013 ‘Bestaande’Lumpsum

‘Toevoeging’ Lumpsum

Totaal onderhoud

Situatie 2015 – 312 leerlingen € 24.756,- € 22.113,- € 46.869,-

Situatie 2020 – 289 leerlingen € 23.232,- € 20.663,- € 43.895,-

School A 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Totale onderhoudslasten € 43.344,- € 61.146,- € 27.477,- €127.903,- € 15.093 € 35.604,-

Per m² bvo (cap: 1.935 m² bvo) € 22,4 € 31,6 € 14,2 € 66,1 €7,8 € 18,4

Rekenvoorbeeld

€ -

€ 20.000

€ 40.000

€ 60.000

€ 80.000

€ 100.000

€ 120.000

€ 140.000

2015 2016 2017 2018 2019 2020

Totale Lumpsum onderhoudOnderhoudslasten

Realistisch rekenvoorbeeld:• Onderhoudslasten conform bedrag per

m² BVO LONDO• Enige leegstand van 8% naar 15%

Tekort op onderhoud over 6 jaar:circa € 40.000,-

Leegstand

Gebruik School A

School APSZLeegstand

Gebruik School B

School BKDVLeegstand

• Een gezamenlijk probleem van gemeente en schoolbesturen?(onttrekken aan onderwijscapaciteit versus medegebruik)

• Buitenonderhoud (leegstaand) lokaal kost c. € 1.000,- per jaar

Eigendom

Schoolbestuur eigenaar

Gemeente eigenaar

Andere / meerdere eigenaren(bv. woco)

Bruikleenschool Tijdelijke locatie

Brede School

Brede School

Nieuwe afspraken met betrekking tot onderhoud én functionele

aanpassingen

• Aanpassen bestaande overeenkomsten• Gebruiksovereenkomst• Medegebruiksovereenkomst

• Actualiseren tariefstelling• Aanpassen onderhoudscomponent huurprijs• Eventueel aanpassen beleidsregel

Medegebruik/verhuur

• Van gemeente naar schoolbestuur

• Nu geregeld via:• Eigen onderhoudsdienst• Externe inkoop onderhoudsactiviteit• Vaste partner uitvoering onderhoud• Uitvoering door derden

• Hoe omgaan met huidige FTE / expertise?

Organisatie

Positionering uitvoering

Strategisch Tactisch Operationeel

• Uitvoering• Aansturing• Knelpunten oplossen

• Projectmanagement• Prioritering• Inkoop

• Visie en kaderstelling• Samenwerking• Portefeuille-analyse

Denkrichtingen

Denkrichting 1: Geen gemeentelijk initiatief

Afwachtende houding schoolbestuur

Denkrichting 2: Met overdracht

Proactief

Maatwerk

Denkrichting 3: Terugnemen• Variant a: Gemeente verantwoordelijk• Variant b: Schoolbestuur verantwoordelijk

Denkrichtingen

Denkrichting 1

Schoolbestuur Gemeente

Voordelen • Weinig voorbereidingstijd• Geen ‘lastige’ keuzes

Nadelen • Geen meedenken vanuit gemeente: koude overdracht (geen maatwerk)

• Voorbereiding volledig bij schoolbesturen

• Kans op problemen groter(vervelende discussies en claims)

Denkrichting 2Schoolbestuur Gemeente

Voordelen • Gezamenlijk verantwoordelijk

• Automatisch gedegen voorbereiding

• Kans op succes groot• Integratie met andere

beleidsterreinen

Nadelen • Lastige keuzes, bijvoorbeeld in relatie tot krimp

• Voorbereiding kost tijd• Mogelijke aanspraak op

gemeentelijke financiën

Denkrichting 3

Schoolbestuur Gemeente

Voordelen • Weinig veranderingen• Positie kleine besturen

geborgd

• Weinig veranderingen• Geen personele

consequenties• Behoud bestaande expertise

Nadelen • Proceskosten• Verhoudingen en

problemen blijven bestaan• Financieel risico (variant b)

• Minder bekostiging voor uitvoering

• Financieel risico (variant a)

• Goed uitvoeren onderhoud straalt af op merk school en gemeente

• Geld steken in onderwijs niet in onderhoud

• Plaatsen in brede context: krimp, IHP, afweging levensvatbaarheid

• Voorkomen achterstallig onderhoud en vervroegde nieuwbouw

• Samen proces bespreken naar renovatie of nieuwbouw

• Geen failliete schoolbesturen, terug naar gemeente (zorgplicht blijft)

Belangen

Stappenplan

• Vastleggen afspraken • Bepalen organisatiestructuur

en consequenties (FTE)• Herijken MJOP (indien nodig)• Aanpassen juridische

overeenkomsten en verordening (indien nodig)

Inwerkingtreding regeling

• Gewenste kwaliteit onderhoud• Inschaling gebouwen • Meerjarenhuisvestingsplan• Koppeling andere beleidsterreinen• Levensduur gebouwen• Krimp, leegstand, medegebruik• Inzicht in financiële consequenties

• Keuze ‘denkrichting’• Bepalen noodzaak overgangsregeling• Plan van Aanpak Voorbereiding

• Nulmeting gebouwen (onderhoud, leegstand)

• Scan juridische context • Scan huidige organisatie

Inzicht verkrijgen

Besluitvorming

Toekomstvisie huisvesting

Toekomstvisie organisatie

december 2013

December 2014

juni 2014

• Verkennen lokale context• Vaststellen uitgangspunten,

kaders en posities• Bepalen proces

• Uitvoering strategisch, tactisch en operationeel onderhoud

• Zelf doen versus uitbesteden• Individueel of gezamenlijk• Inzicht financiële consequenties

Voorbereiding

1 januari 2015

September 2014

Startbijeenkomstgemeente en schoolbesturen

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

2012 2027

0

50

100

150

200

250

CBS Op 'e Hichte (Scharnegoutum)

CBS De Twine (IJlst)

OBS Epemaskoalle (Ysbrechtum)

OBS De Kogge (IJlst)

CBS It Harspit (Oppenhuizen)

CBS De Twatine (Gauw)

CBS De Gearrin (Folsgare)

CBS East Kime (Oosthem)

40

historie prognose

CBS it Harspit

Gemiddelde leegstand per school2012: 121 m² BVO2027: 296 m² BVO

Leerlingontwikkeling

Normatieve overcapaciteit (m² bvo)

845

2.073

Aantal scholen 8Aantal kernen met onderwijs 7

Aantal denominaties 2

Betrokken schoolbesturen OdysseePalludaraDe Gearhing

Gemiddelde schoolgrootte 2012 | 2027 119 | 83

Leerlingontwikkeling 2012-2027 abs. | rel. - 285| - 30%

PLATTELANDSKERNEN SNEEKOBS Epemaskoalle

CBS de Twine

CBS op ‘e Hichte

OBS de Kogge

CBS de Gearrin

OosthemCBS East Kime

GauwCBS de Twatine

UitgangsituatieAantallen

Ontwikkeling leerlingen 2012–2020

Aantal 2012: 903Aantal 2020: 754Ontwikkeling: - 17%

9 scholen primair onderwijs (6.994 m² BVO)0 scholen speciaal onderwijs1 school voortgezet onderwijs (2.037 m² BVO)Totale omvang: 9.031 m² BVO

Ontwikkeling capaciteit (leegstand)

OBS Op ‘e Trije 69 ll

OBS Op ‘e Dobbe 90 ll

CBS Op Streek 108 ll

CBS it Fundament 208 ll

CBS De Welle 141 ll

CBS De Ikker 67 ll

CBS De Fliereterpen 41 llCBS Aasterage 164 ll

GBS De Opbouw 31 ll

CSG Dockinga College 232 ll

Locaties onderwijsvoorzieningen

Saldo 2012: 657 m² BVOSaldo 2020: 1.654 m² BVOOntwikkeling: + 152%

-17%

+152%

Waardering

Boekwaarden: € 4.959.561Kapitaallasten: € 458.057 (jaarlijks)Onderhoudslasten: € 180.000 (jaarlijks)Exploitatielasten: € 390.000 (normatief)

Technische staatGoed: 3Redelijk: 3Matig: 3Slecht: 1

Functionele staatGoed: 5Redelijk: 2Matig: 3Slecht: 0

Financiële staat

historie prognose

Ontwikkeling leerlingenaantal

Spiegel en benchmark (portefeuille)

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1.000

OBS Op 'e Trije

CBS Op StreekDockinga College

OBS Op 'e Dobbe

CBS It FundamintCBS de Ikker

GBS de Opbouw

CBS de Welle

CBS Aasterage

CBS de Flieterpen

0

10

20

30

40

50

60Leeftijd schoolgebouwen

0200400600800

1.0001.2001.4001.6001.800

2012 2016 2020

Saldo overcapaciteit (m² bvo)

Waardering

Het gebouw is goed onderhouden en oogt attractief. Naast schoolgebouw is een gymzaal gesitueerd die de gemeente beheert.

Onderhoud

UitgangssituatieObject OBS De MheenskoalleAdres Tjelpstraat 28

8013 ZS TsjuggemEigendom Onderwijsgroep FierLeerlingen 2012 127Groepen 5Oppervlakte 1.015 m² BVOLeegstand 314 m² BVOBouwjaar 1955Renovatie 1998Boekwaarde € 424.148Kapitaallasten € 25.600Gr. Onderhoud/jr € 56.000Exploitatielasten € 34.000Expl.inkomsten € 26.000Partners: Lytse Bieb/TSO

Functionaliteit

Binnenklimaat

Het gebouw is ingedeeld als een traditionele gangenschool. De smalle gang die door het gebouw heen loopt kan niet worden gebruikt voor activiteiten zoals bijvoorbeeld zelfstandig werken.

Bereikbaarheid

Het binnenklimaat wordt als onprettig ervaren. Er zijn onvoldoende ventilatiemogelijkheden.

De bereikbaarheid van de locatie is goed. Het aantal parkeerplaatsen is in de piekuren aan de lage kant.

SitueringLigging

Spreiding

De school dient als enige school in het gebied de volledige zuidkant van Tsjuggem.1717

- ll

Stadskanaal1. OBS De Oleander2. CBS Oranje Nassauschool3. GBS De Basis4. GBS Piet Prinsschool5. Ubbo Emmius(Maasdreef)6. RK St Willibrord7. CBS De Maarsborg8. OBS Neuteboomschool9. Voormalige OBS Spitzenschool10. Praktijkonderwijs De Catamaran11. CBS Gabriel Damschool12. SBO De Baldakijn13. ZMLK Meidoornschool14. OBS Hagenhofschool15. CBS De Ark16. CBS Anne de Vriesschool17. Ubbo Emmius(Stationslaan)18. OBS Parkwijkschool19. OBS Westerschool

22

11

3377

4455

66

88

99

10101111

1212

16

1818

1919

1313

16

Spiegel en benchmark (object)

1920

1930

1940

1950

1960

1970

1980

1990

2000

2010

2020

bouwjaar

jaar renovatie

Basisschoolgebouwen Valkenswaard

€ -

€ 200.000

€ 400.000

€ 600.000

€ 800.000

€ 1.000.000

€ 1.200.000

€ 1.400.000

Totale kosten MOP basisscholen Nijkerk

€ -

€ 10.000,00

€ 20.000,00

€ 30.000,00

€ 40.000,00

€ 50.000,00

€ 60.000,00

Gemiddelde kosten MOP per school

€ -€ 5

€ 10 € 15 € 20 € 25 € 30 € 35 € 40 € 45 € 50

Gemiddelde kosten MOP per m² bvo

Gemiddeld € 17,54 / m² BVO

Tool ICSadviseurs

Resultaat tool

Vragen?

Rop KristRop.krist@icsadviseurs.nl