27 Kruisresistentie tussen taxanen en de nieuwe hormonale middelen abiraterone en enzalutamide heeft...
1
81 Tijdschriſt voor Urologie mei 2014 - nr. 3 abiraterone, enzalutamide na abiraterone en vice versa. Het effect op AR-transport van deze middelen is het overlappende werkingsmechanisme dat hieraan po- tentieel ten grondslag ligt. 28 Detectie van exosomen uit urine van mannen met prostaatkanker door middel van een gevoelige ELISA C.A.M. van der Fels, D. Duijvesz, C.Y.L. Versluis, M.S. Van den Berg, C.H. Bangma en G. Jenster Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam Introductie Exosomen zijn kleine blaasjes die uitgescheiden wor- den door vrijwel alle cellen. Ze bevatten veel mem- braan, cytoplasmatische eiwitten en RNA’s die iets zeg- gen over de cellen waarvan ze afkomstig zijn. Het de- tecteren van exosomen die worden uitgescheiden door prostaatkankercellen in lichaamsvloeistoffen zou ge- bruikt kunnen worden bij het diagnosticeren van pros- taatkanker en het bepalen van de prognose van man- nen met deze ziekte. In deze studie is een zeer gevoelige ELISA gebruikt om (prostaatkanker)exosomen uit urinesamples van ver- schillende patiëntengroepen te isoleren en te detecte- ren. Materiaal en methoden Een ELISA werd ontwikkeld met behulp van microti- terplaten met een streptavidinecoating. Hierbij wer- den biotinegeconjugeerde capture-antilichamen ge- bruikt en europiumgeconjugeerde detectie-antilicha- men, gericht tegen de transmembraaneiwitten CD9 en CD63. Er werden 135 verschillende urinesamples toe- gevoegd die afkomstig waren van mannen met en zon- der prostaatkanker, mannen die een radicale prosta- tectomie hadden ondergaan en van vrouwen. Bij som- mige mannen (met of zonder prostaatkanker) werd voorafgaand aan de urineverzameling een rectaal tou- cher uitgevoerd om de hoeveelheid prostaatvloeistof in de urine te vergroten. Creatinine- en PSA-waarden in de urine werden bepaald om CD9- en CD63-waar- den te normaliseren. Resultaten De CD9- en CD63-waarden waren significant hoger in urinesamples die na een rectaal toucher waren verkre- gen. CD63-waarden in urinesamples afkomstig van vrouwen en van mannen die een radicale prostatecto- mie hadden ondergaan, waren erg laag. Na normalisa- tie voor PSA-waarden in de urine werden significant hogere CD63-waarden in urinesamples van mannen met prostaatkanker gevonden ten opzichte van man- nen zonder prostaatkanker (p = 0,0006). 27 Kruisresistentie tussen taxanen en de nieuwe hormonale middelen abiraterone en enzalutamide heeft potentiële implicaties voor de volgorde van behandeling van het gemetastaseerd castratieresistent prostaatcarcinoom R.J. van Soest, M.E. van Royen, E.S. de Morrée, J.M. Moll, W. Teubel, E.A.C. Wiemer, R.H.J. Mathijssen, W.M. van Weerden en R. de Wit Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam Introductie De behandelmogelijkheden voor patiënten met gemeta- staseerd castratieresistent prostaatcarcinoom (mCRPC) zijn de laatste jaren sterk toegenomen door de intro- ductie van nieuwe middelen als cabazitaxel, abiratero- ne en enzalutamide. De optimale behandelvolgorde van deze middelen voor patiënten met mCRPC is ech- ter onbekend. Retrospectieve klinische studies bij pati- enten met mCRPC laten verminderde respons en overleving zien bij behandeling met docetaxel na eer- dere behandeling met abiraterone, wat kruisresistentie tussen deze middelen suggereert. Het doel van deze studie is kruisresistentie aantonen tussen taxanen en de nieuwe hormonale middelen abiraterone en enzalu- tamide. Tevens onderzoeken we de translocatie van de androgeenreceptor (AR) naar de celkern als een moge- lijk mechanisme hiervoor. Materiaal en methoden Om kruisresistentie te identificeren, hebben we de ef- fecten van docetaxel, cabazitaxel, abiraterone en enza- lutamide onderzocht op celproliferatie van prostaat- kankercellijnen met verworven resistentie voor abira- terone en enzalutamide. Met confocale microscopie hebben we het AR-transport van het cytoplasma naar de kern van de prostaatkankercellen onderzocht. Resultaten Er was verminderde effectiviteit van de taxanen doce- taxel en cabazitaxel in de abiraterone- en enzalutami- deresistente cellijnen, wat kruisresistentie tussen deze middelen aantoont in vitro. Verder was er nauwelijks effect van abiraterone in de enzalutamideresistentie- cellijn en vice versa. Docetaxel, cabazitaxel, abiratero- ne en enzalutamide inhibeerden alle het AR-transport naar de celkern, wat een overlappend werkingsmecha- nisme van deze middelen laat zien. Conclusies We hebben preklinische aanwijzingen gevonden voor kruisresistentie tussen taxanen en de AR-gerichte middelen abiraterone en enzalutamide. Dit is in over- eenstemming met recente klinische studies die een verminderde effectiviteit laten zien van docetaxel na
Transcript of 27 Kruisresistentie tussen taxanen en de nieuwe hormonale middelen abiraterone en enzalutamide heeft...
81Tijdschrift voor Urologie mei 2014 - nr. 3
abiraterone, enzalutamide na abiraterone en vice versa. Het effect op AR-transport van deze middelen is het overlappende werkingsmechanisme dat hieraan po-tentieel ten grondslag ligt.
28 detectie van exosomen uit urine van mannen met prostaatkanker door middel van een gevoelige EliSa
C.A.M. van der Fels, D. Duijvesz, C.Y.L. Versluis,
M.S. Van den Berg, C.H. Bangma en G. Jenster
Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam
IntroductieExosomen zijn kleine blaasjes die uitgescheiden wor-den door vrijwel alle cellen. Ze bevatten veel mem-braan, cytoplasmatische eiwitten en RNA’s die iets zeg-gen over de cellen waarvan ze afkomstig zijn. Het de-tecteren van exosomen die worden uitgescheiden door prostaatkankercellen in lichaamsvloeistoffen zou ge-bruikt kunnen worden bij het diagnosticeren van pros-taatkanker en het bepalen van de prognose van man-nen met deze ziekte. In deze studie is een zeer gevoelige ELISA gebruikt om (prostaatkanker)exosomen uit urinesamples van ver-schillende patiëntengroepen te isoleren en te detecte-ren.
Materiaal en methodenEen ELISA werd ontwikkeld met behulp van microti-terplaten met een streptavidinecoating. Hierbij wer-den biotinegeconjugeerde capture-antilichamen ge-bruikt en europiumgeconjugeerde detectie-antilicha-men, gericht tegen de transmembraaneiwitten CD9 en CD63. Er werden 135 verschillende urinesamples toe-gevoegd die afkomstig waren van mannen met en zon-der prostaatkanker, mannen die een radicale prosta-tectomie hadden ondergaan en van vrouwen. Bij som-mige mannen (met of zonder prostaatkanker) werd voorafgaand aan de urineverzameling een rectaal tou-cher uitgevoerd om de hoeveelheid prostaatvloeistof in de urine te vergroten. Creatinine- en PSA-waarden in de urine werden bepaald om CD9- en CD63-waar-den te normaliseren.
ResultatenDe CD9- en CD63-waarden waren significant hoger in urinesamples die na een rectaal toucher waren verkre-gen. CD63-waarden in urinesamples afkomstig van vrouwen en van mannen die een radicale prostatecto-mie hadden ondergaan, waren erg laag. Na normalisa-tie voor PSA-waarden in de urine werden significant hogere CD63-waarden in urinesamples van mannen met prostaatkanker gevonden ten opzichte van man-nen zonder prostaatkanker (p = 0,0006).
27 Kruisresistentie tussen taxanen en de nieuwe hormonale middelen abiraterone en enzalutamide heeft potentiële implicaties voor de volgorde van behandeling van het gemetastaseerd castratieresistent prostaatcarcinoom
R.J. van Soest, M.E. van Royen, E.S. de Morrée, J.M. Moll,
W. Teubel, E.A.C. Wiemer, R.H.J. Mathijssen, W.M. van
Weerden en R. de Wit
Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam
IntroductieDe behandelmogelijkheden voor patiënten met gemeta-staseerd castratieresistent prostaatcarcinoom (mCRPC) zijn de laatste jaren sterk toegenomen door de intro-ductie van nieuwe middelen als cabazitaxel, abiratero-ne en enzalutamide. De optimale behandelvolgorde van deze middelen voor patiënten met mCRPC is ech-ter onbekend. Retrospectieve klinische studies bij pati-enten met mCRPC laten verminderde respons en overleving zien bij behandeling met docetaxel na eer-dere behandeling met abiraterone, wat kruisresistentie tussen deze middelen suggereert. Het doel van deze studie is kruisresistentie aantonen tussen taxanen en de nieuwe hormonale middelen abiraterone en enzalu-tamide. Tevens onderzoeken we de translocatie van de androgeenreceptor (AR) naar de celkern als een moge-lijk mechanisme hiervoor.
Materiaal en methodenOm kruisresistentie te identificeren, hebben we de ef-fecten van docetaxel, cabazitaxel, abiraterone en enza-lutamide onderzocht op celproliferatie van prostaat-kankercellijnen met verworven resistentie voor abira-terone en enzalutamide. Met confocale microscopie hebben we het AR-transport van het cytoplasma naar de kern van de prostaatkankercellen onderzocht.
ResultatenEr was verminderde effectiviteit van de taxanen doce-taxel en cabazitaxel in de abiraterone- en enzalutami-deresistente cellijnen, wat kruisresistentie tussen deze middelen aantoont in vitro. Verder was er nauwelijks effect van abiraterone in de enzalutamideresistentie-cellijn en vice versa. Docetaxel, cabazitaxel, abiratero-ne en enzalutamide inhibeerden alle het AR-transport naar de celkern, wat een overlappend werkingsmecha-nisme van deze middelen laat zien.
ConclusiesWe hebben preklinische aanwijzingen gevonden voor kruisresistentie tussen taxanen en de AR-gerichte middelen abiraterone en enzalutamide. Dit is in over-eenstemming met recente klinische studies die een verminderde effectiviteit laten zien van docetaxel na
