18-5-2017

1

Kraamstal management

Wageningen Livestock Research Anita Hoofs

Presentatie

Biest

● Theorie

● Invloedsfactoren

Melkgift

● Theorie

● Invloedfactoren

Conditie zeug

● Theorie

● Invloedsfactoren

18-5-2017

2

Zoogperiode : doelen BIGGEN

Doel: robuuste biggen grootbrengen die een optimaal renderend vleesvarken worden met zo min mogelijk uitval en zo min mogelijk medicijn gebruik

● Geboortegewicht

● Biestopname

●Melkopname

● Goed voorbereiden op periode na het spenen

● Vaste voeropname voor spenen

● Goed sociaal gedrag aanleren

● Gezond blijven: geen infectie of beschadigingen oplopen

Biest opname van levensbelang

Energie voorziening

● Lichaamstemperatuur op peil houden

● Energievoorraad van een big bij geboorte is zowat nul

Antilichamen

● Bescherming tegen ziektekiemen

● Placenta laat geen antistoffen door

Bouwstoffen voor groei

Stimulatie uier eerste dag na geboorte beïnvloedt de melkproductie later

18-5-2017

3

Biestoname

Groeisnelheid biggen eerste 24 uur na de geboorte (gr)

Uitval biggen tot spenen (%)

40 12-13

80 9 -10

180 5-6

Biest zeug

Productie

● Start vanaf 185 dagen dracht

● hormonaal gereguleerd

● Opuieren voor werpen

● hormonaal gereguleerd

● aanbod nutriënten (incl. water) voor en na

werpen

● Opgang blijven melkproductie

● wegzuigen biest/melk eerste 2 dagen

● voor maximale melkproductie neemt belang

voersamenstelling en voeropname gedurende de

lactatie toe

18-5-2017

4

Problemen met opuieren

Verstoring hormonale regulatie

● Chronische stress

● Endotoxines die lichaam binnendringen

● Via maagdarmkanaal

● Te grote voerovergang dracht-lacto

● Lagere voergift

● Wondjes, longen, tepels

● Mycotoxinen

● Diverse verschijnselen: o.a. slappe biggen, gezwollen vulva zwarte staartpuntjes

Verstoord Ca/P metabolisme (onvoldoende Ca-beschikbaarheid)

● Traag afbiggen, meer doodgeboren biggen

Biest zeug

Hoeveelheid

● Gemiddeld 3,3 - 3,7 kg

● grote spreiding 1,9 tot 5,3 kg

Biest eerste 12 uur beschikbaar

● Drinkgedrag biggen in eerste 24 uur?

18-5-2017

5

Biest zeug

Antilichamen afhankelijk van

●Entingen

●Integreren van opfokzeugen

●Worpnummer

●Wat hebben ze meegemaakt

lgG concentratie in de biest neemt na de

geboorte van de EERSTE big snel af

Biest hoeveelheid antistoffen (IgG)

Geboorte eerste big 100 % Na 6 uur 50 % Na 12 uur 25 % Na 18 uur 15 % Na 24 uur 7 %

18-5-2017

6

Biest biggen

Biggen hebben minimaal 170 gram biest per kg lichaamsgewicht nodig

● Elke big 200-250 gr

● 15 biggen 1,9 kg biest: 125 gr per big

● 15 biggen, 5,3 kg biest: 350 gr per big

● circa 10 ml per keer drinken

Spreiding tussen biggen binnen een worp zo klein mogelijk

● Biggen die te weinig biest opnemen kunnen ziek worden en ziekteverwekkers verspreiden

Invloedsfactoren biestopname

Biggen Zeug

18-5-2017

7

Invloedsfactoren biggen

Vitaliteit bij geboorte

● Snel actief op zoek naar tepel

● geboortegewicht

● geen zuurstofgebrek tijdens de geboorte

● niet afkoelen na de geboorte

● richtlijn: temperatuurafname in eerste uur na de geboorte max. 2-3 0 C

● geen tocht

Concurrentie

● Tijdelijk (2-3 uur?) afzonderen eerst geborene biggen met volle maag

Zuurstofgebrek biggen tijdens partus

Fris doodgeboren biggen

Lage vitaliteit na geboorte

● Verzuren

● Lactaat acidosis

● Lage bloeddruk

● Tijd tot bereiken uier veel langer

● 63 min t.o.v. 32 minuten

● Rectale temperatuur na 24 uur lager

● 36,3 t.o.v. 38,4 graden

● Uitval eerste 10 dagen hoger

● 42,9 t.o.v. 19,4 %

18-5-2017

8

Invloedsfactoren zeug

Partusduur??

Onderzoek Finland

Partusduur > 5 uur

● 1,5 biggen doodgeboren per toom

Partusduur < 5 uur

● 0,6 biggen doodgeboren per toom

18-5-2017

9

Onderzoek Duitsland LfL

Partusduur % worpen Levend

geboren biggen

Aandeel dood geboren biggen (%)

Binnen 3 uur 23 12,42 3,4

3 tot 6 uur 58 12,82 6

6 tot 9 uur 15 10,45 8

Meer dan 9 uur 4 11,88 7

Invloedsfactoren zeug

Partusduur: maximaal 3 uur

Conditie zeug

● Genotype afhankelijk

● Voorbeeld

● 16-20 mm spek ideaal

● > 22 mm spek langere partus duur

● < 16 mm meer doodgeboren

Vermogen zeug stofwisseling rond werpen adequaat aan te passen

18-5-2017

10

Invloedsfactoren zeug

Partusduur: maximaal 3 uur

Comfortabel afbiggen

● Gewend aan kraamstal

● Min. 5 dagen voor werpen inleggen

● Geen hittestress

Ademhaling

Leeftijd Ademfrequentie (per minuut)

Bij geboorte 50-60

10 weken 21-40

20 weken 30-40

26 weken 25-35

Volwassen dieren (zeugen) 13-18

18-5-2017

11

Invloedsfactoren zeug

Partusduur: maximaal 3 uur

Comfortabel afbiggen

● Gewend aan kraamstal

● min. 5 dagen voor werpen inleggen

● Geen hittestress

● Bewegingsvrijheid zeug

● Nestbouwgedrag kunnen uitvoeren

18-5-2017

12

18-5-2017

13

Economische calculatie

Ophangsysteem 8 euro per stuk excl. BTW

Jute doek 0,80 euro excl. BTW

2 minuten werk per zeug

Afvoer via cliko

Wanneer het uitvalspercentage van de biggen door doodliggen met meer dan 0,5 % daalt dan worden de extra kosten (materiaal, arbeid en afvoer materiaal) terugverdiend.

18-5-2017

14

Als je het doet doe het goed!!!!!!

● Handleiding

Return on investment

● Meten is weten

18-5-2017

15

18-5-2017

16

Invloedsfactoren zeug

Partusduur: maximaal 3 uur

Comfortabel afbiggen

● Gewend aan kraamstal

● Min. 5 dagen voor werpen inleggen

● Geen hittestress

● Bewegingsvrijheid zeug

● Nestbouwgedrag kunnen uitvoeren

● Contact (neus-neus) zeug en biggen

● Ruiken en communicatie

● Zich veilig voelen, voorspelbaarheid

● Bereikbaarheid tepels

Uiercheck zeugen (google intikken)

18-5-2017

17

Zoogperiode : BIGGEN

Doel: robuutse biggen grootbrengen die een optimaal renderend vleesvarken worden met zo min mogelijk uitval

● Geboortegewicht

● Biestopname

●Melkopname

● Goed voorbereiden op periode na het spenen

● Vaste voeropname voor spenen

● Goed sociaal gedrag aanleren

● Gezond blijven: geen infectie of beschadigingen oplopen

D:\nestbouw\film nicoline prodromi day 2.wmv

18-5-2017

18

Melkproductie

Stimulatie uier eerste dag na geboorte beïnvloedt de melkproductie later

Voersamenstelling

Voeropname (in 14 dagen opbouwen)

Water: 1,5 + 1,5 l/big (ad libitum indien mogelijk)

● Nippel min 2,0 liter per minuut

Bij niet-zuigen, valt de productie van een melkklier na 24 uur

terug en na 72 uur zelfs onherroepelijk stil.

18-5-2017

19

Zooggedrag in Pro dromi 1, 1.5 en 2

10

12

14

16

18

20

22

24

26

vast los

Zoogfrequentie

dag 3 dag 23

Op dag 23 hogere

zoogfrequentie bij

loslopende zeugen

Dag 3 Vast = PD1+PD1.5 Los = PD2 Dag 23 Vast = PD1 Los = PD1.5+PD2

Zoogperiode: ZEUG

Doel:

● Doelen van de biggen behalen

● Een lange levensduur met een optimale biggenproductie

● Gewichtsverlies (na werpen tot spenen) minder dan 10 %: voldoende hoge voeropname

18-5-2017

20

Thermo neutrale zone

De temperatuurrange van de lucht om het varken

waarbinnen varkens aanpassingen kunnen doen

m.b.t bij gelijkblijvende groeisnelheid en

voederconversie

● Liggedrag

● Ademhaling

Klimaat zogende zeug

7 kg voer 0,15 m/s

8 kg voer 0,15 m/s

7 kg voer 0,50 m/s

7 kg voer 0,15 m/s zeug nat

Bovengrens thermo-neutrale zone

18,7 16,8 20,7* 27,7

* Zeug ervaart bij deze luchtsnelheid tocht als temperatuur lucht onder de 3 °C is

Ruimtetemp. 1 °C boven thermo-neutrale zone: voeropname zeug 170 gram/dag lager

18-5-2017

21

Doorliggen schouder

Klimaat zuigende biggen

Gewenste ruimtetemperatuur

● Dag 1 33-35 °C

● Dag 7: 29-31 °C

● Dag 25: 23-26 °C

18-5-2017

22

Mircro klimaat zuigende biggen bij

gescheiden klimaatzones voor zeug en big

Doelstelling

● Behoefte aan klimaat beter afstemmen op behoefte big en zeug

● Temperatuur

● Luchtsnelheid

● Kans op doodliggen verkleinen

● Conditiebehoud zeug

● Energiebesparing

Mikroklimaat zuigende biggen

18-5-2017

23

Overkapt biggennest kraamhok

Streefwaarde ruimte temperatuur NA

WERPEN 2 °C lager instellen

Tot slot

18-5-2017

24

DE MENS

Mens is belangrijkste factor

● Rust (structuur), reinheid en regelmaat

● geen chronische stress

● honger, bang

● Ken en begrijp je varkens

● Aandacht voor individuele dier

Dank je wel!