Sterke wind uit het westen

belgian wind

ensembleantwerp

25 jaar blazersensemble

van Die Harmonie tot I Solisti del Vento

1988–201325

4

5

Inhoudstafel

7 Voorwoord Of meer nog: dankwoord

9 Over vriendschap en geestdrift Een gesprek met artistiek en zakelijk leider Francis Pollet

15 250 jaar blazers|r|evolutie Van ‘Feldmusik’ en ‘Die Harmonie’ tot I Solisti del Vento: ijkpunten in een klinkende geschiedenis

31 25 jaar I Solisti Van ‘Die Harmonie’ naar ‘Die Neue Harmonie’ tot ‘I Solisti del Vento’

182 Compositieopdrachten en arrangementen

188 Colofon

6

7

Voorwoord of meer nog: dankwoord

Zaterdag 6 april 2013. Lorgues, een pittoresk dorpje in de Provence. Twaalf graden, het weer is grillig.

De tijd is mild geweest voor ons. Wat ooit begon als een blazend vriendenclubje dat zich uit idealisme groepeerde, groeide na vijfentwintig jaar uit tot… een nog steeds blazend vriendenclubje. Natuurlijk is er een heel parcours afgelegd. Alleen al onze naam heeft een aantal upgrades ondergaan. Maar of we nu luisteren naar Die Harmonie, Die Neue Harmonie, I Solisti del Vento of kortweg I Solisti doet er weinig toe. Sommige gezichten verouderen, andere verschijnen, maar de samenhorigheid is al die tijd blijven bestaan. Ook ons uitgangspunt en missie hebben zich een kwarteeuw lang bestendigd: interpreteren, valoriseren en exploreren van het rijke blazersrepertoire. Wat wel veranderd is: het enthousiaste groepje van toen is anno 2013 het meest gerenommeerde blazersensemble van Vlaanderen. Toegegeven, dat was geen vanzelfsprekende ontwikkeling. De graduele kwaliteitsontplooiing van ons ensemble was voor iedereen hoorbaar, maar het nam de nodige tijd in beslag om ook een Minister van Cultuur en zijn Commissie daarvan te overtuigen. Intussen staan we bekend als de schatbewakers van 250 jaar blazers|r|evolutie, en daar zijn we maar wat trots op. Dit boek is een liefdevolle terugblik op een verleden vol musiceerplezier. Meer nog is het een oprechte dankbetuiging aan de vele mensen en instanties die ons maakten tot wat we zijn. Muziek maken doe je nu eenmaal niet in de leegte. Met velen zijn ze, de inspirerende vrienden die ons over de tijd heen hebben leren luisteren naar onszelf. Precies daarom mochten zij in dit boek niet ontbreken. Hen hebben we daarom de vraag

gesteld: ‘Wat verwacht u van I Solisti del Vento de komende 25 jaar? Welke kritische beschouwingen, verwachtingen, twijfels en suggesties heeft u?’ Hun integrale antwoorden zijn opgenomen in dit boek. Het mag duidelijk zijn: het ensemble wil dit feestjaar gebruiken als hefboom voor de toekomst. Laten we durven dromen van de kwarteeuw die volgt. Ons verhaal is niet uitgeschreven, integendeel. Als kapitein voel ik het als mijn plicht om dit schip verder te laten varen, nog dieper in zee te steken op zoek naar nieuwe horizonten. Ongetwijfeld zullen nieuwe gezichten opduiken, andere accenten gelegd worden, nieuwe uitdagingen ontstaan. En dan, als de tijd er rijp voor is, zal iemand het roer van me overnemen. Die man of vrouw zal, net als ik, een voorvechter van het onuitputtelijke blazersrepertoire moeten zijn. Maar bovenal: iemand die mensen wil raken en bekoren, steeds weer opnieuw. Want als er iets is wat ons al die tijd heeft begeesterd, zijn het wel onze luisteraars.

Zondag 7 april 2013. Saint Antonin du Var, nog zo’n pittoresk dorpje in de Provence. Vijfentwintig graden nu. De zon schijnt aan de hemel. Inderdaad, het weer is grillig. Maar de toekomst oogt mooi.

Francis Pollet Artistiek en zakelijk leider

Over vriendschap en geestdrift

Katelijne Boon in gesprek met Francis Pollet

10

Over vriendschap en geestdrift

Katelijne Boon in gesprek met artistiek en zakelijk leider Francis Pollet

25 jaar I Solisti del Vento... Wat begon als Die Harmonie in de schoot van het toenmalig Nieuw Belgisch Kamerorkest groeide op een kwarteeuw uit tot een blazerscollectief met internationale allure. Het aantal musici nam toe, net als het aantal concerten, maar nog steeds is het een hechte groep musici die enthousiast, op kleine en grote podia, in binnen- en buitenland garant staat voor onvervalst speelplezier. Ook op de geestdrift van Francis Pollet lijken die 25 jaren weinig vat te hebben gehad. Je ziet hoe hij de veelheid aan gedachten en ideeën in goede banen probeert te leiden. Hij wikt en weegt zijn woorden, formuleert en nuanceert tot hij precies kan verwoorden wat hij denkt; bezorgd om de waarheid geweld aan te doen. Francis wil de geschiedenis en al wie er een rol in gespeeld heeft op een juiste manier huldigen.

Was er 25 jaar geleden behoefte aan een blazersensemble in Vlaanderen?Francis: Vlaanderen had misschien niet zozeer de behoefte aan een blazersensemble, het waren vooral wij, een stel bevriende musici die samen wilden musiceren, intens repeteren en kamermuziek maken op een zo hoog mogelijk niveau. Jan Caeyers had ons weldoordacht samengebracht in de schoot van zijn Nieuw Belgisch Kamerorkest. Die Harmonie stond voor 10 blazers die elkaar kenden, en zelfs jeugdvrienden waren. We speelden samen in wisselende bezettingen en orkesten en waren allemaal doordrongen van dezelfde ambitie en drive. Het was een mooie tijd, gezellig en leerrijk, maar we wilden al gauw meer. We hadden met z’n allen de gevestigde orkesten vaarwel gezegd om een bijzonder verhaal te schrijven. We waren jonge wolven, met veel lef. Uit ambitie doe je dan goede, maar ook foute dingen. Die Neue Harmonie kwam misschien ongelukkig aan, maar het was een eerste stap naar autonomie…

Toch duurde het nog een tijdje voor het I Solisti del Vento werd...Ongeveer na één jaar Die Neue Harmonie kwam Rudolf Werthen op de proppen. Hij kende ons goed, had ambities en middelen om een kamerorkest op te richten en nam het hele dixtuor over om het andermaal in de schoot van een kamerorkest neer te poten. De blazers die goed op elkaar ingespeeld waren en de uitmuntende strijkersgroep zorgden heel vaak voor vuurwerk op het podium. Ook op deze periode kijken we met veel voldoening terug… maar achteraf gezien was er van enige uitbouw van een blazersensemble weinig sprake. Toen I Fiamminghi uitdoofde, wilde ik koste wat kost de

11

blazersgroep bij elkaar houden, want de honger bleef. Je moet weten dat ik op 18-jarige leeftijd al in de Vlaamse Opera speelde, daarna in het BRT Filharmonisch orkest en vervolgens verbonden was aan het Koninklijk Filharmonisch orkest van Vlaanderen, nu deFilharmonie. Onvergetelijke jaren vol artistieke uitdagingen waren het. Maar voor mij is musiceren als solist in kamermuziekverband nog mooier. Met gelijkgestemden die elk hun verantwoordelijkheid nemen om dat hoge niveau te bereiken. Daar ging en ga ik nog altijd voor. Bovendien wilde ik absoluut de musici met wie ik al vele jaren bevriend was nauwer aan me binden, om ze niet kwijt te raken. In 1996 was ik klaar om alles in eigen handen te nemen en een autonome structuur uit te bouwen. Vanaf dan kwam alles in een stroomversnelling. I Solisti del Vento is niet zomaar gekozen. Het waren wel allemaal solisten in zekere zin. Misschien is dat contradictorisch met de definitie van kamermuziek, maar het waren – en zijn nog steeds – allemaal solisten die op een bepaald moment de neuzen in dezelfde richting hadden staan. Het waren geen ego’s, op misschien enkele uitzonderingen na (lacht). En inderdaad, als ik daar nu op terugkijk, dan spelen we voor een groot deel nog altijd met muzikanten die solist zijn in een orkest in binnen- of buitenland. Ik vergelijk het graag met 11 stervoetballers, mensen met allemaal enorme capaciteiten die hun ego opzij kunnen zetten in het belang van de ploeg. Dat is tot op de dag van vandaag nog altijd een van de sterktes van het ensemble.

Een ensemble uitbouwen, hoe doe je dat?Met vallen en opstaan en keihard werken. Het is niet makkelijk om stap voor stap een structuur op te zetten waarin een ensemble kan gedijen en professioneel doorgroeien. De eerste vergaderingen gingen over: hoe gaan we overleven, hoe verdelen we de taken, wie zorgt voor concerten, en zelfs wie zet de pupiters (lacht). We moesten binnen onze vriendschap krijtlijnen uitzetten en afspraken maken. Bepalen wat wel en niet kon. Als ik nu bepaalde documenten van vroeger terugzie... zoals de eerste aanzet tot een intern huisreglement... dat is hilarisch. Anderzijds ben ik ook wel verbaasd over de ambitie en het enthousiasme van die bende, onze perspectieven, waar we wilden staan na zoveel jaar.

Herinner je je nog het allereerste concert als I Solisti del Vento?Dat van Die Harmonie herinner ik me nog goed, een twintigtal repetities hadden we voor één concert! En ook het concert van Die Neue Harmonie staat in mijn geheugen gegrift, want toen stond er bijna een deurwaarder klaar, we mochten die naam zogezegd niet gebruiken. Maar het eerste concert onder de naam van I Solisti del Vento… Vreemd, dat kan ik me niet meteen herinneren (lacht).

12

Je wist duidelijk waar je toen naar toe wou, wat is er van gerealiseerd na 25 jaar?Vele dingen wel, een aantal niet. Of beter gezegd: nog niet. Alles is immers continu in beweging. Nu nog meer dan pakweg twintig jaar geleden. Ik besefte al vrij snel dat ik keuzes moest maken binnen de groep. Daarom heb ik na een aantal jaar bewust een verjonging doorgevoerd. Sommige muzikanten hadden afgehaakt, of hadden andere ambities. Hoe graag ik ook met hetzelfde clubje vrienden het ensemble had uitgebouwd, het werd duidelijk dat ik dat niet zou kunnen. Het was bovendien een stevige kluif om de Vlaamse Overheid en haar Artistieke Commissie te overtuigen van mijn plannen. De erkenning liet wat op zich wachten. Zonder subsidies of mecenas vertraagt het groeitempo enorm, hoe idealistisch of ambitieus je ook bent. Ik ben maar echt kunnen beginnen bouwen aan wat ik in gedachten had toen er sprake was van financiële middelen en een gedegen structuur.Zo hebben we in het begin kunnen overleven dankzij de financiële steun van een mecenas, Frank Meysman. Hij kende de blazers al geruime tijd en geloofde sterk in de dynamiek, de samenhorigheid van de groep en mijn verhaal. Ik ben hem daar eeuwig dankbaar voor. Een enorme versnelling in het groeiproces kwam er met de projectsubsidies en vervolgens de structurele subsidies. Het Conservatorium van Antwerpen bood ons residentie aan, we kwamen in deSingel terecht waar we campusbewoners werden, kregen de kans om samen te werken met gerenommeerde artistieke partners en de trein was vertrokken. Maar ik herhaal: een ensemble uitbouwen doe je stap voor stap, zodat iedereen kan volgen. Net dat laatste lukt natuurlijk niet altijd. Soms ben ik misschien wat ongeduldig en overtreed ik de toegelaten snelheid (lacht).

Je bent in 1999 cultuurmanagement gaan studeren, student van de eerste lichting aan de Universiteit Antwerpen. Om het ensemble nog beter te kunnen runnen?

In de eerste plaats uit interesse. Tot op de dag van vandaag draag ik een zekere gespletenheid mee. De kant van mijn hart is artistiek, mijn rechterhelft eerder zakelijk en organisatorisch. Ik kan de keuze tussen de twee werelden moeilijk maken. Maar misschien is dat ook niet nodig? Ik voel me in de eerste plaats uitvoerend kunstenaar. Ik sta ontzettend graag op de planken. Dat moment waarop alles staat te gebeuren… de magische momenten op de bühne… daar doen we het voor! Maar telkens opnieuw word ik geconfronteerd met die zakelijke en organisatorische ideeën in mijn hoofd, die een uitweg zoeken. Er gaapt niet zelden een kloof tussen het management van een orkest of ensemble enerzijds en de artiesten in kwestie anderzijds. Ik zeg altijd: als er geen managementteam is dat keihard voor je werkt, dat voor concerten en publiek zorgt, en een warm nest uitbouwt waarin een artiest kan creëren, dan kun je als kunstenaar niet tonen hoe goed je bent. Het zijn

13

twee werelden die niet zonder elkaar kunnen. Ze zijn op elkaar aangewezen en ik probeer ze op elkaar af te stemmen. Zolang ik ze allebei kan sturen en voel dat ze elkaar versterken, ga ik er mee door. Vrij recent heeft de opleiding Cultuurmanagement van de Universiteit Antwerpen een doorlichting gevoerd van I Solisti del Vento met onder meer een behoorlijk diepgaande enquête. Het was hartverwarmend en stimulerend om te lezen dat er van de muzikanten en de hele entourage zoveel respect was voor wat ik doe.

In al die jaren is er nooit een putsch geweest?(Francis kijkt verbaasd) Misschien komt het doordat ik nog altijd op niveau mee musiceer, en misschien ook wel omdat ik het ensemble nooit gebruikt heb om mijn eigen carrière als artiest een duwtje te geven. Bovendien, als puntje bij paaltje komt ben ik één van hen. Een van de elf spelers op het veld. De muzikanten voelen dat. Ik wil ten dienste staan van het artistieke én van de vriendschap. Er voor zorgen dat iedereen goed functioneert, zich thuis voelt in het ensemble en zoveel mogelijk kansen krijgt. Meestal lukt me dat, maar helaas soms ook niet. We zijn nu ook niet meer wat we 25 jaar geleden waren. Het ensemble is aanzienlijk uitgebreid en heeft een kern van 25 musici die niet enkel uit blazers bestaat. Waar in het begin hoofdzakelijk het typische 18de eeuwse Harmonie-repertoire op het programma stond, spreken we nu bewust van 250 jaar blazers|r|evolutie, van Mozart tot vandaag. Met concerten en voorstellingen, tal van creaties, opnames, masterclasses en workshops, opera en muziektheaterproducties, en uiteenlopende samenwerkingen… het is allemaal terug te vinden in dit boek. Al willen we met de uitgave ervan, en dan vooral met het oog op de toekomst, ook filosoferen over I Solisti del Vento in klank, woord en beeld. Met de wind van het blazen als rode draad. Mooi toch?

Wat maakt je het meest fier, als je terugkijkt naar die 25 jaar?Dat we 250 jaar blazers|r|evolutie, op internationaal niveau kunnen brengen en als artistieke entiteit serieus genomen worden. Dat we met gerenommeerde artistieke instellingen kunnen en blijven samenwerken. Dat we zowel op artistiek, zakelijk en organisatorisch vlak een geloofwaardigheid en betrouwbaarheid opgebouwd hebben. Maar vooral dat dit alles in grote mate kon gebeuren in een context van warmte, vriendschap en wederzijds respect, dat maakt me gelukkig.

Wat zijn volgens jou de parameters om zo’n ensemble gezond te houden?Voor mij zijn dat vriendschap en respect en dit in combinatie met een gezonde ambitie, creativiteit en werklust. Uiteraard moet er een stevige en gezonde financiële structuur zijn. Ik moet vaak mijn enthousiasme als artiest temperen om er geen organisatorische of financiële kater aan over te

14

houden. In het begin speelden wij een dertigtal concerten per jaar, met 8 à 10 muzikanten. De laatste jaren zijn dat zo’n zestig activiteiten per jaar met een kern van 25 musici. Voor een gezelschap met een eerder geringe subsidiëring is dat een totaal ander gegeven. Kwaliteitsbewaking is ook belangrijk. Iedereen moet er voor zorgen dat hij op scherp staat. Het artistieke niveau van de groep kan je niet loskoppelen van dat van het individu. Ik verwacht ook dat de groep het uitspreekt als het niet goed is, als het niveau niet is wat we met z’n allen ambiëren. Onder andere daarvoor werken we vaak samen met een coach en met een Artist in Residence. Daarbij maak ik er een zaak van om jong talent op te sporen en kansen te geven. We nodigen hen uit om mee te repeteren en te concerteren en bieden hen soms ook een stagecontract aan. Tenslotte zijn ook de medewerkers op kantoor en de administratieve omkadering belangrijk, want zoals ik al eerder zei: het ensemble kan zijn artistiek verhaal enkel kwijt aan de buitenwereld dankzij het harde en professionele werk van het team achter de schermen.

Hoe krijg je de nieuwelingen op één lijn met de rest van het ensemble?Die worden vanzelf meegezogen in het enthousiasme en de drive van de groep. De professionele ingesteldheid, stiptheid, discipline, partituurkennis... dergelijke attitudes hebben ze vrij vlug door. Die aanstekelijke bedrijfscultuur valt zelfs vaak onze artistieke partners op.

Wat zijn je dromen voor I Solisti del Vento?Weet je, we vieren niet enkel 25 jaar blazersensemble. Er is meer. Ik ben 25 jaar getrouwd en vier dit jaar mijn 2 x 25 jaar. Laten we dromen van nogmaals hetzelfde (lacht). Hoewel dromen en een ensemble runnen met beperkte middelen niet zomaar hand in hand gaan. I Solisti del Vento heeft meer subsidies nodig. We hebben dankzij de inzet van vele mensen iets moois neergezet, maar het verhaal is nog lang niet af. Er is plaats in Vlaanderen voor een goed draaiend blazersensemble, in de brede zin van het woord. Het zou een evidentie moeten zijn dat de overheid dat structureel subsidieert. Een hogere subsidie geeft meer ademruimte en kan onze internationale ambities meer armslag geven. Verder zou ik op artistiek gebied nog heel wat gerealiseerd willen zien. De nabije toekomst oogt in ieder geval veelbelovend. Ik licht graag een klein tipje van de sluier. Er lopen verschillende compositieopdrachten, onder meer aan Luc Brewaeys en dit in samenwerking met deSingel en Collegium Vocale Gent en aan Bert Joris in samenwerking met het Brussels Jazz Orchestra. Bram Van Camp wordt dan weer ‘Composer of the Festival’ tijdens de derde editie van ons Summer Festival. Er staan ook twee operaproducties in de steigers. De komende

15

seizoenen gaan we samenwerken met de Vlaamse Opera en met het Paleis. Verder zou ik graag Heinz Holliger voor het ensemble zien staan en opnieuw enkele gerenommeerde solisten uitnodigen. Dergelijke artiesten tillen een ensemble naar een hoger niveau. Er zijn uiteraard nog tal van projecten, maar laten we eerst met z’n allen genieten van onze internationale masterclass en de festivalweek ter gelegenheid van 25 jaar blazersensemble.

Kun je je voorstellen dat I Solisti del Vento in de toekomst opnieuw een andere naam zou hebben?

I Solisti del Vento… toen we de naam kozen was Italiaans populair.Nu ben ik er niet meer 100% gelukkig mee. Het bekt moeilijk, het klinkt wat oubollig. Enkele maanden geleden tijdens een tournee, hebben we deze naam in vraag gesteld, maar tot nu toe vinden we geen alternatief… Nu spreekt men over ‘I Solisti’ en dat dekt alvast de lading. Maar, zoals ik in het voorwoord van het boek schrijf: I Solisti del Vento is nog steeds een blazend vriendenclubje. Of we nu luisteren naar Die Harmonie, Die Neue Harmonie, I Solisti del Vento of kortweg I Solisti doet er weinig toe. Al mogen lezers natuurlijk altijd naamsuggesties doen (lacht).

Tot slot, welk concert was er een om nooit te vergeten?Het is gevaarlijk om er een moment uit te pikken, want dan doe je onrecht aan een ander. Maar soms gebeurt het, dat je op een wolk aan het musiceren bent geweest en met iedereen op dezelfde golflengte zat, dat je dan van het podium stapt, naar elkaar kijkt en één blik alles zegt. Maar het is ook onvergetelijk als een paar honderd kinderen uit de bol gaan tijdens een familievoorstelling, of wanneer het publiek de loftrompet boven haalt over de klankschoonheid van een blazersensemble. Of dit alles dan plaatsvindt in Het Concertgebouw in Amsterdam, het Lincoln Center in New York of ergens in de huiskamer voor een handjevol mensen, de voldoening kan even groot zijn. Ook creaties zorgen vaak voor een bijzonder moment, net als producties waar je multidisciplinair gaat werken en alles als puzzelstukjes in elkaar moet passen. Als iedereen op dezelfde golflengte zit, musici, acteurs, regisseur... als iedereen sterk is in zijn domein en elkaar versterkt, dat zijn de momenten waarop het gebeurt.

Katelijne Boonpresentator Klara,voorzitter I Solisti del Vento

16

In een jubileumboek is het niet de bedoeling om een alomvattend muziekhistorisch exposé over kamermuziek voor blaasinstrumenten mee te geven. Wél worden enkele ijkpunten uit een boeiende en rijke historiek uitgelicht, die focussen op de emancipatie van het blazersensemble en zijn repertoire − een geschiedenis die loopt langs militaire muziek en diverterende ‘Unterhaltungsmusik’, via kamermuzikale en ‘symfonische’ ambities tot een volwaardig exploreren van de typische kwaliteiten, mogelijkheden en eigenheden van het kleurrijke klankenpalet dat een ensemble van blaasinstrumenten biedt.

1996

17

250 jaar blazers|r|evolutie

Van Feldmusik en Die Harmonie tot I Solisti del Vento

IJkpunten in een klinkende geschiedenis

Jan Dewilde

18

Ensemble met drie hoboïsten, twee hoornisten en twee fagottisten. Het rouwfloers aan hun instrumenten wijst op een begrafenisstoet. (Kopergravure van J. Punt naar P. v. Cuyck, 1752).

19

250 jaar blazers|r|evolutie

Van ‘Feldmusik’ en ‘Die Harmonie’ tot I Solisti del Vento IJkpunten in een klinkende geschiedenis

Lustige Feld-MusicIn 1704 publiceerde de Duitse componist en klavierspeler Johann Philipp Krieger (1649–1725) zijn bundel Lustige Feld-Music, auf vier blasende oder andere Instrumente gerichtet, een mijlpaal in de geschiedenis van de muziek voor blaasinstrumenten. ‘Feldmusik’ (of ‘Feldstücke’) was de term die men aanvankelijk gebruikte voor korte fanfares, die ‘Krieg und Frieden’ aankondigden en begeleidden. Het begrip ‘Feldmusik’ werd daarna ook gebruikt voor meer substantiële stukken, zoals de suites uit Kriegers Lustige Feld-Music, en in overdrachtelijke zin ook voor de blazersensembles die deze muziek speelden. Het is een geschiedenis die dus diep wortelt in het utilistische gebruik van blaasinstrumenten bij militaire gelegenheden, maar ook bij de jacht en bij vorstelijke ceremonieën en parades. De beroemde Franse tijdgenoot van Krieger, Jean-Baptiste Lully (1632–1687), componeerde tal van militaire marsen voor blazersensemble, met titels als Marche du Régiment du Roy, Marche des Mousquetaires of Marche de Savoye, een mars die hem als gage het kleine fortuin van 1.000 Louis opleverde. Verschillende van die marsen beginnen met een ‘batterie’, gevolgd door verschillende ‘airs’ voor een vierstemmig houtblazersensemble, bestaande uit twee partijen voor hobo, één voor ‘taille’ (Engelse hoorn) en een voor ‘basse’ (fagot). Vandaar dat deze ensembles ook ‘Hautboisten’ of ‘Oboisten’ werden genoemd, zelfs al bevatten ze in vele gevallen ook andere instrumenten en werden ze soms ook met jachthoorns en trompetten versterkt. Opmerkelijk is wel dat verschillende ‘marsen’ uit hun repertoire in een ternaire maat staan: ze waren niet altijd bedoeld om op te marcheren, soms werden ze ook vanop de rug van een paard uitgevoerd. Een ‘Feldmusik’ musiceerde, als zelfstandige groep of als onderdeel van een groter geheel, ook aan het hof. Geleidelijk aan, in de tweede helft van de achttiende eeuw, werden die ensembles die voor ‘Unterhaltungsmusik’ aan het hof zorgden, ‘Harmonien’ genoemd. De ensembles die voor militaire doeleinden werden ingeschakeld, zouden verder evolueren naar grotere militaire muziekkapellen; maar dat is een heel ander verhaal. De term ‘Harmonie’ was niet eenduidig. In de ruimste betekenis van het woord dekt het begrip alle muziek voor blaasinstrumenten, en

20

dat kon gaan van het Duitse ‘Harmonie-Quintett’ (een blaaskwintet) tot het Franse ‘harmonie militaire’, wat evenzeer kon duiden op een massale militaire muziekkapel uit de Napoleontische tijd. Alleszins is het een term die in de muziekgeschiedenis lang zou nazinderen: Edward Elgar (1857–1934) noemde de werken die hij rond 1878 schreef voor het houtblaaskwintet waarin hij fagot en zijn jongere broer Frank hobo speelde, Harmony Music. In de beperktere betekenis van het woord werd ‘Harmonie’ van rond 1750 tot in de jaren 1830 gebruikt voor de blaasorkesten die zowel aan het hof als op straten en pleinen speelden. De kern van een ‘Harmonie’ bestond uit een koppel hoorns, met daarboven twee hobo’s of klarinetten en daaronder twee fagotten. De ‘Harmonie’ was een populair en wijd verbreid Europees fenomeen, weliswaar met specifieke regionale ontwikkelingen. Tegen 1760 waren er in Frankrijk dergelijke ensembles die reeds een zekere renommee hadden. De bekendste sextetten waren in dienst van de hoogste adel, zoals Duc d’Orléans, de Prince de Condé of de Prince de Monaco. Hun repertoire bestond uit pièces d’harmonie, een suite van een zestal korte stukken die meestal gebaseerd waren op modieuze operamelodieën. In Engeland speelde men eerder ‘military divertimentos’, bestaande uit een soms lange opeenvolging van korte dansbewegingen, militaire fanfares en liederen, graag gehoorde thema’s van andere componisten en melodieën van eigen vinding. Een zeldzame keer werd daarbij een sonatevorm geïntegreerd, zoals Johann Christian Bach (1735–1782) in zijn Military Pieces voor blaaskwintet. De ensembles die deze Engelse militaire muziek speelden, entertainden het mondaine publiek in de ‘pleasure gardens’ of tijdens banketten. Deze sextetten bestonden uit civiele musici die in dienst waren van de Londense theaters, maar die daarnaast ook door officieren ingehuurd werden om ceremoniële parades te begeleiden op mythische plekken als Horse Guards Parade of St James’ Palace. Het zijn deze ensembles, met de vaste bezetting van een ‘Harmoniemusik’, die in Engeland de basis vormden voor de militaire muziekkorpsen. Het verhaal gaat dat Prince Frederick, Duke of York, in 1785 een klein muziekkorps engageerde voor het Coldstream Regiment of Foot Guards en dat zou dan aan de overkant van het Kanaal de eerste keer zijn geweest dat musici speelden onder het bevel van een officier.Maar de ‘Harmonie’ floreerde bovenal in de Duitstalige gebieden, waar die ensembles ‘Tafelmusik’ speelden, musiceerden tijdens ontvangsten en andere sociale evenementen − ter groter eer en

Silhouet van het blazersensemble van vorst Kraft Ernst Oettingen-Wallerstein (1748 –1802), dat vooral uit Boheemse musici bestond.

21

glorie, maar ook ter verstrooiing van de patroon. En ze deden dat op hoog niveau, volgens het verslag dat de componist en musicograaf Johann Friedrich Reichardt (1752–1814) in zijn autobiografie neerpende, na zijn bezoek aan Wenen in 1783: ‘Harmonie-Musik aus lauter Blas-Instrumenten bestehend, wurde damals in Wien mit grosser Vollkommenheit ausgeübt.’ En over de ‘kayserliche Musik’ die hij in de Redoutensaal aan het werk hoorde, getuigde hij: ‘Stimmung, Vortrag, alles war rein und übereinstimmend: enige Sätze von Mozart waren auch wunderschön.’ De ‘kayserliche Musik’ was een jaar eerder als blazersoctet opgericht door keizer Joseph II om voor muzikaal vertier te zorgen en om officiële plechtigheden op te luisteren. Het keizerlijke voorbeeld vond gretig navolging bij de Weense aristocratie, zodat de stad op korte tijd een groot aantal ensembles telde, telkens met als basis, per twee, hobo’s, klarinetten, hoorns en fagotten − de standaardbezetting van Die Harmonie − soms aangevuld met een Engelse hoorn of een laag strijkinstrument. De bezetting mocht dan soms licht wijzigen, de bezigheid van al deze ensembles bleef grotendeels dezelfde: men speelde op banketten, verzorgde serenades, begeleidde officiële plechtigheden, festiviteiten en optochten en men markeerde bijzondere momenten zoals het einde van een universiteitsjaar, waarbij dan een ‘Finalmusik’ werd gespeeld. Afhankelijk van de omstandigheden werd dit genre, dat qua structuur hybride was, met zeer verscheiden namen bedacht, zoals Serenade, Nachtmusik, Notturno, Feldmusik, Finalmusik, Cassation, Divertimento of Ständchen.

Divertimento’s, serenades en operabewerkingenComponisten als Joseph Haydn (1732–1909), Michael Haydn (1737–1806) en Karl Ditters von Dittersdorf (1739–1799) waren in dit genre zeer productief. De oudste Haydn, niet voor niets bekend omwille van zijn Harmoniemesse, had als kapelmeester van Ferdinand Maximilian von Morzin uitstekende blazers ter zijner beschikking, die hij graag voorzag van divertimento’s en ‘Feldpartien’, suites bedoeld voor uitvoering in open lucht. Maar het was Wolfgang Amadeus Mozart (1756–1791) die deze diverterende muziek op een hoger niveau tilde. Het is geen toeval dat hij verschillende van deze werken schreef in Salzburg, bij uitstek de stad van feestmuziek, optochten en serenades. Een vroeg werk als het Divertimento KV 186 schreef hij weliswaar nog voor Milaan, maar tussen 1773 en 1777 componeerde hij in Salzburg zeven divertimento’s voor blazers, waarvan twee voor dixtuor en vijf voor sextet. De twee ‘divertimenti à 10’ uit 1773, die structureel op

22

elkaar lijken, zetten de toon voor Mozarts verdere evolutie in dit genre. Typisch is de efficiënte en gevarieerde manier waarop hij de instrumenten behandelt: unisono, per koppel, in tertsen of sexten, terwijl het ensemble bij momenten in een zevenstemmige zetting uitwaaiert. Daarbij leggen de hoorns meestal de harmonische fundamenten. Helemaal in de traditie van het genre citeert Mozart lustig uit toentertijd populaire opera’s en balletten van componisten als Louis Granier (1740–1800), Giovanni Paisiello (1740–1816) en Joseph Starzer (1728–1787). De vijf sextetdivertimento’s (twee hobo’s, twee fagotten, twee hoorns) die hij tussen juli 1775 en januari 1777 schreef, zijn opvallend kamermuzikaal geconcipieerd, als waren het strijksextetten. Die ambitie maakt hij ook structureel duidelijk door de introductie van de sonatevorm. Hij maakt hier ook komaf met de parallelle stemvoering van de instrumentenparen en bovendien is de eerste fagotpartij grondig geëvolueerd van traditionele basstem naar een tenorpartij, zodat het ensemble letterlijk een nieuwe stem krijgt. Ook in zijn Weense jaren bleef Mozart dit genre beoefenen, zoals blijkt uit de brief die hij op 3 november 1781 vanuit Wenen aan zijn vader richtte: ‘[…] auf die Nacht um 11 uhr bekamm ich eine Nachtmusik von 2 Clarinetten, 2 Horn und 2 Fagott − und zwar von meiner eigenen Komposition. − diese Musick hatte ich auf den Theresia Tag gemacht; alwo sie auch wirklich das erstemal ist produciert worden − die 6 Herren die solche exequirn sind arme Schlucker, die aber ganz Hüpsch zusammen blasen.’ Nog geen jaar later, in juli 1782, breidde Mozart deze Serenade kv 375 uit, door het vakkundig integreren van twee hobopartijen. Dat deed hij meer dan waarschijnlijk omdat Joseph II in april 1782 een harmonie-ensemble had opgericht met een tweede paar sopraaninstrumenten. Op die manier kon hij op korte tijd een ‘nieuw’ werk leveren, want het moest bij momenten vlug gaan, zoals ook blijkt uit een brief die hij op 27 juli 1782 aan zijn vader schreef: ‘Ich habe geschwind eine Nacht Musique machen müssen, aber nur auf Harmonie.’ In diezelfde zomer componeerde hij, ook nog voor octet, de Serenade kv 388. Meer dan waarschijnlijk werden deze werken niet door het keizerlijke harmonie-ensemble uitgevoerd − de keizer prefereerde prettig in het oor liggende arrangementen van opera’s en balletten − maar toch was dat ensemble bepalend voor het ontstaan van een van de opmerkelijkste werken die voor ‘Harmonie’ werden geschreven, de Gran Partita KV 361. Joseph II kon voor zijn

In 1885 droeg Gounod zijn Petite Symphonie op aan Taffanels Société de Musique de Chambre pour Intruments à vent.

23

‘Harmonie’ de beste instrumentalisten engageren, ook al omdat ze daarnaast in het orkest van het Burgtheater konden spelen. Twee van die musici waren de gebroeders Stadler, Anton (1753–1812) en Johann (1755–1804), beiden klarinettist en voltijds professioneel musicus. Het was Anton, een vriend van Mozart, die op 23 maart 1784 de (onvolledige) wereldcreatie van het kv 361 organiseerde, tijdens een ‘Musikalische Akademie zu seinem Vortheil’. Dat het hier om een in alle opzichten bijzonder werk gaat, was toen al duidelijk: het werk werd geafficheerd als ‘eine große blasende Musik von ganz besonderer Art.’ Bijzonder was alvast de bezetting voor dertien instrumenten, met twee paar hoorns, twee fagotten en een contrabas − wat voor een rijke geschakeerde harmonische diepte zorgt − met daarboven drie paren sopraaninstrumenten (hobo’s, klarinetten en bassethoorns). Ook het brede opzet was toen ongewoon: zeven rijkelijk uitgewerkte delen, met een trage inleiding tot het eerste deel, twee trio’s bij beide menuetten, en een extra romance en variatiereeks tussen het laatste menuet en de finale. De behandeling van de instrumenten, de ambitieuze structuur, de thematische en motivische ontwikkeling, alles in dit werk getuigt van een definitief afscheid aan de badinerende en diverterende sfeer van de vroegere ‘Harmoniemusik’. Ook de vele operabewerkingen voor ‘Harmonie’ die toen in Wenen ‘en vogue’ waren, zetten een stap vooruit tegenover de divertimento’s die een potpourri van populaire operadeunen lieten horen. Componisten als Joseph Triebensee (1772–1846), Johann Went (1745–1801) en Wenzel Sedlak (1776–1851), alle drie houtblazers van professie, maakten stijlvolle bewerkingen van hoogtepunten uit opera’s van componisten als Mozart, Bellini, Donizetti, Meyerbeer, Weber, Auber en Beethoven. Het was een even lucratieve als populaire bezigheid en deze populaire Weense praktijk werd dan ook naar andere Europese muzieksteden geëxporteerd. Nadat Maximilian Franz in 1784 ‘Erzbischof-Kurfürst‘ van Keulen werd en zijn Weense ‘Harmonie’ naar zijn ‘Residenzstadt’ Bonn meenam, raakten dit soort operatranscripties over de Duitse contreien verspreid, terwijl het ensemble van Prins Lobkowitz waarschijnlijk verantwoordelijk was voor de muzikale transfer naar Praag. De populariteit van het genre laat zich aflezen uit de vele, commercieel aantrekkelijke partituuruitgaven die de volgende decennia verspreid werden. Het was ongebruikelijk dat de componist van de opera zich aan de transcriptie van zijn eigen werk waagde, maar Mozart had, om financiële redenen, plannen om zelf zijn Entführung aus dem Serail te arrangeren en zo de arrangeurs voor te zijn. Enkele dagen na de creatie van de opera schreef hij op

24

20 juli 1872 aan zijn vader: ‘Nun habe ich keine geringe Arbeit. − bis Sonntag acht tag muß meine Opera auf die Harmonie gesetzt seyn − sonst kommt mi reiner bevor − und hat anstatt meiner den Profit davon […] sie glauben nicht wie schwer es ist so was auf die Harmonie zu setzen − daß es den blasinstrumenten eigen ist, und doch dabey nichts von der Wirkung verloren geht.’ Het is en blijft een discussiepunt onder Mozart-deskundigen of hij nu wel dan niet deze bewerking heeft gemaakt. Alleszins gebruikte hij deze praktijk meesterlijk in de finale van Don Giovanni: tijdens de luxueuze maaltijd die Leporello serveert, speelt een ‘Harmonie’ (aangevuld met cello) fragmenten uit opera’s van Vicente Martín y Soler (1729–1783) en Giuseppe Sarti (1729–1802), én een arrangement van zijn eigen Non più andrai uit Le nozze di Figaro. Naast Mozart zorgde ook een tijdgenoot als Franz Krommer (1759–1831) voor de verdere emancipatie van de muziek voor blaasensembles. Zijn octetpartita’s − tussen 1803 en 1810 werden er dertien in Wenen gepubliceerd − overstijgen duidelijk ook de courante gebruiksmuziek. Het technische niveau veronderstelt uitstekende musici en de vierdelige structuur (met een sonatevorm in het eerste deel) doet eerder aan een symfonie dan aan een divertimento denken. Krommer combineert hier een Mozartiaans classicisme met een scheut vroege romantiek, waarbij de trage delen een hoge lyrische vlucht nemen. Ook Ludwig van Beethoven (1770–1827) leverde zijn bijdrage met het Octet op. 103 (rond 1793 gecomponeerd, maar pas in 1830 in Wenen gepubliceerd), evenals Franz Schubert met zijn Octet D. 72 uit 1813. En in Frankrijk waren er, onder anderen, Antoine Reicha (1770–1836) en François-Joseph Gossec (1734–1829) die voor kwintet en sextet componeerden. Maar net zoals Etienne-Nicolas Méhul (1763–1817) en Jean-François Le Sueur (1760–1837) zou Gossec het grote harmonieorkest gaan exploreren in revolutionaire werken (al dan niet met koor) die bedoeld waren voor massale uitvoeringen in open lucht. Met deze composities oefenden ze een grote invloed uit op Hector Berlioz (1803–1869) en diens Grande Symphonie funèbre et triomphale (1840). De Napoleontische oorlogen zorgden voor een stevige terugval van die ‘Harmonien’, maar toch bleven sommige ensembles doorleven. De ‘Harmonie’ van de Prins van Liechtenstein bleef, met een korte onderbreking, voortbestaan tot in de jaren 1830 en aan het hof van Sondershausen bleef het blazersensemble musiceren tot 1835 om daarna de basis voor een orkest te vormen. En voor ‘la petite histoire’: Moravische muzikanten exporteerden

De door Paul Taffanel gestichte Société de Musique de Chambre pour Instruments à Vent, tijdens een repetitie in 1904.

25

‘Harmoniemusik’ naar Amerika, waar vooral het diverterende karakter gesmaakt werd. Zo speelden die ensembles ‘Abendmusik’ of luisterden ze boottochten op.

Evolutie en revolutieDe grandeur van de Gran Partita, waarmee Mozart gebruiksmuziek voor blazers optilde tot een mijlpaal in de muziekgeschiedenis, zette in de negentiende eeuw de deur open voor een goed gevulde bibliotheek aan hoogstaand repertoire voor blazersensembles. Die transitie van verstrooiende muziek voor ‘Harmonie’ naar volwaardige kunstmuziek voor diverse blazersensembles is ook af te lezen van de Notturno die Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809–1847) in 1824 schreef voor de ‘Harmonie’ van het kuuroord Bad Doberan − muziek als ‘heling en vertier’: in 1838 breidde hij het werk uit tot de Ouverture op. 24 voor harmonieorkest. De negentiende eeuw bracht een ware revolutie in de instrumentenbouw met zich mee. De meeste blaasinstrumenten uit Beethovens tijd waren nog eerder ‘primitief ’, met een recalcitrante klankproductie, een dubieuze intonatie en onhandige vingerzettingen. Maar dankzij het werk van onder anderen Theobald Böhm (1794–1881) en Adolphe Sax (1814–1894) werden heel wat akoestische en technische problemen opgelost en raakten de blaasinstrumenten steeds meer geperfectioneerd. Komt daar nog bij dat de conservatoria voor beter opgeleide musici zorgden, zodat de componisten steeds veeleisender muziek konden schrijven. In de tweede helft van de 19de eeuw genoten de Franse houtblazers een excellente reputatie. Voor de Franse musicograaf Dominique Boulay was het dan ook de houtblazerssectie die het verschil maakte tussen een goed buitenlands en een uitstekend Frans orkest: ‘Nos instruments à vent sont célèbres dans le monde entier. Les orchestres étrangers, dont quelques-uns sont si réputés, tant par la valeur de leurs chefs, que par la sûreté de leur exécution, n’arrivent pourtant pas toujours à rendre dans leur intégralité l’atmosphère des œuvres qu’ils interprètent. C’est que précisément ‘‘l’harmonie’’, le groupe des instruments à vent, et plus particulièrement ‘‘les bois’’ ne possèdent que rarement cette souplesse et ce style qui font la juste gloire de nos artistes.’ De oprichting in 1879 door de Franse fluitist en dirigent Paul Taffanel (1844–1908) van de Société de Musique de Chambre pour Instruments à Vent kaderde volgens Boulay ook in dat groeiende kwaliteitsbesef. De bijzonder getalenteerde en ondernemende Taffanel stichtte zijn ensemble niet alleen om het repertoire te revitaliseren,

26

maar had nog meer als bedoeling ‘de mettre en relief notre école d’instruments à vent dont la réputation est devenue universelle et d’ouvrir aux compositeurs modernes une voie nouvelle dans le domaine de la musique de chambre.’ Taffanel verzamelde rond zich topmusici die in de meeste gevallen ook solist waren aan de Opéra of bij de Société des Concerts du Conservatoire, en die daarnaast ook professor aan het Parijse Conservatoire waren. Het ensemble wisselde soms van bezetting, maar altijd waren het de meest prominente solisten die de dienst uitmaakten. In 1904, bijvoorbeeld, bestond de bezetting uit fluitist (en componist) Philippe Gaubert, hoboïsten Louis Bas en Louis Bleuzet, klarinettisten Prosper Mimart en Henri Lefèbre, hoornisten Jean Pénable en Édouard Vuillermoz en de fagottisten Léon Letellier en Charles Bourdeau. De Société, die een eigen concertreeks in de prestigieuze Salle Pleyel had, speelde niet alleen oude muziek (van Bach tot Beethoven), maar door de hoge kwaliteit van het ensemble voelden ook veel ‘belle époque’-componisten zich geroepen om nieuw werk te leveren. Het bekendste in de reeks is ongetwijfeld de charmante Petite symphonie (1885) die Charles Gounod (1818–1893) − na Faust wereldberoemd − aan Taffanels gezelschap opdroeg. Vandaar dat hij aan de traditionele ‘Harmonie’-bezetting ter ere van Taffanel één fluitpartij toevoegde, die hij in het andante een prachtige melodie toebedeelde. Gounod mocht zijn werk dan wel het epitheton ‘petite’ meegeven, uit de genre-aanduiding spreekt toch een manifeste ambitie, evenals uit het hanteren van de sonatevorm in het openingsdeel en de finale. Die aspiratie om werken van een haast symfonische allure te creëren (qua structuur, klankbeeld en duurtijd), spreekt ook uit andere werken die op het repertoire stonden van Taffanels ensemble, zoals het Octet, op. 156 (ca. 1850) van Franz Lachner (1803–1890), de Sinfonietta op. 188 (1873) van Joachim Raff (1822–1882), het Septet op. 14 (1876) van Julius Röntgen (1855–1932), de Serenade op. 44 (1878) van Antonín Dvořák (1841–1904), het Octet op. 216 (ca. 1892) van Carl Reinecke (1824–1910) of het Divertissement pour instruments à vent op. 36 (1894) van Emile Bernard (1843–1902). Taffanel stimuleerde het repertoire ook door aan toonaangevende tijdgenoten compositieopdrachten te geven.Zo componeerde Vincent d’Indy (1851–1931) op vraag van Taffanel in 1898 Chansons et Danse op. 50 voor septet. Zo verwierf kamermuziek voor blaasinstrumenten, in de meest diverse bezettingen en al dan niet aangevuld met piano, een vaste stek op de concertpodia,

Advertentie voor houtblaasinstrumenten en een metalen klarinet, verschenen in het Parijse tijdschrift Musique & instruments van 1 augustus 1931.

27

naast de kamermuziek voor strijkers. Op die Franse traditie zouden later de componisten van ‘Les Six’ verder bouwen, waarbij ze blaasinstrumenten ook combineerden met stem [Quatre poèmes de Max Jacob (1921) voor stem en blaaskwintet van Francis Poulenc] en de saxofoon opwaardeerden.Naast de hierboven geciteerde componisten kan Richard Strauss (1864–1949) zeer zeker niet ontbreken. Als zoon van een professionele hoornspeler heeft hij over zijn lange carrière heen het repertoire voor blaasensembles met belangwekkende werken verrijkt. Zijn Serenade op. 7 voor dertien blaasinstrumenten schreef hij al rond zijn achttiende − Wagner leefde nog − maar toch is het een werk dat zowel technisch als stilistisch al een zekere maturiteit verraadt. Na de creatie op 27 november 1882 in Dresden, gedirigeerd door Franz Wüllner, kreeg het werk verschillende uitvoeringen onder de leiding van Hans von Bülow en diens uitstekende Meininger Hof kapelle. Von Bülow stimuleerde de jonge componist vervolgens tot de Suite op. 4, die niettegenstaande het vroegere opusnummer later, in 1884, is gecomponeerd. De suite heeft dezelfde bezetting als de serenade: houten verdubbeld, vier hoorns en contrafagot en bastuba ‘ad libitum’, zodat de donkere, diepe kleuren domineren. Opvallend is ook dat Strauss de soli evenzeer aan de lage instrumenten toebedeelt als aan de fluiten en hobo’s. Hoewel er een duidelijke verwantschap tussen de twee werken bestaat, laat het opus 4 al meer ervaring zien in het idiomatisch schrijven voor de individuele instrumenten en in de omgang met structuur en textuur. Op zijn oude dag, in 1943 en kort na zijn Festmusik der Stadt Wien, componeerde Strauss de Sonatina no. 1 ‘Aus der Werkstatt eines Invalides’ voor zestien houtblaasinstrumenten. De ironische ondertitel verwijst naar het feit dat hij dit werk componeerde terwijl hij herstellende was van een griep, maar daar is alvast niets van te horen, wel integendeel: de energieke overvloed aan ideeën en de gesofisticeerde harmonieën verraden geenszins een kwakkelende oude man. En dat is evenmin het geval voor de Sonatina no. 2 die hij een jaar later schreef en die hij, ondanks de deprimerende oorlogsomstandigheden, de ondertitel ‘Fröhliche Werkstatt’ meegaf. Strauss wijdde het werk aan ‘den Manen des götllichen Mozart am Ende eines dankerfüllten Lebens’ en deze serenade ademt dan ook een Mozartiaanse sfeer, gracieus verpakt in laatromantische harmonieën. In onze contreien was het een tijdgenoot van Strauss, Paul Gilson (1865–1942), die met zijn composities het niveau van de muziek voor blaasensembles op een hoger niveau zou tillen, en dat zowel voor kleinere kamermuziekensembles als voor het grote harmonieorkest.

28

Hij zou hierin navolging kennen van zijn adepten die zich als ‘Les Synthétistes’ groepeerden. Voor de uitvoering van hun werken zouden zij veel ondersteuning krijgen van het ‘Musique des Guides’, zowel in volle formatie als in kamermuziekbezetting. Ondertussen had zich met Arnold Schönberg (1874–1951) een klinkende revolutie voltrokken, en opmerkelijk toch: een van zijn vroegste dodekafonische werken schreef hij in 1923–1924 voor houtblazers, met name het Quintett op. 26 voor de standaardcombinatie van fluit, hobo, klarinet, fagot en hoorn. Kort voordien, in de jaren 1922–1923, had een andere titaan van de twintigste-eeuwse muziek, Igor Stravinsky (1882–1971), een Octet geschreven voor de ongewone, gemengde bezetting van fluit, klarinet, twee fagotten, trompet, tenortrombone en bastrombone. Dit Octet markeert in vele muziekgeschiedenisboeken het begin van het neoclassicisme. De pastiche-elementen werden op de door Stravinsky gedirigeerde wereldpremière op 18 oktober 1923 in Parijs slecht onthaald. Legendarisch is de misprijzende kwalificatie vanwege de aanwezige Aaron Copland: ‘a mess of 18th-century mannerisms’. Toch zou het lang duren eer het werk de concertpodia veroverde. In België werd het werk gepropageerd door de Pro Arte-concerten, waar Stravinsky het op 14 januari 1924 zelf dirigeerde. Stravinsky zou in wel meer werken met onverholen plezier het gevarieerde klankkleurenpalet van de blaasinstrumenten exploreren. Als geen ander gaf hij blaasinstrumenten een prominente plaats in zijn kamermuziek- en orkestwerken, zoals in zijn eendelige, aan Debussy opgedragen Symphonies d’instruments à vent (1920) en het Concerto pour piano et instruments à vent (1923–1924), waarmee hij de combinatie blaasinstrumenten en piano definitief op de kaart zette en veel navolging kende. Bij ons schreef Francis de Bourguignon (1890–1961), als een van de velen, in 1927 een Concertino pour piano et orchestre. Verder zijn oeuvre- en repertoirelijsten en concertprogramma’s duidelijk: tijdens het interbellum floreerde de muziek voor blaasinstrumenten en zowat elke componist van naam en faam droeg daartoe bij. Zo is er bijvoorbeeld ook nog Paul Hindemith (1895–1963), die als programmator van het Donaueschingen Festival in 1926 niet alleen bijzondere aandacht vroeg voor muziek voor blaasinstrumenten, maar ook als componist zijn duit in het zakje deed. Na de oorlog componeerde hij nog een Septet (1948) en een Octet (1958) voor een gemengde bezetting van blaasinstrumenten en strijkers.

I Solisti del Vento 2012, Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam.

29

(Hout)blaasinstrumenten hebben een grote versatiliteit en zijn door hun technische en stilistische flexibiliteit dankbaar inzetbaar in gelijk welke stroming van de nieuwe muziek. Het lijkt wel alsof ze vlotter dan de strijkinstrumenten alle klankrevoluties kunnen doorstaan. De enorme stroom literatuur voor blaasinstrumenten van de laatste decennia, in alle mogelijke bezettingen en combinaties, demonstreert de quasi ongelimiteerde mogelijkheden qua klankkleur, idioom en speeltechnieken. Olivier Messiaen (1908–1992), ‘le musicien de la couleur’, voerde één lange zoektocht naar nieuwe kleurcombinaties en wist die als geen ander ook aan blaasinstrumenten te ontlokken, in alle mogelijke configuraties. In Couleurs de la cité céleste (1963) combineert hij blaasinstrumenten met piano en percussie en construeert hij als het ware een glasraam met een spectrum aan haast onzichtbare lichtschakeringen tot flamboyante kleuren. Een zelfde even complexe als subtiele mengeling aan klanken en kleuren bereikte Messiaen een jaar later in het door André Malraux bestelde Et exspecto resurrectionem mortuorum waarin hij een orkest samenstelt uit drie ensembles: houten, kopers en metalen slagwerkinstrumenten. Dit zijn slechts twee voorbeelden uit een fantastisch oeuvre waarin het blaasinstrumentenensemble, gelijk een monumentaal orgel, in steeds weer nieuwe schakeringen geëxploreerd wordt. In die niet ophoudende zoektocht naar nieuwe klanken, kleuren, combinaties en technieken stond Messiaen natuurlijk niet alleen. Alleen al Luciano Berio’s (1925–2003) vroege kwintetten (1948–1950), zijn Opus Number Zoo (1950–1951), het latere Accordo (1981) voor vier groepen blaasinstrumenten en het aan Pierre Boulez opgedragen Terre chaleureuse (1985) openbaren een rijk gediversifieerde klankwereld, net zoals er zestig jaar en een klankwereld van verschil ligt tussen de Six bagatelles (1953) van György Ligeti (1923-2006) en Resonating Light (2013) van Wim Henderickx (1962), een werk geschreven op vraag van I Solisti del Vento. Maar hoe uiteenlopend deze gevarieerde klankenpaletten ook mogen zijn, één aspect is over de eeuwen heen alvast hetzelfde gebleven: componisten blijven uitgedaagd worden door opdrachtgevers, van vorsten en melomane mecenassen tot ondernemende musici zoals Paul Taffanel en ensembles zoals het jubilerende I Solisti del Vento. Op deze voedingsbodem blijft het repertoire groeien en bloeien.

Jan Dewildebibliothecaris Koninklijk Conservatorium Antwerpen, coördinator Studiecentrum voor Vlaamse Muziek

30

Op 25 jaar tijd beschik je best wel over een omvangrijk archief dat voor volgepropte kelderruimtes zorgt en servers waar geen bestand meer bij kan. Alle mogelijke opslagruimte is volzet met (verplicht bij te houden) documenten, affiches, brochures, foto’s… In de eerste jaren op papier, later voornamelijk digitaal. Het zal niet verwonderen dat dit hoofdstuk dan ook de hoofdmoot van dit boek is: een rijkelijk geïllustreerde geschiedenis van het blazersensemble I Solisti del Vento. Het is geen wetenschappelijk noch volledig overzicht, wel een gevoelige selectie uit 25 jaar I Solisti. Hoogtepunten, gebeurtenissen. Markant, typerend, ontroerend. Hier en daar aangevuld met reacties van mensen die I Solisti maakten tot wat het vandaag is, op welke manier of intensiteit dan ook.

31

25 jaar I Solisti

Van Die Harmonie naar Die Neue Harmonie

tot I Solisti del Vento

1988– 2013

32

Jan Maebe

Joris Van den Hauwe

Bart Snauwaert

Henri De Roeck

Francis Pollet

Rik Vercruysse

33

1988Luc Bergé

Daniëlla Leleu

Geert Baeckelandt Frank Hendrickx

34

Beste FrancisHet is met enige vertedering en weemoed dat ik lees dat I Solisti zijn 25ste verjaardag viert. Wat gaat de tijd snel! De beelden van de eerste repetities in het zijkamertje van het kantoor van het NBK in Leuven staan me nog levendig voor de geest. Het doet me hoe dan ook veel genoegen dat jullie deze memorabele momenten als de oorsprong van jullie project blijven beschouwen. Vanzelfsprekend is het jullie (jouw) verdienste om − ondanks de klassieke tegenslagen en momenten van vertwijfeling – gedurende vijfentwintig jaar een sterke identiteit ontwikkeld te hebben én om een boeiende en eigenzinnige weg te hebben bewandeld. Dat is in deze moeilijke tijden niet niets. Ik kan jullie (jou) dan alleen maar wensen dat dit parcours zich voortzet en dat er nog veel schitterende ideeën, concerten én projecten uit jullie brein en instrumenten mogen vloeien.Zeer van harte: een dikke proficiat en doe zo voort!

Jan Caeyersdirigent Le Concert Olympique enBeethovenbiograaf

Debuutconcert 2 februari 1988, Leuven.

35

19882 februari: debuutconcert

36

CC De Zandloper, Wemmel.

De Standaard, 5/2/1988.

37

Gazet van Antwerpen, 5/2/1988.

1988

38

De Vlaamse blazerscultuur in het algemeen staat sowieso al op een uitermate hoog niveau. Als je daar dan nog eens de knapste talenten uit wegplukt en samen zet in een homogeen ensemble, krijg je onvermijdelijk een wereldgroep. I Solisti del Vento dus. Ik hoop dat hun muziek met behulp van die ‘wind’ verder en verder wordt uitgebazuind en rondgetoeterd!

Fred Brouwers muziekpresentator

Briefwisseling tussen Fred Brouwers, intendant van het toenmalig Nieuw Belgisch Kamerorkest en Frits Celis naar aanleiding van de compositieopdracht Introduzione e Scherzo opus 30 voor dixtuor. In 1999 werd dit werk op cd gezet.

39

1989

Beste Francis en collegae,Van ganser harte gelukgewenst met het Zilveren Jubileum van I Solisti del Vento! Dit betekent inderdaad een unieke prestatie!

Frits Celiscomponist

Die Harmonie verzorgde de creatie van dit werk op de eerste Nacht van Radio 3 in juni 1990. De componist schreef ter gelegenheid hiervan het volgende: “Voor mij betekende die opdracht tevens een dubbele uitdaging. Immers, de beperkte beschikbare tijdsruimte voor het tot stand brengen ervan dwong tot geconcentreerde arbeid; bovendien was ik me er terdege van bewust dat het schrijven van een kamermuziekwerk voor een dergelijk uitgebreid blazersensemble verregaande eisen stelt, vermits dit speci-fieke genre een individuele behandeling van ieder instrument impliceert.”

Introduzione e Scherzo opus 30

40

41

1990

Die Harmonie met La Petite Symphonie van Charles Gounod, vrijdag 21 september, 21.35u uitzending op tv2.

t v2, vrijdag 21 september, 21.35u

42

Eerste cd-opname

43

1990Vanuit een vriendengroep is I Solisti del Vento geboren!Op cruciale momenten in groei en bloei bleef die vriendschap immer gestadig doorklinken.‘Liefde van vele jaren’ draagt verfijning en diepgang in zich.Die voelbare aanwezigheid binnen dit topensemble maakt het musiceren heerlijk, verrijkend en uitdagend.Die weg in vriendschap én muziek wens ik jullie voor altijd toe! Van harte,

Luc Bergéhoornist I Solisti vanaf het eerste uur

Logo Pollet Productions

Van Die Harmonie naar Die Neue Harmonie

44

Jan MaebeJoris Van den Hauwe Bart Snauwaert

45

1990

Bart Snauwaert

Henri De RoeckFrancis Pollet

Rik Vercruysse

Luc BergéGeert Baeckelandt

46

Premature versie van het arbeidsreglement.

47

1991Eerste schuchtere stappen naar verzelfstandiging

48

49

1992−1995

“De blazers die goed op elkaar ingespeeld waren en de uitmuntende strijkersgroep zorgden heel vaak voor vuurwerk op het podium. Met veel voldoening kijken we naar deze periode terug. Achteraf gezien was er in die periode van enige uitbouw van een blazersensemble weinig sprake.” Francis Pollet

Die Neue Harmonie komt onder de vleugels van I Fiamminghi

In 1992 duidde de Vlaamse regering I Fiamminghi aan als Cultureel ambassadeur van Vlaanderen omwille van "zijn kwaliteit en internationale reputatie". In dat jaar voegde I Fiamminghi blazers en percussie toe om zo een volwaardig orkest te worden.

50

Auberge in Mol , vergadercafé van de Raad van Bestuur van I Solisti in den beginne…

1996

51

Notes for the future…Het moet inderdaad zomer 1988 geweest zijn dat ik met mijn echtgenote Renild en onze kinderen Sofie en Katrien op bezoek was aan zee bij de familie Herbert Janssens, directeur van de Gemeentelijke Academie voor Muziek & Woord van Mol. Aldaar onze eerste kennismaking met Francis en Annemie Pollet-De Tiège. Pas op de terugweg naar Mol realiseerde ik me hoe ik me gefascineerd had laten meeslepen in het enthousiasme van deze muzikale families. ’t Ging duidelijk allemaal mijn notenbalk te boven, maar ik wist wel dat ik me vergaand had geëngageerd, achteraf bekeken gelukkig en met veel voldoening, om mee te werken aan de uitbouw van een blazersensemble. Eerste statuten en oprichting, fondsen verzamelen, ontwerpen en drukwerken verzorgen, een eerste logo, opnames, prettige en minder prettige vergaderingen, personeelsvreugde en personeelsmiserie, contracten, sponsoring, subsidies… alles vaak met vallen en opstaan. En ik, ik was allang blij voor Francis een klankbord en vertrouweling te mogen zijn,

niet meer of niet minder. Francis was steeds de bezielende kracht die zich beroepshalve uitzonderlijk ontplooide maar ook nog ruimte en energie vond om het geheel te managen, nadat hij on top hiervoor ook nog de nodige academische vorming had verworven. Door zijn charismatisch leiderschap en uitzonderlijke artistieke kwaliteiten werd I Solisti del Vento wat het vandaag in dit jubileumjaar is geworden… het meest gerenommeerde, kwaliteitsvolle blazersensemble van België. Bij deze wens ik Francis en Katelijne Boon, voorzitter van de Raad van Bestuur, samen met hun bijzonder professioneel team nog een ongetwijfeld succesvolle toekomst toe, trouw aan hun Mission Statement, in al hun veelzijdigheid, mundiaal, in al hun opstellingen en keuzes… Francis en Annemie, we zijn bijzonder blij tot jullie vriendenkring te mogen behoren… het ga jullie familie voorspoedig.

Eddy Jennen gewezen voorzitter I Solisti del Vento, maar vooral bewonderaar van het eerste uur

I Solisti del Vento vzw: Francis Pollet gaat voor een autonome structuur

52

Vanaf seizoen 1997–1998 stapt het blazersensemble af van de klassieke Harmonie-bezetting en kan hierdoor zijn repertoire uitbreiden. De eerste verschuivingen binnen de kern van musici vinden plaats.

Programma van het optreden op 17 maart 1998 i.s.m. Concertvereniging Conservatorium Antwerpen ter gelegenheid van 100 jaar Koninklijk Conservatorium Antwerpen, in de Blauwe Zaal, deSingel.

53

1997−1998

Programma van een optreden tijdens de eerste tournee voor het Festival van Vlaanderen.

I Solisti del Vento stapt af van de klassieke Harmonie-bezetting

54

Partituur Reinaert de Vos-suite van Jan Van Landeghem op cd-cover.

55

1999Works dedicated to I Solisti del Vento

Vlaamse componisten schrijven voor het blazersensemble

Originele partituur Mysterium van Wim Henderickx.

56

Fragment uit Mysterium van Wim Henderickx.

57

1999

Onze gezamenlijke muzikale kiem werd gelegd toen ik in 1987 Ronddolen componeerde voor fagot solo, speciaal voor artistiek leider Francis Pollet.Droombeelden voor hobo, fagot en piano schreef ik een jaar later met creatie door Joris Van den Hauwe, Francis Pollet en Jan Michiels.Met Mysterium voor 10 houtblazers won ik de Internationale Compositieprijs Quebec-Vlaanderen in 1993 en deze drie werken zitten ook in de prachtige discografie van I Solisti del Vento.De productie voor jongeren Olek kende met I Solisti del Vento en Theater Taptoe in 2009-2010 een succesvolle tournee doorheen Vlaanderen en Nederland. Mijn muziek en de tekst van Bart Moeyaert werden schitterend gemonteerd in een nieuwe scenische versie.Ik bewaar aan onze samenwerking kostbare herinneringen en was daarom heel vereerd met de vraag om het

verjaardagswerk voor 25 jaar I Solisti del Vento te componeren, met première in mijn geboortestad Lier op het Summer Festival 2013.Het werk voor fluit, hobo, klarinet, fagot, trompet, hoorn, trombone, percussie en contrabas kreeg als titel Resonating Light en ik verwacht een spetterende creatie!Ik wens I Solisti del Vento ontzettend veel succes toe voor de toekomst en ik hoop de komende jaren nog veel te kunnen samenwerken met deze uitmuntende musici.

Wim Henderickxcomponist

Mysterium werd gecomponeerd in opdracht van deSingel en Die Harmonie (de toenmalige blazerssectie van het Nieuw Belgisch Kamerorkest, nu I Solisti del Vento). Het werk werd bekroond met de Compositieprijs voor hedendaagse muziek in Quebec (Canada) in 1993.

58

I Solisti del Vento is campusbewoner aan de Internationale Kunstcampus deSingel en is in residentie aan het Koninklijk Conservatorium Antwerpen. Als campusbewoner geniet I Solisti van de artistieke geest en infrastructuur in deSingel en zal het in de loop der jaren tal van cd’s opnemen in de Blauwe Zaal. Jaren later zal het buren worden met andere ensembles zoals productiehuis voor nieuwe muziek Champ d’action en dansgezelschap Eastman. Het residentieschap aan het conservatorium levert dan weer mooie samenwerkingen op met de studenten en biedt I Solisti repetitieruimtes aan.

I Solisti del Vento speelde vanaf de eerste dag met uitmuntende en bevlogen musici. In de wat zoekende beginjaren van I Solisti kon ik als artisitiek directeur van het Conservatorium Antwerpen ‘een residentie’ aanbieden. Dat zorgde voor stabiliteit en identiteit. De voorbije decennia streefde het ensemble opmerkelijk met een grote zin voor ondernemerschap naar permanente innovatie. Dat die innovatie reeds vele jaren boeiende  interdisciplinariteit genereert, is heerlijk voor het publiek, de muziek, de componisten en de spelers. I Solisti, blijf alsjeblieft buiten de lijntjes kleuren!

Jan Raesalgemeen directeur Koninklijk Concertgebouworkest

59

1999

Ben je conservatief als je van musici verwacht dat zij de volgende vijfentwintig jaar hetzelfde zouden doen als de voorbije vijfentwintig? Niet in het geval van I Solisti del Vento. Dat ze mij nog maar even hard blijven verrassen en ontroeren. Zoals ze dat de voorbije jaren hebben gedaan. Met knappe concerten en originele projecten waarbij hoogkwalitatief uitgevoerde muziek onderdeel is van een ruimer geheel aan podiumkunsten en media.Met de wind van voor, want dat zijn blazers gewoon.

Jerry Aertsalgemeen directeur, artistiek beleid, programma muziek deSingel

Beste collega’s van I Solisti del Vento, lieve buren,Hartelijke gelukwensen bij deze belangrijke verjaardag! Jullie hebben de jaren van ‘kinderschoenen' en ‘puberteit’ definitief achter jullie gelaten en zijn nu meer dan ooit een volwassen ensemble. Alle watertjes doorzwommen, van vele markten thuis en steeds strevend naar nog beter, nog perfecter. Jullie zijn de beste in jullie soort in Vlaanderen en omstreken: iets om te koesteren, want zo waar niet evident in deze tijden van snel winstbejag, weinig langetermijnvisie of geduld om een goed product te laten rijpen. We mogen fier zijn op ensembles als I Solisti del Vento!Ik wens jullie dan ook vooral de volledige erkenning van pers, publiek en subsidiënt die jullie verdienen. Genoeg middelen en ruimte om de dingen te doen waar jullie de besten in jullie soort zijn: prachtige muziek maken. Ook wens ik jullie een fijn en talrijk publiek dat waardeert wat jullie doen en een pers die aandacht heeft voor al dat moois.Hartelijke groeten

Ann Andrieszakelijk leider ChampdAction

I Solisti del Vento op weg van zilver naar goud…Wat mooi om na 25 jaar nog steeds zo te schitteren.Laat de wind volop verder blazen in die bolle Solisti-zeilen en vergeet niet om op tijd te gijpen.Het ga jullie goed!

Inge Simoensopleidingshoofd muziek Koninklijk Conservatorium Antwerpen. Fulltime werkzaam bij het ensemble van 2004 tot 2010

I Solisti del Vento in residentie aan het Koninklijk Conservatorium Antwerpen en Campusbewoner deSingel

60

Geert Baeckelandt

Frank Hendrickx

Joris Van den Hauwe

Francis PolletDaniëlla Leleu

Els Cuypers

61

Bram Nolf

Vlad Weverbergh

Geert PhilipsRik Vercruysse

1999

62

De artistieke veelzijdigheid van het ensemble komt meer en meer tot uiting. I Solisti del Vento in samenwerking met jazzvirtuoos Hein Van de Geyn.

63

2000

Het is wonderbaarlijk hoe in de geschiedenis van de kunst − muziek, schilders, architecten − toonaangevende figuren zich steeds samen gevonden hebben, en richtinggevend geworden zijn voor nieuwe evoluties.Eind tachtiger jaren van de vorige eeuw had Jan Caeyers de visie om een excellente groep muzikanten rond zich te verzamelen, strijkers én blazers. Continu moeizame financieringen maakten het voor een toporkest van een zo grote omvang onhoudbaar.Het was de juiste visie van Francis Pollet om vast te stellen dat een kleinere bezetting met elk virtuosi per instrument wel financieel haalbaar zou zijn, ook al was het niet altijd even makkelijk. En zo werd Die Neue Harmonie en later I Solisti del Vento geboren.Met een ongelooflijk talentrijke bezetting. Vandaag zijn alle solisten nog steeds first in class, net zoals ze dat waren vijfentwintig jaar geleden. Het gemeenschappelijk project bloeide op de basis van dit talent en met zowel een hedendaagse als een historisch correcte invulling biedt I Solisti topaanbod aan voor een selectief én een breed publiek.

Aan de top komen is niet evident, er te blijven nog veel minder. Ik wens dan ook, als stille bewonderaar, nog vele jaren aan die top voor elk van de virtuosi en voor I Solisti in zijn totaliteit.

Frank MeysmanChairman Thomas Cook Group

Mecenas Frank Meysman sponsort I Solisti del Vento

64

Fernando Pessoa’s fascinatie voor astrologie en zijn bewonde-ring voor de assymmetrische ver-houdingen in de natuur, alsook de moeilijkheid die de dichter ondervond om deze werelden te vatten in de kunstmatige structuren − zoals een literaire tekst − zijn niet enkel terug te vinden in het centrale gedicht, maar typeren ook Pessoa’s leven en werk. In deze muzikale ode wordt niet enkel dit belangrijke aspect van Pessoa’s levenswijze belicht, maar wordt dit thema tevens verder uitgewerkt als een voorstelling waarin de potentiële diversiteit van de verschillende muziekstukken, geïnspireerd door diverse vertalingen van een-zelfde gedicht, centraal staat.

O Guardador De Rebanhos XIV

Não Me Importo Com As RimasNão me importo com as rimas. Raras vezes Há duas árvores iguais, uma ao lado da outra. Penso e escrevo como as flores têm cor Mas com menos perfeição no meu modo de exprimir-me Porque me falta a simplicidade divina De ser todo só o meu exterior

Olho e comovo-me, Comovo-me como a água corre quando o chão é inclinado, E a minha poesia é natural como o levantar-se vento...

De hoeder van kudden XIV

Ik geef niet om rijm. ZeldenZiet men twee gelijke bomen naast elkaar.Ik denk en schrijf zoals de bloemen kleur hebbenMaar minder volmaakt in mijn uitdrukkingswijzeWant mij ontbreekt de goddelijke eenvoudVan alleen mijn buitenkant zijn.

Ik kijk en ben bewogen.Bewogen zoals water stroomt wanneer de bodem heltEn mijn poëzie is zo natuurlijk als wanneer een wind gaat waaien…

Uit De hoeder van kudden, deel XIV, vertaling August Willemsen.

65

Eenheid in verscheidenheid, een muzikale ode aan Fernando Pessoa.I Solisti del Vento neemt het gedicht Não me importo… uit de bundel De hoeder van de kudden van Fernando Pessoa als uitgangspunt voor de voorstelling Eenheid in verscheidenheid. Het centrale thema in dit gedicht is een spel van aantrekken en afstoten.

Fernando Pessoa (1888 − 1935)

Eerste projectsubsidie van de Vlaamse Overheid Eenheid in verscheidenheid

2001

66

67

2001Bericht uit Rome

68

Francis Pollet Rik Vercruysse

Daniëlla Leleu

Korneel Alsteens

Roeland Hendrikx

69

Joris Van den Hauwe

Ivo Hadermann

Geert Philips

Vlad Weverbergh

Frank Hendrickx

2002

70

Cd-opname Beethoven en Craens in de Blauwe Zaal, deSingel, Antwerpen met pianist Jean-Claude Vanden Eynden.

71

2002

2011: Pianosextetten van Joseph Jongen, Francis Poulenc, Gordon Jacob en Jean Françaix − Jezuïetenkerk Lier. Nog altijd is Jean-Claude Vanden Eynden pianist aan huis.

“Spelen met I Solisti del Vento is spelen met topmusici van heel hoog niveau. Dat is voor mij een heel groot plezier. Ik kan er een, voor mij nog onbekend, repertoire spelen zoals Rhapsodie van Joseph Jongen. Daarenboven is de sfeer binnen de groep formidabel. De sympathie die er heerst tussen alle musici is belangrijk om goed te kunnen samenwerken.” Jean-Claude Vanden Eynden

Chamber Music for Winds: Beethoven – Craens

72

Classic meets jazz.

“Twee technisch verbluffende ensembles die zich op een bijzondere manier lieten inspireren door elkaar. Het concert was intens, origineel, aanstekelijk en perfect uitgebalanceerd. Hedendaagse muziek werd naadloos geïntegreerd in een jazzcontext. Een echte symbiose.” Jury kbc-muziekprijs

73

2003

Voor de eerste keer kan I Solisti del Vento rekenen op een structurele erkenning en subsidiëring van de Vlaamse Overheid. Vanaf nu kan het ensemble autonomer artistieke keuzes maken en zelfbewust samenwerkingen aangaan met diverse partners. Een concreet gevolg hiervan is de evolutie van een blazersgroep naar een veelzijdig, modulair ensemble dat het rijke blazersrepertorium exploreert. Dit gebeurt steeds vaker in dialoog met andere genres en kunstvormen.

Eerste structurele subsidie van de Vlaamse Overheid Klara Tandem Trofee

Klara Tandem TrofeeIn 2002 werden I Solisti del Vento en High Voltage Sextet verkozen tot laureaat van de kbc-muziek-prijs en voor een jaar met elkaar verbonden. De koppelconcerten die hierop volgden, kenden een zo groot succes dat de combinatie I Solisti del Vento/High Voltage bekroond werd met de allereerste Klara Tandem Trofee.

I Solisti de Vento en High Voltage Sextet, winnaars van de Klara Tandem Trofee.

74

I Solisti del Vento is een uniek blazersensemble dat ik een tiental jaar geleden mocht leren kennen. Het enthousiasme en de gedrevenheid van de artistiek leider werkte aanstekelijk; en samenwerking was dan ook het resultaat. Nieuwe initiatieven werden uitgeprobeerd en met succes gerealiseerd. Pedagogisch onderbouwde masterclasses kregen internationale allure en geïntegreerde concerten met gerenommeerde solisten zorgden voor extra animo.In 2013 is verder gebouwd aan dit educatief concept; gekoppeld aan een festival dat de Lierse Cultuurcampus een extra dimensie geeft.De jarenlange inspiratie van Francis Pollet verdient steun vanuit alle instanties en de hoop dat dit ensemble geconsolideerd wordt, is essentieel voor het voortbestaan.Voortbouwend op het gedifferentieerde blazers-repertorium is creatie de schakel tussen ondernemen, ontdekken en verruimen. Ik verwacht dan ook dat I Solisti del Vento dit professionele pad verder blijft bewandelen, zo mogen zij steeds op mijn steun blijven rekenen.

Freddy Mariënvoormalig directeur Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans Lier, departementshoofd ‘School of Arts’ Koninklijk Conservatorium Antwerpen

Start pedagogische en educatieve werking Op podium met studenten

Koninklijk Conservatorium Antwerpen

75

2003Start pedagogische en educatieve werking

Eerste Internationale Masterclass in de Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans – Lier

76

77

Cd-opname Serenades for Winds in de Blauwe Zaal van deSingel.

Hervé Niquet dirigeert het Requiem van Duruflé.

Serenades for Winds

2004

Hervé Niquet dirigeert het blazersensemble

78

Francis Pollet

Steven VerhaertAlain De Rudder

Korneel Alsteens

Eliz Erkalp

Vlad Weverbergh

Frank Hendrickx

Piet Van Bockstal

Roeland Hendrikx

Koen Wilmaers

79

Charice Adriaansen

Danny D'haene

Ivo Hadermann

Geert Philips

Eliz Erkalp

Vlad Weverbergh

2004

80

“Blazers van het hoogste niveau die open staan voor interactie met andere kunstdisciplines. Topvertolkers die heel verschillende publieken weten te bekoren. Een toffe bende om mee samen te werken.” Jerry Aerts

Igor Stravinsky, illustratie Pablo Piccaso.

Prestigieuze Stravinsky-happening [+ deSingel en deFilharmonie]

81

Tweede Internationale Masterclass in de Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans – Lier

2004

Intieme kamermuziek samen met sopraan Claron McFadden en pianist Michel Béroff, tijdens de Stravinsky-happening.

82

Frankenstein, een moderne Prometheus is een klassieker uit de wereldliteratuur geschreven door Mary Shelley, waarin een jonge dokter in een ‘verlicht’ moment tijdens een stormachtige nacht een monster creëert… Een filosofische thriller vol sterke beelden, beklijvende muziek en humor, over monsterlijk- en menselijkheid, over fascinatie en verschrikking, over liefde en eenzaamheid, over leven en dood… over een monster met een onverwacht gezicht.

I Solisti maakt zijn eerste muziektheaterproductie: Frankenstein.

83

2005

In 2005 werkte Theater Stap samen met I Solisti del Vento.Frankenstein was voor het jubilerende Theater Stap de vijfentwintigste productie.Voor I Solisti del Vento waren het de eerste stappen in een theatercontext.De voorstelling werd positief onthaald door pers en publiek.We speelden een twintigtal voorstellingen in Vlaanderen waaronder een legendarische in deSingel. Uitgerekend die avond vertoonde ons monster een onverwacht gezicht. Van dosering was geen sprake, de Stap-acteurs namen balorig bezit van de grote scène. Onze filosofische thriller werd een brutale, gechargeerde beeldenstorm en de blazers en het slagwerk werden mee in dit onstuimige bad getrokken. Achteraf stelde ik Francis gerust.Neen, we hadden niet de juiste snaar geraakt die avond, niet de juiste toon gevonden. Onze partituren in het theater zijn beperkt. Soms valt alles in zijn plooi, dan brengen we magie en soms is het wat minder; die onvoorspelbaarheid geldt zeker ook voor de Stap-acteurs.I Solisti del Vento liet zich hier niet door ontmoedigen.

De volgende jaren treden zij telkens weer uit hun comfortzone. Zij blijven samenwerkingen aangaan met andere kunstdisciplines, blijven buiten de lijnen kleuren en hun grenzen verleggen.Topmuzikanten zijn het die, zoals alle muzikanten van dit niveau, zeer professioneel bezig zijn met hun muziek. Maar ondanks al die uren studie blijft het instrument toch ook met zijn uitvoerder spelen. Zeker blaasinstrumenten; een nieuw rietje is altijd weer een nieuwe tocht.Misschien is het daarom wel dat I Solisti del Vento zo avontuurlijk uit de hoek durft komen. Dat is wat ik in hen waardeer en waar ze in Stap een partner vinden. Zovelen plooien terug, verschuilen zich in 500 tinten grijs. Grote brede boulevards veranderen in nauwe bekrompen steegjes. ’t Is daar dat de wind alles eens goed op zijn kop zet.I Solisti, blow your horns, every breath you take, every sound you make, we’ll be hearing you.

Marc Bryssinckartistieke leiding Theater Stap

Eerste muziektheaterproductie: Frankenstein [+ Theater Stap]

84

februari 1988, Leuven. Het allereerste concert van Die Harmonie: de blazers van het Nieuw Belgisch Kamerorkest treden als autonome groep naar voren op het podium. Op het programma staan klassiekers uit het repertoire. Mozart, een historisch arrangement van Le nozze di Figaro, en ook het Rondino van van Beethoven en de Petite Symphonie van Gounod.februari 2001, Lier. Mijn allereerste repetitie, in de academie voor muziek, woord en dans met het blazersensemble dat intussen I Solisti del Vento heet. Aangevuld met twee performance-kunstenaars oefenen we partituren in van Jean Françaix, Jan Van Landeghem en Frédéric Devreese, hedendaagse muziek, waaronder ook muziek van hier.

februari 2013, Antwerpen. Een eerste brainstorm op het kantoor van I Solisti voor een toekomstig project in het kader van de herdenking van de Eerste Wereldoorlog. We zullen op locatie optreden met onbekende maar steengoede muziek en samen met andere culturele partners.Ik zet deze drie gebeurtenissen, die zich in een tijdspanne van exact 25 jaar afspelen, op een rijtje. Wat geven ze een mooi beeld van waar het ensemble I Solisti del Vento voor staat. Het heeft in die kwarteeuw een eigen geschiedenis geschreven en een repertoire opgebouwd dat enerzijds teruggaat tot Mozart en anderzijds toekomstmuziek creëert. Daarbij durft het muzikale muurtjes omver te blazen: het waagt zich aan andere genres en gaat scheep met beoefenaars van andere kunstvormen. Hierbij heeft het niet alleen oog voor de concertzaal, maar werpt het ook

een open blik op wat er vandaag leeft in de maatschappij.En er is nog altijd dat andere gesmaakte optreden van I Solisti: zij blijven hun kunde en kennis doorgeven aan een jongere generatie. Het is voor mij verrassend om vast te stellen − terwijl ik de drie gebeurtenissen oplijst − dat ik al ongeveer in de helft van het verhaal mijn entree maakte, als laatstejaarsstudent aan het Antwerpse conservatorium, goed voorbereid maar toch zenuwachtig en op de tippen van mijn tenen, daar in de academie van Lier. Wat is het me een eer en een plezier dat ik vandaag in onze kantoren in deSingel mee de weg uitstippel en in augustus op onze jongerenstage in de Lierse academie mee onze muzikanten van morgen kan coachen.

Korneel Alsteenshoboïst I Solisti del Vento

Repetitie Antonín Dvořák, Blazersserenade opus 44.

85

2005

Workshop rieten maken met hoboïst Korneel Alsteens. Workshop bewegingsleer met Tina Van Roy.

Derde Internationale Masterclass in de Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans – Lier

86

Natali Broods en Steven Van Watermeulen debiteren de nieuwe tekst van Stefan Hertmans.

Receptie na de première in aanwezigheid van Hugo Claus, Stefan Hertmans en Guy Coolen.

Ooit herschreef J. Went de orkestpartij van Figaro’s Bruiloft voor klein blazersensemble. Dat werd de basis van een theaterproductie met blazers en acteurs. Jullie die weten is een hedendaagse, vrije versie van Mozarts komische opera over huwelijk, liefde, vergiffenis en klassenstrijd.

87

2005

Reeds vele jaren zijn Muziektheater Transparant en I Solisti del Vento trouwe artistieke partners. Uit boeiende gesprekken met Francis Pollet zijn vaak heel mooie projecten ontstaan die we samen hebben kunnen realiseren. De productie Een nieuw Requiem, rond het Requiem van Mozart met een nieuwe tekst van Jeroen Brouwers, blijft voor altijd een bijzondere herinnering omdat dit samengaan tussen tekst en muziek zo mooi werkte, vooral door de manier waarop I Solisti dit speelde, maar ook door de simpele en emotionele regie van Josse De Pauw. Vooral ook de aanwezigheid van de beelden van Roger Raveel en zijn rol in het project waren bijzonder. Ik vergeet nooit de persconferentie met Raveel die zijn oorapparaat was vergeten. Het was een bijzondere ervaring mee te mogen werken aan dit project.

Maar ook Jullie die weten, met muziek van Mozart en een tekst van Stefan Hertmans had diezelfde kracht. Telkens weer zeer gemotiveerde en excellente musici die graag breder denken dan het traditionele muziek maken. De productie Songs of War met muziek van Heiner Goebbels getuigt nog sterker van het brede palet van stijlen dat I Solisti aankan.Geprezen als een van de beste blazersensembles, voor mij persoonlijk zeker een van de spannendste en tofste om mee samen te werken. En dat hopelijk nog lang.Een heel gelukkige verjaardag aan de hele ploeg!

Guy Coolendirecteur Muziektheater Transparant

Stefan Hertmans hertaalt Da Ponte's verhaal naar een modern en actueel libretto.

Toegangskaart voor de wereldcreatie van Le nozze di Figaro.

Jullie die weten naar Le nozze di Figaro [+Muziektheater Transparant]

88

Muziektheaterproductie Don G. i.sm. Theater Taptoe.

Don G., steeds op zoek naar het G-plekje.Een verhaal van liefde, passie en overspel, gebaseerd op Don Giovanni van W. A. Mozart in een historisch arrangement van Josef Triebensee.

“In het Mozartjaar bewandelt niet iedereen platgetreden paden. De artistieke joint venture van het Antwerpse blazersensemble I Solisti del Vento en het Gentse figurentheatergezelschap Taptoe vertrekt vanuit een originele invalshoek.”De Morgen, Jan De Smet

“I Solisti del Vento, opgesteld aan weerszijden van het toneel, vindt een mooi evenwicht tussen de tragische episodes en de lichtheid die zo eigen is aan Mozart. De musici blijven niet voortdurend aan de zijlijn, maar mengen zich geregeld voorzichtig onder de poppenspelers. De Mozartiaanse elegantie bij de blazers wordt weerspiegeld in de prachtig uitgedoste poppen en hun Venetiaanse maskers. Deze subtiele productie heeft zang noch woorden nodig om een kanjer van een Mozart-opera in miniatuur over te doen.”De Standaard, Veronique Rubens

“Spetterende Don Giovanni, gespeeld in miniformaat. Het publiek wordt overdonderd door de ongebreidelde fantasie en het visuele spektakel. Muzikaal is de voorstelling al even overrompelend. De blazers van I Solisti del Vento zijn volmaakt ingespeeld. Diep orgelend roepen de hoorns en de fagotten donkere kleuren op. Daarboven dansen lichtvoetig de hobo’s en klarinetten. De charme waarmee de blazers Mozarts melodieën laten klinken, doet je het gemis van de zangstemmen vergeten.”Haagse Courant (NL), Winand Van de Kamp

89

2006

Of ik Francis Pollet van I Solisti kon bellen… Ik vond het kattebelletje zowat 10 jaar geleden op mijn bureau van Theater Taptoe. Het daarop volgend telefoontje werd de start van een overrompelende samenwerking. Francis wou met zijn blazersensemble opera brengen en vroeg of ons figurentheatergezelschap zin had om aan dat avontuur mee te werken. Dit was ongetwijfeld één van de mooiste voorstellen in mijn bijna veertigjarige carrière. Eindelijk kon ik mijn twee grote passies − opera en poppenspel − met elkaar verenigen. En live met een orkest op scene, welke artiest wil dit niet.Vlug werd de beslissing genomen om Don Giovanni van Mozart aan te pakken, meteen een uitdaging voor beide gezelschappen. Voor minder deden we het niet.De discussies waren miniem, de progressie vlug groot, de samenwerking intensief en de liefde voor het vak complementair.De confrontatie met de muzikanten op scene… onvergetelijk. Ik kreeg zowaar kippenvel telkenmale de ouverture werd ingezet… en ging als Leporello letterlijk door de hel toen de Commandatore mij,

samen met mijn meester Don G., op het einde van de voorstelling kwam halen. Mozarts Requiem in wording!Onze tweede productie werd nog een stuk uitdagender: De vliegende Hollander van Wagner. Je moet al van goeden huize zijn om je aan Wagner te wagen. Nieuwe partituren dienden geschreven en nu zaten er 15 ‘solisti’ op scene. Een nieuw instrumentarium diende aangeboord. De partituur van Wagner klonk nooit zo helder… de accordeonsolo sneed door merg en been… en zoals altijd was Francis de kapitein van het schip.Een echte kapitein van zijn ensemble ook. Vakmanschap gekoppeld aan liefde voor zijn bemanning… zijn muzikaal schip laverend door vele eeuwen muziekgeschiedenis. Beslissingen nemend op cruciale momenten om niet samen ten onder te gaan en daarbij getuigend van een grote voorkennis, storm inwaarts tegen de soms woelige en grillige (ge)baren van de commissies en subsidiedossiers… kortom een uitstekende kapitein.Beste Francis, het was zalig om door jou op sleeptouw genomen te worden. Ik werd graag je scheepsmaatje en onze liefde

voor het vak zette zich om in een persoonlijke vriendschap. We heften een goed glas op Piazza Bra in Verona na een barslechte ‘Barbier’ in de Arena en waren euforisch na een avond kamertheater van diezelfde Rossini-opera in Venetië. Nog nooit lag de lagune er zo stralend bij. Een volle maan begeleidde onze nachtelijke stappen.We kookten samen, iets wat je alleen met je beste vrienden doet.Je blies nieuw leven in het soms toch wel erg traditioneel Vlaamse muzieklandschap en alleen al daarom is een viering voor 25 jaar muziekplezier in Vlaanderen en ver daarbuiten, meer dan terecht. Ooit droomde ik om samen met een paar goeie musici eenmaal de scene te betreden. Het werd een heus ensemble en ondertussen is de kaap van honderd in het vooruitzicht. Het was niet allemaal een ‘boze’ droom ook al bestaat mijn gezelschap niet meer. “Dans ce monde, rien n’est parfait.”

Een fan, collega en vriend in één persoon,

Luk De Bruykerbezieler Theater Taptoe

Muziektheaterproductie Don G. i.sm. Theater Taptoe.

Don G [+Theater Taptoe]

90

Speellijst Don G. Na het succes van Don G. in 2005 − 2006, herneemt I Solisti del Vento deze muziektheaterproductie nog 2 seizoenen.

18/11/2005 Hotel d'Hane Steenhuyse Gent BE17/03/2006 Minardschouwburg Gent BE18/03/2006 Minardschouwburg Gent BE19/03/2006 Minardschouwburg Gent BE23/03/2006 Centrum voor Vlaamse Amateurkunsten Anderlecht BE24/03/2006 Centrum voor Vlaamse Amateurkunsten Anderlecht BE25/03/2006 Theater Zwembad Den Haag NL31/03/2006 Cultuurcentrum 't Getouw Mol BE1/04/2006 Cultuurcentrum De Adelberg Lommel BE22/04/2006 Cultuurcentrum De Steiger Menen BE25/04/2006 deSingel Antwerpen BE3/05/2006 De Zoerla Zoerle-Parwijs BE5/05/2006 Cultuurcentrum De Spil Roeselare BE11/05/2006 Cultuurcentrum De Werf Aalst BE12/05/2006 Cultuurcentrum De Ploter Ternat BE11/06/2006 Flagey Brussel BE2/10/2006 Stadsschouwburg Eindhoven NL6/10/2006 Cultuurcentrum Le Gymnase Tubize BE12/10/2006 Stadsschouwburg Brugge BE2/11/2006 Cultuurcentrum De Nobelaer Etten-Leur NL3/11/2006 Schouwburg Arnhem NL4/11/2006 De Oosterpoort Groningen NL6/11/2006 Parkstad Limburg Theaters Kerkrade NL7/11/2006 Schouwburg de Vereeniging Nijmegen NL14/11/2006 Schouwburg Kortrijk BE23/11/2006 Chassé Theater Breda NL24/11/2006 Schouwburg Leiden NL30/11/2006 Cultuurcentrum De Kruisboog Tienen BE14/04/2007 Vlaamse Opera Gent BE17/04//2007 Stadsgehoorzaal Kampen NL18/04/2007 Vlaamse Opera Gent BE19/04/2007 Vlaamse Opera Gent BE28/09/2007 Cultuurcentrum Strombeek-Bever BE 3/11/2007 NTGent Gent BE24/01/2008 Vlaamse Opera Gent BE25/01/2008 Vlaamse Opera Gent BE26/01/2008 Vlaamse Opera Gent BE27/01/2008 Theater 't Speelhuis Helmond NL20/02/2008 Theater Bellevue Amsterdam NL18/04/2008 Cultureel Centrum Het Spoor Harelbeke BE3/05/2008 Théâtre Gérard Philipe Frouard FR6/10/2008 Casa del Teatro Ragazzi e Giovani Turijn IT3/12/2008 Cultuurcentrum 't Schaliken Herentals BE

2006

92

Klara in het Paleis: Serenades van Johannes Brahms en Richard Strauss met I Solisti del Vento o.l.v. Ivan Meylemans in het psk.

Johannes Brahms en Richard Strauss, Klara in het Paleis

93

2007

Recitant Sam De Bruyn in o.a. Amuz, Antwerpen en op het Sügisfestival in Talinn, Estland.

Recitant Bart Moeyaert.

Olek schoot een beer

Tekst: Bart Moeyaert Muziek: Wim Henderickx

94

10/11/2006 deSingel Antwerpen BE01/12/2006 Cultuurcentrum Scharpoord Knokke-Heist BE10/12/2006 Cultuurcentrum De Kern Wilrijk BE03/01/2007 Cultuurcentrum Strombeek-Bever BE07/01/2007 Schouwburg Kortrijk BE24//01/2007 Cultuurcentrum De Boogaard Sint-Truiden BE26/01/2007 Cultuurcentrum De Woeker Oudenaarde BE27/12/2007 Cultuurcentrum Genk BE28/01/2007 Cultuurcentrum De Ploter Ternat BE07/08/2007 AMUZ Antwerpen BE29/01/2008 Schouwburg Agnietenhof Tiel NL24/09/2008 Chamber Hall of EAMT Tallinn EST Speellijst Olek schoot een beer, met Bart Moeyaert en Sam De Bruyn

95

2007

10/11/2006 deSingel Antwerpen BE01/12/2006 Cultuurcentrum Scharpoord Knokke-Heist BE10/12/2006 Cultuurcentrum De Kern Wilrijk BE03/01/2007 Cultuurcentrum Strombeek-Bever BE07/01/2007 Schouwburg Kortrijk BE24//01/2007 Cultuurcentrum De Boogaard Sint-Truiden BE26/01/2007 Cultuurcentrum De Woeker Oudenaarde BE27/12/2007 Cultuurcentrum Genk BE28/01/2007 Cultuurcentrum De Ploter Ternat BE07/08/2007 AMUZ Antwerpen BE29/01/2008 Schouwburg Agnietenhof Tiel NL24/09/2008 Chamber Hall of EAMT Tallinn EST Speellijst Olek schoot een beer, met Bart Moeyaert en Sam De Bruyn

96

Pauze tijdens TV-opname Suite in B f lat major opus 4 van R. Strauss voor Canvas, Handelsbeurs Gent.

9797

Pauze tijdens TV-opname Suite in B f lat major opus 4 van R. Strauss voor Canvas, Handelsbeurs Gent.

2007

98

datum locatie thema op het programma 18/10/2001 deSingel Joint Venture van recente muziek Sinfonia concertante in Es (W. A. Mozart) 17/10/2003 deSingel Canon van de hedendaagse muziek Polifonica, Monodia, Ritmica (L. Nono) Résonances opus 5 (K. Oelbrandt) Creatie: Very Light (P. Vermote) Creatie: Thermiek (S. Germanus) Oiseaux Exotiques (O. Messiaen)

23/10/2005 deSingel Sacred music Serenade (J. Harvey) een zoektocht naar spirituele muziek Rain Spell (T. Takemitsu) nieuwe technologieën, niet-westerse Meditation (A. Van Parys) muziek en hedendaagse muziek Mysterium (W. Henderickx)

20/10/2007 Zuiderpershuis, clash tussen componist Creaties Muhka, e.a. en beeldend kunstenaar Where the Wind Goes (F. Nuyts) Tell me Which Way (D. Janssens) Anomie (J. Murphy) Episoden II (M. Coppens) Inter umbram et lumen (S. Brzóska) Fittinginside (S. Prins) Verdict (A. Stuglinska) Nowonder, Landscape for an Actor (K. Desimpelaere)

99

2007

datum locatie thema op het programma 18/10/2001 deSingel Joint Venture van recente muziek Sinfonia concertante in Es (W. A. Mozart) 17/10/2003 deSingel Canon van de hedendaagse muziek Polifonica, Monodia, Ritmica (L. Nono) Résonances opus 5 (K. Oelbrandt) Creatie: Very Light (P. Vermote) Creatie: Thermiek (S. Germanus) Oiseaux Exotiques (O. Messiaen)

23/10/2005 deSingel Sacred music Serenade (J. Harvey) een zoektocht naar spirituele muziek Rain Spell (T. Takemitsu) nieuwe technologieën, niet-westerse Meditation (A. Van Parys) muziek en hedendaagse muziek Mysterium (W. Henderickx)

20/10/2007 Zuiderpershuis, clash tussen componist Creaties Muhka, e.a. en beeldend kunstenaar Where the Wind Goes (F. Nuyts) Tell me Which Way (D. Janssens) Anomie (J. Murphy) Episoden II (M. Coppens) Inter umbram et lumen (S. Brzóska) Fittinginside (S. Prins) Verdict (A. Stuglinska) Nowonder, Landscape for an Actor (K. Desimpelaere)

Festival van Vlaanderen Antwerpen start in 2001 i.s.m. deSingel het tweejaarlijkse music@venture, een concertreeks rond recente muziek. I Solisti was te gast op alle edities.

music@venture

100

Creatieparcours op verschillende locaties in Antwerpen-Zuid

101

Tijdens een concert waarvoor het publiek zich moet verplaatsen tussen verschillende locaties op Antwerpen-Zuid en het Zuiderpershuis, worden acht werken gecreëerd. Hiervoor gaf het festival de opdracht aan zeven jonge componisten om telkens een solowerk voor één van de blazers van I Solisti del Vento te schrijven, in samenwerking met een jonge kunstenaar. Jonge componisten van de Vlaamse conservatoria, jonge kunstenaars van het HISK en de leden

van I Solisti del Vento slaan zo de handen in elkaar om een parcours van zeven uiteenlopende ontmoetingen van muziek, kunst en performance te realiseren.Daarna volgt er één creatie van een door de wol geverfde componist op dit programma: Frank Nuyts (*1957) schreef …where the wind goes… volgens hetzelfde concept - in zijn geval een samenwerking met choreograaf Eddy Becquart, maar dan voor de zeven instrumenten samen. Programmaboekje music@venture 2007

Creatie Where the Wind Goes (F. Nuyts) in het Zuiderpershuis, Antwerpen.

2007

102

Nog meer creaties te horen op het International November Music Festival: Fremde Erscheinungen.

103Lucas Vis repeteert Fremde Erscheinungen, een opdrachtwerk van I Solisti aan Stefan Van Puymbroeck.

2007november music festival

104

105

“Ik ben nooit akkoord gegaan met het verschil tussen serieuze en lichte muziek. Er is alleen goede en slechte muziek.” Kurt Weill

2007Paul Hillier dirigeert het blazersensemble

106

Vlaams Radio Koor en I Solisti del Vento o.l.v. Paul Hillier tijdens een repetitie in Studio 1 Flagey, Brussel.

107

2007

Vlaams Radio Koor en I Solisti del Vento o.l.v. Paul Hillier tijdens een repetitie in Studio 1 Flagey, Brussel.

De enorme gedrevenheid van de muzikanten van I Solisti del Vento, hun degelijke artistieke benadering en hun uitzonderlijke technische kwaliteiten zorgen voor topuitvoeringen, live en op cd.

Kurt Van Eeghempresentator Klara

108

109109

2008

I Solisti del Vento neemt een unieke plaats in binnen het cultuurlandschap in Vlaanderen. Het ensemble is erin geslaagd om met een niet-evidente bezetting, zichzelf nationaal en internationaal een naam te maken en een reputatie van kwaliteit op te bouwen, zowel wat programmering als wat uitvoering betreft.Het ensemble werd opgericht door Francis Pollet en wordt nog steeds door hem aangestuurd. Toch slaagt het erin om zich breder dan in functie van zijn stichter te profileren. Dat pleit voor de artistieke integriteit van Francis en voor de leefbaarheid op lange termijn van het ensemble.Ad multos annos!

Gunther Brouckeintendant Brussels Philharmonic en het Vlaams Radio Koor

Abendlied met Bo Holten

110

De vliegende Hollander (14+ en volwassenen)

I Solisti del Vento en Theater Taptoe bren-gen in 2008 een stormachtige bewerking van Richard Wagners opera Der f liegende

Holländer. Een verhaal over kracht, liefde, hoop en twijfel, over illusie en desillusie. Hoger dan ooit striemden de golven de wanden van het schip, dat veilig langs de kade gemeerd lag. Zwarte wolken hielden de duis-ternis boven de haven vast.Maar toch schalde de stem van de roekeloze kapitein over het dek: "Zeilen hijsen! Ankers

lichten! We vertrekken!" Het klonk bijna juichend naar de Vliegende Hollander van de gebroeders Grimm. Na het eclatante succes van Don G., een adaptatie van Mozarts Don Giovanni, bun-delen Theater Taptoe en I Solisti del Vento opnieuw de krachten. Wagners magistrale Gesammtkunstwerk wordt uitgepuurd tot een fascinerende muziektheatervoorstelling van 75 minuten voor een divers publiek vanaf 14 jaar. Op verzoek van I Solisti del Vento reduceert en herwerkt Daniel Capelletti de muziek voor een 14-koppig ensemble, bestaande uit blaasinstrumenten, harp, accordeon, cello, contrabas, percussie en een klein gemengd koor. Daarnaast weerklinkt het aloude effec-teninstrumentarium, ook terug te vinden in Wagners partituur: donderplaten, wind- en regenmachines enz. De visie voor de hele enscenering vertrekt trouwens vanuit deze aloude theatermachine-rieën. Bij het ontwikkelen van de 17de-eeuwse theatertoren − naar aanleiding van de mon-teringen van de eerste barokopera's − werd gebruik gemaakt van heel wat technieken die in de scheepvaart ontwikkeld werden. Het decorconcept van de hand van Luk De Bruyker en Dirk De Strooper houdt het midden tussen de setting van een zeilschip en dat van een oude theatertoren. Het optrekken van de doe-ken via de theaterrekken staat symbool voor het hijsen van de zeilen van een schip. Gezien het thema, het spookschip en zijn dolende kaptein, wordt uitgebreid gebruik gemaakt van schimmentechniek, gemixt met projecties van wolken en golven. De dramati-sche handeling wordt vormgegeven door een vereenvoudigde bunraku-techniek. De musici zullen in de beeldvorming vaak een vooraan-staande rol spelen.

111111

2008

5/11/2008 Cultuurcentrum Nova Wetteren BE13/11/2008 Vlaamse Opera Gent BE13/11/2008 Vlaamse Opera Gent BE21/11/2008 Cultuurcentrum Westrand Dilbeek BE26/11/2008 Cultuurcentrum De Steiger Menen BE30/11/2008 De Meervaart Amsterdam NL9/12/2008 Schouwburg De Maagd Bergen Op Zoom NL11/12/2008 Posthuis Theater Heerenveen NL12/12/2008 Schouwburg Apeldoorn NL17/12/2008 Schouwburg Almere NL19/12/2008 Schouwburg Leiden NL20/12/2008 Theater 't Speelhuis Helmond NL10/01/2009 Theater Zwembad Den Haag NL11/01/2009 Schouwburg Amstelveen NL15/01/2009 De Lawei Drachten NL24/01/2009 Cultuurcentrum 't Getouw Mol BE8/04/2010 Neuköllner Oper Berlijn DE

Speellijst De vliegende Hollander.

De vliegende Hollander, een verhaal over mens en zee, lief en leed en verlies

112

113113

Originele maquette van De vliegende Hollander, prent van Bernier. Vleeshuis Antwerpen.

2008

114

115115

Mij wordt gevraagd wat ik verwacht van I Solisti in de tijdsspanne van de komende vijfentwintig jaar. Heel onbetamelijk zou ik willen beginnen met een heel egocentrische noot: aangezien ik binnenkort 66 word, hoop ik in de eerste plaats dat ik het allemaal zal mogen meemaken. Dat valt te betwijfelen, maar verder ben ik alleen maar optimistisch, voortgaande op de heerlijke ervaringen die ik met het ensemble heb mogen delen. Een originele bezetting, veel talent, een niet alledaagse programmering en, als niet-permanent gezelschap, de zalig-bittere noodzaak om bij elk concert te vechten om te overleven, dat kan alleen maar mooie momenten opleveren.Gelukkige verjaardag.

Philippe Herreweghedirigent

2008

Repetitie Mis A. Bruckner, Sint-Baafskathedraal Gent.

I Solisti op tournee met Collegium Vocale Gent naar Saintes, Bremen, Edingburgh en Helsinki.

Libera me Domine [+ Collegium Vocale Gent]

“Muziek werd ons aangereikt met als enige doel het scheppen van orde.” Igor Stravinsky

116

1996

117

1996

117

2008

I Solisti del Vento o.l.v. Philippe Herreweghe, Edinburgh, Symphony for Winds Igor Stravinsky.

118

Olivier Messiaen mag in 2008 dan wel 100 jaar geleden geboren zijn, zijn spirituele klankenrijkdom doet het nog steeds. Samen met Muziektheater Transparant en het Koninklijk Conservatorium Antwerpen brengt I Solisti del Vento een klinkende hommage aan deze ascetische componist. Van het kwinkeleren in Le merle noir tot de existentiële twijfel in Quatuor pour la f in du temps, van het schetterend gevederte in Oiseaux exotiques tot de serene grandeur in Et exspecto resurrectionem mortuorum: in L’esprit Messiaen rijmt religie niet toevallig op ornitologie.

I Solisti brengt Oiseaux Exotiques en Et exspecto resurrectionem mortuorum.

119119

2008

Olivier Messiaen, verrukt door de natuur, noteert vogelzang.

L’esprit Messiaen – Hommage aan Olivier Messiaen

120

Repetitiebeelden Olek i.s.m. Theater Taptoe.

121

2009

Repetitiebeelden Olek i.s.m. Theater Taptoe.

Olek, de concertante versie uit 2007 wordt muziektheater voor 6+ [+Theater Taptoe]

Bart Moeyaertschrijver

122

Illustratie van Wolf Erlbruch uit het boek Olek schoot een beer van Bart Moeyaert.

3/04/2009 Schouwburg Odeon Zwolle NL5/04/2009 Stadsschouwburg Utrecht NL11/04/2009 Schouwburg & Congrescentrum Orpheus Apeldoorn NL12/04/2009 Theater & Congrescentrum De Flint Amersfoort NL13/04/2009 Cultuurcentrum De Hofnar Valkenswaard NL19/04/2009 Schouwburg Amstelveen NL24/04/2009 Schouwburg Agnietenhof Tiel NL26/04/2009 De Meervaart Amsterdam NL28/04/2009 De Toneelschuur Haarlem NL1/05/2009 Theater Markant Uden NL8/05/2009 Theater De Purmaryn Purmerend NL10/05/2009 Schouwburg Kunstmin Dordrecht NL12/05/2009 Schouwburg De Maagd Bergen Op Zoom NL16/05/2009 Schouwburg Leiden NL17/05/2009 Theater a/d Parade Den Bosch NL23/05/2009 Koninklijke Schouwburg Den Haag NL24/05/2009 Schouwburg Arnhem NL

Speellijst Olek, muziektheaterproductie.

123

2009

Illustratie van Wolf Erlbruch uit het boek Olek schoot een beer van Bart Moeyaert.

De jonge Olek is niet zomaar een berenjager − hij is een jager met een goed hart. Waar het nodig is, steekt hij de handen uit de mouwen, en hij doet als altijd: wat hij kan. Hij knoopt de losse veter van een schoen, dicht het gat in een emmer, helpt een konijn uit een strop, redt een vleugellamme vogel. Zo komt hij voor hij het weet in een gevaarlijke situatie terecht: in een betoverde tuin, waar twaalf meisjes worden vastgehouden door de duivel in eigen persoon. Olek neemt het koelbloedig tegen de duivel op. Het scheelt niet veel of hij moet het met zijn leven bekopen. Maar een goede daad, ook al is het een heel kleine goede daad, wordt vroeg of laat beloond. Een veertje kan mensenlevens redden.

“I Solisti del Vento verzamelt het knapste blaastalent uit Vlaanderen en legt de lat op wereldniveau. Hun gedrevenheid, artistiek inzicht en uitzonderlijke techniek garanderen de ene topuitvoering na de andere.” Uit de brochure van het Festival van Vlaanderen 2009–2010

“In mijn verbeelding hoor ik geen afzonderlijke partijen, ik hoor ze allemaal tegelijk. En wat een plezier is dat! Al dit bedenken, dit creëren is één wonderlijke, levendige droom.” Wolfgang Amadeus Mozart

17/09/2009 GC De Zandloper Wemmel20/09/2009 Sint-Barbarakerk Maldegem26/09/2009 Sint-Eligiuskerk Maarkedal27/09/2009 GC Den Egger Scherpenheuvel1/10/2009 Sint-Martinuskerk Herzele3/10/2009 Ontmoetingscentrum Polderbos De Pinte15/10/2009 Cultuurcentrum De Kruisboog Tienen16/10/2009 Sint-Laurentiuskerk Lokeren17/10/2009 Cultuurcentrum Het Bolwerk Vilvoorde

Speellijst Gran Partita, W. A. Mozart.

125

2009

25 jaar van volgehouden kwaliteit, inventiviteit, durf en innovatie is zonder meer een indrukwekkende prestatie!Ensembles zoals I Solisti moeten blijven zoeken naar manieren om klassieke muziek van vroeger en nu in het brede culturele aanbod van vandaag zichtbaarder te maken.Klassieke muziek is wellicht niet onmisbaar, maar haar wezenlijke betekenis is in ieder goed concert voor ieder mens voelbaar aanwezig.Deze betekenis op het hoogste niveau blijven waarmaken en uitdragen, lijkt me de grootste uitdaging voor de volgende 25 jaren...

Luc Van Hovecomponist

Festival van Vlaanderen Gran Partita versus Luc Van Hove Luc Van Hove schrijft in op-dracht van I Solisti del Vento zijn Octet opus 46. W. A. Mozart biedt ons zijn Serenade in B f lat major Gran Partita KV361 (370a). Beide werken staan tegenover elkaar in een tournee met het Festival van Vlaanderen.

Luc Van Hove.

Festival van Vlaanderen: Gran Partita versus Luc Van Hove

17/09/2009 GC De Zandloper Wemmel20/09/2009 Sint-Barbarakerk Maldegem26/09/2009 Sint-Eligiuskerk Maarkedal27/09/2009 GC Den Egger Scherpenheuvel1/10/2009 Sint-Martinuskerk Herzele3/10/2009 Ontmoetingscentrum Polderbos De Pinte15/10/2009 Cultuurcentrum De Kruisboog Tienen16/10/2009 Sint-Laurentiuskerk Lokeren17/10/2009 Cultuurcentrum Het Bolwerk Vilvoorde

Speellijst Gran Partita, W. A. Mozart.

126

Een nieuw Requiem met regisseur en acteur Josse De Pauw en sopraan Iris Luypaers.

127

20092009

I Solisti del Vento zocht een gepast literair antwoord op Mozarts magistrale Requiem en klopte daarvoor aan bij Jeroen Brouwers. Geen enkel Nederlandstalige auteur heeft zoveel over de dood geschreven als Jeroen Brouwers. Roger Raveel visualiseerde op zijn beurt de tekst van Brouwers.

Een nieuw Requiem

128

Het leven is stuifzand, illustratie van Roger Raveel.

129

2009

Roger Raveel tijdens de persconferentie in de foyer van de Rode Zaal, deSingel, Antwerpen.

Een nieuw Requiem [+Muziektheater Transparant]

“Hoogst uitzonderlijk zat Jeroen Brouwers gisteren niet achter zijn schrijftafel in het Limburgse Zutendaal, maar bij I Solisti del Vento in Antwerpen. Hij kwam er het requiem dat hij speciaal voor het blazersensemble schreef, inlezen.” Gazet van Antwerpen , 20/03/2009

“Wat heeft de mens anders gedaan dan een God uit te vinden om zijn bestaan leefbaar te maken?” Roger Raveel

Jeroen Brouwers en Roger Raveel.

130

Manuscript Een nieuw Requiem op een broodzak van Jeroen Brouwers.

131

2009

Cd-opname van het Requiem van Mozart in een bewerking voor blazers van Christian Köhler o.l.v. Erik Van Nevel in de Blauwe Zaal, deSingel, Antwerpen.

Fragment uit de bewerking van Christian Köhler.

132

Boek met o.a. tekst van Jeroen Brouwers en de oorspronkelijke Latijnse tekst van het Requiem met Nederlandse vertaling van Stefan van den Broeck en illustraties van Roger Raveel, en cd.

In Mozarts tijd was het bijzonder populair om grote of bekende werken (opera’s, oratoria, symfonieën en meer) te arrangeren voor blazersensemble, het zogenaamde Harmonie-ensemble. Vaak namen de hofhoboïsten deze taak op zich, zoals J. N. Wendt en J. Triebensee uit de hofkapel van Keizer Josef II. De meeste aristocratische of vorstelijke hoven hadden immers een dergelijke (oorspronkelijk negenkoppige) blazerformatie in dienst. De musici brachten allerlei muziek, van gebruiks- en tafelmuziek tot bewerkingen van de meest verheven kunstmuziek. Hun functie is te vergelijken met die van de huidige cd-speler of iPod. Helaas bestaat er van het Requiem van Mozart – in tegenstelling tot bijvoorbeeld zijn opera’s – geen achttiende-eeuws arrangement. Daarom werd bij Christian Köhler een kersverse bewerking besteld, die terecht de naam Een nieuw Requiem meekreeg. Het resultaat is meer dan een pure instrumentatie van Mozarts partituur, het is een hertaling, een eigen versie, waarbij origineel notenmateriaal verweven wordt met andermans thematiek en akkoordwendingen, uiteraard steeds met de grootste eerbied voor het oorspronkelijke meesterwerk. Qua bezetting werd geopteerd voor de uitzonderlijk grote Harmonieformatie uit Mozarts beroemde Serenade in B, KV 361, Gran Partita, waarbij de gebruikelijke bezetting van twee hobo’s, twee klarinetten, twee fagotten, twee hoorns en contrabas, aangevuld werd met twee bassethoorns en een tweede hoornduo.

133

2009

Francis Pollet in gesprek met Roger Raveel en Christian Köhler.

Er zijn waarschijnlijk weinig steden met zo’n grote dichtheid aan theatergezelschappen op hun grondgebied als Antwerpen. Dat laat zich weerspiegelen in de samenstelling van Antwerpse Kleppers 2011: maar liefst vijftien gezelschappen tonen hun werk in deze Klepperseditie.

Dat zijn gezelschappen die al eerder in beeld kwamen, zoals MartHa!tentatief, Walpurgis, Transparant en I Solisti del Vento, De Tijd, SKaGeN, De Roovers, tg STAN en NTGent, Berlin en De KOE. Zij worden nu vervoegd door groepen als Zuidpool, Bad van Marie en Laika, en door heel jonge theaterinitiatieven zoals FC Bergman, JAN en UNM. Die jonge groepen hebben intussen al ruim bewezen hun mannetje te kunnen staan. Het zijn dus Kleppers. Antwerpse Kleppers.

Al deze gezelschappen zoeken de rode pluche van de Bourla op, op twee groepen na: Berlin speelt haar nieuwe productie, Tagfish, in WP Zimmer. CCBerchem is hierbij onze partner. UNM meet zich met de Consciencebibliotheek in De openbaring .

Voor al wie niet meer wist hoeveel mooi theater er gemaakt wordt in Antwerpen, en hoeveel verborgen plekjes er toch

“Josse De Pauw regisseert met Spartaanse hand. Het resultaat: een groep blazers, een acteur en een zangeres die Wolfgangs zwanenzang transformeren zonder de originele thema’s onherkenbaar te maken. (…) Het is één van de mooiste klank-combinaties ooit, die troost brengt in tijden van woede en onmacht.” Lucas Huybrechts in Knack

Een nieuw Requiem participeert bij Antwerpse Kleppers.

Mijn waarde fijnzinnig getalenteerde blaaskaken, graag nog eens vijfentwintig jaar retteketet!En dan zien we wel weer verder.

Josse De Pauwacteur en regisseur

134

26/11/2009 deSingel Antwerpen BE27/11/2009 deSingel Antwerpen BE28/11/2009 deSingel Antwerpen BE30/11/2009 30CC (schouwburg) Leuven BE10/12/2009 De Kortrijkse Schouwburg Kortrijk BE11/12/2009 Cultuurcentrum Strombeek-Bever BE12/12//2009 Vlaamse Opera Gent BE5/03/2010 CC De Spil Roeselare BE9/03/2010 Theater De Veste Delft NL11/03/2010 CC Stadsschouwburg Brugge BE13/03/2010 Theater Vrijthof Maastricht NL16/03/2010 CC Hasselt Hasselt BE17/03/2010 CC De Warande Turnhout BE21/03/2010 Chassé Theater Breda NL22/03/2010 Stadsschouwburg Amsterdam NL24/03/2010 Schouwburg Rotterdam NL27/03/2010 Schouwburg Agnietenhof Tiel NL28/03/2010 Theater De Vest Alkmaar NL31/03/2010 Schouwburg Arnhem NL2/04/2010 Twentse Schouwburg Enschede NL4/04/2010 Schouwburg Utrecht NL5/04/2010 Leidse Schouwburg Leiden NL28/07/2011 Theater aan zee Oostende BE29/07/2011 Theater aan zee Oostende BE29/07/2011 Theater aan zee Oostende BE30/07/2011 Theater aan zee Oostende BE30/07/2011 Theater aan zee Oostende BE10/09/2011 Bodø Kulturhus Bodø NO13/09/2011 Nasjonale Opera Bergen NO13/09/2011 Nasjonale Opera Bergen NO14/09/2011 Nasjonale Opera Bergen NO14/09/2011 Nasjonale Opera Bergen NO15/09/2011 Sandnes Kulturhus Sandnes NO17/09/2011 Brygga Kultursal Halden NO

Speellijst Een nieuw Requiem.

135

2009

Manuscript Een nieuw Requiem op een broodzak van Jeroen Brouwers.

136 White light festival, Lincoln Center, New York.

137

2010

Bozar, Brussel

Het voorrecht het mooiste te creëren dat er is in een omgeving om te koesteren.Van bepaalde initiatieven weet je nu eenmaal dat ze zullen slagen. Toen een groep vrienden, schitterende jonge musici, ‘het blazersensemble’ een plaats wilde geven in het Belgische muzieklandschap twijfelde niemand aan succes. 25 jaar later − waarvan zo’n 10 jaar met deze schrijver − stond het ensemble op podia in zowat alle Europese landen, en New York!Zijn plaats wordt gewaardeerd, erkend, internationaal bejubeld, zijn toekomst is verzekerd, een glimlach veilig in haar huis.Dank voor het voorrecht, dank voor de glimlach.

Luk Nielandthoboïst I Solisti del Vento

Op de ‘Top of the Rock’ van het Rockefeller Center: Nele Delafonteyne, Francis Pollet, Luc Bergé en Luk Nielandt

Lincoln Center, Alice Tully Hall New York.

Das Licht [+Collegium Vocale Gent]

138

139

2010

Lincoln Center, Alice Tully Hall, New York.

140

141

2010

Suite Française voor 2 hb, 2 fg, 2 trp, 3 trb, clavecimbel, en klein slagwerk van Francis Poulenc, Handelsbeurs Gent. v.l.n.r. Korneel Alsteens, Luk Nielandt, Francis Pollet, Bert Helsen en Guy Penson.

Commedia della guerra, bedrieglijke façaden

142

143

2011Vierde Internationale Masterclass in de Stedelijke

Academie voor Muziek, Woord en Dans –Lier

65 studenten uit België, Nederland, Spanje, Italië, Roemenië, Japan, Zwitserland, Argentinië, Noorwegen en Denemarken.

144

Robin Engelen dirigeert Serenade nr. 2 opus 16 in A van Johannes Brahms en Kindertotenlieder van Gustav Mahler in een arrangement van Geert van Keulen.

Mezzosopraan Tania Kross

Pathos

“De combinatie van de twee werken op het programma is erg boeiend. Er zit een mooi contrast in verweven, ook qua sfeer. Je kan dit het best vergelijken met een Janushoofd, een contrast tussen licht en donker, waarbij Brahms eerder voor licht staat en Mahler voor de donkere kant.”Robin Engelen

145

Familievoorstelling naar Il Barbiere di Siviglia van Gioacchino Rossini (arr. V. Gambaro)Anna wil weten hoe dat nu precies gaat: muziek bedenken met alles erop en eraan. Ze gaat op zoek en komt terecht in een geheimzinni-ge ruimte, waar ze plotseling oog in oog komt te staan met een echte Maestro van heel lang geleden. Ze sluit vriendschap met de oude man, en samen bedenken ze een muziekverhaal vol liefde, spanning en sensatie. Een overrompelende mix van instrumentale muziek, gesproken woord, zang en poppenspel. De voorstelling tart theaterwetten en vast-geroeste conventies met voeten tredend. Twee verhaallijnen worden los van elkaar opgezet, komen elkaar in de voorstelling tegen en raken speels verstrengeld.

2011Rossini’s geheime recept

146

147

2011

148

4/11/2011 CC De Kollebloem Puurs BE23/11/2011 CC De Steiger Menen BE23/11/2011 CC De Steiger Menen BE26/11/2011 Theater Hof 88 Almelo NL18/12/2011 Vlaamse Opera Gent BE18/12/2011 Vlaamse Opera Gent BE19/12/2011 Vlaamse Opera Gent BE19/12/2011 Vlaamse Opera Gent BE26/12/2011 Schouwburg Rotterdam NL 26/12/2011 Schouwburg Rotterdam NL 4/01/2012 Vlaamse Opera Antwerpen BE13/04/2012 Heerenveen Posthuis Theater NL28/042013 Stadsschouwburg Mechelen BE22/082013 Jezuïetenkerk Lier BE12/01/2014  CC De Ploter Ternat BE8/02/2014  CC Het Bolwerk Vilvoorde BE

Speellijst Rossini's geheime recept.

1996

149

Productiebeeld Rossini’s geheime recept.

2011

150

Blazers in de achttiende eeuw: van militaire gebruiksmuziek tot adellijke verstrooiingsmuziek.In de concertenreeks hoort u een Weens staaltje van dit boeiende repertoire. De Boheemse aristocratische kringen hoorden graag muziek over hun landgoederen schallen en engageerden voor hun feldmusik niemand anders dan Mozart. Dat Beethoven ‘tafelmuziek’ schreef, is een goed bewaard geheim. Echter, zijn keuze voor klarinetten, fagotten en hoorns gaf de maaltijden van keurvorst Maximiliaan Franz ongetwijfeld eerder een pittig dan een rustgevend accent. Donizetti zorgt tot slot voor een streepje opera buffa en ook hier hoort u I Solisti op zijn best: zonder woorden verklanken we de levendigheid én humor eigen aan dit genre. [programmaboekje Festival van Vlaanderen Vlaams-Brabant]

Joseph HaydnDuo in F voor twee hobo’s, nr. 1

Wolfgang Amadeus Mozart Allegro uit Duetto voor twee hoorns (KV 187)

Wolfgang Amadeus Mozart Andante uit Sonate in Bes KV 292 voor twee fagotten

Joseph HaydnEerste Divertimento in F Hoboken II, nr. 15

Ludwig van Beethoven Sextet in Eb major, opus 17

Gaetano DonizettiSonate voor twee klarinetten

Joseph Haydn Octet in F

Feld und Harmonie Musik

Feld und Harmonie Musik in Scherpenheuvel, Munkzwalm, Moregem, De Pinte, Wetteren, Zaventem, Sint-Genesius-Rode.

151

2012

Een gemoedelijke, intieme sfeer. Vier enthousiaste musici en reci-tante Chantal De Waele (presenta-tor Klara). Vanuit een gemakkelijke fauteuil kruipt zij in de huid van de enige vrouw in het gezelschap Le Groupe des Six: Germaine Tailleferre. Germaine Tailleferre vertelt anekdotes uit de tijd van toen Le Groupe des Six nog Le Groupe des Six was.

v.l.n.r. Francis Poulenc, Germaine Tailleferre, Louis Durey, Jean Cocteau, Darius Milhaud, Arthur Honegger. George Auric, aanwezig door de illustratie aan de muur.

“Muziek zonder verheven doelstellingen. Gewoon muziek om het plezier van de muziek zelf.” Het motto van Le Groupe des Six

L’art pour l’art. Geknipt voor in de huiskamer.

152

I wish for wonderful I Solisti del Vento to continue being as they are and hope to be able to enjoy many projects together in the future.Thank you for the pleasure to have played with you and Philippe Herreweghe Kurt Weill’s violin concerto.All the best!

Patricia Kopatchinskajaviolinist

153

2012

Op tournee met Philippe Herreweghe en stervioliste Patricia Kopatchinskaja. Na Napels, Antwerpen, Brugge, Brussel, ook Muziekgebouw aan ‘t IJ in Amsterdam.

Konzert für Violine und Blasorchester opus 12 – Kurt Weill

154 Joost van der Elst, Katlijn Sergeant, Andrei Kavalinski, Karel Schoofs.

155

2012Free your ears World Music Days 2012 Hedendaagse blaasmuziek. Live-opname voor Klara in het Concertgebouw Brugge,dirigent Etienne Siebens.

Frederik Neyrinck (1985)Gestalt IIgor Stravinsky (1882-1971) Chant sans nomFrederik Neyrinck 1. Echo der GestaltIgor StravinskyOctetWim Henderickx (1962) HommageVolker David Kirchner (1942)Der blaue HarlekinIgor StravinskyThree PiecesMartijn Padding (1956)Three Summer PiecesFrederik Neyrinck Gestalt V (wereldpremière)

Igor Stravinsky had duidelijk een speciale voorkeur voor het rijke klankkleurenpalet van de familie van de blazers. Blaasinstrumenten spelen immers vaak een centrale rol in zijn ensemble- en orkestwerken. In sommige van deze werken zijn er zelfs geen strijkers meer te bespeuren. Stravinsky en I Solisti del Vento vormen met andere woorden een perfecte match. [World Music Days 2012]

World Music Days

156

Live-opname van Three Summer Pieces van de Nederlandse componist Martijn Padding, o.l.v. Etienne Siebens, Artist in Residence 2011 −2014, Concertgebouw Brugge.

157

2012

Live-opname van Three Summer Pieces van de Nederlandse componist Martijn Padding, o.l.v. Etienne Siebens, Artist in Residence 2011 −2014, Concertgebouw Brugge.

158

In 1990 leerde ik Francis Pollet kennen in Antwerpen. Zes jaar later zou Francis een nieuw concerto voor fagot, strijkkwintet en percussie opnemen van de Belgische componist Tars Lootens. Deze opname gebeurde in Galaxy Studios in Mol. Kort daarna vroeg Francis mij om deel uit te maken van zijn blazersensemble als slagwerksolist. Ik bevestigde en was meteen vast lid bij twee ensembles die beide een belangrijke rol speelden in het muzieklandschap: het Prometheus ensemble en I Solisti del Vento. Het Prometheus ensemble is ondertussen ontbonden maar het toeval wil dat de artistiek leider van dit ensemble, Etienne Siebens, nu Artist in Residence is bij I Solisti del Vento.De volgende productie voor I Solisti del Vento waaraan ik mocht meewerken was al meteen een uitdaging: de cd-opname van de Reinaert de Vos-suite (Jan Van Landeghem). Deze opname gebeurde in september 1999. En de concerten volgden uiteraard. Carlo Willems aan het werk tijdens Three Summer Pieces van Martijn Padding.

159

2012

Enkele hoogtepunten:februari 2008: I Solisti del Vento en het Vlaams Radio Koor, Berliner Requiem van Kurt Weill.Meest eenvoudige productie ooit, voor slagwerk althans. Mocht het ensemble mij 5 euro per noot betaald hebben, mijn gage zou ontzettend laag geweest zijn.november 2008: I Solisti del Vento, Der f liegende Holländer (Richard Wagner/arr. Daniel Capelletti).Mijn eerste ervaring als matroos!mei 2009: concerttournee met I Solisti del Vento in Nederland, Olek schoot een beer (verhaal: Bart Moeyaert, muziek: Wim Henderickx).Dank aan de collega’s om het slagwerkmateriaal te helpen inladen!oktober - november 2010: concerten in New York (Lincoln Center), Parijs, Brussel, Brugge, Antwerpen met I Solisti del Vento en Collegium Vocale o.l.v. Philippe Herreweghe.Dank aan de dirigent voor het schenken van zijn bloemen aan de paukenist!! januari 2012: première van De Markies van Carabas (tekst: Herman Mariën naar Charles Perrault, muziek: Robert Groslot) in de Roma in Antwerpen.

Een marimba-partij om ‘s nachts van wakker te liggen!februari - maart 2012: concerten in Napels, Antwerpen, Brussel, Amsterdam, Brugge met I Solisti del Vento en Collegium Vocale o.l.v. Philippe Herreweghe.Muzikale kippenvelmomenten met een stersoliste als Patricia Kopatchinskaja!november 2012: concert World Music Days met I Solisti del Vento, Three Summer Pieces van de Nederlandse componist Martijn Padding. Wat een instrumentarium. Potten en pannen, ik voelde mij als Jeroen Meus.mei 2013: prachtige voorstellingen Songs of War in Rotterdam en Gent met I Solisti del Vento, B’Rock en Muziektheater Transparant.Vrouwen aan de macht!

Bedankt aan het hele I Solisti del Vento-team voor deze prachtige ervaringen!

Carlo Willemspercussionist

Wat ik verwacht van I Solisti de volgende kwarteeuw? Heel ‘simpel’: een aanhoudend feest van bezielde blazersmuziek. Een programmering die uitblinkt in creativiteit, en die erin slaagt om artistieke verdieping te koppelen aan publieksgerichtheid.

Gemakkelijk gezegd, maar een hele uitdaging om dat de volgende jaren steeds opnieuw waar te maken. Ik wens jullie daar alvast heel veel succes mee!!!

Hartelijke groet,

Koen Vandyckvandyck arts management

160

Muziektheater voor 6+ met tekst van Herman Mariën, naar het sprookje van Charles Perrault De gelaarsde kat, muziek van Robert Groslot, en verteller Warre Borgmans.

7/01/2012 De Roma Borgerhout8/01/2012 De Roma Borgerhout22/01/2012 CC De Ploter Ternat5/02/2012 CC Schaliken Herentals9/03/2012 Schouwburg Rex Mol11/03/2012 CC Stroming Berlare18/03/2012 CC De Werf Aalst24/03/2012 Stadschouwburg Leuven25/03/2012 CC Het Gasthuis Aarschot14/04/2012 CC 't Aambeeld Aartselaar15/04/2012 CC De Velinx Tongeren21/04/2012 GC Papeblok Tervuren22/04/2012 CC De Adelberg Lommel25/04/2012 Academiezaal Sint-Truiden6/05/2012 CC De Westrand Dilbeek13/05/2012 CD Podium Deurne26/05/2012 CC De Borre Bierbeek28/05/2012 CC Luchtbal Antwerpen Speellijst De Markies van Carabas.

161

2012

Cari Solisti del VentoJullie hebben de voorbije 25 jaar schitterend werk geleverd en ik ben vereerd dat ik een aantal zaken van nabij heb mogen meemaken. Daarbij denk ik in de eerste plaats aan Olek schoot een beer, waar jullie de muziek van Wim Henderickx en de tekst van Bart Moeyaert een nieuwe dimensie hebben gegeven. En aan De Markies van Carabas, die jullie met de compositie van Robert Groslot en de vertolking van Warre Borgmans meetroonden in de armen van zijn gelaarsde kat en van zijn geliefde prinses. Maar ook de vele andere projecten die ik kon bijwonen getuigden van een grote werkkracht, van een zeldzaam gevoel voor flexibiliteit, van groot professionalisme, van een bijzonder gevoel voor stijl, van een liefde voor de muziek die jullie deelden met jullie publiek.Op jullie vraag wat ik verwacht van I Solisti del Vento de komende 25 jaar kan ik alleen maar zeggen: speel ons verder in de wolken en verander bij gelegenheid jullie naam in I Solisti delle Nuvole.

Herman Mariënvoormalig departementshoofd Koninklijk Conservatorium Antwerpen, voormalige secretaris-generaal van Jeugd en Muziek VlaanderenVerteller Warre Borgmans,

productiebeeld.

Ik vind dat I Solisti in de nabije toekomst enkele soundtracks zou moeten verzorgen voor Belgische films waarbij er wel een mooie glimprol moet weggelegd zijn voor Francis Pollet. Zonder die hartverscheurende soundtrack zou de film uiteraard niet bestaan. Het zou natuurlijk altijd leuk zijn, mocht ikzelf ook een rolletje in de film mogen spelen. Alle gekheid op een stokje, ik hoop dat I Solisti nog ongekende hoogtes mag bereiken dankzij zijn groot vakmanschap, eigenzinnigheid en originaliteit.

Warre Borgmanstoneelspeler

7/01/2012 De Roma Borgerhout8/01/2012 De Roma Borgerhout22/01/2012 CC De Ploter Ternat5/02/2012 CC Schaliken Herentals9/03/2012 Schouwburg Rex Mol11/03/2012 CC Stroming Berlare18/03/2012 CC De Werf Aalst24/03/2012 Stadschouwburg Leuven25/03/2012 CC Het Gasthuis Aarschot14/04/2012 CC 't Aambeeld Aartselaar15/04/2012 CC De Velinx Tongeren21/04/2012 GC Papeblok Tervuren22/04/2012 CC De Adelberg Lommel25/04/2012 Academiezaal Sint-Truiden6/05/2012 CC De Westrand Dilbeek13/05/2012 CD Podium Deurne26/05/2012 CC De Borre Bierbeek28/05/2012 CC Luchtbal Antwerpen Speellijst De Markies van Carabas.

De Markies van Carabas

162

163

20112012

De Markies van Carabas tijdens de première in de Roma, Borgerhout.

164

Songs of War, De Bijloke Gent.

165

2013Songs of War [+Muziektheater Transparant][+B'Rock]

“Een hartverscheurende trompetsolo klinkt als een verre echo uit het eerste deel. In Songs of War hoor je muziek die doet huiveren, die troost en ondergraaft. Maar onverschillig laten doet ze niet.” De Standaard, 4/06/2013

Productiebeeld.

Songs of War is een project waarbij drie bijzondere partituren de aanleiding vormen voor een reflectie over oorlog. Monteverdi’s beroemde madrigaal, Il combattimento di Tancredi e Clorinda, waarin de kruisvaarder Tancredi zonder het te beseffen zijn als krijger geklede geliefde Clorinda doodt, vormt een aanklacht tegen de absurditeit van geweld en extremisme. Ook Heiner Goebbels schreef met zijn Songs of Wars I’ve Seen een muzikale aanklacht. Deze meditatie over de effecten van de oorlog op vrouwen is gebaseerd op uittreksels uit Gertrude Steins memoires. Bij zijn regie betrekt Wouter Van Looy als dramaturg levende getuige van vele oorlogen, radioreporter Jef Lambrecht, en cameraman Daniel Demoustier. Het concert als ritueel wordt daarbij slechts een deel van een multimediaal parcours, waarbij het publiek wordt betrokken bij een reflectie over oorlog. De foyers van de concertzaal worden gevuld met getuigenissen en beelden uit het archief van Daniel Demoustier, en portretten van vrouwen die hier zijn neergestreken op de vlucht voor de verschrikkingen.

166

Website Transparant | internationaal productiehuis voor muziektheater.

167

2013concept en regie Wouter Van Looy

muziek Claudio Monteverdi Il combattimento di Tancredi e Clorinda Luciano Berio Sequenza 3 voor vrouwenstemHeiner Goebbels Songs of Wars I’ve Seen

muzikale leiding Marit Strindlund

zang Dietrich Henschel Claron McFadden Reinoud Van Mechelen

muzikale uitvoering B’Rock & I Solisti del Vento

dramaturgie Jef Lambrecht

beeld Daniel Demoustier

Herneming in 2013-2014 in Concertgebouw Brugge, deSingel, Antwerpen en Hannover (D).

168

169

Songs of War, De Bijloke Gent.

2013

170

1 9 - 2 5 A U G U S T U S 2 0 1 3 - L I E R - B E L G I Ë

INTERNATIONALE MASTERCLASS

I-SOLISTI-MASTERCLASS-2013-DEF.indd 1 21/01/13 12:20

M A S T E R C L A S S

Het gerenommeerde blazersensemble I Solisti del Vento organiseert deze zomer opnieuw een masterclass in België.Een week lang worden studenten van over de hele wereld intensief en individueel begeleid tijdens masterclasses, workshops en concerten. Schrijf je in op www.isolistidelvento.be

Het ensemble viert gedurende die week haar 25ste verjaardag. Je mag een tiental concerten met verschillende creaties verwachten, gebracht door topmusici.

I Solisti del Vento, het belangrijkste blazersensemble van België, brengt het grote blazers-repertoire van Mozart tot vandaag op de internationale podia; keer op keer met animo en een gezonde drang naar avontuur. Inspirerende artiesten… dat uit zich op het podium, in workshops en masterclasses.

M A S T E R C L A S S - 1 9 T O T 2 5 A U G U S T U S 2 0 1 3 - L I E R - B E L G I E

V A N 1 9 T O T 2 5 A U G U S T U S 2 0 1 3W W W . D E N Y S . C O M

T +32 (0)3 777 27 27F +32 (0)3 778 07 07E advocatenkantoor.truyens@advocaat.beW www.truyensadvocaten.be

Vijfstraten 579100 Sint-Niklaas

Stedelijke Academie voor muziek, woord en dans - Lier

Bloemen Gwenny VerelstMij ls t raat 44 - 2570 Duffe l

M A S T E R C L A S S

Het gerenommeerde blazersensemble I Solisti del Vento organiseert deze zomer opnieuw een masterclass in België.Een week lang worden studenten van over de hele wereld intensief en individueel begeleid tijdens masterclasses, workshops en concerten. Schrijf je in op www.isolistidelvento.be

Het ensemble viert gedurende die week haar 25ste verjaardag. Je mag een tiental concerten met verschillende creaties verwachten, gebracht door topmusici.

I Solisti del Vento, het belangrijkste blazersensemble van België, brengt het grote blazers-repertoire van Mozart tot vandaag op de internationale podia; keer op keer met animo en een gezonde drang naar avontuur. Inspirerende artiesten… dat uit zich op het podium, in workshops en masterclasses.

M A S T E R C L A S S - 1 9 T O T 2 5 A U G U S T U S 2 0 1 3 - L I E R - B E L G I E

V A N 1 9 T O T 2 5 A U G U S T U S 2 0 1 3W W W . D E N Y S . C O M

T +32 (0)3 777 27 27F +32 (0)3 778 07 07E advocatenkantoor.truyens@advocaat.beW www.truyensadvocaten.be

Vijfstraten 579100 Sint-Niklaas

Stedelijke Academie voor muziek, woord en dans - Lier

Bloemen Gwenny VerelstMij ls t raat 44 - 2570 Duffe l

171

2013

• INDIVIDUELE LESSEN EN INTENSIEVE WORKSHOPS

Frank Hendrickx (fluit): docent Koninklijk Conservatorium Brussel

Karel Schoofs (hobo): hobo-solo Rotterdams Philharmonisch Orkest (NL)

Luk Nielandt (hobo): hobo-solo Symfonieorkest De Munt (Brussel), docent Koninklijk Conservatorium Antwerpen

Benjamin Dieltjens (klarinet): klarinet-solo deFilharmonie, docent Koninklijk Conservatorium Brussel en specialisatie historische instrumenten

Carlos Bruneel (fluit): fluit-solo Symfonieorkest De Munt (Brussel), docent Koninklijk Conservatorium Brussel

Nele Delafonteyne (klarinet): klarinet-solo deFilharmonie, leraar DKO

Korneel Alsteens (hobo):hobo-solo Symfonieorkest Vlaanderen, leraar DKO en Kunsthumaniora’s Brussel en Antwerpen

Vlad Weverbergh (klarinet): freelance solist, extra muzikant Mahler Chamber Orchestra, specialisatie: cross-over, Klezmer en improvisatie

CURSUSPROGRAMMA

M A S T E R C L A S S - 1 9 T O T 2 5 A U G U S T U S 2 0 1 3 - L I E R - B E L G I E

Francis Pollet (fagot):artistiek directeur I Solisti del Vento, docent Koninklijk Conservatorium Antwerpen

Alain Cremers (fagot):fagot-solo Opéra Royal de Wallonie, docent Institut Supérieur de Musique et de Pédagogie Namur

I-SOLISTI-MASTERCLASS-2013-DEF.indd 4 21/01/13 12:21

Luc Bergé (hoorn): docent Koninklijk Conservatorium Brussel

Joost van der Elst (hoorn): hoorn-solo Bochumer Symphoniker (D)

Bram Fournier (trombone): trombone-solo Sinfonieorchester Aachen, trombone Symfonieorkest Vlaanderen

Justus Grimm (cello): cello-solo Symfonieorkest De Munt (Brussel), docent Koninklijk Conservatorium Antwerpen

Jan Buysschaert (contrabas):aanvoerder contrabas Brussels Philharmonisch/Het Vlaams Radio-orkest, docent Luca School of Arts (campus Lemmensinstituut)

Alain Cremers (fagot):fagot-solo Opéra Royal de Wallonie, docent Institut Supérieur de Musique et de Pédagogie Namur

Jan Smets (trombone):trombone-solo Symfonieorkest De Munt (Brussel), docent Koninklijk Conservatorium Antwerpen

M A S T E R C L A S S - 1 9 T O T 2 5 A U G U S T U S 2 0 1 3 - L I E R - B E L G I E

I-SOLISTI-MASTERCLASS-2013-DEF.indd 5 21/01/13 12:21

Vijfde Internationale Masterclass in de Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans – Lier

172

AuditioneringNele Delafonteyne en Karel Schoofs geven een specifieke, intensieve voorbereiding voor het auditioneren bij symfoni-sche orkesten.

• WORKSHOPS

Tai chi, het perfecte evenwicht Tai chi versterkt de fysieke en mentale weerbaarheid en heeft een heilzame werking op het geheugen en de concentratie.De aaneenschakeling van bewegingen uit het hoofd leren is een prima oefening voor het geheugen. Op elk moment is een opperste concentratie vereist. Deze workshop wordt gegeven door Jan Smets.

Kinesitherapie In individuele sessies leert Anne Schütt de musicus de fysieke aspecten tijdens het bespelen van het instrument te herkennen, te voelen en bij te sturen. De kinesiste gaat in op vragen en noden van de student met zijn instrument.Anne Schütt is als kinesiste verbonden aan La Chapelle Musicale Reine Elisabeth, het Koninklijk Conservatorium Antwerpen/deSingel en de groepspraktijk De Markgraaf.

Omgaan met faalangstStefaan Van den Putte studeerde piano aan het Koninklijk Conservatorium Antwerpen en behaalde een bachelor in de Toegepaste Psychologie. Hij was enkele jaren actief als muziektherapeut, waarna hij zich ontpopte tot mental coach voor muziekstudenten.

Concertproject ‘25 jaar I Solisti del vento’Via een voorselectie kan een beperkt aantal studenten deelnemen aan het repetitieproces én het concert met musici van I Solisti del Vento olv Etienne Siebens op zaterdagavond 24.08.2013.Programma: Schilderijententoonstelling - M. Mussorgsky

M A S T E R C L A S S - 1 9 T O T 2 5 A U G U S T U S 2 0 1 3 - L I E R - B E L G I E

I-SOLISTI-MASTERCLASS-2013-DEF.indd 6 21/01/13 12:21

Laat komende jaren de verwondering in de muziek verder gaan en blijf dit wonderbaarlijke geschenk doorgeven aan alle luisteraars.Dank aan I Solisti voor zoveel prachtige momenten!

Etienne Siebensdirigent

173

2013

Summer Festival I Solisti del Vento 2013 Dat het programma van het Summer Festival 2013 uitgebreid is opgenomen in dit boek over 25 jaar I Solisti del Vento heeft zo zijn redenen. Het pro-gramma spiegelt namelijk alles waar I Solisti del Vento voor staat. Achter elke componist, achter elk werk, ja, zelfs achter de uitvoerders ligt een verband met de jarenlange werking van I Solisti. Wie het programma analyseert, stuit zó op de artistieke pijlers van het ensemble. I Solisti brengt het ruime blazersrepertoire van Mozart tot vandaag: 250 jaar blazers|r|evolutie. Logisch dus dat Mozart en Dvořák naast heden-daagse componisten geprogrammeerd staan. De ontmoeting met kunstenaars uit theater, opera en beeldende kunst zorgt voor een inspi-rerende, artistieke spanning. Producties als De Markies van Carabas, Don G., De vliegende Hollander, Een nieuw Requiem, Rossini’s geheime recept, … zijn daar een bewijs van. Jaarlijks geeft I Solisti een compositieopdracht aan een Vlaams componist. Op het Summer Festival staan creaties geprogrammeerd van Robert Groslot, Wim Henderickx en Frederik Neyrinck. Met het Concerto for Piano and Wind Instruments van Robert Groslot is duidelijk dat I Solisti de tradi-tionele achtkoppige bezetting al lang ontgroeid is. Ook van Wim Henderickx staat nieuw werk op het programma. Deze componist draait al 25 jaar met het ensemble mee en schreef in het begin Ronddolen voor fagot solo, opgedragen aan Francis Pollet, bezieler van het eerste uur.

Maar ook een jonge componist als Frederik Neyrinck verdient zijn plaats in het programma. I Solisti wil immers de nieuwe generatie jonge artiesten alle kansen geven en een parcours op lange termijn voor hen uitstippelen. Dat brengt ons bij de vele projecten waarbij I Solisti jongeren betrekt: creatieopdrachten, masterclasses, men-torschap van studenten aan de Vlaamse conser-vatoria en uiteraard het concertproject tijdens het Summer Festival. Geselecteerde studenten van de International Master Class krijgen de kans om te repeteren en concerteren met I Solisti o.l.v. Etienne Siebens. Met het slotconcert op zondag 25 augustus sluit I Solisti del Vento niet alleen het Summer Festival 2013 af, maar ook ‘25 jaar blazersensemble’. De volgende ochtend capteert het ensemble het Resonating Light van de zomerzon. Warmtebron. Lichtbron. Inspiratiebron voor de komende 25 jaar.

Summer Festival

174

maandag 19 augustus, 12.15u middagconcertW. Henderickx, F. Neyrinck, R. Groslot, W. A. Mozart I Solisti del Vento (ob, cl, bn, hn) met Jan Michiels (piano)

dinsdag 20 augustus, 12.15u middagconcertD. Milhaud, W. Henderickx, P. Hindemith, J. Ibert Mentorkwintet I Solisti del Vento (fl, ob, cl, bn, hn)

woensdag 21 augustus, 12.15u middagconcertJ. N. Hummel, C. M. von Weber  I Solisti del Vento (fl, pf, vc)

donderdag 22 augustus, 12.15u middagconcertA. von Zemlinsky, E. Schulhoff, E. Szervánszky, W. LutoslawskiI Solisti del Vento (fl, ob, cl, bn, hn) en recitant Werner Trio

donderdag 22 augustus, 20.00u avondconcertMuziektheater ‘Rossini’s geheime recept’ naar Il Barbiere di Siviglia - G. Rossini (familievoorstelling 6+)I Solisti del Vento (fl, 2 cl, bn, 2 hn, db) met acteurs Ann De Prest en Luk De Bruyker

vrijdag 23 augustus, 12.15u middagconcertW. A. Mozart, C. GounodStudenten Masterclass & I Solisti del Vento (fl, 2 ob, 2 cl, 2 bn, 2 hn, db)

vrijdag 23 augustus, 20.30u studentenconcertuitreiking Ottoboni Awards t.w.v. € 500, € 300 en € 200

175

zaterdag 24 augustus, 12.15u recital Laureates of the International Master Class 

zaterdag 24 augustus, 20.30u avondconcertR. Groslot - Concerto for Piano and Wind Instruments (wereldcreatie)M. Mussorgsky/arr. G. van Keulen - Schilderijententoonstellingmet Jan Michiels (piano), I Solisti del Vento en studenten masterclass o.l.v. Etienne Siebens(3 fl (2 picc, altfl), 4 ob (eh, bar ob), 5 cl (Es-cl, bstcl, bcl, dbcl), 2 bn, cbn, 4 hn, 3 tpt, 2 tbn, btbn, tba, 2 perc, hp, db)

zondag 25 augustus, 20.00u slotconcert 25 jaar I Solisti del VentoA. Dvořák - Serenade opus 44W. Henderickx - Resonating Light (wereldcreatie)W. A. Mozart/arr. C. Köhler - Requiem in d minor KV 626met illustraties Een nieuw Requiem - Roger RaveelI Solisti del Vento (fl, 2 ob, 2 cl, 2 bsthn, 2 bn, cbn, 4 hn, tpt, tbn, perc, vc, db)

2013Programma 19–25 augustus 2013

25 jaar I Solisti del Vento

176

Serenade in B flat major ‘Gran Partita’ KV 361 (370a)

Requiem in d minor KV 626 (arr. C. Köhler)

WOLFGANG AMADEUS MOZARTI Solisti del Vento

I S

OL

IST

I R

EC

OR

DS

ISOLISTI-CD-MOZART-BOOKLET-16-DEF3.indd 1 17/07/13 22:09

© R

ikke

s Vo

s

Wolfgang Amadeus Mozart (1756 -1791)

Serenade in B flat major ‘Gran Partita’ KV 361 (370a) 47:52

Largo - Molto allegro 09:20

Menuetto 09:01

Adagio 05:01

Menuetto 04:37

Romance 06:55

Tema con Variazioni 09:21

Finale 03:18

Requiem in d minor KV 626 (arr. C. Köhler) 20:55

Introitus 03:55

Kyrie 03:25

Dies Irae 01:54

Confutatis 02:51

Lacrimosa 02:21

Hostias 02:37

Quam Olim 03:29

Recording W. A. Mozart, Requiem in d minor KV 626 (arr. C. Köhler)Antwerp, deSingel, Blue Hall, 1 - 2 July 2009conducted by Erik Van Nevel

ISOLISTI-CD-MOZART-BOOKLET-16-DEF3.indd 2-3 17/07/13 22:09

In het feestjaar 2013 brengt I Solisti del Vento 3 nieuwe cd’s uit onder zijn eigen platenlabel I Solisti Records.De 4 componisten komen allen aan bod in het Summer Festival I Solisti del Vento.

177177

2013

Wim Henderickx & Frederik NeyrinckWorks for Wind Instruments 79:53

Wim Henderickx (°1962) Resonating Light Resonating Light 8:55 Cadenza 2:44 Drone 5:13

Frederik Neyrinck (°1985) Gestalt V 7:19

Wim Henderickx Droombeelden for piano, oboe and bassoon Lento - Furioso - Lento 7:04 Misterioso 5:00 Quasi rubato 3:16 Allegro marcato - Lento 4:09

Frederik Neyrinck Schubert Echo VI from ‘Der Wanderer’ 2:25 for clarinet solo

Wim Henderickx Ronddolen for bassoon solo Lontano 2:27 Agitato 1:20 Cantilene 2:26

Frederik Neyrinck Gestalt I 10:04

Frederik Neyrinck 1. Echo der Gestalt I 3:56

Wim Henderickx Mysterium Creation 4:21 Earth 3:56 Eternity 5:15

F. Neyrinck, Gestalt I - live recordingBruges, Concertgebouw, 2 November 2012 conducted by Etienne Siebens

@ E

ls D

e N

il

ISOLISTI-CD-HEN&NEY-BOOKLET-16-DEF3.indd 2-3 17/07/13 22:22

WIM HENDERICKX - FREDERIK NEYRINCK

I S

OL

IST

I R

EC

OR

DS

Works for Wind Instruments

I Solisti del Vento

ISOLISTI-CD-HEN&NEY-BOOKLET-16-DEF3.indd 1 17/07/13 22:22

25 jaar I Solisti del Vento!Moeilijk te vatten als 27-jarige.

En toch, ze hebben reeds meermaals mijn pad gekruist:als jongeling zie ik nog de feestdis van Don G. voor mij in Menen;ik herinner me ook nog recenter een beklijvende Olek in Amuz;en vers in het geheugen liggen de masterclass/festival in Lier en het concert in Concertgebouw Brugge.

Tijdens onze samenwerking werd het succesrecept van dit schitterende ensemble me gauw duidelijk:een enorme gedrevenheid en talent bij iedere betrokkene;gekoppeld aan een warme sfeer en professionalisme.

Als de grootste pleitbezorgers van de blaasmuziek in al hun facetten binnen Vlaanderen kan ik I Solisti del Vento dan ook enkel het beste toewensen in hun komende kwarteeuw(en)!

Frederik Neyrinckcomponist

I Solisti Records

178

Live-opname wereldcreatie Gestalt V van Frederik Neyrinck in het Concertgebouw Brugge o.l.v. Etienne Siebens.

179179

2013

Cd-opname Resonating Light van Wim Henderickx in de Blauwe Zaal, deSingel, Antwerpen, o.l.v. de componist zelf.

180

De Markies van Carabas naar Perraults sprookje ‘De gelaarsde kat’Muziek Robert GroslotTekst Herman MariënIllustraties Gerda Dendooven

I Solisti del Ventoo.l.v. Francis PolletVerteller Warre Borgmans

ⓟ & © 2013 I Solisti Records isr06368SABAM authorized

Made in Belgium EU — Alle rechten van de fonografische producent en van de eigenaar van het opgenomen werk voorbehouden. Behoudens toelating zijn de verveelvoudiging, de verhuring, het uitlenen en het gebruik voor openbare uitvoering en radio-uitzending verboden.”

Markies_cd.indd 1 10-07-2013 11:23:32

naar Perraults sprookje ‘De gelaarsde kat’Muziek Robert GroslotTekst Herman Mariën Illustraties Gerda DendoovenVerteller Warre Borgmans

I Solisti del Ventoo.l.v. Francis Pollet

MarkiesDe CarabasvanI S O L I S T I D E L V E N T O

I S

OL

IST

I R

EC

OR

DS

Markies_booklet_new.indd 1 16-07-2013 18:16:21

181181

2013

De kat paste het mooie kostuum, trok de prachtige nieuwe laarzen aan over de hoge kousen, hing de zak met het touw over de schouder en trok naar de rand van het bos, waar konijnen huisden.

13

Markies_booklet_new.indd 13 16-07-2013 18:16:31

“Na de compositie van een vioolconcertovoelde ik de behoefte om iets luchtig ophet getouw te zetten. Enkele vriendensuggereerden me een sprookje voor breedpubliek te schrijven, voor verteller enklein ensemble. Ik dacht onmiddellijk aan De gelaarsde kat, allicht mijn lievelingssprookjeuit mijn kindertijd. Het kostte mij weinigmoeite om Herman Mariën te overtuigendit oude verhaal van Charles Perraultte herschrijven. De muziek ontstond heelspontaan – op korte tijd – met mijn tweepoezen steeds in de buurt. Het is een vrolijkgeheel geworden vol charme en humor,met zelfs een knipoog naar Beethovenen Wagner...”Robert Groslot

Er zijn verhalen die helemaal waar zijn maar die niemand gelooft.Er zijn verhalen die iedereen gelooft maar die helemaal niet waar zijn.Dit is een verhaal dat helemaal waar is en dat iedereen gelooft.Want als het niet waar is, zou het wel waar kúnnen zijn. En dat is een hele waarheid.

182

Agsteribbe Frank, 2 Interludes voor altfl, bfl, bn, mar Beelaerts Paul, Fado für Fernando voor 2 fl, vib, nar Biesemans Janpieter, Akebono voor altfl, bfl, mar Bizet Georges/arr. Stryckers Piet, Suite uit Carmen voor picc, ob, cl, bn, hn,

vc, dbBrzóska Szymon, Inter umbram et lumen voor 2 clCapelletti Daniel, Images Rétiniennes voor 2 fl, 2 ob, 2 cl, 2 bn, 2 hn, 2 vn,

va, vc, dbCelis Frits, Fantasia opus 45 voor fl, cl, bn, hnCelis Frits, Introduzione & Scherzo opus 30 voor 2 fl, 2 ob, 2 cl, 2 bn, 2 hnCelis Frits, Odissea, III voor 2 fl (altfl, bfl), mar (vib, gl) Coppens Matthias, Episoden II voor hn Craens Alain, Three Summer Pieces voor 2 fl (picc), ob, eh, cl, bcl, 2 bn

(cbn), 2 hn Debruyne Frank, Nuts voor 2 fl, 2 ob, 2 cl, sax, 2 bn, 2 hn, tpt, tbn, vib, db,

pf, percDe Jonghe Marcel, A Nyajak Orzoje voor 2 fl (picc, altfl), marDeneire Hanne, Pyxis voor ob, cl, bn, hn, pfDesimpelaere Koen, Nowonder, Landscape for an Actor voor bn

solo De Smet Raoul, Houtsneden, Hommage aan F. Masereel voor 2 fl (1 picc), 2 ob, 2 cl, 2 bn, 2 hnDevreese Frédéric, Drie Dansen voor 2 fl, 2 ob, 2 cl, 2 bn (cbn), 2 hnDuruflé Maurice/arr. Capelletti Daniel, Requiem opus 9 voor ch, mez, bar, 2

fl, 2 ob, 2 cl, 2 bn, 2 hn, vc, dbDvořák Antonín/arr. Stryckers Piet, Lied aan de Maan (Russalka) voor 2 fl,

ob, eh, 2 cl (bcl), 2 bn, 3 hn, vc, dbGermanus Sander, Thermiek voor 2 fl (altfl), 2 ob (eh), 2 cl (bcl), 2 fg (cfg),

2 hnGounod Charles/arr. Stryckers Piet, Ariette de Juliette (Romeo et Juliette)

voor fl, ob, cl, bn, 2 hn, vc, dbGroslot Robert, De Markies van Carabas voor fl (picc, altfl), cl (Es cl, bcl),

perc, hp, acc, db, narGroslot Robert, La Gare de Perpignan, Twelve Tableaux for Ensemble voor fl,

ob, cl ,bn, tpt, tbn, mar, hp, vn, db, synHenderickx Wim, Droombeelden voor ob, bn, pfHenderickx Wim, Mysterium voor 2 fl (2 picc), 2 ob (eh), 2 cl (bcl), 2 bn

(cbn), 2 hn Henderickx Wim, Suite uit Olek voor cl, bn, tpt, tbn, perc, vn, dbHindemith Paul/arr. Groslot Robert, Ludus Tonalis, a transcription for dix-

tuor voor 2 fl (picc), 2 ob (2 eh), 2 cl (2bcl), 2 bn (cbn), 2 hn

1996

183

1996

183

Compositieopdrachten en arrangementen

Janssens Daan, Tell Me Which Way voor bclJoris Bert, Solsolisolisti voor 2 fl, ob, eh, 2 cl, sax, 2 bn, 2 hn, tpt, tbn, vib,

acoustic bass, perc, pfLill Märt-Melis, Three Drinking Songs voor cl, bn, tpt, tbn, perc, vn, db, narLimbourg Dieter, A Little Spring Thing voor 2 fl, 2 ob, 2 cl, sax, 2 bn, 2 hn, fgh,

tbn, perc, db, pfLysight Michel, I Think and Write… voor 2 fl (altfl), marLysight Michel, Ritual voor 2 fl (altfl), marMatthys Marc, Prelude & Salsa voor 2 fl, 2 ob, 2 cl, sax, 2 bn, 2 hn, perc, fgh,

tbn, pf, str bass, percMertens Lode, April Changes voor 2 fl, ob, eh, 2 cl, sax, bn, 2 hn, cbn, vib, tpt,

tbn, db, pfMishalle Luc, Frankenstein voor fl (altfl), cl (bcl), bn, hn, percMozart Wolfgang Amadeus/arr. Köhler Christian, Requiem in d minor KV 626

voor 2 ob, 2 cl, 2 bsthn, 2 bn, 4 hn, dbMurphy Joanna, Anomie voor ob soloNeyrinck Frederik, 1. Echo der Gestalt I voor 2 bn Neyrinck Frederik, 2. Echo der Gestalt I voor ob soloNeyrinck Frederik, Gestalt I voor fl, ob, cl, bn, hn, pfNeyrinck Frederik, Gestalt V voor fl, cl, 2 bn, 2 tpt, 2 tbnNuyts Frank, Where the Wind Goes voor ob, cl, bcl, bn, hn, tpt, tbnPrins Stefan, Fittinginside voor tbn, sound-processing, mp3-playersSchubert Franz/arr. Verhaert Steven, Adagio uit Der Tod und das Mädchen voor

ob, eh, 2 cl (Eb cl), 2 bn, 4 hn, 2 tpt (fgh), 2 tbn, bastbn, tbaStrauss Richard/arr. Köhler Christian, Einmal Anders voor 2 fl, 2 ob, 2 cl, 2 bn,

cbn, 4 hn, vc, dbStulginska Agnieszka, Verdict voor tpt soloSwinnen Peter, Orbénhas voor picc, fl, glvan Beethoven Ludwig/arr. Groslot Robert, Zehn Variationen über das Thema

‘La Stessa, La Stessissima’ voor 2 fl (picc), 2 ob, 2 cl (bcl), 2 bn (cbn), 2 hn

Van Hove Luc, Octet opus 46 voor 2 ob, 2 cl, 2 bn, 2 hnVan Landeghem Jan, Reinaert de Vos voor 2 fl (2 picc), 2 ob (eh), 2 cl (bcl), 2 bn

(cbn), 2 hn, percVan Parys Annelies, Meditation voor 2 fl (picc), 2 ob, 2 cl, 2 bn, 2 hnVan Puymbroeck Stefan, Fremde Erscheinungen voor 2 fl, 2 ob, 2 cl, 2 bn, 2 hn Vermote Petra, Very Light voor 2 fl (altfl), 2 ob (eh), 2 cl (bcl), 2 bn, 2 hnWagner Richard/arr. Capelletti Daniel, Der fliegende Holländer voor mch, fl,

ob, cl, bn, 2 hn, tpt, tbn, perc, hp, acc, vc, db Westerlinck Wilfried, Canzone Bucolico voor 2 fl (altfl, bfl), perc

184

Al sinds het begin ken en volg ik I Solisti del Vento, als componist en als muziekregisseur bij VRT-radio. Ik heb meermaals concerten met hen mogen opnemen en kon dus vanop de eerste rij constateren hoe professioneel en muzikaal hoogstaand ze altijd weten te presteren. Ik waardeer ook ten zeerste dat ze met veel enthousiasme ook de nieuwe Vlaamse muziek verdedigen. Ik hou ook van hun intensieve samenwerking met het Collegium Vocale, vooral omdat ik binnen twee jaar voor hen een nieuwe omvangrijke compositie zal schrijven die door Philippe Herreweghe zal gedirigeerd worden. Ik kijk heel erg uit naar deze samenwerking. Hierbij wens ik I Solisti nog 25 extra jaren muzikaal plezier toe.

Tot gauw en veel groetjes,

Luc Brewaeyscomponist

185185

‘Hoor de wind, de wind die fluistert en belooft als je goed luistert dat er vrede komt misschien vandaag of morgen’(uit De vluchteling –oorspronkelijk The Partisan –Leonard Cohen/Herman van Veen)De ‘Solisten van de Wind’ slagen er in om ons met hun hemelse klanken er van te overtuigen dat muziek het beste is wat een mens kan overkomen. Ze doen dat al 25 jaar met verve en ze moeten dit vooral blijven doen.Wellicht komt de rest dan vanzelf…

Stef Coninxdirecteur Muziekcentrum Vlaanderen

186

1996

187

I Solisti groet zijn publiek en kijkt uit naar de volgende 25 jaar.Vol vertrouwen, creativiteit, vriendschap en geestdrift.

188

Colofon

Verantwoordelijke uitgever | Francis PolletSamenstelling boek | Francis Pollet, Leen Van den BorreRedactie | Jan Dewilde, Francis Pollet, Katelijne Boon, Leen Van den Borre, Nathalie Scheltiens, Tom JanssensFotografie* | Korneel Alsteens, Clive Barda, Koen Broos, Edouard Boubat/Top, Peter De Jongh, Els De Nil, Daniël Dumoustier, Frank Hendrickx, Bart Huysmans, Riitta Ince, M. en T. Lejeune, Jaan Hantson, Janice Lievens, Luk Monsaert, Musikfest Bremen, Filip Naudts, Herman Sorgeloos, Leen Van den Borre, Anka Van Raemdonck, Rikkes Vos*Fotografen die niet opgenomen zijn in de lijst kunnen zich melden.

Vormgeving | Johan M. Duyck, Sint-DenijsBeeldredactie | Mirjam Devriendt, MeigemDruk | Cassochrome, WaregemOplage | 500

Augustus 2013

I Solisti del Vento wordt structureel gesubsidieerd door de Vlaamse overheid, is campusbewoner aan deSingel, Antwerpen en is in residentie aan het Koninklijk Conservatorium.

190

191191

I Solisti viert mee met '50 Jahre Kultur bei Audi', hoofdkantoor Duitsland

www.isolistidelvento.be