l

·~ , -- -

Vlaamse Gemeenschap

~ ..-... ____ _

r :jf

·------~

Aan de st rt van de 2 Sste Gor el 1.540.640: dat is het exacte cijfer van het officiële aantal deelnemers aan de voorbije vierentwintig edities van de Gordel, die dit jaar zijn jubileum viert. Het gissen naar het aantal deelnemers aan elke editie van het grootste sportieve eendagsevenement van Vlaanderen is haast een nieuwe nationale (of toch regionale) sport geworden. Dat hoeft ook niet te verwonderen, want als iets in het oog springt bij een terugblik op al die jaren, dan is het die spectaculaire stijging van het aantal fietsers, wandelaars, mountainbikers en feestvierders. Van 2.144 inschrijvingen in 1981 ('geschiedschrijvers' met gevoel voor mythologie maakten er al snel '1302' deelnemers

van) ging het onafgebroken in stijgende lijn tot in 1993 het nog altijd staande record van 112.655 inschrijvingen werd gevestigd.

Dat het daarna met die deelnemersaantallen even wat bergaf ging, hoeft ook niet echt te verwonderen. Om een of andere reden bleef de Gordel de eerste dertien jaar lang gespaard van slechte weersomstandigheden, om daarna liefst vijf opeenvolgende keren met het regen­weer te worden geconfronteerd. In de annalen staan de edities van 1994 tot 1998 te boek als 'regenedities'. Uit die periode stamt nog een nieuwe regionale sportdisci­pline: Frank Deboosere kapittelen over kwesties waar de arme weerman zelf hoegenaamd niets aan kan doen.

Gorde/trefpunt Sint-Genesius-Rode En de Gordel heeft niet alleen in de sport maar ook in de taal voor innovaties gezorgd. De voorbije vijfentwintig

jaar hoorde je (vooral begin september) opmerkelijk vaak woorden vallen als Gordelen, Gordelplein, Gordeltrefpunt, Gordeltaart, maar ook Gordelworst, Gordelbier en zelfs Gordelpraline.

Zelfs de wetten van de fysica hebben te lijden gehad onder de geheel eigen wetmatigheden van de Gordel. Merkwaardig genoeg leken die honderd kilometer van de 'klassieke' fietsgordel rond Brussel vaak véél langer dan voorbeelden van honderd kilometer die je elders in het land kon aantreffen. Anderzijds werden de deel­

Gorde/trefpunt Dilbeek

nemers aan diezelfde klassieker er telkens weer aan her­innerd dat plaatsnamen als Alsemberg en Overijse hun oorsprong vinden in lokale geografische kenmerken waar de wetten van de fysica wel nog van toepassing zijn. En dan vooral bergop. Bergaf werden ze nog wel eens doorkruist door de 'wet van de scherpe bloknageltjes' die stelt dat fietsbanden getroffen door dergelijke nageltjes onvermijdelijk snelheid verliezen tot ze uiteindelijk tot stilstand komen. Wist u trouwens dat er volgens de over­levering tijdens de Gordel ooit honderd van die nageltjes zijn teruggevonden in één enkele lekke band? Ook hier kunnen nog records worden gevestigd.

Maar met het vermelden van de regen, de hindernissen op de parcours en de occasionele gevallen van sabotage en pesterijen, hebben we de minpuntjes wel gehad. Het gevoel dat na elke nieuwe Gordel overheerst bij de tien­duizenden deelnemers uit heel Vlaanderen is er een van

voldoening. Na de rit of de wandeling, die de deelnemers altijd in goed gezelschap afleggen, wachten in de vier Gordeltrefpunten steevast beloningen in de vorm van medailles, petjes, pintjes, podiumvedetten en hilarische beelden op televisie van politici in veel te strakke sport­truitjes waarvan het 25-jarig bestaan jaren geleden al moet gevierd zijn. De Gordel heeft in ieder geval voor een pak verhalen, weetjes, en anekdotes gezorgd, waarvan er velen een eigen leven zijn gaan leiden. In deze feestelijke publica­tie zetten we even de puntjes op de i.

In de 'Proloog' keren we met twee getuigen die destijds op de eerste rij zaten, Wilfried Vanderpoorten uit Dilbeek en André Lerminiaux uit Drogenbos, terug naar het abso- Gorde/trefpunt Zaventem lute begin. En in den beginne was de politiek. Ook van-daag nog fietsen de deelnemers van de klassieke Gordel rond Brussel op de stippellijn waarlangs straks, ooit, misschien, onverwijld het beruchte kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde zal worden gesplitst. Ook vandaag nog is de Gordel een uitgesproken Vlaams evenement. Maar de discussies over de gang van zaken in de Vlaamse rand dateren al van vóór de eerste editie in 1981. We beginnen het verhaal in 1963, het jaar dat faciliteiten werden toegekend aan de Franstalige inwo-ners in zes Vlaamse gemeenten rond Brussel* en de aan­loop naar het mislukte Egmontpact begon.

Daarna overlopen we in vogelvlucht de 24 dolle ritten van deze Tour de Force die' tot nu toe verreden zijn. Wellicht wist u niet dat ook zwemmen en ijsschaatsen op een bepaald moment op het Gordelprogramma stonden. Of dat tijdens de tweede Gordel nog de over­schot van de medailles van de eerste editie werd uitge­deeld, terwijl er in de volgende jaren geregeld medail­les tekort waren zodat die achteraf nog per post moes­ten worden nagestuurd. Of dat er op een keer twee­honderd paarden het Vlaamse karakter van de rand kwamen benadrukken en een andere keer honderdne­gentig honden. Of dat er ooit wandelaars in Hoeilaart op de pechstrook van de E411 terecht kwamen door gesjoemel met de bewegwijzering.

Gorde/trefpunt Overijse

Met dit boekje in de hand kan u thuis dan ook een leuke Gordelkwis organiseren. En een van de vragen wordt dan vast: welke Vlaamse artiesten zongen ooit het Gordellied?

Tot slot geven we het woord aan Carla Galle, Commissaris-generaal van het organiserende Bloso, en blikken we vooruit naar de 25ste Gordel, die op alle fronten moet uitgroeien tot een waar volksfeest.

* Sint-Genesius-Rode, Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Wemmel en Wezembeek-Oppem

Proloog

De prachtige groene rand rond Brussel

Het is een vaak terugkerende discussie: wordt het Vlaamse karakter en de politieke inslag van de Gordel nog wel voldoende benadrukt? Dat is niet voor niets het geval, want het is precies de delicate balans tussen de aandacht voor de politiek en de aantrekkingskracht voor het grote publiek die de succesformule van de Gordel bepaalt. Laten we terugkeren naar de begindagen om te kijken hoe dat delicate evenwicht ontstond. Tijd voor een stukje Vlaamse geschiedenis.

'Het is eens wat anders dan een betoging'. Dat was een beetje de filosofie van de mensen die op 27 septem­ber 1981 vanuit de Vlaamse gemeente Sint-Genesius-Rode de eerste Gordel rond Brussel organiseerden. Eén van die initiatiefnemers was André Lerminiaux, een huisarts uit Drogenbos die we straks nog aan het woord zullen laten over dat pioniersjaar. In 1985, toen de eerste vijf edities van de Gordel achter de rug waren, ver­trouwde Lerminiaux een journalist van een krant het volgende toe: 'Als je op bepaalde politieke toestanden reageert met een betoging zit je onmiddellijk in het verlies'.

Lerminiaux deed die uitspraak op een moment dat de Vlaamse marsen op Brussel nog vers in het geheugen lagen. Over die marsen schreef ·een editorialist een jaar later na de zesde editie van de Gordel in de Gazet van Antwerpen: 'In de marsen zagen de francofone Brusselaars een regelrechte bedreiging die onder meer het ont­staan van het FDF in de hand heeft gewerkt.' Vervolgens gooit de editorialist een pluim naar de organisato­ren van de Gordel door te stellen 'dat het er naar uit ziet dat de francofonen meer oor hebben voor de zach­te taal van nu dan voor de gespierde slogans van weleer'.

Een en ander doet denken aan een ander citaat dat nog niet zo lang geleden de situatie aardig samenvatte toen in de Vlaamse rand alweer een gevoelig dossier op tafel lag. In het citaat was sprake van 'jagen met de fanfare op kop'. Hoewel de Gordel iets weg heeft van een stoet, en ook het nodige belang hecht aan een muzikale omkadering, kan je het evenement inderdaad niet ver­gelijken met de fanfare uit het citaat. Door één zondag per jaar te gaan fietsen en wandelen verjaag je niemand, tenzij een ongeruste mus. En ondertussen is de Gordel toch maar mooi het evenement dat iedereen er aan herinnert dat de rand bij Vlaanderen hoort, én dat jaarlijks méér Vlamingen naar de streek haalt dan eender welke betoging.

Anderzijds is het natuurlijk niet zo dat de Gordel alleen maar zou bestaan bij gra­tie van de communautaire problemen die nog altijd geen oplossing gevonden hebben. De waarheid is dat de Gordel over meerdere troeven beschikt om een blijvend succes te garanderen, en dat het die troeven ook voluit uitspeelt. Het geniale aan de formule is dat iedereen wel een eigen reden kan formuleren om aan de Gordel deel te nemen. Een politiek statement maken is er daar één van, maar wie wil profiteren van het groen dat ons nog rest, de conditie op peil wil houden, een familie-uitstap wil organiseren, aan streektoerisme wil doen, Vlaamse artiesten aan het werk wil zien, records wil vestigen om in de krant te komen, een pintje wil drinken en een babbeltje slaan, heeft er evenzeer baat bij dat hij zich inschrijft.

Armand Lams, de man die tot 1991 Directeur-generaal was van het Bloso en die in die hoedanigheid de eerste tien edities van de Gordel meemaakte, liet in 1985 dit citaat optekenen: 'Binnen vijf jaar gordelen we met zijn twintigdui­zend.' Welnu, in 1990 namen 85.374 mensen deel aan de Gordel. Het illus­treert hoe het succes van de formule door iedereen werd onderschat. Zelfs

door de mensen die verondersteld werden hoge ambities te koesteren. Al mag de rol die de media - en dan vooral BRT2 Omroep Brabant - in dit succesverhaal gespeeld hebben natuurlijk niet uit het oog worden verloren. De radiozenders van de toenmalige BRT waren er van bij het eer­ste uur bij met verslaggevers. Snel daarna werden hele programma's, hele programmareeksen en zelfs hele uitzenddagen aan de Gordel gewijd. Later volgde de televisie met TV1. Ook de dag- en weekbladen maakten graag ruimte vrij. Knack reserveerde in het beginjaren een aantal keer de cover om het evenement te promo­ten, en de laatste jaren ondersteunt Het Nieuwsblad het evenement als mediapartner bij de geschreven pers. Voeg daarbij het jaarlijkse Gordellied - nog zo'n geniale vondst - en je zit plots met een onwaarschijnlijk populair sportief evenement waarvoor zelfs experten uit Canada en Zuid-Afrika komen overgevlogen in de hoop hier iets te kunnen leren (echt gebeurd) dat ze thuis kunnen gebruiken. 'Het wordt allemaal te commer­cieel', roepen critici dan al snel. Maar de media en de sponsors zouden nooit hun blijvende steun hebben gege­ven aan dit evenement, als de verschillende aspecten ervan (politieke boodschap, sportieve en milieubewus­te overwegingen en commerciële belangen) niet mooi uitgebalanceerd waren. Het is nog maar de vraag of die Canadezen en Zuid-Afrikanen onze Gordel ooit zullen kunnen kopiëren. Politici en burgers die op de fiets springen om samen rond de hoofdstad te fietsen, het komt waarschijnlijk alleen maar in België voor - het land waar elke zondagmorgen duizenden wielertoeristen op de baan zijn. Wilfried Vanderpoorten en André Lerminiaux concentreren zich nu even op de politieke achtergrond. Zelfs na vierentwintig edities in het zadel te hebben gezeten kunnen ze nog niet echt zeggen dat ze de eindmeet bereikt hebben, maar dat ze van ver komen wordt in wat volgt erg duidelijk. .

1963

Wilfried Vanderpoorten, toenmalig directeur van het Cultureel Centrum Westrand in Dilbeek, legt uit van hoe ver precies in een korte schets van de prehistorie van de Gordel. André Lerminiaux gaat verder met het verhaal waar Vanderpoorten eindigt. Hij stond aan de start van de eerste Gordel en geeft zijn verslag van op de eerste rij.

'Als een gordel van smaragd' Met dank aan Wilfried Vanderpoorten, toenmalig directeur van het Cultureel Centrum Westrand in Dilbeek

Na twee succesvolle marsen op Brussel greep de overheid in. In Hertoginnedal werd in 1962 de taalgrens vast­gelegd, maar er zaten grote gaten in. In 1963 kregen zes Vlaamse gemeenten rond Brussel een speciaal taalsta­tuut met faciliteiten voor Franstaligen (de 'faciliteitengemeenten'). Vandaar dat later het lied 'Ik hou van alle zes' zou weerklinken.

1968 Aanhoudende betogingen zorgen ervoor dat de universiteit van Leuven een Vlaamse universiteit wordt.

1970 Rond deze tijd herneemt minister Frans Van Mechelen de roep die weerklinkt in Max Havelaars Multatuli: In dit 'prachtig rijk van Insulinde dat zich.daar slingert om de evenaar, als een gordel van smaragd'. De minister doelt met dit citaat wel degelijk op de groene gordel rond Brussel. Nog meer dan met woorden vult hij deze gordel met betonnen cultuurbakens. In Dilbeek, Strombeek, Tervuren en Dworp komen er culturele centra. De Vlaamse rand krijgt stilaan gestalte, mede door het inplanten van heel wat gemeenschapsinfrastructuur. De uiteindelijke 'Gordel' is inhoudelijk natuurlijk veel meer, maar toch tekent het traject ervan zich voor de eer­ste keer duidelijk af.

1974 De taalgrens was dus vastgelegd maar er wordt nog aan geknabbeld. Politiek is nu eenmaal geen stilstaand water. Eerste minister Leo Tindemans herbegint de onderhandelingen in het afgelegen kasteel Van Ham in Steenokkerzeel. Er is sprake van grenscorrecties en administratieve toegevingen. Hij moet wel iets speciaals hebben, die grond van de Gordel, dat hij zo begeerd wordt.

1977 Een paar jaar later, in de nacht van 24 op 25 mei 1977, volgt de clash van het Egmontpact. Onder leiding van Tindemans onderhandelen Vlamingen en Franstaligen in het Egmontpaleis over een aantal communautaire kwesties. Onder meer over het inschrijvingsrecht in Brussel van Franstaligen uit de rand. Terwijl dit pact in zijn definitieve vorm gegoten wordt, rijzen zoals steeds problemen bij het opstellen van de teksten en het vastleggen van de nuances die eigen zijn aan het verloop van kasteelgesprekken. Er volgen arresten van de Raad van State die het Egmontpact ondermijnen. De gesprekken worden verder gezet in kasteel

Stuyvenberg maar lopen al snel vast waardoorTindemans op 11 oktober 1978 de Warande oversteekt om bij de koning zijn ontslag in te dienen. ·

1977, wat verderop ... Als reactie op het Egmontpact werd op 26 juni 1977 in het Dilbeekse gemeentehuis de 'opstand van de bur­gemeesters' opgezet. Op zondag 23 oktober volgde de succesvolle betoging tegen het Egmontpact waaraan zowat tienduizend mensen deelnamen. Organisator was het nationale Egmontcomité. Voornamelijk de noord­en de westkant van de rand rond Brussel werden bedreigd door het inschrijvingsrecht dat de Franstaligen uit de streek het voorrecht gaf te mogen stemmen in de hoofdstad. Vele attente gordelgemeenten zagen dit als de eerste stap naar een vorm van 'faciliteiten' die in juridisch perspectief een aantasting van het territoriali­teitsbeginsel betekenden.

1978 Tegen deze achtergrond werd ook gewerkt aan een 'perma­nente Vlaamse actie'. Ze had Dilbeek als uitvalsbasis en kreeg bekendheid door de slogan 'Waar Vlamingen thuis zijn' die je hier en daar nog kan aantreffen langs het Gordelparcours. Het was een kreet die niet agressief klonk en waar iedereen zich achter kon scharen. Een bijzonder belangrijk middel tot het welslagen van de actie was de natuurlijke medewerking van de gemeentebesturen. De campagne werd hierdoor op een strategische manier ver­bonden met het burgerlijk gezag.

1980 Het slotakkoord van de actie kwam er in januari 1980. Op dat moment waren al verschillende Vlaamse gemeenten

Dllbccli, waar Vlamlnècn

THIJIS ziln." toegetreden. Maar het werd wenselijk en zelfs noodzakelijk geacht dat ook de zes randgemeenten met een bijzonder taalstatuut (de faciliteitengemeenten) bij de actieplannen zouden worden betrokken. Zij waren immers de meest bedreigde gemeenten. De actie 'Waar Vlamingen thuis zijn' kon door hen echter niet zomaar letterlijk worden overgenomen. Ze steunde immers op de welwillende gemeentebesturen en al hun diensten, waarin geen waarneembare politieke tegenwind waaide. De zes faciliteitengemeenten, waar de Vlaamse ver­tegenwoordiging minder sterk was, behoefden een andere aanpak die eerder ondersteund werd door het ver­enigingsleven en een aantal plaatselijke Vlaamse doorzetters. Alle medewerkers, deskundigen en strategen konden zich scharen achter de slogan 'Wij houden van alle mensen die het Vlaams karakter van onze gemeen­te eerbiedigen". Hiermee was het platform gecreëerd dat een jaar later de organisatie van de eerste sportie­ve Gordel in de groene rand zou dragen. De Gordel zou uiteindelijk meer dan ooit de Vlaamse impact op het randgebied consolideren. Door het smeden van een 'gevoelsband' werd het een succes dat jaar na jaar beves­tigd zou worden.

Een rode Micha Marah Met dank aan André Lerminiaux, ylaams huisarts uit Drogenbos

Hoewel het uiteindelijk naar de prullenmand werd verwezen, had het Egmontpact van 1977 de Vlamingen in de rand opnieuw gemobiliseerd. Als reactie op het pact ontstond plots een nieuwe manier van werken binnen de Vlaamse Beweging. Protestmarsen of betogingen behoorden tot het verleden, in de plaats kwam een sen­sibiliseringsactie met de slagzin 'Waar Vlamingen thuis zijn'. De idee erachter was dat de macht van de char­me onweerstaanbaar is en dat charmeren efficiënter is dan protesteren. Dilbee.k betrok al snel alle randge­meenten rond Brussel in de actie zodat er sprake was van een 'bruine Gordel'. Bruin omdat de huiskleur van deze actie bruin was: de enige kleur die niet door een politieke partij werd opgeëist. De enige gemeenten die niet werden betrokken waren de zes faciliteitengemeenten. Dat verleidde de BRT-verslaggevers van 'Actueel' tot de uitspraak dat de Vlaamse Beweging de faciliteitengemeenten rond Brussel had afgeschreven.

Minder agressief Dit schoot bij de Vlamingen in die zes faciliteitengemeenten natuurlijk in het verkeerde keelgat. Zij gingen op zoek naar de initiatiefnemers van 'Waar Vlamingen thuis zijn'. Die schermden met het argument dat op dat moment al vijf van de zes faciliteitengemeenten werden bestuurd door Franstaligen. Een gelijkaardige actie daar zou zich dus tegen de actievoerders kunnen keren. Na heel wat discussie werd overeen gekomen dat men in 'de zes' een nieuwe actie zou opgestart worden met de slagzin 'Wij houden van alle mensen die het Vlaams karakter van onze gemeente eerbiedigen'. Een slagzin die dus nog min-

der agressief klonk dan 'Waar Vlamingen thuis zijn'.

200.000 bierviltjes De eerste realisatie was een viertalige folder waarin uitleg werd gegeven over de faciliteiten. Het echte startsein werd echter gegeven in Wemmel. Zowat 200.000 bierviltjes met op de ene zijde de slagzin en op de andere zijde een kaartje met de geografische ligging van 'de zes', werden in pakjes van zes in de zowat 25.000 postbussen van de zes gemeenten gestopt. Een volgende activiteit was het uitdelen van paasbloemen met beste wensen voor een zalig Pasen aan de kerken van de zes gemeenten. In totaal werden zowat vijftien actiepunten gerealiseerd, waaronder ook het bezoek van de zesde leerjaren aan de stad en de universiteit van Leuven, het uitdelen van kaarsen en speculaas aan de ouderen in de bejaardentehuizen

en van meetlatten aan alle leerlingen in de verschillende scholen. Er werden ook koeken hartjes verdeeld of ver-kocht in de winkels van 'de zes'. Deze hartjes hadden een klein symbolisch gaatje om te tonen dat er voor ieder­een die het wenste plaats was in het Vlaamse hart.

De eerste Gordel Op zondag 27 september 1981 werd de campagne officieel afgesloten met een radio-uitzending van 'Kramiek', een pro­gramma dat elke zondagmorgen tussen acht en tien uur werd uitgezonden en waarin Mija De Greef en André lerminiaux gedurende twee uur konden uitweiden over de activiteiten van de actiegroep. De dag voordien was er al een twintig minuten durende reportage geweest op de televisie in het programma 'Terloops'. Diezelfde zondag 27 september zou immers ook de zondag' van· de eerste Gordel worden. Dat gebeurde in een periode dat het wielertoerisme echt een rage was geworden in Vlaanderen. Bloso maakte er meteen de eerste 'Sport+ klassieker' voor · wielertoeristen van. Tientallen wielerclubs werden uitgenodigd om die zon­dagmorgen te komen fietsen rond Brussel. Om zeven uur 's morgens kon men er aan beginnen. Het werd een tocht van 100 kilometer langs 18 gemeenten, waaronder de zes facili­teitengemeenten. In Sint-Genesius-Rode werd bovendien een familiegordeltje van 15 kilometer gereden, alsook een gezinswandeling georganiseerd.

Na de middag konden geïnteresseerden deelnemen aan een koppeltijdrit van 500 meter op de steile Lindestraat in Sint-Genesius-Rode. De niet-fietsers konden tal van volksspelen uitproberen. Micha Marah zong het eerste Gordellied 'Ik hou van alle zes' en nam ook deel aan de feestelijkheden. De deelnemers kon­den rekenen op een appel, een drankje en de allereerste Gordelmedaille. Die avond werd het televisiepro­gramma Sportweekend afgesloten met beelden van de eerste Gordel. De reporter gaf commentaar bij een

beeld waarop Micha samen met schepen van Sport Herman Wauters (vader van Koen en Kris 'Clouseau') op een tandem reden: 'Deze Gordel werd op gang getrokken door de schepen van Sport op een rode Micha Marah'. Boven de start- en de aankomstplaats hing een groot spandoek, waarop de slagzin was geschilderd. Centraal stond telkens dat rode hartje met het gaatje erin.

Mega-gebeuren De pers besteedde achttien maanden lang zeer regelmatig aandacht aan wat er gebeurde, en becommentarieer­de deze nieuwe aanpak van de Vlaamse Beweging. Door VTB-VAB werd een extra brochure gemaakt van het ledenblad, vol interviews en foto's. Een ploeg van zeven mensen heeft deze actie in totaal twee jaar lang gedra­gen en gesteund. Hun namen mogen hier toch wel even vermeld worden: actievoerder en voorzitter was André Lerminiaux uit Drogenbos, secretaris was Willy Spittaels uit Wemmel, Mija De Greet was de verantwoordelijke van Sint-Genesius-Rode, Willy Sterkx de afgevaardigde van Linkebeek, Guido Bulens was er voor Kraainem en Herman Struyf vertegenwoordigde Wezembeek-Oppem. Herman Bryssinck uit Dilbeek was het brein achter deze actie. Zijn aanpak op het vlak van communicatie en marketing was zeer professioneel. Tenslotte was ook Mark Gabriëls, de Dilbeekse actieleider van 'Waar Vlamingen thuis zijn' regelmatig op de vergaderingen.

Bloso Dat de actie kon beginnen was mede te danken aan de gift van 100.000 Belgische frank die het Davidsfonds ter beschikking had gesteld. Alle andere activiteiten werden hetzij gesponsord hetzij betaald met de giften van vele onbekende Vlamingen. Zo waren er enkele honderden ereleden die een lidkaart betaalden van dui­zend frank. Dat de eerste jaargang kon slagen was ook te danken aan de inzet van twee Bloso-gangmakers: josée Verlaet en Hugo Coppens. Zij zorgden ervoor dat het Bloso de deelnemers een verzekering bezorgde, maar kaartten het evenement ook aan bij de top van het Bloso. Directeur-generaal Armand Lams geloofde in het gebeuren en promoveerde de Gordel vanaf het eerste jaar tot een 'Bloso Sport+ klassieker'.

Vrijwilligers En dan zijn er nog de honderden vrijwilligers en medewerkers van het eerste uur die met veel inzet en soms in zeer ondankbare omstandigheden aan het succes hebben meegewerkt. De mensen die aan de bar de dorstigen laafden, 'Jos de bakker' die zorgde voor de Gordeltaartjes, de mannen die jaar na jaar de parcours uittekenden, de wegwijzers plaatsten en alles in goede banen leidden. Burgemeester PuckAlgoet van Sint-Genesius-Rode met haar schepencollege, dat met man en macht de Gordel heeft gesteund, en de vele werklieden en poli­tiemensen van de gemeen­te. Vandaag is de Gordel een professioneel gebeuren waar een aantal Bloso­mensen voltijds mee bezig zijn en dat is een prachtige evolutie. Maar aan de voor­avond van de 25ste Gordel is het goed toch even stil te staan bij het verleden, iedereen te bedanken en vooral veel geluk toe te wensen voor de toekomst.

Puck Algoet was in 1981 de enige overgebleven Vlaamse burgemeester in de zes f aciliteitenge­meenten rond Brussel. Zij liet zich opmerken door haar gedrevenheid en vastberadenheid, en door haar resolute en radicale Vlaamse politiek. Daardoor had zij zich weten te handhaven voor een tweede ambtstermijn als burgemeester, terwijl de andere faciliteitengemeenten een Franstalige meerderheid kregen. Puck Algoet was vast van plan het Vlaamse karakter en het Vlaamse gelaat van haar gemeente te bestendigen en aarzelde dan ook geen ogenblik om samen met haar gemeente­personeel de volle medewerking te verlenen aan de organisatoren van de Gordel.

24 dolle r·tten

Ook dames in de Gordel! 100 km a.u.b.!

1981 27 september 2.144 deelnemers in realiteit 1.302 deelnemers volgens de mythe Micha Marah zingt 'Ik hou van alle zes'

We schrijven 19 mei 1981 als André Lerminiaux en Mija De Greef van de actiegroep 'Wij houden van alle mensen die het Vlaams karakter van onze gemeente eerbiedigen' in Sint-Genesius-Rode afspraak hebben met de mensen van Wielertoeristenclub De Hoek. Bedoeling is met de 'Bruine Ronde rond Brussel' een fietstocht te organise­ren langs achttien randgemeenten, waaronder de zes faciliteitengemeenten.

De wielertoeristen krijgen als extraatje een klimtijdrit op de Lindestraat voorgescho­teld. Minder geoefende fietsers zouden hun sympathie kunnen betuigen door deel te nemen aan een kleinere tocht in de omgeving van Sint-Genesius-Rode - de enige van de zes faciliteitengemeenten met een Vlaamse meerderheid in het gemeentebestuur - waar het tijdens het laatste weekend van september bovendien kermis is. Om ook de niet-fietsers en andere sympathisanten mee te krijgen werd ook beslist een gezinswandeling uit te stippelen en een volkssportencircuit uit te werken. De naam 'Bruine Ronde rond Brussel' veranderde vrij snel in 'de Gordel'. Bruin was aanvankelijk gekozen omdat het een politiek neutrale kleur was en men in de aan­loop naar de gemeenteraadsverkiezingen onpartijdig wilde blijven. De Gordel was een verwijzing naar de 'Gordel van smaragd' waarover Multatuli het in zijn Max Havelaar had als hij de Insulinde {de voormalige Nederlandse kolonie 'Nederlands Indië', het huidige Indonesië) beschreef: 't Prachtig rijk van Insulinde dat zich daar slingert om den evenaar, als een gordel van smaragd'. De Bloso-inspectie­dienst Brabant riep de Gordel uit tot de eerste Sport+ klassieker van Brabant.

Al van bij de eerste editie was er sprake van een Gordellied dat het evenement moest promoten. Micha Marah werd bereid gevonden de actie te steunen met het speciaal geschreven en gecomponeerd nummer 'Ik hou van alle zes'. Het plaatje werd grijsgedraaid op de lokale vrije radio's, tot het botste op de cen­suur van de openbare omroep. De tekst bevatte de naam van de politieke par­tij FDF en dat mocht niet in de periode voor de verkiezingen. Met een voor die tijd bijzondere technische ingreep werd 'FDF' op band vervangen door 'alle zes', en het lied kon opnieuw worden uitgezonden.

Om andere gemeentebesturen bij de Gordel te betrekken, nodigde burgemees­ter Puck Algoet haar collega-burgemeesters uit heel Vlaanderen uit. De burge­meesters van Aalst, Sint-Pieters-Leeuw, Overijse, Mortsel, Vilvoorde, Menen, Hoeilaart, Buggenhout, De Pinte, Beersel en Brakel gingen op deze uitnodiging in. Op de invalswegen naar Sint-Genesius-Rode deelden medewerkers mappen uit met daarin alle nuttige informatie om het evenement vlot te laten verlopen. De automobilisten werd aangeraden hun radiozenders af te stemmen op Radio Ro om het gebeuren te kunnen volgen.

Ook VTB-VAB werd ingeschakeld om het evenement via haar vele lokale vertegenwoordigers in Vlaanderen te pro­moten. Op de dag zelf hielpen zij de pechvogels op de parcours.

Op de promotiestand aan de Lindestraat werden t-shirts met de 'Wij houden van .. .'-slogan verkocht. Een pril­le vorm van merchandising. Ook werden de jongste, de oudste én de deelnemer die het verst van Sint­Genesius-Rode vandaan woonde, in de bloemetjes gezet.

Hoewel in totaal 2.144 deelnemers aan deze eerste Gordel werden geteld, hielden de organisatoren het graag op het symbolische getal van 1.302. Die gingen allemaal naar huis met een Gordelmedaille.

1982 29 augustus 2.600 deelnemers

Het succes van de eerste Gordel deed de organisatoren al snel besluiten een tweede editie te organiseren. De gemeenteraadsverkiezingen van begin oktober lagen nu echter vlakbij en daarom werd het voor de actiegroep en voor het Bloso een hele opdracht om de kerk in het mid­den te houden.

Tijdens de voorbereidende vergaderingen werd beslist dat het overschot van de medailles van het jaar voordien opnieuw zou worden gebruikt. Maar de tekst 'Wij houden van alle mensen die het Vlaams karakter van onze gemeente eerbie­digen' werd aan het oog onttrokken door de medaille in een doosje te kleven. Wielerclub De Hoek doopte de Gordel zelfs om tot 'Brabantse Pijl voor Wielertoeristen' om zo de binding met de Vlaamse zaak af te zwakken. Opmerkelijk is ook dat de inschrijvingen dit keer niet gebeuren in het gemeen- . tehuis waar CVP-burgemeester Algoet de plak zwaait, maar in Ons Parochiehuis waar de Volksuniegetinte partij­aanhangers 'Voor Rode', die sterk vertegenwoordigd zijn in de meewerkende verenigingen, zich beter thuis voelen.

Toch komen op deze editie meer deelnemers opdagen dan het jaar voordien. En omdat meer lokale vereni­gingen hun medewerking verleenden, werd ook het activiteitenaanbod uitgebreid. Wielertoeristen konden kiezen voor de Gordel die hen over 100 kilometer doorheen de 18 gemeenten rond Brussel bracht. Minder geoefende fietsers konden terecht op het 35 kilometer lange familiegordeltje. In de namiddag testten de deel­nemers aan de fietstocht nog eens hun vermogen in de klimtijdrit op de Lindestraat. Het aanbod voor de wandelaars werd in deze tweede editie sterk uitgebreid met de wandeling 'Rode op het randje af' (28km}, de Vijverketenwandeling (1 Skm} en de Terkluizenwandeling (8km}.

1983 28 augustus 3.600 deelnemers

Voor de derde editie van de Gordel verandert er één en ander. Het contactadres bleef het gemeentehuis van Sint-Genesius-Rode maar de volledige organisatie en administratie werden overgenomen door het Bloso. Het evenement heeft nog altijd plaats tijdens Ro-kermis, maar verplaatst zich naar de parking tussen het gemeentehuis en de Zoniënwoudlaan. De parking werd prompt omgedoopt tot 'Gordelplein' hoewel het die naam nooit officieel zou krijgen.

Armand Lams, Noë/ Foré, Puck Algoet en Rik Van Looy

De technische coördinatie op Gordeldag zelf gebeurt vanuit een tuinhuisje dat midden op het Gordelplein wordt opgetrokken. Daar rond staan de tenten waar de deelnemers zich kunnen inschrijven en na afloop van hun sportieve inspanning een herinneringsbrevet kunnen afhalen. Uiteraard kwamen daar ook tal van drank­en eetstandjes bij die door lokale verenigingen werden opengehouden. De middenberm kreeg een podium waar tal van lokale muzikale talenten optraden. Wielerlegenden Rik Van Looy en Noël Foré werden net als de eerste keer opgetrommeld als publiekstrekkers.

De Gordel werd om praktische redenen ingekort tot een 80 kilometer lange, rustige fietstocht rond Brussel. Het familiegordeltje werd wat ingekort opdat elke familie er aan kon deelnemen. De wandelaars hebben keuze tus­sen een 25 km tocht langs bos en dal tussen Zenne en Zoniën of een rustige Hoevewandeling van 6 km.

De plaatselijke bakkers Lerminiaux, Dirk en Mark Blondeel, jozef en Jean Swaelens alsook Sylvain Vandervelden zorgen bovendien voor een primeur door de creatie van een Gordeltaartje. Het werd een unie­ke realisatie die omschreven werd als een kruising tussen een frangipane-achtige cake en een cake-achtige frangipane met het Gordellogo er bovenop. Daarmee verwijzen ze naar de eeuwenoude t raditie van de Rodenaren als taartenbakkers.

Een medaille zat er voor de deelnemers dit keer niet in. Ze kregen wel een wit hoedje met daarop enkele logo's waaronder dat van de Gordel.

1984 26 augustus 5.488 deelnemers

De Gordel is ondertussen een begrip geworden in Vlaanderen en krijgt nu ook volop steun in de media en van spon­sors. Knack, Trends en Sportmagazine nemen de Gordel op in hun reeks fietshappenings die ze die zomer organiseren.

Ook het lijstje 'vedetten' die als publiektrekkers worden uitgenodigd wordt steeds langer. Naast Rik Van Looy en Noël Foré duiken ook de namen op van Eric De Beek, Miel Puttemans, Ferdi Vandenhoutte, Johan De Muynck, Raymond lmpanis, Hugo Broos en Michel De Groote.

Er wordt voor de eerste keer een promotiefolder gemaakt met de slogan 'Eens gegordeld, altijd gegordeld'. Nieuw is ook dat het Gordelplein - waar alles begint en eindigt - behalve voor eet- en drankgelegenheid ook ruimte biedt voor volkssporten, muzikale optredens met ànder andere de cabaretgroep Komma uit Sint­Genesius-Rode, de zingende pompiers van Sint-Kwintens-Lennik en de Wiegelo-bezembinders uit Schriek.

Nationale en zelfs Europese primeur wordt de Eurofit-test van het Instituut voor Lichamelijke Opvoeding van de KU Leuven. Het systeem bestaat uit acht proeven die elk een bepaald aspect van de fysieke mogelijkhe­den testen, van evenwichtsgevoel tot de kracht van de buikspieren. Door deel te nemen aan de tests kunnen niet alleen sportmensen maar ook de doorsnee Gordelaars hun fysieke mogelijkheden meten. Ook deze keer is er geen medaille voor de deelnemers, maar wel een diploma en een herinneringsspeldje. VTB­VAB zorgt deze keer voor gele hoedjes.

1985 8 september 7.801 deelnemers

De Gordel viert zijn eerste lustrum. Omdat het evenement te groot is geworden, is de combinatie met Ro-kermis niet langer haalbaar. Voortaan wordt de Gordel georganiseerd t ij­dens het eerste septemberweekend. Met het nieuwe logo wordt groen de nieuwe Gordelkleur.

Het fietsframe verdween uit het logo, alsook het fameuze rode hartje dat de laatste verwijzing was naar de actiegroep 'Wij hou­den van ... '. Ondertussen wordt voor de eerste keer het idee geopperd om het traject van de Gordel permanent te bewegwij­zeren en er een toeristische route van te maken. Pas twintig jaar later zal deze droom werkelijkheid worden. Willem Savenberg, gemeenteraadslid en gewezen schepen in Sint-Genesius-Rode, maar ook acteur en auteur, beschreef ondertussen de vele bezienswaardigheden langsheen de Gordelroute.

Ook de media-aandacht blijft gestaag groeien. Na de kranten en weekbladen besteedt nu ook de televisie ruim aandacht aan het gebeuren. De Terloops-ploeg komt weken van tevoren het fami­liegordeltje al uittesten om als 'ervaringsdeskundigen' het hele Gordelgebeuren te kunnen promoten. Knack laat Betty Mellaerts opdraven als blikvanger van de Gordel en zet haar zelfs als Gordelprinses op de cover. Het werkwoord 'gordelen' verwerft een plaatsje in de Nederlandse taal.

Er worden ook steeds meer stunts uitgehaald. Vier wandelaars uit

Be~ Mellaerts

DE GORDEL­PRINSES

het Vilvoordse leggen het fietstraject van 75 kilometer te voet af, zes Dilbekenaren doen het per trapfiets, en een Peizegemnaar zelfs op stelten. De Gordelmedaille krijgt dit jaar een vijfhoekige vorm die verwijst naar de vorm van de hoofdstad. Daarnaast werden de deelnemers ook bedacht met een geel zweetbandje.

1986 7 september 21 .930 deelnemers

Help! Het aantal deelnemers is op een jaar tijd verdrievoudigd. Hoog tijd voor een Gordelcoördinator, een nieu­we functie die wordt waargenomen door Jacky Lenné. Het administratief adres van de Gordel wordt opnieuw het gemeentehuis van Sint-Genesius-Rode waar het Bloso-personeel een stek krijgt. De Gordel krijgt zelfs zijn eigen rechtstreekse telefoonlijn, het begin van de Gordelfoon. Er wordt op Gordeldag een crisiscentrum ingericht in de Dorpsstraat, later wordt dit het permanent Gordelsecretariaat. Het Bloso zet een zeer actieve promotiecampagne op voor de Gordel via de eigen activiteiten en via de initiatieven van sponsors en medewerkers. VTB-VAB laat Mark Uytterhoeven samen met medewerkers en andere sportievelingen de Gordel verkennen en legt op Gordeldag zelf 25 bus­sen in om deelnemers naar Sint:Genesius-Rode te brengen.

BRT2 Omroep Brabant met Guido Cassiman is meer dan overtuigd van de waarde en het belang van de Gordel. Van dan af kan de Gordel reke­nen op een sterke promotionele ondersteuning via deze zender. Omroep Brabant ging vier uur lang rechtstreeks op antenne van op de Gordel. De NMBS geeft een dagticket voor de Gordelaars tegen een eenheidstarief, ongeacht het station van vertrek. Will Tura promoot de Gordel op de cover van Knackmagazine.

Sint-Genesius-Rode wordt overspoeld door Gordelaars. Ook tweehon­derd ruiters en amazones van ruiterclub 'De Gaverbeek' uit Waregem deden mee en trokken zonder ongelukken door het drukke centrum van de gemeente.

Go oetjedoen

Opvallend is de zeer sterke vertegenwoordiging van politici op deze Gordel: Karel Van Miert, Vic Anciaux, Annemie Neyts, Herman Van Rompuy, Erik Van Rompuy, Hugo Weckx, Jef Valckeniers, Frank Swaelen, Gaston Geens ... zo'n lijst spreekt boekdelen : naast mediabv's passeren alle politieke strekkingen en partijen de revue.

De plaatselijke slagers Averhals, Lebleu en Degelas maken in navolging van het Gordeltaartje een Gordelworst. Drogenbossenaar André Crokaert komt op de proppen met de Gordelpraline.

Er komt een Gordelcamping op de weilanden rond de Kwadeplashoeve voor de vroege starters.

Maar er is ook slecht nieuws. Verscheidene grote spandoeken wer­den al voor de start losgesneden, waardoor het parcours voortaan ook 's nachts bewaakt zou worden.

De overrompeling doet de organisatoren in de maanden na deze edi­tie besliss~n om voortaan drie vertrekplaatsen te voorzien. Sint­Genesius-Rode blijft wel het enige Gordelcentrum.

1987 6 september 50.237 deelnemers Will Tura zingt 'Gordelen moet je doen'

De kaap van de 50.000 wordt overschrede~. Gelukkig kunnen de deelnemers nu ook vertrekken op de Makro-parking in Machelen of aan het Cl,lltureel Centrum Westrand in Dilbeek.

Steeds meer Bekende Vlamingen zetten hun schouders onder het eve­nement. Jan Van Rompay, Guido Cassiman, Michel Follet en Jessie De Caluwé staan op de affiche. In de promotiecampagne worden alle media ingeschakeld, inclusief radio en TV. Will Tura introduceert nu definitief het Gordellied met 'Gordelen moet je doen'. BRT2 Omroep Brabant wordt versterkt met Omroep West­Vlaanderen, zodat er op Gordeldag tussen 10u en 17u twee recht­streekse uitzendingen de ether worden ingestuurd.

De Gordel krijgt voor het eerst een permanent secretariaat naast het gemeentehuis in de Dorpsstraat. Op organisatorisch vlak doet de computer zijn intrede. Het Bloso-personeel is wekenlang zoet met

het ingeven van de adressen van vroegere Gordelaars. Vanaf deze editie verschijnen de productsponsors op de Gordel: niet minder dan 35.000 potjes yoghurt, 15.000 muesli koekjes, 30.000 hoofdbanden en 15.000 regenjasjes werden uitgedeeld. Ook het aantal rare vogels neemt exponentieel toe. Rodenaar Martin Rommelare legde het traject van 90 kilometer zeven maal na elkaar af. Vier steltlopers uit Merchtem legden het parcours van 20 kilometer af op stelten. Acht sportievelingen uit Kapelle deden de tocht van 40 kilometer per autoped. De chirobeweging roept alle afdelingen van het verbond Brussel-Halle-Vilvoorde op om in uniform deel te nemen. Jean-Marie De Roovere legt het parcours van 20 kilometer af in zijn rolstoel.

Vanuit het Canadese Toronto komt Andy Gibson van de Canadese schoolsportfederatie overgevlogen om te kijken hoe men dat hier allemaal voor elkaar krijgt.

Ook nu waren er weer te weinig medailles waardoor er een deel per post moest worden nagestuurd.Als troost kregen de jongste deelnemers een kleurboekje vol Gordeltekeningen.

1988 4 september 60.049 deelnemers Connie Neefs zingt 'Sport is tof'

Dit jaar komen er twee volwaardige start- en aankomstplaatsen bij: aan het Cultureel Centrum Westrand in Dilbeek en op het Kerkplein in Zaventem wordt nu ook een volledig animatie-aanbod uitgebouwd. Deelnemen aan een kleinere fietstocht of aan de wandelparcours kon echter enkel vanuit Sint-Genesius­Rode.

Onder het motto 'Gordel van muziek', geeft de BRT er een extra lap op met 30 fanfares, harmonies en brassbands. BRT2 zelf is met zijn vijf regionale omroepen de hele dag present in Sint-Genesius-Rode, Dilbeek en Zaventem, waar dan ook een hele reeks artiesten optreden. 's Avonds wordt het gelegenheids­programma 'Gordelkaffee' uitgezonden.

De Gordel gaat ook ter zee en in de lucht. De watersportverenigingen slaan de handen in elkaar om op de vijvers van Zevenbronnen een heus waterfietskampioenschap te organiseren en op het kanaal Brussel­Charleroi konden kanovaarders, zeilers en surfers terecht. Wie het hele gebeuren vanuit de lucht wilde bekijken, kon dit vanuit de Gordelhelikopter. Bij de deelnemers die de voeten op de grond houden, doen de 'skeelers' of inline skates hun intrede.

De Gordelgangmaker verschijnt op het toneel: wie tien personen inschrijft wordt automatisch Gordelgangmaker en krijgt onder andere een sticker, een drinkbus, een kaart van Vlaams-Brabant, een Gordelgangmakerskaart en een Gordelgangmakersbadge. Martin Rommelare valt op door een ritje van maar liefst 720 kilometer te maken (acht keer de Gordel).

1989 3 september 75.897 deelnemers Clouseau zingt 'Gordelen'

Ook Dilbeek en Zaventem worden nu volwaardige Gordelcentra waar je ook voor kortere fiets-· en wandelrou­tes terecht kan. Dat betekent dat de deelnemers ondertussen kunnen kiezen uit zestien Gordelparcours. Het animatieprogramma in de drie Gordelcentra is volledig in handen van Radio2. De toen waanzinnig populaire groep Clouseau tekende voor het Gordellied dat geschreven werd door Bob en Mia Savenberg.

Ook de BRT televisie doet voortaan een stevige duit in het zakje en besteedt ruim aandacht aan het Gordelgebeuren op Gordeldag zelf in de programma's 'De Zevende Dag' en 'Boeketje Vlaanderen'. Elk uur zendt BRT2 een rechtstreekse nieuwsflash uit van op de Gordel, en vanaf vijf uur gaat BRT2 rechtstreeks in het 'Gordelkaffee' op het Gordelplein in Dilbeek.

De Gordel voor Bedrijven doet zijn intrede: bedrijven leveren een beschaafde concurrentieslag om met zoveel mogelijk personeelsleden naar de negende Gordel te komen. Ook gemeentebesturen en verenigingen zetten zich schrap.

In Zaventem worden de vijf honderdjarigen van de gemeente opgehaald om erbij te zijn en voortaan nodigt burgemeester Francis Vermeiren zijn partijgenoten uit voor een stevig Gordelontbijt met spek en eieren. Chiro Humbeek fietst zich in de kijker met een zelfgebouwde trapkar. Koor Allegria uit Heverlee onderbrak haar Gordelfietstocht in Kraainem, jezus-Eik en Dilbeek om er een aantal liederen ten gehore te brengen. De Halse Sylvia Devogeleer, beter bekend als 'de joggende kleuter', wierp zich op als Gordelgangmaker. Andere jonge waaghalzen bezigen het skateboard en de BMX.

1990 2 september 85.37 4 deelnemers Clouseau zingt opnieuw 'Gordelen'

De Gordel bestaat tien jaar en kan pochen met alweer een record aan deelnemers. Naast Sint-Genesius-Rode, Zaventem en Dilbeek wordt nu ook Overijse ingeschakeld als vierde vertrekplaats voor de grote Gordel. Het Gordellied van Clouseau kon nog een jaartje mee. Tenslotte zijn de gebroeders Wauters dan ook zonen van de streek en de Clouseau-mania is nog altijd niet overgewaaid. Knack verzorgt de eerste editie van het Gordelmagazine.

TV1 wijdt op zaterdag 1 september het nieuwe programma 'Vlaanderen Vakantieland' aan de Gordel.

In Zaventem namen een vijftigtal blinden voor het eerst in groep deel. Achter op een tandem wagen ze zich aan de fietstochten van 20 of 40 kilometer. Nog in Zaventem heeft een 76-jarige man al om tien voor acht 's morgens het wandelparcours van 7 kilometer per fiets afgelegd. De man is te vroeg om een medaille in ontvangst te kunnen nemen.

Ondanks de euforie van alweer een nieuw record aantal deelnemers weerklinkt er ook kritiek op de toene­mende commerciële verpakking van het hele gebeuren. De oorspronkelijke bedoeling van de Gordel, namelijk het benadrukken van het Vlaams karakter van de rand rond Brussel, dreigt naar de achtergrond te verdwijnen.

1991 1 september 95.668 deelnemers Bart Kaëll zingt 'Ik Gordel nooit zonder jou'

In 1991 neemt de Gordel afscheid van Armand Lams, Directeur-generaal van het Bloso die in maart 1991 met pensioen was gegaan. Carla Galle neemt de fakkel van hem over als Commissaris-generaal. Ook voor coördi­nator jacky Lenné moet een vervanger worden gezocht. Dat wordt Luk Peirlinck. Albert Gryseels, Adjunct Commissaris-generaal van het Bloso en Gordeldeskundige, staat beide bij met raad en daad.

De beleidslijn van de nieuwe ploeg is duidelijk: de Gordel moet het Vlaams karakter van de rand rond Brussel opnieuw centraal stellen. Met de Gordel terug naar de roots! Er wordt ook een nieuwe dimensie toegevoegd: het wordt tegelijk de grootste sportieve, familiale en muzika­le happening in Vlaanderen.

De vier startplaatsen worden vanaf nu defi­nitief omgedoopt tot Gordeltrefpunten. Overijse doet het in zijn eerste jaar met dat volwaardige statuut uitstekend met liefst 17.663 deelnemers. De Gordel wordt voor het eerst een coproductie van het Bloso, Radio2 en TV1 . Het succes van Overijse is onder meer het gevolg van het accent dat door Omroep Brabant wordt gelegd op dit nieuwe Gordeltrefpunt. De rechtstreekse uitzending van 'Fiëstdag' gaat er op antenne.

Voor het eerst worden er ook spotjes uitge­zonden op TV1, dat ook tijd maakt voor een reportage over de voorbereidingen van de Gordel, en verslaggeving en nabeschou­wing op Gordeldag zelf.

Carla Galle geflankeerd door Albert Grysee/s en Luc Peirlinck

Voor deze editie werd de lat voor het eerst op 100.000 deelnemers gelegd. Ondanks het goede weer zullen we nog een jaartje moeten wachten voor dat cijfer gehaald wordt. Wel aanwezig is premier Wilfried Martens die als geoefend fietser weet te vertellen dat de Brabantse heuvels moeilijker te verteren zijn dan het vlakke land in de Westhoek.

Er doet zich een politiek incident voor: burgemeester Liétar van Linkebeek verbiedt de doortocht van de Gordel op zijn grondgebied. Officieel om 'veiligheidsredenen'. De burgemeester zou zijn politiediensten nodig hebben om een barbecue die door hem werd georganiseerd op te volgen. De organisatie van de Gordel her­tekent het parcours dan maar via Alsemberg.

1992 6 september 105.311 deelnemers Isabelle A zingt 'Hé, Gordel je mee'

Dit jaar lukt het echt: de Gordel gaat over de historische kaap van 100.000 deelnemers: 105.311 wandelaars en fietsers zakken op zondag 6 september af naar de Vlaamse rand rond Brussel. De stijging van het aantal deelnemers is vooral te dan­ken aan de stijging van het

---·-·- 1 Gordel lokt r zon en 105.311

deelnemers µo 7/<J/cSl

~rl\l-GcN)-$1l1~· Mt.Jl>l U.,.• ~,. UJ!f''-i om filll'af IJf1t,wf H•• .c.r uv.Mff. Ji \.\'t't "'" ~it·n p~ 't\t'fd ~hl(" R-'11 ' " " " Jl'X-0...' 10' H 1 \t1o)d.o1.tr'\ t, ,,ltt 't4 mM ~ r1""1'1 f..11•;.,"-.. .t"'' B111 .... hMtiklC" liffotu~· ,.-n 1<'k1 .l dQilkc."1"1

'"" \ "11 pa-.......,lfl "".,.4 Jr •l ... Mnlrn .rw.a1 1). <M-)ovf\$1'L"..n ~"'""' tf~\ •

h'mlftA l•C"t'V tt <:ro.u1 l\l~Jt-tt " '" Mtt1dht.a11J fJ:A lr.i~ h..,..1 " l:l''n' -4 mtf~(~ .,~".A·~-· "<',.,.,,.~" 1t1tn.ihtJfJf""ftld~"C" ltt.o.tf NAtf Lc1 •1Jl1 m.;-f\,m.,.

llr\•kl"~f' J-IC""l•'f1J11>U\~J\bl.Joln"s.

it~~,~~~ot:-;{~-::4::;:;:~t Ja a- Tw'l'Utm t""'° (~lol"f'o '"d.tÎ~ · "4"" ""

' ""' ··~·"~"' "~· <lf' ,Ph -t••• ..... . ""'"' '::'\ ~~.:r..:l'o \:t~.~:~;.!:!· - • yu"i'I 'f"'• t.•""'11., "". •nnwL W•fl .a

.; • , .., ftQ luetl~ (~tltt ~i)l"î J.-~".,. "" - hw.,d")l\tO'I \ ••• J.- X.\llt\ "'"J llf'I ""''

~ . ~ , •1,1 L1f1U~ilj\,. 1JIM~C" •4alw. J..• .W.fl:ul

- ..,.--. t • ":---._ r.:.,_ -~ :m:'.;.~'t~t \ln"t...., .l'H.tl

(foto Y.., 0e ~ •Mn:r"'"" , ... c;..ldd 1.1p hit. A,

aantal fietsers ( + 8.734}. In totaal kwamen er 7 4.876 fietsers en 30.435 w~ndelaars opdagen. Zaventem blijft het grootste Gordeltrefpunt met 30.566 deelnemers. Meer dan 12.000 gordelaars maakten gebruik van de speciale Gordeltreinen van de NMBS en de bussen van De Lijn om de startplaatsen te bereiken.

81.873 mensen hadden zich dankzij de spots op radio en televisie al op voorhand ingeschreven. Zij krijgen voor het eerst het Gordelmagazine met tal van praktische tips op voorhand toegestuurd. Dat zowel jong als oud de Gordel kan smaken bewijst de 97-jarige Nathalie Bessems-De Clerck uit Opwijk die deelneemt met

F-.-............ ._,.-_ _ -:.!'~":!~_........ ..... ~...., . ..,,.3.._~"j .~c;...

haar dochter, kleindochter en achterkleindochter. Het oorspronkelijk opzet van de Gordel werd dit jaar extra in de verf gezet: het Vlaams karakter van de rand rond Brussel werd in alle Gordelpublicaties expliciet op het voorplan geplaatst.

De Gazet van Antwerpen bloklettert: 'Twaalfde Gordel opnieuw Vlaams, sportief en groen'. Alles wordt inderdaad in het werk gesteld om er echt een 'groene' Gordel van te maken. De samen­werking met de Vlaamse afvalstoffenmaatschappij Ovam wordt op punt gezet om de parcours proper te houden.

Radio2 organiseerde de animatie met optredens van Vlaamse artiesten in de vier Gordeltrefpunten. TV1 flitste rechtstreeks beel­den door vanuit het Gordeltrefpunt Sint-Genesius-Rode.

1993 5 september 112.655 deelnemers Gert en Samson zingen 'Gordelen'

De absolute recordeditie in de Gordelgeschiedenis. Voor de twee­de keer wordt met 112.655 Gordelaars de kaap van de 100.000 overschreden.

Uiteraard heeft het Gordellied van het populaire duo Gert en Samson ertoe bijgedragen dat dit record werd gevestigd en dat ook de jongste generatie goed vertegenwoordigd was. Bij Radio2 stond het populaire programma 'Het Koekoeksnest' een hele week lang in het teken van de Gordel.TV1, onder leiding van Jan Ceuleers, maak­te een rechtstreekse uitzending vanuit het Gordeltrefpunt in Dilbeek.

Wat opvalt is dat de Gordel meer en meer een familiegebeuren wordt. Het aantal wandelaars steeg fors tot 35.581, onder meer als

"!

1

gevolg van een uitgebreid aanbod aan wandelparcours en het kind- /, en buggyvriendelijke karakter ervan. Wat de fietsers betreft, is er een verschuiving waar te nemen van de 100 naar de 50 kilometer. Zaventem blijft de populairste startplaats (33.787 deelnemers). 11

Daarna volgen Dilbeek (31.033), Sint-Genesius-Rode (28.845} en Overijse (18.990}. Deze 13de Gordel werd georganiseerd onder het motto 'Sportief, Groen en Vlaams'. Sportief omdat de Gordel een grote promotiedag is voor het fietsen en wandelen. Groen omdat er gewandeld en gefietst wordt in een prachtige groene omgeving maar ook omdat de nadruk wordt gelegd op een propere Gordel. De OVAM, de Vlaamse afvalstoffenmaatschappij, die voor de tweede keer meedeed, maakte van deze Gordel gebruik om een sensibiliseringscampagne op te zetten rond het selectief inzamelen van afval. Honderden afvalcontainers voor blik, plastic, papier en restafval worden langs de parcours geplaatst. In elk Gordeltrefpunt werden er container-

eilandjes ingericht waar jobstudenten de Gordelaars hielpen om hun afval in de juis­te container te deponeren. Bloso leverde ook extra inspanningen om de veiligheid en de service voor de Gordelaars te verbeteren. Busjes brach­ten gestrande deelnemers terug naar hun startplaats, het Gordelsecretariaat gaf informatie over de vertrekuren van de treinen en de verhuur van fietsen door de NMBS. De samenwerking met de NMBS en De Lijn was een schot in de roos. Er werden opnieuw meer dan 12.000 Gordelaars geteld die van het openbaar vervoer gebruik maakten.

1994 18 september 83.000 deelnemers Margriet zingt 'Zorg dat je op de Gordel bent'

Een koude douche, letterlijk en figuurlijk. Omwille van de Bevrijdingsfeesten was de Gordel twee weekendjes meer in de richting van de herfst moeten opschuiven. Het gure weer - een hele dag regen - zorgde voor het eerst voor een terugval in het aantal deelnemers. Van de 95.527 deelnemers die vooraf en op Gordeldag zelf waren inge­schreven kwamen er maar 83.000 opdagen. 'Geen weer om een Gordelaar door te jagen' schreef Het Volk.

Deze editie werd opnieuw georganiseerd onder het motto 'Sportief, Groen en Vlaams'. De fietsparcours werden uitgebreid met twee mountain­bikeparcours (25 en 40km) in Overijse. Hiermee werd ingespeeld op een nieuwe fietstrend. Het initiatief was meteen een groot succes: 1.333 mountainbikers trotseer­den regen en slijk.

De OVAM werkte voor de derde keer op rij mee en voeg­de een nieuwe dimensie toe aan haar sensibiliseringsac­tie door niet alleen de deelnemers, maar ook de sponsors er toe aan te zetten afval te voorkomen. Met de organi­satoren en de sponsors werd daarom een 'Bevercharter' ondertekend onder het motto 'Een dam tegen afval op evenementen'. De Beverbrigade zette deze actie op ludie­ke wijze kracht bij op Gordeldag zelf.

Radio2 en TV1 leverden eens te meer een belangrijke bij­drage. Het populaire radioprogramma 'Het leven is mooi', was een volledige zomer gewijd aan de voorbereiding van de Gordel. Bovendien werd dit programma mee gepresen-

egënmaker pest De Gordel

teerd door Margriet, die ook het Gordellied zong. Elke week werden prijzen geschonken aan de reeds inge­schreven deelnemers. Tijdens de rechtstreekse TV1-uitzending vanuit Zaventem kwamen alle facetten van de Gordel aan bod. Dit programma, een realisatie van de dienst Vrije Tijd onder leiding van Hilda Verboven, scoorde goede waarde­ringscijfers en werd genomineerd voor 'Het Gouden Oog'.

Nieuw was verder de All-in formule van de NMBS waarbij je bij je inschrijving meteen een treinticket kreeg. 3.669 Gordelaars maakten van deze nieuwe service gebruik.

MS-BRABANT AAN DE STA VAN DE 1SDE GORDEL -=----=-m=---..-:.o

t.1 1~41,,...~ ~ l l!l': C'l'.Hil('o&}\.t•""· t'll:t" \\,~ 'l'Or"ltn omCl'W!m L'r l~l'l'4t:COva11N9rö«t~~1; lv llt-ctlttft'f'OO>ftfl(41\lfkf•"Qt'ff't'"';f\~ pa

"""""" Ar m.t!iie~ ~fX.'1'' Xt~lt:Stá;I\ f .._" 'lffl"' <tt !)l'OOlSlt'. lO Nttdoll91'~"1~\,St<.Jttl:~~~ntn ~t~'tMlc!.tNJOn\IOOf":fl.~ Vill ~dllllt«t\$dt 'OO!tlff (tet cewttft~ "'•'rt0dcr1 me: dl'~ ~ \•.lh tM VlKMri!> li.Ol'Mtt-,..., fYr~ tO"ld 1'!°fif:t ~ lt ftt« tuirnq>3upttne.. ... ~t~Jkt!'Mr ~ ltl0000dcQc..."ftfr>$1.ir"llm.~n"'ttdi>~" Oltlljos .... -.... .... ~

1 )4Nllll 192°SM«'Mf0~ ~~! Y«! cào~

-"""""'lil>""'""""""-"' fltt\l.M prwr« o••o«k«"? ~ o;:~.lifft

"" - -~ """ Ot Cord<l """""*"'* "" ... -~lt.?! ... -·ç><q ""<tr -... -"-""'""""'"' ~r:~.:::"~==:.rti-:c: ~o:==~ïJ:=~ N'mln. oot. ""' l\R t>.!'.Ót.., VtN:N. ar.want \"11 ~ Wf'l6~trot\tfl~ t\'k.'ftft l«'1W'lf'1 tnb!.~~Wáftl' 't\~drft'"\ ~ t\.l °" Gnrtk-t IJ t a! (l"O'Mcit otliid' m'I .,._...,.d Pi JACM!I(• h ocM ·u n ~' i!<'JSttfA:M<n Ot ~ (l' llJ;l!p<o.op dt .......... U>dort>t~VOftOt(;ordef ' "' ~\tet~"''~ tJiOt\,...,,.~ wen dt-U">wW'g:r-o l.o( IC~fli<B~J-..t dfrnot'tttwiWfd bbJVla.>111X'!tn b:' h01t-n tn do ~xt.nruklAI' ~de 1tPr1qiY1 van tfsl!'o\:Q,g..-t~b.°"t"~lt~

Om dl~ rc~'.\'tl t.. v~"8'illiWll bJ.,1 °' Gl'1"tU ~~t'dtit~I

1995 3 september 90.073 deelnemers Pop in Wonderland zingt 'Omgord de stad'

De natte editie van 1994 zou uiteindelijk een periode van vijf opeenvolgende regenjaren inluiden. Ook deze editie was niet optimaal, al bleef het in Vlaams-Brabant zelf nog redelijk droog. Maar het was de regen in de rest van Vlaanderen die tot gevolg had dat maar weinig mensen zich op de dag zelf nog inschreven.

Het Vlaams profiel van de Gordel werd sinds 1991 systema­tisch in de verf gezet. Dit was opnieuw het geval bij deze edi­tie. Ook de inbreng - voor de eerste keer - van de jonge pro­vincie Vlaams-Brabant versterkte het Vlaams profiel van de Gordel. Het Gordellied 'Omgord de stad' speelde in op deze problematiek.

De innovatie was de organisatie van de eerste Monumentenwandeling (14km) in Sint-Genesius-Rode die meteen meer dan achtduizend deelnemers trok. De Monumentenwandeling was een initiatief in samenwerking met de VTB-VAB en het ministerie van de Vlaamse

Gemeenschap, afdeling Monumenten en Landschappen, en de Stichting Vlaams Erfgoed. Onder meer de paro­chiekerk Sint-Sebastianus in Linkebeek, de Crockaertmolen in Ukkel, het kasteel Calmeyn in Drogenbos, de Zennebeemden en het Kasteel van Beersel lagen op het parcours. Een tweede nieuwigheid slaat op de veiligheid van de fietsen. Mensen durfden wel eens meedoen met een krakkemikkige fiets. Om dit te voorkomen konden fietsers hun tweewieler in de vier Gordeltrefpunten gratis laten keuren door een vakman.

De OVAM voert zijn inspanningen voor een propere Gordel op met volledig composteerbare frietbakjes, afval­containers voor selectieve inzameling, drankverpakkingen met waarborg, recycleerbare drinkbekers, herbruik­bare gadgets en het gebruik van chloorvrij gebleekt papier voor het drukwerk. Het Bevercharter had onder­tussen navolging gekregen op andere massa-evenementen zoals Torhout-Werchter.

De dubbele viering 15 jaar Gordel en 25 jaar VUB is een goede reden voor de VUB om actief deel te nemen aan de Gordel. In het Gordeltrefpunt Sint-Genesius-Rode geven studenten een professionele massage.

Pop in Wonderland zorgt voor een poëtisch Gordellied terwijl Frank Dingenen in de persoon van 'Aimé van Brussel' de ludieke toer op gaat in het programma 'Bengels' op Radio2 dat ruim aandacht besteedt aan de voorbereiding van de Gordel. TV1 gaat voor de derde keer op rij de ether jn van op de Gordel, nu vanuit het Gordeltrefpunt Overijse.

De All-in formule blijft een succes. De NMBS vervoerde 7.128 reizigers met haar speciale Gordeltreinen waarop ook nog eens 2.092 fietsen werden gezet. Voor de eerste keer wordt de Gordel voor Blinden en Slechtzienden in Overijse officieel opgenomen in het Gordelprogramma. Dit gebeurt in samenwerking met de ver­eniging Licht en Liefde.

Pesterijen met duimspijkers en afgerukte bewegwijzerings­pijlen kwamen meer voor dan andere jaren. Enkele verdwaal­de wandelaars kwamen zelfs op de pechstrook van de E411 terecht.

1996 1 september 89.498 deelnemers Kamiel Spiessens zingt 'Gordelfeest'

Na het stormweer op woensdagnacht met daarop volgend de natste dag van de natste maand sinds zéér lang, zijn 100.000 deelnemers ook dit jaar weer te hoog gegrepen. De verschillende wandelparcours dienden te worden vrijgemaakt van uitgerukte bomen en slijk. Toch schreven zich op de dag van de Gordel nog 23.905 Gord.elaars in, wat bewijst dat de Gordel een trouw publiek heeft dat toch komt opdagen als het enigszins kan.

De verhouding tussen fietsers en wandelaars wijzigde zich verder in het voordeel van de wandelaars. Er zijn nu 32 procent wandelaars tegenover 68 procent fietsers. Voor de twijfelaars werd in Sint-Genesius-Rode op de fietstocht van 25 kilometer ook een fiets- en wandelcombinatie uitgewerkt in samenwerking met het pro­vinciedomein van Huizingen. Vanuit Overijse was er de mogelijkheid het fietsen te combineren met een bezoek aan de Franse tuinen in Tervuren. Op deze parcours steeg het aantal deelnemers opmerkelijk.

De Gordel pakte ook uit met specifieke kindvriendelijke initiatieven op de korte wandelingen in de vier Gordeltrefpunten. In Overijse werd een heuse Springkastelentocht georganiseerd.

Hoewel het inline skaten niet officieel op het programma stond, boden zich toch 241 skaters aan, die in Zaventem 5 km of meer afleggen.

In Sint-Genesius-Rode werd voor de eerste maal geëxperimenteerd met herbruikbare drinkbekers in polycar­bonaat. Het experiment bleek een succes en de Gordel was weer wat groener.

Het is ook niet onbelangrijk even de rol van de Gordelgangmakers te onderstrèpen. Gordelgangmakers zijn personen die minimaal tien deelnemers inschrijven en zo een belangrijk aandeel hebben in de publieksop­komst.

In het programma 'De Keurschlager' van Radio2 werden er elke donderdagmiddag prijzen weggegeven aan Gordelaars die reeds ingeschreven waren. Op de televisie deed de videoclip met Kamiel Spiessens uiteraard zijn werk. De rechtstreekse TV1-uitzending werd verzorgd vanuit Sint-Genesius-Rode. Voor het eerst werden Gordelspots uitgezonden op de regionale televisie.

1997 7 september 81.410 deelnemers Bart Van Den Bossche zingt 'De Lange Groene Stoet'

Voor de vierde opeenvolgende keer hadden de weergoden niet in de gaten wat er allemaal op het spel stond. Het begin van de dag viel in het water, waardoor er ondanks de opklaringen later op de dag zich slechts 18.513 Gordelaars op de dag zelf inschreven.

Voor een aantal deelnemers mochten de weergoden echter helemaal op vakantie gaan. Zij namen deel aan · de wel erg vreemde Gordelcombinatie van fietsen én ijsschaatsen in de Bloso-IJshal Heuvelkouter in Liedekerke. Ook de fiets- en wandelcombinatie in Sint-Genesius-Rode en de Springkastelentocht in Overijse bleven behouden. Het skeeleren werd dan weer voor het eerst expliciet in het programma opgenomen. De wandelingen van veertien kilometer hadden in elk van de trefpunten een ander thema. Naast de traditionele Monumentenwandeling in Zaventem was er een Vlaams-Brabantse Hoevewandeling in Sint-Genesius-Rode, een Fotozoektocht in Dilbeek en een Avonturenwandeling in Overijse.

Op de fietstocht van 100 kilometer werd bij Ring-TV in Vilvoorde een nieuwe controlepost ingericht. Ook nieuw was de bewaakte fietsstalling in elk Gordeltrefpunt, die ervoor zorgde dat de gordelaars na de inspan­ning hun fiets onbezorgd konden achterlaten om van de animatie te genieten. In Sint-Genesius-Rode en Dilbeek konden de gordelaars voor het eerst hun fiets laten graveren. Hiervan maakten 1.385 Gordelaars gebruik. De Gordel is ook voor het eerst aanwezig op internet: www.de-gordel.be.

Omdat voormalig burgemeester Puck Algoet onafscheidelijk verbonden was en is met de Gordel, krijgt zij van organisator Bloso, samen met Hilda Verboven (TV1) en Guido Cassiman (Radio2) een bijzondere Gordelmedaille.

Meer nog dan vorige jaren werd gewerkt aan een veilige Gordel. In samenwerking met het academisch zie­kenhuis van de VUB in Jette werd voor de verzorging van slachtoffers een nieuw systeem ingevoerd. De METTAG-kaart (Medical Emergency Triage Tag) die op de plaats van het ongeval of onderweg wordt inge­vuld maakt de doorverwijzing naar de juiste dienst in het ziekenhuis gemakkelijker. Ten opzichte van de vorige edities is er ook een serieuze daling van de kleine letsels: 313 deelnemers werden verzorgd voor bla­ren, schaafwonden enzovoort, tegenover 768 Gordelaars in 1992.

1998 6 september 7 4.114 deelnemers Helmut Lotti zingt het Gordellied

Voor de vijfde opeenvolgende keer waren de weersomstandigheden niet goed. Voor het vijfde opeenvolgen­de jaar ging het aantal deelnemers naar beneden.

Toch kreeg de Gordel een nieuwe dimensie. Om het Vlaamse karakter nog eens te onderstrepen werden voor het eerst de zes Gemeenschapscentra van de rand ingeschakeld. De Boesdaalhoeve in Sint-Genesius-Rode, De Bosuil in Jezus-Eik, De Kam in Wezembeek-Oppem, De Moelie in Linkebeek, De Lijsterbes in Kraainem en De Zandloper in Wemmel. In elke Gemeenschapscentrum was er een inschrijf punt en een controlepost.

Nieuw is de wandeling vanuit Zaventem die de Gemeenschapscentra de Lijsterbes in Kraainem en De Kam in Wezembeek-Oppem aandeed.

Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden Leo Peeters, berucht om zijn omzendbrief, werd tijdens

zijn Gordelwandeling door Zaventem door vele Gordelaars aangemoedigd.

Uit een grondige analyse blijkt dat 40,4 % van de Gordelaars afkomstig is uit Vlaams-Brabant en Brussel, 19,6 % komt uit de provincie Antwerpen, 19 % uit Oost-Vlaanderen, 13,7 % uit West-Vlaanderen en 7,3 % uit Limburg.

De combinatie van fietsen én ijsschaatsen werd nog ~ eens uitgebreid met de bijkomende mogelijkheid om te

gaan zwemmen in het provinciaal zwembad van Liedekerke.

... Nieuw was ook de hondenwandeling vanuit Overijse, die ingericht werd door de Vereniging voor Duitse Herdershonden. 220 baasjes en 190 honden wandelden mee. Onaangename nevenverschijnselen werden netjes opgeruimd met poepschepjes en poepzakjes.

Ovam scherpte de waakzaamheid op het gebied van afvalbeheer nog eens aan met de preventieve actie 'SAMEN"" houden wij de Gordel afvalarm'. Het werd eens te meer een succes. In 1993 werd nog 7 kilo afval per Gordelaar opgehaald, in 1998 was dat geen 30 gram meer.

Helmut Lotti's Gordellied op de tonen van 'Funiculi' was meteen een meezinger, en de rechtstreekse opname van

MAAK ER EEN TREINUITSTAPJE VAN ! r" .... 23~

-tlll4igr<dl-0....• .... 1• ?4Dh _...,,... 190&.-•-..•' t.•• 11.- • l90bpodien • !60h -""""•••f..U (•nhlol.......,

Opgelet: tref•t1ckett1• eftke1 te ltek•"•• op liet Gord1lse1r1t•rl1ot ~onol14- ;

Ymol""""1!01il!l~"'ltn/i) • 300h.-.,,.,._ • 2SOh.1001~\'0oó t1.ni. Il ioar •300 h.pe<lioll

!:!:: j!. I Kmä ~ a omg_

· "~ A ,o ··~ -'De Muziekdoos' vanop het Gordelpodium in Zaventem bewees dat er door het publiek ook effectief meege­zongen werd.

Het permanent Gordelsecretariaat in de Dorpsstraat in Sint-Genesius-Rode verhuist van nummer 44 (naast het gemeentehuis) naar het nummer 43 (recht tegenover het gemeentehuis).

1999 5 september 83.172 deeinemers Mama's Jasje zingt het Gordellied

En toen scheen opnieuw de zon, waar­door er opnieuw 26.830 Gordelaars

? zich op de dag zelf inschreven. Die inschrijvingen werden voor het eerst gedecentraliseerd naar de gemeenten en via de NMBS-stations. Maar liefst 150 gemeenten in Vlaanderen verzorg­den deze dienstverlening.

Ondertussen werd duidelijk dat Sint­Genesius-Rode en Overijse zich profile­ren als uitgesproken wandeltrefpunten, terwijl Dilbeek en Zaventem meer fietstrefpunten zijn.

~- 2 - tiiOSo !'(Arno

~: · . 't,

ZONDAG 5 SEPT. '99

Hét Fiets- en Wandelfeest

Het Gordellied van Mama's Jasje was voor de eerste maal te koop in de platenzaken en belandde zo zelfs in de hitlijsten. Radio 2 presentatoren Chris Jonkers en Filip Pletinckx reden tijdens het programma 'Visum' van Dilbeek naar Zaventem, en later nog eens van Tervuren naar Sint-Genesius-Rode voor het programma 'De Stamgasten'.

Een nieuwe actie die de veiligheid moest ten goede komen kwam er in samenwerking met KBC, die ter gele­genheid van deze Gordel een preventieactie lanceerde door tegen een lage prijs fietshelmen te verkopen.

In samenwerking met de provincie Vlaams-Brabant werden ook pendelbussen ingelegd op assen welke niet door de NMBS verzorgd werden. Niet minder dan 19.000 Gordelaars maakten hiervan gebruik.

2000 3 september 80. 7 45 deelnemers K3 zingt 'De Gordel is er weer'

Ook na 20 jaar is de Gordel nog altijd het grootste sportieve, familiale en muzikale eendagsevenement in Vlaanderen. In 212 Vlaamse gemeenten kon men zich inschrijven. De provincie Vlaams-Brabant schonk aan elke deelnemer die vooraf inschreef een gratis kaart met de Gordelparcours. De inruilactie van oude fietshelmen, met het oog op recyclage, is een initiatief van de OVAM en de provincie Vlaams-Brabant. Deze actie werd meteen een voltreffer.

De nieuwigheid voor deze editie was de Gordel voor Wielertoeristen. De laatste jaren was het aantal wieler­toeristen en clubs dat aan de Gordel meedeed, gedaald. Door het teveel aan deelnemers aan de 100 kilome­ter waren zowel de recreatieve fietsers als de wielertoeristen ontevreden. Voor de nieuwe route van 160 kilo­meter ging het naar de provincie Antwerpen. Van de start bij Ring TV in Vilvoorde, via het Bloso-centrum 'Netepark' in Herentals (thuisbasis van keizer Rik Van Looy), terug naar het Gordeltrefpunt Zaventem. 608 wielerfanaten fietsten hun eerste Gordel. Aan de themawandelingen namen meer dan de helft van de wandelaars deel. In Sint-Genesius-Rode was er een Monumentenwandeling geprogrammeerd, in Dilbeek een Randwandeling, in Overijse De Keizer Karelroute en in Zaventem De Hollewegwandeling.

Recordpoging tijdens de monumentenwandeling

Op de Monumentenwandeling in Sint-Genesius-Rode werd zelfs een geslaagde wereldrecordpo­ging ondernomen aan de Herisemmolen in Alsemberg. Tien Brabantse trekpaarden slaagden er daar in om de fameuze Maagdenburgse bollen uit mekaar te trekken. Goed nieuws voor alle fietsende deelnemers: tijdens deze editie werden er bijna geen spijkers teruggevonden op de parcours.

Afsluiter van deze Gordel werd het concert van K3 in Sint­Genesius-Rode, aangeboden door KBC.

2001 2 september 75.105 deelnemers Voice Male zingt 'Gordeldier'

Goed weer bij de start, maar de regen die rond elf uur begon te druppelen is van de hele dag niet meer opge­houden. Wie traditioneel pas rond de middag gaat gordelen bleef dus thuis. Dat vertaalt zich ook in het feit dat het aantal wandelaars procentueel wat terugloopt (van 23 naar 21 procent).

De mountainbikeroutes werden voor de eerste maal in de gemeente Wemmel geprogrammeerd en bleken met 1.353 deelnemers duidelijk aan te slaan. In de Gordel voor Wielertoeristen kwamen er twee nieuwe startplaatsen bij buiten de pro­vincie Vlaams-Brabant, namelijk de Bloso-centra in Willebroek en Herentals.

De nieuwe Boswandeling met vertrek en aan­komst in het Gemeenschapscentrum De Kam in Wezembeek-Oppem werd een voltreffer met 621 deelnemers.

De a capella zangers van Voice Male zetten met het slotconcert in Dilbeek een orgelpunt achter 'hun' Gordel. Eerder op de dag was de onfortuin­lijke Andrea Croonenberghs ten val gekomen tij­dens het bezoek van de cast van de Gentse Flikken aan de Gordel. Dit jaar zette de Gordel ook de stap naar de vir­tuele wereld. De Gordelradio van Radio2 was integraal online te beluisteren en te bekijken.

2002 1 september 76.023 deelnemers Coco junior zingt 'Gordelreggea'

Opnieuw een opwaartse trend in de cijfers door het mooie Gordelweer (droog, lichte bewolking met af en toe een zonnestraal). In totaal was het wandelen goed voor 18.937 deelnemers, het fietsen voor 57.086 deelne-

1-1 mers.

In Sint-Genesius-Rode was er een parkwandeling geprogrammeerd, in Dilbeek een Pedevalleiwandeling, in Overijse de Zoniënwoudwandeling en in Zaventem de Hollewegwandeling. Vanuit het Gemeenschapscentrum De Lijsterbes in Kraainem liep de Monumentenwandeling langs de kerk en het park van Kraainem, het kas­teel van Jourdain en de kerk en het park van Wezembeek-Oppem om te eindigen in het park van Tervuren en het museum voor Midden-Afrika. Het gratis bezoek aan dit merkwaardige museum was een ideale afsluiter van deze Gordeldag.

Met de trein naar De Gordel

• extra YOOl"dedo! ~

De actie van OVAM liep dit jaar onder het motto 'Ik gordel milieuvriendelijk'. De deelnemers ontvingen bij inschrijving een milieubutton, waarmee zij zich engageerden voor een propere Gordel. Naast de milieubutton ontvingen de eerste 30.000 inschrijvers een gratis drinkbus. Behalve op het selectief inzamelen lag het accent ditmaal vooral op preventie. Er werd 2.900 kg afval opgehaald waarvan een derde kon gerecycleerd worden.

Na de gebruikelijke omkadering van het hele gebeuren door Radio2 werd de Gordel in alle vier de Gordeltrefpunten muzikaal afgesloten. In Dilbeek zorgde de Radio2 band voor de ambiance, in Zaventem Big Boy Franky met special guest Bart Van den Bossche, in Overijse Bliss met special guest Sabien Tiels en in Sint­Genesius-Rode Edje Ska & El Pancreas met special guest Bart Herman.

2003 7 september 80.214 deelnemers Yasmine zingt 'Fietsen en liefde'

4.191 Gordelaars meer dan het jaar daar­voor. Het feit dat je vooraf kon inschrijven tot en met 6 september heeft deze positie­ve tendens zeker in de hand gewerkt. De Gordel voor Wielertoeristen was aan zijn vierde editie toe en werd ditmaal geor­ganiseerd vanuit Dilbeek en Oudenaarde. Deze tocht had een hoog Ronde van Vlaanderen-gehalte met een bezoek aan het Centrum Ronde van Vlaanderen. De totale afstand bedroeg 142 km. Dat had allemaal zijn gevolgen. Voor deze vierde editie werden 1.239 deelnemers genoteerd en dit betekende een verdubbeling ten opzichte van 2002.

Ook de mountainbikeroutes werden weer verplaatst en in Overijse kwamen 1.405 deelnemers aan de start, ook een stijging.

Wie vorig jaar de drinkbus van OVAM en de provincie Vlaams-Brabant in de wacht gesleept had, kon ditmaal proberen de bijpassende brooddoos te pakken te krijgen.

Paradepaardjes van deze 23ste editie waren de Monumentenwandeling en de familiale Circuswandeling vanuit Sint-Genesius-Rode met respectievelijk 3.556 en 4.490 deelnemers. Voor de Monumentenwandeling is dit een verdrievoudiging en voor de familiale wandeling een verdubbeling.

Voor het eerst werd ook sportinitiatie georganiseerd op de Gordel: kliminitiatie in Sint-Genesius-Rode, golfinitiatie in Dilbeek, basket in Zaventem en korf­bal in Overijse.

Opnieuw sloot men in de vier Gordeltrefpunten muzikaal af met een slotconcert. In Dilbeek zorgde Yasmine voor de ambiance, in Zaventem Viva Vlaanderen, in Overijse Voice Male en in Sint-Genesius-Rode de Radio2 band.

2004 5 september 86.326 deelnemers Spring zingt 'Spring op je fiets'

Dat er ook dit jaar weer meer Gordelaars kwamen opda­gen, belooft voor de jubileumeditie van 2005. De Gordel voor Wielertoeristen krijgt bijna de status van een klassieker, want voor de tocht naar de Vlaamse Ardennen schreven zich 2.061 wielertoeristen in, wat alweer een verdubbeling was. Op de mountainbikes gin­gen deze keer 2. 733 dapperen van start.

Bij de wandelingen waren de themawandelingen het meest in trek: de Sprookjeswandeling in Sint-Genesius­Rode, de Kriebelwandeling in Dilbeek, de Kleine water­wandeling in Overijse en de Monumentenwandeling in Zaventem. In totaal namen hieraan 13.191 wandelaars deel.

De actie van de OVAM verliep onder het motto 'Ik gordel milieuvriendelijk'. Naast de milieubutton ontvin­gen de eerste 40.000 inschrijvers een gratis herbruikbare drinkbeker.

Dilbeek was ook tijdens de meest recente Gordel nog het trefpunt met het grootste aantal deelnemers {25.841 ), op de voet gevolgd door Overijse {23.919), waar het optreden van Spring duidelijk extra volk heeft aangetrokken. Het Gordellied 2004 van Spring was een voltreffer. Ook Mama's jasje, Mark Tijsmans, Garry Hagger en Liliane Saint-Pierre, Gene Thomas, Elsie Moraïs, Luc Steeno, en de Ketnet-band tekenden present.

Op Gordeldag was Radio2 aanwezig van 7u 's morgens tot 16u 's avonds. Reporter Dirk Somers fietste de 100 km met een hartslagmeter. Al ·de door Radio2 en de Gordel uitgenodigde luis­teraars verzamelden van 11 u tot 13u in Overijse voor een grote picknick. Deze liep tijdens de middaguitzending van het programma 'Buren bij Verschueren' te Overijse.

De Gordel kreeg ook hoog bezoek uit het Zuidafrikaanse Kaapstad: de organisatoren van de 'Argus Classic', de grootste gechronometreerde ééndagsfietstocht ter wereld, volgden de voorbereidingen van de Gordel op de voet.

2005 - de 25ste Gordel 4 september ????????? deelnemers Will Tura, Isabelle Adam, Mama's Jasje en Voice Male zingen 'Reik elkaar de hand'

Uiteraard wordt deze jubileumeditie van de Gordel een feest zonder weerga. Organisator Bloso stelde het program­ma voor op de kanaalboot 'Verdi' in Vilvoorde. Dat gebeurde omdat tijdens een van de vele wandelingen die op deze speciale Gordeldag op het pro­gramma staan een veertochtje op het

. kanaal Brussel-Vilvoorde wordt inge­last. En dat is maar een van de extra­tjes waar Gordelaars op zullen kunnen rekenen.

Het Gordellied van dit jaar wordt vertolkt door een aantal artiesten die in het verleden al het Gordellied mochten zingen. Will Tura, Isabelle Adam, Mama's Jasje en Voice Male zingen samen 'Reik elkaar de hand'.

" _. vil ... " . . ::

Absolute blikvanger op het vlak van randanimatie worden de vier slotcon­certen die in de vier Gordeltrefpunten plaats hebben tussen half vijf en half zes. In Sint-Genesius-Rode Clouseau, in Dilbeek staan Will Tura, Mama's Jasje en Isabelle Adam op het podium, in Zaventem Belle Perez en in Overijse Wim Soutaer. Stuk voor stuk toppers die een sterke band hebben met de rand in het algemeen en met de Gordel in het bijzonder.

Elk Gordeltrefpunt wordt uitgebouwd in functie van een bepaald thema. In Sint-Genesius-Rode is het thema 'Piraten' en kan je inschrijven voor een Piratenwandeling en een piratenspel.

Dilbeek eert schilder Pieter Bruegel met wandelingen, speciale klederdracht en dansgroepen. Zaventem ziet sterren en sprookjes, onder meer tijdens een Sprookjeswandeling en een boottocht naar Sterrenwacht Mira in Grimbergen, waar Frank Deboosere gastheer speelt. Overijse plaatst haar bekende streekproduct andermaal in de kijker door onder meer de Druivenreuzen, de Druivenkoningin en andere figuren van de Druivenfeesten te laten opdraven.

In totaal zullen de deelnemers kunnen kiezen uit 26 verschillende parcours die met een ingenieus systeem van kleuren en icoontjes zullen worden bewegwijzerd. Bij de verschillende fietstochten zit natuurlijk de Gordelklassieker van 100 kilometer die je in alle Gordeltrefpunten kan aanvatten. In Sint-Genesius-Rode ver­trekt een Avonturenwandeling van 16 kilometer met survivaltechnieken naar het Gemeenschapscentrum De Moelie in Linkebeek. In Dilbeek vertrekt niet alleen de Gordel voor Wielertoeristen naar Oudenaarde maar ook de Ronde van het Pajottenland die het Provinciaal Proefcentrum voor kleinfruit aandoet. In Zaventem loopt de gezinsfietstocht van 22 kilometer door de witloofstreek. Overijse is de gemeente waar traditioneel de

mountainbiketocht van start gaat. Nieuw is dat rolstoelgebruikers zowel terecht kunnen op de fietstocht van 25 kilometer in Dilbeek als op de Piratenwandeling van 7 kilometer in Sint-Genesius-Rode.

Brouwerij Haacht zorgt voor een primeur door eenmalig het Gordelbier te serveren op de Gordeltrefpunten en controleposten. Radio2 plant een marathonuitzending van 9 uur met Hein Decaluwé, Filip Pletinckx, Christel Van Dyck en natuurlijk Luc Verschueren die in het Kasteel van Dilbeek zijn 'buren' ontvangt. 'Eén' blikt in programma's als '1000 Zonnen & Garnalen', 'De rode loper' en 'Zomer 2005' vooruit op het gebeuren, en Frank en Sabine voorspellen uiter­aard wat het zal worden met het weer. Goed weer natuurlijk!

Partners zijn Radio2, Eén en de OVAM. De provincie Vlaams-Brabant, de KBC, het Nieuwsblad, Knack, Granville en de NMBS zijn hoofdsponsors.

Elke Gordelaar ontvangt bij zijn inschrijving een unieke groene polsband als aandenken. Op die wijze is elke inge­schreven deelnemer ook herkenbaar voor de vliegende reporters die een aantal deelnemers zullen verrassen met prijzen. De gouden Gordelmedaille heeft dit jaar een extra groot formaat.

Inschrijven kan op verschillende manieren. Tot en met 24 augustus kan je terecht op de Gordelfoon 02-380.44.44 of www.de-gordel.be. Daarna kan je nog tot 3 september ter plaatse terecht in het Gordelsecretariaat en in de vier tref-punten. Ook in 172 Vlaamse gemeenten kan je tot 2 september inschrijven. In alle treinstations is tot op de dag van de Gordel het speciale B-Dagtrip-ticket beschikbaar waarmee je bij aankomst meteen aan je trip kan beginnen. Allemaal op naar een nieuw record

Commissaris-generaal Carla Galle 1De trouw van de deelnemers gaat

soms mijn petje te boven'

Tijdens haar carrière als topzwemster (tien jaar nationale ploeg, deelname aan de Olympische Spelen van 1968 in Mexico) kwam Carla Galle naar het Bloso om haar conditie te laten testen. Sinds 1991 is ze Commissaris-generaal van de organisatie. Dat betekent dat ze in 2005 haar vijftiende Gordel organi­seert. Vlaanderen ziet haar elke eerste zondag van september op het middagnieuws een prognose geven van het aantal deelnemers. 'Maar de Gordel is meer dan cijfers, kwaliteit is minstens even belangrijk als kwantiteit.'

Wat betekent de Gordel voor Bloso? Carla Galle: Toen ik aan het hoofd kwam van het Bloso, zat de Gordel natuurlijk in mijn takenpakket. Ik heb toen met bewondering vastgesteld dat er de eerste tien jaar al heel wat was gerealiseerd. Bloso is sinds het prille begin betrokken geweest bij de Gordel en heeft geleidelijk aan de hele organisatie op zich genomen. Ondertussen is de Gordel ons grootste evenement. Het hele jaar door zijn er een aantal personeelsleden mee bezig. Een maand na de Gordel hebben we al onze eerste evaluatievergadering met het oog op de editie van het jaar nadien. Daarnaast organiseren we in juni ook de Gordel voor Scholen, die een educatief alternatief vormt voor de schoolreizen op het einde van het schooljaar. Op dat moment zijn er gedurende zes dagen rond Overijse en Tervuren 35.000 kinderen van het kleuter- tot het secundair onderwijs op de been.

Wat waren de voorbije vijftien edities uw voornaamste bekommernissen? Galle: Samen met de nieuwe coördinator van de Gordel Luk Peirlinck en mijn adjunct Albert Gryseels, die alle edities van de Gordel heeft meegemaakt, hebben we toch een aantal nieuwe accenten gelegd. Het is een eve­nement gebleven dat het Vlaams karakter van de rand benadrukt en promotie voert voor sporten als fietsen en wandelen, maar ik denk dat we mogen zeggen dat de organisatie nu professioneler wordt aangepakt. Op

het vlak van veiligheid bijvoorbeeld. De 26 parcours die we tijdens de vijfentwintigste Gordel aanbieden, zijn goed voor 500 kilometer openbare weg waar op enkele uren tijd vele tienduizenden mensen overheen moe­ten. Wanneer je dan de cijfers bekijkt, zie je dat er relatief weinig ongelukken gebeuren. Een aantal keren is spijtig genoeg iemand overleden, maar statistisch gezien is dat aantal zeer klein. We houden veiligheidsacties met fietshelmen, we doen controle op de toestand van de fietsen, en onze veiligheidsdiensten zijn op alles voorbereid. Zo hebben we ook al mensen kunnen redden. Ook het milieuaspect is in de loop der jaren sterk ontwikkeld. Het partnerschap met de afvalstoffenmaat­schappij Ovam speelde in op een maatschappelijke evolutie, en met de propere Gordel waren we zelfs trend­setter voor andere massa-evenementen. En dan is er natuurlijk nog de culturele dimensie met de optredens,de Monumentenwandeling, de thematische wandelingen, enzovoort.

Ook inhoudelijk lijkt er nog altijd geen sleet te zitten op de formule. Galle: je moet er natuurlijk voor zorgen dat het aanbod de nieuwe trends volgt. Het prachtige parcours hoe­ven we nooit te veranderen, maar we proberen wel elke keer nieuwe zaken uit. De laatste jaren hebben we bijvoorbeeld veel nadruk gelegd op kindvriendelijke wandelingen om het doelpubliek van de jonge gezinnen aan te spreken. Er valt op elke Gordel weer iets anders te beleven, en daardoor blijven de deelnemers ook na vierentwintig edities nog terugkomen.

Hoe belangrijk is de opkomst voor u? Galle: Cijfers zijn natuurlijk belangrijk. De eerste vraag die journalisten mij stellen gaat gewoonlijk over het aantal deelnemers en we zijn het ook aan onszelf verplicht om telkens tussen de 75.000 en de 100.000 men­sen te overtuigen. Maar kwaliteit is minstens zo belangrijk als kwantiteit. Veiligheid, een goede dienstverle­ning, mooi weer en een feestelijke stemming. Dat zijn de ingrediënten die bijdragen tot een fijne Gordel. Ik denk dan ook dat de Gordel nog wel een tijdje zal blijven bestaan. Als sportieve familiehappening is hij niet meer weg te denken. En daarbij is de situatie in de Vlaamse rand met de beoogde splitsing van het kiesarron­dissement Brussel-Halle-Vilvoorde meer dan ooit actueel.

Zo komen we inderdaad bij de politieke dimensie die aan de oorsprong ligt van de Gordel. Galle:Vanaf '91 wilde ikdaar opnieuw duidelijk bij aanknopen door systematisch het Vlaamse karakterte blij­ven benadrukken in al onze communicatie. Voor jonge mensen, maar ook voor veel volwassenen zijn commu­nautaire kwesties zoals de faciliteiten en de splitsing een ver-van-mijn-bed-show. Dat is ook de reden waar­om we met deze publicatie en met de DVD die tegelijk verschijnt veel aandacht besteden aan het ontstaan en de achtergrond van de Gordel. Om een bijdrage te leveren aan de sensibilisering voor een zaak die uitein­delijk toch heel Vlaanderen aangaat. Zonder de ambitie te hebben om de problemen op te lossen en zonder de andere dimensies van de Gordel te vergeten.

Tijdens de Gordel duiken vaak verhalen op van pesterijen en sabotage. Hoe kijken de anderstaligen tegen­woordig aan tegen het evenement? Galle: In de beginjaren waren die pesterijen niet te onderschatten, maar de toestand is wel geëvolueerd. Traditioneel zorgen een paar heethoofden er nog altijd voor dat sommige fietsers lek rijden, maar onze ploe­gen lossen dat binnen de kortste keren op. En dankzij het feit dat de Gordel meer is dan een politieke mani­festatie, merk ik dat ook anderstaligen - Franstaligen maar evengoed Engelstaligen - meedoen aan de Gordel. Dat kunnen we alleen maar toejuichen.

Wat beschouwt u persoonlijk als de hoogtepunten uit het verleden? Galle: Tijdens de 'magere jaren' van '94 tot '98 zijn we heel vaak met echt rotweer geconfronteerd. In '94 was het 's morgens om zes uur al aan het gieten. Toen ik van bij mij thuis in Beersel naar Sint-Genesius-Rode reed, was ik ervan overtuigd dat het een ramp zou worden. Maar als je dan ziet dat er toch nog 83.000 mensen komen gordelen, waarvan er 12.000 niet op voorhand waren ingeschreven ... De trouw van de deelnemers gaat soms mijn petje te boven. En dan was er uiteraard ook de recordeditie van '93. Gert en Samson zongen het Gordellied en het was een prachtige dag. Toen ik die dag de cijfers zag binnenkomen vroeg ik mij af waar dat ging eindigen.

~-dé - tëk;So klassieker

COLOFON

25 jaar de Gordel is een éénmalige publicatie van het Bloso Zandstraat 3 - 1000 Brussel

Verantwoordelijke uitgever: Carla Galle - Zandstraat 3 - 1000 Brussel

Deze publicatie kwam tot stand dankzij Michaël Bellen, Carla Galle, Albert Gryseels, Mija De Greet, André Lerminiaux, Wilfried Vanderpoorten, Luk Peirlinck, Ron Wagemans, Nadine Tierens, het Gordelsecretariaat, de Gordeltrefpunten, het Bloso en de Vlaamse Gemeenschap

Foto's: Bloso archief

Lay-out: Jan Masyn, Lieve Wyndaele

Druk: Roularta - Meiboomlaan 33 - 8800 Roeselare

Gordelsecretariaat de Gordel - Dorpsstraat 43 - 1640 Sint-Genesius-Rode Tel.: 02/380.44.44 - Fax: 02/380.79.47 e-mail: degordel@bloso.be - www.bloso.be Bank: 436-4134101 -20 IBAN: BE28 4364 1341 0120

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagey een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij electronisGh, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of

nige manier zonder voorafgaandelijke schriftelijke emming van de uitgever.

2 5 keer bedankt voor alle medewerking en steun

De initiatiefnemers, de medewerkers en de

vrijwilligers, de sport- en socioculturele verenigingen, de gemeentebesturen, de 4 Gordeltrefpunten Sint-Genesius-Rode,

Dilbeek, Zavente m en Overijse, de veilig­he idsdiensten, het Rode Kruis, de polit ie (lokaal en federaal), de provincie Vlaams­Brabant, de gemeenschapscentra, de vz.w de Rand, de Vlaamse Gemeenschap, Radio2 en Eén, Ring TV, de media, de sponsors, het

Bloso en last but not least, alle Gordelaars.

Met bijzondere dank aan de medew~rkers in de vier Gordeltrefpunten: Anne Sobrie (Sint-Genesius-Rode),

Martine Plas en Julien De Coster (Dilbeek), Roger Crabbé, Cindy Winters en Sam Janssens (Zaventem), Bob Rasschaert en Dirk Van de Cauter (Overijse).

OJINJA•l A fVAfttOfftH"".U.lt<HA"PU VOOR H(T Y~U '-lWllt

-·­KBC Het Nieuwsblad - - b·dagtrips "9 .....

Deze publicatie is gedrukt op milieuvriendelijk papier

1