22 & 23 AUSTRALIË Van de kangoeroes naar de haaien 25 ... · 22 & 23 AUSTRALIË Van de kangoeroes...
1
DUITSLAND Berlijn Nijmegen Münster Sonsbecker Schweiz Duivelse modderresten Sonsbeck ligt bij de snelweg A57 (via grensovergang Gen- nep A77). Er rijdt een bus van het station in Geldern naar Sonsbeck. Het gebied heeft gemarkeer- de wandelroutes. In het raad- huis van Sonsbeck koop je een goede wandelkaart (Stadtplan Sonsbeck met Freizeitkarte). De Wander- karte NRW Kalkar-Xan- ten-Hamminkeln W1 is eveneens geschikt. Het ge- bied is ook opgenomen in de wandelgids Een dagje wandelen in Duitsland! van Elio Pelzers en Henk Filip- po. Kijk voor meer informa- tie op www.sonsbeck.de en www.labbeck.com. Kleine foto: Zwitserland ligt 524 kilometer verderop. Grote foto: de uitzichttoren op de tachtig meter hoge Dürsberg foto’s Elio Pelzers WAAR EN WAT In het laagst gelegen stroomgebied van de Rijn ligt een heuvelgebied dat de naam Sons- becker Schweiz draagt. Het ligt op een steen- worp van de Nederlandse grens bij Gennep en meer dan vijfhonderd kilometer van Zwitserland. 22 & 23 AUSTRALIË Van de kangoeroes naar de haaien 25 IERLAND Het nieuwe leven van Dublin door Elio Pelzers V olgens een legende haastte de duivel zich naar Aken om de bouw van de dom tegen te houden. Hij snelde op klom- pen door een nat, modderig landschap. De modder maak- te het lopen moeizaam, waar- door de duivel de leem van zijn klompen moest schrapen. De modderresten bleven achter en vormden de heuvels van de Sons- becker Schweiz. In werkelijkheid duwden de gletsjers tijdens de een-na-laatste ijstijd, zo’n 130.000-230.000 jaar geleden, puin en bodemmateriaal voor zich uit, die na terug- trekking van het ijs stuwwallen vormden, de huidige golvende Sonsbecker Schweiz. Sonsbeck ligt aan de voet van de stuwwal. Onderweg naar de tachtig meter hoge Dürsberg kom ik de sporen van het geologi- sche verleden tegen. Langs de wegen en pa- den liggen her en der zwerfstenen, granie- ten herinneringen uit Scandinavië, meegevoerd in een ver verleden door het uit het noorden afkomstige ijs. Een anderhalve kilometer lange, geologische wandelroute infor- meert de geïnteresseerde wande- laar over de oerkrachten die het landschap hebben gevormd. Intussen ben ik ook een ander fenomeen gepasseerd. De ron- de, bakstenen toren aan de rand van Sonsbeck is een restant van een middeleeuwse burcht van de hertogen van Kleef. Eeuwenlang deed de toren dienst als windmolen, te- genwoordig maakt het gebouw deel uit van een hotel. De naam, Römerturm, verwijst naar het roemruchte verleden van de Romeinen, die hier niet ver vandaan een vesting hadden. Vanaf de houten uitzichttoren op de Dürsberg zie je in de verte Xanten liggen met de dom en zijn twee torens. Xanten was vroeger een Romeinse nederzetting. Het uitzicht vanaf de Dürsberg is groots. Het Rijn- en Niersdal ontvouwen zich voor de turende kijker en bij helder weer is zelfs de rand van het Ruhrgebied te zien. Op den Hövel is de naam van een smalle weg die even verderop ligt. Het zegt vol- doende over de verhevenheid van het land- schap. De naam doet een beetje Neder- lands aan. Tot ver in de negentiende eeuw spraken bewoners van de Niederrhein lo- kaal nog wel Nederlands. De Pruisische, en na 1870 de Duitse regering voerde een strik- te taalpolitiek van verduitsing, waardoor het Nederlands als plaatselijke taal ver- dween. Ik vervolg mijn wandeltocht door bosscha- ges, langs struweel, akkers, weiden en boomgaarden. In het voorjaar kleuren de met koolzaad begroeide akkers het land- schap heldergeel. In het najaar voeren die- pe herfstkleuren de boventoon. De land- bouwpercelen zijn nogal groot, maar toch krijg je sterk de indruk te wandelen in een parkachtig landschap. Her en der staan oude schuren en in een oude fruitboom- gaard grazen gemoedelijk twee witte Gallo- waykalveren. In de wei ernaast kijkt een lo- me stier even op onder het grazen. De boerderijen die overal in het landschap staan, hebben een eigen naam, zoals Griethskath of Schmittendresch. Enkele van deze hoeven hebben nog wel iets van hun oude bouwstijl, maar veel gebouwen leden onder het laatste oorlogsgeweld en zijn in de naoorlogse periode vernieuwd. Rondom Sonsbeck is in februari en maart 1945 zwaar gevochten. Tijdens Operation Veritable verdreven de geallieerden de Duitsers van de linker Rijnoever. Voordat ik het Tüschenwald in wandel, tip ik nog net de buurtschap Labbeck aan. De Duitsers spreken van Ortsbauernschaft. De geschiedenis van dit gehucht gaat terug tot in de middeleeuwen, maar dat is aan de huizen niet af te lezen. Labbeck is zwaar be- schadigd tijdens de geallieerde acties aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het dorpje, waar in 1827 de eerste school kwam, werd pas in de negentiende eeuw een dorpje van formaat. Het is stil in het Tüschenwald. Er zitten en- kele pittige klimmetjes in dit bultige bos. Ik krijg het idee in een enorm woud te lo- pen, terwijl het voor Duitse begrippen maar een klein bos is. De hoge sparren dra- gen bij aan dit gevoel. Dichtbij roffelt een zwarte specht. Als ik probeer de vogel in mijn kijker te krijgen, draait hij zich achter de stam van een spar. In de verte doemt het torentje van de ele- gante St.-Gerebernus-kapel in Sonsbeck op. Via een voormalige, holle weg bereik ik de buitenwijk van het dorp Sonsbeck, dat in 1320 stadsrechten kreeg. In Duitsland is kwistig gestrooid met stadsrechten. De meest onverwachte dorpjes blijken soms in het bezit van stadsrechten te zijn. Kalkar en Xanten, die dichtbij liggen, bieden de wandelaar die ook cultuur wil snuiven meer dan Sonsbeck. reageren? [email protected] In deze bijlage drie puzzelpagina’s
Transcript of 22 & 23 AUSTRALIË Van de kangoeroes naar de haaien 25 ... · 22 & 23 AUSTRALIË Van de kangoeroes...
DUITSLAND
BerlijnNijmegen Münster
Sonsbecker Schweiz
Duivelse modderrestenSonsbeck ligt bij de snelwegA57 (via grensovergang Gen-nep A77). Er rijdt een busvan het station in Geldernnaar Sonsbeck.Het gebied heeft gemarkeer-de wandelroutes. In het raad-huis van Sonsbeck koop jeeen goede wandelkaart(Stadtplan Sonsbeck metFreizeitkarte). De Wander-karte NRW Kalkar-Xan-ten-Hamminkeln W1 iseveneens geschikt. Het ge-bied is ook opgenomen inde wandelgids Een dagjewandelen in Duitsland! vanElio Pelzers en Henk Filip-po. Kijk voor meer informa-tie op www.sonsbeck.de enwww.labbeck.com.
� Kleine foto: Zwitserland ligt524 kilometer verderop.
� Grote foto: de uitzichttorenop de tachtig meter hogeDürsberg foto’s Elio Pelzers
WAAR EN WAT
In het laagst gelegen stroomgebied van deRijn ligt een heuvelgebied dat de naam Sons-becker Schweiz draagt. Het ligt op een steen-worp van de Nederlandse grens bij Gennep enmeer dan vijfhonderd kilometer van Zwitserland.
22 & 23 AUSTRALIË Van de kangoeroes naar de haaien25 IERLAND Het nieuwe leven van Dublin
door Elio Pelzers
Volgens een legende haastte deduivel zich naar Aken om debouw van de dom tegen tehouden. Hij snelde op klom-pen door een nat, modderiglandschap. De modder maak-te het lopen moeizaam, waar-
door de duivel de leem van zijn klompenmoest schrapen. De modderresten blevenachter en vormden de heuvels van de Sons-becker Schweiz. In werkelijkheid duwdende gletsjers tijdens de een-na-laatste ijstijd,zo’n 130.000-230.000 jaar geleden, puin enbodemmateriaal voor zich uit, die na terug-trekking van het ijs stuwwallen vormden,de huidige golvende Sonsbecker Schweiz.Sonsbeck ligt aan de voet van de stuwwal.Onderweg naar de tachtig meter hogeDürsberg kom ik de sporen van het geologi-sche verleden tegen. Langs de wegen en pa-den liggen her en der zwerfstenen, granie-
ten herinneringen uit Scandinavië,meegevoerd in een ver verleden door
het uit het noorden afkomstige ijs.Een anderhalve kilometer lange,geologische wandelroute infor-meert de geïnteresseerde wande-
laar over de oerkrachten die hetlandschap hebben gevormd.
Intussen ben ik ook een anderfenomeen gepasseerd. De ron-de, bakstenen toren aan de
rand van Sonsbeck is een restantvan een middeleeuwse burcht van de
hertogen van Kleef. Eeuwenlang deedde toren dienst als windmolen, te-
genwoordig maakt het gebouwdeel uit van een hotel. De naam,
Römerturm, verwijst naar het roemruchteverleden van de Romeinen, die hier nietver vandaan een vesting hadden.Vanaf de houten uitzichttoren op deDürsberg zie je in de verte Xanten liggenmet de dom en zijn twee torens. Xantenwas vroeger een Romeinse nederzetting.Het uitzicht vanaf de Dürsberg is groots.Het Rijn- en Niersdal ontvouwen zich voorde turende kijker en bij helder weer is zelfsde rand van het Ruhrgebied te zien.Op den Hövel is de naam van een smalleweg die even verderop ligt. Het zegt vol-doende over de verhevenheid van het land-schap. De naam doet een beetje Neder-lands aan. Tot ver in de negentiende eeuwspraken bewoners van de Niederrhein lo-kaal nog wel Nederlands. De Pruisische, enna 1870 de Duitse regering voerde een strik-te taalpolitiek van verduitsing, waardoorhet Nederlands als plaatselijke taal ver-dween.Ik vervolg mijn wandeltocht door bosscha-ges, langs struweel, akkers, weiden enboomgaarden. In het voorjaar kleuren demet koolzaad begroeide akkers het land-schap heldergeel. In het najaar voeren die-pe herfstkleuren de boventoon. De land-bouwpercelen zijn nogal groot, maar tochkrijg je sterk de indruk te wandelen in eenparkachtig landschap. Her en der staanoude schuren en in een oude fruitboom-gaard grazen gemoedelijk twee witte Gallo-waykalveren. In de wei ernaast kijkt een lo-me stier even op onder het grazen.De boerderijen die overal in het landschapstaan, hebben een eigen naam, zoalsGriethskath of Schmittendresch. Enkelevan deze hoeven hebben nog wel iets vanhun oude bouwstijl, maar veel gebouwen
leden onder het laatste oorlogsgeweld enzijn in de naoorlogse periode vernieuwd.Rondom Sonsbeck is in februari en maart1945 zwaar gevochten. Tijdens OperationVeritable verdreven de geallieerden deDuitsers van de linker Rijnoever.Voordat ik het Tüschenwald in wandel, tipik nog net de buurtschap Labbeck aan. DeDuitsers spreken van Ortsbauernschaft. Degeschiedenis van dit gehucht gaat terug totin de middeleeuwen, maar dat is aan dehuizen niet af te lezen. Labbeck is zwaar be-schadigd tijdens de geallieerde acties aanhet einde van de Tweede Wereldoorlog.Het dorpje, waar in 1827 de eerste schoolkwam, werd pas in de negentiende eeuween dorpje van formaat.Het is stil in het Tüschenwald. Er zitten en-kele pittige klimmetjes in dit bultige bos.Ik krijg het idee in een enorm woud te lo-pen, terwijl het voor Duitse begrippenmaar een klein bos is. De hoge sparren dra-gen bij aan dit gevoel. Dichtbij roffelt eenzwarte specht. Als ik probeer de vogel inmijn kijker te krijgen, draait hij zich achterde stam van een spar.In de verte doemt het torentje van de ele-gante St.-Gerebernus-kapel in Sonsbeckop. Via een voormalige, holle weg bereik ikde buitenwijk van het dorp Sonsbeck, datin 1320 stadsrechten kreeg. In Duitsland iskwistig gestrooid met stadsrechten. Demeest onverwachte dorpjes blijken somsin het bezit van stadsrechten te zijn. Kalkaren Xanten, die dichtbij liggen, bieden dewandelaar die ook cultuur wil snuivenmeer dan Sonsbeck.
In dezebijlage
drie puzzelpagina’s
