Het hoe en waarom van informatievaardigheden in het onderwijs. Dr. Amber Walraven

De Onderwijsdagen 2009, 10 november 2009

OVERZICHT

Informatievaardigheden

Waarom

Hoe

Toekomstig onderzoek

INFORMATIEVAARDIGHEDEN

Specifiek voor informatie op Internet

Grote bron van informatie

Iedereen kan alles erop zetten

Geen kwaliteitscontrole

Als je al zoekt dan dien je:

Het probleem te definiëren

Te zoeken, scannen en verwerken

De gevonden informatie te organiseren en presenteren

WWW IN HET BASISONDERWIJS

Leerlingen gebruiken de computer gemiddeld 3 uur per week voor

schooltaken (Kennisnet, 2008)

Voornamelijk voor oefenprogramma’s, maar ook opzoeken van

informatie op Internet (Kennisnet, 2008)

Leerlingen beschouwen zichzelf als vaardig

WWW IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS

Leerlingen gebruiken de computer gemiddeld 5 uur per week voor

schooltaken (Kennisnet, 2008)

87% van jongeren tussen 12 en 17 gebruikt WWW als grootste bron

van Informatie (Motivaction, 2006)

7 op 10 docenten geven opdracht voor informatie zoeken op Internet

(Kennisnet, 2008)

Ruim 50% van de leerlingen vindt docent niet in staat hierbij te

helpen

ROL VAN DE DOCENT

Docenten worden geconfronteerd met het WWW

Leerlingen moeten leren hoe ze zoekresultaten, informatie en bron

moeten evalueren

Docenten missen zelf vaardigheden

Docenten geven toe dat ze niet altijd weten hoe ze hun leerlingen

moeten begeleiden

WAAROM AANDACHT VOOR INFORMATIEVAARDIGHEDEN

WAAROM AANDACHT VOOR INFORMATIEVAARDIGHEDEN

WAAROM AANDACHT VOOR INFORMATIEVAARDIGHEDEN

Leerlingen gebruiken weinig criteria voor het evalueren van

informatie

Leerlingen kennen meer criteria dan ze gebruiken

Redenen: tijdsdruk, motivatie en gemakzucht

Leerlingen kennen niet alle criteria en interpreteren criteria soms

verkeerd

HOE AANDACHT VOOR INFORMATIEVAARDIGHEDEN

Docenten lessen laten ontwerpen

Zowel aandacht voor inhoud als informatievaardigheden

Rollenspel: Vrede van Versailles

Stripverhaal tekenen over de opkomst van Hitler

Kwartetspel spelen en de gebeurtenissen in chronologische

volgorde zetten

REACTIES VAN LEERLINGEN

Vooraf:

Als we alles zelf moeten zoeken, dan leren we allemaal wat anders!

Hoe moet ik nu weten of iets betrouwbaar is?

Tijdens:

Ik geloofde altijd alles wat ik zag en las, en nu moet ik alles

wantrouwen!

Na afloop:

Waarom hebben we dit niet eerder geleerd?

RESULTATEN

Leerlingen inderdaad kritischer omgaan met informatie op Internet

Leerlingen het geleerde toepassen in meerdere schoolvakken

BEINVLOEDENDE FACTOREN

Mate waarin docent betrokken is bij ontwerp

Goed gestructureerde groepsdiscussies over criteria

Aanleren van systematische aanpak

Goede balans tussen ‘nieuwe’ lessen en ‘normale’ lessen

DO’S & DON’TS

DO

Motiveer leerlingen

Gebruik hele taken

Neem de tijd om te discussiëren

DON’T

Alleen maar Internet gebruiken

Allemaal nieuwe dingen tegelijk

Alles alleen doen

TOEKOMSTIG ONDERZOEK

Andere domeinen

Andere docenten

Hoe zit het met informatievaardigheden van docenten?

Welke ondersteuning hebben docenten nodig bij het ontwerp?

Wat zijn de effecten op prestaties van leerlingen?

Dr. Amber Walraven

Universiteit Twente

Faculteit Gedragswetenschappen

Vakgroep Curriculumontwikkeling & Onderwijsinnovatie

a.walraven@utwente.nl

http://amberwalraven.edublogs.org