2017 – 2020 - Paradisowerd vlak voor het optreden gemaakt, toen David net om de hoek keek alsof...

Amsterdam • HollandCosmisch Ontspanningscentrum Paradiso

OndernemingsplanParadiso

2017 – 2020

Ondernemingsplan Paradiso 2017 – 2020 1

INHOUDSOPGAVE

1 Voorwoord

2 Artistiek inhoudelijke kwaliteit2.1 Artistiek-inhoudelijke visie2.2 Aard en inhoud van de programmering2.3 Positie van de instelling binnen de sector en culturele keten2.4 Reputatie instelling bij het publiek2.5 Doelstellingen

3 Zakelijke kwaliteit3.1 Inleiding3.2 Meerjarenbegroting en MOP3.3 Bedrijfsvoering3.4 Cultureel ondernemerschap3.5 Innovatie en ontwikkeling3.6 Doelstellingen

4 Publieksbereik4.1 Bereik bestaand en nieuw publiek4.2 Marketingbeleid4.3 Code Culturele Diversiteit in relatie tot publieksbereik en programmering4.4 Doelstellingen

5 Belang voor de stad5.1 (Nieuwe) coalities en verbindingen5.2 Talentontwikkeling en cultuureducatie5.3 De meerpolige stad5.4 De wereld als speelveld5.5 Doelstellingen

6 Terugblik 2013 — heden

BIJLAGEN

A Bestuursstructuur B Overzicht huidige coalities en verbindingen: gelieerde stichtingen en bijdrage aan beleidsdoelstellingenC Overzicht instellingen waarmee Paradiso zich programmatisch verbindtD Overzicht talentontwikkeling en cultuureducatie


1Voorwoord

Ondernemingsplan 3Paradiso 2017 – 2020

VOORWOORD

Het overlijden van David Bowie maakte weer eens duidelijk welke betekenis artiesten voor mensen kunnen hebben. Zijn extravagante, androgyne verschij-ning heeft generaties geëmancipeerd en velen geïnspireerd zich vrij te uiten. Zelf stond hij open voor allerlei nieuwe stromingen, een houding die de bron was van zijn ongekende muzikale inventiviteit. En dat leverde hem weer de inspiratie op het nieuwe te zoeken. Zijn uiterlijk vertoon was strikt functioneel: dit is wat hij als artiest wil uitstralen. In groot contrast daarmee zijn verschijning off stage. Bijna mythisch bescheiden, zoals ook bij zijn optreden in Paradiso in 1997. Zijn betekenis voor de muziek en voor zijn publiek inspireert ons de rol te blijven spe-len die we al bijna vijftig jaar spelen: vanuit een dienende rol bemiddelen tussen artiest en publiek door de voorwaarden te creëren voor optimale zeggingskracht. Die zeggingskracht inspireert weer veel talent van vaderlandse bodem. De eerste keer voor een uitverkocht Paradiso spelen is voor Nederlandse bands vaak een mijlpaal en niet zelden een enorme stimulans. Deze momenten blijven in het geheugen gegrift, van artiest én publiek. Daarom siert zanger David achter de Molen van John Coffey het omslag van dit document. Deze Utrechtse band speelde op 17 oktober 2015 voor het eerst in een uitverkocht Paradiso. De foto werd vlak voor het optreden gemaakt, toen David net om de hoek keek alsof hij wilde controleren of iedereen wel zou komen. De keuze van het College van Burgemeester en Wethouders Paradiso te beschouwen als onderdeel van het fundament van kunst en cultuur van de stad zien wij als waardering voor de wijze waarop Paradiso opereert. Voor ons is dit een stimulans om op dezelfde voet door te gaan. Wel intensiveren we een aantal aspecten van ons beleid om nog beter invulling te geven aan de maatschappelijke rol die we voor Paradiso zien en bij te dragen aan doelstel-lingen van het kunsten cultuurbeleid zoals door het College geformuleerd. Paradiso intensiveert het beleid kort gezegd door nadrukkelijker dan nu diverse groepen in de stad bij elkaar te brengen, identiteit te geven en daarmee verbin-dend te programmeren. Ook blijven we vrije ruimte bieden aan jong Amsterdams talent dat geïsoleerd lijkt te raken. Paradiso blijft tot slot in de programmering toonaangevend door relevante ontwikkelingen binnen de popcultuur op nauwe voet te volgen en een podium te bieden. Dit document beschrijft de huidige werkwijze van Paradiso en de genoemde intensiveringen voor de komende kunstenplanperiode. Het volgt de structuur zoals die is weergegeven in de richtlijnen ondernemingsplannen A-Bis. Het eind van ieder hoofdstuk vat de beleidsmatige doelstellingen samen.


2Artistiek inhoudelijke kwaliteit

2.1 Artistiek-inhoudelijke visie2.2 Aard en inhoud van de programmering2.3 Positie van de instelling binnen de sector en culturele keten2.4 Reputatie instelling bij het publiek2.5 Doelstellingen


ARTISTIEK-INHOUDELIJKE KWALITEIT 2.1 Artistiek-inhoudelijke visie

Paradiso bemiddelt tussen artiesten en publiek en schept op maat de voorwaarden voor optimale zeg-gingskracht. Als hub in een samenstel van artiesten, muziekliefhebbers en professionele marktpartijen is Paradiso zowel dienstverlenend als sturend met het oog op de continuïteit en de vitaliteit van de cultuur waarin zij opereert. Kern van de programme-ring is popmuziek. De beleving bij concerten is het aansprekende en kostbare kapitaal dat we beheren. In 2018 bestaat Paradiso vijftig jaar; de in-stelling valt daarmee voor een belangrijk deel samen met de ontstaansgeschiedenis van een kunstvorm die niet alleen sentiment en smaak, maar evenzeer maatschappelijke bewegingen manifest maakt. Pop-muziek en popcultuur zijn van groot belang voor de identiteitsvorming. De grote verscheidenheid binnen de programmering van Paradiso reflecteert als geen andere instelling de diversiteit die onze stad, het land en de wereld te bieden hebben. Door de veelzijdig-heid van onze programmering weten we heel veel verschillende mensen te binden. Ze staan in Paradiso net zo goed naast elkaar als met elkaar. Daarmee dragen we bij aan een tolerante en in cultureel op-zicht rijke stad. De programmering van Paradiso kent een balans tussen niche en breed, lokaal en internatio-naal en tussen popcultuur en aanverwante disciplines. We volgen de popcultuur, maar – belangrijker – geven er ook vorm aan. Dat laat onze programmering zien: we adapteren en reageren. Er is focus op educatie en smaakontwikkeling en ruimte voor vernieuwing en experiment. Paradiso organiseert daartoe een wissel-werking tussen gevestigde artiesten en jong talent en tussen diverse kunsten muziekdisciplines, om zo nieuwe dingen te laten ontstaan, te veroorzaken. Naast popmuziek initieert en faciliteert Paradiso programma’s op het gebied van beelden-de kunst, klassieke muziek, literatuur, wetenschap en cultuurbeschouwing. We doen dit uit een gevoelde maatschappelijke urgentie en om nieuwe presentatievormen uit te lokken. De kernactiviteit van Paradiso kent een eendimensionaliteit die erom vraagt doorbroken te worden. De bedrijfsfilosofie is dat veelvormigheid en meerstemmigheid in alle opzichten kunnen bijdragen aan de kwaliteit. In het beste geval organiseert Paradiso met deze niet- popprogrammering haar eigen interne oppositie, waardoor de vraag naar noodzaak en inhoud van haar beleid blijvend gesteld wordt. De programmering is en blijft in balans. Tussen gedurfd en gekend, prikkelend en behagend, schurend en zoetgevooisd. En ook de financiën zijn in balans: programma’s die meer kosten dan opleveren financieren programma’s waarvoor het omgekeerde geldt. Essentieel is: Paradiso heeft maar zeer beperkt overheidssteun, circa 5%. Ondernemerschap houdt Paradiso financieel gezond en zorgt ervoor dat we

autonoom blijven in onze programmatische keuzes. Bij die keuzes is de inhoud leidend. Dat is een noodzakelijke voorwaarde om cultureel te kunnen ondernemen met de verwachting dat de publieke belangstelling en dus de inkomsten vanzelf volgen. Ruimte voor experimenten en de bereidheid het bijbehorende risico te dragen zijn daarbij belang-rijke kenmerken. Het is alleen de praktijk die uitwijst of de poging artiest en publiek samen te brengen slaagt; of er wel een publiek voor die artiest is en of die artiest al aan Paradiso toe is. Ondanks al onze artistieke expertise en marktkennis is het soms een kwestie van proberen. Vaak levert dat iets bijzonders op, af en toe ook niet. Maar zonder mislukking geen succes. Gedurfd programmeren is noodzaak en een essentieel onderdeel van de vrijheid van de program-meurs van Paradiso. Hoewel Paradiso zich in de kern blijft rich-ten op het programmeren van popmuziek, opereert ze nadrukkelijk over de volle breedte van de popcul-tuur. Paradiso beperkt zich niet tot genres of disci-plines, maar legt verbindingen tussen muziekstijlen en aanverwante disciplines. Paradiso signaleert rele-vante ontwikkelingen in de popcultuur en creëert een passend podium. Dat kan de ene keer een bioscoop zijn en de andere een kansel of evenemententerrein. Maar ook hier geldt: de inhoud bepaalt. De manier waarop de inhoud het beste kan worden overge-bracht bepaalt het podium. Paradiso is daarmee een verzameling programma’s, projecten en festivals.

Paradiso opereert op het grensvlak van mainstream en niches, binnen en buiten de muziek en voor een zo breed mogelijk publiek. Zo bood Paradiso de af-gelopen periode een podium aan artiesten als Prince, D’Angelo, Kraftwerk, FKA twigs, The Replacements, Mac Demarco, Lianne La Havas, Ty Segall en Patti Smith. Maar evengoed was ze het podium voor de niche van de popmuziek. Paradiso ontwikkelde festivalformules als London Calling, Milkshake, Ticket to the Tropics, Indiestad en ondersteunde de ontwik-keling van Sonic Acts, dat onder meer conferenties op het snijvlak van kunst, technologie, muziek en wetenschap organiseert, zoals recent The Geologic Imagination. Paradiso beperkt zich immers niet tot popmuziek. Andere voorbeelden van niet-popmuziek- programmering zijn het vraaggesprek dat Joris Luyendijk met de econoom Thomas Piketty had en de lezingen van filosoof Daniel Dennett (in 2012, het jaar waarin hij de Erasmusprijs kreeg) en schrijfster Elizabeth Gilbert. Paradiso ondersteunt ook initiatieven die de worteling van Paradiso in de veelkleurige stad karak-teriseren. Zo opereert Pera onder de vleugels van Paradiso. Pera brengt podiumactiviteiten waarin de hedendaagse Turkse (pop)muziek en clubcultuur centraal staan. Sinds de oprichting in 2007 heeft Pera een eigenzinnige en betekenisvolle bijdrage geleverd aan de culturele dialoog tussen Istanbul en Amster-dam en aan de ontwikkeling van de jonge hedendaagse Turkse cultuur in Amsterdam. Een vergelijk-bare rol speelt Marmoucha voor de Marokkaanse


gemeenschap. Marmoucha brengt podiumkunsten uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten naar Nederlandse en visa versa. Kindred Spirits initieerde het Summer Dance Forever festival, dat de internationale urban dance-gemeenschap naar Amsterdam haalt en de stad letterlijk kleur geeft. De stichting Spin Off ope-reert ook onder de vleugels van Paradiso en organi-seert breakdance battles en workshops en onder-steunt talentvolle jonge dansers.

Paradiso realiseert met haar programmering een divers publieksbereik in de stad. Paradiso zoekt met de programmering ook de verbinding met maatschappelijke ontwikkelingen die niet van-zelfsprekend een plek krijgen bij andere culturele instellingen. Paradiso heeft zich ontwikkeld tot een belangrijke verantwoordelijke schakel binnen de stedelijke keten van popmuziek. Paradiso oriënteert zich internationaal. Door het dagelijkse contact met buitenlandse podia, buiten-landse promotors, overheden en agenten neemt Para-diso deel aan netwerken die de basis vormen voor een adequate planning van tournees van artiesten op het Europese vasteland. Amsterdam is daarbij nog steeds de poort naar het Europese vasteland en Paradiso het podium dat artiesten prefereren.

2.2 Aard en inhoud van de programmering

Twee speerpunten van beleid zijn voor de komende beleidsperiode belangrijk: verbindend programmeren en de rol die we willen spelen als incubator van het vernieuwende talent in de stad.

Maar om die speerpunten vorm te kunnen geven, is een stevige basis onontbeerlijk. Die vinden we door focus te blijven leggen op het elementaire aspect van ons wezen: de inhoud, de programmering. Alleen zo kan Paradiso een van de beste podia van de wereld blijven en kunnen we Amsterdam op het wereldto-neel laten acteren als pop- en dance-stad.

2.2.1 Programmering

Paradiso heeft in 2015 met 1.100 programma’s voor het eerst in haar geschiedenis meer dan 600.000 bezoekers getrokken, waarmee de doelstelling voor dat jaar werd overtroffen. Door actief ondernemerschap en een sturende, geloofwaardige en spannende programmering is Paradiso erin geslaagd publiek en artiesten te trekken en aan zich te binden. Een belangrijke bijdrage aan de groei leverde Paradiso Noord, zoals we de concertzaal in de Tolhuistuin over het IJ aanduiden. De aan-tallen concerten en bezoekers daar zijn sneller dan gepland op rendabel niveau gekomen. We begon-nen er op 1 juni 2014 en trokken in 2015 al 55.000 bezoekers. London Calling blijft een vaste plek in het programma innemen als festival dat pril internatio-naal talent doorstoot naar een groter publiek.

Indiestad heeft zich de afgelopen jaren be-wezen als publieksbinder en gids, reden het festival de komende jaren breder in te zetten als platform waarop indiebands in contact kunnen komen met een nieuwsgierig publiek. Milkshake (in samenwerking met Air Events) is uitgegroeid tot een vaste kracht. Vanuit de ge-dachte ‘niets moet, alles mag’ weet Milkshake een breed publiek uit verschillende niches samen te brengen en respect, vrijheid, liefde en tolerantie te vieren in het Westerpark. Ticket to the Tropics is de noemer waar-onder we dansbare muziek uit alle werelddelen samenbrengen. Van oud tot nieuw, van samba tot cumbia en van kaseko tot kuduro. Summer Dance Forever trekt inmiddels jaarlijks 10.000 bezoekers die de 500 deelnemers uit diverse windstreken zien participeren in battles en workshops. Het festival staat internationaal inmiddels hoog aangeschreven. Als voorbeeld van programmering die zich rekenschap geeft van relevante ontwikkelingen in de stad, geldt Paradiso Playground (Tolhuistuin). Een middag vol muziek waarbij kinderen uit het basisonderwijs (en hun ouders) op speelse wijze in contact worden gebracht met nieuwe geluiden, een DJ-workshop kunnen volgen en een optreden van artiesten als Fresku en Typhoon kunnen bijwonen. Op stapel staat een kinderboekenfestival. De clubnachtprogrammering omvat club-concepten, waarvan sommigen zich al hebben gezet in het collectieve geheugen van jongvolwassen Amsterdammers: Noodlanding! – voor veel jongeren de eerste kennismaking met een professioneel cul-tuurpodium in Amsterdam –, Boss, Bassline, Zwarte Koffie, Van God Los, Rapido, ParadiSOLO, Winter Wooferland, Manifesto, Glitterazzi, The Jungle, Het Ballongezelschap, Kiss All Hipsters. Maar ook Pink Istanbul van Pera, dat de nieuwste artiesten en ontwikkelingen in de gay scenes van Istanbul en Amsterdam uitwisselt, en Mediterranean Grooves, van Marmoucha: een nachtprogramma dat de nieuw-ste sounds uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten mengt. Al met al bestrijkt de nachtprogrammering een divers palet van stijlen en bereiken we verschil-lende groepen in de stad – en vooral met Noodlanding! de groep die zo belangrijk is voor de vitaliteit van Para-diso: jongvolwassenen van achttien tot begin twintig. The Paradiso Orchestra is een collectief samengesteld uit diverse gerenommeerde klassieke ensembles en orkesten en biedt een paar keer per jaar een vrijzinnige selectie uit eeuwen muziekge-schiedenis. Gezelschappen als het Nederlands Blazersensemble en het Nederlands Kamerorkest keren geregeld terug en bereiken in Paradiso – dat is wel gebleken – een nieuw en veel jonger publiek dan daar waar ze normaal spelen. Paradiso biedt ook ruimte voor beeldende kunst, dans, maatschappelijke thema’s en wetenschap. In het mededelingenkastje van de voormalige Vrije Gemeente aan de gevel exposeert The Small Museum (het kleinste museum van Nederland) kunstwerken

die een link met Paradiso of de popcultuur hebben. Elk jaar krijgen gemiddeld drie kunstenaars deze plek toegewezen. Lernert & Sander en Tereza Ruller waren de eersten. Performing Paradiso presenteert een avondvullend programma met internationaal hoog aangeschreven performance art. Programma’s als de Spinozadag, de Paradisolezing en het Google examen – een vervolg op het Sharia examen en het Bankiersexamen – laten bezoekers kennismaken met de stand van zaken op het gebied van weten-schap, beeldende kunst, literatuur en digitale cultuur. Vermeldenswaard is ook de Beurs van Bijzondere Uitgevers die we zelf produceren, de jaarlijkse beurs voor onafhankelijke uitgevers.

2.2.2 Speerpunt: verbindend programmeren

De kracht van onze samenleving, en dan bij uitstek de Amsterdamse, is altijd geweest dat we niet alleen in staat zijn verschillende culturen en opvattingen op te nemen, maar hun invloed ook positief aan te wenden. Onze samenleving is daardoor rijker geworden. Die rijkheid is dus mede het gevolg van een diverse samenleving, maar het lijkt alsof die diversiteit de laatste jaren meer onder druk is komen te staan. Daarom is extra zuurstof nodig, om weer ruimte te geven en meer ontspanning te brengen. Muziek, concerten clubnachtprogramme-ring zijn bij uitstek geschikt om bruggen te slaan en in ontspannen sfeer bezoekers uit verschillende culturen te laten genieten en samen te brengen. Programme-ring kan bevolkingsgroepen – van welke samenstel-ling dan ook – een identiteit geven, als er op het podium iets gebeurt dat tot herkenning of verbeelding leidt. Zo’n programma geeft het publiek identiteit en laat het die identiteit ervaren en delen. Tegen deze achtergrond is het de ambitie van Paradiso om de programmering een verbindende schakel te laten vormen tussen verschillende culturen en tegelijk die culturen afzonderlijk een identiteit te geven. Paradiso stond al aan de basis van Club Pera en Marmoucha, met specifiek Turkse resp. Marok-kaanse programmering. De ondersteuning aan die initiatieven continueren we, maar we gaan een stap verder door de ambitie te formuleren te willen pro-grammeren voor gemengde publieksgroepen. Om die reden onderzoeken we in de komende beleids-periode een vestiging van Paradiso in Nieuw West (werktitel Paradiso West). Daarbij hebben we voor ogen concerten en clubnachten te programmeren dichtbij de mentale en fysieke belevingswereld van de jongeren woonachtig in Nieuw West. Ook gaan we binnen de bestaande pro-grammering programma’s ontwikkelen die de stad een verbindende artistieke stimulans bieden. Zo is de gay-programmering van Paradiso gericht op vermaak en emancipatie van de LGBT-gemeen-schap; het Milkshake festival daarbinnen is inmiddels uitgegroeid tot een plek waar iedereen zichzelf kan zijn, van welke geaardheid dan ook. Niet voor niets

is het motto van dit festival: For boys who love girls who love girls who love boys who love boys. Ook verscheidene clubnachtconcepten die Paradiso pro-grammeert, behoren tot deze lijn van programmeren en zijn onderdeel van het verbindend programmeren zoals Paradiso dat voorstaat.

Twee voorbeelden van verbindend programmeren: In samenwerking met Club Pera starten we een project dat de geschiedenis van de Griekse blues (rebetika genaamd) in kaart brengt. De rebetika kent zijn oorsprong in het Ottomaanse rijk en slaat – zo merken we nu al – bruggen tussen bevolkings-groepen die in gespannen relatie tot elkaar leven, zoals Grieken en Turken. Ook is het onze ambitie om in samenwer-king met Kindred Spirits Amsterdamse onderwijsin-stellingen te betrekken bij het SummerDanceForever festival, dat urban dansers van over de hele wereld naar Amsterdam haalt voor dans battles en work-shops. Dit valt onder het bekwamen en ontwikkelen van urban dansers.

2.2.3 Speerpunt: Paradiso’s rol als Culturele Incubator

We merken dat de nieuwe artistieke generatie niet zo goed is aangesloten op het idioom en de gebruiken van de gevestigde generatie. De nieuwe generatie laat zich bovendien niet meer indelen in hokjes als regisseur, dj, muzikant of beeldend kunstenaar, maar bestrijkt ver-schillende disciplines tegelijk. Niet de juiste taal spreken en/of niet in een hokje passen kan tot gevolg hebben dat deze nieuwe generatie verstoken blijft van finan-ciële ondersteuning door de overheid, omdat daarvoor vooraf een uitgebreide beschrijving van de output moet worden gegeven terwijl dat niet altijd mogelijk is. Paradiso reserveert daarom een deel van haar omzet voor de Paradiso Culturele Incubator, een vrije zone waarin talent de ruimte krijgt zonder zich vooraf op de output te moeten vastleggen. Samen met aan ons gelieerde stichtingen speuren wij naar dat nieuwe talent, dat zich vervolgens vrij van insti-tuties en regels mag ontplooien, opdat daadwerkelijk vernieuwende podiumkunsten kunnen ontstaan. Dat krijgt vorm door middel van het nieuwe Festival van de Ongedisciplineerde Kunsten.

2.3 Positie van de instelling binnen de sector en culturele keten

Voor binnen- en buitenlandse artiesten is een op-treden in Paradiso vaak een mijlpaal in hun carrière. Door haar rijke historie is het voor veel artiesten een eer er op te treden. Daarbij speelt Paradiso een (doorslaggevende) rol in de doorbraak van artiesten. Wij streven ernaar deze toonaangevende positie te handhaven door in de programmering de focus op de inhoud te houden. De timing van een optreden van een artiest is daarin cruciaal. In dat opzicht speelt het portfolio aan zalen waarover we kunnen beschikken een belangrijke rol. Een artiest


start zijn carrière met een optreden in de kleine zaal van Paradiso – Adèle deed er ooit zelfs ‘slechts’ een voorprogramma. Later is de zaal in Noord een goede optie. Paradiso Noord zit met een capaciteit van 550 bezoekers tussen de kleine (250) en de grote zaal (1.500) in. De ideale lijn in een carrière is een goed gevulde kleine zaal, een vol Noord en een uitverkochte grote zaal. Die lijn is ook een van de redenen dat Paradiso zo sterk is gepositioneerd in de culturele keten: omdat we een artiest in de verschil-lende stadia van zijn ontwikkeling faciliteren. Het is vanzelfsprekend onze ambitie dit te continueren. Maar ook nemen we Nederlands talent onder onze hoede. We creëren podia elders in de stad om ze ‘vlieguren’ te laten maken (zie ook para-graaf 5.3) en bieden de grootste talenten de moge-lijkheid een plaat uit te brengen op ons eigen label Paradiso Vinyl Club. Wat de niet-popmuziekprogram-mering betreft delen we onze kennis met organisaties die minder ervaren zijn met het organiseren van de juiste sfeer en context; we bieden ze Paradiso aan als podium, als dat een meerwaarde voor ze heeft. Zo organiseerden we recent de première van de film Black, werken we op regelmatige basis samen met uitgeverijen voor lezingen en vraaggesprekken met schrijvers en organiseren we samen met Verstegen & Stigter de zondagse Paradisolezingen.

2.4 Reputatie instelling bij het publiek

Paradiso heeft al jarenlang een uitstekende reputa-tie bij het publiek, zowel in binnen- als buitenland. Niet voor niets duiden (muziek)journalisten Paradiso steevast aan als ‘de poptempel van Nederland’. Die reputatie hangt nauw samen met de reputatie die Paradiso bij artiesten in binnen- en buitenland heeft. Voor Nederlandse artiesten is het een mijlpaal in hun carrière als ze in Paradiso spelen, zeker als ze voor het eerst de grote zaal uitverkopen. Internationale artiesten die Nederland aandoen, treden het liefst in Amsterdam op en Paradiso geniet dan doorgaans de voorkeur. De populariteit van Paradiso onder artiesten versterkt weer de populariteit van Paradiso onder het publiek. Als de toonaangevende artiesten in Paradiso blijven optreden, blijft Paradiso toonaan-gevend onder het publiek. Deze dubbele populariteit was voor de inter-nationale vereniging van professionals in de muziek-industrie Pollstar reden Paradiso in 2015 te nomineren als ‘best international venue of the year’. En in een publieksonderzoek dat het VPRO-programma 3voor12 in 2014 onder haar volgers uitvoerde, werd Paradiso uitgeroepen tot beste podium van Nederland.

2.5 Doelstellingen

De programmering van Paradiso staat op een hoog niveau en is toonaangevend. Onze eerste doelstel-ling is vanzelfsprekend dat zo te houden. Concreet betekent dit onder meer dat we ieder jaar een aantal concerten willen organiseren van aansprekende (internationale) artiesten, bij voorkeur exclusief in Para-

diso. Maar ook dat we de volle breedte van het pop-muziekspectrum blijven bestrijken – oftewel: dat alle relevante popmuziekstijlen in de programmering zijn opgenomen. We streven er verder naar in december, de maand waarin de programmering hoofdzakelijk uit artiesten van vaderlandse bodem bestaat, tenminste een Nederlandse artiest te programmeren die voor het eerst de grote zaal uitverkoopt. Een andere ambitie voor de komende be-leidsperiode is met de programmering een belangrijke bijdrage te leveren aan het leggen van verbindingen tussen de verschillende groepen in de stad. Muziek en aanverwante programmering zijn bij uitstek het middel om verschillen te overbruggen, ze zijn de zuur-stof die de samenleving nodig heeft om tegenstellingen te overbruggen. Sterker: we willen dit intensiveren, door ons in de programmering nog meer dan voorheen te richten op de diverse publieksgroepen.

3Zakelijke kwaliteitZakelijke kwaliteitZakelijke kwaliteitZakelijke kwaliteitZakelijke kwaliteitZakelijke kwaliteitZakelijke kwaliteit

3.1 Inleiding3.2 Meerjarenbegroting en MOP3.3 Bedrijfsvoering3.4 Cultureel ondernemerschap3.5 Innovatie en ontwikkeling3.6 Doelstellingen


ZAKELIJKE KWALITEIT

3.1 Inleiding

De zakelijke kwaliteit van Paradiso blijkt uit de manier waarop Paradiso de afgelopen jaren in staat is geble-ken schommelingen in de exploitatie op te vangen uit de reservepositie en daarbij tegelijk te blijven opereren als innovatieve culturele onderneming. De in relatieve zin beperkte subsidie van de gemeente Amsterdam heeft Paradiso daartoe ook in staat gesteld. Schom-melingen in de exploitatie zijn zonder uitzondering binnen de exploitatie opgevangen. Paradiso haalt het overgrote deel van de inkomsten immers op eigen kracht uit de markt – circa 95% – en heeft daarnaast in tal van verschillende initiatieven geïnvesteerd en daarbij financieel risico genomen zonder dat de eigen continuïteit ook maar een moment in gevaar is ge-komen. Om daar een nadere toelichting op te geven, gaan we in dit hoofdstuk in op de meerjarenbegroting, bedrijfsvoering, ons cultureel ondernemerschap en de plannen op het gebied van innovatie en ontwikkeling van onze bedrijfsvoering. Het hoofdstuk sluit af met een overzicht van de doelstellingen die we hebben geformuleerd op het gebied van zakelijke kwaliteit. 3.2 Meerjarenbegroting en meerjarenonderhoudsplan

Het aandeel structurele subsidie van Paradiso is lager dan 5%. Dit betekent dat Paradiso voor een groot deel op eigen kracht opereert en inkomsten uit de markt genereert. Autonome kostenstijgingen en marktrisico’s vangt Paradiso zelf op. In de begroting voor 2017 is een stijging van 5% van de gemeente-lijke subsidie opgenomen, een bedrag van €32.515. Dat compenseert een deel van de kostenstijgingen van de afgelopen jaren. Deze kostenstijgingen komen grotendeels voort uit verplichtingen van de cao, waarin een jaarlijkse prijscompensatie en een perio-dieke stijging is afgesproken, maar ook uit gestegen kosten van inkoop. Een belangrijk deel van de gemeentelijke subsidie besteedt Paradiso aan talentontwikkeling (zoals nieuwe bands promoten met de Paradiso Vinylclub, Dondergrondse of London Calling). Die programma’s zijn voor Paradiso doorgaans verlies-lijdend. Een effectief middel om startende bands te stimuleren is een voorprogramma rond een beroemde band te programmeren, of een after-show in de kleine zaal of de kelder. Paradiso medewerkers (pro-grammeurs, regie, publiciteit) besteden daarnaast een deel van hun tijd aan het ontwikkelen van nieuwe programmaformats. De huurlasten van het pand aan de Wetering-schans en de kantoren aan het Max Euweplein stijgen jaarlijks in geringe mate. Gezamenlijk kost dit over de periode 2017 tot en met 2020 jaarlijks ruim €390.000. Het gebouw van Paradiso vraagt gezien het intensieve gebruik om voortdurende investeringen en kosten om het gewenste niveau van onderhoud te waarborgen. Jaarlijks besteedt Paradiso daar meer

dan €430.000 aan; de kosten nemen jaarlijks toe. Om de toekomstige uitgaven te waarbor-gen, heeft Paradiso een eigen meer-jaren onder-houdsplan (MOP). De jaarlijkse dotatie aan het MOP is in de begroting opgenomen. Paradiso heeft een risicoanalyse uitgevoerd. Daaruit blijkt dat een reserve benodigd is voor bijzondere risico’s die de continuïteit van de bedrijfs-voering in gevaar zouden kunnen brengen. De be-groting voegt jaarlijks €50.000 aan deze reserve toe totdat die het gewenste niveau heeft bereikt.

3.3 Bedrijfsvoering

3.3.1 Governance

Paradiso is een stichting die kwalificeert als een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Het bestuur van de stichting bestaat uit een persoon, de directeur-bestuurder. Daarnaast is er een di-rectie met twee personen: de directeur-bestuurder (statutair) en de operationeel directeur (titulair). Het bestuur van de stichting legt verantwoording af aan de raad van toezicht. De raad van toezicht bestaat uit zeven personen en benoemt uit zijn midden een voorzitter. De formele verhouding tussen de raad van toezicht en het bestuur van de stichting is statutair geregeld. Daarnaast heeft de raad van toezicht een huishoudelijk reglement vastgesteld. De statuten en het huishoudelijk reglement regelen het functio-neren van beide bestuursorganen en hun onderlinge verhoudingen. De raad van toezicht kent een rooster van aftreden dat bepaalt hoe lang iemand achtereen lid kan zijn van de raad van toezicht en welke be-perkingen het lidmaatschap van de raad van toezicht kent. De bepalingen uit de statuten van Paradiso en het huishoudelijk reglement van de raad van toezicht zijn volledig congruent met de Code Cultural Gover-nance. De raad van toezicht vergadert in de regel minimaal zes maal per jaar met bestuur/directie. De raad heeft uit zijn midden een financiële commis-sie en een humanresourcemanagementcommissie (HRM) benoemd. De financiële commissie overlegt apart met de directie over begroting, jaarrekening en financiële kwartaalrapportages. De HRM-commissie fungeert als werkgever voor de directeur-bestuurder en voert daartoe minimaal twee keer per jaar een functioneringsgesprek.

3.3.2 Interne organisatie

De interne organisatie van Paradiso kent een aantal afdelingen: bedrijfsleiding, facilitaire dienst, perso-neelszaken, programmering, administratie, marketing & publiciteit en regie & productie. Iedere afdeling kent een hoofd van dienst, behalve de groep van programmeurs, waar de algemeen directeur als hoofd van dienst fungeert. De hoofden van dienst vormen tezamen het managementteam aangevuld met een programmeur. Daarnaast is er een klein aantal staffuncties: directiesecretariaat, controller en beleidsmedewerker.


de Tolhuistuin een zeer welkome aanvulling in het portfolio. Doordat we nu beschikken over een kleine zaal met een capaciteit van 250 personen, een mid-denzaal in Noord voor 550 personen en de grote zaal met een capaciteit van 1.500 zijn we in staat om de ontwikkeling van een artiest te begeleiden tot dat die het niveau van Paradiso is ontgroeid. Daardoor kunnen we optimaal aansluiten op de behoefte van artiesten, in welke fase van hun carrière ze ook zitten.

3.3.4 Code culturele diversiteit

Net als in de programmering geven we in de samen-stelling van het personeelsbestand prioriteit aan diversiteit. Paradiso spant zich in om het personeel een afspiegeling te laten zijn van de culturele achter-grond, man-vrouwverhouding en leeftijd van de rest van de stad. In overeenstemming met de Code culturele diversiteit voeren we deze visie in de vorm van actief personeelsbeleid uit, bijvoorbeeld op het gebied van werving en selectie - zoals in 2015 bij de aanstelling van nieuwe leden van de raad van toe-zicht - of interne educatie en doorstroming. Binnen staf en directie is de samenstelling gewijzigd. Eind 2013 is Mark Minkman aangetreden als algemeen directeur en is het programmeursteam verjongd. De personeelsbezetting van de aan Paradiso gelieerde initiatieven Pera en Marmoucha geeft daarnaast mede invulling aan de Code culturele diversiteit (beide initiatieven kennen uitsluitend personeelsleden met Turkse resp. Marokkaanse wortels).

3.4 Cultureel ondernemerschap

Om het cultureel ondernemerschap vorm te geven, heeft Paradiso enkele jaren geleden de Stichting Paradiso Research & Development opgericht. Deze stichting is gelieerd aan de stichting Paradiso; bestuur en raad van toezicht vormen een volledige personele unie met de respectievelijke bestuursorganen van de Stichting Paradiso. De Stichting Paradiso R&D opereert als een zelfstandig rechtspersoon, maar Paradiso consolideert die jaarrekening in die van de Stichting Paradiso. De stichtingen waarmee Paradiso samenwerkingsverbanden heeft (coalitiepartners) zijn gelieerd aan Paradiso R&D. Paradiso R&D fungeert als een aparte ontwikkelomgeving en heeft als expli-ciet doel nieuwe ontwikkelingen te entameren, mede mogelijk te maken en te faciliteren.

3.4.1 Vergroten van maatschappelijk draagvlak/bereiken nieuwe groepen in relatie tot verbindend programmeren

Zoals in onze artistiek-inhoudelijke visie is aange-geven, begint het denken altijd vanuit de inhoud van de programmering. Het bereiken van nieuw publiek en divers publiek uit groepen die het reguliere kunsten cultuuraanbod slecht bedienen, vraagt aanvullende inspanning. Maar ook hier geldt dat we altijd vanuit de inhoud denken. Daarom zoeken we

Binnen de bedrijfsvoering heeft Paradiso de afgelopen periode op verschillende terreinen verbeteringen doorgevoerd. In 2013 heeft een her-structurering van de organisatie plaatsgevonden, waarbij structureel op de kosten is bespaard. Deze maatregel heeft de slagkracht en weerbaarheid van de organisatie vergroot en middelen vrijgemaakt die ten goede komen aan verdere ondersteuning van de artistieke doelstellingen. Op het gebied van personeelszaken richt Paradiso zich op goed werkgeverschap en stabiliteit voor personeel en organisatie op de lange termijn. Hiertoe zijn vanaf 2013 een aantal concrete stappen gezet, zoals het inrichten van een afdeling Perso-neelszaken en het aangaan van een bedrijfs-cao met FNV KIEM in 2015. De cao is geënt op de cao voor de Vereniging van Nederlandse Poppodia en Festi-vals, maar kent aanvullende bepalingen waarin het grootstedelijk karakter van Paradiso is meegenomen. In bijlage A is een overzicht van de bestuursstructuur van de organisatie opgenomen.

3.3.3 Inkomstenbronnen, risico’s en beheersmaatregelen

Paradiso genereert het grootste deel van de op-brengsten uit de programmering: de recette en horeca-opbrengsten – respectievelijk 64% en 27% van de totale inkomsten van circa 15 miljoen. Om de opbrengsten uit de programmering gedurende het jaar goed te volgen, heeft iedere programmeur naast kwalitatieve doelstellingen individueel een financieel mandaat. Dat mandaat geeft aan hoeveel concerten een programmeur wordt geacht te orga-niseren in een jaar, verdeeld over de verschillende zalen en locaties (grote zaal, kleine zaal en overig) en type programma (concert, clubnacht en overig). Aan ieder type programma zit een doelresultaat vast. De programmeur is verantwoordelijk voor het bereiken van het financiële resultaat. Dit overzicht houden we maandelijks bij en daarmee houden we gedurende het jaar de vinger aan de pols. Deze systematiek functioneert al sinds jaar en dag en de permanente monitoring van het financiële resultaat zorgt ervoor dat we gedurende het jaar zo nodig kunnen bijsturen. De horecaopbrengst hangt direct samen met het aantal bezoekers. Om die reden monitoren we gedurende het jaar ook het aantal bezoekers plus de horecabesteding per bezoeker. Als daar belang-rijke veranderingen in optreden, gaan we de oorzaak na en treffen we maatregelen. De sponsoropbrengsten zijn volledig gerela-teerd aan de inkoop van drank. Bij het selecteren van nieuwe leveranciers is het gebruikelijk dat sponsoring wordt bedongen. Een belangrijk aspect dat schuil gaat achter het beheersen van de exploitatie is de flexibiliteit die we hebben in het boeken van artiesten. Dan gaat het om flexibiliteit in de agenda, maar ook om flexibi-liteit in het aantal plekken waar Paradiso bands kan programmeren. In dat opzicht is Paradiso Noord in

onder meer samenwerking met gelieerde stichting-en die over een netwerk in de stad en daarbuiten beschikken en goed geworteld zijn in gemeen-schappen waarmee Paradiso zelf onvoldoende connecties heeft. Voor de komende periode vinden we dit nog niet voldoende inspanning om een meer divers publiek te bereiken. Daarom gaan we onderzoeken of we een vestiging in stadsdeel Nieuw-West kun-nen gaan openen. We willen dicht aansluiten op de leefwereld van de jongeren daar door programmering te ontwikkelen – concerten, clubnachten, maar ook andere culturele programmering – die goed gedijt in die omgeving. Wij hebben de expertise van het opzetten van podia op andere plekken in de stad (zie Paradiso Noord in de Tolhuistuin) en wij weten hoe je kunt doordringen tot de haarvaten van de Amster-damse samenleving. Dat doen we in Nieuw-West door verbindingen aan te gaan met maatschappe-lijke organisaties daar en ons op die manier te laten voeden in onze programmering. De eerste inventari-saties om naar een plek en een gebouw te zoeken zijn reeds gestart.

3.4.2 Verhogen eigen inkomsten

Bij het genereren van inkomsten leunen we nu voor het overgrote deel op de opbrengsten van program-mering (recette en gerelateerde publieksinkomsten) en horeca. Door een efficiëntieslag op operationeel gebied en een betere focus op het sluiten van scher-pere zakelijke deals met artiesten en leveranciers, is het gelukt om de afgelopen jaren – ondanks de finan-ciële crisis – goede resultaten te behalen. Doordat de grenzen van de bijbehorende marges en prijselasti-citeit zijn bereikt, is het verhogen van dit deel van de eigen inkomsten onrealistisch. Het is daarom de am-bitie deze inkomsten de komende jaren op hetzelfde, relatief hoge peil te houden. De autonomie van Paradiso op het gebied van de programmering is een van de essentiële onderdelen van ons succes. Paradiso is daarom ook zeer terughoudend in het toelaten van partijen die strikt commerciële doelstellingen nastreven zonder dat er sprake is van een relatie met de programmering van Paradiso. Tegen deze achter-grond zijn we ook terughoudend op het gebied van sponsoring. Tegelijkertijd zien we dat er bedrijven zijn die zich aan Paradiso willen verbin-den: omdat het een iconische uitstraling heeft, als instituut veel sympathie heeft en mensen er vele goede herinnering hebben liggen. We gaan onder-zoeken of er mogelijkheden zijn extern geld te werven zonder dat het onze autonomie beperkt of ons profiel aantast.

3.4.3 Samenwerkingsverbanden op gebied inhoudelijke programmering en/of bedrijfsvoering

De samenwerkingsverbanden die Paradiso heeft bestrijken een drietal gebieden:

A in de eerste plaats zijn er de aan Paradiso gelieerde coalitiepartners (die allemaal een aanvraag indienen voor meerjarige projectsubsidie bij het AFK, naast ondersteuning bij andere landelijke fondsen of projectsubsidies in Amsterdam of landelijk met uitzondering van de Stichting Top Notch)B coalitiepartners waarmee de samenwerking vorm krijgt door financiële participatie van Paradiso in rechtspersonen (cultureel ondernemen)C verbindingen met andere partijen: als Para-diso bijvoorbeeld samen met partners programma’s ontwikkelt en produceert of concerten programmeert op andere plekken dan de eigen locatie.

A Coalitiepartners (initiatieven/stichtingen)

In de huidige werkwijze functioneert Paradiso als de moederschoot van tal van aan Paradiso gelieerde initiatieven, die veelal binnen Paradiso zelf zijn ontstaan. Paradiso werkt inhoudelijk met ze samen: veelal verzorgen de initiatieven een deel van de programmering van Paradiso. Ook voert Paradiso de administratie van die initiatieven (backoffice onder-steuning) en biedt Paradiso ze huisvesting. Daarmee creëert Paradiso gelieerde initiatieven een bescherm-de omgeving, waarin zij zich kunnen concentreren op de creatieve activiteiten en zich optimaal kunnen laten beïnvloeden door de kruisbestuiving vanuit de programmering van Paradiso (en vice versa). Paradiso faciliteert gelieerde stichtingen niet alleen op deze manier, maar speelt ook een coachende rol – zowel inhoudelijk als in de bedrijfsvoering. Dat betekent bij-voorbeeld dat Paradiso in voorkomende gevallen ook liquiditeitsvraagstukken oplost en desgewenst borg staat voor de continuïteit van de bedrijfsvoeringen. De stichtingen hebben een eigen bestuur en in bepaalde gevallen is in de statuten opgenomen dat de bestuurder van Paradiso qualitate qua in het bestuur van de stichting zit. Daarnaast kan de bestuurder van Paradiso om inhoudelijke redenen zit-ting hebben in het bestuur van de stichting. Al deze stichtingen hebben met Paradiso een dienstverle-ningsovereenkomst (DVO). Deze overeenkomst regelt welke diensten de stichtingen van Paradiso afnemen, wat de kwaliteit van die diensten is, de tariefstelling ervan en in de regel ook de hoogte van de program-mabijdrage die Paradiso uitkeert ten behoeve van de inhoudelijke activiteiten van de stichting. Op dit moment fungeren de volgende gelieerde initiatieven/stichtingen bij Paradiso:

– Stichting Grote Prijs van Nederland – Stichting Kindred Spirits – Stichting Likeminds – Stichting Marmoucha – Stichting Paradiso Melkweg Productiehuis PMP (*) – Stichting Pera (*) – Stichting Spin Off (*) – Stichting Sonic Acts (*) – Stichting Top Notch (*).


vergadering plaats. Daarin nemen betrokken partijen (VOF, Stichting Tolhuistuin en Paradiso) de program-mering door en stemmen die op elkaar af. Partijen werken daarbij met een centrale agenda, waarin de details van de programmering zijn opgenomen. Dat voorkomt dubbele boekingen. De verhuur valt uiteen in commerciële verhuur en culturele verhuur. De VOF neemt de com-merciële verhuur ter hand, de Stichting Tolhuistuin de culturele verhuur. Afstemming vindt plaats tussen VOF en stichting over de vraag of de aanvraag van een externe partij als commercieel dan wel cultureel moet worden beschouwd. Er zijn buiten de huurover-eenkomst van de VOF met de Stichting Tolhuistuin apart afspraken gemaakt over de manier waarop de VOF en de stichting met elkaar samenwerken: wie doet wat en wie is waarvoor verantwoordelijk. Een belangrijk aspect daarvan is dat de VOF bij een even-tueel positief bedrijfsresultaat een kwart daarvan afdraagt aan de Stichting Tolhuistuin. Dat is bedoeld voor de culturele programmering van de stichting. Als de VOF geen positief bedrijfsresultaat behaalt, is de minimale culturele bijdrage aan de Stichting Tolhuistuin 30.000 euro per jaar. De VOF is medio 2014 gestart. Over dat jaar heeft de VOF door aanloopkosten een negatief be-drijfsresultaat behaald van een kleine 300.000 euro, op een omzet van circa 2 miljoen euro. In het eerste volledige jaar 2015 zal de VOF naar verwachting in staat zijn zwarte cijfers te schrijven op een omzet van circa 4,5 miljoen euro. Dat is positief nieuws omdat de exploitatie pas anderhalf jaar draait. De belang-rijkste bijdrage aan de positieve bedrijfsresultaten van de VOF zijn de exploitatie van het restaurant, de programmering van Paradiso en de commerciële verhuur. Het huurcontract van de Stichting Tolhuis-tuin met de gemeente heeft een looptijd van vijf jaar en kan met nog eens vijf jaar verlengd worden. De activiteiten van Paradiso in de Tolhuis-tuin zijn ontstaan vanuit de behoefte van de ge-meente Amsterdam om de expertise van onder andere Paradiso te benutten om plekken buiten het centrum te ontwikkelen. En op die manier Noord te verbinden met de stad. De doelstelling om die plek tot ontwikkeling te brengen is vooralsnog geslaagd te noemen. In de komende beleidsperiode willen we – zowel vanuit Paradiso als vanuit de VOF – de programmatische samenwerking met de partners ter plaatse meer gestalte geven en de Stichting Tolhuistuin adequater ondersteuning bieden in de bedrijfsvoering.

Milkshake festivalParadiso neemt risicodragend deel in de exploitatie van het festival Milkshake, samen met een dochter-onderneming van de exploitanten van Club Air. In 2015 vond Milkshake voor de vijfde keer plaats op het Westergasfabriekterrein: de laatste twee edities waren uitverkocht en zowel inhoudelijk als financieel succesvol. Paradiso participeert risicodragend in de exploitatie in de verhouding eenderde (Paradiso)/tweederde. De jaarlijkse omzet van het festival is

Bij de met een ster aangeduide stichtingen heeft de directeur-bestuurder van Paradiso zitting in het be-treffende stichtingsbestuur. Bijlage B geeft een meer uitgebreide omschrijving van de doelstellingen van de afzonderlijke coalitiepartners en hun bijdrage aan doelstellingen van gemeentelijk beleid.

B Cultureel ondernemerschap in de vorm van financiële participaties

Paradiso opereert als cultureel ondernemer in de vorm van een aantal (financiële) deelnemingen. Twee participaties die het cultureel ondernemerschap van Paradiso representeren en in belangrijke mate bijdra-gen aan de beleidsmatige doelstellingen van Para-diso zijn de Tolhuistuin en het festival Milkshake.

TolhuistuinHet geheel dat we aanduiden als Tolhuistuin bestaat – naast een groot paviljoen – uit een park (de ‘tuin’) en enkele kleinere bedrijfsverzamelgebouwen met werkruimtes voor een verscheidenheid aan culturele organisaties, kunstenaars, architecten en designers. De Stichting Tolhuistuin, de oorspronkelijke initia-tiefnemer, voert de regie over het terrein en huurt het geheel van de gemeente. De Tolhuistuin is opgezet als een culturele broedplaats. Paradiso heeft een honderdprocentsbelang in de BV Paradiso Tolhuistuin. Deze BV is op zijn beurt een van de drie vennoten van de VOF Tolhuis-tuin. De andere twee partners in VOF De Tolhuistuin zijn de horecaondernemers Struyck en Vermaas, via hun respectievelijke houdstermaatschappijen. De VOF exploiteert het paviljoen op het complex van de Tolhuistuin (de voormalige bedrijfskantine van Shell). De VOF huurt daarvoor vrijwel het gehele paviljoen van de Stichting Tolhuistuin. De bedrijfsvoering van de VOF is gestoeld op drie pijlers: exploitatie van het restaurant THT, exploitatie van de zalen middels culturele program-mering en – de derde pijler – verhuur. De VOF is volledig verantwoordelijk voor de exploitatie van het restaurant, vandaar dat twee van de drie vennoten een horeca-achtergrond hebben. Er zijn twee partijen die de culturele programmering in de zalen van het complex verzorgen: de Stichting Tolhuistuin en Paradiso. Beide partijen betalen zaalhuur aan de VOF, maar programmeren voor eigen rekening. Paradiso neemt in de programmering grosso modo de popmuziek voor haar rekening, de Stichting Tolhuistuin de overige culturele programmering – en die programmering moet gestalte geven aan het karakter van de Tolhuistuin als buurtaccommodatie. In 2015 organiseerde Paradiso er 176 evenementen, die in totaal een kleine 55.000 bezoekers trokken (134 concerten, 37 clubnachten en vijf overige eve-nementen). Dat is meer dan verwacht. Het aantal evenementen dat de Stichting Tolhuistuin in het pa-viljoen organiseert blijft fors achter bij de verwach-tingen. Om de programmering van Paradiso en de Stichting Tolhuistuin onderling goed op elkaar af te stemmen, vindt er tweewekelijks een redactie-

circa 1,5 miljoen euro. Het trekt circa 17.500 bezoe-kers per jaar, van wie een relatief fors deel buiten-lands is (circa 15%). Paradiso is voor eenderde deel rechthebbende van de formule, omdat Paradiso het festival mede inhoudelijk heeft ontwikkeld. Met de partner zijn afspraken gemaakt over het exploiteren van de formule buiten Nederlands grondgebied. Er zijn plannen om het in Australië en de Verenigde Staten te organiseren. In 2016 wordt Milkshake niet op een, maar op twee dagen gehouden: zaterdag 30 en zondag 31 juli. Dit mede omdat in 2016 de Euro-pride in Amsterdam wordt gehouden. Milkshake sluit naadloos aan op een van de centrale doelstellingen van Paradiso: het verbindend programmeren. Het festival is daarom een parel op de kroon van Para-diso én de LGBT-gemeenschap.

C Ad hoc samenwerkingen, langdurig en incidenteel

Paradiso kent tal van verbindingen en samenwer-kingen met andere organisaties, waarvan sommige eenmalig zijn maar de meeste langduriger. Maar zonder uitzondering zijn het samenwerkingen die vanuit inhoudelijk perspectief tot stand zijn gekomen. Een paar willekeurige voorbeelden: lezingen en een boekpresentatie in Paradiso in samenwerking met uitgeverij De Bezige Bij, de zondagse Paradiso-lezingen die samen met Verstegen & Stigter worden georganiseerd, literaire programma’s in samen-werking met de SLAA, het Paradiso Orchestra (het enige pop-up orkest van de wereld dat iedere keer van samenstelling verandert). Maar ook program-matische samenwerking met het Holland Festival op het gebied van Turkse muziek en akoestische ses-sies met het Rijksmuseum in de passage van het museum om twee dwarsstraten te noemen. Ver-meldenswaard is ook de samenwerking met Framer Framed in de Tolhuistuin, dat de ontwikkeling van kennis en expertise op het gebied van interculturele processen in hedendaagse kunst wil bevorderen en de expositieruimte van de Tolhuistuin huurt. Daar-naast noemen we specifiek de Stichting Julius Leeft (SJL) die in de regel jaarlijks een voorstelling die een bepaald aspect van de relatie van Nederland met een van zijn vroegere koloniën onderzoekt en kent mede daardoor zowel een divers publiek als een divers samengestelde groep van acteurs. De eerste voorstellingen vonden alle plaats in Paradiso. Inmid-dels vinden gesprekken over continuering plaats met aandacht voor verjonging van het publiek van SJL. Een complete lijst van instanties waarmee Paradiso samenwerkt, uit binnen- en buitenland overigens, is opgenomen in bijlage C. Paradiso programmeert zeer geregeld op locaties elders in de stad, in ons taalgebruik: buiten-locaties. Voorbeelden zijn de Amstelkerk, Bitterzoet, kerkgebouw De Duif, de Jeruzalemkerk, People’s Place, Roode Bioscoop, Schellingwouderkerk en Vondelkerk. Overeenkomstig de filosofie van Para-diso sluiten de sfeer van artiest, publiek en zaal optimaal op elkaar aan. Paradiso organiseert die

concerten in overleg met de beheerders van die locaties. Techniek, artiestbegeleiding en ticketing zijn immer de verantwoordelijkheid van Paradiso. Voor een deel van deze locaties geldt dat het programma-resultaat – uitkoopsom artiest plus organisatiekosten minus recette – geregeld onvoldoende is om uit de kosten te komen. Inhoudelijke redenen geven echter de doorslag om deze concerten te organiseren, ook omdat ze een rol spelen in de binding van Para-diso met zowel artiest als publiek: beide zien we door die sterkere binding uiteindelijk weer terug bij een concert aan de Weteringschans. Dit past in de ondernemende mentaliteit van Paradiso: we schuwen activiteiten niet die op het eerste oog verlieslatend lijken omdat we altijd eerst naar de inhoud en het langetermijnperspectief kijken. Daarnaast verbinden we door deze werkwijze de verschillende delen van de stad ook met elkaar. De Jeruzalemkerk bevindt zich bijvoorbeeld in West, de Schellingwouderkerk in Noord/Schellingwoude. Ook op het gebied van bedrijfsvoering werkt Paradiso samen met andere instellingen. Paradiso participeert op het gebied van inkoop in de zogeheten Leidse Knoop: een samenwerkingsver-band van een aantal theaters aan het Leidseplein. Paradiso neemt ook actief deel aan het duurzaam-heidsproject van het Overleg Amsterdamse Theaters (OAT). Tot slot is Paradiso de initiatiefnemer van het veiligheidsoverleg tussen de gemeente en zes grote kunsten cultuurinstellingen.

3.5 Innovatie en ontwikkeling

Innovatie is sinds het begin een van de belangrijkste aspecten binnen het artistiek-inhoudelijk beleid van Paradiso. Het scouten, ‘veroorzaken‘ en presenteren van nieuwe bewegingen is nog immer het richtsnoer van handelen. De context waarbinnen Paradiso opereert, biedt mogelijkheden voor vernieuwings-impulsen die vorm krijgen in de eerder omschreven Paradiso culturele Incubator. Paradiso is behalve innovatief op programmatisch gebied ook innovatief in de ondersteunende processen. Het gaat dan om duurzaamheid van de bedrijfsvoering, wijze van pu-blieksbenadering en technologische innovatie. In de komende kunstenplanperiode zal de bedrijfsvoering van Paradiso verder verduurzamen. Er liggen onder meer concrete plannen om fosfaat te winnen uit ver-zamelde urine en het pand aan de Weteringschans nog geluids- en energiedichter te maken. Daarnaast innoveert Paradiso met energiezuiniger LED-verlich-ting. Maar is er ook aandacht voor sociale duurzaam-heid in de vorm van personeelsbeleid.

3.6 Doelstellingen

De eerste doelstelling op het gebied van zakelijke kwaliteit is het handhaven van een stabiele bedrijfs-voering. Dat omvat een beheerste exploitatie die voldoende flexibel is om tegenvallers op te vangen en speelruimte geeft om te kunnen investeren. We continueren de interne monitoring van de bedrijfs-


resultaten en verbeteren die verder door interne informatie beter te ontsluiten en de monitoring te optimali- seren. Een gezonde bedrijfsvoering stelt ons in staat ons als cultureel ondernemer te blijven opstellen en nieuwe avonturen en financiële risico’s aan te gaan. Paradiso continueert de samenwerkingen met gelieerde initiatieven/stichtingen en overige partijen in de komende periode en intensiveert die op inhoude-lijk gebied. Als laatste doelstelling van zakelijke kwaliteit stippen we de duurzaamheid van de bedrijfsvoering aan. Ook op dat gebied zet Paradiso de komende peri-ode belangrijke stappen, in nauwe afstemming met de gemeente als eigenaar van het gebouw. 4

Publieksbereik

4.1 Bereik bestaand en nieuw publiek4.2 Marketingbeleid4.3 Code Culturele Diversiteit in relatie tot publieksbereik en programmering4.4 Doelstellingen


PUBLIEKSBEREIK

4.1 Bereik bestaand en nieuw publiek

Paradiso heeft in 2015 600.000 bezoekers ont-vangen; een zeer gevarieerd publiek qua leeftijd, afkomst, gendervoorkeur en opleidingsniveau. Gemiddeld bestaat het publiek uit iets meer man-nen dan vrouwen, met relatief veel jongeren tussen de 16 en 35 jaar. Iets meer dan de helft is afkom-stig uit (de regio) Amsterdam; circa 10% van de Paradisobezoekers is in Amsterdam als toerist. De verscheidenheid in publieksbereik is ook terug te vinden in de programmering op een willekeurige dag. Het is de gewoonste zaak van de wereld dat na een clubnacht als Bassline enkele uren later Dirk Scheele en zijn Liedjesband de zondagochtend vullen met een programma voor de allerjongste Amsterdammers en dat meteen daarna de opbouw voor een concert die avond van pakweg een Ameri-kaanse garagerock band begint. Doordat de vitale programmering zoveel verschillende groepen weet te bereiken, lukt het Paradiso ook steeds weer nieuwe publieksgroepen te bereiken. Cruciaal daarbij zijn clubnachten als Noodlanding!, Bassline, Boss en Zwarte Koffie. Die trekken jonge bezoekers (vanaf achttien jaar), die kennis maken met Paradiso, ermee vertrouwd raken en later andere programma’s bezoeken. Van dit nieuwe publiek gaat bovendien een waardevolle wisselwerking uit. Paradiso krijgt daar-door de gelegenheid deze groepen in aanraking te brengen met nieuw aanbod. Tegelijkertijd inspireren nieuwe bezoekers Paradiso tot een aanscherping van het programmakader. Paradiso betrekt jonge makers binnen de (sub)culturen die de stad kent actief bij de programma’s. Het aanbod dat hieruit ontstaat geeft letterlijk kleur aan programmering en publiek. De culturele participatie bevorderen we door activiteiten die we ontplooien (en onder-steunen) met coalitiepartners. Paradiso maakt dankbaar gebruik van de internationale karakter van de programmering, er is namelijk geen sprake van een taalbarrière. In samen-werking met I Amsterdam en andere partners binnen de toerismebranche, stelt Paradiso bezoekers van de stad in kennis van het programma-aanbod. Daar-naast leren onze verkoopgegevens dat een deel van de programmering buitenlandse bezoekers naar Amsterdam trekt. Festivals als Summer Dance Forever, London Calling en Sonic Acts zijn inmiddels gekende internationale blikvangers, maar ook con-certen van artiesten als Kraftwerk, D’Angelo en The Replacements haalden in 2015 een internationaal publiek naar Paradiso en de stad. Zo’n lijst met ar-tiesten die een internationaal publiek trekken kunnen we overigens ook voor elk voorgaand jaar opstel-len. Het exclusieve karakter van de programmering – Paradiso stond voor bovengenoemde bands als een van de weinige Europese clubshows op de rol – speelt hierbij vaak een belangrijke rol. De Amster-damse vrijzinnigheid, die ook Paradiso kenmerkt,

trekt bovendien internationale bezoekers aan bij de clubdagen van Rapido en het Milkshake festival. Het actief benaderen van het publiek ge-beurt tegenwoordig in belangrijke mate via sociale media – naast het platform www.paradiso.nl - en geregeld aan de hand van gericht publieksonder-zoek. Daarnaast ontwikkelt Paradiso online platforms die specifieke groepen gericht in kennis stellen van het programma-aanbod. Zo is in september 2015 de site Club Paradiso online gegaan met een uitgebreid overzicht van de nachtprogrammering. Ook de Para-diso Vinyl Club fungeert als een platform dat nieuw en jong talent van Nederlandse bodem bundelt en een specifiek publiek aanspreekt. Andere voor-beelden van promotie gericht op specifieke groepen zijn de nieuwsbrieven Klassiek in Paradiso en Weten-schap in Paradiso. Daarnaast heeft Paradiso gelijk-soortige programma’s samengebracht onder een aantal verschillende noemers, die ieder staan voor specifieke herkenbare onderdelen van de program-mering. Dat maakt potentiele bezoekers wegwijs in het grote aanbod van meer dan duizend program-ma’s per jaar. Rond die noemers zijn in de loop der jaren communities ontstaan van muziekliefhebbers die graag naar concerten gaan in dat betreffende genre. Hiertoe behoren London Calling, Ticket to the Tropics en Indiestad.

4.2 Marketingbeleid

Paradiso kent in zekere zin geen specifieke marketing gericht op het promoten van het merk Paradiso. Ook hier is inhoud de leidende factor: de programmering is het product en niet de marketing zelf. Er is geen re-den om Paradiso als merk apart onder de aandacht te brengen. Dat merk ‘laden’ we avond aan avond door concerten te programmeren. Artiesten geven dat merk betekenis door er op te treden. De wijzen waarop Paradiso het publiek benadert en het publiek Paradiso kan benaderen moeten vernieuwd. Paradiso wil ook op digitaal gebied voorloper zijn en daar is aanvullende inspanning voor nodig. Nu al maken we ons programma bekend via Facebook, een wekelijks nieuwsbrief, Ticketmaster, Songkick en platformen als Podiuminfo.nl, dat de integrale programmering van de Nederlandse clubs bundelt. Maar de zichtbaarheid van Paradiso in de digitale omgeving kan beter. Een grotere zichtbaar-heid zorgt voor grotere betrokkenheid onder het publiek. Van belang daarbij is de ambitie onbekende artiesten beter onder de aandacht van het publiek te brengen. De programmeurs van Paradiso kennen de potentie van een artiest al in een vroeg stadium, vaak veel eerder dan het publiek. Door op een handige manier gebruik te maken van verwantschap tussen artiesten, bijvoorbeeld gebaseerd op luistergedrag van bezoekers, kan Paradiso potentiële bezoekers van concerten benaderen (en trekt die nieuwe sensa-tie uit Engeland of de Verenigde Staten in de kleine zaal geen vijftig maar honderdvijftig bezoekers). Dat kan gebeuren door (geaggregeerde) gegevens zo goed mogelijk te koppelen aan bestaande diensten,


een gegevensknooppunt opzetten: de Paradiso API, dat andere partijen de mogelijkheid biedt om voor en met Paradiso (digitale) diensten en instrumenten te laten ontstaan. We veronderstellen dat het aantal bezoe-kers van Paradiso stabiel blijft op het recordaantal van 2015: ruim 600.000 bezoekers – of mogelijk licht groeit. Paradiso stelt zich daarnaast ten doel in 2020 een meer divers publiek te bereiken, onder andere via de voorgenomen vestiging in Nieuw-West.

van Ticketmaster tot Spotify, waardoor Paradiso zijn publiek beter leert kennen én bedienen. Omdat er in de digitale omgeving tal van mogelijkheden en richtingen zijn om deze ambities vorm te geven bestaat het gevaar dat we door de bomen het bos niet meer zien. Daarom starten we met Paradiso Labs, een experimenteeromge- ving waarin Paradiso op kleine schaal vernieuwende manieren om het publiek te bereiken uitprobeert. We gaan daarbij na in hoeverre Paradiso Labs middels open innovatie ontwikkelaars van buiten Paradiso kan gebruiken om diensten te ontwikkelen die de publieksbenadering vernieuwen. Als onderdeel van Paradiso Labs gaat Paradiso een gegevensknoop-punt opzetten – de Paradiso API – dat andere par-tijen de mogelijkheid biedt om voor en met Paradiso (digitale) diensten en instrumenten te laten ontstaan. Paradiso zal ook participeren in het Audience De-velopment-project dat Sonic Acts voornemens is op te zetten. Dat project inventariseert en ontwikkelt vernieuwende manieren om publiek te bereiken.

4.3 Code Culturele Diversiteit in relatie tot publieksbereik en programmering

De programmering van Paradiso heeft als expliciete doelstelling de hele stad – en dus de volle verscheidenheid aan publieksgroepen – te bereiken. Paradiso bevordert de culturele participatie door activiteiten te ontplooien (en te ondersteunen) met coalitiepart-ners als Pera, Marmoucha en Stichting Kindred, die zich in hun programmering expliciet richten op diverse publieksgroepen en deze goed bereiken. Een voorbeeld uit 2015 is de samenwerking tussen Holland Festival, Pera en Paradiso, met twee Turkse programma’s in de grote zaal (deels door Paradiso betaald). Daarnaast trekt een deel van de nachtpro-grammering – bijvoorbeeld clubnachten als Boss, Bassline of Zwarte Koffie – een verscheidenheid aan publiek qua etnische achtergrond. Ook programmeert Paradiso geregeld ‘zwarte’ muziek: optredens die een divers publiek aantrekken. Het uitgangspunt daarbij blijft steeds de inhoudelijke kwaliteit van de program-mering: het is nooit een doelstelling op zich om een divers publiek te bereiken. Dat zien we als ‘bijvangst’ van een op zichzelf staand, interessant programma.

4.4 Doelstellingen

Paradiso opereert in een context waarin het publiek zich in toenemende mate digitaal op het aanbod oriënteert. Een belangrijke doelstelling van ons mar-ketingbeleid is dat Paradiso zijn positie in die digitale omgeving versterkt en zijn directe relatie met de bezoekers versterkt. Het is de ambitie om onbekende of minder bekende programma’s en artiesten beter onder de aandacht van potentiële bezoekers te brengen. Daartoe starten we Paradiso Labs, waarin we de nieuwe mogelijkheden van publieksbenadering middels open innovatie onderzoeken. Paradiso gaat

5Belang voor de stad

5.1 (Nieuwe) coalities en verbindingen5.2 Talentontwikkeling en cultuureducatie5.3 De meerpolige stad5.4 De wereld als speelveld5.5 Doelstellingen

De wereld als speelveld


BELANG VOOR DE STAD

5.1 (Nieuwe) coalities en verbindingen

De werkwijze van Paradiso is al sinds jaar en dag dat we initiatieven omarmen en onder onze hoede nemen en vervolgens – in de terminologie van de hoofdlijnennotitie – coalities smeden en inhoudelijk verbindingen leggen. In de hoofdstukken 2 en 3 hebben we die initiatieven beschreven en in bijlage B gaan we er dieper op in. In deze coalities werkt Para-diso structureel samen op inhoudelijk vlak. Maar Paradiso ondersteunt deze initiatieven ook in de bedrijfsvoering: met alle coalities is een dienstverleningsovereenkomst gesloten. We stellen onze partners in staat – zo bewijst de praktijk – een eigen identiteit te ontwikkelen. Paradiso verbetert zichzelf ook met deze samenwerkingen. De initiatieven verrijken zowel onze programmering als onze programmeurs. Paradiso vat haar rol in deze coalities ook daadwerkelijk op als hoeder van die initiatieven: er is vanuit Paradiso een goed zicht op de bedrijfsvoering, waardoor Paradiso in de praktijk op onderdelen van de bedrijfsvoering de ondersteuning kan intensiveren en zo nodig kan interveniëren. Ook hier geldt overigens dat inhoudelijke ideeën het uitgangspunt van de samenwerking zijn. Samenwerking is geen doel op zich. Een belangrijke coalitie is de Tolhuistuin. In hoofdstuk 3 zijn de zakelijke aspecten van deze samenwerking al beschreven. Hier gaan we in op de andere aspecten die de samenwerking tot een coalitie maken. De samenwerking met de Tolhuistuin is oorspronkelijk voortgekomen uit de behoefte van Paradiso aan een zaal met een capaciteit tussen de kleine en grote in én uit de wens een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van dat deel van de stad: Amsterdam-Noord. En dat is gelukt. We zijn er met onze partners in de VOF in geslaagd grote aantallen bezoekers te trekken en de Tolhuistuin ‘massa’ te geven: 150.000 restaurant- en concertbezoekers in 2015, meer dan verwacht. De Tolhuistuin heeft Noord daarmee mede zichtbaar gemaakt voor de stad. Paradiso ondersteunt daarnaast de Stich-ting Tolhuistuin door met de VOF in het paviljoen van de Tolhuistuin de technische en praktische ondersteuning te organiseren die nodig is om er te kunnen programmeren. De Stichting Tolhuistuin is zelf verantwoordelijk voor de inhoud van de program-ma’s, die specifiek betekenis moeten geven aan het karakter van de Tolhuistuin als buurtaccommodatie. In de nieuwe kunstenplanperiode krijgt de stichting bovendien het predicaat Cultuurhuis. Er is veel overleg en afstemming nodig tussen de partijen die opereren op en rond de Tolhuistuin (de Stichting Tolhuistuin, Paradiso, de VOF) omdat de eerdere onderlinge afspraken in de praktijk niet in alle op-zichten een logische geheel blijken te vormen. De komende periode zal Paradiso zich met de VOF en stichting Tolhuistuin inspannen om de onderlinge verhouding tussen de partijen te verhelderen en

tot betere afspraken te komen; de ingewikkelde onderlinge afspraken staan slagvaardig handelen nu soms in de weg. Ook buiten de popmuziek heeft Paradiso samenwerkingsverbanden. Zo zijn er vanuit Sonic Acts inhoudelijke coalities gesmeed met het Stedelijk Museum, Muziekgebouw aan ’t IJ, De Balie en Eye, maar ook met een groot aantal buitenlandse partners. Vaak zijn er per partner verschillende samenwerkings-verbanden. En zoals al uiteengezet in paragraaf 3.4.3. zijn er ook samenwerkingsverbanden met uitgevers, kunstenaars en andere dan bovengenoemde organi-saties. In bijlage C is een volledige lijst met instel-lingen opgenomen met wie we ons op regelmatige basis programmatisch verbinden. Paradiso wil de bestaande coalities en verbindingen in de komende beleidsperiode conti-nueren, maar wil ook nieuwe aangaan. Omdat deze samenwerkingsverbanden geen doel op zich zijn maar ten dienste staan van de ontwikkeling van een inhoudelijk concept, is niet op voorhand aan te geven welke nieuwe samenwerkingsverbanden in de komende periode zullen ontstaan. Dat hangt immers af van de relevantie. Recent is er een samenwerkingsverband gestart met platenlabel Top Notch, toonaangevend in het Nederlandse aanbod van rap- en hiphop-artiesten. Paradiso participeert in de nieuwe opge-richte Stichting Top Notch. De stichting is opgericht met als doel projecten te organiseren met een ideëel karakter die wezenlijk zijn voor het vastleggen van de geschiedenis van de muziek en die de rol van muziek als uitingsvorm van de identiteit van bevolkings-groepen manifest maken. In navolging van de ontwikkelingen aan de noordelijke IJ-oever onderzoeken we in nauwe afstemming met de bestuurscommissie Nieuw-West de mogelijkheden van een podium dat Paradiso programmeert en exploiteert. Dat podium krijgt een buurtgerichte functie en programmering die zich kan meten met wat doorgaans binnen de ring wordt geprogrammeerd. Publiek en artiesten moeten een goede afspiegeling zijn van de bevolkingssamenstel-ling van Nieuw-West.

5.2 Talentontwikkeling en cultuureducatie

De ontwikkeling van talent ligt impliciet besloten in de aard van de activiteiten die Paradiso ontplooit. Paradiso opereert in een netwerk van jonge muzi-kanten, een groot deel van het personeel is op de een of andere manier actief muzikant (geweest) of op een andere manier zelf bij de popmuziek betrokken. Dat betekent ook dat het scouten van nieuw talent in onze genen zit. Onder de noemer Research & Development verbindt Paradiso zich al jaren structureel met talentont-wikkelaars en grootstedelijke initiatieven als de Grote Prijs van Nederland, Pera, Kindred Spirits, Likeminds, Marmoucha, Sonic Acts, Spin Off en het Paradiso Melkweg Productiehuis. Ontstaan in de schoot van


door is Paradiso een springplank voor het vervolg van hun carrière. Zelfs als artiesten de omvang van het po-dium van Paradiso al lang zijn ontgroeid omdat ze zijn doorgebroken naar het echt grote publiek, keren ze er toch nog vaak graag terug. Zoals op andere plekken al aangegeven, trekken dergelijke unieke concerten ook een internationaal publiek. Door de aard van de activiteiten van Paradiso ligt het niet voor de hand dat Paradiso zelf concerten buiten Nederland gaat organiseren. Een van de kenmerkende eigenschappen van Paradiso is natuurlijk de sfeer van het gebouw en die laat zich niet gemakkelijk verplaatsen. Bovendien zijn er in het buitenland ook sfeervolle zalen, al heeft Para-diso zo laten artiesten ons weten wel een unieke uitstraling in de wereld. Paradiso heeft contacten met zusteror-ganisaties in het buitenland. Zo zijn er onder meer contacten met de Ancienne Belgique in Brussel. Daarmee vindt op collegiale basis uitwisseling van informatie over de programmering en de bedrijfsvoe-ring plaats en wordt gesproken over het op tijdelijks basis uitwisselen van personeel.

5.5 Doelstellingen

Paradiso wil de bestaande coalities en verbindingen in de komende beleidsperiode continueren. Ook het aangaan van nieuwe coalities blijft een doelstelling, zolang dit ten dienste staat van extra inhoudelijk meerwaarde. Ook bij de verdere vormgeving van de plannen in Nieuw-West zullen bestaande en nieuwe coalities van belang zijn. Gelieerde coalitiepartners zullen binnen Paradiso R&D blijven delen in kennis, netwerk, ervaring en ondersteuning. Op het gebied van talentontwikkeling en cultuureducatie continueren we de bestaande lijnen – onder meer Brood & Spelen, Paradiso Vinyl Club – en geven we ruimte aan nieuwe initiatieven als In-Die-Stad. De activiteiten van de Paradiso Academie vinden ook in de komende kunstenplan-periode navolging en zullen we verder uitbouwen.

Ook bouwt Paradiso de komende beleids-periode het concept Paradiso Academie verder uit. Paradiso Academie leidt jonge makers intern bij Paradiso op en brengt ze de kneepjes van produ-ceren en programmeren bij. In 2015 heeft de acade-mie haar eerste lichting deelnemers afgeleverd. Binnen Paradiso Academie stelt Paradiso haar expertise ter beschikking aan net afgestudeerden en zodoende is Paradiso op haar beurt goed aangeslo-ten op de nieuwe generatie makers en creëert ze de eigen instroom van jonge en talentvolle programma-makers. Een laatste voorbeeld van een reeds ge-start initiatief is de Paradiso Vinyl Club. PVC is een platform dat Nederlands muziektalent de kans geeft in de kleine zaal op te treden en werk op vinyl uit te brengen. Paradiso presenteert in de Paradiso Vinyl Club veelbelovende artiesten. De ervaring leert dat muzikanten in het begin van hun carrière zich enorm gestimuleerd voelen als ze het podium van Paradiso krijgen aangeboden. Bijlage D geeft een overzicht van de activiteiten van Paradiso op het gebied van cultuureducatie en talentontwikkeling.

5.3 De meerpolige stad

Paradiso opereert vanuit het voormalige gebouw van de Vrije Gemeente aan de Weteringschans. Een plek in het hart van de stad in het uitgaanscentrum rond het Leidseplein. Dit is de kern van waaruit Paradiso opereert. Maar haar activiteiten vinden steeds meer verspreid over de stad plaats, van het Mercatorplein tot aan Schellingwoude. Meerpolig. Maar niet alleen fysiek meerpolig, zoals onze betrokkenheid bij de Das Mag Uitgeverij laat zien: wij leggen graag de verbinding met activiteiten op allerlei verschillende terreinen. Amsterdam verandert continu. Het afgelo-pen decennium bleven jonge gezinnen steeds vaker in de stad wonen, met gevolgen die soms als nadelig worden ervaren: overheersing van een monocul-tuur van hoogopgeleiden (ook al door exploderende huizenprijzen) en het verdwijnen van rafelranden en vrijplaatsen. Paradiso wil een tegenkracht zijn door in te zetten op een grotere diversiteit op cultureel en ar-tistiek gebied buiten de gestelde orde. De ontwikke-ling van de noordelijke IJ-oever heeft een belangrijke aanzuigende werking op dit stadsdeel. Paradiso draagt daaraan bij door de programmering van Paradiso Noord, waarmee Paradiso concertbezoekers over het IJ lokt die doorgaans in het centrum uitgaan. Para-diso ondersteunt daarnaast de Stichting Tolhuistuin, die een buurtfunctie heeft om de balans te bewaren tussen de oude en nieuwe bewoners van Noord. In het eerder beschreven plan voor Nieuw-West vormen de lessen geleerd in Noord waardevolle inbreng.

5.4 Wereld als speelveld

Paradiso is een relevante speler op het wereldtoneel. Voor buitenlandse artiesten die een Europese tournee uitstippelen, is Paradiso een relevant podium. Voor veel Amerikaanse en Engelse artiesten is het vaak de plek is waar ze overzees voor het eerst spelen. Daar-

Paradiso als een mooi of goed idee, een opval-lende beweging of een underground circuit zijn deze initiatieven inmiddels onder de vleugels van Paradiso uitgegroeid tot volwaardige, professionele organisa-ties met een structurele subsidie van overheidswege. Paradiso blijft aan hen netwerk, kennis en ervaring ter beschikking stellen en profiteert zelf ook. Het levert Paradiso nieuwe programmatische input en waarde-volle ideeën op. Deze structurele samenwerkingsver-banden bieden ruimte voor maatwerk. Dit varieert van co-productionele samenwerking tot alleen ondersteu-ning in operationele en back office-werkzaamheden. Maar ook is er sprake van inhoudelijke samenwerking en ondersteuning op het gebied van PR en de strate-gie van de initiatieven die aan Paradiso zijn gelieerd. De ketenverantwoordelijkheid van Paradiso reikt verder dan de verbinding met bovengenoemde instellingen. Paradiso zoekt met de incubator naar talenten, bewegingen of artistieke startups. Kern is het katalyseren van ideeën, ontwikkelingen en bewegingen binnen het culturele veld in Amsterdam. Hierbij kijken we verder dan de bestaande subsidiecontext. Paradiso dringt met haar netwerken en die van de gelieerde stichtingen door tot individuele artiesten en kan jonge makers en beginnend cultureel ondernemers scouten die zelf de weg naar fondsen nog niet goed kennen. Paradiso biedt zo een route naar een groter publiek en bredere ontwikkeling. Zie bijvoorbeeld de muzikanten van Jungle by Night, die we via Kindred Spirits muziek-industrie hebben laten leren kennen en die inmiddels internationaal zijn doorgebroken. Meer specifiek heeft Paradiso voor de ko-mende beleidsperiode de volgende initiatieven voor ogen. Paradiso start met een pop-up Paradiso onder de noemer In-Die-Stad. Het aantal speelgelegen-heden voor nieuwe bands van vaderlandse bodem is de laatste jaren sterk verminderd. Wij hebben gecon-stateerd dat cafés in Amsterdam die toestemming hebben twee keer per jaar live muziek te program-meren, daar nauwelijks gebruik van maken. In-Die-Stad is te zien als een zwervend podium, waarmee we in cafés speelplekken laten ontstaan. We zetten onze promotiekracht en technische expertise in om jonge bands podiumervaring te laten opdoen. In de keten van kennismaken, bekwamen, ontwikkelen en excelleren is dit initiatief met name gericht op bekwa-men en ontwikkelen. De normale programmering van Paradiso vervult de functie van kennismaken en de Nederlandse artiesten die het podium van Paradiso weten te bereiken geven invulling door Paradiso aan de functie excelleren. Vanzelfsprekend gaan we daarnaast door met de al bestaande initiatieven waarin we jong talent helpen zich te ontwikkelen, zoals het zondagmid-dagprogramma Brood & Spelen. In de IJ-zaal van de Tolhuistuin laten we in samenwerking met de Herman Brood Academie jonge bands podiumervaring opdoen. Ook bouwen we de inzet van gearriveerde artiesten uit, die jonge en talentvolle artiesten op sleeptouw nemen, zoals de reeks 7 Layers Sessions die we met Dotan ontwikkelen en een podium biedt aan jonge, talentvolle singer-songwriters.


6Terugblik 2013—heden


TERUGBLIK

De missie, visie en doelstellingen zijn in de periode 2013-heden vormgegeven zoals omschreven in hoofdstuk 2 van dit ondernemingsplan. Paradiso was – door economische tegenslag en de bezuinigingen op cultuur – voornemens zich voor de kunstenplanperiode 2013-2016 meer te richten op de kernpro-grammering vanuit zijn rol als promotor van de pop-muziek, in de vorm van een combinatie van grens-verleggende concerten en het gekende repertoire. Hierbij wees de Kunstraad destijds op het risico dat programma- en talentontwikkeling onder druk zouden kunnen komen te staan. De periode vanaf 2013 heeft echter een groei van het aantal programma’s laten zien, zonder dat concessies zijn gedaan aan de inhoudelijke basis van de programmering, het innovatieve karakter en de aandacht voor nieuw talent. De kwantitatieve groei heeft zich – zoals voorzien – voornamelijk buiten de Weteringschans gemanifesteerd. Hiermee heeft Paradiso zijn positie weten te consolideren zoals voorgenomen en zijn programma- en talent-ontwikkeling niet onder druk komen te staan. Deze resultaten zijn niet zonder slag of stoot behaald. Om de benodigde middelen bijeen te krij-gen waren een reorganisatie en een herstructurering van de organisatie noodzakelijk. Daarnaast is een aantal van de (via Paradiso R&D) aan Paradiso gelieerde stichtingen structureel gekort op de overheidsfinanciering. Dat raakte ze hard, maar ook deze stichtingen zijn in staat gebleken actief te blijven produceren; vooral op eigen kracht, maar ook door de ondersteuning die Paradiso ze gaf. Paradiso zocht mee naar aanvullende financiering en stond zo nodig garant of sprong financieel bij. Sfeerbeheer en serviceverbetering zijn beleidsvoornemens die over de hele periode de aan-dacht vragen. Horecaopbrengsten staan onder druk. Een frisse blik op het assortiment en een investering in vernieuwingen, verbouwingen en de mogelijkheid van elektronische betaling laten een herstel van de horecaresultaten zien en stemmen positief. Daar-naast hebben prijsverhogingen een compenserend effect. Andere voorgenomen inkomstenverhogende maatregelen, zoals het vermarkten van knowhow, sponsoring en merchandise hebben niet tot resultaat geleid. Paradiso blijft deze mogelijkheden echter verkennen. Het percentage eigen inkomsten lag tus-sen 2013 en 2015 rond de 95%, waarmee de gestelde inkomstennorm van 25% ruimschoot is behaald. Paradiso Noord – in de 2014 geopende Tolhuistuin – is met een capaciteit van 550 bezoekers een goede aanvulling gebleken op de zalen aan de Wetering-schans. Cultureel ondernemerschap hebben een rendabele exploitatie aan de noordzijde van het IJ opgeleverd. Aan de zuidzijde is het voorgenomen plan om samen met het Bimhuis, het Holland Festival en het Tropentheater deel te nemen aan de program-meringscoalitie in het Muziekgebouw aan ’t IJ, niet gerealiseerd. Daarvoor bleek onvoldoende draagvlak bij alle betrokken partijen aanwezig te zijn.

Ondernemingsplan Paradiso 2017 – 2020 I

Bijlagen

A Bestuursstructuur B Overzicht huidige coalities en verbindingen: gelieerde stichtingen en bijdrage aan beleidsdoelstellingenC Overzicht instellingen waarmee Paradiso zich programmatisch verbindtD Overzicht talentontwikkeling en cultuureducatie

Ondernemingsplan Paradiso 2017 – 2020 II

A Bestuursstructuur Raad van Toezicht

Programmering Staf

Marketing & Publiciteit

Paradiso R&D

Regie & Productie

Facilitaire Dienst

Administratie

Bedrijfsleiding

Personeelszaken

ORDirectie(Algemeen)(Operationeel)

Ondernemingsplan Paradiso 2017 – 2020 III

B Overzicht huidige coalities / verbindingen: gelieerde stichtingen en bijdrage aan beleidsdoelen

Deze bijlage geeft een overzicht van de huidige coali-ties van Paradiso waarin inhoudelijk wordt samen-werkt (met uitzondering van de coalitie in de Tolhuis-tuin, die hiervoor al uitvoerig is beschreven). Bij elk van de coalitiepartners wordt aangegeven aan welke beleidsdoelstelling het initiatief een bijdrage levert en hoe de samenwerking met Paradiso is vormgegeven. Al deze instellingen dienen een aanvraag in voor een instellingsubsidie bij het AFK, met uitzondering van de Stichting Top Notch.

Stichting Grote Prijs van Nederland Stichting Kindred Spirits Stichting Likeminds Stichting Marmoucha Stichting Paradiso Melkweg Productiehuis PMP Stichting Pera Stichting Spin Off Stichting Sonic Acts Stichting Top Notch

Grote Prijs van Nederland Talentontwikkeling, netwerk tussen artiestenSinds 1983 is de Grote Prijs van Nederland dé popmuziekcompetitie van Nederland. Als grootste en langstlopende competitie is de Grote Prijs in haar lange geschiedenis een autoriteit geworden op het gebied van muziekcompetities en een expert in het laten doorstromen van nieuw talent. De ontwikkeling van dit talent is voor de Grote Prijs waar het om gaat: muzikanten begeleiden op hun pad naar een zelf-standige, duurzame en artistiek waardevolle carrière. De Grote Prijs neemt daarmee in het muziekland- schap een unieke positie in. In tegenstelling tot andere spelers op de markt, met een meer commerciële instelling, ligt het belang van de Grote Prijs altijd primair bij het bekwamen van de muzikant, die bij de Grote Prijs langere tijd de ruimte krijgt om te experi-menteren en weer op te staan na gevallen te zijn. Ontwikkeld in de schoot van Paradiso is de Grote Prijs inmiddels onder de vleugels van Para-diso uitgegroeid tot een volwaardige, professionele organisatie met een eigen doel, maar met een verankering in de Amsterdamse infrastructuur en het netwerk dat ze gezamenlijk vormen. Paradiso blijft zijn netwerk, kennis en ervaring aan de Grote Prijs beschikbaar stellen. Deze coalitie heeft voor beide partijen voordelen: schaalvergroting voor de Grote Prijs en nieuwe programmatische input en waarde-volle ideeën voor Paradiso. Bovendien krijgt de samenwerking jaarlijks ook fysiek vorm door de finale van de Grote Prijs in Paradiso te organiseren. Met een groot netwerk aan expertise binnen de sector en een breed profiel met ruimte voor hiphop, bands en singer-songwriters voorziet de Grote Prijs de Neder-landse popmuziek van een talentontwikkeltraject dat toegankelijk is voor beginnende artiesten en boven-

dien een hoogwaardig niveau heeft, waardoor een breed publiek wordt getrokken.

Kindred Spirits Bereikt relevant publiek, cultuureducatie en talentontwikkeling, groot internationaal aanzienStichting Kindred Spirits richt zich momenteel voornamelijk op Summer Dance Forever, een inter-nationaal urban-dansfestival dat in vier jaar tijd tot een van de meest prestigieuze en daarmee belang-rijkste urban-dansevenementen ter wereld is gaan behoren. Summer Dance Forever maakt zich hard voor de professionalisering en artistieke ontwikkeling van urban dans en levert een substantiële bijdrage aan de diversiteit van het podiumkunstaanbod in Nederland. Stichting Kindred Spirits ontstond in de moederschoot van Paradiso en heeft de doorgroei van het Summer Dance Forever festival mogelijk gemaakt. Het festival – met dansvoorstellingen, batt-les, workshops en masterclasses – vormt inmiddels een gevestigde waarde binnen de programmering van Paradiso en trekt ruim 10.000 bezoekers per jaar, veelal een jong en urban publiek dat niet of nauwe-lijks in Paradiso te vinden is.

Likeminds Schakel in culturele infrastructuur van de stadStichting Likeminds is producent en netwerk van meerstemmige theatermakers die de stad gebruiken als inspiratiebron én podium. Likeminds bestaat uit drie onderdelen: de Factory is een vooropleiding voor jongeren die theatermaker willen worden, de Werkplaats is een plek voor young professionals die hun artistieke signatuur en publiek willen opbou-wen, en de Non Profit Kapitalist is een productie-unit voor makers met urgente en publiek relevante verhalen en voorstellingen. Vijftien jaar geleden werd Likeminds onder de paraplu van R&D-Paradiso opgericht. Inmiddels is Likeminds zelfstandig producent en talentontwik-kelingsplek, met een eigen positie in het Amster-damse theatercircuit. De verbintenis met Paradiso is nog altijd aanwezig op het gebied van administratie en uitwisseling van artistieke expertise. Het streven is om hier de komende periode een concrete in-houdelijke samenwerking aan toe te voegen, in de vorm van de Paradiso Culturele Incubator en het daaruit voortkomende ‘Festival van de Ongediscipli-neerde Kunsten’.

Marmoucha Bereikt relevant publiekMarmoucha neemt als een van de weinige struc-turele aanbieders van professionele muziek- en podiumkunstproducties uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten een bijzondere positie in binnen het Nederlandse culturele veld. Van muziekpro-gramma’s tot festivals en van clubnachten tot muziektheater, met haar diverse programma’s weet Marmoucha steeds specifieke doelgroepen te

bereiken. In recente samenwerkingsprojecten met Amsterdamse culturele instellingen heeft Marmou-cha zich meermalen bewezen als betrouwbare part-ner, onmisbaar adviseur en gedegen producent als het gaat om Noord-Afrikaanse en Midden-Oosterse podiumkunsten. Met beperkte middelen en steun van Paradiso, die zijn backoffice, kennis en ervaring aan Marmoucha ter beschikking stelt, weet Marmoucha door zeer efficiënt te organiseren met een relatief beperkt budget veel resultaat te boeken. Door haar programma en marketing weet Marmoucha cultureel diverse doelgroepen te bereiken, waardoor er boven-dien meer kruisbestuivingen kunnen ontstaan met de reguliere programmering van Paradiso.

Paradiso Melkweg Productiehuis Talentontwikkeling, schakel tussen popmuziek en andere kunstvormenPMP is een huis voor talent waar veelbelovende muzi-kanten, makers en kunstenaars de ruimte krijgen hun artistieke handtekening te ontwikkelen door het pro-duceren van een innovatief, genre-overstijgend aan-bod voor het pop- en festivalcircuit. De maker staat centraal en krijgt bij PMP de ruimte om zijn artistieke handtekening te ontwikkelen. PMP biedt maatwerk en ziet zijn producties als één geheel, waarbij zowel de artistieke invulling als het proces, het eindproduct, de speelplekken, het publiek en de financieringsmidde-len een onlosmakelijk onderdeel zijn. Met popcultuur in de breedste zin van het woord als vertrekpunt. Paradiso is een van de founding partners van PMP, en onder de vleugels van zowel Paradiso als de Melkweg heeft PMP zich stevig gevestigd in het culturele klimaat van Amsterdam. Sinds 2004 deelt PMP een gemeenschappelijke backoffice met de Grote Prijs van Nederland, Spin Off en Marmou-cha. Ook de administratie van PMP wordt op maat ingekocht en uitgevoerd door Stichting Paradiso. Bovendien stelt Paradiso een groot netwerk, coaching, kennis en ervaring ter beschikking, wat PMP in staat stelt zich te ontplooien en te groeien. PMP biedt Paradiso steeds nieuwe programmatische input en waardevolle ideeën en voorziet in popsectorbrede talentontwikkeling.

Pera Bereikt relevant publiekPera is producent van podiumactiviteiten waarin de hedendaagse Turkse (pop)muziek en de clubcultuur uit Istanbul als cultureel centrum voor de regio cen-traal staan. Sinds de oprichting in 2007 heeft Pera onder de vleugels van Paradiso een eigenzinnige en betekenisvolle bijdrage geleverd aan zowel de culturele dialoog tussen Istanbul en Amsterdam als de ontwikkeling van de jonge hedendaagse Turkse cultuur in Amsterdam. Door hoogwaardige, op de diverse doelgroepen afgestemde programmering en marketing, wist Pera een reputatie op te bouwen en een positie in het Amsterdamse culturele netwerk te veroveren.

De nauwe samenwerking met Paradiso geldt zowel de inhoud als de bedrijfsvoering. Paradi-so verzorgt de administratie voor Pera en staat borg voor de continuïteit van de bedrijfsvoering. Paradiso stelt haar kennis, ervaring en netwerk ter beschik-king. Dit alles biedt een beschermde omgeving, waarin Pera de ruimte krijgt om te programmeren, zich te ontwikkelen en te professionaliseren. Pera maakt ook gebruik van het aanzien en imago van Paradiso, Turkse artiesten zijn sneller genegen om te komen en bereid om voor lagere gages te spelen. Dit heeft niet alleen grote invloed op de kwaliteit van het inhoudelijke programma, maar ook op de naams-bekendheid en het imago van Pera. Doordat de meeste van haar programma’s plaatsvinden in Para-diso of de Tolhuistuin, speelt Pera een belangrijke rol in de structurele verbinding tussen Paradiso en deze doelgroepen, die anders niet of nauwelijks hun weg daar naartoe weten te vinden

Spin Off Bereikt relevant publiek, cultuureducatie en talentontwikkelingSpin Off richt zich op het ontwikkelen en stimuleren van urban dans in Nederland en het dichten van de kloof tussen de urban-dansscene en de profes-sionele theaterwereld. En wel door te functioneren als antenne/magneet, katalysator, broedplaats en springplank. Talentontwikkeling, coaching en de mogelijkheid om werk buiten de urban-dansscene te presenteren zijn hierbij belangrijke instrumenten. Het mogelijk maken van de ontwikkeling van het urban-dancegenre door opkomend talent te ondersteunen bij het ontwikkelen van ‘eigen werk’ en een eigen signatuur, leidt tot een verrijking van het Amsterdamse cultuuraanbod en biedt tegelijkertijd toekomstperspec-tief voor jonge urban dansers. Spin Off is een kleine organisatie, die sinds 2006 ondersteund wordt door Paradiso op het gebied van huisvesting, organisatie en financiële administratie. Een gedeelde backoffice tussen de stichtingen gelieerd aan Paradiso R&D is al jaren een feit, plannen over gezamenlijke produc-tieleiders en publiciteitsmedewerkers zijn in de maak. Daarnaast voelt de achterban van Spin Off zich thuis in Paradiso. Met name de hip-hopprogrammering, de dansavonden Bassline en Legends zijn erg populair onder deze groep en worden door de deelnemers van de coachingstrajecten graag gebruikt als presenta-tieplek van hun werk. Want laten we niet vergeten dat in 1984 al de eerste breakdance battles in Paradiso plaatsvonden. De samenwerking met Paradiso krijgt de komende jaren ook fysiek vorm door de finale van de battles in Paradiso te organiseren en de voorrondes in de Tolhuistuin. Voor Paradiso is van groot belang het specifieke publiek dat Spin Off weet te bereiken, en de verdieping die dit brengt voor andere programma’s van Paradiso programma’s, zoals Bassline.

Ondernemingsplan Paradiso 2017 – 2020 IV

Sonic Acts Groot aanzien internationaal, zoekt de vernieuwing op, bereikt relevant publiekWat in 1994 begon als een klein festival in Paradiso groeide in meer dan twintig jaar uit tot een toonaan-gevende organisatie die hedendaagse en historische ontwikkelingen op het snijvlak van kunst en weten-schap, muziek en technologie bevraagt, onderzoekt, samenbrengt en toont. Sonic Acts heeft een innove- rende positie in het (inter)nationale culturele veld door haar activiteiten, die zich richten op de rafel-randen van de technologische en digitale cultuur, en meerjarige onderzoeksthema’s die zorgen voor verdieping en inhoudelijk samenhang tussen de activiteiten. De activiteiten van Sonic Acts bestrijken de hele keten van culturele productie, van onderzoek en ontwikkeling tot kunst en publiekevent, en van educatie en talentontwikkeling tot reflectie en ken-nisuitwisseling. Sonic Acts heeft al vanaf haar ontstaan Paradiso als artistieke en strategische partner. Deze alliantie zorgt voor een forse kostenreductie en efficiency op het gebied van ICT, administratie en kantoorruimte. En Paradiso investeert ook financieel in het festival. Voor Paradiso draagt Sonic Acts bij aan vernieuwing en interdisciplinariteit in het pro-gramma, wat niet alleen een groot internationaal publiek trekt, maar tevens Paradiso telkens weer opnieuw op de kaart zet.

Stichting Top Notch Bereikt relevant publiekDe stichting Top Notch is in december 2015 opge-richt en heeft tot doel om muziek uit te brengen en te archiveren, documentaires te produceren en boeken te publiceren op het gebied van muziekgeschiedenis die een belangrijke maatschappelijke betekenis heb-ben. Relevante thema’s voor de stichting Top Notch zijn de geschiedenis van de Jordanese muziek (als identiteitsdrager van de voormalige armenwijk van Amsterdam of de heruitgave van het boek Roofstaat dat een ander licht werpt op de Nederlandse kolonia-le geschiedenis.

D Overzicht talentontwikkeling en cultuureducatie Paradiso

HBA On Tour (3 x in 2014)MBO muziekopleiding in Utrecht. De missie van de HBA is het bieden van een inspirerende en dyna-mische leeromgeving waarin jongeren met een fascinatie voor popmuziek worden opgeleid om in de wereld van de popmuziek werkzaam te zijn. Een korte tournee van jonge talentvolle artiesten langs de bekende poppodia in Nederland. “Het heeft een tweeledig doel,” aldus docenten Casper Knipscheer en Roy Maenen. “Ten eerste kan men bij deze op-tredens kennismaken met het nieuwe talent, voordat de doorbraak naar het grote publiek plaatsvindt. En daarnaast krijgen de artiesten de kans om op te treden buiten de regio Utrecht.” Door het succes van bands als Mister and Mississippi, John Coffey, Birth of Joy, en het meest recent, Taymir, die allemaal hun roots hebben liggen op de Utrechtse school, is het idee ontstaan om het talent een kans te geven zich te profileren. Niet alleen de studenten aan de artiesten-opleiding zullen meewerken aan Herman Brood Academie on Tour, ook de studenten van de oplei-ding management popmuziek en de opleiding po-dium/studiotechniek dragen hun steentje bij door de avond te produceren en te promoten en tijdens het optreden zelf licht en geluid te doen.

Stichting GRAPGRAP is de organisatie voor de Amsterdamse pop-muziek. Doelstelling van de GRAP is het stimuleren van de Amsterdamse popmuziek en popcultuur en een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van Amsterdams popmuziektalent. Jaarlijks organiseert GRAP events als competities, showcases en festi-vals. Zo krijgen Amsterdamse bands en acts de gelegenheid zich te presenteren aan publiek, media en muziekindustrie. De Amsterdamse Popprijs (twee keer per jaar in Paradiso) is in haar negentienjarig bestaan uitgegroeid tot dé bandcompetitie voor (Amster-damse) bands in alle stijlen, niet in de laatste plaats door de halve finales in Paradiso. GRAP organiseert de Amsterdamse Popprijs om bands een kans te geven zich in de kijker te spelen van publiek, pers en muziekindustrie.

Brood & Spelen (4 x in 2015)Sinds oktober 2015 zijn er iedere zondag in de IJ-zaal van de Tolhuistuin een door Paradiso in samenwer-king met de Herman Brood Academie georgani-seerde en gratis toegankelijke optredens van jonge talentvolle artiesten. Paradiso verzorgt de technische ondersteuning, stelt de zaal beschikbaar en bege-leidt studenten van de Herman Brood Academie die het produceren.

Mooie noten (1 x in 2014)Mooie Noten is de Amsterdamse popsongcompetitie voor singer-songwriters en (semi)akoestische acts

van maximaal drie personen. Het uitgangspunt is de popsong zelf, waarbij gelet wordt op compositie, tekst en muzikale presentatie. De winnende act van Mooie Noten gaat naar huis met onder meer studio-tijd bij Tracking Room Amsterdam, coaching, een cheque van 500 euro voor muziekinstrumenten van Dijkman Muziek, een interview bij Radio Mortale, een tegoed van 250 euro bij Songflow voor de digitale distributie van songs bij portals als iTunes en Spotify en diverse optredens, zoals op Festival The Brave en Buitenspelen voor de GRAP. De Beste Singer Songwriter van Nederland: (finale in Paradiso in 2015) is een Nederlands tv-pro-gramma van de VARA en BNN, in samenwerking met radiostation 3FM, waarin 3FM-dj Giel Beelen op zoek gaat naar Nederlands singer-songwritertalent.

Jazz in 5 stappen: (1 x in 2015)Onder het motto ‘stoomcursus podiumbeest’ organi-seert Stichting Jazz een creatieve music lab voor VMBO-leerlingen met als doel een eigen optreden in Paradiso (kleine zaal) op 3 maart 2015.

S.C.O.O.P. (5 x in 2014) Elke eerste donderdag van de maand geeft Paradiso drie beginnende Amsterdamse bands de kans om zich te presenteren en om zich te ontwikkelingen met professionele beelden geluidsopnames die in Paradiso worden gemaakt.

London Calling: (2 x in 2014)Een twee keer per jaar gehouden festival in Para-diso. Het festival richtte zich aanvankelijk alleen op de nieuwste Britpopbands uit het Verenigd Konink-rijk, maar ontwikkelde zich gaandeweg tot een van de belangrijkste showcasefestivals van Nederland, waarop de nieuwste beloftevolle Britpop-, indie- en dancebands spelen en er aandacht is voor trends. Talloze Britse en Nederlandse bands hebben voor hun definitieve doorbraak naar een groot publiek op dit festival gespeeld.

Dondergrondse (39 x in 2014)Dé plek waar nieuwe indie-initiatieven, underground live-acts en talentvolle DJ’s bijeen worden gebracht in Amsterdam.

Festival The Brave “Brave Concert” (1 x in 2014)Een indooreditie van het festival met nieuw talent in de bovenzaal van Paradiso.

3FM Serious Talent On Tour (1 x in 2014 plus losse concerten op 3FM)Serious Talent artiesten: o.a. Jett Rebel, Kensington, Town of Saints, Elementary Penguins, Chef’s Special, Handsome Poets. Wanneer artiesten de titel 3FM Serious Talent dragen, weet je het: die hebben in een vroeg stadium al heel wat in hun mars. Vandaar dat deze acts onder het mom van Serious Talent het clubcircuit mogen verkennen. Paradiso toont de meest veelbelovende nieuwe Nederlandse talenten.

C Overzicht instellingen met wie Paradiso zich programmatisch verbindt

Deze bijlage bevat een (niet volledig) overzicht van recente en toekomstige samenwerkingsverbanden van Paradiso.

Culturele partners in de stad: 24classics, Amstelkerk, Amsterdam Beat Club, Amsterdam Dance Event, Amsterdam Fringe Festival, Amsterdam Museum, Amsterdam Roots Festival, Amsterdam Woods Festival, Amsterdams Uitburo – Uitmarkt, Appelsap, Ballongezelschap, Bijlmer Parktheater, Bimhuis, Bitterzoet, Club Air, COC, Combattimento, Dansmakers Amsterdam, De Balie, De Duif, DJ Fanclub, Excelsior Recordings, EYE, Festival Why Not, F*cking Pop Queers, GRAP, Heineken Music Hall, Het Concertgebouw, Het Muziektheater, Holland Festival, IDFA, ISH, Julius Leeft, Kindred Spirits, Kunstschooldag, Lovedance, Lundi Bleu, Julidans, Likeminds, Marmoucha, Melody Line, Mercatorkerk, Meubelstukken, De Meervaart, Melkweg, Muziekgebouw aan ’t IJ, Nationale Opera & Ballet, Nederlands Blazers Ensemble, NedPHO, Over het IJ Festival, Paradiso Melkweg Productie- huis, Peoples Place, Pera, Podium Mozaïek, Rapido, Rijksmuseum, Rocket Cinema, de Roode Bioscoop, Sonic Acts, Spin Off, Stadsarchief Amsterdam, Stadsschouwburg, Stedelijk Museum, Sugar Factory, Theater Bellevue, Theater De La Mar, stichting Tolhuis- tuin, Top Notch, ZO! Gospel Choir.

Landelijke cultureel / maatschappelijke partners:Landelijke poppodia aangesloten bij de VNPF, Spec-trum Film, Onafhankelijk Toneel Rotterdam, Nutshuis Den Haag, AIDS Fonds.

Internationale samenwerkingen:Ancienne Belgique, Netflix, Juste Debout

Wetenschappelijk/educatieve partners:Rijksacademie van Beeldende Kunsten, KNAW, Amsterdam University Press, De Bezige Bij, Institute for Network Cultures, Stichting Praemium Erasmia-num, Room for Discussion, Nemo Science Center, Museum Boerhave Leiden, Koninklijke Academie voor Wetenschappen, VSNU Vereniging van Univer-siteiten, Hollandsche Maatschappij der Wetenschap-pen, VPRO wetenschapsredactie, Universiteit van Amsterdam, De Groene Amsterdammer, Amster-damse Spinoza Kring, Rietveld Academie, Verstegen & Stigter, Koninklijke Hollandse Maatschappij der Wetenschappen.

Literaire partners en samenwerkingen:John Adams Institute, De Bezige Bij, Das Mag, Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, Atlas Contact, de Harmonie, Lebowski, SLAA, Atheneum en circa 100 kleine onafhankelijke uitgevers in het Nederlands taalgebied tijdens de jaarlijkse Beurs van Bijzondere Uitgevers.

Ondernemingsplan Paradiso 2017 – 2020 V

Paradiso Vinyl Club De Kleine Zaal van Paradiso kent een lange ge-schiedenis van bands die daar net voor hun grote doorbraak optraden. Van Coldplay en Arctic Mon-keys tot en met John Legend. Ook veel Nederlandse acts als Dotan, Blaudzun en Jungle by Night hebben vroeg in hun carrière in de kleine zaal gestaan om door te stromen naar een uitverkocht concert in de grote zaal. Paradiso is daar trots op en biedt veelbe-lovende bands vanaf nu niet alleen een plekje in de kleine zaal maar ook een vinylsingle. De band levert de muziek en het artwork en de Paradiso Vinyl Club brengt de single in een kleine oplage uit. De single zal te koop zijn bij optredens van de band, op Para-disowinkel.nl en in verschillende platenzaken.

Holland Got Soul (1 x in 2014)Soul festival gepresenteerd door Radio 6 en Para-diso, met optredens van de beste soultalenten uit Amsterdam en omstreken.

Grote Prijs Van Nederland (1 x in 2014)De Grote Prijs is een competitie met ontwikkeltraject voor muzikanten die een serieuze carrière nastreven op lange termijn, in de genres bands, singer-song-writer en hiphop. Al bijna dertig jaar weet de Grote Prijs de ontwikkeling van een groot aantal artiesten naar een hoger niveau te brengen. Finale in Paradiso.

Kunstschool Dag (1 x in 2014)Circa vijftig kunstinstellingen werken jaarlijks mee aan de dag, groot en klein. Allemaal presenteren ze een speciaal programma, dat tegelijkertijd een visitekaartje is voor wat zij door het hele jaar heen bieden. Op de Kunstschooldag gaan bijna 7.000 scholieren en begeleiders de stad in. Diezelfde kinderen hebben de afgelopen jaren al een paar keer kennisgemaakt met kunst, op school en daarbuiten. Ze gingen naar voorstellingen en concerten en ze bezochten musea. Ze namen ook deel aan inten-sieve projecten in de klas. De Kunstschooldag biedt hen een waardige afsluiting van hun ‘kunstcarrière’ op de basisschool.

Reggae Unplugged (vooralsnog 1 x in 2015, pilot)Reggae Unplugged is een nieuw event van Reggae Movement waar (semi)akoestische liveoptredens in een intieme, persoonlijke sfeer plaatsvinden. Het is een podium voor nationaal en internationaal reggae-talent.

Café Paradiso (4 x in 2014)Gratis toegankelijk zomerprogramma, waarbij jonge vooral, singer-songwriters een kans krijgen om laag-drempelig podiumervaring in de grote zaal op te doen.

Bando (2 x in 2014)Nacht voor en door de nieuwe aankomende hip-hopgeneratie.

Spoken Beat Night (1 x in 2014)Wil taal als muziek laten klinken en de zintuiglijke beleving van taal bevorderen. Spoken word-artiest Jeannine Valeriano maakt samen met bijzondere gasten cross-overconcerten waarin jazz, spoken word, wereldmuziek, voordracht, live animatie en funky beats mengen én nieuw werk wordt gepre-senteerd. De gasten van Spoken Beat Night zijn meeslepende woordvoerders op hun vakgebied. Ze laten hun stem horen, kiezen positie en zijn eigen-zinnig. De schrijvers delen het podium met topmusici uit de kosmopolitische wereld van de geïmprovi-seerde muziek die de woorden in de wereld van de toonkunst trekken. Twee dwarse tekenaars reageren live op de gasten en laten het publiek met andere ogen kijken. Spoken Beat Night geeft elke editie podium aan een nieuw taaltalent.

Paradiso 2017 – 2020Titelblad foto: Tom Roelofswww.tomroelofs.com

Ontwerp: Our Polite Societywww.ourpolitesociety.net

2017 – 2020 - Paradisowerd vlak voor het optreden gemaakt, toen David net om de hoek keek alsof...

Documents

Transcript of 2017 – 2020 - Paradisowerd vlak voor het optreden gemaakt, toen David net om de hoek keek alsof...