Rene Kooyman

07/09/2013 1

Culturele en Creatieve Industrie in vogelvlucht

Rene Kooyman September 2013

Cultuurfabriek I

• Intro: definitie CCI

• Economische waarde

• Kenmerken en omvang

• Ondernemersperspectief

• Persoonlijkheidskenmerken, productie en

arbeidsmarkt

• Ontwikkelingen NL

Rene Kooyman

07/09/2013 2

The cultural and creative industries

• De ‘Cultuurindustrie' zijn die industrieën, worden

beschouwd als een specifiek culturele uitingen,

• ongeacht de commerciële waarde kunnen hebben.

Bijv: film, DVD and video, television and radio, video

games, new media, music, books and press, performing

arts, visual arts.

'Creatieve Industrieën' zijn die industrieën

die cultuur gebruiken als input,

maar waarvan resultaten vooral functioneel zijn,

Bijv.: architectuur, reclame en design en mode.

Core creative arts

Literatuur

Muziek , Theater

Visual arts

Cultureel erfgoed

Other core cultural industries

Film

Museums, galleries,

bibliotheken

Wider cultural industries

Media/entertainment:

Publishing and print media

Television and radio

Sound recording

Video and computer games

Related industries:

Creatief/zakelijke

dienstverlening

Publiciteit

Architectuur

Design

Fashion

The concentric circles model of the CCIs

Rene Kooyman

07/09/2013 3

Contribution Cultural/Creative sector

• UNCTAD: Creative Economy Report 2010

• EU: See EDCCI Page 102

EU MKB definitie (2005)

Three criteria:

• Staff

• Omzet

of:

• Balance sheet

• ????

Rene Kooyman

07/09/2013 4

Size of EnterprisesBy sector across CCIs

eurokleis 2009

EDCCI: Page 64

Het Ondernemersperspectief

Vanuit Creatief MKB drie verschillende, parallelle markten:

• Het ‘kunsten’ veld: puur creatief werk

• De kunst-gerelateerde sector:

Kunsteducatie, K-productie, Administratie/secr, K-management

• Niet-kunst gerelateerde markten; ‘spill-overs’ in andere sectoren

Verschillende persoonlijkheidskenmerken:

• Ondernemers success

• Professionele ambities

• Kunst criteria

• Carriere perspectieven

Q: wat is een ondernemer ???

Rene Kooyman

07/09/2013 5

CCI : Drie Dimensies

De ondernemers dimensie:

• Iemands eigen onderneming met ondernemers risico

• Gericht op waarde creatie

• Vernieuwende praktijken: nieuwe producten, vormen van

organisatie, nieuwe markten, nieuwe productiemethoden,

nieuwe bronnen van voorraden en materialen

Sociale dimensie:

• bevordering van territoriale identiteit, samenhang

• integratie en versterken van zelfvertrouwen (communities,

personen)

• deelnemen aan culturele verscheidenheid

De economische dimensie:

• Producten/marketing, omzet, arbeidsparticipatie, export

CCIs : EU

Top

Regions

LQ is an indicator of CCI

employment relative to

the total employment of

the region, where LQ>1

indicates

an over-representation of

CCI employment

Source: European Cluster

Observatory

See EDCCI Page 102

Rene Kooyman

07/09/2013 6

Arbeidsmarkt karakteristieken

• Arbeidsmarkt van de CCI is complex

• Careerwise een hoge mate van onzekerheid

• Niet-conventionele vormen van werkgelegenheid;

deeltijdse, tijdelijke contracten, loondienst, freelancers

• Meerdere banen tegelijk en parallel; additionele

inkomens bronnen

• Nieuw type van werkgever; het 'ondernemende

individu‘

• Past niet in typische patronen van ‘full-time pro's’

• Uiteenlopende opleidingen; HBO, ambachtelijk, een

andere categorie

Product karakteristieken

• Overproductie

• Hypercompetitief milieu

• Succes is onzeker: 'niemand weet'

• Kennis- en arbeidsintensieve input

• Niet 'gewoon een product', maar specifieke culturele uniciteit en identiteiten

• Ervaringsgoederen; productie en consumptie 'ter plaatse'

• Product levenscycli zijn vaak kort

Rene Kooyman

07/09/2013 7

Opvallende cijfers en trends NL

Indirecte economische effecten niet scherp in beeld, maar lijken een forse maatschappelijke waarde en welvaartswinst te vertegenwoordigen.

Cultuur is de belangrijkste trekpleister voor internationaal toerisme. En inkomend toerisme was in 2009 goed voor 4 mld aan bestedingen van 9,9 mlnbuitenlandse toeristen.

Bijdrage culturele sector aan Bruto Binnenlands

Product (BBP) is 2,4% (13 mld in 2011); kleine

daling t.o.v. de afgelopen 15 jaar, toen rond de

2,5%. De bijdrage altijd relatief stabiel geweest.

• In creatieve zakelijke dienstverlening – deel het

topsectorenbeleid - is daling het sterkst.

Musea / galeries

• Museumbezoek stijgt.

• Helft van de Nederlandse galeries heeft haar omzet zien dalen. Totaal van 100 mln in 2007 naar 80 mln in 2011

• Voor Amerikanen en Italianen is museumbezoek de belangrijkste activiteit.

• Voor de meeste Europeanen is cultuur een secundair motief, na wandelen, fietsen en het strand.

• Intercontinentale bezoekers komen voor bezienswaardigheden en de historische plaatsen.

Rene Kooyman

07/09/2013 8

Prijselasticiteit

• Kunsten met een hogere toegangsprijs

hebben nu last van concurrentie met andere

vrijetijdsactiviteiten.

• De prijselasticiteit van het bezoek aan vrije

theaterproductenten is het hoogst. Een

prijsstijging van een kaartje met 1% heeft

een daling van bezoekers van 0,72% tot

gevolg.

• Duurzaamheid is een belangrijk opkomend

thema binnen de creatieve industrie.

Films / AV

• Bioscopen doen het goed ten tijde van crisis. Met name vanwege de combinatie activiteit en prijs. Echter zegt dit niks over de ontwikkeling van de Nederlandse filmindustrie. Het betreft veelal de grotere Amerikaanse en commerciële producties. Het marktaandeel van de Nederlandse film is in de afgelopen jaren wel gestegen.

• Het aantal faillissementen van producenten van (video)films is meer dan verdubbeld in de periode 2009-2011 t.o.v. 2006-2008

Rene Kooyman

07/09/2013 9

Export / economische waarde

• Nederland staat 8ste op de wereldranglijst

van exporteurs creatieve goederen.

Hieronder vallen de podiumkunsten,

beeldende kunst, nieuwe media, gedrukte

media en design.

• 3,2 % van de werkzame beroepsbevolking

werkt in de culturele sector.

• Een hoog % als zelfstandig ondernemer. Het

aantal zelfstandigen groeide tussen 2004 en

2008 met 37,2% en bleef in 2009 stabiel.

Werk en inkomen

• Kunstenaars combineren diverse werkkringen. Bijna 60% heeft werk als zelfstandige als hoofdinkomen. Onder de totale beroepsbevolking is dit 12%.

• Kunstenaars maken lange werkweken en hebben een relatief laag inkomen. In 2007-2009 verdiende de helft van de kunstenaars < bruto modaal van €30.000,-

• Werkloosheid onder afgestudeerden van het kunstvakonderwijs lag in 2010-2011 op 8,8% ten opzichte van 6% voor het HBO als geheel. Het kunstvakonderwijs scoort ongeveer hetzelfde als agrarische en economische opleidingen.

http://www.creativemv.nl/cultuur-in-beeld-2012/

Rene Kooyman

07/09/2013 10

Uitdagingen

• CCI zijn anders dan andere ondernemingen;

verschillen in grootte en kenmerken

• Algemene beleid niet van toepassing

• CCI zijn ofwel zeer klein (de bulk) of zeer groot (enkele)

• De zeer kleine ondernemingen dragen de last van administratieve verplichtingen; boekhouding, juridische inschrijving en procedures, enz

• Financiële middelen zijn moeilijk te vinden; banken/beleggers vertrouw creatievelingen niet (met name in tijden van crises)

• Creatieve bedrijven gaan door verschillende stadia; sommigen van hen willen groeien; anderen doen dat niet

• Ondernemersvaardigheden ontbreken; loopbaanontwikkeling ontbreekt bijna altijd

Business categorieën

• Artisan – gedreven door artistieke motivatie

• Solo – Individuele designer focused on growth

• Creative Partnership – Twee creatieve partners

• Designer / Business Partner – een creatieve /

een business partner

• Designer / Licensing Partner – Designer onder

royalty contract

• Designer en Producent –contractual agreement

Partnership met Investor –partnership met een

formele investeerder

NESTA 2008

Rene Kooyman

07/09/2013 11

Cultural

Business

Modelling

De opdracht

• Kies een sector

• Kies een organisatie

• Maak SWOT analyse

Rene Kooyman

07/09/2013 12

• LHC

Film

• ‘t Hoogt

Nicole Driessens / Ivo van den Baar

Rotterdam

DESIGNPRODUCTIES IN OPDRACHT

Rene Kooyman

07/09/2013 13

Kytopia: Kyteman

That’s

the way

it’s done!

Rene Kooyman September 2013

http://cci.hku.nl/ http://cure-web.eu

rene.kooyman@ke.hku.nl

Culturele en Creatieve

Industrie in vogelvlucht