Bruring · 2013. 9. 26. · Inhoud 1. Algemeen 3 Aanbieding programmabegroting 2014 5 Inleiding...

www.goes.nl

100%

gemeente Goes

Programmabegroting 2014

www.goes.nl

Inhoud1. Algemeen 3

Aanbieding programmabegroting 2014 5Inleiding (enkele onderwerpen nader toegelicht) 7Samenvatting financieel 11Uitwerking begrotingssaldi 13

2. Programmaplan 17

Programma 0. Bestuur 19Programma 1. Openbare orde en veiligheid 23Programma 2. Vervoer en openbare ruimte 27Programma 3. Economische zaken en toerisme 33Programma 4. Onderwijs 37Programma 5. Welzijn 41Programma 6. Werk, inkomen en zorg 45Programma 7. Milieu 49Programma 8. Bouwen aan ruimte 53Algemene dekkingsmiddelen 57

3. Paragrafen 61

Paragraaf lokale heffingen 63Paragraaf financiering 66Paragraaf weerstandsvermogen 72Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen 78Paragraaf bedrijfsvoering 84Paragraaf verbonden partijen 85Paragraaf grondbeleid 91

4. Financiële begroting 95

Uitgangspunten 97Recapitulatie baten en lasten 2012-2017 99Overzicht incidentele baten en lasten 101Reserves en voorzieningen 103

Bijlagen 113

Investeringsplanning 2014-2017 115Specificatie baten en lasten op productniveau 2014 120

2

3333

1. Algemeen

Ook in deze financieel en economisch moeilijke en onzekere tijden wil de gemeente Goes met de be-schikbare middelen een zo optimaal mogelijk dienstverlening voor onze burgers en bedrijven realise-ren. Door het instellen van de reserve majeure projecten is ook ruimte gerecreëerd voor de uitvoering van plannen die in onze ogen nu of op afzienbare termijn noodzakelijk zijn voor onze gemeente. Per programma worden de beoogde resultaten in het programmaplan toegelicht. Op enkele belangrij-ke thema’s en ontwikkelingen gaan we in deze inleiding nader in.

5555

Aanbieding programmabegroting 2014

Aan de leden van de gemeenteraad van Aan de leden van de gemeenteraad van Aan de leden van de gemeenteraad van Aan de leden van de gemeenteraad van GoesGoesGoesGoes Hierbij bieden wij u de programmabegroting 2014 alsmede de meerjarenraming 2015-2017 aan. Bij het opstellen van de begroting hebben wij de grondslagen gehanteerd die u eer-der bij gelegenheid van de perspectiefbrief 2014 vaststelde. Ook bij het samenstellen van de inhoud van de programma’s en het dekkingsplan is de perspectiefbrief 2014 ons uit-gangspunt geweest. In het kader van het in 2011 gestarte verbetertraject “op weg naar de beste begroting en jaarrekening” blijven wij werken aan het verbeteren van deze producten en vertrouwen daar-bij ook op de inbreng van uw raad. In deze begroting zijn ook weer aanpassingen doorgevoerd waardoor de begroting als beleidsinstrument voor de raad ons inziens aanmerkelijk is verbeterd. Wij hopen hiermede tegemoet te komen aan de wensen van de raad maar realiseren ons tegelijkertijd dat de ontwikkeling van de planning- en control producten een con-tinue proces is. Wij bieden u deze begroting aan voordat wij de september-circulaire 2013 hebben ontvangen. De financiële gevolgen van het Kabinetsbeleid dat op Prinsjesdag openbaar is ge-worden, zijn daarom nog niet verwerkt in de financiële op-stellingen. Wij zullen u daarover afzonderlijk informeren.

LeeswijzerLeeswijzerLeeswijzerLeeswijzer De programmabegroting bestaat uit vier hoofdstukken en een aantal bijla-gen. In het algemene deel treft u onder an-dere informatie aan over de inhoudelij-ke en financiële hoofdlijnen van deze programmabegroting. In het programmaplan zijn de reguliere programmaonderdelen beschreven. De programmabegroting omvat de inhou-delijke keuzes die we maken teneinde onze ambities te realiseren. Het onderdeel algemene dekkingsmid-delen gaat in op algemene dekkings-middelen die niet samenhangen met een concreet beleidsveld. In het hoofdstuk paragrafen staan wij stil bij de door de voorschriften (besluit begroting en verantwoording) verplich-te paragrafen: lokale heffingen, weer-standsvermogen, onderhoud kapitaal-goederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen en grondbeleid. De financiële begroting met een finan-ciële recapitulatie van de begroting, informatie omtrent de uitgangspunten, investeringen, reserves en voorzienin-gen vormt het sluitstuk van deze be-groting.

7777

Inleiding

enkele onderwerpen nader toegelicht

Deze programmabegroting bestaat uit 9 programma’s die aangeven wat Goes wil bereiken en wat dit kost. Per programma worden de beoogde resultaten toegelicht. Deze inleiding gaat in op enkele be-langrijke thema’s en ontwikkelingen. Het meerjarenperspectief sluit met een voordelig saldo van € 345.000,- in 2017. In dit saldo is rekening gehouden met de uitgangspunten zoals vastgesteld in de perspectiefbrief 2014-2017. Het voordelige saldo is niet vrij van risico’s. Het gemeentelijk aandeel in de rijksbezuinigingen van € 6 miljard is nog niet verwerkt. Ook nieuwe taken op het gebied van werk, zorg en jeugd komen met miljarden minder budget naar gemeenten. Samen met de inwoners van Goes zullen we deze uitdaging aangaan. In maart 2014 gaan de inwoners van Goes naar de stembus om de gemeenteraad te kiezen. Komend jaar wordt dan ook een belangrijk jaar waarin hopelijk veel duidelijk zal worden. Economische ontwikkelingEconomische ontwikkelingEconomische ontwikkelingEconomische ontwikkeling gemeente Goes gemeente Goes gemeente Goes gemeente Goes Om te bezien of en zo ja welke rol de gemeente kan hebben om een bijdrage te leveren aan het op peil houden dan wel verbeteren van de Goese economie gaan we in gesprek met vertegenwoordigers van bedrijven en instellingen van een groot aantal sectoren in Goes om zo in beeld te krijgen welke gemeentelijke inspanningen een stimulans kunnen betekenen voor de Goese economie. Het is de be-doeling dat op basis van de gesprekken die in de laatste maanden van 2013 plaats vinden, een analy-se wordt gemaakt die uitmondt in een aantal concrete acties voor 2014 en wellicht 2015. Er is stagna-tie, maar gelukkig investeren er nog steeds bedrijven in Goes. Het nieuwe distributiecentrum van PolstNl is daarvan een goed voorbeeld. De binnenstad is van groot belang voor de economie. Reden om het masterplan voortvarend te vol-tooien met de afronding van de Beestenmarkt en de Wijngaardstraat. Samen met de detailhandel be-tekent het nieuwe winkelen een impuls voor de centrumfunctie van onze stad. In samenspraak met de andere Bevelandse gemeenten gaan we in 2014 nieuw bedrijventerreinpro-gramma maken voor de periode 2014 - 2017, met daarin sowieso aandacht voor extra inspanningen op het gebied van acquisitie. Ontwikkelingen in het sociale domeinOntwikkelingen in het sociale domeinOntwikkelingen in het sociale domeinOntwikkelingen in het sociale domein De decentralisatie van delen van de AWBZ naar de Wmo, de decentralisatie van de Zorg voor Jeugd, en de ingrijpende herziening van de wetgeving met betrekking tot de WWB, de Wsw en de Wajong, vormen samen een ongeëvenaarde transitie in het sociale domein. Daarnaast vinden er ontwikkelin-gen plaats in het onderwijs (passend onderwijs) die hierop ook van invloed zijn. Het beleid op het ter-rein van Publieke Gezondheid, gericht op het bevorderen en beschermen van de gezondheid van de bevolking wordt in deze transities meegenomen. Een meer integrale benadering in het sociale domein Voor de gemeente liggen er volop kansen in deze ontwikkelingen om een integrale aanpak op cliënt- en organisatieniveau te bewerkstelligen. Dit houdt verband met de domeinoverstijgende problematiek, vergelijkbare structuren en methodes en overlap in doelgroepen waardoor sprake is van onderlinge afhankelijkheid. Voor een meer integrale aanpak is een cultuuromslag nodig die zich voor een belang-rijk deel lokaal afspeelt. De gemeente(lijke organisatie) en haar lokale samenwerkingspartners staan voor de opgave om de stelselwijziging, die deze transformatie met zich meebrengt, voor haar inwoners zo probleemloos mogelijk te laten verlopen. Versterken van preventie Om de taken die naar gemeenten toekomen ook nog betaalbaar te houden zullen we in moeten zetten op preventie. Voorkomen dat burgers gebruik maken van de zwaardere en duurdere zorg. Dit doen we door voorzieningen die toegankelijk zijn voor iedereen te versterken zodat burgers participeren, gezin-nen beter kunnen functioneren en senioren gezonder ouder worden. We willen vroeg kunnen signale-ren en snel lichte ondersteuning bieden. Daarvoor hebben we welzijnswerk, onderwijs, de GGD en andere partijen hard nodig.

8888

Onzekerheden Wij achten het van groot belang dat, gegeven de hoge tijdsdruk bij de te maken transities, snel duide-lijkheid komt over de precieze omvang en reikwijdte van maatregelen, overgangsregimes, beleidsruim-te voor gemeenten, financiële en andere (rand)voorwaarden om een zorgvuldige maar doelgerichte transitie voor te bereiden. De huidige onzekerheden op landelijk niveau, voortgaande discussies over nieuwe wetgeving, die overigens nodig blijken te zijn om de kwaliteit en haalbaarheid van wetten te verhogen, wijzigingen in standpunten in een laat stadium (zie bijvoorbeeld ten aanzien van de Per-soonlijke Verzorging), kunnen verlammend werken op de ingezette cultuuromslag en soms prille sa-menwerking, en vertragend in een goede en gedegen voorbereiding. We zijn ons bewust van de ka-derstellende rol van uw raad, in een context van tijdsdruk en nieuwe raadsverkiezingen, en willen hier-over het gesprek met u aangaan. Budget AWBZ Per 2015 komt de extramurale AWBZ te vervallen. Gemeenten worden daarmee geheel verantwoor-delijk voor ondersteuning, verzorging en begeleiding. In verband hiermee zullen de AWBZ-taken “Be-geleiding” en “Persoonlijke Verzorging” naar de gemeenten worden gedecentraliseerd. Van de ge-meente zal worden verwacht deze taken met minder middelen uit te voeren. Niet meer dan 75% van het bestaande budget wordt naar gemeenten overgeheveld. Ook de reeds door de gemeenten uitge-voerde voorziening “Hulp bij het huishouden” verandert per 2015. De voorziening “hulp bij het huis-houden” zal veranderen in een maatwerkvoorziening die wordt aangeboden voor mensen die het echt nodig hebben en het niet uit eigen middelen kunnen betalen. De gemeenten krijgen nog slechts 60% van het huidige budget om deze maatwerkoplossingen te kunnen bieden. Verder zullen door het scheiden van “wonen en zorg” inwoners met beperkingen langer “thuis” blijven wonen. Hierdoor zal er in ieder geval een groter beroep worden gedaan op WMO-voorzieningen, zoals hulp bij het huishouden, woningaanpassingen en ook de gedecentraliseerde AWBZ-voorzieningen Begeleiding en Persoonlijke Verzorging. Daarnaast zullen er ook voldoende geschikte woningen be-schikbaar moeten zijn voor deze doelgroep. Sociale zekerheidSociale zekerheidSociale zekerheidSociale zekerheid In 2014 is de sociale zekerheid wederom volop in beweging. De participatiewet zal worden ingevoerd en bevat grote uitdagingen. De instroom in de sociale werkvoorziening stopt en de gemeente wordt verantwoordelijk voor de re-integratie van de Wajong-groep. Dat vraagt om een gedegen voorberei-ding en heroriëntatie op de uitvoering van re-integratie en Wsw. In 2014 gaan de gemeenten in de Bevelanden een gezamenlijke afdeling werk, inkomen en zorg (WIZ) vormen en daarin blijven de poortwachterfunctie, activering, handhaving en de werkgeversbenadering van groot belang om de goede resultaten te blijven behalen die recentelijk zijn gerealiseerd. Deze veranderingen en uitdagin-gen moeten het hoofd worden geboden met minder middelen. Dat is een hele opgave en betekent dat we selectief moeten blijven inzetten, maar dat de noodzaak om samen te werken en integraal te wer-ken groter wordt. VeiligheidVeiligheidVeiligheidVeiligheid Het terugdringen van criminaliteit en het bevorderen van het gevoel van veiligheid zijn ook in 2014 de hoofddoelstellingen van het veiligheidsbeleid. Het gevoel van veiligheid in Goes is relatief hoog en dat moet ook zo blijven. Prioriteit blijft het terugdringen van woninginbraken, fietsendiefstal (uitgaans) ge-weld en jeugdcriminaliteit. Niet alleen vindt regionale samenwerking plaats, ook de burgers worden nadrukkelijk betrokken bij de aanpak van criminaliteit. Handhaving van de gedoogcriteria voor coffeeshops zal worden voortgezet. Prioriteit verdient de ille-gale handel van soft- en harddrugs. Uitvoering van het preventiebeleid voor soft- en harddrugs hoort hier ook nadrukkelijk bij. Ook de controle van de regels voor de horeca en de brandveiligheid verdient de nodige aandacht. Brandveiligheid vooral gericht op de binnenstad waar oude panden tegen elkaar staan en er boven door meerdere personen gewoond wordt. Een andere uitdaging ligt in de uitvoering van de Nieuwe Drank- en Horecawet waarbij per 1 januari 2014 de leeftijdsgrens voor alcoholgebruik wordt verhoogd naar 18 jaar. Naast deze handhavingstaak zal in 2014 de Zeeuwse samenwerking op het gebied van aanpak alcoholgebruik onder jongeren wor-den voortgezet. De gemeente Goes streeft naar een samenleving waar mensen veilig kunnen wonen, werken en re-creëren. De gemeente vervult hierbij een regierol. Veiligheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeente, politie, Openbaar Ministerie, Veiligheidsregio Zeeland, maatschappelijke organisaties, ondernemers en de inwoners van Goes

9999

WonenWonenWonenWonen In 2013 is de nieuwe Woonvisie Goes verschenen. Deze beleidsvisie op het wonen heeft een looptijd tot 2020. In dit nieuwe beleid wordt een duidelijke relatie gelegd met de regionale afspraken. Belang-rijke speerpunten hierin zijn de aanpak van de bestaande voorraad, duurzaamheid, de huisvesting van lage en midden-inkomens, senioren en mensen met een zorgvraag. Goes zet de komende jaren in op het optimaal benutten van bestaand stedelijk gebied. Nieuwe uit-breidingen van de stad of de dorpen zijn voorlopig niet aan de orde. Binnen de bestaande wijken en de reeds gestarte nieuwbouwprojecten is voldoende capaciteit aanwezig om te kunnen voorzien in de woningbehoefte voor de komende decennia. Het woningbouw-programma vraagt wel om bijsturing in kwaliteit. Dat wil zeggen meer aandacht voor de huursector, seniorenhuisvesting en wonen en zorg. De aanpak om in de hele gemeente Woonservicegebieden te realiseren wordt voortgezet. OnderwijsOnderwijsOnderwijsOnderwijs: ‘: ‘: ‘: ‘Een goed begin is het halve werk!Een goed begin is het halve werk!Een goed begin is het halve werk!Een goed begin is het halve werk! In de visie ‘Inzetten op jeugd’ is het al gezegd; een goed begin is het halve werk. Met andere woorden een goede start is essentieel voor een succesvolle schoolloopbaan voor alle jeugd. Dit betekent investeren in het leggen van een goede basis op het gebied van taal en rekenen voor alle peuters en kleuters. Maar zeker ook investeren in jonge kinderen die risico lopen op leerach-terstanden. Dit doen we door zowel in de kinderopvang als in de onderbouw van het basisonderwijs extra pro-gramma’s aan te bieden waarbij taal, rekenen en de motorische en sociaal-emotionele ontwikkeling centraal staan. Aandachtspunt hierbij is doorlopende leer/ontwikkelingslijnen, zowel tussen kinderop-vang en basisonderwijs als richting het voortgezet onderwijs/Mbo. Betrokkenheid van ouders is hierbij heel belangrijk: investeren in de jeugd is immers een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De ontwikkelingen Passend Onderwijs en de daling in het aantal leerlingen maken het alleen maar belangrijker om kwalitatief goed onderwijs voor alle kinderen te blijven aanbieden. Hoewel de verant-woordelijkheid hiervoor voornamelijk bij het onderwijs ligt, zullen we als gemeente ondersteunen waar mogelijk. SportSportSportSport De afgelopen jaren is er in Goes op sportgebied veel gerealiseerd, met name op accommodatiege-bied. We hebben vijf gemeentelijke gymzalen gerenoveerd; deze voldoen nu weer volledig aan de ge-bruikerswensen van deze tijd. Daarnaast hebben we voor de buitensport een slag gemaakt door na-tuurgrasvelden op diverse plaatsen te vervangen door kunstgrasvelden voor diverse takken van sport. Op deze wijze behouden de sportparken ook in de toekomst flexibele speelmogelijkheden. Masterplan Het Schenge is nog vol op in uitvoering, waarbij sportpark Het Schenge doorontwikkeld wordt naar een groen en openbaar toegankelijk multifunctioneel sportpark. Nu er flink is geïnvesteerd in het op orde krijgen van de infrastructuur is het tijd om burgers nog en-thousiaster te maken om te gaan sporten en bewegen en een afname van het aantal inactieven te rea-liseren. We zijn trots op het grote sporten beweegaanbod en de hoeveelheid aanbieders. De komen-de jaren zit de echte winst in het verbinden en samenwerken met andere partijen. Hierbij valt onder andere te denken aan inzet door sportverenigingen, sportorganisaties, het onderwijs en zorgorganisa-ties. Slimme samenwerkingsverbanden, vraaggericht en buurtgericht werken zijn daarbij de rode draad om nog meer te halen uit ons sport-, beweeg en gezondheidsbeleid ten behoeve van de Goe-senaren. De focus is dan gericht op een gezonde leefstijl waarbij wij investeren in een toegankelijk sporten beweegaanbod voor alle inwoners. De investeringen worden duurzaam en toekomstbestendig wegge-zet. Alle doelgroepen kunnen in de toekomst sporten en bewegen in de buurt, in de openbare ruimte, in toegankelijke accommodaties, op school, via de zorg, bij de sterke sportvereniging en weten dit al-les te vinden door uitstekende communicatie van het aanbod. Samenwerkingsverbanden zijn een ka-talysator van de lokale initiatieven en vraaggericht werken in de buurt staat centraal. CitymarketingCitymarketingCitymarketingCitymarketing In 2013 is het nieuwe logo ‘Goes is goes’ gelanceerd. In 2014 zult u dit nieuwe logo op steeds meer plaatsen gaan tegenkomen: op posters van evenementen, op briefpapier van bedrijven, op vlaggen, op winkelruiten, op pennen, op koffiekopjes, etc. In 2014 zullen weer allerlei evenementen georgani-seerd worden in Goes. Zo komt de nationale Ride for the Roses op 7 september naar Goes en geeft Racoon & Friends weer een groot concert op de Grote Markt ten behoeve van de Stichting Jayden. Tevens heeft Goes Marketing plannen om vanaf 2014 jaarlijks een groot bovenregionaal evenement te organiseren.

10101010

InfrastructuurInfrastructuurInfrastructuurInfrastructuur Spoorproject In 2012 werd afgezien van de aanleg van een spoorbak omdat na onderzoek bleek dat deze de tril-lingsoverlast onvoldoende zou beperken. Er is daarna met alle betrokken partijen afgesproken een plan van aanpak op te stellen met maatregelen rondom het spoor ter bestrijding van geluids- en tril-lingshinder, maar ook ter verbetering van de bereikbaarheid en verkeersveiligheid. Op dit moment wordt samen met onze externe partners gewerkt aan de ontwikkeling van dit maatregelenpakket wat omvat: De uitvoering van de geplande geluidmaatregelen voor geluidsanering op het Goese gedeelte van de ‘Zeeuwse lijn’. Dit in combinatie met groot onderhoud aan het spoor waarbij tegelijkertijd de ligging van het spoor wordt verbeterd en enkele sporen worden verwijderd. Het verwijderen van de kruiswissel bij de Willem Zelleweg en deze vervangen door een enkele wissel elders. Extra aandacht voor aanpassingen bij groot onderhoud aan de overweg bij de Buys Ballotstraat, die kunnen bijdragen aan het terugdringen van trillingshinder. Vervanging van de gelijkvloerse spoorwegovergang bij de Van Hertumweg door een tunnel voor alle verkeer. Aanleg van een tunnel voor fietsers en voetgangers onder het spoor door ter hoogte van de Voorstad/Kloetingseweg. Goes beter bereikbaar Via het project Goes Beter Bereikbaar ijvert Goes voor een nieuwe en volwaardige aansluiting op de A58 nabij het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis. Goes Beter Bereikbaar is een gezamenlijke inspanning van Goes met Rijkswaterstaat Zeeland, provincie Zeeland, waterschap Scheldestromen en de ge-meente Borsele. Via klankbordgroepen en nieuwsbrieven wordt contact gehouden met het maat-schappelijke veld. Eind 2012 is een voorkeursvariant voor de aansluiting gekozen. In 2013 is begon-nen met de verdere voorbereiding. Ontwikkelingen organisatie GoesOntwikkelingen organisatie GoesOntwikkelingen organisatie GoesOntwikkelingen organisatie Goes Medio 2013 hebben wij besloten om Maatwerk 60+ te hanteren om de formatieve taakstelling, voort-vloeiend uit de motie “Bezuinigen op de organisatie” eerder dan volgens het afgesproken tijdspad te realiseren. Wij beogen daarmee de taakstelling eerder veilig te snellen, door tempowinst enig eenma-lig voordeel te boeken en mogelijk, door strak te sturen op de vervanging , nog een extra structureel voordeel te boeken. Op het moment van afronding van de ontwerp-begroting 2014 was nog niet bekend hoeveel medewer-kers gebruik wensen te maken van Maatwerk 60+. De exacte financiële consequenties zijn dus nog niet aan te geven. Wij zijn ons er van bewust dat de vervroegde pensionering van een aantal medewerkers redelijk wille-keurig consequenties heeft voor onderdelen van de organisatie. Het is onze insteek door interne ver-schuiving en een beperkte externe vervanging de organisatie kwalitatief op het gewenste niveau te houden. Ook zullen we daarbij inspelen op het vertrek van een groot aantal medewerkers naar de GR Samenwerking de Bevelanden en de daarbij behorende consequenties voor de omvang van de over-head. Wij verwachten dat Maatwerk 60+ niet alleen het vervullen van de taakstelling eerder zeker zal stellen met mogelijk nog een extra financieel voordeel, maar ook een bijdrage zal leveren in de beper-king van de frictiekosten als gevolg van genoemde veranderingen. In de loop van het jaar zullen wij u hierover nader informeren. GR de BevelandenGR de BevelandenGR de BevelandenGR de Bevelanden In 2013 is de GR daadwerkelijk opgericht en naar verwachting zullen uiterlijk medio 2014 de mede-werkers van de betreffende afdelingen daadwerkelijk in dienst van de GR zijn. Bedoeling is personeel voor de afdelingen te benoemen zodra het bedrijfsplan klaar is en alle rechtspositionele aangelegen-heden netjes georganiseerd kunnen worden. Het bedrijfsplan voor de afdeling ICT is gereed en op basis van visiedocumenten voor de afdelingen WIZ en PenO zal verder worden gewerkt aan ook de bedrijfsplannen voor die afdelingen. Met de ge-meenteraad is afgesproken dat de bedrijfsplannen, alhoewel in formele zin een college-GR, aan de raad zullen worden voorgelegd zodra deze door het bestuur van de GR akkoord zijn bevonden. Dit zal naar verwachting dus voor de bedrijfsplannen WIZ en PenO (incl. salarisadministratie) begin 2014 het geval zijn.

11111111

Samenvatting financieel

Het verloop tussen de saldi in de perspectiefbrief en de saldi in deze begroting is in onderstaande ta-bel weergegeven

(bedragen x € 1.000)

2012012012014444 2012012012015555 2012012012016666 2012012012017777

A. A. A. A. Saldo perspectiefbriefSaldo perspectiefbriefSaldo perspectiefbriefSaldo perspectiefbrief 863 V 274 N 555 V 317 V

B. B. B. B. Motie bij perspectiefbriefMotie bij perspectiefbriefMotie bij perspectiefbriefMotie bij perspectiefbrief 3 N 3 N 4 N

CCCC. Mutaties. Mutaties. Mutaties. Mutaties 140 V 299 V 279 N 32 V

D. D. D. D. Saldo begroting en meerjarenramingSaldo begroting en meerjarenramingSaldo begroting en meerjarenramingSaldo begroting en meerjarenraming 1.0031.0031.0031.003 V V V V 22222222 V V V V 273273273273 VVVV 343434345555 V V V V

Een toelichting op de in de voorgaande tabel opgenomen cijfers is in het volgende hoofdstuk opgeno-men.

12121212

13131313

Uitwerking begrotingssaldi

A. Perspectiefbrief.A. Perspectiefbrief.A. Perspectiefbrief.A. Perspectiefbrief. Vermeld is het meerjarenperspectief, zoals opgenomen in de perspectiefbrief 2014. B. B. B. B. Motie bij perspectiefbriefMotie bij perspectiefbriefMotie bij perspectiefbriefMotie bij perspectiefbrief Bij de behandeling van de perspectiefbrief is een motie aangenomen inzake de tarieven voor toeris-tenbelasting, haven- en schutgelden en precarioheffing. De motie hield in deze niet te verhogen voor een periode van 2 jaar. Dit veroorzaakt een klein negatief effect op de meerjarensaldi. CCCC. Mutaties. Mutaties. Mutaties. Mutaties Op de begroting 2014-2017 zijn diverse mutaties verwerkt:

2012012012014444 2012012012015555 2012012012016666 2012012012017777

1 Kapitaallasten 111 N 183 N 26 V 89 V

2. Algemene uitkering meicirculaire 284 V 224 V 260 N 90 V

3. Onvoorziene uitgaven 87 N 68 N 74 N 78 N

4. Personele lasten 41 N 17 N 58 N 48 N

5. Reserves 54 V 282 V 49 V 225 N

6. Kostenverdeling 31 V 12 N 14 N 63 V

7. Lijkbezorging 58 N 60 N 62 N 64 N

8. Verkiezingen 94 N - - -

9. Leerlingplaatsen boa’s 95 N 101 N 101 N 100 N

10. Standplaatsen 11 V 12 V 13 V 13 V

11. Onderwijs 130 V 139 V 138 V 137 V

12. Onderhoud gemeentelijke gebouwen PM PM PM PM

13. Groenelementen 5 V 5 V 5 V 5 V

14. Subsidiebudget BWS en leges leegstandswet 28 V 25 V 26 V 26 V

15. Regionaal Bureau leerplicht 68 V 44 V 18 V 21 V

16. Re-integratie - - - -

17. Overige ontwikkelingen 15 V 9 V 15 V 103 V

Saldo MutatiesSaldo MutatiesSaldo MutatiesSaldo Mutaties 140 140 140 140 VVVV 299299299299 V V V V 279279279279 N N N N 32323232 V V V V

1. Kapitaallasten De renteomslag is lager, mede door de lage rentestand. De afschrijvingen zijn echter hoger doordat een aantal investeringen eerder dan gepland zijn uitgevoerd. 2. Algemene uitkering meicirculaire Het ministerie heeft in mei de meicirculaire uitgegeven waarin t/m 2017 de algemene uitkering is bere-kend. De begrotingswijziging van de meicirculaire is reeds door de raad vastgesteld. De financiële ge-volgen van de meicirculaire worden in deze begroting verwerkt. De septembercirculaire waarin de fi-nanciële gevolgen zijn verwerkt van het kabinetsbeleid dat op Prinsjesdag openbaar is geworden is nog niet verwerkt in de financiële opstellingen. Het gemeentelijk aandeel van de reeds aangekondigde bezuinigingen van 6 miljard zijn dus ook nog niet verwerkt in de meerjarenontwikkeling van de alge-mene uitkering. 3. Onvoorziene uitgaven De raming voor onvoorziene uitgaven dient minimaal de artikel 12- norm te bedragen, zijnde 0,6% van de algemene uitkering. De budgetten zijn hierop aangepast wat resulteert in een structureel nadeel van € 87.000,- in 2014 tot € 78.000,- in 2017.

14141414

4. Personele lasten In de Programmabegroting 2014 zijn de gebruikelijke individuele loonmutaties zoals periodieken, ver-werkt. Bovendien is rekening gehouden met de verhoging van de pensioenpremies. 5. Reserves Het betreft hier mutaties op de verschillende reserves. Conform de beleidsregels, vastgelegd in de notitie reserves en voorzieningen, vindt er rentebijschrijving plaats op de algemene reserve. In de per-spectiefbrief 2014 is vastgelegd vanaf 2016 rente toe te rekenen aan de bestemmingsreserves. Door de groei van de reserves dient er in 2016 en 2017 meer gedoteerd te worden aan de reserves dan eerst was voorzien. Het voordeel in 2015 wordt veroorzaakt door de onttrekking aan de ‘bevroren’ re-serve IHP onderwijs. Hier wordt jaarlijks € 200.000,- aan ontrokken ter dekking van de investering in onderwijsgebouwen tot dat de reserve is uitgeput. De onttrekking in 2015 was per abuis niet meer ge-raamd omdat dit de laatste onttrekking is aan de reserve. 6. Kostenverdeling Er vinden hier mutaties plaats op uren die binnen en buiten de exploitatie worden gemaakt. 7. Lijkbezorging

De verhoging van de tarieven lijkbezorging van 5,5% die in 2009 besloten is voor de jaren t/m 2013 zit structureel in de begroting verwerkt. Wanneer vanaf 2014 de tarieven met 2% stijgen is het beoogde dekkingspercentage van 90% al binnen bereik. De baten dienen dus te worden aangepast. In de prak-tijk blijkt echter ook dat het aantal begravingen en het aantal uitgegeven eigen graven achterblijft bij de raming. Het bijstellen van de baten hierop geeft een nadeel van € 57.754,- structureel. 8. Verkiezingen

In 2014 moeten de verkiezingen voor de gemeenteraad en het Europees parlement worden georgani-seerd. Het betreft hier extra lasten voor drukwerk, porto, huur gebouwen, vergoedingen stembureau-leden, lijsttrekkersdebat en een inwerkprogramma voor de nieuwe raad. Het gaat om een bedrag van € 93.000. 9. Leerlingplaatsen buitengewone opsporingsambtenaren (Boa’s) In het kader van de re-integratie op de arbeidsmarkt maakte de afdeling Vergunning en Handhaving gebruik van deze regeling om leerlingplaatsen voor Boa’s ter beschikking te stellen. Voor deze leer-lingplaatsen ontvingen wij loonkostensubsidie. Inmiddels is deze regeling afgeschaft en hebben wij geen leerlingplaatsen meer voor BOA’s. De uitgaven zijn al in een eerder stadia afgeraamd. Nu wor-den de inkomsten van de loonkostensubsidie afgeraamd. Dit geeft een structureel nadeel van € 100.000,- 10. Standplaatsen De bezettingsgraad van de standplaatsen is hoger en levert daarom meer inkomsten op. Dit geeft een structureel voordeel van ca € 12.000,- 11. Onderwijs Een correctie op geraamde kapitaallasten voor de nieuwbouw Goese lyceum geeft een structureel voordeel. Ook kunnen per 1 juli 2014 de huurcontracten van de tijdelijke huisvesting Goese lyceum, locatie Van Dusseldorpstraat worden opgezegd. Vanaf schooljaar 2014-2015 wordt de nieuwbouw in gebruik genomen. Dit tezamen geeft een structureel voordeel van € 130.000,- 12. Onderhoud gemeentelijke gebouwen In 2013 loopt het project Masterplan Integraal Vastgoedbeheer af. Eén belangrijk onderdeel van dit project is het 'up to date' brengen van de meerjarenonderhoudsprogramma's (MJOP's) van de ge-meentelijke gebouwen (inclusief de onderwijsgebouwen). De nieuwe MJOP's zullen de basis zijn om de dotaties aan de voorziening te herijken. De financiële consequenties hiervan zijn op dit moment nog niet aan te geven. Bij de perspectiefbrief 2015 komen we hier op terug.

15151515

13. Groenelementen Voor het plaatsen van een aantal verwijderbare groenelementen is een budget gevraagd van € 15.000,- per jaar. In werkelijkheid vallen de lasten hiervan € 5.000,- lager uit dan verwacht. 14. Subsidiebudget BWS en leges leegstandswet. Het subsidiebudget van de voormalige gemeenschappelijke regeling BWS kent een afname in subsi-dieverplichtingen. Het begrote subsidiebedrag kan derhalve worden afgeraamd met een bedrag van ca € 25.000,-. De vergunningen van de leegstandswet voor de tijdelijke verhuur van woningen zijn door de dip in de woningmarkt toegenomen het geen een voordeel van € 2.500,- voor 2014 geeft. 15. Regionaal Bureau Leerplicht

Deze mutaties zijn gebaseerd op de begroting van het Algemeen Bestuur RMC/RBL. Op basis van deze begroting zijn de bedragen bijgesteld en zal er geen sprake meer zijn van inhuur personeel. Ver-der is de subsidie voor het project loopbaanadviseurs destijds structureel begroot. De subsidie heeft echter betrekking op de periode 2008-2011. Een bedrag van € 10.000,- wordt ingezet voor het tegen-gaan van schooluitval. 16. Re-integratie Voor de begroting 2014 is ten aanzien van het participatiebudget het uitgangspunt om het beleid van 2013 voort te zetten in 2014. Dit betekent dat de lasten in 2014 op hetzelfde niveau blijven als in de begroting 2013 en dat wederom de stelpost van € 600.000,- wordt ingezet. Ten aanzien van de baten van het Rijk (participatiebudget) is er sprake van een daling in 2014 ten opzichte van de begroting 2013. De verlaging van het participatiebudget is in de meerjarenraming bij de begroting 2013 al reeds ge-meld. Echter, destijds is besloten om de verlaging niet structureel te ramen maar slechts incidenteel voor 2013. Per saldo betekent het voorgaande een nadelig saldo ten opzichte van de meerjarenra-ming 2014 van € 164.210,--. Evenals vorig jaar is het voorstel dit eenmalig aan te passen. Het nadelige saldo kan worden gedekt door het saldo op de reserve werk en inkomen hiervoor in te zetten. In de begroting verloopt deze mutatie dan neutraal. 17. Overige ontwikkelingen Diverse overige ontwikkelingen op gebied van rente en geldleningen.

16161616

www.goes.nl

2. Programmaplan

18181818

Het programma omvat de interne en externe dienstverlening van de gemeentelijke organisatie en de ondersteuning van het bestuur. Het beoogde maatschappelijk effect dat de gemeente nastreeft, is een tevreden samenleving. Daarom gaan we uit van:• eendemocratischbestuurdattransparantenintegeris;• eenopdevraagvandeinwonerseninstellingengerichte

organisatie.

Programma 0. Bestuur

Ontwikkelingen

De gemeenten Goes, Kapelle, Noord-Beveland, Reimerswaal en Borsele gaan samenwerken in een gemeen-schappelijke regeling op het gebied van onder andere ICT, sociale zaken en personeel en organisatie. Doel daarvan is om kosten te besparen en de dienstverlening op peil houden.

Het college wil de zichtbaarheid en de aanspreekbaarheid versterken door o.a. wethoudersspreekuren te houden voor ondernemers en inwon-ers.

Het college streeft naar een af-geslankte organisatie, die toch opge-wassen is tegen de vele bestaande en nieuwe taken.

19

20202020

Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken?Wat willen we bereiken?Wat willen we bereiken?Wat willen we bereiken?

(effectdoelstelling)(effectdoelstelling)(effectdoelstelling)(effectdoelstelling)

Wat gaan we daarvoor doenWat gaan we daarvoor doenWat gaan we daarvoor doenWat gaan we daarvoor doen? ? ? ?

(prestatie)(prestatie)(prestatie)(prestatie)

1.1 Doorontwikkeling van een vraaggerichte dienstver-

lening naar Klant Contact Centrum (KCC) in 2015.

1.2 Uitbouwen E-service inclusief de doorontwikkeling

van de gemeentelijke Persoonlijke Internet Pagina

‘Mijn Goes’(PIP).

1.3 Voortzetten klantenpanel.

1 Optimalisering dienstverlening

1.4 Uitbreiding samenwerking in de regio (samenwer-

king met Bevelandse gemeenten).

2.1 Promotie bij jongeren en aandacht geven aan

stages (o.a. samenwerking met scholen).

2 Verbetering beeldvorming gemeente

2.2 Inrichting van een digitaal burgerpanel.

3.1 Iedere wijk en elk dorp heeft een eigen wethouder

als aanspreekpunt (bestuurders zijn aanwezig op

wijken dorpsavonden).

3.2 Wethoudersspreekuur voor ondernemers en inwo-

ners.

3 Versterking zichtbaarheid en aanspreekbaarheid

college

3.3 Vroegtijdige communicatie over grote projecten.

4 Verminderen van administratieve en bestuurlijke

lasten

4.1 • Digitaal afhandelen van omgevingsvergun-

ningen;

• Aanvraagformulieren digitaliseren zodat ze

via de website kunnen worden ingediend;

• APV screenen op regelgeving, vergunningen

voor onbepaalde tijd en of vergunningen om-

gezet kunnen worden in algemene regels.

21212121

IndicatorenIndicatorenIndicatorenIndicatoren

streefwaardenstreefwaardenstreefwaardenstreefwaarden

omschrijvingomschrijvingomschrijvingomschrijving realisatierealisatierealisatierealisatie 2014201420142014 2015201520152015 2016201620162016 2017201720172017

EffectEffectEffectEffect----indicatorenindicatorenindicatorenindicatoren

Oordeel bezoekers over wachttijd * 8,4 (2011) 8,5 8,5 8,5 8,5

Rapportcijfer baliedienstverlening * 7,8 (2011) 8 8,5 8,5 8,5

Wachttijd binnen de servicenorm wachttijd van

16 minuten * 97% (2010) 96% 96% 96% 96%

Tevredenheidcijfer bezoekers ** 7,7 8 8 8

Tevredenheidcijfer bellers ** 7,7 8 8 8

Tevredenheidcijfer bezoekers website ** 7,5 7,7 8 8

Afhandelpercentage telefonische dienstverle-

ning door call-center als frontoffice nulmeting +5% = = =

PrestatiePrestatiePrestatiePrestatie----indicatorenindicatorenindicatorenindicatoren

Aantal klantcontacten

Balie (vanaf 2013 ook RNI kantoor)xxx

Telefoon via callcenter

45.000

94.000

43000

93.900

35.000

93.900

35.000

90.000

35.000

90.000

Aantal documentenverstrekkingen

Paspoort + Id kaart

Rijbewijzen

Uittreksels

Parkeervergun-

ning/abonnement/dagdeelkaart/gehandicapten

parkeerkaart/ontheffing.

Dagdeelkaarten

8814

3.519

10.877

9.257

127.000

7.490

2.450

4.000

9.200

137.000

7.900

2.350

4.000

9.200

137.000

8500

3.150

4.000

9.200

137.000

8500

3.150

4.000

9.200

137.000

Aantal producten dat via de website wordt aan-

geboden nulmeting +10% +10% +10% +10%

Bezoekersaantallen website nulmeting +10% +10% = =

Afhandelpercentage telefonische dienstverle-

ning door call-center als frontoffice 75% +10% +5% = =

Aantal stagiaires/stageplaatsen 8 8 8 8 8

Aantal contacten met scholen 4 5 5 6 6

Aantal projecten met burgerparticipatie 4 4 4 4 4

Aantal informatieavonden 20 20 20 20 20

Aantal projectnieuwsbrieven 20 20 20 20 20

Aantal wethoudersspreekuren 45 45 45 45 45

* Bron: website ‘Waarstaatjegemeente.nl’ die wordt beheerd door het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) ** Bron: onderzoek/enquête onder bezoekers, bellers en gebruikers website xxx RNI: Register Niet Ingeschrevenen

= Blijft gelijk

22222222

Wat mag het kosten?Wat mag het kosten?Wat mag het kosten?Wat mag het kosten?


omschrijving rekening

2012 begroting

2013 begroting

2014 begroting

2015 begroting

2016 begroting

2017 Lasten Bestuursorganen 1.314 1.314 1.323 1.341 1.351 1.375 Bestuursondersteuning 959 1.417 1.045 1.039 1.043 1.070 Bestuurlijke samenwerking 61 64 63 63 65 66 Communicatie en wijkgericht werken 879 613 719 723 726 743 Burgerzaken 1.788 1.911 1.728 1.662 1.681 1.716

Totaal lasten 5.000 5.319 4.878 4.828 4.865 4.971

Baten Bestuursorganen -140 -1 -1 -1 -1 -1 Bestuursondersteuning 0 0 0 0 0 0 Bestuurlijke samenwerking 0 0 0 0 0 0 Communicatie en wijkgericht werken 0 0 0 0 0 0 Burgerzaken -845 -845 -840 -848 -857 -866

Totaal baten -985 -846 -840 -849 -858 -867

Saldo programma 0 Bestuur

(exclusief mutaties reserves) 4.015 4.473 4.038 3.979 4.007 4.104

Toevoegingen aan reserves 90 0 0 0 0 0 Onttrekkingen aan reserves -253 -574 -64 -64 -65 -67 Saldo programma 0 Bestuur 3.852 3.899 3.973 3.915 3.942 4.037 Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is opgenomen als bijlage bij deze begroting (vanaf pagina 120).

Nieuwe investeringenNieuwe investeringenNieuwe investeringenNieuwe investeringen Binnen programma 0 zijn voor 2014 geen nieuwe investeringen voorzien.

De gemeente streeft naar een samenleving waar mensen veilig kunnen wonen, werken en recreëren. De gemeente vervult hierbij een regierol. Veiligheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeente, politie, Openbaar Ministerie, Veiligheidsregio Zeeland, maatschappelijke organisaties, ondernemers en de inwoners van Goes.

Programma 1. Openbare orde en veiligheid

Ontwikkelingen

Het gevoel van veiligheid in Goes is relatief hoog. Toch zijn er bedreigin-gen. Inbraken, fietsendiefstal, uitgaansgeweld en vandalisme. Er is een plan van aanpak inbraken en fietsdiefstal en vanuit de regierol stimuleert de gemeente bewoners te participeren zoals bijvoorbeeld via burgernet en hartveilig wonen. Alcohol en drugs veroorzaken overlast. Ondanks de afschaffing van de wietpas wordt er een toename van de straathandel ondervonden. Aanpakken blijft voorop staan, de ontwikkelingen rond het coffeeshop-beleid worden nauwgezet gevolgd. Voor overlastgevende jeugd is er een speciale aanpak vanuit het veilig-heidshuis.

Alcohol en jeugd

Goes participeert in het Zeeuwse project Alcohol en Jeugd waarbij het alcoholgebruik onder de jeugd getracht wordt in te perken door allerhande maatregelen. Daarnaast wordt van rijkswege de Drank- en Horecawet gewijzigd (DHW). De nieuwe DHW biedt gemeenten meer instrumenten om alcoholgebruik onder jongeren te beperken. Daar-naast wordt de handhavingstaak van de wet nu bij gemeenten gelegd in plaats van bij de Voedsel en waren-autoriteit.

23

24242424


(effectdoelstellin(effectdoelstellin(effectdoelstellin(effectdoelstelling)g)g)g)

Wat gaan we daarvoor doen? Wat gaan we daarvoor doen? Wat gaan we daarvoor doen? Wat gaan we daarvoor doen?


1.1 Uitvoeringsprogramma Integraal Veiligheidsbeleid

2012-2014, Goes Veilig uitvoeren.

1.2 Plan Integrale aanpak fietsdiefstal 2012-2014 uitvoe-

ren.

1.3 Plan Integrale aanpak woninginbraken en –overvallen

2012-2014 uitvoeren.

1.4 Toepassen Politiekeurmerk Veilig Wonen stimuleren.

1.5 Vergroten aantal deelnemers Burgernet.

1.6 Uitvoeren project hartveilig wonen (samen met Con-

nexxion).

1 Veilige woon- en leefomgeving

(sociale veiligheid)

1.7 Deelname aan Integrale Veiligheidsmonitor.

1.8 Aanscherping softdrugsbeleid (ingezetenencriterium).

1.9 Opleiden buitengewone opsporingsambtenaren

(BOA’s) voor de nieuwe Drank- en horecawet.

2 Optimale fysieke veiligheid in bebouwde omgeving,

in gebouwen en bij evenementen

2.1 - Optimaal vormgeven van brandveiligheidscontroles.

- Verbeteren doelmatigheid door de vorming van één

brandweer Zeeland.

2.2 Het verder professionaliseren van de deelnemers in

Bevolkingszorg door het volgen van gerichte oplei-

dingen en oefenprogramma’s.

3 Aanpak overlast ten gevolge van alcohol en drugs 3.1 Aanpak gebruik van alcohol door jongeren onder de

16 jaar.

3.2 Aanpak risicovol alcoholgebruik door jongeren van 16

en 17 jaar.

3.3 Aanpak softdrugsgebruik door jongeren onder de 18

jaar.

3.4 Goese coffeeshops zijn uitsluitend toegankelijk voor

ingezetenen.

3.5 In de coffeeshops mag per persoon maximaal 3 gram

cannabis worden verstrekt.

3.6 Aanpak van de niet gedoogde markt (illegale han-

del)/harddrugs.

4 In staat zijn om rampen te bestrijden volgens het

nieuwe crisisplan van de Veiligheidsregio Zeeland.

4.1 Het opzetten en participeren in de Zeeuwse deskun-

digheidspools op het gebied van crisisbeheersing

conform het regionaal crisisplan.

5 Alcoholgebruik / misbruik onder jeugd inperken 5.1 Deelname aan het project Jeugd en Alcohol en im-

plementeren en uitvoeren van de nieuwe Drank- en

horecawet (treedt in werking op 01-01-2013.

25252525



omschrijvingomschrijvingomschrijvingomschrijving RealisatieRealisatieRealisatieRealisatie 2012012012014444 2012012012015555 2012012012016666 2012012012017777

EffeEffeEffeEffectindicatorenctindicatorenctindicatorenctindicatoren

Rapportcijfer bewoners veiligheid woonomge-

ving* 7,2 (2011) >7,2 >7,2 >7,3 >7,3

Percentage bewoners dat zich wel eens onvei-

lig voelt * 25% (2011) <25% <25% <24% <24%

Percentage bewoners dat zich vaak onveilig

voelt * 1% (2011) <1% <1% <1% <1%

Percentage bewoners dat actief betrokken is bij

de ontwikkeling woonomgeving* 15% (2001) >15% >15% >16% >16%

Aantal burgers dat deelneemt aan Burgernet 5100 6000 6500 7000 8000

Aantal burgers dat zich als vrijwilliger aange-

meld heeft voor project hartveilig wonen 150 325 350 375 400

% binnen de gestelde normtijden aanwezig

(dekkingspercentage) 80% 80% 85% 90% 90%

Aantal medewerkers dat deelneemt aan bevol-

kingszorg 34 36 36 36 36

Daling van het percentage jongeren < 16 jaar

dat geen alcohol gebruikt 15% (2014) 15% 15% 15% 15%

Daling van het percentage jongeren > 16 jaar

dat grote hoeveelheden alcohol in korte tijd

drinkt (binge drinken)

10% (2014) 10% 10% 10% 10%

Daling van het percentage meldingen bij de

politie dat gerelateerd is aan het gebruik van

alcohol

15% (2014) 15% 15% 15% 15%

Daling van het percentage dat rijdt onder in-

vloed van alcohol 15% (2014) 15% 15% 15% 15%

Daling van het percentage jongeren < 18 jaar

dat softdrugs gebruikt 10% (2014) 0-10% 10% 10% 10%

Daling van het percentage aangiftes/meldingen

bij de politie van de handel in drugs 15% (2014) 0-15% 15% 15% 15%

Daling van het percentage meldingen bij de

politie van drugsoverlast 10% (2014) 0-10% 10% 10% 10%


Aantal woninginbraken, garage/box/schuur** 135 (2012

73 (2013 t/m

juni))

<10% <10% <10% <10%

Aantal brom-, snor- en fietsdiefstallen ** 219 (2012)

121 (2013 t/m

juni)

>10% >10% >10% >10%

Aantal brandveiligheidscontroles 250 250 250 250 250

Aantal opgeleide BOA’s 11 11 11 11 11

Aantal inzetten hartveilig wonen 0 36 36 36 37

Aantal rampenoefeningen bevolkingszorg: 0 1 1 1 1

Aantal opleidingen bevolkingszorg 0 36 36 36 36

Aantal alcoholvrije scholen (VO en SO) 7 (2014) 7 7 7 7

26262626

Aantal jongeren dat een Halt-afdoening alco 17 23 20 20 20

hol/softdrugs opgelegd heeft gekregen.

Aantal ouderavonden en stapavonden dat ge-

organiseerd is. 9 9 7 7 7

Aantal horecagelegenheden dat heeft deelge-

nomen aan de ‘barcode’ 9 4 5 5 5

* Bron: veiligheidsmonitor gemeente Goes ** Bron: Politie Zeeland, Wijkscan - Lokaal Criminaliteits- en Veiligheidsbeeld, gemeente Goes, 2011 Xxx Geldt voor heel Zeeland. Mensen kunnen zich hiervoor aanmelden op hun woon en/of werkadres.




2012 begroting

2013 begroting

2014 begroting

2015 begroting

2016 begroting

2017 Lasten Openbare orde en veiligheid 868 747 930 986 980 996 Brandweer en rampenbestrijding 2.901 3.021 2.868 2.700 2.619 2.589

Totaal lasten 3.769 3.768 3.798 3.686 3.599 3.585

Baten Openbare orde en veiligheid -176 -193 -197 -201 -205 -209 Brandweer en rampenbestrijding -232 -196 0 0 0 0

Totaal baten -408 -390 -197 -201 -205 -209

Saldo programma 1 Openbare orde en veiligheid (exclusief mutaties reserves)

3.361 3.378 3.601 3.485 3.394 3.377 Toevoegingen aan reserves 45 0 0 0 0 0 Onttrekkingen aan reserves -247 0 0 0 0 0 Saldo programma 1 Openbare orde en veiligheid 3.159 3.378 3.601 3.485 3.394 3.377 Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is opgenomen als bijlage bij deze begroting (vanaf pagina 120).

Toelichting ontwikkelingenToelichting ontwikkelingenToelichting ontwikkelingenToelichting ontwikkelingen De genoemde bedragen onder brandweer en rampenbestrijding zijn inmiddels vertaald in een bijdrage aan de Veiligheidsregio Zeeland . Nieuwe investeringenNieuwe investeringenNieuwe investeringenNieuwe investeringen In het volgende overzicht zijn de nieuwe investeringen voor 2014 met een verwachte investerings-waarde van € 25.000* of meer opgenomen.

(bedragen (bedragen (bedragen (bedragen

x x x x € 1.000)€ 1.000)€ 1.000)€ 1.000)

omschrijvingomschrijvingomschrijvingomschrijving

begroting begroting begroting begroting

2012012012014444

economisch (E) economisch (E) economisch (E) economisch (E)

of maatschappof maatschappof maatschappof maatschappe-e-e-e-

lijk nut (M)lijk nut (M)lijk nut (M)lijk nut (M)

Renovatie cameratoezicht uitgaansgebied 75 E

Totaal programma 1Totaal programma 1Totaal programma 1Totaal programma 1 75757575

Het totale investeringsschema 2014-2017 is als bijlage in deze begroting opgenomen. * De financiële verordening bepaalt dat investeringen met een verkrijgingsprijs van minder dan € 25.000 niet worden geacti-veerd.

Het programma verkeer en openbare ruimte omvat het beleid, de aanleg en het onderhoud met betrekking tot de infrastructuur van wegen, straten, pleinen, groenvoorzieningen, openbare verlichting, sluis, havens en kanaal.

Programma 2. Vervoer en openbare ruimte

Ontwikkelingen

•Hetopstellenvanwijkverkeers-plannen.

•Zoveelmogelijkgelijkvloerse spoorwegovergangen opheffen of verbeteren.

•RenovatieRingbrug.•Realiserenuitvoeringsprogramma

fietsbeleidsplan .•UitvoeringdeelprojectenGroen-

structuursplan 2013 -2020.•Uitvoeringsplannenmakenvoor

entrees en rotondes.•Plagenenziekteninhetopen-

baar groen in met name bomen, hierin is in de afgelopen jaren een toename geconstateerd, adequate controle en intensiveren van bestrijding ter voorkoming van onveilige situaties is noodzakelijk.

•Destaatvanonderhoudvande verhardingen door intensiever gebruik en veranderingen in de openbare ruimte is een punt van aandacht.

27

28282828





1 Verbeteren verkeersveiligheid

(Op weg naar nul (vermijdbare verkeersslachtoffers))

1.1

Opstellen WijkVerkeersPlannen (WVP):

• Kloetinge

• Goese Polder

• Wolphaartsdijk

1.2 Renovatie Ringbrug.

1.3 Aanpassen Oranjeweg/Vogelzangsweg.

2 Verbeteren bereikbaarheid/leefbaarheid 2.1 Goes Beter Bereikbaar

• De voorbereiding van de aanleg extra aansluiting op de

A58.

• De voorbereiding van de aanleg zuidelijk Verbindings-

weg.

• De voorbereiding van de opwaardering Poelplein

• Zoveel mogelijk opheffen spoorse doorsnijdin-

gen/verbeteren overgangen.

• Verbetering van doorstroming op de Ringbaan-West

(Tiendenplein-Houtkade).

2.2 Herinrichting Dam/Hollanderlaan/VD Spiegelstraat.

2.3 Verbeteren oversteekbaarheid op Westwal en bij NS station.

3 Verbeteren (verkeers-)leefbaarheid en een beter

parkeerklimaat

3.1 • Uitvoeren parkeerbeleidsplan.

• Evenwichtige spreiding parkeervoorzieningen.

• Het principe van concurrerende parkeertarieven hante-

ren.

• Optimaliseren parkeerverwijssysteem voor bezoekers

van de binnenstad (Parkeer Route Informatie Sys-

teem).

• Bevorderen van een betere bezetting van parkeergara-

ge Westwal.

4.1 Optimaliseren veiligheid en comfort (hoofd)fietsnetwerk.

4.2 Kwaliteitsverbetering fietsparkeren.

4 Verbeteren fietsklimaat

4.3 Realiseren uitvoeringsprogramma

fietsbeleidsplan:

• Fietsverbinding Kattendijke-Goes (met Waterschap)

• Communicatie over fietsprojecten

• Integrale fietsbewegwijzering

5 Het duurzaam versterken en in stand houden van

stedelijk en landschappelijk groen

5.1.

Uitvoering deelprojecten Groenstructuurplan 2013 - 2020.

5.2 Uitvoering van het Landschapsontwikkelingsplan:

Planvorming van het Poelbos in combinatie met bedrijven-

terrein De Poel V.

6. Verbetering van de stedelijke entrees en rotondes 6.1. Uitvoeringsplannen maken voor entrees en rotondes.

7 Voldoen aan de landelijk gestelde eisen m.b.t. ge-

bruik chemische bestrijdingsmiddelen voor verhar-

dingen

7.1 Werkprocessen en procedures afstemmen op de in ontwik-

keling zijnde weten regelgeving.

29292929

Wat willen we bereiken?Wat willen we bereiken?Wat willen we bereiken?Wat willen we bereiken?




8 Een veilig en duurzaam bomenbestand 8.1 VTA controle van de solitaire bomen en deze gebruiken als

input voor de onderhoudsmaatregelen. VTA staat voor Vi-

sual Tree Assessment.

9.1 Elementenverharding op fietsroutes en doorgaande routes

omvormen tot gesloten verharding (asfalt).

9 Verbeteren van gebruikscomfort van het wegenare-

aal in samenhang met planmatig onderhoud.

9.2 Funderingsverbetering van intensief bereden wegen met

overlast.

10 IBORG: kwaliteitsambitie binnenstad waarborgen 10.1 Extra onderhoudsinspanningen verrichten om het Goes

plus niveau duurzaam op niveau te houden.

11 Verbeteren van bereikbaarheid/leefbaarheid aan en

rondom het spoor

11.1 In samenwerking met ProRail verder uitwerken en uitvoe-

ringsgereed maken van:

• Het treffen van maatregelen op verschillende locaties

aan de spoorbaan door Goes ter beperking van de tril-

lingshinder voor omwonenden.

• Het nader uitwerken en aanbestedingsgereed maken

van het plan voor de verkeerstunnel onderdoor de

spoorbaan nabij de Van Hertumweg en de voetgan-

gerstunnel in de Kloetingseweg nabij Ockenburgh.

12.1 Tweemaal per jaar schouwen van wijken en kernen (één

keer in de zomer samen met de wijk- of dorpsvereniging en

één keer in de winter).

12.2 Uitvoeren door college vastgestelde jaarprogramma’s we-

gen, (monumentale) kunstwerken, haven, kanaal, sluis en

groen.

12.3 Groot onderhoud aan de ringbrug afronden en de verkeers-

kundig de rijstroken optimaliseren zoals in 2013 besloten.

12.4 Besteksgereed maken van de herinrichting / renovatie het

kruispunt Patijnweg Buys Ballotstraat.

12 Schone, hele en veilige woonomgeving

12.5 Achterstand in onderhoud aan de openbare verlichting

terugdringen als gevolg van een in VZG verband uitgevoer-

de aanbesteding van het onderhoud.

30303030




EffectindicatorenEffectindicatorenEffectindicatorenEffectindicatoren

Oordeel bezoekers bereikbaarheidX 8,3 (2011) 8,3 8,3 8,3 8,3

Gemiddelde wachttijd per knelpunt nulmeting < 2 minuten

< 2 minu-ten

< 2 minuten

< 2 minuten

Positie Goes in ranglijst fietssteden ** Top 3 Top 3 Top 3 Top 3

Variatie bezettingsgraad (parkeerterreinen

binnenstad) t.o.v. gemiddelde bezettingsgraad <10% <10% <10% <10%

Bezettingsgraad parkeerareaal bezoekers bin-

nenstad op gemiddelde zaterdag/ dinsdag <85% <85% <85% <85%

Oordeel burger totaalbeeld woonomgeving * 2,01 (2011). 2 2 2 2

Percentage calamiteitenmeldingen openbare

ruimte afgedaan binnen 48 uur 100% 100% 100% 100%


Verbeteren verkeersveiligheid

Aantal wijkverkeersplannen

Uitgevoerde projecten

3

2

2

2

2

2

-

2

Verbeteren bereikbaarheid/leefbaarheid 3 2 2 2

Verbeteren fietsklimaat 1 1 1 1

Groenstructuurplan, aantal deelprojecten 2 2 1 1

Aantal uitvoeringsplannen entrees en rotondes 2

Onderhoud wegen op CROW standaardniveau

(Goes standaard) 91% (2012). 92% 92% 93% 93%

Aantal meldingen en klachten over openbare

ruimte (meldingen- en registratiesysteem MRS) 4496 (2011) 4400 4350 4300 4300

* Bron: website ‘Waarstaatjegemeente.nl’ die wordt beheerd door het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) ** Op basis van een beoordeling door de Fietsersbond van gemeenten die zich hebben opgegeven.

31313131




2012 begroting

2013 begroting

2014 begroting

2015 begroting

2016 begroting

2017 Lasten Wegen 6.725 8.418 6.181 6.250 6.323 6.377 Verkeer en vervoer 1.286 662 688 622 639 649 Parkeren 2.543 2.828 2.810 2.796 2.762 2.796 Havens en water 328 482 530 535 542 550 Openbare ruimte 5.078 5.413 5.011 5.017 5.061 5.126

Totaal lasten 15.960 17.803 15.220 15.220 15.328 15.498

Baten Wegen -305 -168 -172 -175 -178 -181 Verkeer en vervoer -27 -30 0 0 0 0 Parkeren -3.744 -4.565 -4.487 -4.657 -4.743 -4.805 Havens en water -78 -76 -77 -79 -80 -82 Openbare ruimte -2.109 -2.031 -2.114 -2.160 -2.202 -2.245

Totaal baten -6.262 -6.870 -6.849 -7.070 -7.203 -7.313

Saldo programma 2 Vervoer en openbare ruimte (exclusief mutaties reserves)

9.698 10.934 8.370 8.150 8.125 8.185 Toevoegingen aan reserves 535 953 653 805 925 953 Onttrekkingen aan reserves -2.016 -3.365 -32 0 0 0 Saldo programma 2 Vervoer en openbare ruimte 8.218 8.521 8.992 8.955 9.049 9.139 Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is opgenomen als bijlage bij deze begroting (vanaf pagina 120).

Nieuwe investeringenNieuwe investeringenNieuwe investeringenNieuwe investeringen In het volgende overzicht zijn de nieuwe investeringen voor 2014 met een verwachte investerings-waarde van € 25.000* of meer opgenomen.


x x x x € 1.000)€ 1.000)€ 1.000)€ 1.000)



2012012012014444




Vervanging en aanpassing openbare verlichting 2014 129 M


Het totale investeringsschema 2014-2017 is als bijlage in deze begroting opgenomen. * De financiële verordening bepaalt dat investeringen met een verkrijgingsprijs van minder dan € 25.000 niet worden geactiveerd.

32323232

Het programma economische zaken is erop gericht om het bedrijfsleven op economisch, recreatief en toeristisch gebied zodanig te faciliteren dat tenminste de werkgelegenheid in Goes behouden blijft. Bovendien is het programma gericht op het stimuleren van maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen.

Programma 3. Economische zaken en toerisme

Ontwikkelingen

•Economischestagnatie

•Groeiinternetverkoop

•Toenamebinnenlandsevakanties

•Hetnieuwewinkelen

33

34343434

Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat wilWat wilWat wilWat willen we bereiken?len we bereiken?len we bereiken?len we bereiken?




1.1 Organisatie van beurzen (Contacta, woonbeurs,

energiemarkt).

1.2 Voldoende uitgeefbaar bedrijventerrein verkopen:

• In 2014 wordt Poel II verder bouwrijp ge-

maakt.

• Poel V wordt juridisch voorbereid.

1.3 Faciliteren Stichting Goes Marketing:

• Subsidiëren van evenementen en marketing-

activiteiten.

• Deelname aan bestuur en werkgroepen.

1.4 Herinrichting Wijngaardstraat.

1.5 Versterken centrumfunctie Goes:

• i.s.m Stichting Goes Marketing promoten en

vergroten van de aantrekkelijkheid van Goes

als centrumgemeente.

1 Tenminste behoud van werkgelegenheid

1.6 Faciliteren van Het nieuwe Winkelen:

• Samen met ondernemers verder bouwen van

‘warenhuis Goes’.

1.7 Opstellen Goese Beleidsvisie Economie.

2.1 Uitvoering basisvariant recreatiezone:

• Verkoop gronden voor uitbreiding verblijfsre-

creatie.

• In samenwerking met de ondernemers plan-

nen opstellen voor verdere ontwikkeling

hotspot Wolphaartsdijk.

2.2 Verder verbeteren kwaliteit Hollandsche Hoeve

door:

• Opknappen bewegwijzering.

• Verbeteren ontsluiting en parkeren van

Sportpunt Zeeland.

2.3 Promoten recreatief product:

• Deelname werkgroep Regio VVV.

• Ondersteunen acties werkgroep Regio-VVV.

• Recreatiebrochure en Hollandsche Hoeve

folder samenstellen en zorgen dat deze bij de

toerist/recreant terecht komen.

2.4 Uitbreiding wandelroutes:

• Afronden project wandelroutenetwerk door

koppeling met verschillende netwerken buur-

gemeenten.

2.5 Opstellen van regionale recreatieve visie.

2 Het versterken van de toeristische aantrekkelijkheid

van Goes teneinde meer bezoekers en bestedingen

aan te trekken, zowel uit Zeeland als van verder weg

2.6 Mede organisatie van ondernemersbijeenkomst

Beveland Recreatief.

35353535

Wat wilWat wilWat wilWat willen we bereiken?len we bereiken?len we bereiken?len we bereiken?




2.7 Realisatie van streekproduktenroute en toeristen-

kookworkshops

2.8 Onderzoeken van mogelijkheden lijndienst toeris-

tenexpress door te trekken naar Goes.

2.9 Deelname in Zeeuwse TV-spots ster reclame.

2.10 Planvorming Slot Ostende als toeris-

tisch/recreatieve trekker.

3.1 Uganda:

• In samenwerking met VNG-international uit-

voering geven aan het programma voedsel-

zekerheid.

• Monitoren en ondersteunen het project “Ka-

muli Goes Clean”.

3.2 Bijdrage leveren aan het realiseren van Millenni-

umdoelen en ondersteunen activiteiten van de

werkgroep fairtrade gemeente.

Uitbreiding van activiteiten voor.

• Faciliteren vergaderingen werkgroep fairtrade

gemeente.

• Faciliteren/subsidiëren activiteiten op gebied

behalen millenniumdoelen.

• Medeorganisatie van Culifair en Fairwear.

3 Bevorderen van maatschappelijk verant-

woord/duurzaam ondernemen (MVO)

3.3 Onder de aandacht brengen van MVO:

• Subsidieregeling duurzaam bouwen bedrij-

venterreinen Poel II.

• Duurzaam energieconcept afronden voor

Sportpunt Zeeland.

• Uitwerken duurzaam energieconcept voor

bedrijventerrein Poel V.

• MVO-prijs.

• Vervolg project klimaatvriendelijke koop-

straat.

36363636





Gemiddeld aantal banen in december van

werknemers in dienst van bedrijven en instel-

lingen *

24.623

(2011) 24.650 24.650 24.650 24650


Aantal (bedrijfs)vestigingen * 2.435

(2011) 2.450 2.450 2.450 2450

Uitgifte bedrijventerreinen 3,1 ha 3,1 ha 3,1 ha 2,4 ha

Voorraad uitgeefbaar bedrijventerrein in m2

- etalage

- nansenbaan

- overig

59.910

38.994

26.885

43.793

30.329

20.349

27.626

21.664

13.723

11.559

12.999

7.098

* Bron: Ribiz




2012 begroting

2013 begroting

2014 begroting

2015 begroting

2016 begroting

2017 Lasten Economische zaken 691 686 712 687 690 698 Nutsbedrijven 13 9 7 7 7 7 Markten 230 225 223 233 232 238 Recreatie en toerisme 674 586 516 518 520 526

Totaal lasten 1.608 1.507 1.458 1.446 1.450 1.469

Baten Economische zaken -14 -53 -54 -54 -55 -56 Nutsbedrijven -1.668 -1.669 -1.669 -1.669 -1.669 -1.669 Markten -101 -99 -113 -115 -118 -120 Recreatie en toerisme -3 -16 -9 -10 -10 -10

Totaal baten -1.785 -1.837 -1.845 -1.848 -1.851 -1.855

Saldo programma 3 Economische zaken en toerisme (exclusief mutaties reserves)

-177 -330 -387 -401 -402 -386 Toevoegingen aan reserves 8 8 8 8 8 8 Onttrekkingen aan reserves -22 -5 -5 0 0 0 Saldo programma 3 Economische zaken en toerisme -191 -327 -385 -394 -394 -379 Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is opgenomen als bijlage bij deze begroting (vanaf pagina 120).


Goes als het onderwijscentrum van de regio, dat is waar we naar toe willen. Uitgangspunten hierbij zijn: talenten en kansen optimaal benutten, jongeren een passende vorm van onderwijs bieden, hen uitdagen kansen te grijpen, zorg bieden daar waar nodig, voorkomen van schooluitval, behalen van een startkwalificatie, zoveel mogelijk uitgaan van de kracht van de jongere zelf en jongeren zoveel mogelijk binden en behouden voor de regio. Onderwijshuisvesting met een uitgebreide functionaliteit passend bij de toekomstige ontwikkelingen. Kwaliteit vinden we een belangrijke factor. Het programma is uitgewerkt in de jeugdonderwijsnota 2012-2016 die in februari 2012 door de gemeenteraad is vastgesteld.

Programma 4. Onderwijs

Ontwikkelingen

•Ontwikkelingenm.b.t.hetpassendonderwijs.

•Investerenopachterstanden.

•Voorkomenvanvoortijdigeschool-uitval.

•Verbindenvanonderwijsaanandere domeinen.

•Krimpengevolgenonderwijsvoor-zieningen.

37

38383838





1.1 Ondersteuning van het onderwijs bij het realiseren

van een dekkend onderwijsaanbod.

1.2 Ondersteuning van de zorgstructuur door samen-

werking Centrum voor Jeugd en Gezin en Zorgad-

viesteams.

1 Verbinding onderwijs (passend onderwijs) met

jeugdzorg. Onderwijs moet voor iedereen toeganke-

lijk zijn.

1.3 Uitvoeren Regionale Educatieve Agenda (REA).

2 Vroegtijdige aanpak onderwijsachterstanden 2.1 • Een effectief educatief aanbod in de voor- en

vroegschool (VVE) voor alle doelgroepkinde-

ren.

• Warme overdracht van de gegevens van

doelgroepkinderen.

• Ouders betrekken.

• Starten met een pilot schakelklas voor doel-

kinderen uit groep 3 en 4.

• Voortzetten pilot onderwijstijdverlenging.

• Invoeren van het ontwikkelde schoolveilig-

heidsplan op scholen voor (speciaal) basis-

onderwijs.

3 Voorkomen voortijdig schooluitval 3.1 • Preventieve aanpak van voortijdig schoolver-

laten door samenwerking van scholen en Re-

gionaal Bureau Leerplicht (RBL).

• Alle scholen melden aan de hand van een

verzuimprotocol beginnend spijbelen bij RBL.

• Ouders worden door school en leerplichtamb-

tenaar in een vroeg stadium betrokken bij het

tegengaan van ongeoorloofd schoolverzuim.

4 Verbinden van onderwijs aan andere domeinen.

(koppelen aan sport – bewegen – gezondheid cultuur

– werk , etc.)

4.1 Uitvoeren beleidsplan brede scholen:

• Inzet makelaar combinatiefunctiefuncties.

• Gezamenlijke verantwoordelijkheid en aan-

sturing middels de stuurgroep Brede scholen.

• Nieuwe beheersvorm brede scholen.

5 Bereikbaarheid van aantrekkelijke en gedifferenti-

eerde onderwijsvoorzieningen die toekomstbesten-

dig zijn.

5.1 • Uitwerken van een toekomstperspectief met

het onderwijs en aanverwante partners op

basis van een bijgestelde leerlingenprogno-

se;

Op basis van het toekomstperspectief richtlij-

nen uitwerken die worden vastgesteld in een

uitvoeringsplan m.b.t. onderwijshuisvesting

en het gebruik daarvan door andere voorzie-

ningen.

6 Uitwerking onderwijsdoelen Jeugd-Onderwijsnota 6.1 In samenwerking met het onderwijs en aanverwan-

te partners wordt dit verder opgepakt.

39393939





60 % van de basisscholen maakt deel uit van

een brede school of netwerk. 40% 50% 55% 60 % 60%

Aantal nieuwe vroegtijdig schoolverlaters * 121 -12% -18% -24% -25%


Dekkend aanbod VVE voor doelgroeppeuters 100% 100% 100% 100% 100% Aantal deelnemers aan de schakelklas 18 18 24 24 18

% scholen voor (speciaal) basisonderwijs die

het schoolveiligheidsplan heeft ingevoerd 0% 0% 25% 50% 50%

Aantal leerlingen PO, (V)SO en VO 10.200 10.100 10.000 9.900 9800

* vertaling van landelijke doelstelling in geschat percentage vermindering op jaarbasis




2012 begroting

2013 begroting

2014 begroting

2015 begroting

2016 begroting

2017 Lasten Onderwijsbeleid 1.871 1.740 1.672 1.301 1.317 1.337 Onderwijshuisvesting 6.042 5.818 5.946 5.837 5.746 5.602 Leerlingenvervoer 374 308 311 306 306 306 Leerplicht 1.174 395 314 341 425 452

Totaal lasten 9.461 8.261 8.243 7.785 7.795 7.696

Baten Onderwijsbeleid -299 -284 -285 -256 -256 -256 Onderwijshuisvesting -842 -319 -1.040 -297 -303 -309 Leerlingenvervoer -5 -5 -5 -5 -5 -5 Leerplicht -833 0 0 0 0 0

Totaal baten -1.979 -608 -1.330 -558 -564 -570

Saldo programma 4 Onderwijs


Toevoegingen aan reserves 767 494 750 0 0 0 Onttrekkingen aan reserves -435 -271 -200 -200 -6 0 Saldo programma 4 Onderwijs 7.814 7.876 7.463 7.028 7.226 7.127 Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is opgenomen als bijlage bij deze begroting (vanaf pagina 120).

Het saldo op het programma onderwijs geeft een vertekend beeld met betrekking tot de baten. In de algemene uitkering zijn ook baten opgenomen voor onderwijs. Deze worden echter verantwoord in de algemene dekkingsmiddelen. Nieuwe investeringenNieuwe investeringenNieuwe investeringenNieuwe investeringen Binnen programma 4 zijn voor 2014 geen nieuwe investeringen voorzien.

40404040

Het maatschappelijk effect dat de gemeente nastreeft is dat de Goese inwoners:• tevredenzijnoverdevoorzieningenindeeigenwoonomgeving;• tevredenzijnoverdematewaarinzemaatschappelijkkunnen

participeren;• intoenemendemateverantwoordelijkheidnemenvoordeeigen

leefomgeving.Hierbij gaan we uit van de eigen kracht van inwoners en participatie en betrokkenheid hierbij van maatschappelijke organisaties en netwerken. De gemeente heeft hierbij de regierol. In toenemende mate zal er sprake zijn van een wijkgerichte aanpak.

Programma 5. Welzijn

Ontwikkelingen

Jeugd: • Decentralisatie Jeugdzorg• Jongerenparticipatie

Sport:• Sportpark Het Schenge• Koppeling sport, bewegen en

gezondheid

Zorg/WMO:• Nieuw WMO-beleid• Woonservice-gebieden• Decentralisatie AWBZ

Cultuur:• Uitvoering nieuw Cultuurbeleid• Uitvoering geven aan de beleids-

nota cultureel erfgoed.

41

42424242

Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereikeWat willen we bereikeWat willen we bereikeWat willen we bereiken?n?n?n?




1 Een stelsel realiseren wat uitgaat van (de vraag van)

jeugdigen, ouders en hun omgeving. Gericht op de

eigen kracht van het gezin, ook wanneer zwaardere

zorg aan de orde is. (nota Jeugdonderwijsbeleid).

1.1 Decentralisatie jeugdzorg:

• Transitie en transformatie van de jeugdzorg

voorbereiden met 13 gemeenten, de provin-

cie, zorgaanbieders, onderwijs, cliëntenraden

en andere betrokkenen.

• Inzet op preventie en integrale aanpak door

versterking van het 1e lijns netwerk van het

Centrum voor Jeugd en Gezin ter voorkoming

van ernstige problemen.

2 Alle activiteiten, evenementen en voorzieningen voor

de jeugd, worden zoveel mogelijk op vraag van en

met jeugdigen georganiseerd.

Jongeren weten de weg te vinden naar de gemeente

om hun belangen naar voren te brengen. (nota

Jeugdonderwijsbeleid).

2.1 Jongeren worden gestimuleerd om zelf activiteiten

en/of evenementen te bedenken en te organise-

ren. Verder uitvoering geven aan het in 2013 ge-

starte plan ‘bereik van jongeren’ (in samenwerking

met SMWO) om actieve jeugdparticipatie tot stand

te brengen. Dit betreft de jongerendebatten, jonge-

renpersbureau, uitbouw van de jongerenraad, het

stimuleren van talentontwikkeling en het beter

profileren van de gemeente bij jongeren.

3 Het realiseren van een toekomstgericht sportpark

Het Schenge.

3.1 Uitvoering geven aan het vastgestelde projectplan:

• Afronding fase 1 (hockey/rugby)

• Start en uitvoering fase 2 (voetbal).

4 Gezonde leefstijl en gezond gedrag wordt bevorderd

door integrale afstemming van sport, bewegen en

gezondheid.

4.1 Uitvoeren werkplan 2014 op het gebied van sport /

bewegen / gezondheid.

4.2 Uitvoering geven aan:

• Nationaal Actieplan Sport en Bewegen

• Impuls buurtsportcoaches / combinatiefunc-

tionarissen.

• Pilotproject Goes Gezond in Beweging (be-

weegcoach).

5 Wonen, welzijn en zorg zijn zo georganiseerd dat

mensen, als zij dit willen en kunnen, in hun eigen

huis en de vertrouwde woonomgeving kunnen blijven

wonen. Meer mensen die daartoe in staat zijn, doen

vrijwilligerswerk en geven mantelzorg. Alle mensen

nemen als het kan zoveel mogelijk zelf regie over

hun leven.

5.1 Uitvoering geven aan de beleidsnota Maatschap-

pelijke Ondersteuning 2012 – 2016:

• Woonservicegebieden.

• Ontwikkelen en versterken wijknetwerken en

wijkteams.

• Versterken informele zorg.

• Voorbereiden decentralisatie AWBZ naar

Wmo.

5.2 Het realiseren van woonservicegebieden in Goes-

Zuid, -Oost en –Centrum. Uitvoering geven aan

dorpsplannen.

43434343

5.3 Voorbereiding van de decentralisatie AWBZ naar

Wmo.

6 Versterken cultureel klimaat 6.1 Op basis van de in 2013 vastgestelde cultuurvisie

uitvoering geven aan deze visie: handhaven en

versterken kwaliteit, door samenwerking en logi-

sche verbindingen.

7.1 Opstellen van een cultuur historische waarden-

kaart.

7.2 Actualisatie gemeentelijke monumentenlijst en

aanwijzen gemeentelijke monumenten.

7.3 Stimuleren en ondersteunen van erfgoedorganisa-

ties.

7 Behouden van cultureel erfgoed

7.4 Afronden inventarisatie boerderij en maritiem erf-

goed.

IndIndIndIndicatorenicatorenicatorenicatoren




Jongeren voelen zich meer verbonden bij de

wijk of kern* 70 72 73 75 76

Jongeren hebben meer mogelijkheden voor

positieve betrokkenheid binnen de buurt of wijk* 45 47 48 50 51

Jongeren krijgen meer erkenning voor positieve

betrokkenheid door hun omgeving* 47 49 50 52 53

% inwoners dat zijn/haar gezondheid als

goed/zeer goed/uitstekend beschouwd** 80 80 80 80 80

% jongeren dat vrijwilligerswerk verricht 25,4 >25 >25 >25 >25

% inwoners (19 – 64 jaar) dat vrijwilligerswerk

verricht 28,3 >28 >28 >28 >28


Aantal gerealiseerde woonservicegebieden

hoog serviceniveau 1 2 3 5 5 (max.)

Aantal gerealiseerde woonservicegebieden

basis serviceniveau 1 2 4 5 5 (max.)

* Scholierenonderzoek Communities that Care 2009 Dit betreft Z-scores. Dit zijn gestandaardiseerde meeteenheden op een schaal van 0-100 die het mogelijk maken om de resulta-ten binnen de scholierenenquete CtC met elkaar te vergelijken. ** Volwassenenmonitor GGD 2012.

44444444




2012 begroting

2013 begroting

2014 begroting

2015 begroting

2016 begroting

2017 Lasten Algemeen maatschappelijk werk 661 675 661 663 663 663 Kunst en cultuur 4.051 3.974 3.990 3.966 3.912 3.948 Gezondheidszorg 1.294 1.417 1.375 1.378 1.379 1.381 Kwetsbare groepen 1.157 1.282 1.471 1.439 1.446 1.458 Sport 2.019 2.237 2.708 2.684 2.702 2.672 Wijkontwikkeling 1.104 1.199 1.150 1.149 1.125 1.122 Bibliotheek 824 827 833 836 836 836 Vrijwilligers 296 356 355 296 299 302 Peuterspeelzalen 292 323 322 323 323 323

Totaal lasten 11.701 12.291 12.867 12.734 12.684 12.706

Baten Algemeen maatschappelijk werk 0 0 0 0 0 0 Kunst en cultuur -272 -211 -171 -174 -177 -181 Gezondheidszorg -5 -7 -8 -8 -8 -8 Kwetsbare groepen -45 -209 -213 -215 -219 -224 Sport -120 -114 -103 -105 -107 -109 Wijkontwikkeling -3 -8 -8 -8 -8 -9 Bibliotheek 0 0 0 0 0 0 Vrijwilligers -9 0 0 0 0 0 Peuterspeelzalen 0 0 0 0 0 0

Totaal baten -454 -548 -503 -510 -520 -530

Saldo programma 5 Welzijn


Toevoegingen aan reserves 259 457 317 236 66 64 Onttrekkingen aan reserves -542 -111 -81 -37 -2 -2 Saldo programma 5 Welzijn 10.964 12.088 12.600 12.423 12.228 12.238 Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is opgenomen als bijlage bij deze begroting (vanaf pagina 120).



x x x x € 1.000)€ 1.000)€ 1.000)€ 1.000)



2012012012014444




Sportpark ‘t Schenge 2.113 E

Renovatie veld 1 ’s-Heer-Arendskerke 80 E

Speeltoestellen, vervang+ ondergrond 38 E

Totaal prTotaal prTotaal prTotaal programma 5ogramma 5ogramma 5ogramma 5 2.2.2.2.231231231231


Het programma werk, inkomen en zorg omvat het op weg helpen van inwoners naar betaald werk en maatschappelijke participatie, het bestrijden van armoede en het bevorderen van de zelfredzaamheid. Doel van het programma is om de zelfstandigheid en maatschappelijke participatie van onze inwoners te bevorderen en om daar waar nodig bestaansvoorzieningen te verstrekken. De doelstellingen van re-integratie en participatie blijven actueel, alleen het moet met minder middelen en er wordt een groter beroep gedaan op de eigen kracht en verantwoordelijkheid van de betreffende doelgroep.

Programma 6. Werk, inkomen en zorg

45

Ontwikkelingen

Er zijn plannen om de sociale zekerheid te hervormen via de Participatiewet.Ditgaatgepaardmet aanzienlijke bezuinigingen op het werkdeel en de sociale werkvoor-ziening. Een aantal onderdelen van de wet zal waarschijnlijk pas in 2015 ingaan.

Bedoeling is dat er in 2014 een gezamenlijke afdeling werk, inkomen en zorg (WIZ) tot stand komt van de gemeenten in de Bevelanden. De afdeling WIZ zal onderdeel uitmaken van de Gemeenschappelijke Regeling (GR) De Bevelanden.

Per1januari2015zullendeAWBZ-taken“Begeleiding”en“Persoon-lijke Verzorging” naar de gemeente worden gedecentraliseerd. Van de gemeente zal worden verwacht deze taken met minder middelen uit te voeren. Verder zal door het scheiden van “wonen en zorg”een groter beroep worden gedaan op WMO-voorzieningen.

46464646

Wat wilWat wilWat wilWat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?len we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?len we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?len we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken?Wat willen we bereiken?Wat willen we bereiken?Wat willen we bereiken?




1.1 Aanbieden van trajecten gericht op arbeidsinscha-

keling (betaald werk).

1.2 Aanbieden van trajecten gericht op zelfstandige

maatschappelijke participatie.

1.3 Invulling van de poortwachterfunctie onder ge-

meentelijke regie.

1.4 Aanbieden trajecten aan jongeren richting een

startkwalificatie.

1 Het voorkomen van uitkeringsafhankelijkheid

1.5 WSW-werknemers te werk stellen, waar mogelijk

in een reguliere werkomgeving.

2.1 Intensivering voorlichting over het gemeentelijk

minimabeleid.

2.2 Ondersteunen deelname kinderen aan onderwijs,

opleiding en sport door:

• Deelname aan Jeugdsportfonds Zeeland

• Inzet combinatiefuncties

2.3 Organiseren van huisbezoeken bij ouderen ten-

einde isolement te doorbreken (m.b.v. vrijwilligers).

2.4 Aanbieden van integrale schuldhulpverlening

(maatwerk) in samenwerking met externe partners

en vrijwilligers.

2 Het bevorderen van de zelfredzaamheid en partici-

patie van huishoudens met de laagste inkomens

2.5 Huisvesten van statushouders (personen met een

verblijfsvergunning asiel).

3.1 Meer maatwerk realiseren in de WMO (vervoer,

woningaanpassingen en hulpmiddelen) door mid-

del van het toepassen van de principes van ‘De

Kanteling’.

3.2 De mogelijkheden in de directe omgeving van de

burger beter benutten door effectief en efficiënt te

werken vanuit teams.

3 Iedere burger kan zo lang en zo zelfstandig mogelijk

blijven functioneren

3.3 Beheersing kosten individuele verstrekkingen

WMO door meer voorzieningen aan te bieden via

collectieve of algemene regelingen.

47474747





Succespercentage trajecten WWB’ers 53% (2012) 50% 50% 50% 50%

Preventie * 41% (2012) 40% 40% 40% 40%

Uitstroom ** 278 (2012) 300 300 300 300

Succespercentage trajecten RMC 60% (2012) 75% 75% 75% 75%

Aantal WSW-geïndiceerden op de

Wachtlijst XXXX

49 45 45 45 45

Aantal detacheringen en begeleid werken bin-

nen de Wsw

50 68 76 76 76

Percentage minimagezinnen dat gebruik maakt

van één of meerdere minimaregelingen ***

40% 40% 40% 40% 40%

Aantal gerealiseerde huisvestingen van status-

houders

100% (2012) 100% 100% 100% 100%

% afgehandelde aanvragen binnen 8 weken 90% 95% 95% 95% 95%

% afgehandelde aanvragen binnen 4 weken 71% 70% 70% 70% 70%

Goede klantentevredenheid in de jaarlijkse

WMO-monitor

7,5 7,5 7,5 7,5 7,5


Aantal cliënten Inkomensvoorziening 646

(per 1-1-2013)

650 650 650 650

Aantal aangeboden trajecten WWB’ers **** 322

(realisatie 2012)

nvt nvt nvt nvt

Aantal begeleide jongeren RMC **** 229

(realisatie

2011/2012)

nvt nvt nvt nvt

Aantal WSW-werknemers (SE) **** 261

(realisatie 2012)

nvt nvt nvt nvt

Aantal toekenningen bijzondere bijstand 1.194 1.100 1.100 1.100 1.100

Aantal deelnemers collectieve aanv. ZKV 725 725 725 725 725

Aantal deelnemers declaratiefonds 1.250 1.200 1.200 1.200 1.200

Aantal toekenningen minimaregelingen

Totaal aantal deelnemende

kinderen aan het Jeugdsportfonds Zeeland

n.v.t. 90 90 90 90

Aantal WMO-cliënten met hulp bij het huishou-

den

1.545 1.550 1.550 1.550 1.550

Aantal actieve gebruikers regiotaxi 1.433 1.500 1.500 1.500 1.500

Aantal actieve gebruikers Tafeltje Dekje 241 210 210 210 210

Aantal trajecten schuldhulpverlening 76 95 95 95 95

* Het preventiecijfer betreft het verschil tussen het aantal personen dat zich meldt bij de poort (eerste cliëntcontact) en het

aantal toegekende inkomensvoorzieningen. ** De uitstroom betreft het aantal mensen dat tussen 1 januari en 31 december geen inkomensvoorziening meer ontvangt. *** Bron: Zeeuwse Armoedemonitor

**** Dat zijn geen echte streefwaarden, maar geven een beeld van de realisatie. Ieder jaar worden er doelen en taakstellin-gen vermeld in de beleidsplannen en verantwoord in de beleidsverslagen.

XXXX Volgens de huidige plannen m.b.t. de Participatiewet vervalt de wachtlijst Wsw per 1 januari 2015. Ervan uitgaande dat

de gemeente beschut werken gaat uitvoeren, ontstaat er een nieuwe wachtlijst (beschut werken) die waarschijnlijk sta-biel blijft op ongeveer 45.

48484848




2012 begroting

2013 begroting

2014 begroting

2015 begroting

2016 begroting

2017 Lasten Werk 10.628 9.947 10.093 11.242 11.273 11.309 Inkomen 11.014 11.163 10.848 10.859 10.874 10.914 Minimabeleid 2.993 2.370 2.393 2.411 2.420 2.453 WMO 7.976 8.149 8.252 8.005 7.993 7.967 Nieuwkomers 304 335 235 234 238 330 Kinderdagverblijven 157 140 199 200 203 204

Totaal lasten 33.072 32.104 32.020 32.952 33.000 33.177

Baten Werk -9.454 -8.547 -8.548 -9.828 -9.828 -9.836 Inkomen -8.963 -9.563 -9.642 -9.643 -9.643 -9.643 Minimabeleid -825 -239 -243 -243 -243 -243 WMO -1.145 -967 -967 -967 -986 -1.005 Nieuwkomers -156 -155 -74 -74 -74 -162 Kinderdagverblijven -1 -36 -36 -37 -38 -39

Totaal baten -20.543 -19.506 -19.511 -20.791 -20.812 -20.927

Saldo programma 6 Werk , inko-men en zorg (exclusief mutaties reserves)

12.529 12.597 12.509 12.160 12.189 12.250 Toevoegingen aan reserves 83 5 4 0 0 0 Onttrekkingen aan reserves -1.316 -182 -199 -13 -13 -13 Saldo programma 6 Werk , inko-men en zorg 11.296 12.421 12.314 12.147 12.176 12.237 Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is opgenomen als bijlage bij deze begroting (vanaf pagina 120).


Het programma milieu omvat het bevorderen en instandhouden van een gezond leefmilieu en in het bijzonder de zorg voor milieu, reiniging, afvalstoffenverwijdering en riolering. Doel van het programma is een blijvende inzet voor een schone en veilige leefomgeving, een zo laag mogelijke geluid-, trillingen stankhinder en het waar mogelijk voorkomen en / of reduceren van vervuiling van bodem, water en lucht. Uitgangspunt is dat de vervuiler betaalt. De gemeente richt zich op een grotere toepassing van duurzaamheidaspecten en ziet zich als voorbeeld voor andere bedrijven op dit gebied. Belangrijk is het uitvoering geven aan het klimaatbeleid, want voorkomen is beter dan genezen.

Programma 7. Milieu

Ontwikkelingen

•DeRegionaleUitvoeringsdienstZeeland(RUD)gaatvanaf1januari 2014 taken uitvoeren op het gebied van vergunningverlen-ing, toezicht en handhaving voor onderdelen van de wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en de wet milieubeheer. Ze doet dat in opdracht van de Zeeuwse gemeenten, de provincie Zeeland en waterschap Scheldestromen, die op deze manier invulling geven aan beleid op dit gebied van de rijksoverheid. Het oprichtings-proces is in een afrondende fase. Op het gebied van klimaatbeleid wordt door de Eu stevig ingezet op klimaatbeleid. Inter- en nationaal (postkyoto en kabinet Rutte) is de ambitie verlaagd.

•Afvalpreventie.Europawilmeerinzetten op afvalpreventie. Op landelijk niveau heeft staatssecre-taris Atsma de Afvalbrief gepub-liceerd. Deze is o.a. gericht op afvalpreventie en recycling. De recyclingsresultaten moeten naar 85% gebracht worden. Er dient rekening gehouden te worden met een afschaffing van statiegeld op PET-flessenvanaf2014eneeninzamelverplichting hiervan voor de gemeenten.

•Rioleringenwaterbeheer.Kosten-stijging door met name het vervan-gen van riolering uit de jaren ‘50 en ‘60 die aan het eind van hun levensduur zijn.

49

50505050


((((effectdoelstelling)effectdoelstelling)effectdoelstelling)effectdoelstelling)



1 Een schone en veilige leefomgeving met zo min

mogelijk hinder van geluid, trillingen en stank.

1.1 Onderzoek en sanering van (historische) bodem-

verontreiniging:

• Sanering Bleekveld; monitoring is continue

proces over meerdere jaren.

• 15 LSV-2/LDB-locaties nog nader te onder-

zoeken.

• Sanering waterbodem Stadhaven en Goese

Schans mede voorbereiden samen met water-

schap.

• Sanering Vlaamseweg: saneringsvarianten

uitwerken.

• A.J.Kade 18: aanpak ISV-1.

• Ring 33-34 aanpak voor 2015.

• Afh. van ontwikkelingen diverse locaties in

Goese Schans.

2 De regelgeving moet duidelijk en handhaafbaar zijn. 2.1 Voortzetten intensieve controles op asbestverwijde-

ring (asbestprotocol).

3 Een CO2-neutrale gemeentelijke organisatie (in

2015).

3.1 Uitvoeren plan van Aanpak CO2 neutrale organisa-

tie.

4 Verminderen van de CO2-uitstoot binnen de ge-

meentegrenzen.

4.1 Uitvoeren projecten klimaatbeleidsplan:

• Plan duurzaamheid Poel V;

• Aanbieden duurzaamheidsleningen particulie-

ren;

• Subsidie nieuwbouw bedrijventerrein Poel II;

• Subsidie nieuwbouw particuliere woningvoor-

raad;

• EnergieSociaal;

• Vervolg Meer met Minderregeling;

• Monitoren CO2-uitstoot en reductie.

5 Begraafplaatsen die voldoen aan de wettelijke en

maatschappelijke eisen, waaronder begrepen een

voldoende restcapaciteit .

5.1 Jaarlijkse inventarisatie van beschikbare graven

met een planning van voorgenomen ruimingen.

Het onderhoud van de begraafplaatsen

moet voldoen aan de gestelde eisen.

5.2 Het onderhouds- en kwaliteitsbeeld jaarlijks toet-

sen.

6 Voldoen aan de landelijke doelstellingen m.b.t. af-

valvermindering en recycling.

6.1 Opstellen van een plan van aanpak om te komen

tot de vastgestelde doelen.

Planmatig onderhouden, vervangen en verbeteren

van het rioolsysteem, conform vastgesteld beleid

(Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan, VGRP

2013-2020).

Uitvoeren van door college vastgestelde jaarpro-

gramma riolering en waterbeheer.

Opstellen van een waterplan voor de periode 2014-

2020.

7 Op een planmatige en doelmatige wijze de wettelijk

vastgelegde gemeentelijke riool- en watertaken uit-

voeren met als doel een robuust rioolsysteem in

stand te houden.

7.1

7.2

7.3

7.4 Regionale samenwerking in de afvalwaterketen om

toekomstige kostenstijgingen in de afvalwaterketen

51515151


((((effectdoelstelling)effectdoelstelling)effectdoelstelling)effectdoelstelling)



te minimaliseren.

8 Regionale Uitvoeringsdienst moet in 2014

Operationeel zijn.

8.1 Taken vanuit het landelijk vastgestelde basistaken-

pakket overbrengen van de gemeente naar de

RUD, o.a.;

- ketentoezicht op grond, bouwstoffen en afval,

- VTH-taken Wabo voor BZRO- en IPPC-bedrijven.

Kwaliteit van vergunningverlening en toezicht en

handhaving op het gebied van milieu verbeteren

door een gecentraliseerde aanpak volgens landelijk

vastgestelde kwaliteitseisen en dienstverlenings-

normen.



omschrijomschrijomschrijomschrijvingvingvingving realisatierealisatierealisatierealisatie 2012012012014444 2012012012015555 2012012012016666 2012012012017777


Aantal gesaneerde locaties 2 1 1 1

Uitvoeren straatreiniging (aantal km weglengte) 535 545 547 548

Inspectie en reiniging riolen (kilometers) 29,5 30 30,5

30,5

Reiniging kolken (aantal) 31500 32500 33000 33100

Reiniging rioolgemalen & pompunits (aantal

keren reinigen)

92 94 95 95

Inspectie rioolgemalen & pompunits (aantal uit

te voeren inspecties)

273 278 284 286

Rioolvervanging/-renovatie (meters) 2.125 2.125 2.125 2125

Reductie CO2 uitstoot (%) eigen organisatie

t.o.v. referentie 50 100 100 100

Aantal verstrekte duurzaamheidsleningen (aan-

tal woningen) 5 5 5 5

Aantal begravingen 2012 (160) 160 160 160 160

Aantal ruimingen van graven 2012 (549) <15 <15 <15 <15

52525252




2012 begroting

2013 begroting

2014 begroting

2015 begroting

2016 begroting

2017 Lasten Afval 3.879 4.072 4.266 4.337 4.522 4.523 Riolering 1.886 2.599 2.573 2.578 2.605 2.617 Milieu 1.222 1.754 532 546 545 672 Begraven 509 551 580 586 596 606

Totaal lasten 7.496 8.977 7.952 8.047 8.268 8.418

Baten Afval -4.016 -4.101 -4.105 -4.224 -4.345 -4.472 Riolering -1.372 -2.706 -2.937 -3.201 -3.450 -3.518 Milieu -37 -64 -66 -66 -66 -66 Begraven -2 -1 -1 -1 -1 -1

Totaal baten -5.427 -6.872 -7.108 -7.491 -7.862 -8.057

Saldo programma 7 Milieu

(exclusief mutaties reserves) 2.069 2.105 843 555 406 361

Toevoegingen aan reserves 114 52 0 0 0 0 Onttrekkingen aan reserves -458 -832 -212 -166 -226 -106 Saldo programma 7 Milieu 1.724 1.325 631 389 181 255 Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is opgenomen als bijlage bij deze begroting (vanaf pagina 120).



x x x x € 1.000)€ 1.000)€ 1.000)€ 1.000)



2012012012014444




Sanering Bleekveld 25 M



Het programma bouwen aan ruimte omvat in hoofdzaak het initiëren en/of begeleiden van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen, het actualiseren van bestemmingsplannen, het realiseren van locaties voor wonen werken en andere functies, stedelijke vernieuwing, het ontwikkelen van woonbeleid, beleid op het gebied van welstand en beeldkwaliteit, omgevingsvergunning en ruimtelijk handhavingsbeleid.

Programma 8. Bouwen aan ruimte

Ontwikkelingen

In 2014 wordt gewerkt aan de uitwerking van de gemeentelijke woonvisie.

Het aanpakken van aandachtsloca-ties.

Toekomstbestendige gebiedsvisie en randvoorwaarden opstellen vanuit de realiteit anno 2014.

53

54545454


(effectdoelste(effectdoelste(effectdoelste(effectdoelstelling)lling)lling)lling)



1.1 Uitwerken geactualiseerde woonvisie.

1.2 Actualiseren en monitoren van de prestatieafspra-

ken met de woningcorporatie(s).

1.3 Structureel (beleids)overleg met de corporatie

RWS voor de voorbereiding van beleidskeuzes en

het uitwisselen van informatie.

1.4 Afstemmingsoverleg met de zorginstellingen voor

senioren, gehandicapten en geestelijke gezond-

heidszorg voor de realisatie van woonvoorzienin-

gen.

1.5 Inzichtelijk maken van de woningbouwproductie.

1 Zorg dragen voor voldoende huisvestingsmogelijk-

heden, specifiek voor senioren en mensen met een

functiebeperking (wonen met zorg en welzijn), star-

ters en andere groepen met een kwetsbare positie.

De rol van de gemeente is vooral regisserend, stimu-

lerend en faciliterend. De gemeente bouwt tenslotte

zelf geen woningen. De samenwerking met corpora-

ties, zorginstellingen en marktpartijen is een belang-

rijk onderdeel bij het opstellen en uitvoeren van het

woonbeleid.

1.6 Het verstrekken van (financiële) stimuleringsmaat-

regelen op het gebied van het wonen, te weten

startersleningen en subsidie Wonen boven Win-

kels en tijdelijke verhuur woningen.

2.1 Uitvoeren van het herstructureringsproject Goes-

West samen met woningcorporatie RWS.

Planvorming Goes-Oost.

2 Het kwalitatief op peil houden van de woon- en

leefomgeving, met name in de wijk Goes-West en in

de dorpen.

2.2 Aanpak van aandachtslocaties in de dorpen: ver-

kenning locaties en uitwerken plan één

(her)ontwikkeling locatie.

2.3 Inhoudelijke en financiële verantwoording Investe-

ringsbudget Stedelijke Vernieuwing.

3.1 Doorwerking van de structuurvisie #Goes2040 in

de op te stellen wijken dorpsplannen.

3 Een hoogwaardige stedenbouwkundige kwaliteit van

ruimtelijke ontwikkelingen.

3.2 Opstellen en actualiseren van specifieke gebieds-

visies en randvoorwaarden voor (inbrei-

dings)locaties zoals: Goese Schans, Zorgpark en

omgeving, Masterplan Binnenstad, Poel V, stati-

onsomgeving, inpassing nieuwe aansluiting A58.

4 Juridische verankering van planologische mogelijk-

heden om rechtszekerheid te bieden aan een ieder.

4.1 Het in procedure brengen en vaststellen van be-

stemmingsplannen.

In procedure brengen:

• Bebouwde kom Oud Sabbinge;

• Stationsomgeving (inclusief Binnenstad

Zuid);

• Bebouwde kom Kloetinge.

Vaststellen:

• Bebouwde kom Kattendijke;

• Bebouwde kom Wilhelminadorp.

5 Grondverkopen woningbouw Voldoende uitgeefbare, gedifferentieerde grond

voor woningbouw verkopen:

• Mannee

• Aria

55555555


(effectdoelste(effectdoelste(effectdoelste(effectdoelstelling)lling)lling)lling)



• Wolphaartsdijk-Oost

• ’s-Heer Arendskerke, Landweg

• Wilheminadorp (voormalig proefstation).





-


Acties voortvloeiend uit de geactualiseerde

woonvisie 2 2 2 2

Geactualiseerd prestatiecontracten met corpo-

raties / opgestelde monitor 2 1 1 1

Opgestelde woningbouwplanning, voortgangs-

rapportage en jaarverslag woningbouw

3

3 3 3

Beschikkingen startersleningen 10 2 2 2

Subsidies Wonen boven Winkels 3 1 1 1

Vergunningen tijdelijke verhuur 10 5 5 5

Opgeleverde deelproject Goes-West 1 1 1 1

Gerealiseerde project verbetering en herstel

(aandachtslocatie) 1 1 1 1

Aantal te actualiseren bestemmingsplannen 2 3 3 2

(geactualiseerde) gebiedsvisie’s 6 6 6 6

56565656




2012 begroting

2013 begroting

2014 begroting

2015 begroting

2016 begroting

2017 Lasten Ruimtelijke ontwikkeling 993 786 783 792 799 815 Stedelijk beheer 821 933 947 990 995 1.014 Vergunningen 1.212 1.356 1.234 1.307 1.295 1.326 Grondexploitaties 7.419 26.583 14.816 14.816 14.816 14.816

Totaal lasten 10.445 29.657 17.779 17.904 17.906 17.970

Baten Ruimtelijke ontwikkeling -18 -70 -72 -72 -72 -72 Stedelijk beheer -43 -188 -194 -195 -198 -201 Vergunningen -1.234 -837 -831 -851 -869 -887 Grondexploitaties -7.793 -27.564 -16.460 -16.460 -16.460 -16.460

Totaal baten -9.089 -28.658 -17.557 -17.578 -17.599 -17.619

Saldo programma 8 Bouwen aan ruimte (exclusief mutaties reserves)

1.356 999 222 326 307 351 Toevoegingen aan reserves 1.558 1.576 1.662 1.663 1.664 1.665 Onttrekkingen aan reserves -1.264 -39 -39 -39 -39 -39 Saldo programma 8 Bouwen aan ruimte 1.650 2.537 1.845 1.951 1.932 1.977 Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is opgenomen als bijlage bij deze begroting (vanaf pagina 120).


57575757

Algemene dekkingsmiddelenAlgemene dekkingsmiddelenAlgemene dekkingsmiddelenAlgemene dekkingsmiddelen

58585858

59595959

Algemene dekkingsmiddelen

Gezien de financiële en economische omstandigheden is het meer dan ooit van be-lang de financiële ontwikkelingen beheersbaar te houden. Daarvoor moet de raad in de positie gebracht worden tijdig een integrale afweging te maken tussen de politieke wensen en de beschikbare middelen. Om uw keuzes goed uit te kunnen voeren, is begrotings- en budgetdiscipline noodzakelijk. Om het hoofd te kunnen bieden aan onvoorziene situaties, zorgen we voor een solide reservepositie en een structurele buffer voor onvoorziene lasten. Overzicht algemene dekkingsmiddelenOverzicht algemene dekkingsmiddelenOverzicht algemene dekkingsmiddelenOverzicht algemene dekkingsmiddelen



2012 begroting

2013 begroting

2014 begroting

2015 begroting

2016 begroting

2017 Lasten Algemene baten en lasten 1.119 -1 775 782 788 789 Algemene uitkering gemeentefonds 0 0 0 0 0 0 Belastingen en heffingen 728 431 415 414 413 414 Geldleningen en beleggingen 3.647 1.245 1.133 1.123 1.113 1.103

Totaal lasten 5.494 1.674 2.323 2.319 2.314 2.306

Baten Algemene baten en lasten -266 -353 -489 -695 -950 -1.256 Algemene uitkering gemeentefonds -41.273 -40.444 -41.548 -39.065 -39.328 -39.231 Belastingen en heffingen -10.333 -9.451 -9.902 -10.094 -10.294 -10.499 Geldleningen en beleggingen -5.356 -3.340 -2.744 -2.734 -2.724 -2.714

Totaal baten -57.228 -53.589 -54.683 -52.588 -53.297 -53.699

Saldo programma Algemene dek-kingsmiddelen (exclusief mutaties reserves)

-51.734 -51.915 -52.360 -50.269 -50.982 -51.394 Toevoegingen aan reserves 5.999 337 322 347 976 1.042 Onttrekkingen aan reserves -2.751 -140 0 0 0 0 Saldo programma Algemene dek-kingsmiddelen -48.486 -51.718 -52.039 -49.921 -50.006 -50.352 Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is opgenomen als bijlage bij deze begroting (vanaf pagina 120).

ToelichtingToelichtingToelichtingToelichting algemene dekkingsmiddelen algemene dekkingsmiddelen algemene dekkingsmiddelen algemene dekkingsmiddelen Algemene baten en lastenAlgemene baten en lastenAlgemene baten en lastenAlgemene baten en lasten Hierin is voor de post onvoorzien een structurele component van € 250.000 opgenomen. Daarnaast is opgenomen de nog resterende middelen vanuit het collegeprogramma. AlAlAlAlgemene uitkering gemeentefondsgemene uitkering gemeentefondsgemene uitkering gemeentefondsgemene uitkering gemeentefonds De algemene uitkering uit het gemeentefonds is geraamd op basis van de uitkomsten van de meicircu-laire 2012. De septembercirculaire 2013 waarin de financiële gevolgen van het Kabinetsbeleid dat op Prinsjesdag openbaar is geworden, zijn verwerkt is nog niet verwerkt in de financiële opstellingen. Wij zullen u daarover afzonderlijk informeren. Belastingen en heffingenBelastingen en heffingenBelastingen en heffingenBelastingen en heffingen Alle informatie met betrekking tot de ontwikkeling van de gemeentelijke belastingen en heffingen is opgenomen in de paragraaf lokale heffingen.

60606060

Geldleningen en beleggingenGeldleningen en beleggingenGeldleningen en beleggingenGeldleningen en beleggingen Over het onderdeel treasury en langlopende leningen wordt in de paragraaf financiering een toelich-ting gegeven. De baten op de langlopende leningen betreffen voornamelijk de rentebaten van de hy-potheekregeling gemeentelijk personeel. De baten van de deelnemingen betreffen onder andere het dividend van de BNG bank.

Nieuwe investeringenNieuwe investeringenNieuwe investeringenNieuwe investeringen In de voorgaande programma’s zijn de investeringen per programma benoemd. Een aantal investerin-gen is niet toe te bedelen aan een programma. De kapitaallasten van deze investeringen komen ten laste van de algemene dekkingsmiddelen. Het investeringsbedrag van de investeringen binnen de al-gemene dekkingsmiddelen bedraagt € 458.000,-. Het totale investeringsschema 2014-2017 is als bij-lage in deze begroting opgenomen.

Berekening gezuiverd resultaatBerekening gezuiverd resultaatBerekening gezuiverd resultaatBerekening gezuiverd resultaat Het gezuiverde resultaat is het resultaat dat we realiseren voordat we middelen storten in of onttrekken aan de reserves. Sinds de invoering van BBV behoren deze reservemutaties tot de zogenaamde re-sultaatbestemming. In onderstaande opstelling is het vertrekpunt het tekort(-) of het overschot(+) van aanvaard en nieuw beleid waarop de reeds verwerkte reservemutaties worden gecorrigeerd.

(bedragen x (bedragen x (bedragen x (bedragen x € 1.000)€ 1.000)€ 1.000)€ 1.000)



2012012012014444


2012012012015555


2016201620162016


2017201720172017

Tekort (-) resp. overschot (+) van aanvaard en nieuw beleid 3.83.83.83.886868686 2.5622.5622.5622.562 3.5613.5613.5613.561 3.8503.8503.8503.850

Mutaties reserves -2.883 -2.540 -3.288 -3.505

Gezuiverd resultaatGezuiverd resultaatGezuiverd resultaatGezuiverd resultaat 1.0031.0031.0031.003 22222222 273273273273 345345345345

www.goes.nl

3. Paragrafen

62626262

63636363

Paragraaf Paragraaf Paragraaf Paragraaf lokale heffingenlokale heffingenlokale heffingenlokale heffingen AlgemeenAlgemeenAlgemeenAlgemeen De opbrengsten van gemeentelijke belastingen en heffingen worden in Goes gegenereerd door een 13-tal verschillende belastingen en heffingen welke via verordeningen door de gemeenteraad worden vastgesteld. De in 2007 opgerichte gemeenschappelijke regeling SaBeWa (Samenwerking Belastin-gen en Waardebepaling), waarin de gemeenten Borsele, Goes, Kapelle en Tholen participeren, voert voor de gemeente Goes de werkzaamheden uit met betrekking tot de uitvoering Wet Waardering On-roerende Zaken en de heffing en invordering van de onroerende zaakbelastingen, afvalstoffenheffing, rioolrecht, toeristenbelasting, forensenbelasting, reclamebelasting en precariobelasting. Bij de lokale lasten wordt een onderscheid gemaakt tussen zuivere belastingen, heffingen en retribu-ties:

- De zuivere belastingen behoren tot de algemene dekkingsmiddelen en dienen ter uitvoering van col-lectieve vormen van dienstverlening, maar ook individuele vormen van dienstverlening zonder een

duidelijke relatie tussen dienstverlening en belasting.

- De heffingen dienen ter dekking van de kosten ten behoeve van de uitvoering van publiekrechtelijke dienstverlening. Dat houdt in dat de burger ook moet betalen als hij de dienst niet wenst. Voorbeel-

den van heffingen zijn afvalstoffenheffing en rioolrecht.

- De retributies zijn vergoedingen voor individuele dienstverlening van typische overheidsdiensten van publiekrechtelijke aard. Voorbeelden hiervan zijn de leges voor paspoort en rijbewijs.

UitgangspuntenUitgangspuntenUitgangspuntenUitgangspunten In het collegeprogramma 2010-2014 wordt het volgende uitgangspunt genoemd: “De belastingdruk wordt aangepast op basis van de inflatie en de tarieven worden zoveel mogelijk kos-tendekkend gemaakt”. In de perspectiefbrief 2014 zijn de uitgangspunten door middel van stijgingspercentages aangegeven. Een aantal percentages is aangepast na het aannemen van een motie in de gemeenteraad-vergadering van 18 april 2013. Naast de stijgingspercentages worden de begrote opbrengsten beïn-vloed door de realisatiecijfers 2013, door beleidswijzigingen die aan de raad zijn voorgelegd of door wijzigingen bij de vaststelling van de verordeningen. Op dit moment zijn nog niet alle realisatiecijfers beschikbaar. Indien de realisatiecijfers nog aanleiding geven tot een bijstelling wordt dit bij de vaststel-ling van de verordeningen voorgelegd.

Omschrijving 2014 2015 2016 2017Onroerende-zaakbelastingen 2% 2% 2% 2%Rioolrecht 4% 4% 4% 2%Toeristenbelasting 0%* 2% 2% 2%Woonforensenbelasting 2% 2% 2% 2%Parkeerbelastingen 2% + 3% 2% 2% 2%Precariorechten 0%* 2% 2% 2%Lijkbezorgingsrechten 90% dekkend** 90% dekkend** 90% dekkend 90% dekkendAfvalstoffenheffing 2,50% 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkendReinigingsrechten 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkendMarktgeld 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkendLeges 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkendReclamebelasting 3% 3% 3% 3%Haven- en schutgeld 0%* 2% 2% 2% * Aangepaste tarieven door motie gemeenteraad 18 april 2013 ** Aangepast tarief, kostendekkendheid 90% is bereikt

64646464

Opbrengstramingen belastingen en heffingenOpbrengstramingen belastingen en heffingenOpbrengstramingen belastingen en heffingenOpbrengstramingen belastingen en heffingen In onderstaand overzicht zijn de ramingen van de belastingopbrengsten en heffingen voor 2014 weer-gegeven. De begrote inkomsten van de gemeentelijke belastingen en heffingen in 2014 bedragen € 22,1 mln. Hiermee zijn de opbrengsten in totaal iets hoger dan de opbrengsten van de initiële begro-ting 2013. Wel zien we verschillende mutaties tussen de verschillende opbrengsten.

x € 1.000

Afvalstoffenheffing 3.645

Binnenhavengeld 77

Forensenbelasting 51

Leges 1.278

Lijkbezorgingrechten 466

Marktgeld 66

Onroerende zaakbelasting 9.268

Parkeerbelasting 4.486

Precariobelasting 22

Reclamebelasting 346

Rioolrecht 2.191

Toeristenbelasting 175

Totaal 22.070

Raming 2014Gemeentelijke belasting

AfvalstoffenheffingAfvalstoffenheffingAfvalstoffenheffingAfvalstoffenheffing De afvalstoffenheffing is een vergoeding voor de kosten van het ophalen en verwerken van huis-houdelijk en tuin afval. De totale belastingopbrengst mag hierbij de totale lasten niet overschrijden. Het beleid is erop gericht om een 100% kostendekkendheid te realiseren. Voor 2014 wordt voorgesteld de stijging van 2,50% in de tarieven door te voeren, conform de perspectiefbrief. De kostendekkendheid wordt met deze stijging naar verwachting nog niet volledig gerealiseerd maar in de komende jaren zal verder worden toegegroeid naar een kostendekkend niveau.

LegesLegesLegesLeges Bij leges betreft het vaak rechten op grond van het genot van, door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten. Het betreft dan bijvoorbeeld het behandelen van verzoeken om verlening van een vergunning en het verstrekken van een paspoort of rijbewijs. Voor het plaatsen, het geheel of gedeel-telijk oprichten, vernieuwen of veranderen en het vergroten van een bouwwerk of standplaats is een bouwvergunning benodigd. Het doel van de bouwleges is het controleren op de naleving van (landelij-ke) normen en standaarden volgens het Bouwbesluit, de bouwverordening en de Woningwet, evenals de verlening, controle en handhaving van vergunningen op het gebied van bouwen, wonen en ruimte-lijke ordening.

LijkbezorgingrechtenLijkbezorgingrechtenLijkbezorgingrechtenLijkbezorgingrechten De verhoging van de tarieven lijkbezorging van 5,5% die in 2009 besloten is voor de jaren t/m 2013 zit structureel in de begroting verwerkt. Wanneer vanaf 2014 de tarieven met 2% stijgen is het beoogde dekkingspercentage van 90% al binnen bereik. Het stijgingspercentage uit de perspectiefbrief van 2014 van 5,5% is dus niet benodigd.

OnroerendeOnroerendeOnroerendeOnroerende zaakbelasting zaakbelasting zaakbelasting zaakbelasting De ramingen opbrengsten onroerende zaakbelasting worden in 2014 met ongeveer 2% verhoogd. Op 29 december 2007 is de wet in werking getreden waarbij de limitering van de OZB belasting is af-geschaft, waardoor door het Rijk geen maximale tarieven meer worden opgelegd aan gemeenten. Wel is door het Rijk een macronorm ingesteld voor alle gemeenten. De macronorm 2014 voor de OZB stijging is 3,5% (over de OZB opbrengst 2013). Omdat er in de jaren 2012 en 2013 landelijk een over-schrijding was van de macronorm, corrigeert het Rijk de macronorm met deze overschrijding. Met de-ze correctie komt de macronorm voor 2014 uit op 2,45%. Naar verwachting krijgen we in 2013 uitsluit-sel van de evaluatie van de macronorm als instrument om lokale lasten beheersbaar te houden.

65656565

Parkeerbelasting en parkeergarage Uit oogpunt van eenduidigheid voor de parkerende bezoeker van de binnenstad, is besloten om zo min mogelijk tariefniveaus in en buiten de parkeergarage te hanteren en de ontwikkeling van het tarief voor parkeren buiten de parkeergarage een gelijke tred te laten houden met de ontwikkeling van het tarief voor parkeren in de parkeergarage. Met deze tariefstelling wordt aangesloten bij het raadsbesluit van november 2010. We verwachten in de tweede helft van 2013 dat er nog een voorstel aan uw raad wordt voorgelegd voor aanpassingen in het parkeerregime. Voor het parkeren bestaan twee egalisatiereserves. Voor mutaties in de baten en lasten wordt het re-sultaat verrekend met deze bestemmingsreserve.

RioolrechtRioolrechtRioolrechtRioolrecht Voor het nieuw verbreed gemeentelijk rioleringsplan 2013-2020 (GRP) is uitgegaan van kosten-dekkende tarieven rioolheffing. In het nieuwe GRP wordt voorgesteld om de lastenverzwaring gefa-seerd in de tarieven rioolheffing te verwerken. Dit betekent dat we in de eerste vier jaren nog geen vol-ledig kostendekkend tarief rioolheffing hanteren.

Overige heffingenOverige heffingenOverige heffingenOverige heffingen Bij de behandeling van de perspectiefbrief door de gemeenteraad is een motie aangenomen waarin de tarieven voor toeristenbelasting, haven- en schutgelden en precario in 2012 niet verhoogd worden. In de bovenstaande tabel met de stijgingspercentages is deze motie doorgevoerd.

Lokale lastendrukLokale lastendrukLokale lastendrukLokale lastendruk In het verleden vergeleek Provincie Zeeland de lokale belastingdruk per gemeente in Zeeland. Hier-voor werd gebruik gemaakt van een zogenaamd standaardhuishouden. Omdat de Provincie hiermee is gestopt is voor 2013 het vergelijk van de lokale belastingdruk intern opgesteld. De lokale belasting-druk bestaat uit de OZB, afvalstoffenheffing en het rioolrecht. Van de dertien Zeeuwse gemeenten kent Goes in 2013 de op één na laagste belastingdruk per standaard huishouden. Hieronder wordt de lokale lastendruk per standaard gezinshuishouden weergegeven van de Zeeuwse gemeenten.

Gemeentelijke belastingdruk (standaard gezinshuisho uden)

€ 579€ 606 € 625 € 628

€ 665 € 669 € 691 € 699 € 711 € 722 € 736 € 757

€ 541

€ 0

€ 100

€ 200

€ 300

€ 400

€ 500

€ 600

€ 700

€ 800

Vee

re

Goe

s

Noo

rd-B

evel

and

Sch

ouwen

-Dui

vela

nd

Mid

delb

urg

Bor

sele

Hul

st

Kap

elle

Tho

len

Slu

is

Ter

neuz

en

Rei

mer

swaa

l

Vlis

sing

en

Bed

rag

(€ 1

)

KwijtscheldingsbeleidKwijtscheldingsbeleidKwijtscheldingsbeleidKwijtscheldingsbeleid De gemeente hanteert het uitgangspunt dat alle inwoners met een inkomen op 100% van de bij-standsnorm in aanmerking moeten kunnen komen voor kwijtschelding van de afvalstoffenheffing en het rioolrecht, tenzij sprake is van een vermogen dat groter is dan het wettelijke normbedrag. De uitvoering van het kwijtscheldingsbeleid vindt in gezamenlijkheid plaats door het Waterschap de Zeeuwse Eilanden.

66666666

Paragraaf financiering

InleidingInleidingInleidingInleiding De financieringsparagraaf in de begroting is, in samenhang met het treasurybesluit, dat in artikel 212 van de Gemeentewet is voorgeschreven een belangrijk instrument voor het transparant maken, en daarmee voor het sturen, beheersen en controleren van de financieringsfunctie. Het treasurybesluit geeft de infrastructuur voor de inrichting van de financieringsfunctie. Artikel 13 Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) legt vast welke infor-matie de financieringsparagraaf in ieder geval dient te bevatten. De Wet financiering decentrale overheden (wet Fido) heeft als belangrijkste uitgangspunt het beheer-sen van risico’s.

Visie op reVisie op reVisie op reVisie op rentebeheersing en ntebeheersing en ntebeheersing en ntebeheersing en ----ontwikkelingontwikkelingontwikkelingontwikkeling RenteontwikkelingRenteontwikkelingRenteontwikkelingRenteontwikkeling Een visie omtrent de renteontwikkeling van de korte‐ en de lange termijn rente is een voorwaarde om de treasuryfunctie te kunnen uitoefenen. Door de bestaande economische ontwikkelingen is het ma-ken van een goede visie op de renteontwikkeling gecompliceerd. Het in beschouwing nemen van ma-cro‐economische ontwikkelingen met betrekking tot het BNP, betalingsbalans, economische groei, inflatie, consumentenvertrouwen, de aanhoudende schuldencrisis, politieke spanning en met name de rentevisie van grootbanken leidt tot een rentevisie waarop wij onze financierings‐ en beleggings-beslissingen funderen. De Europese Centrale Bank (ECB) heeft in mei 2013 haar officiële rentetarief (refirente) opnieuw met 0,25% verlaagd, naar 0,50%. Nooit eerder was dit rentetarief zo laag in de Eurozone. Door de rente te verlagen hoopt de ECB dat bedrijven gemakkelijker geld kunnen lenen. Analisten verwachten dat de ECB voorlopig geen verdere maatregelen neemt. De ECB bevindt zich in een lastig parket. Enerzijds moet de bank de inflatie in toom houden (hoge rente), aan de andere kant willen de centrale bankiers met hun rentebeleid de economie in deze periode van wereldwijde recessie stimuleren (lage rente). Momenteel bedraagt de geldmarktrente 0,52% (driemaands euribor). Dit is het tarief waarop de ge-meente kort geld kan aantrekken c.q. uitzetten. De verwachting is dat deze rente in 2014 stabiel zal zijn. De kapitaalmarktrente is sinds mei ruim 0,5% gestegen. Dit werd onder andere veroorzaakt doordat het economische nieuws uit de eurozone enigszins verbeterde. Daarnaast liep in Amerika in de afge-lopen periode de kapitaalmarktrente op. Deze stijging heeft er mede voor gezorgd dat ook de kapi-taalmarktrente in de Eurozone is gestegen. Voor de komende periode houden experts rekening met de mogelijkheid dat de rentetarieven voor rentevaste periodes van 1 jaar en langer in de komende perio-de gelijk blijven, of mogelijk licht zullen stijgen. De kapitaalmarktrente bedraagt momenteel 2,14% (10‐jaars vast). Dit is het tarief waarop de gemeente een financiering kan aantrekken voor langere termijn. Gezien het financiële mijnenveld waar de wereld zich momenteel in bevindt zullen de rente-markten voorlopig zeer nerveus blijven. Het is dan ook verstandig om rekening te houden met plotse-linge forse uitslagen, zowel opwaarts als neerwaarts. In de begroting is voor het aantrekken van een nieuwe geldlening rekening gehouden met een rente van 3,50%. KasgeldlimietKasgeldlimietKasgeldlimietKasgeldlimiet Ter beperking van renterisico’s op de korte schuld dienen de gemeenten te voldoen aan de kasgeldli-miet. Dit betekent dat de korte schuld voor gemeenten maximaal 8,5% van het begrotingstotaal mag bedragen. De korte schuld bestaat uit de opgenomen gelden met een oorspronkelijke rentetypische looptijd korter dan één jaar en de schuld in rekening-courant en is bedoeld voor het financieren van lopende uitgaven.

67676767


KasgeldlimietKasgeldlimietKasgeldlimietKasgeldlimiet 2014201420142014 2015201520152015 2016201620162016 2017201720172017

Totaal jaarbegroting (lasten) 111.255 110.002 111.119 111.872

Percentage 8,5% 8,5% 8,5% 8,5%

Kasgeldlimiet 9.457 9.350 9.445 9.509

Gemiddelde netto vlottende schuld (-/-)/

gemiddeld overschot vlottende middelen * - 9.025 - 9.025 - 9.025 - 9.025

Ruimte (+) / overschrijving (Ruimte (+) / overschrijving (Ruimte (+) / overschrijving (Ruimte (+) / overschrijving (----)))) 432432432432 325325325325 420420420420 484484484484

* Bij de bepaling van de netto vlottende schuld is uitgegaan van de vastgestelde balans per 31 december 2012 in de jaarre-

kening 2012.

Omdat de korte rente lager is dan de lange rente wordt de kasgeldlimiet volledig benut. Pas als de kasgeldlimiet dreigt te worden overschreden zullen wij een passende geldlening aangaan. Het huidige contract met de huisbankier BNG voorziet hierin. RenterisiconormRenterisiconormRenterisiconormRenterisiconorm Met behulp van de renterisiconorm wordt bepaald welk renterisico de gemeente loopt op haar vaste schuld (leningen met een looptijd van langer dan één jaar). De renterisiconorm is bepaald op 20% van het begrotingstotaal. Dat wil zeggen dat de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Hierbij is een minimumbedrag bepaald van € 2,5 miljoen. Het uitgangspunt van de renterisiconorm is het beheersen van de renterisico’s op langlopende schul-den. Dit gebeurt door het aanbrengen van spreiding in de looptijden van de leningen. Hiermee wordt voorkomen, dat een groot deel van de leningen tegelijk opnieuw moeten worden afge-sloten, met het risico van snel oplopende rentelasten.


RenterisiconormRenterisiconormRenterisiconormRenterisiconorm 2014201420142014 2015201520152015 2016201620162016 2017201720172017

1 Renteherzieningen * 7.500 4.000 4.000 0 2 Aflossingen

12.257 19.616 18.459 11.494

3333 Renterisico (1 + 2)Renterisico (1 + 2)Renterisico (1 + 2)Renterisico (1 + 2) 19.75719.75719.75719.757 23.61623.61623.61623.616 22.45922.45922.45922.459 11.49411.49411.49411.494

4a Begrotingstotaal 111.255 110.002 111.119 111.872 4b Percentage regeling

20% 20% 20% 20%

4444 Renterisiconorm (4a x 4b)Renterisiconorm (4a x 4b)Renterisiconorm (4a x 4b)Renterisiconorm (4a x 4b) 22.25122.25122.25122.251 22.00022.00022.00022.000 22.22422.22422.22422.224 22.37422.37422.37422.374

5a5a5a5a Ruimte onder renterisiconorm (4 Ruimte onder renterisiconorm (4 Ruimte onder renterisiconorm (4 Ruimte onder renterisiconorm (4 > 3)> 3)> 3)> 3) 2.4942.4942.4942.494 10.810.810.810.880808080

5b5b5b5b Overschrijding renterisiconorm Overschrijding renterisiconorm Overschrijding renterisiconorm Overschrijding renterisiconorm (3 > 4)(3 > 4)(3 > 4)(3 > 4) 1.6161.6161.6161.616 235235235235

* Dit betreft de roll-over leningen.

Het beeld in voornoemde tabel is sterk vertekend omdat het renterisico op de roll-over leningen be-perkt is doordat er renteplafonds zijn afgesproken. Als we deze renteherzieningen buiten beschouwing laten dan wordt de renterisiconorm niet overschreden.

FinancieringspositieFinancieringspositieFinancieringspositieFinancieringspositie De financieringspositie geeft inzicht in de ontwikkeling van de financieringsbehoefte, rekening hou-dend met de investeringen en beschikbare interne en externe middelen. De interne financiering vindt plaats in de vorm van de ten laste van de exploitatierekening gebrachte afschrijvingen en in de vorm van eigen vermogen (reserves). Voor de externe financiering wordt een beroep gedaan op de gelden kapitaalmarkt. Als de kasgeldlimiet wordt overschreden, wordt een langlopende onderhandse lening aangegaan. De gemiddelde rente van de Goese leningsportefeuille bedraagt 3,88%.

68686868

Om een goed beeld te krijgen van de omvang van de werkelijke financieringsbehoefte van de gemeen-te speelt niet alleen de verhouding boekwaarden en financieringsmiddelen een rol. Ook de in de inves-teringsplanning opgenomen investeringen, desinvesteringen, het verschil tussen de afschrijvingen en aflossingen en de onttrekkingen en toevoegingen aan reserves en voorzieningen spelen een rol. Als we hiermee rekening houden, ziet onze leningportefeuille er voor de komende jaren er als volgt uit:

In de gemeente Goes werken we met totaalfinanciering. Dit houdt in dat niet voor iedere investering (activum) separaat een lening wordt afgesloten. Investeringen worden gefinancierd vanuit het totaal van eigen vermogen (reserves) en het lang vreemd vermogen (aangetrokken leningen). Er is dus ook geen directe relatie tussen een bepaald activum en de rentelasten voor een afgesloten lening. Bij projecten van grote omvang kan het zijn dat het systeem van totaalfinanciering wordt losgelaten. Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld een project waarbij er sprake is van een verschil tussen juri-disch en economisch eigenaar van het activum. Hierbij is het denkbaar dat een specifieke financie-ringsvorm wordt afgesloten, waarvan de lasten uitsluitend aan dit project worden toegerekend. Voor-stellen voor afwijken van het systeem van totaalfinanciering zullen onderdeel moeten uitmaken van het raadsbesluit over de uitvoering van deze projecten.

Intern liquiditeitsbeheerIntern liquiditeitsbeheerIntern liquiditeitsbeheerIntern liquiditeitsbeheer Dit betreft het beheersen van de risico’s van mogelijke wijzigingen in de liquiditeitenplanning. Als ge-volg van onvoorziene wijzigingen kunnen de financieringskosten hoger uitvallen. Voor de liquiditeitspositie tot één jaar is een planning aanwezig. Met deze planning wordt door de trea-surer een inschatting gemaakt van de belangrijkste te ontvangen en te betalen bedragen voor die pe-riode. Hierbij wordt gedacht aan:

• de perioden waarin belastingopbrengsten gepland zijn;

• periodieke ontvangsten van ministeries (algemene uitkering, sociale uitkeringen etc.);

• de ontvangsten van incidentele bedragen (grondtransacties, subsidies etc.);

• de uitgaven van periodieke betalingen (salarissen, sociale uitkeringen, uitgaven ten laste van de gewone dienst, belastingafdrachten, subsidies, rente en aflossing, etc.);

• de uitgaven van incidentele bedragen (investeringen). De liquiditeitenplanning wordt periodiek bijgesteld aan de hand van de geldstromen binnen de organi-satie en de wijzigingen in de geldstromen, die in de geplande inkomsten en uitgaven optreden. In ver-band daarmee moet de treasurer constant op de hoogte zijn van het betalingsverkeer. Voorop staat dat de gemeente altijd aan haar betalingsverplichtingen moet voldoen. Hiervoor moeten steeds vol-doende geldmiddelen op zowel de korte als de lange termijn beschikbaar zijn.

KoersKoersKoersKoers---- en valutarisicobeheer en valutarisicobeheer en valutarisicobeheer en valutarisicobeheer In onze gemeente zijn geen financiële transacties in vreemde valuta te verwachten, waardoor er geen sprake was van koers- en/of valutarisico’s.

RelatiebeheerRelatiebeheerRelatiebeheerRelatiebeheer Relatiebeheer omvat het onderhouden van de relaties met financiële instellingen. De treasurer houdt regelmatig contact met de verschillende banken waarmee de gemeente een relatie heeft. De doelstel-ling van deze contacten is het realiseren van marktconforme condities op producten en diensten gele-verd door de financiële instellingen en het zorgdragen voor een permanente beschikbaarheid van bancaire en financiële diensten tegen vooraf overeengekomen kwaliteit en prijs.

(Bedragen x € 1.000) 2014 2015 2016 2017

Stand per 1-1 151.033 152.496 151.352 150.043

Nieuwe leningen 13.720 18.472 17.150 7.550

Aflossingen -12.257 -19.616 -18.459 -11.494

Stand per 31Stand per 31Stand per 31Stand per 31----12121212 152.496152.496152.496152.496 151.352151.352151.352151.352 150.043150.043150.043150.043 146.099146.099146.099146.099

69696969

SchuldpositieSchuldpositieSchuldpositieSchuldpositie Voor het beoordelen van de financiële vermogenspositie van gemeenten is de blik vaak gericht op het eigen vermogen op de balans. De aandacht moet echter ook uitgaan naar de rentedruk op de begro-ting. De financiële vermogenspositie van gemeenten kan ook aan de hand van de schulden worden beoordeeld. Om te kunnen sturen op de omvang van de schuldpositie is het kengetal netto schuld het meest ge-schikt. Het kengetal geeft een indicatie van het aandeel van de rentelasten van de schulden in de tota-le exploitatie. En het draait bij een blik op de schulden juist om de vraag of de rentelasten als gevolg van hoge schulden niet te veel begrotingsruimte opslokken. Voor de netto schuld wordt de volgende definitie gehanteerd: De netto schuld als aandeel van de ex-ploitatie. De netto schulden zijn gedefinieerd als de som van de langlopende schulden, kortlopende schulden, overlopende passiva en voorzieningen. Daarop zijn in mindering gebracht de kortlopende vorderingen en uitzettingen, liquide middelen, overlopende activa en langlopende uitzettingen. Niet in mindering zijn gebracht de langlopende leningen aan verbonden partijen en de langlopende leningen aan derden uit hoofde van de publieke taak. Voor de omvang van de exploitatie wordt uitgegaan van de baten voor bestemming, dus exclusief de mutaties in de reserves. Als we rekening houden met de toekomstige ontwikkelingen zoals verwerkt in de begroting 2014 en de meerjarenraming dan vertoont de netto schuld uitgedrukt in een percentage van de exploitatie het vol-gende beeld:


2014201420142014 2015201520152015 2016201620162016 2017201720172017

Netto schuld per 1 januari 135.100 136.563 135.419 134.110

Exploitatie 111.255 110.002 111.119 111.872

Netto schuld in % vanNetto schuld in % vanNetto schuld in % vanNetto schuld in % van de exploitatie de exploitatie de exploitatie de exploitatie 123%123%123%123% 123%123%123%123% 121%121%121%121% 116%116%116%116%

Uit voorgaande overzicht kan worden afgeleid dat de gemeente Goes een relatief hoge schuldpositie heeft. De hoogte van de netto schuld wordt beïnvloed door een groot aantal factoren. Zo is de netto schuld bij gemeenten met een centrumfunctie, zoals Goes, veelal hoger dan bij gemeenten zonder een centrumfunctie. Op basis van bestaande Europese normen en onderzoeken in het verleden kan worden gesteld dat bij een netto schuld die groter is dan 100% van de exploitatie voorzichtigheid ge-boden is en dat bij een netto schuld die groter is dan 150% van de exploitatie sprake is van een onge-wenste situatie. Een netto schuld als aandeel van de exploitatie hoger dan 150% is niet wenselijk en leidt tot te grote (rente)risico’s. Bij een gematigde rentestand gaat dan meer dan een twaalfde deel van de inkomsten op aan rentebetalingen op schulden. Bij een dergelijke rentedruk doet de gemeente er goed aan de schulden te verminderen. Volgens de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) is een netto schuld in % van de exploitatie van maximaal 130% acceptabel. Als we rekening houden met de toekomstige ontwikkelingen blijft de ontwikkeling van de schuldpositie binnen onze gemeente een aandachtspunt en willen we er dan ook voor zorgen dat de netto schuld niet hoger is dan 130% van de exploitatie. Het monitoren van dit kengetal is een continuerend proces. Dit percentage wordt meerjarig ingeschat. Wanneer deze schatting in de komende jaren onder druk komt te staan, dan worden er diverse initiatieven genomen om aan deze norm te kunnen voldoen. Uit bovenstaand tabel kunnen we concluderen dat we voor de komende jaren onder de 130% blijven. EMUEMUEMUEMU----saldosaldosaldosaldo

Het brutoschuldbegrip is een internationale standaard. Financiële marktpartijen en krediet-beoordelaars maken internationale vergelijkingen op basis van de brutoschuld. Het IMF, de OESO, de EU en landen buiten de EU werken met het brutoschuldbegrip. In de EU heet deze schuld de EMU-schuld. Het EMU-saldo geeft informatie over de bijdrage van gemeenten aan het totale EMU-saldo/EMU-tekort. De definitie van het EMU-saldo is grofweg: het verschil tussen de inkomsten en de uitgaven van een overheidsorgaan in een bepaald jaar. De ontwikkeling van het EMU-saldo van de gemeente Goes vertoont het volgende beeld:

70707070


EMEMEMEMUUUU----saldosaldosaldosaldo 2014201420142014 2015201520152015 2016201620162016 2017201720172017

1 Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrek-king uit reserves + 3.874 2.572 3.571 3.860

2 Afschrijvingen ten laste van de exploitatie

+ 6.646 6.688 6.512 6.641 3 Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste

van de exploitatie

+ 5.546 5.178 5.178 5.178 4 Investeringen in (im)materiële vaste activa die op

de balans worden geactiveerd

-/- 3.668 3.372 1.464 1.152 5 Baten uit bijdragen van andere overheden, de Eu-

ropese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn ge-bracht bij post 4 + - … … …

6 Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voor zover niet op ex-ploitatie verantwoord + - … … …

7 Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan) -/- - … … …

8 Baten bouwgrondexploitatie, voor zover niet op exploitatie verantwoord + … … …

9 Lasten op balanspost voorzieningen voorzover deze transacties met derden betreffen

-/- 5.359 4.717 4.627 4.809 10 Lasten i.v.m. transacties met derden, die niet via

de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten -/- - … … …

11 Verwachte boekwinst bij verkoop van effecten -/- - … … …

Berekend EMUBerekend EMUBerekend EMUBerekend EMU----saldosaldosaldosaldo 7.039 6.349 9.170 9.718

SchatkistbankierenSchatkistbankierenSchatkistbankierenSchatkistbankieren Om toch te zorgen dat de EMU-schuld kan dalen door inzet van overtollige middelen van decentrale overheden, is een wetswijziging voor de Wet Financiering Decentrale Overheden voorgesteld. Er wordt een aantal artikelen toegevoegd die met name het schatkistbankieren definieert en hoe dit uit-gevoerd moet worden. Schatkistbankieren houdt concreet in dat tegoeden worden aangehouden in de Nederlandse schatkist. Hierdoor zal de Nederlandse staat minder geld hoeven te lenen op de financiële markten en zal de staatsschuld dalen. Het principe is dat publiek geld de schatkist niet eerder verlaat dan noodzakelijk is voor de uitvoering van de publieke taak. Volgens het ministerie is dit bevorderlijk voor de doelmatig-heid van de bestedingen. Per 1 januari 2014 zijn decentrale overheden verplicht alle middelen die ze niet direct nodig hebben voor hun publieke taak in de schatkist aan te houden. Wel komt er een zogenaamde doelmatigheidsdrempel van 0,75% van het begrotingstotaal met een minimum van € 250.000 per gemeente (maar wel met een maximum van € 2,5 miljoen). Bij overtollige middelen die minder zijn dan deze drempels, hoeven decentrale overheden niet te gaan schatkistban-kieren. Wel moeten de administraties van alle decentrale overheden, ook die waarvan nu al duidelijk is dat ze onder deze drempel vallen, klaar worden gemaakt om te kunnen schatkistbankieren.

Wet HofWet HofWet HofWet Hof Op grond van het uitgangspunt dat het rijk en de medeoverheden (provincies, gemeenten en waterschappen) gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het beheersen van de Europese normen ten aanzien van de overheidsfinancien, is het wetsontwerp Wet Houdbare overheidsfinancien (Wet Hof) ingediend en ligt nu ter goedkeuring in de Eerste Kamer. Het wetsontwerp bepaalt dat de decentrale overheden zich moeten houden aan de doelstellingen uit het aangescherpte Stabiliteits- en Groeipact. De Wet Hof moet er voor zorgen dat het Nederlandse begrotingstekort beperkt wordt tot 3%. Het aandeel van de lagere overheden in de 3% is 0,5%-norm en is als volgt verdeeld: 0,38% BBP voor

71717171

gemeenten gezamenlijk, 0,07% voor provincies gezamenlijk en 0,05% BBP voor waterschappen gezamenlijk. In het akkoord dat nu voorligt, wordt door alle partijen de intentie uitgesproken dat het EMU-tekort van de mede overheden in 2017 gaat dalen naar 0,2% van het nationale inkomen. Tegelijkertijd geeft het kabinet ook in de jaren 2014 en 2015 de mede overheden dezelfde tekortruimte als in 2013 is over-eengekomen, namelijk -0,5%. Daarna daalt dit tekort in 2016 naar -0,4% en in 2017 naar - 0,3%. Deze twee percentages zijn in het akkoord tussen haakjes gezet.

2014 2015 2016 2017

Ambitie voor EMU-saldo van mede-overheden gezamenlijk in procenten bbp -0,3 -0,3 -0,2 -0,2

Afgesproken tekortnorm voor deze kabinetsperiode, cf. wet Hof, in pro-centen bbp -0,5 -0,5 (-0,4) (-0,3)

Eind 2015 zal worden bezien of deze daling mogelijk en verantwoord is op basis van de realisaties in de jaren hiervoor. Over de verdeling binnen de ruimte voor de mede-overheden zullen VNG, IPO en Unie op basis van nader onderzoek dit jaar een afspraak maken waarbij de huidige verdeling vertrek-punt is. De lagere overheden dienen hun tekort te houden onder de af te spreken percentages. Indien dat niet gebeurt dan kan er via het Gemeente- en Provinciefonds een boete worden opgelegd. De wet werkt voor gemeenten twee kanten op verkeerd uit: gemeenten zullen nog minder gaan investeren, waar de economie onder zal lijden. Doen ze het toch, dan schaadt de boete de lokale economie en samenleving ook. Kosten van investeringen worden nl. conform BBV via afschrijvingen over jaren uitgesmeerd. De huidige invulling maakt investeren door gemeenten in schoolgebouwen, riolering, wegen en gebiedsontwikkeling derhalve onmogelijk omdat investeringen straks in een jaar meetellen voor de staatsschuld. Er bestaat nu nog veel onduidelijkheid over de gevolgen van deze wetgeving voor de gemeente Goes maar als investeringen op kasbasis moeten worden verantwoord zal dat zeker gevolgen krijgen voor de wijze waarop investeringen kunnen worden ingevuld. Single Euro Payments Area (SEPA) SEPA betekent Europese standaarden en verwerkingsafspraken voor het betalingsverkeer. Dit gaat ervoor zorgen dat er geen verschillen meer zijn tussen binnenlandse en grensoverschrijdende betalin-gen in euro's. Het Europees parlement heeft besloten dat banken vanaf 1 februari 2014 alleen nog Sepa betalingen mogen accepteren. Dan zal onder andere de migratie naar Europese standaarden voor overschrijvingen en incasso’s afgerond zijn. Wij hebben de voorbereidingen in gang gezet om er voor te zorgen dat onze organisatie, inclusief de noodzakelijke aanpassing van systemen, tijdig gereed zijn voor een soepele overgang naar de Europese betalingsstandaard.

72727272

Paragraaf Paragraaf Paragraaf Paragraaf weerstandsvermogenweerstandsvermogenweerstandsvermogenweerstandsvermogen Algemeen Algemeen Algemeen Algemeen In 2008 startte gemeente Goes met een systematische uitvoering van risicomanagement door het doen van een 0-meting. Jaarlijks organiseert de gemeente risicogesprekken. Op basis van een geac-tualiseerd risicobestand wordt bij de begroting en de jaarrekening het weerstandsvermogen voor ge-meente Goes bepaald. Beleid Beleid Beleid Beleid De visie op het weerstandsvermogen van de gemeente Goes hebben wij in de volgende drie uit-gangspunten verder uitgewerkt. Structureel systeem van risicomanagementStructureel systeem van risicomanagementStructureel systeem van risicomanagementStructureel systeem van risicomanagement De gemeente Goes hanteert organisatiebreed een structureel systeem van risicomanagement. Perio-diek inventariseren we binnen de organisatie de risico’s, koppelen we beheersingsmaatregelen aan de risico’s, vindt evaluatie plaats van bestaande risico’s en beheersingsmaatregelen en rapporteren we hierover. Door herhaling van deze stappen in het proces van risicomanagement is er blijvende aan-dacht voor risico’s en de beheersing ervan. Het proces van risicomanagement maakt onderdeel uit van de jaarlijkse budgetcyclus. Rapportage vindt dan ook plaats in begroting, bestuursrapportages en jaar-rekening. Risicomanagement kijkt vanuit een breed perspectief naar risico’s. Voorheen lag het accent in de pa-ragraaf weerstandsvermogen op de financiële risico’s. Nu richt risicomanagement binnen de gemeen-te Goes zich bijvoorbeeld ook op operationele bedrijfsvoeringrisico’s en imago risico’s. Wij beschou-wen risicomanagement hierbij niet als een doel op zich. Doordat wij een beter inzicht hebben in de risico’s in onze gemeentelijke processen is risicomanagement voor ons een hulpmiddel bij het berei-ken van gemeentelijke doelen. Verstandig en praktisch omgaan met risico’sVerstandig en praktisch omgaan met risico’sVerstandig en praktisch omgaan met risico’sVerstandig en praktisch omgaan met risico’s Om ook in de toekomst een financieel gezonde organisatie te blijven, gaat de gemeente Goes ver-standig en verantwoord omgaan met risico’s. Risico’s zijn onlosmakelijk verbonden met de uitvoering van bedrijfsprocessen en kunnen nooit helemaal worden uitgesloten. Als gemeente willen we bewust zijn van de risico’s die we lopen en van de beheersingsmaatregelen die we kunnen nemen. Bij de be-heersing van de risico’s hanteren wij als beleidslijn dat er sprake moet zijn van een evenwicht tussen praktische uitvoerbaarheid en effectiviteit en kosten (efficiency) van een maatregel. Voorzichtig financieel beleid vormt het fundament voor de weerstandscapaciteitVoorzichtig financieel beleid vormt het fundament voor de weerstandscapaciteitVoorzichtig financieel beleid vormt het fundament voor de weerstandscapaciteitVoorzichtig financieel beleid vormt het fundament voor de weerstandscapaciteit De gemeente Goes wil een structureel financieel gezonde organisatie zijn. Daarom wordt uitgegaan van een voorzichtig financieel beleid als fundament voor de weerstandscapaciteit. In de uitvoering worden hierbij de volgende uitgangspunten gehanteerd:

• een in meerjarig perspectief sluitende begroting;

• onderhoudsvoorzieningen van voldoende omvang om zonder verdere belasting van de exploi-

tatie de gemeentelijke wegen, gebouwen, rioleringen, haven/kanaal/sluis, kunstwerken en

groenprojecten te kunnen onderhouden;

• beheerste ontwikkeling van de lokale lasten;

• een begroting waarin jaarlijks zowel eenmalig als structureel ruimte voor onvoorzien wordt in-

gebouwd;

• een weerstandscapaciteit van voldoende omvang om de risico’s op te kunnen vangen.

73737373

Definities Definities Definities Definities Hieronder geven we eerst de definitie van een aantal centrale begrippen weer.

Weerstandsvermogen Het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers, buiten de bestaande budgetten en voorzieningen om, op te kunnen vangen met als doel de taken te kunnen voortzetten. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de weerstandscapaciteit en de risico's.

Weerstandscapaciteit De middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten te dekken.

Risico De kans op het optreden van een niet gewenste gebeurtenis met een negatief gevolg of het uitblijven van een gebeurtenis met een positief gevolg.

Risicomanagement Het proces waarbij systematisch, cyclisch en continu risico's worden geïdentificeerd, geanalyseerd en beoordeeld op bais waarvan maatregelen worden genomen en de risico's worden geëvalueerd.

Begrip Omschrijving

Risicomethodiek Risicomethodiek Risicomethodiek Risicomethodiek De ambtelijke organisatie inventariseert en beoordeelt de risico’s. Om te waarborgen dat de risico’s binnen de organisatie op uniforme en objectieve wijze worden beoordeeld, wordt gebruik gemaakt van onderstaande tabel om de kans en het gevolg van een risico in te schatten.

Klasse Score Klasse Gevolg financieel Gevolg politiek/i mago Score

Zeer laag 1 Zeer laag < € 10.000 zeer laag 1

Laag 2 Laag € 10.000 - € 50.000 laag 2

Gemiddeld 3 Gemiddeld € 50.000 - € 100.000 gemiddeld 3

Hoog 4 Hoog € 100.000 - € 250.000 hoog 4

Zeer hoog 5 Zeer hoog > € 250.000 zeer hoog 5

Kans op optreden risico Impact risico (financieel en politiek/imago)

De risicoscore van een bepaald risico wordt bepaald door kans en impact met elkaar te vermenigvul-digen (risicoscore = score kans x score impact). Maximaal kan een risico 25 punten scoren wanneer sprake is van een zeer hoge kans van optreden in combinatie met zeer hoge gevolgen (financieel of politiek/imago). Voor de bepaling van het benodigde weerstandsvermogen wordt vervolgens een ob-jectieve methodiek toegepast. Als norm voor de berekening van het weerstandsvermogen wordt de volgende tabel gehanteerd.

Risicoscore Risicoprofiel

1-4 Zeer laag

5-6 Laag

8-9 Gemiddeld

10-12 Hoog

>15 Zeer hoog

Indicatie voor benodigd weerstandsvermogen

5,0% van de uitgavenbegroting van het organisatiegebied





Daar waar geen directe uitgavenposten zijn gerelateerd aan de risico’s (bijvoorbeeld de inkomsten-stroom van de gemeente) wordt als uitgangspunt voor de benoemde risico’s een materialiteitsgrens van 1, 2 of 3% (laag-gemiddeld-hoog) gehanteerd. Omdat niet alle risico’s zich tegelijkertijd zullen voordoen, wordt in de systematiek voor de berekening van het benodigde weerstandsvermogen een bandbreedte aangehouden van 75% - 125%. Welke risico’s zijn aanvaardbaar voor de gemeente Goes?Welke risico’s zijn aanvaardbaar voor de gemeente Goes?Welke risico’s zijn aanvaardbaar voor de gemeente Goes?Welke risico’s zijn aanvaardbaar voor de gemeente Goes? Aanvaardbare risico’s voor de gemeente zijn die risico’s die onvermijdelijk zijn om de doelstellingen te realiseren die de raad heeft vastgesteld en waarbij de risico’s niet geheel of gedeeltelijk zijn af te dek-ken door kostenefficiënte beheersingsmaatregelen te treffen (bijvoorbeeld door het afsluiten van ver-zekeringen, het aanpassen van werkprocessen, het met externe partijen delen van het risico, het eisen van aanvullende zekerheden, etc.). Het verstandig omgaan met risico’s betekent dat de gemeente risico’s mag lopen, zolang dit maar een bewuste (bestuurlijke) keuze is en er binnen de gemeente ook voldoende weerstandscapaciteit aanwezig is om risico’s op te vangen. Het streven naar een gemid-deld risicoprofiel voor de gemeente Goes sluit aan bij dit uitgangspunt.

74747474

Bevoegdheden en rollen risicomanagementBevoegdheden en rollen risicomanagementBevoegdheden en rollen risicomanagementBevoegdheden en rollen risicomanagement

Kaderstellende rol van de raadKaderstellende rol van de raadKaderstellende rol van de raadKaderstellende rol van de raad De gemeentelijke bedrijfsvoering, en dus ook het risicomanagement en het weerstandsvermogen val-len in een duaal stelsel onder de verantwoordelijkheid van het college. Wel moet de raad de kaders stellen waaraan de bedrijfsvoering en het risicomanagement moeten voldoen. Voor risicomanagement binnen de gemeente Goes gelden de volgende vier kaderstellingen:

1. Vaststellen methode De raad heeft de methodiek vastgesteld waarop binnen de gemeente Goes risicomanagement wordt uitgevoerd. Feitelijk gaat het om een autorisatie van de grondslagen waarop risicomanage-ment moet worden uitgevoerd.

2. Vaststellen gewenst risicoprofiel voor de gemeente Goes. De raad moet een kaderstellende uitspraak doen over het gewenste risicoprofiel (variërend van laag, gemiddeld tot hoog) voor de gemeente Goes. De uitspraak over het gewenste risicoprofiel werkt door in de minimaal benodigde weerstandscapaciteit. Zo vereist een hoog risicoprofiel een grotere weerstandscapaciteit terwijl bij een laag risicoprofiel ook minder weerstandscapaciteit is vereist. Binnen de gemeente Goes wordt een gemiddeld risicoprofiel als uitgangspunt genomen.

3. Vaststellen financiële norm voor weerstandscapaciteit De raad geeft aan welke financiële ruimte in de totale weerstandscapaciteit van de gemeente Goes minimaal beschikbaar moet blijven. Als norm voor de minimaal beschikbare ruimte in de weer-standscapaciteit geldt binnen de gemeente Goes een percentage van 125% van het benodigde weerstandsvermogen, zoals dit op basis van risicomanagement is berekend. Daarnaast bepaalt de raad met zijn budgetrecht in welke volgorde er een beroep wordt gedaan op de beschikbare weerstandscapaciteit. Deze volgorde betreft:

- onvoorzien incidenteel;

- gerelateerde bestemmingsreserves;

- algemene reserve;

- onvoorzien structureel; - onbenutte belastingcapaciteit.

4. Vaststellen informatie- en rapportageplicht Tot slot stelt de raad de kaders vast voor de informatie- en rapportageplicht door het college. Rap-portage over risicomanagement vindt plaats in de budgetcyclus bij begroting, jaarrekening en be-stuursrapportages via de paragraaf weerstandsvermogen.

UitvoUitvoUitvoUitvoerende rol door het collegeerende rol door het collegeerende rol door het collegeerende rol door het college De uitvoering van risicomanagement evenals de structurele inbedding hiervan in de gemeentelijke or-ganisatie is de verantwoordelijkheid van het college. Het college heeft de verantwoordelijkheid om de raad te informeren over de prestaties van risicomanagement. Op basis van deze informatie moet de raad in staat zijn om zijn tweede taak te vervullen: de raad moet controleren of het college bij de uit-voering van het beleid binnen de gestelde kaders is gebleven. Controlerende rol vanControlerende rol vanControlerende rol vanControlerende rol van de raad de raad de raad de raad De raad vervult zijn controlerende rol bij de behandeling van de producten uit de budgetcyclus via de paragraaf weerstandsvermogen. Daarnaast kan de raad voor risicomanagement aansluiten bij reeds bestaande controle-instrumenten die tot zijn beschikking staan (zoals bijvoorbeeld een rekenkameron-derzoek of een advies van de accountant).

75757575

De belangrijkste risico’s die de gemeente loopt worden hieronder met een korte toelichting vermeld.

Niet toereikend inkomensdeel, onder andere door het verdeelmodel

Werk, Inkomen en Zorg

Volgens het ministerie is het macrobudget voor de uitkeringen toereikend. Voor gemeente Goes is er echter een fors tekort wat bekostigd moet worden uit het concern

Via de activiteiten- budgetten Activering & Inkomen en Zorg

25

Decentralisatie Rijkstaken: Jeugdzorg en AWBZ begeleiding


Het kabinet kiest voor decentralisatie van taken naar gemeenten. Onderdeel van de decentralisatie opgaven is het doorvoeren van bezuinigingen door de Rijksoverheid. De decentralisaties stellen forse eisen aan de uitvoeringskracht van gemeenten. Het gaat om bestuurlijke, ambtelijke en financiële slagkracht en capaciteit om deze taken goed uit te voeren. De effecten van deze decentralisatie opgaven en de mogelijke doorwerking ervan in andere budgetten is een aanzienlijk risico.


20

Open einde regeling armoedebeleid


Bij een stijging van het aantal aanvragen ligt het risici bij de betreffende gemeenten.


20

Bouw- en woningtoezicht (bestaand en nieuw)

Bouwen en wonen Een falend toezicht op bestaande bouw kan grote gevolgen hebben op het gebied van veiligheid (gasmeters, brandveiligheid, electriciteit, gebruik etc.). Een falend toezicht op nieuwbouw heeft grote gevolgen

Via activiteitenbudget V&H 20

Project de Goese Schans

Bouwen aan Ruimte Door de economische crisis is het risicoprofiel van dit project aanmerkelijk toegenomen en dient ermee rekening te worden gehouden dat de verkoop van woningen minder snel verloopt dan aanvankelijk was ingeschat en dat de verkoopprijzen sterk onder druk staan. In eerste instantie is het risico afgedekt door het afwaarderen van de post deelnemingen. Toch brengt het project voor gemeente Goes nog diverse voldoende risico's met zich mee.

Apart onderdeel in het risicomanagement voor het project Goese Schans. De bouwgrondrisico's van dit project lopen mee in de bouwgrondreserve.

20

Project Spoorzone Bouwen aan Ruimte Voor het project zijn in 2006, 2010 en 2012 voorbereidingskredieten beschikbaar gesteld. Het jaar 2012 werd gekenmerkt door de anti-climax van het besluit om definitief af te zien van het realiseren van een spoorbak. In plaats van de spoorbak is er een maatregelenpakket ontwikkeld die in samenspraak met de financiers van het project moet worden vastgesteld. De planontwikkeling en voorbereiding van een aantal onderdelen van het maatregelenpakket, waaronder de onderdoorgang (viaduct) van Hertumweg, wordt met het voorbereidingskrediet opgestart. De grootste risico’s bij dit project ontstaan als daadwerkelijk wordt begonnen met de uitvoering. Tot die tijd kent het project nog een financieel risico in de vorm van de voorbereidingskredieten.

Apart onderdeel in het risicomanagement voor de voorbereidingskosten van het project.

20

Negatieve fluctuaties in de algemene uitkering

De algemene uitkering gemeentefonds wordt berekend op basis van circa 70 parameters en is daarnaast afhankelijk van de rijksuitgaven (samen trap-op-trap-af systematiek). Er is een risico van directe bezuinigingen op de algemene uitkering gemeentefonds door het Rijk én een risico van een lagere algemene uitkering door de samen-trap-op-samen-trap-af systematiek.

Via het saldo algemene dekkingsmiddelen

20

Risico- score

Risico Programma Omschrijving Onderdeel van weerstandsvermogen

76767676

Inventarisatie weerstandscapaciteitInventarisatie weerstandscapaciteitInventarisatie weerstandscapaciteitInventarisatie weerstandscapaciteit Bij de inventarisatie van de weerstandscapaciteit wordt onderscheid gemaakt in de weerstands-capaciteit in de exploitatie- en in de vermogenssfeer. Vermogenssfeer De weerstandscapaciteit in de vermogenssfeer wordt gevormd door:

- de beschikbare algemene reserve;

- het beschikbaar deel van de bestemmingsreserves

- eventuele stille reserves. Het vrij beschikbare deel van de algemene reserve bestaat uit het saldo van de algemene reserve waarbij de claims in mindering op het saldo zijn gebracht. Ditzelfde geldt voor het vrij beschikbare ge-deelte van de bestemmingsreserves. Hoewel de raad aan de bestemmingsreserve een bepaalde be-stemming heeft mee gegeven, kan de raad deze nog wel wijzigen. Vandaar dat het vrij beschikbare gedeelte wordt meegenomen in de inventarisatie van de weerstandscapaciteit. De stand van de bestemmingsreserves wordt beïnvloed door het instellen van de reserve Majeure Pro-jecten. Eind 2009 is ingestemd met de vorming van deze reserve met op dit moment een stand van € 27,1 miljoen (stand 1 januari 2014). Er zijn diverse projecten in de voorbereidingsfase die voor de fi-nanciële dekking een beroep gaan doen op de Reserve Majeure Projecten. Dit betekent dat wanneer er besluitvorming is over de dekking, de reserve en daarmee ook het weerstandvermogen aanzienlijk zal afnemen. Er is sprake van stille reserves indien activa een hogere waarde vertegenwoordigen dan de boek-waarde op de balans. Zolang de desbetreffende eigendommen echter niet voor verkoop in aanmerking komen, kunnen de stille reserves niet te gelde worden gemaakt. In het overzicht van de weerstands-capaciteit zijn de stille reserves daarom als PM post opgenomen. Exploitatiesfeer De weerstandscapaciteit in de exploitatiesfeer wordt gevormd door:

- de onbenutte belastingcapaciteit;

- de begrotingsruimte;

- de mogelijkheid om bezuinigingen door te voeren. Onbenutte belastingcapaciteitOnbenutte belastingcapaciteitOnbenutte belastingcapaciteitOnbenutte belastingcapaciteit Als minimumbedrag voor een maatschappelijk aanvaardbare hoogte van de onroerende zaak-belastingen, afvalstoffenheffing en rioolrechten wordt de zogenaamde artikel 12-norm gehanteerd. Deze norm hanteert het rijk als voorwaarde voor (financiële) ondersteuning van noodlijdende gemeen-ten op basis van artikel 12 van de Financiële Verhoudingswet. Het bedrag dat de gemeente minder dan deze norm ontvangt aan belastingopbrengsten, wordt aangemerkt als onbenutte belastingcapaci-teit. Het eventueel benutten van deze belastingcapaciteit betekent verhoging van de tarieven gemeen-telijk heffingen.

77777777 Overzicht weerstandscapaciteit begroting 2014

Berekening weerstandscapaciteit (bedragen x 1.000)

Jaarlijkse exploitatieOnbenutte belastingcapaciteit in 2013:OZB en afvalstoffenheffing 432Totale ruimte in belastingcapaciteit 432

Resultaat 2013:Resultaat jaarrekening 2013 n.t.b.Resultaatbestemming 2013 n.t.b.

0Weerstandscapaciteit exploitatie 432

Vermogenssfeer (na verwerking claims)Beschikbare Algemene reserve 5.589Beschikbare Bestemmingsreserves 4.405Beschikbare Bestemmingsreserve majeure projecten 27.078Stille reserves p.m.

Weerstandscapaciteit vermogen 37.072

Totaal weerstandscapaciteit 37.504

Norm weerstandsvermogenOp basis van risicoinventarisatie geldt een norm van 17.172

Vrije ruimte t.o.v. de norm 20.332 Norm weerstandscapaciteit Als norm voor de weerstandscapaciteit geldt een percentage van 125% van het benodigde weer-standsvermogen, zoals dit op basis van risicomanagement is berekend. Op basis van de geïdentifi-ceerde risico’s bij de begroting 2014 betekent dit een norm van minimaal € 17,2 miljoen (125% van ongeveer € 13,7 miljoen). Met een positief verschil van € 20,3 miljoen voldoet de gemeente Goes op dit moment ruimschoots aan deze norm. De begrote weerstandscapaciteit is daarmee voldoende om als dekking te kunnen fungeren voor de geïdentificeerde risico’s. De norm van het weerstandsvermogen is de laatste jaren gestegen. Hoewel het aantal risico’s geen grote mutaties heeft, zien we wel een stijging in de kans en omvang van een aantal risico’s. De vrije norm wordt in belangrijke mate beïnvloed door de bestemmingsreserve Majeure Projecten. Dit betekent dat toekomstige claims op de bestemmingsreserve Majeure Projecten de vrije ruimte doen afnemen. Wanneer we de vrije ruimte van € 20,3 miljoen vergelijken met de nog niet geclaimde be-stemmingsreserve Majeure Projecten van € 27,1 miljoen, zien we dat bij het volledig inzetten van de bestemmingsreserve Majeure Projecten het weerstandsvermogen onder de norm uit gaat komen. In de komende jaren kunnen bezuinigingen nog een beroep gaan doen op de weerstandscapaciteit. Bijvoorbeeld de effecten van de verschillende decentralisatie kunnen de exploitatie en daarmee de weerstandscapaciteit nog beïnvloeden. Ook een nieuwe bezuinigingsronde van het Rijk kan het ge-meentefonds negatief beïnvloeden. Dit kan vervolgens een negatief effect hebben op de weerstands-capaciteit.

78787878

Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen

AlgemeenAlgemeenAlgemeenAlgemeen Onze gemeente heeft veel openbare ruimte in beheer. In die openbare ruimte vindt een groot aantal activiteiten plaats, zoals wonen, werken en recreëren. Voor al die activiteiten bestaat de openbare ruimte uit een aantal kapitaalgoederen die als volgt gerubriceerd kunnen worden:

• infrastructuur (wegen, water, riolering, kunstwerken);

• voorzieningen (openbaar groen, verlichting, begraafplaatsen, sportfaciliteiten);

• gebouwen. Al deze kapitaalgoederen dienen onderhouden te worden. Gezien de duurzaamheid van de kapitaal-goederen is dat een taak die continue budgettaire middelen vergt. Met de verplichte paragraaf onder-houd kapitaalgoederen heeft de raad de mogelijkheid om kaders te stellen voor onderhoud van wegen, riolering, groen etc. Het is van belang om de meerjarige kosten van kapitaalgoederen op een transpa-rante wijze in beeld te brengen, zodat eventuele financiële risico’s zichtbaar worden. Daarbij kan op basis van onderhoudsplannen het onderhoudsniveau en de daarbij behorende kosten worden vastge-steld. De risico’s bestaan uit:

• achterstallig onderhoud;

• een structureel te lage raming;

• het ontbreken van een kwaliteitsniveau.

VoorzieningenVoorzieningenVoorzieningenVoorzieningen AlgemeenAlgemeenAlgemeenAlgemeen Bijna alle infrastructurele werken (wegen, water, riolering) en veel voorzieningen (openbaar groen, verlichting) worden gerealiseerd (en gedekt) door de bouwgrondexploitatie. Dat betekent dat die kapi-taalgoederen ineens worden afgeschreven uit de opbrengst van de verkoop van bouwrijpe grond en (dus) niet op de balans voorkomen. Het huidige beleid is er op gericht dat ook het toekomstig onder-houd niet behoeft te worden geactiveerd. Dat betekent dat jaarlijks voor de verschillende kapitaalgoe-deren een reëel bedrag als onderhoudsnorm in de begroting wordt opgenomen. Deze normbedragen worden toegevoegd aan de volgende onderhoudsvoorzieningen:

• onderhoud gemeentelijke gebouwen;

• onderhoud wegen;

• onderhoud haven, kanaal en sluis;

• onderhoud rioleringen;

• onderhoud onderwijsgebouwen;

• civieltechnische kunstwerken;

• groenprojecten.

De werkelijke onderhoudsuitgaven worden ten laste van die voorzieningen gebracht. Door deze sys-tematiek komen in de gemeentebegroting geen pieken en dalen voor, maar worden de schokken in de onderhoudsuitgaven opgevangen binnen de voorziening. Voor elk onderdeel moet de gemeente be-schikken over een beheersprogramma waarin de gewenste kwaliteit tot uitdrukking is gebracht en waarin al het cyclische onderhoud wordt gepland en financieel vertaald. Door de gegevens zowel voor- als nacalculatorisch bij te houden, ontstaat continue een actueel beeld van de gang van zaken en kunnen de effecten in de prognoses van de onderhoudsvoorzieningen (en zo nodig in de jaarlijkse ge-normeerde storting) worden vertaald. De voorzieningen hebben ieder jaar een tenminste neutrale stand. Er wordt geen rente aan de voorzieningen toegevoegd. In artikel 44 van het Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten en provincies (BBV) is geregeld in welke gevallen een voorziening wordt gevormd. Daaruit vloeit voort dat het vormen van een voorziening of een dotatie aan een reeds bestaande voorziening als een last in het betreffende begrotingsjaar moet worden beschouwd. De aanwending van een (gedeelte van een) voorziening wordt rechtstreeks ten laste van de voorziening geboekt.

79797979 De financiële verordening en de door uw raad vastgestelde beleidsnota ‘reserves en voorzieningen’ verschaffen inzicht in de uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties. CollegeprogrammaCollegeprogrammaCollegeprogrammaCollegeprogramma In het collegeprogramma 2010 – 2014 is een bezuiniging op onderhoud / beheer opgenomen. Dat be-tekent dat de voeding van de voorziening onderhoud gebouwen, wegen, rioleringen vanaf 2011 is ver-laagd. Daarnaast wordt vanaf 2011 geen extra budget voor areaal uitbreiding meer toegekend. Dus geen accres voor het onderhoud van de uitbreiding van het areaal. Dat betekent dat bij het plannen van werkzaamheden het beschikbare budget richtinggevend wordt. De werkzaamheden zullen nog efficiënter gecombineerd moeten worden en deels minder of niet meer gedaan worden. De desbetref-fende beheersplannen worden vanaf het begrotingsjaar 2011 afgestemd op het beschikbare budget. Voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwenVoorziening onderhoud gemeentelijke gebouwenVoorziening onderhoud gemeentelijke gebouwenVoorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen De voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen is in 1994 ingesteld. De voorziening is gevormd uit het onderhoudsfonds stadskantoor en een restantkrediet. Ten laste van deze voorziening worden uitgaven gedaan voor het onderhoud van gemeentelijke panden. De voorziening wordt jaarlijks gevoed op basis van een genormeerde storting. De jaarlijkse voeding is gebaseerd op het beheersplan. De uitgaven worden rechtstreeks ten laste van de voorziening gedaan. De systematiek waarop het onderhoudsfonds is gebaseerd, is als volgt:

• de onderhoudbehoefte is geïnventariseerd aan de hand van inspecties. Uitgangspunt is dat de

inspecties om de 4 jaar herhaald worden. Een kortere periode heeft geen zin, omdat het verloop

van het technisch verval in de meeste gevallen zodanig is dat het onderhoudsbeeld niet al te veel

verandert;

• per gebouw zijn de onderhoudshandelingen genoemd, voorzien van ramingen en prioriteitstelling,

variërend van 1 (meest urgent) tot 9 (minst urgent);

• op basis van de prioriteitstelling is bepaald welke onderhoudshandelingen in de eerstkomende

drie jaar uitgevoerd worden en welke doorgeschoven worden. Het doorschuiven vindt plaats naar

de volgende inspectieronde. Daarbij wordt de urgentiescore van de onderhoudshandelingen op-

nieuw bepaald;

• na elke inspectieronde zal de hoogte van de storting opnieuw worden bepaald. Voor de gemeentelijke gebouwen is een beheersprogramma beschikbaar. Voor de voorziening onder-houd gebouwen heeft in 2007 een herinspectie van een gedeelte van de gemeentelijke gebouwen plaatsgevonden. In 2008 heeft ook de herinspectie van de gemeentelijke monumenten plaatsgevon-den. De uitkomst van de herinspectie is de basis voor de raming van de dotatie in de voorziening in de begroting. De inspectie wordt periodiek herhaald, waarna een herberekening van de dotatie aan de voorziening plaatsvindt. In 2009 heeft een onderzoek door een extern bureau (Brink) plaatsgevonden naar het beheer van de gemeentelijke gebouwen. Dat heeft geresulteerd in een plan van aanpak. Dit is in februari 2010 door het college vastgesteld en op basis hiervan zijn de volgende stappen gezet: - concentratie en bemensing van het bouwkundig en installatietechnisch onderhoud; - opzetten van planmatig preventief onderhoud en contractbeheer; - uitbesteden behandeling klachten en storingen bij een extern callcenter (Interswitch); - inzichtelijk maken van al het gemeentelijk vastgoed (opzetten VBA: vastgoed beheer administratie); - versterken van coördinatie en samenwerking op het gebied van het gemeentelijk vastgoed. In de volgende fase van het professionaliseren van het vastgoedbeheer is in maart 2013 door het col-lege een projectplan vastgesteld met de volgende doelstellingen: - Verder integratie van de hoofdonderdelen van het vastgoedbeheer: technisch onderhoud en beheer, nieuwbouw en renovatie, aan- en verkoop / huur- en verhuur gemeentelijk vastgoed, administratief-juridisch beheer; - Op orde krijgen en borging van de voorziening gebouwen en de voorziening onderwijsgebouwen en een actualisatie en uitbreiding van meerjaren onderhoudsplannen MJOP’s voor alle vastgoed objec-ten; - Borging van de processen en financiën (aansluiting / interactie VBA met de financiële administratie) van het vastgoedbeheer en het zorgen voor meerjaren beheerplannen die verbonden zijn met de planning & controlcyclus; - Vaststellen van een meerjarig strategisch vastgoedbeleid. De huidige stand van zaken is dat ongeveer 90% van de MJOP’s gereed zijn en de meerjarige financi-ele consequenties inzichtelijk worden gemaakt. Op het moment dat de begroting 2014 moet worden opgesteld, is er echter nog een te grote onzekerheid om goed te kunnen bepalen of de dotaties voor

80808080 de voorzieningen onderhoud gemeentelijke gebouwen en onderhoud onderwijsgebouwen lokaal be-stuur voldoende zullen zijn. In het voorjaar 2014 zullen alle financiële consequenties van de actualisatie van de MJOP’s duidelijk zijn en zullen er ook in het meerjarig strategisch vastgoedbeleid de keuzes worden voorgelegd om een economisch en maatschappelijk verantwoord en efficiënt vastgoedbeheer te kunnen uitvoeren. De eventuele financiële consequenties zullen via de Perspectiefbrief 2015 aan de raad worden voorge-legd. Voorziening onderhoud wegeVoorziening onderhoud wegeVoorziening onderhoud wegeVoorziening onderhoud wegennnn De voorziening wegen is in 1995 ingesteld. Deze voorziening is ontstaan vanuit het onderhoudsfonds rijkswegen. Dit fonds was gevormd uit de afkoopsommen van overgenomen rijkswegen. De voorzie-ning dient om pieken in onderhoudsuitgaven van de wegen op te kunnen vangen. Ten laste van deze voorziening worden uitgaven gedaan voor het onderhoud aan de bestaande wegen. De voorziening wordt jaarlijks gevoed op basis van een genormeerde storting, die gebaseerd is op het rekenmodel van het gemeentelijk integraal beheerplan. De uitgaven worden rechtstreeks ten laste van de voorzie-ning gedaan. Voor de voorziening wegen wordt op basis van de tweejaarlijkse weginspecties door het beheerssysteem XEIZ een meerjarige basisplanning voor het onderhoud van de wegen opgesteld. De basisplanning wordt vervolgens jaarlijks gedetailleerd naar een concrete onderhoudsplanning voor het lopende jaar en de twee daaropvolgende jaren. De planning wordt bezien in samenhang met factoren als het veiligheidsplan, rioleringswerken, woningrenovaties en dergelijke. Jaarlijks vindt uitwerking plaats in een jaarprogramma. Voorziening onderhoud haven, kanaal en sluisVoorziening onderhoud haven, kanaal en sluisVoorziening onderhoud haven, kanaal en sluisVoorziening onderhoud haven, kanaal en sluis Deze voorziening is na de bouw van de nieuwe sluis gevormd om pieken in de onderhoudsuitgaven op te kunnen vangen. Doordat de sluis als onderdeel van de waterkering tevens een veiligheidsvoorzie-ning vormt, was dit een tweede beweegreden om een voorziening te vormen (met een voorziening zijn direct onderhoudsgelden beschikbaar bij eventuele calamiteiten). Ten laste van deze voorziening wor-den uitgaven gedaan voor het onderhoud van de haven, kanaal en sluis. De voorziening wordt jaarlijks gevoed op basis van een genormeerde storting. De jaarlijkse voeding is gebaseerd op het geïnventari-seerde onderhoud. De uitgaven worden rechtstreeks ten laste van de voorziening gedaan. Op basis van het rapport Handleiding bedrijfsvoering schutsluis met gemaal is voor de voorziening haven ka-naal en sluis een meerjaren onderhoudsplanning tot en met 2030 opgesteld. Voor de onderdelen ka-naal/scheepvaartwegen, havenoevers en jachthavens is een beheerplan opgesteld. Twee keer per jaar vindt een onderhoudsinspectie plaats van de diverse objecten, waarbij geconstateerd klein onder-houd direct wordt uitgevoerd en benodigd groot onderhoud op de meerjaren onderhoudsplanning wordt opgenomen. Met de opstelling van het verbeterplan voorzieningen in 2011 is de financiering van de voorziening onderhoud haven, kanaal en sluis op peil gebracht. Voorziening onderhoud rioleringenVoorziening onderhoud rioleringenVoorziening onderhoud rioleringenVoorziening onderhoud rioleringen Deze voorziening is gevormd om het grillige verloop in de investeringen voor verbeteringswerken, groot onderhoud en vervanging van de rioleringen te financieren. Het reguliere klein onderhoud wordt in de exploitatie verantwoord. Het gemeentelijke verbreed rioleringsplan (vGRP) vormt het beleidska-der voor de voorziening. Het gemeentelijke verbreed rioleringsplan is in de raadsvergadering van 25 oktober 2012 vastgesteld en loopt tot eind 2020. Het nieuwe (verbreed) GRP gaat verder dan alleen afvalwaterzorgplicht maar behelst tevens de gemeentelijke taken op het gebied van hemelwa-ter(afvoer) en grondwater beheersing uit de nieuwe waterwet. In de voorziening onderhoud rioleringen is rekening gehouden met de uitvoering van het gemeentelijk verbreed rioleringsplan. Op basis van deze berekening van het vGRP is de normstorting in de voorziening rioleringen van voldoende om-vang om het meerjarig plan uit te voeren en zijn de meerjarige begrotingsconsequenties voor de nieu-we planperiode tot 2020 verwerkt. Voorziening onderhoud onderwijsgebouwen lokaal bestuurVoorziening onderhoud onderwijsgebouwen lokaal bestuurVoorziening onderhoud onderwijsgebouwen lokaal bestuurVoorziening onderhoud onderwijsgebouwen lokaal bestuur Voor de gemeentelijke gebouwen is een beheersprogramma beschikbaar. Uit deze voorziening wor-den de uitgaven bekostigd voor het onderhoud aan onderwijsgebouwen welke voor rekening komen van de gemeente. Hiervoor is in 2013 ook een actuele meerjarenonderhoudplanning opgesteld (zie de tekst bij ‘voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen). Het betreft de onderwijsgebouwen voor het primair en speciaal onderwijs en de gymzalen. Met ingang van 1 januari 2015 worden schoolbesturen zelf verantwoordelijk voor al het onderhoud aan hun schoolgebouwen. Een wetsvoorstel tot wijziging van de Wet op het primair onderwijs ligt nu bij de Tweede Kamer. Uit het wetsvoorstel kan worden afgeleid dat er geen algemene overgangsbepaling

81818181 komt. In het nog vast te stellen huisvestingsprogramma 2014 wordt voor het laatst onderhoud ten laste van de gemeente opgenomen. Een eventueel saldo in de voorziening onderwijsgebouwen lokaal be-stuur kan in 2014 worden opgenomen in de voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen. Dit is ook opgenomen in het projectplan van maart 2013 om het gemeentelijk vastgoedbeheer verder te pro-fessionaliseren. Voorziening civieltechnische kunstwerkenVoorziening civieltechnische kunstwerkenVoorziening civieltechnische kunstwerkenVoorziening civieltechnische kunstwerken De voorziening kleinschalige kunstwerken is ingesteld in 2005. De naamgeving is om verwarring te voorkomen sinds 2012 veranderd in civieltechnische kunstwerken. Het beleidskader is de door de raad in 2005 vastgestelde nota Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBORG). Uit de voorziening wor-den uitgaven gedaan voor vervanging en groot onderhoud aan de houten voet- en fietsbruggen, vlon-ders, trappen, hekwerken en dergelijke. Tevens wordt het onderhoud aan de keermuren, verkeers-bruggen, tunnels, etc. uit deze voorziening bekostigd. In 2012 is voor deze voorziening een nieuw meerjarig onderhoudsplan opgesteld. Jaarlijks vindt uitwerking plaats in een jaarprogramma. Voorziening groenprojectenVoorziening groenprojectenVoorziening groenprojectenVoorziening groenprojecten De voorziening Groenprojecten is ingesteld in 2005. Het beleidskader is de door de raad in 2005 vastgestelde nota Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBORG) op basis van het groenstructuurplan 2003 en het groenbeheerplan 2005. Het groenstructuurplan wordt in 2013 herzien, aansluitend op de herziening van het groenstructuurplan wordt het groenbeheersplan herzien in 2014. De voorziening Groenprojecten is bestemd om planmatig groot onderhoud te kunnen uitvoeren aan vooral grotere re-constructies van groen. Jaarlijks wordt er een lijst gemaakt met de groenprojecten die moeten worden uitgevoerd. Jaarlijks vindt uitwerking plaats volgens een jaarplan.

Overige onderhoudsuitgavenOverige onderhoudsuitgavenOverige onderhoudsuitgavenOverige onderhoudsuitgaven De uitgaven voor regulier onderhoud van de openbare ruimte wordt rechtstreeks in de exploitatie ver-antwoord. Openbare verlichtingOpenbare verlichtingOpenbare verlichtingOpenbare verlichting In het beleidsplan openbare verlichting zijn de eisen en uitgangspunten ten aanzien van de openbare verlichting vastgelegd, alsmede de planning van de vervanging van lichtmasten. Kengetallen OmschrijvingOmschrijvingOmschrijvingOmschrijving AantallenAantallenAantallenAantallen

Lichtmasten 9.008

Financieel Voor 2014 is er een budget beschikbaar van € 321.000 exclusief personeelskosten. Daarnaast wordt op basis van het beleidsplan jaarlijks een budget beschikbaar gesteld van € 129.000 voor de aanpas-sing en vervanging van de openbare verlichting. Openbaar groenOpenbaar groenOpenbaar groenOpenbaar groen Uitvoering beheer en onderhoud gebeurt op basis van vastgesteld beleid: het groenstructuurplan en het groenbeheerplan.

82828282 Kengetallen

AantallenAantallenAantallenAantallen

omschrijvingomschrijvingomschrijvingomschrijving openbaar groenopenbaar groenopenbaar groenopenbaar groen

Beheer en onderhoud van wijken, parken, recreatiegebieden en

kernen (hectare)*

289

Bomen (stuks) 19.500

Houtachtige gewassen (ha) 40,4

Gras/lang gras (ha) 160

Haag (m1) 17.500

Graskanten (m1) 142.000

Watergangen (ha) 92

Hekwerken (m1) 12.500

Banken (stuks) 500

Afvalbakken (stuks) 585

Hondenbakken 125

* excl. sport en begraafplaatsen Financieel Voor 2014 is op de exploitatie voor kleinschalig en grootschalig onderhoud een budget beschikbaar van € 1.208.000 exclusief personeelskosten. Onderhoud rioleringenOnderhoud rioleringenOnderhoud rioleringenOnderhoud rioleringen De gemeentelijke zorgplicht met betrekking tot riolering is vastgelegd in de Wet Milieubeheer, de wa-terwet, de beleidskaders van onderandere het Nationaal Bestuursakkoord Water en de Europese Ka-derrichtlijn Water. De zorgplicht en taken zijn beschreven in het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP)

• Het beheer en onderhoud van rioleringen en rioolgemalen voor de afvoer van afvalwater en regenwater binnen en buiten de bebouwde kom.

• Zorgplicht voor het afvloeiende hemelwater.

• Zorgplicht ter voorkoming van structureel nadelige gevolgen van het grondwater. Kengetallen De gemeente Goes heeft de riolering in onderhoud, die is samengesteld uit de volgende onderdelen: omschrijvingomschrijvingomschrijvingomschrijving aantallenaantallenaantallenaantallen

Lengte hoofdriolering (km) 309

Lengte drukriolering (km) 66

Inspectieputten 7.360

(Hoofd)rioolgemalen 29

Pompputten 287

Kolken 16.968

Huisaansluitingen 18.100

Randvoorzieningen 13

W.A.D.I. (m2) 6.440

Lijngoten 6.260

Financieel

83838383 Voor 2014 is op de exploitatie voor onderhoud rioleringen een budget beschikbaar van € 277.000 ex-clusief personeelskosten. BegraafplaatsenBegraafplaatsenBegraafplaatsenBegraafplaatsen Betreft het uitvoeren van begrafenissen, van ruimingen, van herbegravingen en het uitvoeren van het onderhoud op de begraafplaatsen. Invulling hiervan vindt plaats binnen de bepalingen van de Wet op de Lijkbezorging of krachtens deze wet vastgestelde richtlijnen. Deze activiteiten vinden plaats op de volgende begraafplaatsen:

• RK begraafplaats Goes

• Algemene begraafplaats Goes

• Algemene begraafplaats ’s-Heer Arendskerke

• Algemene begraafplaats ’s-Heer Hendrikskinderen

• Algemene begraafplaats Kattendijke

• Algemene begraafplaats Kloetinge

• Algemene begraafplaats Oud sabbinge

• Algemene begraafplaats Wilhelminadorp

• Algemene begraafplaats Wolphaartsdijk Kengetallen omschrijvingomschrijvingomschrijvingomschrijving aantallenaantallenaantallenaantallen

Begraven in algemene graven 28

Begraven in eigen graven 109

Bijzetting urnen 19

Herbegravingen 1

Aantal begraafplaatsen 9

Financieel Voor 2014 is er een budget beschikbaar van € 125.000 exclusief personeelskosten. BruggenBruggenBruggenBruggen Betreft het beheren, onderhouden en bedienen van de beweegbare bruggen ten behoeve van de scheepvaart. Veilige en functionele bediening garanderen voor zowel scheepvaart- als wegverkeer op de door het college vastgestelde bedieningstijden. De zomerbediening is uitbesteed aan de Stichting Stadshaven en in de weekenden door personeel in vaste dienst. De winterbediening vindt plaats door het sluispersoneel. De Wilhelminabrug wordt op afstand bediend vanaf het sluiscomplex. De Ringbrug/St. Maartensbrug heeft een handmatige bediening ter plaatse. Kengetallen omschrijvingomschrijvingomschrijvingomschrijving aantallenaantallenaantallenaantallen

Beweegbare bruggen 3

Brugbedieningen Wilhelminadorp 5.200

Brugbedieningen Ringbrug/St. Maartensbrug 2.067

Inspecties 6

Financieel De uitgaven worden rechtstreeks op de exploitatie verantwoord. Daaruit wordt bekostigd: opheffen storingen, structureel klein onderhoud, 2x per jaar inspecties uitvoeren in verband met operationele functie en veiligheid. De uitvoering van grote onderhoudswerken aan bruggen gaat op basis van de meerjaren onderhoudsplanning. In 2014 is de afronding van het groot onderhoud aan de Ringbrug gepland.

84848484

Paragraaf bedrijfsvoering

AlgemeenAlgemeenAlgemeenAlgemeen De gemeentelijke financiën staan nog immer onder druk. Belangrijke factor is daarbij de aanhoudende

onzekerheid over toekomstige ontwikkelingen. Op het personele vlak zijn inmiddels maatregelen ge-

nomen om de kosten te verlagen. Dit leidt tot een substantieel lagere formatieomvang.

Inzet is om met minder mensen toch de gewenste kwaliteit te leveren. Met het oog op goed werkge-

verschap is het ook van belang het werken voor de gemeente Goes, met name inhoudelijk, interessant

te houden. De Goese organisatie moet immers ook op de wat langere termijn in staat zijn om ade-

quaat te reageren op de vraagstukken van dat moment.

Dit vergt het slim inzetten van de beschikbare, geringere capaciteit, waarbij bestaande werkwijzen uit-

drukkelijk ter discussie kunnen worden gesteld.

In 2014 zal de GR Samenwerking de Bevelanden daadwerkelijk van start gaan. Dit is een forse opga-

ve voor de GR maar ook voor de achterblijvende organisatie. Beide organisaties zullen zich immers

moeten instellen op de nieuwe situatie, terwijl een forse taakuitbreiding in de vorm van de decentrali-

saties vanaf 2015 voor de deur staat.

Dit betekent deels doorgaan op de bestaande weg als het gaat E-dienstverlening en Programma Ant-

woord maar deels ook het ontwikkelen van nieuwe werkwijzen passend bij de nieuwe situatie.

Ook moeten we inspelen op de effecten van de vergrijzing, die naar verwachting van invloed zullen

zijn op de samenstelling van ons personeelsbestand door de grote uitstroom van ervaren medewer-

kers. Op het terrein van de gemeente als werkgever zal het komende jaar daarom veel aandacht moe-

ten zijn voor de interne en externe mobiliteit.

AandachtspuntenAandachtspuntenAandachtspuntenAandachtspunten Het verder verbeteren van het kwaliteit- en serviceniveau voor bedrijven en burger bij een verantwoor-

de kostenontwikkeling blijft zoals gesteld de voornaamste opgave voor de bedrijfsvoering.

Daarnaast het passend maken van de organisatie naar aanleiding van diverse ontwikkelingen: GR

Samenwerking de Bevelanden, uitbreiding taken vanwege de decentralisatieoperaties , inkrimping

formatie en verandering van het aanwezige en potentiële werknemersbestand.

Voor 2014 levert dit de volgende thema’s op:

• Het verder vormgeven van de nieuwe kleinere organisatie van de gemeente Goes nadat de

afdelingen van de gemeenschappelijke regeling tot stand zal zijn gebracht .

• Het waar mogelijk en nodig vormgeven van de gemeente als faciliterende organisatie

• Het uitbreiden van het Klant Contact Centrum (KCC) waarbij aandacht moet worden besteed

aan de verbindingen met de afdelingen van de gemeenschappelijke regeling

• Het uitbouwen van de E-service inclusief de doorontwikkeling van de gemeentelijke Persoon-

lijke Internet Pagina ‘Mijn Goes’(PIP).

• Management ontwikkeling en ontwikkelingsgericht leidinggeven blijven een speerpunt voor de

organisatie.

Op te leveren resultatenOp te leveren resultatenOp te leveren resultatenOp te leveren resultaten De omstandigheden in 2014 verschillen niet wezenlijk ten opzichte van 2013. Wel zal het voorgeno-

men beleid van het kabinet worden omgezet in wetgeving waarmee de taken van de gemeenten dui-

delijker zullen. Het resultaat in 2014 moet zijn een organisatie, die klaar is om bestaande en nieuwe

taken vanaf 2015 naar behoren te verrichten.

SalariskostenSalariskostenSalariskostenSalariskosten De geraamde salariskosten voor 2014 bedragen afgerond € 21.935.000

88885555

Paragraaf verbonden partijen

AlgemeenAlgemeenAlgemeenAlgemeen

De gemeente Goes heeft bestuurlijke en financiële belangen in een aantal verbonden partijen, die het beleid uitvoeren voor de gemeente. Een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente zowel een bestuurlijk als financieel belang heeft.

- bestuurlijk belang: een vertegenwoordiging in het bestuur of het hebben van stemrecht.

- financieel belang: de gemeente heeft middelen ter beschikking heeft gesteld die niet verhaalbaar

zijn in geval van een faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de

verbonden partij kunnen worden verhaald op de gemeente. Een verbonden partij kan onder andere zijn een deelneming in een vennootschap, een gemeenschap-pelijke regeling, een stichting, een vereniging of een PPS (Publiek Private Samenwerking).

Goese visie op verbonden partijenGoese visie op verbonden partijenGoese visie op verbonden partijenGoese visie op verbonden partijen

Een verbonden partij kun je zien als één van de drie mogelijkheden waarmee de gemeente haar taken uitvoert (of laat uitvoeren) om haar doelstellingen te realiseren: door een eigen dienst, door een com-merciële partij of door een verbonden partij. Belang voor de raadBelang voor de raadBelang voor de raadBelang voor de raad Verbonden partijen zijn om de volgende drie redenen van belang voor de raad:

1. Via de verbonden partij moeten doelstellingen van de gemeente worden gerealiseerd Bijvoorbeeld de gemeenschappelijke regeling Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD)

speelt een belangrijke rol bij de uitvoering van het gezondheidsbeleid zoals weergegeven in het

programma Welzijn van de gemeente Goes. Net zoals ook de gemeenschappelijke regeling Veilig-

heidsregio Zeeland een belangrijke rol speelt in de uitvoering van het beleid zoals vastgesteld in

het programma Openbare orde en veiligheid. 2. De gemeente loopt financiële risico’s Mogelijke financiële tekorten in de exploitatie van een gemeenschappelijke regeling zullen door de

gemeenten die hieraan deelnemen, moeten worden opgevangen. Zo is bijvoorbeeld de continuïteit

van de orderportefeuille van De Betho sterk afhankelijk van enkele grote opdrachtgevers en daar-

mee risicovol. Voor vennootschappen, zoals Delta N.V. en de BNG is het risico beperkt tot de kapi-

taalinbreng. 3. Er bestaan mogelijk bestuurlijk-organisatorische risico’s De gemeente is zowel bestuurder/eigenaar van de verbonden partij, als haar klant/opdrachtgever.

Zowel de belangen van de verbonden partij zelf moeten worden behartigd (bestuurder), als de be-

langen van de gemeente (klant). Als deze belangen niet parallel lopen, kan dat problemen opleve-

ren. Daarnaast is er een risico van de afstand. De gemeente heeft minder informatie en minder

mogelijkheden om bij te sturen dan dat ze dat kan bij de eigen gemeentelijke diensten op het mo-

ment dat er problemen of risico's evident worden. Het is van belang om bovenstaande informatie inhoudelijk inzichtelijk te hebben, zodat de raad in staat is om bestuurlijk verantwoord te kunnen handelen. Beleidskader Beleidskader Beleidskader Beleidskader De volgende criteria gelden in de gemeente Goes als beleidskader voor de gemeentelijke deelnemin-gen in afzonderlijke rechtspersonen:

- het deelnemen in een verbonden partij gebeurt alleen met het oog op het verrichten van een pu-

blieke taak;

- participatie in een privaatrechtelijke rechtsvorm (NV, BV, VOF of CV) vindt uitsluitend plaats als

onderzocht en gemotiveerd is waarom uitvoering van beleidsvoornemens niet in een publieke

rechtsvorm kunnen plaatsvinden;

- de gemeenteraad bepaalt van geval tot geval tot welk bedrag het financiële belang in een privaat-

rechtelijke rechtsvorm strekt;

86868686 - jaarlijks wordt in de paragraaf “verbonden partijen” behorende bij de jaarstukken en de begroting

aangegeven welke ontwikkelingen bij de verbonden partijen hebben plaatsgevonden of naar ver-

wachting zullen gaan plaatsvinden;

- vanuit het voorzichtigheidsprincipe wordt dividend uit deelnemingen verantwoord in het jaar van

ontvangst.

Beleidsvoornemens op verbonden partijenBeleidsvoornemens op verbonden partijenBeleidsvoornemens op verbonden partijenBeleidsvoornemens op verbonden partijen In het collegeprogramma 2010-2014 Samen kiezen voor Goes is een bezuiniging opgenomen op sub-sidies en gemeenschappelijke regelingen. Naast de bezuiniging zoals die binnen het VZG is afgespro-ken van 2% voor de gemeenschappelijke regelingen, wordt dit ook toegepast op andere subsidies. Ook is in het collegeprogramma opgenomen dat naast de eerder afgesproken 2% nog een aanvullen-de bezuiniging van 2% als taakstelling wordt opgenomen. In de subsidiebedragen en bijdragen ge-meenschappelijke regelingen is de bezuiniging van 2% per bijdrage doorgevoerd. De taakstelling van aanvullend 2% is als totaal in een stelpost opgenomen.

Lijst met verbonden partijenLijst met verbonden partijenLijst met verbonden partijenLijst met verbonden partijen Voor een overzicht van de verbonden partijen zijn twee tabellen opgesteld. In de eerste tabel wordt het belang en de financiële positie per partij weergegeven. Tijdens het opstellen van begroting 2014 wa-ren de jaarverslagcijfers voor 2012 nog niet voor alle partijen beschikbaar. In die gevallen is in de tabel uitgegaan van de cijfers over 2011 In de tweede tabel wordt per verbonden partij inzicht gegeven in de kerntaken, risico’s en bijdrage aan de doelstelling/programma.

87878787

Verbonden partijenVerbonden partijenVerbonden partijenVerbonden partijen Tabel financiële positieTabel financiële positieTabel financiële positieTabel financiële positie

Bank Nederlandse Gemeenten NV 0,17% 332 2.752 139.467

Dataland BV 0,28% 35 -93 839

Delta NV NV 4,17% 81.084 1.876.028 2.032.923

Economische Impuls Zeeland BV 1,64% 65 371 1.387

Goes Goed BV BV 100,00% 42 3.764 17.240

Grondexploitatiemaatschappij Goese Schans BV BV 25,00% 0 341 0 *Grondexploitatiemaatschappij Goese Schans CV CV 24,00% 0 9.018 19.862 *

De Betho GR 150 14.640 3.027

College Zorg en Welzijn Bureau GR 48 179 2.228

Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zeeland (GGD) GR -32 3.732 2.112

Gemeenschappelijke regeling samenwerking De Bevelanden

GR n.v.t. n.v.t. n.v.t. **

Gemeenschappelijke regeling Reinigingstaak Borsele-Goes

GR n.v.t.* n.v.t. n.v.t. ***

Openbaar lichaam afvalstoffenverwijdering Zeeland (OLAZ)

GR 1 133 5.539

Regionaal Bureau Leerplicht GR 14 67 0

Samenwerkingsverband belastingen (SaBeWa Zeeland) GR -35 233 164

Samenwerkingsverband Welzijnszorg Oosterschelderegio (SWVO)

GR 26 621 7.078

Veiligheidsregio Zeeland GR 1.626 4.108 5.918

Vereniging Zeeuwse Gemeenten GR -18 15 157 *Vereniging Zeeuwind GR 608 3.878 3.582

Woonwagenschap Midden- en Noord-Zeeland GR 113 140 342

Zeeuwse Muziekschool GR 75 185 1.576

Verbonden partijen Rechtsvorm Belang

Eigen vermogen eind

2012


Resultaat 2012 Eigen vermogen eind

2012

Vreemd vermogen eind

2012

*** Vanuit de exploitatie van de gemeenschappelijke regeling Reinigingstaak Borsele-Goes wordt geen afrekening naar de balans gedaan.


Vreemd vermogen eind

2012

Gemeenschappelijke regelingen Rechtsvorm Resultaat 2012

* betreft cijfers 2011, jaarrekening 2012 niet beschikbaar

** De activiteiten starten vanaf 1 januari 2014

88888888

Verbonden partijenVerbonden partijenVerbonden partijenVerbonden partijen Tabel kerntaken, risico’s en bijdrage doelstelling/programmaTabel kerntaken, risico’s en bijdrage doelstelling/programmaTabel kerntaken, risico’s en bijdrage doelstelling/programmaTabel kerntaken, risico’s en bijdrage doelstelling/programma

Verbonden partijen Kerntaak Verstrekte garanties en g eld-leningen, aandelen-kapitaal, dividend of subsidie

Risico's bij faillissement

Zeggenschap en monitoring van risico's

Programma

Bank Nederlandse Gemeenten NV

De bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. Met gespecialiseerde financiële dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger.

Aandelenkapitaal van € 241.000 (aantal aandelen 96.369), dividenduitkering 2011 was € 212.000. Dividenduitkering over 2012 was € 144.000

Wegvallen dividend-opbrengsten

Zeggenschap via stemrecht op de aandelen die in bezit zijn. Beoordeling van begroting en jaarrekening.

Algemeen dekkingsmiddel

Dataland Het landelijk vastgoedloket van de Nederlandse gemeenten

Belang van € 1.800 via certificaten.

Gering gezien het beperkt financieel belang

N.v.t. Economische zaken

Delta NV Het leveren van gas, water, electriciteit, afvalverwerking, internet.

Aandelenkapitaal van € 289.000 (aantal aandelen 637), dividend-uitkering 2011 was € 2.084.000. Dividenduitkering over 2012 was € 1.668.000

Wegvallen dividend-opbrengsten


Economische zaken

Economische Impuls Zeeland BV

Economische structuurversterking, promotie en acquisitie en stimulering kenniseconomie

Aandelenkapitaal van € 2.461 (aantal 2.461)

Gering gelet op beperkte omvang aandelenpakket gemeenet Goes


Economische zaken

Goes Goed BV Eigenaar accommodatie Sportpunt Zeeland, bestaande uit zwembaden, sporthallen, squashbanen en ruimtes voor de Centraal Instituut Opleiding Sportleiders

Aandelenkapitaal van: €3.247.000. In 1994 is een achtergestelde lening verstrekt met een boekwaarde per 31-12-2012 €1.497.000. Daarnaast is er een garantstelling voor drie leningen met een boek-waarde van €16.722.000 per 31-12-2012.

De exploitatie en beheer van de accommodatie komen weer voor rekening van de gemeente

Gemeente is 100% aandeel-houder. Beoordeling van begroting en jaarrekening.

Welzijn

Goese Schans Exploiteren van de herstructurering van een verouderd bedrijventerrein tot hoogwaardig woonniveau in samenwerking met partijen ten behoeve van risicospreiding

Het aandelen kapitaal is afgewaardeerd in jaarrekening 2012.

De risico's zijn onderdeel van de grondexploitatie van het project Goese Schans. Daarnaast zijn er extra risico's wanneer de her-structurering geen voortgang heeft, er kan sprake zijn van een niet afgemaakte wijk.

Beoordeling van begroting en jaarrekening. Van te voren omschreven aandeelhouders besluiten moeten aan de gemeente worden voorgelegd.

Bouwen en ruimte

Grondexploitatie-maatschappij Goese Schans Beheer

Het via de CV exploiteren van de herstructurering van een verouderd bedrijventerrein tot hoogwaardig woonniveau in samenwerking met partijen ten behoeve van risicospreiding

Aandelenkapitaal van € 120.000 (aantal 120.000)

De risico's zijn onderdeel van de grondexploitatie van het project Goese Schans. Daarnaast kan er sprake zijn van een niet afgemaakte wijk.

Beoordeling van begroting en jaarrekening. Van te voren omschreven aandeelhouders besluiten moeten aan de gemeente worden voorgelegd.

Bouwen en ruimte

89898989

Gemeenschap-pelijke regelingen

Kerntaak Verstrekte garanties en geld-leningen, aandelenkapitaal of subsidie



Programma

De Betho Uitvoeren van de Wet Sociale Werkvoorziening voor de zes gemeenten in de regio Noord/Zuid-Beveland en Tholen.

De exploitatiebijdrage in het jaar 2012 was € 7.089.000.

De deelnemende gemeenten dragen bij in de verliezen van de Betho die sterk afhankelijk zijn van de economische ontwikkelingen en en landelijke regelgeving

Zeggenschap door bestuurslidmaatschap. Beoordeling begroting en jaarrekening

Werk, inkomen en zorg

College Zorg en Welzijn (CZW) Bureau

Ten behoeve van de invoering van de Wmo is het CZW Bureau opgericht.

De exploitatiebijdrage in het jaar 2012 was € 58.000

In het belang van de continuïteit zijn de participerende over-heden gezamenlijk verantwoordelijk voor de (financiële) consequenties die het gevolg zijn van beleidswijzigingen met effect op de aard en omvang van de taken van het CZW bureau

Zeggenschap door bestuurslidmaatschap. Beoordeling begroting en jaarrekening

Werk, inkomen en zorg

Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zeeland (GGD)

De gemeenten hebben de taak de gezondheid van hun inwoners te bewaken, te beschermen en te bevorderen volgens de Wet Publieke Gezondheid. De GGD voert in opdracht van de Zeeuwse gemeenten deze taken uit. Daarnaast worden gemeenten geadviseerd en ondersteund bij het opstellen en uitvoeren van hun gezondheidsbeleid. Het algemene doel is het beschermen en bevorderen van de gezondheid van de Zeeuwse bevolking en het voorkomen van ziekte.


De deelnemende gemeenten dragen bij in de verliezen van de GGD.

Zeggenschap door bestuurslidmaat-schap. Beoordeling van begroting en jaarrekening.

Welzijn

Gemeenschappelijke regeling samenwerking De Bevelanden

Het bevorderen van een duurzame, robuuste samenwerking met flexibiliteit binnen geldende marges door het behartigen van de gemeenschappelijke belangen van de deelnemende gemeenten

De activiteiten zullen starten op 1 januari 2014

De activiteiten zullen starten op 1 januari 2014


Milieu

Gemeenschappelijke regeling Reinigingstaak Borsele-Goes

Het efficiënt uitvoeren van het kolkenzuigen en het inzetten van de huisvuilwagen


De deelnemende gemeenten dragen bij in de verliezen.


Milieu

Openbaar lichaam afvalstoffenverwijdering Zeeland (OLAZ)

Verbeteren van de efficiency en effectiviteit van de afvalverwijdering en verder ontwikkelen van de regiefunctie in de afvalverwijderingsketen.

De exploitatiebijdrage in het jaar 2012 was € 1.317.000

De deelnemende gemeenten dragen bij in de verliezen van de OLAZ.


Milieu

Regionaal Bureau Leerplicht/RMC Oosterschelderegio

Voorkomen schoolverzuim bij jongeren en stimuleren van het halen van starkwalificaties.



Zeggenschap door bestuurlidmaat-schap. Beoordeling van begroting en jaarrekening.

Onderwijs

Samenwerkings-verband belastingen (wordt SaBeWa Zeeland in 2013)

Het opleggen van aanslagen gemeentelijke heffingen en belastingen en een efficënte uitvoering geven aan het gemeentelijk belastinggebied.


De deelnemende gemeenten dragen bij in de verliezen van de SaBeWa.

Zeggenschap door bestuurlidmaat-schap. Beoordeling van begroting en jaarrekening.

Algemeen dekkingsmiddel

90909090

Gemeenschap-pelijke regelingen

Kerntaak Verstrekte garanties en geld-leningen, aandelenkapitaal of subsidie



Programma

Samenwerkingsverband Welzijnszorg Oosterschelderegio

Beleidsvoorbereiding, besluitvorming en beleidsuitvoering voor bovengemeentelijke voorzieningen en activiteiten op het terrein van de welzijnszorg. Uitvoering geven aan de Wet Voorziening Gehandicapten.




Welzijn

Veiligheidsregio Zeeland

Veiligheidsregio Zeeland is het orgaan voor fysieke veiligheid, rampenbestrijding en crisisbeheersing in Zeeland. De organisatie omvat Brandweerzorg, Genees-kundige Hulpverlenings-organisatie in de Regio, de Gemeenschappelijke Meldkamer Zeeland en de Rampenbestrijding en Crisisbeheersing. De activiteiten richten zich op het vergroten van de veiligheid van de Zeeuwse bevolking en bezoekers.

De exploitatiebijdrage in het jaar 2012 was € 630.000.

De deelnemende gemeenten dragen bij in de verliezen van de Veiligheidsregio.


Openbare orde en veiligheid

Vereniging Zeeuwse Gemeente

Behartiging belangen van alle Zeeuwse gemeenten op diverse beleidsterreinen

Jaarlijkse bijdrage is € 0,16 per inwoner

Gering gezien het beperkt financieel belang


Bestuur

Vereniging Zeeuwwind

De coörperatie heeft als doel het gebruik van windenergie en andere vormen van duurzame energie te bevorderen en daarmee bij te dragen aan een leefbare wereld. Het werkgebied van Zeeuwind is Zeeland

N.v.t. De deelnemende gemeenten dragen bij in de verliezen.


Milieu

Woonwagenschap Midden- en Noord-Zeeland

Tot 1 januari 2008 exploiteerde het woonwagenschap standplaatsen. Met woningcoörporaties is overeenstemming bereikt over de overname van de standplaatsen. Na deze overdracht is overgegaan tot het overdragen van openbare voorzieningen. Een aantal van deze terreinen zijn verontreinigd en deze overdracht kan nog niet worden afgerond. De gemeenschappelijke regeling blijft in afgeslankte vorm bestaan.


Naar verwachting is de huidige voor-ziening sanerings-kosten niet toe-reikend om de werkelijke kosten van de sanering van de vervuilde gronden op te kunnen vangen.


Welzijn

Zeeuwse Muziekschool

Verzorgen van bestuurlijke en organisatorische samenwerking op het gebied van instrumentaal en vocaal muziekonderwijs ten behoeve van leerlingen van de deelnemende gemeenten.


De deelnemende gemeenten zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor een eventueel exploitatietekort.


Welzijn

91919191

Paragraaf grondbeleid

Visie op het Visie op het Visie op het Visie op het grondbeleidgrondbeleidgrondbeleidgrondbeleid Het grondbeleid heeft een grote invloed op en samenhang met de realisatie van de program-ma’s zoals Bouwen aan Ruimte, Economische Zaken en toerisme, en Vervoer en Openbare Ruimte. Daarnaast heeft het grondbeleid een grote financiële impact. De (eventuele) baten, maar vooral de financiële risico’s zijn van belang voor de algemene financiële positie van de gemeente. Grond is een sturingsinstrument om zoveel mogelijk:

• kwaliteit (stedenbouw, architectuur, duurzaamheid, veiligheid) in plannen te realiseren;

• maatschappelijke waarden veilig te stellen (cultureel erfgoed, natuur);

• invloed voor consumenten (kopers/toekomstige huurders) veilig te stellen;

• van de winstpotentie uit grond veilig te stellen voor de gemeenschap; Daarnaast is grond het sturingselement om:

• partijen (ontwikkelaars) te kiezen, eventueel via (openbare) aanbesteding, voor de op-

stalontwikkeling waarmee het beoogde resultaat en de beoogde kwaliteit gerealiseerd

kunnen worden;

• te voorkomen dat door particuliere verwervingen een onnodige/ongewenste prijsopdrijving

tot stand komt. Om deze redenen kiest de gemeente ervoor om (bij voorkeur) zelf de grondexploitatie te doen en (een team van) ontwikkelaars de opstalontwikkeling te laten verrichten. Voor eigen grond-exploitatie heeft de gemeente geen formele machtsmiddelen. Er zijn echter wel informele machtsmiddelen. Deze zijn te verkrijgen door zeer consequent te handelen: heel duidelijk te maken naar ontwikkelaars dat voor gebieden waar de gemeente zelf de grondexploitatie doet, alleen zaken gedaan wordt met partijen die het (gronden ander) beleid van de gemeente respecteren/onderschrijven. In het ruimtelijk beleid het feit dat partijen die (speculatief) gron-den hebben verworven waar mogelijk een rol laten spelen in locatiekeuzes en bestemmings-wijzigingen. Situaties waar de gemeente geconfronteerd wordt met een ontwikkelaar die zon-der voorafgaand overleg uit speculatieve overwegingen, of voor het verwerven van bouwca-paciteit gronden/opstallen verwerft, druisen in tegen het door de gemeente voorgestane be-leid. Het grondbeleid is bij het opmaken van deze begroting nog grotendeels impliciet. Het te voe-ren grondbeleid is naar verwachting eind 2013 vastgelegd in een nota grondbeleid. Deze nota grondbeleid is momenteel in voorbereiding.

WijzeWijzeWijzeWijze Actief en passief grondbeleidActief en passief grondbeleidActief en passief grondbeleidActief en passief grondbeleid De gemeente kiest voor een actief/strategisch grondbeleid, omdat hierdoor allerlei maat-schappelijke doelstellingen het best gediend kunnen worden. Hiertoe zal de gemeente zoveel mogelijk zelf trachten de benodigde (ruwe) bouwgrond te verwerven. Hierbij zal zij zich vooral richten op sleutelposities, aangezien het verwerven van alle gronden een groot beslag legt op de financiële middelen. Indien dit niet mogelijk is, omdat de grond in handen is van een partij die een beroep kan en wil doen op het zelfrealisatiebeginsel, zal getracht worden om door middel van een PPS-constructie de gemeentelijke doelstellingen te verwezenlijken. De nieu-we grondexploitatiewet is samen met de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening per 1 juli 2008 in werking getreden . Met de nieuwe grondexploitatiewet heeft de gemeente meer instrumen-ten in handen om kosten te verhalen bij particuliere exploitaties. Indien een PPS-constructie niet mogelijk is, zal afhankelijk van de situatie worden teruggevallen op een anterieure exploi-tatieovereenkomst (voor vaststelling van een ruimtelijk besluit) of een posterieure exploitatie-overeenkomst (na vaststelling van een ruimtelijk besluit en bijbehorend exploitatieplan) om de kosten te verhalen en maatschappelijke doelstellingen zeker te stellen. Als ook dat niet lukt en de private partij toch zelf kan exploiteren dan worden via afgifte van de bouwvergunning de kosten volgens het exploitatieplan verhaald.

92929292

Actieve grondpolitiek houdt in dat de gemeente naast het ontwikkelen van bestemmingsplan-nen ook de realisatie hiervan door uitgifte van bouwrijpe gronden voor eigen rekening en risi-co uitvoert. Voordelen van actieve grondpolitiek zijn:

• maximale sturing op de inrichting van het te ontwikkelen gebied;

• meer mogelijkheden om alle kosten die te maken hebben met de locatieontwikkeling te

verhalen in de uitgifteprijs van de bouwgronden;

• de mogelijkheid om een positief bedrijfsresultaat te behalen; De gemeente is gewend en goed vertrouwd met deze vorm van grondpolitiek. Nadeel van actieve grondpolitiek is dat de financiële risico's volledig voor de gemeente zijn en dat het de schuldpositie van de gemeente (zeker in de eerste jaren van een exploitatie) nega-tief beïnvloedt.

Marktconforme gronduitgifteprijzen oMarktconforme gronduitgifteprijzen oMarktconforme gronduitgifteprijzen oMarktconforme gronduitgifteprijzen op basis van gemiddelde residp basis van gemiddelde residp basis van gemiddelde residp basis van gemiddelde residuuuuele waardeele waardeele waardeele waarde

Voor de bepaling van de grondprijzen wordt uitgegaan van een gemiddelde residuele waarde. Jaarlijks worden voor diverse soorten modelopstallen grondprijzen vastgesteld c.q. geactuali-seerd. Voor (niet-)commerciële functies worden eveneens jaarlijks standaard grondprijzen vastgesteld. In specifieke situaties zal de grondprijs afzonderlijk worden berekend

Maatschappelijk gewenst en efficiënt ruimtegebruikMaatschappelijk gewenst en efficiënt ruimtegebruikMaatschappelijk gewenst en efficiënt ruimtegebruikMaatschappelijk gewenst en efficiënt ruimtegebruik

Binnen de beleidskaders en gegeven de marktvraag zal zo efficiënt mogelijk omgegaan wor-den met bouwgrond en zal worden gestreefd naar een optimale prijs/kwaliteitverhouding. Winstmaximalisatie is hierbij geen doel op zich maar dient om risico’s die samenhangen met grondexploitatie op te vangen, verliezen op herstructureringslocaties te dekken en middelen te genereren voor bovenwijkse (hoofd)infrastructuur.

Genormeerde grondproductiekosten/exploitatieberekeningen Genormeerde grondproductiekosten/exploitatieberekeningen Genormeerde grondproductiekosten/exploitatieberekeningen Genormeerde grondproductiekosten/exploitatieberekeningen

Om te komen tot de beoogde efficiency wordt gebruik gemaakt van kengetallen voor de (ini-tiële) exploitatieberekeningen. Deze normen worden zowel voor de eigen als voor de private exploitatie gebruikt.

ReservevormingReservevormingReservevormingReservevorming

Voor de grondexploitatie zijn diverse reserves van belang:

• reserve bouwgrondexploitatie (risico-opvang), gevoed vanuit winsten op exploitaties en

een percentage van de verkoopprijs in de kostprijs van de bouwgrond;

• reserve bovenwijkse voorzieningen (realisatie bovenwijkse voorzieningen), gevoed door

een percentage van de verkoopprijs in de kostprijs van de bouwgrond;

• reserve buitenkunstwerken (realisatie buitenkunstwerken) gevoed door een percentage

van de verkoopprijs in de kostprijs van de bouwgrond;

• reserve duurzaam bouwen (stimulering duurzaam bouwen woningen), gevoed op basis

van 4,5% over de grondopbrengst woningbouw dat bij realisatie van maatregelen tot sub-

sidies leidt;

• reserve stimuleringsmaatregelen duurzaamheid bedrijventerreinen (stimulering duurzaam

bouwen bedrijven), gevoed op basis van 4,5% over de grondopbrengst bedrijvigheid dat

bij realisatie van maatregelen tot subsidies leidt.

WetWetWetWet Voorkeursrecht Gemeenten (WVG) Voorkeursrecht Gemeenten (WVG) Voorkeursrecht Gemeenten (WVG) Voorkeursrecht Gemeenten (WVG)

De Wet Voorkeursrecht Gemeenten (WVG) geeft gemeenten een wettelijk recht van voorrang op de verwerving van onroerende zaken. Als een voorkeursrecht is gevestigd, zal een verko-per de grond eerst aan de gemeente moeten aanbieden. Er zal zoveel mogelijk gebruik ge-maakt worden van het instrument WVG, indien dit binnen de verwervingsstrategie past.

OrganisatieOrganisatieOrganisatieOrganisatie Om een actief grondbeleid te kunnen voeren zijn een aantal zaken van belang:

93939393

• deskundigheid. De vastgoedmarkt is gecompliceerd en kent professionele spelers en ver-

schillende constructies. Om hier goed mee om te kunnen gaan is steeds meer specialisti-

sche kennis vereist;

• marktkennis. De gemeente zal goed op de hoogte moeten zijn van vraag en aanbod in de

vastgoedmarkt en hier adequaat op in moeten spelen;

• slagvaardigheid. De gemeente moet snel en flexibel kunnen inspelen op kansen en mo-

gelijkheden die zich voordoen op de vastgoedmarkt;

• continuïteit. De belangen die gemoeid zijn met het grondbeleid zijn zo groot dat dit niet

afhankelijk mag zijn van de aanwezigheid van één persoon;

• herkenbaarheid. De benadering vanuit de invalshoek van het grondbeleid moet herken-

baar aanwezig zijn om deze belangen goed te kunnen vertegenwoordigen en bewust met

grond om te gaan.

BeleidsuitgangspunBeleidsuitgangspunBeleidsuitgangspunBeleidsuitgangspunten bouwgrondreserveten bouwgrondreserveten bouwgrondreserveten bouwgrondreserve

Met de bouwgrondexploitatie zijn grote risico’s gemoeid. Zoveel mogelijk worden de risico’s gekwantificeerd en in de exploitatieopzet meegenomen. Sommige risico’s zijn echter niet of nauwelijks te kwantificeren (met name conjunctuur- en renterisico, veranderingen in woon- en werkvoorkeuren en behoeftes, grondverwerving, milieurisico’s, planschade, toereikendheid kostenramingen, bouwvolume, prijsstijgingen, archeologie, politieke besluitvorming etc.). De reserve bouwgrondexploitatie dient om deze risico’s op te vangen. De raad heeft nadere uitgangspunten vastgesteld voor de gewenste minimale hoogte van de reserve bouwgrondexploitatie door het definiëren van een risicoreserve. Met de risicoreserve kunnen de rentelasten gedurende 4 jaren als gevolg van vertraging van de complexen worden opgevangen voor zover het complex daartoe zelf niet in staat is.

WinstnemingWinstnemingWinstnemingWinstneming

Vanaf het boekjaar 2009 worden tussentijdse winstnemingen toegepast volgens een staffel waarbij naar rato van de opbrengsten een gedeelte van de winst kan worden ingeboekt.

Het laatste schijfje winst (20%) wordt genomen op het moment dat een complex wordt afge-

sloten. Een complex wordt in principe afgesloten als alle uit te geven grond is verkocht en het

plan geheel woonrijp is gemaakt. Winsten worden, tenzij anders is overeengekomen, toege-

voegd aan de reserve bouwgrond.

Zodra de winstverwachting van een reeds in exploitatie genomen complex negatief is, wordt

de contante waarde van het verwachte verlies ten laste van de bouwgrondreserve gebracht.

Hier pleit namelijk het voorzichtigheidsprincipe ervoor om verliezen direct te nemen.

Prognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatiePrognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatiePrognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatiePrognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatie

Op basis van de jaarrekening bouwgrondexploitatie 2012 (inclusief begrotingen) is een prog-nose gemaakt van de reserve bouwgrond in de jaren 2013-2030. In 2014 worden naar ver-wachting 2 complexen afgesloten met een totaalresultaat van ca. € 30.000. Dit bedrag is ge-baseerd op individuele ramingen per complex per 31 december 2012. Voor tussentijdse winstneming is nog geen bedrag geraamd, daar dit per jaar wordt bezien. Naar verwachting bevindt de bouwgrondreserve zich in 2014 op een acceptabel niveau (zie hiervoor onder "Beleidsuitgangspunten bouwgrondreserve).

94949494

www.goes.nl

4. Financiële begroting

96969696

97979797

Uitgangspunten

De uitgangspunten voor de berekening van begrotingsposten zijn vastgesteld door uw raad in de perspectiefbrief:

OmschrijvingOmschrijvingOmschrijvingOmschrijving 2020202014141414 2015201520152015 2016201620162016 2017201720172017

1 Aantal inwoners per 1 januari 37.100 37.200 37.300 37.400

2 Aantal woonruimten 17.000 17.100 17.200 17.300

3 Ontwikkeling salarissen/sociale las-

ten 2% 2% 2% 2%

4 Prijsstijging 0% 0% 2% 2%

5 Rekenrentepercentage 3,50% 3,50% 3,50% 3,50%

6 Ontwikkeling bijdragen aan gemeen-

schappelijke regelingen -0,25% 0% 0% 0%

7 Ontwikkeling subsidies -0,25% 0% 0% 0%

ToelichtingToelichtingToelichtingToelichting

1. De inwoneraantallen zijn gebaseerd op de meest actuele Primos-bevolkingsprognose

van ABF Research. Hierbij is uitgegaan van een gemiddelde groei van het aantal in-

woners van 100 per jaar.

2. Bij de cijfers over de aantallen woonruimten is uitgegaan van de gegevens van 1 ja-

nuari 2013. Er wordt uitgegaan van een toename van de woningvoorraad met 150

woningen per jaar.

3. De actuele CAO heeft een looptijd van 1 juni 2011 tot en met 31 december 2012. De

CAO bevatte een loonstijging van 1% per 1 januari 2012 en nogmaals 1% per 1 april

2012. In augustus 2012 is er teven een eenmalige uitkering gedaan. In 2013 onder-

handelen de VNG en de vakbonden opnieuw over een nieuwe CAO. Gebleken is dat

de loonlasten ca. 0,5% hoger uitkomen door de verhoging van de pensioenpremie. In

de huidige gemeentelijke begroting 2014 en verder is rekening gehouden met een

structurele indexatie van 2% bestaande uit 1% initieel en 1% loonstijging. In 2014 en

verder blijft deze stijging gehandhaafd. In 2017 wordt de nieuwe jaarschijf toege-

voegd.

4. De geraamde uitgave-budgetten worden gelijk gesteld aan 2013 wat gecumuleerd

neerkomt op -2% en -4%. (De index die in de meerjarenraming was opgenomen

wordt niet toegepast) Vanaf 2016 wordt er weer een prijsindex van 2% gehanteerd.

5. Het te hanteren rentepercentage dient aan te sluiten bij de op het moment van opstel-

len van de perspectiefbrief geldende kapitaalmarktrente. Als uitgangspunt geldt hierbij

de rente voor een geldlening die in 25 jaar annuïtair wordt afgelost en waarvan de

rente gedurende de gehele looptijd van de lening vast staat. Om praktische redenen

en om enige armslag te hebben voor renteschommelingen is besloten dat percentage

naar boven op een kwartprocent af te ronden.

Gelet op de renteontwikkelingen en voornoemd uitgangspunt wordt het verantwoord

geacht de rente voor nieuwe investeringen en voor nieuwe geldleningen vast te stel-

len op 3,50%. Voor 2013 wordt een omslagpercentage gehanteerd van 4%, in 2012

was dit 5%.

6. De VZG-richtlijn voor het opstellen van de begroting 2014 en de meerjarenraming

2015-2017 van de gemeenschappelijke regeling blijft uitgaan uit van een taakstellen-

de structurele bezuiniging van 2% per jaar in de jaren 2015 tot en met 2017. De toe-

gestane inflatiecorrectie in de begroting 2014 van de gemeenschappelijke regelingen

bedraagt 1,75%. Voor 2014 betekent dit een mutatie ten opzichte van 2013 van -

0,25%. Vanaf 2014 wordt wel rekening gehouden met een bezuiniging van 2% per

jaar ten opzichte van het voorgaande jaar. Bij de beoordeling van de begrotingen van

de gemeenschappelijke regelingen zal de naleving van deze richtlijn betrokken wor-

den. De uiteindelijk in de begroting en meerjarenraming op te nemen bijdragen aan

98989898

de gemeenschappelijke regelingen zullen gebaseerd worden op de kaderno-

ta’s/begrotingen van deze regelingen. In voorgaande jaren is op de subsidies reeds

rekening gehouden met een korting van 2% per jaar. Wij stellen voor om bij de subsi-

dies dezelfde uitgangspunten als bij de bijdragen aan de gemeenschappelijke rege-

lingen te hanteren. Dit betekent dat ingaande 2013 een inflatiecorrectie van 2% wordt

gehanteerd, hetgeen leidt tot een mutatie van 0%.

7. Bij de subsidies zijn dezelfde uitgangspunten gehanteerd als bij de bijdragen aan de

gemeenschappelijke regelingen.

Voor de ramingen van de belastingopbrengsten zijn de volgende percentages gehanteerd.

OmschrijvingOmschrijvingOmschrijvingOmschrijving 2014201420142014 2015201520152015 2016201620162016 2017201720172017

Onroerende-zaakbelastingen 2% 2% 2% 2%

Rioolrecht 4% 4% 4& 2%

Toeristenbelasting 0% 2% 2% 2%

Woonforensenbelasting 2% 2% 2% 2%

Parkeerbelastingen 2%+3% 2% 2% 2%

Precariorechten 0% 2% 2% 2%

Lijkbezorgingsrechten 90% dekkend 90% dekkend 90% dekkend 90% dekkend

Afvalstoffenheffing 2,5% 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkend

Reinigingsrechten 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkend

Marktgeld 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkend

Leges 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkend 100% dekkend

Reclamebelasting 3% 3% 3% 3%

Haven- en schutgeld 0% 2% 2% 2%

99999999

Recapitulatie baten en lasten 2012-2017



2012 begroting

2013 begroting

2014 begroting

2015 begroting

2016 begroting

2017 Lasten

Programma 0 Bestuur 5.000 5.319 4.878 4.828 4.865 4.971 Programma 1 Openbare orde en veiligheid 3.769 3.768 3.798 3.686 3.599 3.585 Programma 2 Vervoer en open-bare ruimte 15.960 17.803 15.220 15.220 15.328 15.498 Programma 3 Economische za-ken en toerisme 1.608 1.507 1.458 1.446 1.450 1.469 Programma 4 Onderwijs 9.461 8.261 8.243 7.785 7.795 7.696 Programma 5 Welzijn 11.701 12.291 12.867 12.734 12.684 12.706 Programma 6 Werk , inkomen en zorg 33.072 32.104 32.020 32.952 33.000 33.177 Programma 7 Milieu 7.496 8.977 7.952 8.047 8.268 8.418 Programma 8 Bouwen aan ruimte 10.445 29.657 17.779 17.904 17.906 17.970 Programma Algemene dekking-smiddelen 5.494 1.674 2.323 2.319 2.314 2.306

Totaal lasten 104.005 121.360 106.537 106.922 107.209 107.796

Baten Programma 0 Bestuur -985 -846 -840 -849 -858 -867 Programma 1 Openbare orde en veiligheid -408 -390 -197 -201 -205 -209 Programma 2 Vervoer en open-bare ruimte -6.262 -6.870 -6.849 -7.070 -7.203 -7.313 Programma 3 Economische za-ken en toerisme -1.785 -1.837 -1.845 -1.848 -1.851 -1.855 Programma 4 Onderwijs -1.979 -608 -1.330 -558 -564 -570 Programma 5 Welzijn -454 -548 -503 -510 -520 -530 Programma 6 Werk , inkomen en zorg -20.543 -19.506 -19.511 -20.791 -20.812 -20.927 Programma 7 Milieu -5.427 -6.872 -7.108 -7.491 -7.862 -8.057 Programma 8 Bouwen aan ruimte -9.089 -28.658 -17.557 -17.578 -17.599 -17.619 Programma Algemene dekking-smiddelen -57.228 -53.589 -54.683 -52.588 -53.297 -53.699

Totaal baten -104.160 -119.723 -110.424 -109.484 -110.769 -111.646

Saldo programma's en alge-mene dekkingsmiddelen

(exclusief mutaties reserves) -154 1.637 -3.886 -2.562 -3.561 -3.850 Toevoegingen aan reserves 9.458 3.882 3.715 3.059 3.638 3.732 Onttrekkingen aan reserves -9.304 -5.519 -832 -519 -350 -226 Saldo programma's en alge-mene dekkingsmiddelen

(inclusief mutaties reserves) 0 0 -1.003 -22 -273 -345

100100100100

101101101101

Overzicht incidentele baten en lasten 2014

Op grond van artikel 19, lid c van het BBV dient in de toelichting een overzicht van de inciden-tele baten en lasten opgenomen te worden. Baten en lasten voortkomende uit éénmalige acti-viteiten en projecten, afwikkelingsverschillen, onvoorziene inkomsten en uitgaven alsmede (eenmalige) onttrekkingen aan de algemene reserve worden als incidentele baten en lasten beschouwd. Als definitie van het begrip 'incidenteel' is, conform de toelichting op artikel 19, lid c, uitgegaan van lasten en baten die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen.

De in de begroting en meerjarenraming opgenomen belangrijkste incidentele baten en lasten (groter dan € 10.000) treft u in het volgende overzicht aan:

(bedragen in (bedragen in (bedragen in (bedragen in

dudududuiiiizenden zenden zenden zenden

Euro's)Euro's)Euro's)Euro's)

ProgrammaProgrammaProgrammaProgramma OmschrijvingOmschrijvingOmschrijvingOmschrijving 2014201420142014

Incidentele lasten:Incidentele lasten:Incidentele lasten:Incidentele lasten:

0. Bestuur Verkiezingen 94

2. Vervoer en Openbare ruimte Toegankelijkheid bushalten 70

4. Onderwijs Verrekening reserves programma 4 750

5. Welzijn Cultureel erfgoed 80

Incidentele baten:Incidentele baten:Incidentele baten:Incidentele baten:

3. Economische zaken en toerisme Delta dividend 834

4. Onderwijs Opbrengst verkoop Deltaschool 750

Saldo incidentele baten en lastenSaldo incidentele baten en lastenSaldo incidentele baten en lastenSaldo incidentele baten en lasten ----555590909090

Voor een specificatie van de incidentele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves wordt verwezen naar het overzicht reserves en voorzieningen wat aan het einde van hierna behan-delde onderdeel wordt weergegeven. Het begrotingssaldo geeft na eliminatie van deze incidentele baten en lasten het volgende beeld:

(bedragen in (bedragen in (bedragen in (bedragen in

dudududuiiiizenden zenden zenden zenden

Euro's)Euro's)Euro's)Euro's)

omschrijvingomschrijvingomschrijvingomschrijving 2012012012014444

Saldo begroting en meerjarenramingSaldo begroting en meerjarenramingSaldo begroting en meerjarenramingSaldo begroting en meerjarenraming 1003100310031003

Eliminatie saldo incidentele baten en lasten -590

Saldo begroting en meerjarenraming excl. Incidentele baten en lastenSaldo begroting en meerjarenraming excl. Incidentele baten en lastenSaldo begroting en meerjarenraming excl. Incidentele baten en lastenSaldo begroting en meerjarenraming excl. Incidentele baten en lasten 413413413413

Uit voorgaand overzicht blijkt dat (ook) na eliminatie van de incidentele baten en lasten sprake is van evenwicht in de begroting

102102102102

103103103103

Reserves en voorzieningen

InleidingInleidingInleidingInleiding Het beleid voor de reserves en voorzieningen is vastgelegd in de nota reserves en voorzie-ningen. Deze nota is op 22 mei 2008 door de raad vastgesteld.

BeleidsuitgangspuntenBeleidsuitgangspuntenBeleidsuitgangspuntenBeleidsuitgangspunten De belangrijkste uitgangspunten met betrekking tot de reserves en voorzieningen zijn:

• terughoudendheid bij het instellen van (nieuwe) bestemmingsreserves (een uitgebreid scala aan bestemmingsreserves belemmert de integrale afweging van prioriteiten en komt de transparantie van de gemeentelijke financiën niet ten goede.

• voor het instellen van nieuwe bestemmingsreserves geldt een minimale omvang van € 100.000.

• als minimale buffer voor het afdekken van toekomstige risico’s wordt een norm van 5% van de jaaromzet aangehouden.

Toelichting reservesToelichting reservesToelichting reservesToelichting reserves

Algemene reserve Algemene reserve Algemene reserve Algemene reserve

Functie Buffer- en risicofunctie

Doel Deze reserve vormt een belangrijk onderdeel van het weerstandsvermogen van de gemeente en is

vooral bedoeld als buffer voor onvoorzienbare risico’s.

Tijdsfactor Onbepaalde tijd

Voeding Incidentele overschotten op de jaarrekening.

Toelichting De algemene reserve vormt een belangrijke reserve voor de gemeente. De reserve vormt een buf-

fer om in bepaalde onvoorziene omstandigheden te kunnen worden ingezet om risico’s af te dek-

ken. Via een structureel systeem van risicomanagement worden binnen de organisatie deze risico’s

geïnventariseerd. Voor deze risico’s wordt een norm gehanteerd voor de totale weerstandscapaci-

teit van 125% van het benodigde weerstandsvermogen, zoals dit op basis van risicomanagement is

berekend. De algemene reserve vormt binnen de totale weerstandscapaciteit een belangrijke pijler,

maar in tegenstelling tot voorgaande jaren (waarbij een norm van 5% van de begrote jaaromzet

werd toegepast voor de omvang van de algemene reserve), geldt er met risicomanagement geen

aparte norm meer voor de omvang van de algemene reserve.

AAAAlgemene reserve en bestemmingsreserve Besluit woninggebonden subsidieslgemene reserve en bestemmingsreserve Besluit woninggebonden subsidieslgemene reserve en bestemmingsreserve Besluit woninggebonden subsidieslgemene reserve en bestemmingsreserve Besluit woninggebonden subsidies

Functie Buffer- en risicofunctie en spaarfunctie

Doel Het betreft de algemene reserve en de bestemmingsreserve van een samenwerkingsverband van 6

gemeenten in de Oosterschelderegio, waarvoor Goes de financiële administratie verzorgt.


Voeding Incidentele overschotten op de jaarrekening.

Toelichting Deze reserves zijn in 2004 gevormd, nadat de gemeenschappelijke regeling BWS Oosterschelde-

regio is omgezet in een samenwerkingsverband. De algemene reserve en ook de bestemmingsre-

serve BWS zijn het gezamenlijk financieel bezit van de 6 deelnemende gemeenten in het samen-

werkingsverband.

104104104104

Reserve collegeprogrammaReserve collegeprogrammaReserve collegeprogrammaReserve collegeprogramma

Functie Spaarfunctie

Doel Bekostiging van uitgaven uit het collegeprogramma mogelijk maken.


Voeding Bij oprichting vanuit de Algemene Reserve, de reserve WMO en de bestaande claims op de reserve

ISV. Daarna bij totstandkoming van nieuwe collegeprogramma’s.

Toelichting Het collegeprogramma bevat de belangrijkste politieke beleidsprioriteiten in de collegeperiode. Een

aparte bestemmingsreserve bevordert, gelet op de omvang en het aantal claims van het college-

programma, de overzichtelijkheid van het financiële verloop van het collegeprogramma.

Reserve majeure projectenReserve majeure projectenReserve majeure projectenReserve majeure projecten


Doel Bekostiging van uitgaven van een vijftal majeure projecten.


Voeding Door overheveling vanuit de algemene reserve, de algemene bestemmingsreserve en de reserves

infrastructurele werken en bouwgrondexploitatie. Verder door subsidies ISV, extra bouwleges en

terug te ontvangen gelden Landsbanki en een positief rekeningsaldo.

Toelichting De majeure projecten betreffen: de verbetering Buys Ballotstraat, de zuidelijke verbindingsweg, het

spoorproject, het aquaduct en de aansluiting A58. Een aparte bestemmingsreserve bevordert de

overzichtelijkheid van het financiële verloop van de majeure projecten.

Reserve Reserve Reserve Reserve Ruimtevragende wensenRuimtevragende wensenRuimtevragende wensenRuimtevragende wensen


Doel Bekostiging van ruimtevragende wensen uit de begroting 2012.


Voeding Door overheveling van een deel van het positieve begrotingssaldo uit de begroting 2012

Toelichting In de begrotingsraad d.d. 10-11-2011 is besloten om een wensenreserve in te stellen voor alle ruim-

tevragende wensen in de begroting 2012. Deze wensen bestaan uit: Stelpost reïntegratie, thema-

jaar, grenzeloos duiken, groenstructuurplan, podium ’t Beest, Pilot interventie harddrugs, wijkver-

keersplannen en klimaatbeleid.

Reserve buitenkunstwerkenReserve buitenkunstwerkenReserve buitenkunstwerkenReserve buitenkunstwerken


Doel De aanschaf van buitenkunstwerken mogelijk te maken.


Voeding 0,75 % van de verkoopprijs van nieuw uit te geven bouwgrond.

Toelichting Deze reserve uit begin jaren negentig moet het mogelijk maken om buitenkunstwerken (b.v. kunst-

werk Tiendenplein, Watersnoodmonument) welke relatief veel geld kosten en anders in de reguliere

exploitatie veel pieken veroorzaken, aan te schaffen. De reserve wordt met 0,75% van de verkoop-

prijzen bouwgrond structureel gevoed vanuit de bouwgrondexploitatie. Bij particuliere exploitatie-

overeenkomsten wordt van dezelfde norm uitgaan.

105105105105

Reserve infrastructurele werkenReserve infrastructurele werkenReserve infrastructurele werkenReserve infrastructurele werken


Doel Bekostiging van bovengrondse infrastructuur en groen- en milieuvoorzieningen.


Voeding Jaarlijks saldo op de parkeerexploitatie

Toelichting Deze reserve is gevormd vanuit de reserve bovenwijkse voorzieningen om infrastructurele werken

alsmede groen- en milieuvoorzieningen mogelijk te maken. De reserve wordt gevoed vanuit de

parkeergelden (het jaarlijkse saldo op de parkeerexploitatie), waarbij de achterliggende gedachte is

dat deze gelden terugvloeien voor verbeteringen in de infrastructuur.

Reserve bovenwijkse voorziReserve bovenwijkse voorziReserve bovenwijkse voorziReserve bovenwijkse voorzieningeneningeneningeneningen


Doel Het realiseren van sociaal-, culturele-, sporten/of recreatieve voorzieningen.


Voeding 1,5 % van de verkoopprijs van nieuw uit te geven bouwgrond.

Toelichting De achtergrond van deze reserve is om via bijdragen per m2 uit de bouwgrondexploitatie en vanuit

storting door particuliere ontwikkelaars te sparen voor het aanleggen van nieuwe voorzieningen in

toekomstige nieuwbouwwijken (b.v. Mannee). De reserve wordt met 1,5% van de verkoopprijzen

bouwgrond structureel gevoed vanuit de bouwgrondexploitatie. Bij particuliere exploitatieovereen-

komsten wordt van dezelfde norm uitgaan.

Reserve Reserve Reserve Reserve StadsStadsStadsStads---- en dorpsvernieuwing en dorpsvernieuwing en dorpsvernieuwing en dorpsvernieuwing


Doel Het aanpakken van de aandachtslocaties en het uitvoeren van de bodemactiviteiten.


Voeding Vier gelijke jaarbedragen van € 430.281,00 uit het bouwgrondcomplex Masterplan Goes-West.

Toelichting Deze reserve is ingesteld om een financiële regeling te treffen en daar waar mogelijk middelen te

reserveren voor de aanpak van bestaand bebouwd gebied. Naast particuliere woningverbetering,

de aanpak van de aandachtslocaties in de dorpen en de wijken en het uitvoeren van bodemactivitei-

ten gaat het ook om een volgend op te zetten herstructureringsproject. Dergelijke vernieuwingsop-

gaven brengen aanzienlijke (onrendabele) investeringen met zich mee.

Reserve onderhoud kleedaccommodaties buitensportReserve onderhoud kleedaccommodaties buitensportReserve onderhoud kleedaccommodaties buitensportReserve onderhoud kleedaccommodaties buitensport


Doel Spaarfunctie voor groot onderhoud van de kleedaccommodaties.


Voeding Eenmalig is bij oprichting € 625.000 vanuit de algemene reserve in deze bestemmingsreserve ge-

stort.

Toelichting Deze reserve is op 18 september 2008 door de raad ingesteld en komt voort uit de sportnota. De

reserve is ingesteld om aan de gemeentelijke verplichting te voldoen om groot onderhoud/ renova-

106106106106

Reserve onderhoud kleedaccommodaties buitensportReserve onderhoud kleedaccommodaties buitensportReserve onderhoud kleedaccommodaties buitensportReserve onderhoud kleedaccommodaties buitensport

tie bij 25 en 40 jaar te kunnen doen bij alle buitensport kleedaccommodaties. De éénmalige storting

is naar verwachting voldoende voor de periode tot 2020, waarna een nieuwe storting noodzakelijk

zal zijn.

Reserve duurzaam bouwenReserve duurzaam bouwenReserve duurzaam bouwenReserve duurzaam bouwen


Doel Uitgaven (o.a. subsidies) voor maatregelen in het kader van duurzaam bouwen en duurzaam kli-

maatbeleid.


Voeding 4,5% van de verkoopprijs van nieuw uit te geven bouwgrond.

Toelichting Deze reserve is per 31 december 2003 ontstaan uit de voorziening duurzaam bouwen, welke niet

meer voldeed aan de bepalingen van het BBV. De reserve is bedoeld om het duurzaam bouwen te

stimuleren. De reserve wordt daarom met 4½ % van de verkoopprijzen bouwgrond structureel ge-

voed vanuit de bouwgrondexploitatie. Bij particuliere exploitatieovereenkomsten wordt van dezelfde

norm uitgaan, maar wordt hierbij gewerkt met een bankgarantie. De koper kan hierbij aanspraak

maken op een subsidie “duurzaam bouwen” (waarvan het bedrag ongeveer even hoog is als het

bedrag dat via de bouwgrond in de reserve is gestort) indien hij voldoet aan de eisen van duurzaam

bouwen.

Reserve Reserve Reserve Reserve stimuleringsmaatregelen duurzaamheid bedstimuleringsmaatregelen duurzaamheid bedstimuleringsmaatregelen duurzaamheid bedstimuleringsmaatregelen duurzaamheid bedrijventerreinrijventerreinrijventerreinrijventerrein


Doel Uitgaven (o.a. subsidies) voor maatregelen in het kader van duurzaam bouwen en duurzaam kli-

maatbeleid.


Voeding 4,5% van de verkoopprijs van nieuw uit te geven bedrijfsgrond

Toelichting De gemeenteraad heeft op 1 maart 2012 besloten deze reserve op te richten De reserve is bedoeld

om het duurzaam bouwen op bedrijventerrein Poel II te stimuleren. De reserve wordt daarom met

4½ % van de verkoopprijzen van bedrijfsgrond structureel gevoed vanuit de bouwgrondexploitatie.

Bedrijven kunnen aanspraak maken op een subsidie “duurzaam bouwen” (waarvan het bedrag

ongeveer even hoog is als het bedrag dat via de bouwgrond in de reserve is gestort) indien er maat-

regelen op het gebied van duurzaam bouwen worden getroffen, zoals gesteld in de Subsidieveror-

dening duurzaam bouwen op bedrijventerreinen Goes 2012.

Reserve bouwgrondexploitatieReserve bouwgrondexploitatieReserve bouwgrondexploitatieReserve bouwgrondexploitatie


Doel Algemene buffer om de risico’s in de bouwgrondexploitatie op te kunnen vangen.


Voeding 3% of 1½ % van de verkoopprijs van nieuw uit te geven bouwgrond.

Toelichting Deze reserve dient als buffer voor de risico’s in de grondexploitatie. Bij beëindiging van een exploi-

tatie worden overschotten aan de reserve toegevoegd. Tijdens de looptijd blijkende verliezen wor-

den met de reserve verrekend. De reserve wordt gevoed vanuit de normstortingen bij de verkoop

107107107107

Reserve bouwgrondexploitatieReserve bouwgrondexploitatieReserve bouwgrondexploitatieReserve bouwgrondexploitatie

van bouwgrond en vanuit bijdragen van particuliere ontwikkelingen uit af te sluiten exploitatieover-

eenkomsten. De verschillende percentages van de verkoopprijzen zijn:

- 3% van de verkoopprijs per m2 bouwgrond voor grondgebonden woningen en verkoopop-

brengst van appartementen;

- 1½ % van de verkoopprijs per m2 bouwgrond op bedrijventerreinen en kantoorlocaties;

Bij particuliere ontwikkelingen wordt van dezelfde normen uitgegaan in de af te sluiten exploitatie-

overeenkomsten.

Reserve werk en inkomenReserve werk en inkomenReserve werk en inkomenReserve werk en inkomen


Doel Buffer om risico van openeinde regeling op bijstanduitkeringen op te vangen.


Voeding Eventuele overschotten op het WWB/ inkomensdeel in de exploitatie.

Toelichting Deze reserve is bij de invoering van de Wet Werk en Bijstand (WWB) in 2004 ontstaan nadat de

gemeente van het Rijk budgetverantwoordelijkheid kreeg voor de uitvoering van deze wet. Voor die

tijd werden de bijstandsuitkeringen op declaratiebasis door het Rijk vergoed. Om het risico van het

openeinde regeling (meer door de gemeente te betalen uitkeringen t.o.v. het budget) op te kunnen

vangen, is deze reserve ingesteld als risicoreserve. De WWB kent 2 geldstromen, te weten de

component werk en de component inkomensdeel. Het risico beperkt zich tot de laatste component,

waarbij het budget vrij besteedbaar is. Uit dit budget worden de uitkeringen verstrekt, waarbij de

reserve dient als bufferfunctie.

Reserve egalisatie afvalstoffenheffingReserve egalisatie afvalstoffenheffingReserve egalisatie afvalstoffenheffingReserve egalisatie afvalstoffenheffing

Functie Egalisatiefunctie

Doel Opvangen van tariefschommelingen in de afvalstoffenheffing totdat een kostendekkend tarief aan-

wezig is.

Tijdsfactor De reserve loopt tot het jaar van kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing

Voeding Incidenteel uit eventuele exploitatieoverschotten van de gemeenschappelijke regeling OLAZ.

Toelichting Deze reserve is in 1999 gevormd. De reserve kent geen structurele voeding. Bij de verkoop in 2001

van de activiteiten van het Openbaar Lichaam Afvalverwijdering Zeeland (OLAZ) is de opbrengst

van € 2,3 miljoen aan de reserve toegevoegd. Incidenteel worden exploitatieoverschotten van de

overgebleven gemeenschappelijke regeling OLAZ aan de reserve toegevoegd. De reserve wordt tot

het jaar dat de afvalstoffenheffing kostendekkend is, gebruikt om het tekort op het product inzame-

ling huishoudelijke afvalstoffen weg te werken en te komen tot een gefaseerde kostendekking van

het tarief voor de afvalstoffenheffing.

Reserve IHP onderwijsReserve IHP onderwijsReserve IHP onderwijsReserve IHP onderwijs


Doel Opvangen van pieken in de kapitaallasten van onderwijsgebouwen.


Voeding Uit de (netto) verkoopopbrengst van buiten gebruik te stellen schoolgebouwen.

Toelichting Deze reserve is in 2000 ingesteld als egalisatiereserve voor de kapitaallasten van onderwijsgebou-

wen. Bij nieuwe investeringen treden door de lineaire afschrijving pieken op in de kapitaallasten. Als

108108108108

Reserve IHP onderwijsReserve IHP onderwijsReserve IHP onderwijsReserve IHP onderwijs

de werkelijke kapitaallasten hoger waren dan de jaarlijks gemiddelde kapitaallast, zoals dit ieder

jaar op basis van een complexe doorrekening van het Investering en Huisvestingsplan (IHP plan)

werd vastgesteld, werd het verschil aan de reserve onttrokken. Bij lagere werkelijke kapitaallasten

t.o.v. het gemiddelde werd het verschil aan de reserve toegevoegd. In 2006 is deze reserve bevro-

ren en vindt er ook geen doorberekening meer plaats van de gemiddelde kapitaallast van alle on-

derwijsgebouwen uit het IHP plan. Vrijvallende kapitaallasten van onderwijsinvesteringen worden

sindsdien als vrije budgetruimte aan de exploitatie toegevoegd. Nieuwe investeringen in onderwijs-

huisvesting veroorzaken hierdoor extra structurele kapitaallasten voor de gemeente, welke niet in

de reguliere meerjarenbegroting zijn op te vangen. Dit wordt veroorzaakt doordat enerzijds afschrij-

vingslasten bij nieuwe investeringen vaak hoger zijn dan de lasten van al bestaande onderwijsge-

bouwen en anderzijds doordat de afschrijvingslast de eerste jaren door de lineaire afschrijvingsme-

thodiek hoger zijn dan in de laatste jaren. Bij het vaststellen van de perspectiefnota 2008 is door de

raad besloten om jaarlijks € 200.000,00 (vanaf 2010) aan de reserve te onttrekken ter dekking van

de kapitaallasten van de investering in onderwijsgebouwen.

De functie van de reserve is hiermee verschoven van een zuivere egalisatiefunctie naar een meer

‘egalisatie-spaarfunctie’, om bij nieuwe investeringen een dekking te hebben voor pieken, welke niet

via de meerjaren budgetruimte uit de perspectiefnota kunnen worden opgevangen.

Reserve egalisatie parkeergarage WestwalReserve egalisatie parkeergarage WestwalReserve egalisatie parkeergarage WestwalReserve egalisatie parkeergarage Westwal


Doel Egaliseren van aanloopverliezen van de parkeergarage.

Tijdsfactor Tot 2020

Voeding In de periode 2008-2010 vanuit de jaarlijkse overschotten van het Masterplan Binnenstad.

Toelichting Deze reserve is op 24 mei 2007 ingesteld door de raad om aanloopverliezen in de eerste drie jaar

na ingebruikname van de parkeergarage Westwal te egaliseren. De reserve wordt de eerste drie

jaar met € 280.000 gevoed vanuit de jaarlijkse overschotten van het Masterplan Binnenstad. Daar-

na zullen aanloopverliezen aan de reserve worden onttrokken. Naar verwachting zullen in 2020 de

aanloopverliezen zijn weggewerkt, waarna de reserve kan worden opgeheven.

Algemene bestemmingsreserveAlgemene bestemmingsreserveAlgemene bestemmingsreserveAlgemene bestemmingsreserve

Functie Inkomens- en egalisatiefunctie

Doel Egaliseren van kapitaallasten in de exploitatie van investeringen met een economisch nut.


Voeding Incidentele bedragen vanuit andere bestemmingsreserves.

Toelichting Op grond van het BBV dienen investeringen met een economisch nut (b.v. stadskantoor) te worden

geactiveerd. Hierdoor zal er in de exploitatie dekking moeten worden gevonden voor de structurele

kapitaallasten. Dekking kan plaatsvinden door jaarlijkse onttrekking uit een apart hiervoor ingestel-

de bestemmingsreserve. Om echter te voorkomen dat voor elke investering een aparte bestem-

mingsreserve moet worden opgericht, is in 2004 gekozen voor het instellen van één algemene be-

stemmingsreserve voor investeringen met een economisch nut. Bij nieuwe investeringen wordt een

incidenteel bedrag toegevoegd aan de algemene bestemmingsreserve. De (structurele) rente-

opbrengsten over dit incidentele bedrag worden hierbij toegevoegd aan de exploitatie en deels

gebruikt ter dekking van de (structurele) kapitaallasten.

109109109109

Toelichting voorzieningenToelichting voorzieningenToelichting voorzieningenToelichting voorzieningen

Onderhoud gebouwenOnderhoud gebouwenOnderhoud gebouwenOnderhoud gebouwen

BBV categorie C

Doel Egaliseren onderhoudslasten gemeentelijke gebouwen.


Toelichting Uit de voorziening worden de onderhoudsuitgaven aan de gemeentelijke gebouwen bekostigd. Op

basis van inspecties worden per gebouw de onderhoudslasten in een bepaald jaar berekend. Deze

inspecties worden eens per 4 jaar herhaald, waarna een herberekening van de dotatie aan de voor-

ziening dient plaats te vinden.

Onderhoud wegenOnderhoud wegenOnderhoud wegenOnderhoud wegen

BBV categorie C

Doel Egaliseren onderhoudslasten wegen.


Toelichting De voorziening dient om pieken in onderhoudsuitgaven van de wegen op te kunnen vangen. Op

basis van het beheersysteem Mi2 is een basisplanning voor het groot onderhoud opgesteld, welke

t/m 2015 loopt. De basisplanning wordt vervolgens jaarlijks gedetailleerd naar een concrete onder-

houdsplanning voor het lopende jaar en de twee daaropvolgende jaren. Dit geschiedt op basis van

de 2-jaarlijkse inspecties en waarnemingen van de eigen dienst vanuit het meldingen- en registra-

tiesysteem MRS.

Onderhoud havens,Onderhoud havens,Onderhoud havens,Onderhoud havens, kanaal en sluis kanaal en sluis kanaal en sluis kanaal en sluis

BBV categorie C

Doel Egaliseren onderhoudslasten van de haven, kanaal en sluis.


Toelichting Deze voorziening is na de bouw van de nieuwe sluis (eind jaren 80) gevormd om pieken in de on-

derhoudsuitgaven op te kunnen vangen. Doordat de sluis als onderdeel van de waterkering tevens

een veiligheidsvoorziening vormt, was dit een tweede beweegreden om een voorziening te vormen

(met een voorziening zijn direct onderhoudsgelden beschikbaar bij eventuele calamiteiten). Aan de

voorziening ligt een meerjaren onderhoudsplanning tot en met 2020 ten grondslag. Hierbinnen vindt

twee keer per jaar een onderhoudsinspectie plaats van de diverse objecten, waarbij geconstateerd

klein onderhoud direct wordt uitgevoerd en benodigd groot onderhoud op de meerjaren onder-

houdsplanning wordt opgenomen.

Onderhoud rioleringOnderhoud rioleringOnderhoud rioleringOnderhoud riolering

BBV categorie C en D

Doel Egaliseren onderhoudslasten riolering.


Toelichting Deze voorziening, welke voort komt uit de reserve riolering uit 1974, is gevormd om het grillige

verloop in het groot onderhoud van de rioleringen te financieren. Het gemeentelijke rioleringsplan

(GRP) vormt het uitgangspunt voor de voorziening. Per twee jaar vindt er een inspectie plaats, op

basis waarvan het onderhouden vervangingsplan wordt bijgesteld. In 2012 is er een nieuw GRP

vastgesteld.

110110110110

Onderhoud onderwijsgebouwen (lokaal bestuur)Onderhoud onderwijsgebouwen (lokaal bestuur)Onderhoud onderwijsgebouwen (lokaal bestuur)Onderhoud onderwijsgebouwen (lokaal bestuur)

BBV categorie C

Doel Egaliseren onderhoudslasten onderwijsgebouwen van het primair en speciaal onderwijs en gymza-

len.


Toelichting Uit deze voorziening worden de uitgaven bekostigd voor het onderhoud aan onderwijsgebouwen

welke voor rekening komen van de gemeente. Het betreft de onderwijsgebouwen voor het primair

en speciaal onderwijs en de gymzalen welke niet zijn overgedragen aan Nobego. In de Brinkrappor-

tage zijn per onderhoudsobject de onderhoudslasten opgenomen. Op basis hiervan wordt dan ook

de jaarlijkse storting in de voorziening bepaald.

WethouderspensioenenWethouderspensioenenWethouderspensioenenWethouderspensioenen

BBV categorie A

Doel Opvangen van toekomstige pensioenuitgaven van (voormalige) wethouders.


Toelichting De voorziening is in 2003 gevormd om toekomstige pensioenuitgaven van wethouders te kunnen

opvangen. Voor arbeidsgerelateerde kosten mogen volgens het BBV geen voorzieningen worden

gevormd, maar voor wethouderspensioenen is hiervoor een uitzondering gemaakt. De voorziening

wordt gevoed door een jaarlijkse storting vanuit de exploitatie. Door de accountant wordt jaarlijks

een actuariële berekening gemaakt van de pensioenverplichtingen, op basis waarvan aanpassing

van de voorziening nodig is.

CivieltechniCivieltechniCivieltechniCivieltechnischescheschesche kunstwerken kunstwerken kunstwerken kunstwerken

BBV categorie C

Doel Egaliseren onderhoudslasten civieltechnische kunstwerken.


Toelichting De voorziening is, op basis van de in 2005 door de raad vastgestelde nota Integraal Beheer Open-

bare Ruimte Goes (IBORG), gevormd. Uit de voorziening worden uitgaven gedaan voor vervanging

en groot onderhoud aan voet- en fietsbruggen, keermuren, verkeersbruggen, tunnels, etc. Aanlei-

ding voor het vormen van een voorziening was het streven naar meer planmatig onderhoud aan de

hand van een meerjarige onderhoudsplanning, waarbij de uitgaven niet evenredig konden worden

verdeeld over de jaren. Op basis van meerjarige inspectierapporten voor de kunstwerken wordt het

beheersplan actueel gehouden.

GroenprojectenGroenprojectenGroenprojectenGroenprojecten

BBV categorie C

Doel Egaliseren uitgaven voor vervanging en groot onderhoud aan groenvoorzieningen.


Toelichting Ook deze voorziening is in 2005 in het kader van IBORG gevormd om uitgaven te doen voor ver-

vanging en groot onderhoud aan groenvoorzieningen. Achterliggende gedachte bij de vorming van

deze voorziening was om meer planmatig groot onderhoud te kunnen uitvoeren aan vooral grotere

reconstructies van groen. Op basis van de meerjarenplanning wordt er jaarlijks een detaillijst ge-

maakt met de groenprojecten die moeten worden uitgevoerd.

111111111111

1-1-2014 dotatiesonttrek- kingen 31-12-2014 dotaties

onttrekkingen 31-12-2015 dotaties

onttrekkingen 31-12-2016 dotaties

onttrekkingen 31-12-2017

Reserves:Algemene reserves:Algemene reserve 15.939 1.098 145 16.892 371 77 17.186 377 78 17.485 384 79 17.790Algemene reserve BWS 137 3 140 3 142 3 145 3 148

Totaal algemene reserves 16.076 1.101 145 17.032 373 77 17.328 380 78 17.630 387 79 17.938

Bestemmingsreserves:Algemene bestemmingsreserve 1.144 1.144 1.144 1.144 1.144Reserve buitenkunstwerken 417 92 7 502 92 37 558 104 2 659 106 2 763Reserve infrastructurele werken 1.343 653 1.996 725 2.720 873 3.594 930 4.524Reserve bovenwijkse voorzieningen 378 233 611 233 844 250 1.094 255 1.349Reserve collegeprogramma 0 0 0 0 0Reserve majeure projecten 18.301 18.301 18.301 366 18.667 373 19.040Reserve ruimtevragen wensen 0 0 0 0 0Reserve Stads en dorpsvernieuwing 559 430 990 430 1.420 459 1.879 468 2.347

Reserve onderhoud kleedaccomodaties buitensport 1.277 317 38 1.556 236 1.791 102 1.894 102 1.996Reserve bouwgrondexploitatie 2.687 514 3.201 514 3.715 588 4.303 600 4.903Reserve egalisatie afvalstoffenheffing 418 187 231 141 89 2 201 -110 81 -191 Reserve IHP onderwijs 406 200 206 200 6 0 6 0 0Reserve WWB/Inkomensdeel 159 159 0 0 0 0Reserve duurzaam bouwen 155 192 64 284 192 64 412 200 64 549 203 64 688Bestemmingsreserve BWS 513 513 513 10 523 10 534Egal.Parkeergarage Westwal -534 32 -565 80 -485 106 -379 95 -284 Reserve Stimuleringsmaatregelen duurzaamheid bedrijventerrein 377 183 560 183 743 198 941 202 1.142

Totaal bestemmingsreserves 27.601 2.614 686 29.528 2.685 442 31.772 3.258 272 34.758 3.345 147 37.956

Totaal reserves 43.677 3.715 832 46.560 3.059 519 49.100 3.638 350 52.388 3.732 226 55.894

Voorzieningen:Voorziening onderhoud gebouwen 666 944 944 666 943 943 666 943 943 666 940 940 666Voorziening onderhoud wegen 4 1.881 1.881 4 1.881 1.885 0 1.881 1.881 0 1.881 1.881 0Voorziening onderhoud haven, kanaal en sluis 277 170 113 333 170 88 415 170 83 502 170 333 339Voorziening rioleringen 751 1.462 1.402 811 1.462 1.288 984 1.462 1.204 1.242 1.462 1.139 1.565Voorziening onderhoud onderwijsgebouwen (lokaal bestuur) 147 486 622 11 118 118 11 118 118 11 118 118 11Voorziening wethouderspensioenen 1.620 227 24 1.823 227 24 2.027 227 24 2.230 227 24 2.434Voorziening civieltechnische kunstwerken 39 227 223 43 227 221 48 227 224 51 227 224 54Voorziening groenprojecten 343 150 150 343 150 150 343 150 150 343 150 150 343

Totaal voorzieningen 3.846 5.546 5.359 4.034 5.178 4.717 4.495 5.178 4.627 5.046 5.175 4.809 5.413

Totaal reserves en voorzieningen 47.523 9.261 6.190 50.594 8.237 5.236 53.596 8.816 4.977 57.434 8.907 5.035 61.306

2014


Naam reserve/voorziening

2015 2016 2017

112112112112

www.goes.nl

Bijlagen

114114114114

115115115115

Investeringsplanning 2013-2016

116

Interne L Toelichting

order A 2013 2014 2015 2016 2017

SAMENLEVING

ONDERWIJSHUISVESTING

Ostrea Lyceum

Aanvullende uitbreiding (locatie Fruitlaan) 8443011 40 L Omslag 2013 60.000 60.000

Aanpas. Kred. Nieuwb. Goese Lyceum project Oostrand

Nieuwbouw Pontes 8441018 40 L Omslag 2013 17.345.000 7.345.000

Parkeervoorzieningen Pontes 8214025 40 A 4,00 2013 577.976 577.976

Wegen/fietspaden Oostrand 8210096 25 A 4,00 2013 1.107.830 1.107.830

Uitbreiding eerste inrichting leermiddelen/meubilair 8441021 15 L Omslag 2013 60.000 60.000

Nieuwbouw school Mannee (Wingerd)

Aanvullend krediet school + gymzaal 8423056 40 L Omslag 2013 1.069.000 1.069.000

Eerste inrichting OLP en meubilair 8423064 15 L Omslag 2013 48.700 48.700

Eerste inrichting gymzaal 8423065 10 L Omslag 2013 48.400 48.400

Schengehof o.b.s.

Renovatie/herverdeling 20 L Omslag 2015 0 PM

t Noorderlicht

Eerste inrichting 9e en 10e groep 8423066 15 L Omslag 2013 30.000 30.000

SPORTVELDEN

Het Schenge

Masterplan Het Schenge (10 jr) 8531100 10 A 4,00 2013 893.444 495.374 265.245 132.825 Zie primaat 2013-00572

Masterplan Het Schenge (15 jr) 8531101 15 A 4,00 2013 1.074.924 240.603 811.298 23.023 Zie primaat 2013-00572





Onderzoek verbouwing Het Schenge 8530018 4 L Omslag 2012 296.073 185.000

2e hockeyveld renovatie toplaag 8531091 15 A 3,50 2015 112.000 0 Zie primaat 2013-00572

renovatie veld 2 8531096 15 A 3,50 2013 182.500 182.500 Zie primaat 2013-02310

renovatie veld 2 toplaag (kunstgras) 8531092 15 A 3,50 2015 240.000 240.000

renovatie veld 4 toplaag 8531093 10 A 3,50 2016 80.000 0 Zie primaat 2013-00572

bak hoogspring mat 8531076 25 A 3,50 2014 25.000 25.000

renovatie kunstgras korfbal Togo 8531094 15 A 3,50 2015 38.000 38.000

renovatie veld 7 (rugby) 8531077 10 A 3,50 2015 80.000 0 Zie primaat 2013-00572

Wesselopark

renovatie veld 2 Wesselopark (kunstgras) 8531095 15 A 4,00 2013 182.500 182.500 Zie primaat 2013-02310

HAK

renovatie veld 1 HAK 8531058 10 A 3,50 2014 80.000 80.000

renovatie veld 2 HAK 8531059 10 A 4,00 2013 80.000 80.000

Speeltoestellen

Vervanging speeltoestellen + ondergrond 2013 8580019 15 L Omslag 2013 71.808 71.808




Vervanging speeltoestellen + ondergrond 2017 8580025 15 L Omslag 2017 26.262 26.262 VERVANGING

INTEGRALE VEILIGHEID

INVESTERINGSPLANNING 2014-2017

MUTATIE t.o.v. Begroting 2013

Jaar Totaal Bedrag

Afschr. In jaren

Rente %Omschrijving/merk

117


order A 2013 2014 2015 2016 2017Cameratoezicht uitgaansgebied 8140003 7 L Omslag 2014 75.000 75.000 NIEUW Camerasysteem stamt deels uit

2001 en deels uit 2009. Voor een duurzame voortzetting en bestendig beheer zijn systeem-aanpassingen noodzakelijk. Renovatie/vernieuwingsplancamera's met definitieve budgetbepaling 3e kwartaal 2013

DORPS- EN WIJKACCOMMODATIES

Verbouwing dorpshuis Blokhuis 8630017 20 L Omslag 2013 100.000 100.000 Zie primaat 2013-02591;Verbouwing dorpshuis De Pit 8630018 20 L Omslag 2013 100.000 100.000 planning uitvoering 2014KUNST

Kunstwerk De Mirakel Goes Oost 8540022 1 ZKPL 2015 35.000 35.000 Zie primaat 2012-06052

Totaal Samenleving 13.435.931 2.305.739 1.318.836 58.533 26.262

AUTOMATISERING

Groot onderhoud 2013 8010130 5 L Omslag 2013 76.265 76.265




Groot onderhoud 2017 8010181 5 L Omslag 2017 76.265 76.265 NIEUW In een cyclus van 5 jaar wordt groot onderhoud gerealiseerd

Vervanging centrale servers en software 8010182 4 L Omslag 2016 489.000 489.000 NIEUW Vervangingen vinden plaats in een cyclus van 4 jaar

Vervanging Personal Computers 2013 8010131 4 L Omslag 2013 130.000 130.000

Vervanging Personal Computers 2014 8010139 4 L Omslag 2014 130.000 155.000 GEWIJZIGD In 2014 is ook de vervanging van de laptops voor de gemeenteraad, i.v.m. de verkiezingen meegenomen



Vervanging Personal Computers 2017 8010183 4 L Omslag 2017 130.000 130.000 NIEUW In een cyclus van 4 jaar worden de PC's vervangen

Totaal Automatisering 206.265 231.265 206.265 695.265 206.265

FACILITAIRE ZAKEN

Vervanging 7 lectrievers 8010162 10 L Omslag 2015 100.000 100.000 e.e.a. afhankelijk van de ontwikkelingen m.b.t.samenwerking op het gebied van informatievoorziening/ digitalisering wellicht minder nodig.

Vervanging iPads 2014-2016 8010172 3 L Omslag 2014 89.000 22.000 22.000 45.000 GEWIJZIGD Bedragen verhoogd met de eindheffing BTW op het gebruik van de iPad (zakelijk gebruik)

Vervanging iPads 2017 8010179 3 L Omslag 2017 25.000 25.000 NIEUW In het kader van het project Papierloos Werken is de eerste groep iPads aangeschaft in 2011. Deze worden vervangen in 2014 en wederom in 2017.



Jaar Totaal Bedrag

Afschr. In jaren


118


order A 2013 2014 2015 2016 2017Beamers/audiovisuele middelen 8010180 5 L Omslag 2017 30.000 30.000 NIEUW Om de 5 jaar moeten de

beamers/audiovisuele middelen vervangen worden i.v.m. kwaliteit/continuïteit

Totaal Facilitaire zaken 0 22.000 122.000 45.000 55.000

PUBIEKSZAKEN

Lijkbezorging

Totaal Publiekszaken 0 0 0 0 0

ECONOMISCHE ZAKEN

Parkeerbedrijf

Vervanging parkeerautomaten 8214016 10 A 5,00 2011 611.390 611.390

Totaal Economische Zaken 611.390 0 0 0 0

STADSONTWIKKELING

Aanpak Grey Spots 1e tranche 8211030 30 L Omslag 2012 360.000 360.000

Startersregeling 8913010 niet 3,50 2013 1.050.000 300.000 750.000 Perspectiefbrief 2014

Totaal Stadsontwikkeling 660.000 750.000 0 0 0

VERGUNNING & HANDHAVING

Sanering Bleekveld 8723013 1 ZKPL 2008 973.000 25.000 25.000 25.000 25.000 125.000 GEWIJZIGD Afschrijving wordt gedekt t.l.v. reserve duurzaam bouwen

Viewer tbv digitaal afhandelen omgevingsvergunningen 8010170 5 L Omslag 2013 25.000 25.000 AKKOORD

Dienstauto (toezichthouder buitendienst) 8010171 5 L Omslag 2013 25.000 25.000 AKKOORD

Totaal Vergunning & Handhaving 75.000 25.000 25.000 25.000 125.000

OPENBARE RUIMTE ALGEMEEN

Verkeersregelinstallaties

Buijs Ballotstraat/Patijnweg 8211028 15 L Omslag 2015 120.000 120.000

Fruitlaan/Lindestraat 8211024 15 L Omslag 2013 120.000 120.000

Openbare Verlichting

Vervanging en aanpassing van openbare verlichting 2013 8210086 10 L Omslag 2013 129.000 129.000




Vervanging en aanpassing van openbare verlichting 2017 8210110 10 L Omslag 2017 150.000 150.000 VERVANGING

Huisvuilauto's

MAN/Haller, achterlader (SB11) 8010147 8 A 3,50 2015 300.000 300.000

MAN/Haller, zijbterlader (SB12) 8010148 8 A 3,50 2015 300.000 300.000

MAN/Terberg Huisvuilauto tbv ondergrondsafvalverwijdering (SB15) 8010166 8 A 3,50 2016 350.000 350.000

Afzetcontainers huisvuil 8010149 8 A 3,50 2015 30.000 30.000

Afzetcontainers huisvuil K.T.K. 8010150 8 A 3,50 2015 80.000 80.000

Grote vrachtauto's

MAN/Vrachtwagen met kraan (SB64) 8010151 8 A 3,50 2015 180.000 180.000

MAN/Vrachtwagen met kraan (SB65) 8010152 8 A 3,50 2015 180.000 180.000

Kleine vrachtauto's

Citroên Berlingo - aardgas - (SB24) 8010144 8 A 3,50 2014 25.000 25.000



Jaar Totaal Bedrag

Afschr. In jaren


119


order A 2013 2014 2015 2016 2017Mitsubishi Canter Fuso (SB25) 8010140 8 A 3,50 2014 35.000 35.000

Mitsubishi Canter Fuso (SB27) 8010141 8 A 3,50 2014 60.000 60.000

Mitsubishi L 200 (SB31) 8010132 8 A 4,00 2013 46.000 46.000

Renault Mascott (SB35) 8010142 8 A 3,50 2014 60.000 60.000

Citroên Berlingo - aardgas - (SB85) 8010145 8 A 3,50 2014 25.000 25.000

Citroên Jumpy 2.0 afvalbakjes 8010167 8 A 3,50 2016 50.000 50.000

Mitsubishi Canter (SB32) 60-VT-HV (verv.8010116) 8010184 8 A 3,50 2017 55.000 55.000 VERVANGING

Iveco (SB28) 1-VKP-54 (verv.8010117) 8010185 8 A 3,50 2017 75.000 75.000 VERVANGING

Materieel veegwagens

Schmidt Swingo 200 veegmachine (SB53) 8010186 5 A 3,50 2017 155.000 155.000 VERVANGING

Vierwielige tractors

Tractor John Deere F5515 (sport) 8010153 8 A 3,50 2015 50.000 50.000

Kubota B2410 HDB 4WD 8010168 6 A 3,50 2016 35.000 35.000

Tractor John Deere Bomenploeg (verv.8010097) 8010187 8 A 3,50 2017 65.000 65.000 VERVANGING

Diversen

Hoogwerker (bomen) 8010154 5 A 3,50 2015 60.000 60.000

Houtversnipperaar 8010136 6 A 4,00 2013 80.000 80.000

Knikmops (minikraan) 8010155 8 A 3,50 2015 35.000 35.000

JCB verrijker (vervanging van Ahlman A4, shovel) 8010156 8 A 3,50 2015 65.000 65.000

Rioolreiniginsgsmachine 8010169 8 A 3,50 2016 55.000 55.000

Opzetkolkenzuiger (verv.8010093) 8010188 8 A 3,50 2017 135.000 135.000 VERVANGING

I.G.G.

Tachymeter 8010157 8 L Omslag 2015 35.000 35.000

G.P.S. systeem 8010137 8 L Omslag 2015 26.000 26.000

Materieel gladheidsbestrijding

Nido Stratos grote opzet strooier STB 22991 B15 + - 27PCL--350G 8210064 8 L Omslag 2013 27.500 27.500

Nido Stratos grote opzet strooier STB 22992 B15 + - 27PCL--350G 8210065 8 L Omslag 2013 27.500 27.500

Nido S2B 10190 S2 B40-36 PCL - 490 G PKVEL 8210069 8 L Omslag 2013 33.000 33.000

Nido Stratos aanhang-nat / zout strooier ABCLN S2B 12563 8010158 8 L Omslag 2015 55.000 55.000

Nido Stratos aanhang-nat / zout strooier ABCLN S2B 12564 8010159 8 L Omslag 2015 55.000 55.000

Nido Stratos kleine opzet strooier B 08 - 12 - VAX (8.210.065) 8210111 8 L Omslag 2017 30.000 30.000 VERVANGING

Nido grote opzet strooier M 80 - 4.2 WE (8.210.063) 8210112 8 L Omslag 2017 30.000 30.000 VERVANGING

Gladheidmeldsysteem (8.210.043) 8210113 8 L Omslag 2017 45.000 45.000 VERVANGING

Totaal Openbare Ruimte Algemeen 463.000 334.000 1.700.000 640.000 740.000

ALGEHEEL TOTAAL 15.451.586 3.668.004 3.372.101 1.463.798 1.152.527



Jaar Totaal Bedrag

Afschr. In jaren


120120120120

Specificatie baten en lasten op productniveau 2014

product- begroting 2014 nummer omschrijving lasten baten saldo

0 Bestuur Bestuursorganen 6.001.0.1 Bestuursorganen 1.322.623 -866 1.321.757 Totaal bestuursorganen 1.322.623 -866 1.321.757 Bestuursondersteuning 6.002.0.1 Bestuursondersteuning burg. en secretariaat 767.990 0 767.990 6.006.0.1 Bestuursondersteuning 277.067 0 277.067 Totaal bestuursondersteuning 1.045.058 0 1.045.058 Bestuurlijke samenwerking 6.005.0.1 Bestuurlijke samenwerking 62.730 0 62.730 6.511.1.1 Ontwikkelingssamenwerking 654 0 654 Totaal bestuurlijke samenwerking 63.384 0 63.384 Communicatie en wijkgericht werken 6.002.3.1 Communicatie 398.736 0 398.736 6.002.3.2 Representatie 188.311 0 188.311 6.002.3.3 Wijkgericht werken 116.503 0 116.503 6.002.3.4 Buurtbonus 15.159 0 15.159 Totaal communicatie en wijkgericht werken 718.710 0 718.710 Burgerzaken 6.002.3.5 Klantcontactcentrum 52.194 0 52.194 6.003.0.1 Gemeentelijke basisadm. pers.gegevens 387.768 0 387.768 6.003.0.2 Huwelijksvoltrekking/huwelijksakten 46.401 0 46.401 6.003.0.3 Geboorte- en overlijdensakten 71.799 0 71.799 6.003.0.5 Naturalisatie- en geslachtsnaamwijz. 7.020 0 7.020 6.003.0.6 Uittreksels en verklaringen 28.363 0 28.363 6.003.0.7 Rijbewijzen 46.363 0 46.363 6.003.0.8 Reisdocumenten 140.098 0 140.098 6.003.0.9 Kadastrale informatie 272.695 -38.650 234.045 6.003.1.0 Registratie niet ingezetenen 177.006 0 177.006 6.003.1.1 Verkiezingen 110.065 0 110.065 6.003.2.1 Straatnaamgeving en huisnummering 72.964 0 72.964 6.004.0.2 Leges huwelijksvoltrekkingen/akten 0 -56.463 -56.463 6.004.0.3 Leges geboorte- en overlijdensakten 0 -16.260 -16.260 6.004.0.5 Leges naturalisatie-en geslachtsnaamwijz 10.856 -16.962 -6.106 6.004.0.6 Leges uitreksels en verklaringen 24.805 -63.978 -39.173 6.004.0.7 Leges rijbewijzen 55.882 -142.920 -87.038 6.004.0.8 Leges reisdocumenten 139.057 -344.372 -205.315

121121121121


6.004.0.9 Leges kadastrale informatie 0 -943 -943 6.004.1.0 Leges registratie niet ingezeten 0 -150.047 -150.047 6.140.0.3 Vergunningen diverse bijzondere wetten 84.967 -8.918 76.049 Totaal burgerzaken 1.728.302 -839.513 888.789 Mutatie reserves, programma 0 6.980.0.9 Verrekening reserves programma 0 0 -64.370 -64.370 Totaal mutatie reserves, programma 0 0 -64.370 -64.370 Totaal programma 0 Bestuur 4.878.077 -904.749 3.973.328

122122122122


1 Openbare orde en veiligheid Openbare orde en veiligheid 6.140.0.1 Openbare orde en veiligheid 689.448 -174.353 515.095 6.140.0.2 Integraal veiligheidsbeleid 168.532 -11.061 157.471 6.140.0.4 Gevonden en verloren voorwerpen 33.002 -510 32.492 6.140.1.1 Opslag van boedels 13.856 -10.908 2.948 6.140.2.1 Regionaal HALT-bureau 24.922 0 24.922 Totaal openbare orde en veiligheid 929.761 -196.832 732.929 Brandweer en rampenbestrijding 6.120.0.1 Pro-actie en preventie 48.473 0 48.473 6.120.0.3 Repressie en nazorg algemeen 165.110 0 165.110 6.120.0.4 Regionale brandweer 2.552.445 0 2.552.445 6.120.1.1 Rampenbestrijding 102.418 0 102.418 Totaal brandweer en rampenbestrijding 2.868.447 0 2.868.447 Totaal programma 1 Openbare orde en veiligheid 3.798.208 -196.832 3.601.376

123123123123


2 Vervoer en openbare ruimte Wegen 6.210.0.1 Beweegbare bruggen 55.503 0 55.503 6.210.0.2 Openbaar toilet 43.386 0 43.386 6.210.0.3 Openbare verlichting 663.140 -12.244 650.896 6.210.0.4 Wegen algemeen 5.418.787 -159.329 5.259.458 Totaal wegen 6.180.816 -171.573 6.009.243 Verkeer en vervoer 6.211.0.1 Verkeer 648.573 0 648.573 6.211.0.2 Bewegwijzering ANWB 39.867 0 39.867 Totaal verkeer en vervoer 688.439 0 688.439 Parkeren 6.214.0.1 Parkeervoorziening 2.805.451 0 2.805.451 6.214.0.2 Parkeervoorziening gehandicapten 4.199 -1.064 3.135 6.215.0.1 Baten parkeerbelasting 0 -4.485.709 -4.485.709 Totaal parkeren 2.809.650 -4.486.773 -1.677.123 Havens en water 6.221.0.1 Havens en kanaal 154.817 -56.977 97.840 6.240.0.1 Sluis 359.545 -20.134 339.411 6.560.0.3 Vijvers en watergangen 15.233 0 15.233 Totaal havens en water 529.595 -77.111 452.484 Openbare ruimte 6.550.0.1 Kapvergunningen 0 0 0 6.550.0.2 Landschappen 122.457 0 122.457 6.560.0.0 Openbaar groen 2.766.675 0 2.766.675 6.560.0.1 Kleinschalig groen algemeen 0 0 0 6.560.0.2 Grootschalig groen algemeen 0 0 0 6.580.3.1 Speelvoorzieningen 302.173 0 302.173 6.913.0.2 Gemeentelijke eigendommen algemeen 1.820.054 -2.113.945 -293.891 Totaal openbare ruimte 5.011.359 -2.113.945 2.897.414 Mutatie reserves, programma 2 6.980.2.9 Verrekening reserves programma 2 652.937 -31.754 621.183 Totaal mutatie reserves, programma 2 652.937 -31.754 621.183 Totaal programma 2 Vervoer en openbare ruimte 15.872.798 -6.881.156 8.991.641

124124124124


3 Economische zaken en toerisme Economische zaken 6.310.2.1 Economische zaken 636.403 -53.815 582.588 6.310.2.2 Promotie en bedrijfscontacten 75.290 0 75.290 Totaal economische zaken 711.692 -53.815 657.877 Nutsbedrijven 6.330.0.1 Windenergie 394 -748 -354 6.330.1.1 Nutsbedrijven 7.006 -1.668.000 -1.660.994 Totaal nutsbedrijven 7.400 -1.668.748 -1.661.348 Markten 6.310.1.1 Straatmarkten 222.555 -46.826 175.729 6.311.1.1 Baten marktgelden 0 -66.175 -66.175 Totaal markten 222.555 -113.001 109.554 Recreatie en toerisme 6.580.1.1 Recreatie 91.246 0 91.246 6.580.2.2 Toerisme 203.176 -9.434 193.742 6.580.2.3 Hollandse hoeve 221.592 0 221.592 Totaal recreatie en toerisme 516.014 -9.434 506.580 Mutatie reserves, programma 3 6.980.3.9 Verrekening reserves programma 3 7.665 -5.000 2.665 Totaal mutatie reserves, programma 3 7.665 -5.000 2.665 Totaal programma 3 Economische zaken en toerisme 1.465.326 -1.849.998 -384.672

125125125125


4 Onderwijs Onderwijsbeleid 6.420.0.1 Lokale overheidstaken obo algemeen 137.790 0 137.790 6.420.0.2 Schoolbestuur algemeen 32.125 0 32.125 6.422.0.1 Bijzonder basisonderwijs 176.907 -10.573 166.334 6.430.0.1 Openbaar(voortgezet) speciaal onderwijs 276.430 0 276.430 6.440.0.1 Lokale overh.taken openb.voort.ond. 151.894 0 151.894 6.442.0.1 Bijzonder voortgezet onderwijs 124.241 -4.533 119.708 6.480.1.1 Schoolbegeleiding 126.527 0 126.527 6.480.1.5 Onderwijsachterstandenbeleid 383.012 -267.267 115.745 6.480.1.6 Overig onderwijs 263.075 -2.449 260.626 Totaal onderwijsbeleid 1.672.001 -284.822 1.387.179 Onderwijshuisvesting 6.421.0.1 Lokale overheidstaken obo huisvesting 316.734 0 316.734 6.423.0.1 Onderwijshuisvesting bijzonder basisond. 899.793 0 899.793 6.431.0.1 Onderwijshuisv.openb.(voortg) spec.ond. 1.342.054 -750.000 592.054 6.441.0.1 Onderwijshuisvesting openb.voortg.ond. 1.319.885 0 1.319.885 6.443.0.1 Onderwijshuisv. bijzonder voortg.ond. 565.728 0 565.728 6.480.0.1 Gymnastiekaccommodaties algemeen 723.175 -87.019 636.156 6.480.1.4 Tijdelijke huisvestingvoorz.algemeen 59.613 0 59.613 6.480.1.7 Onderwijs I.H.P. 72.894 0 72.894 6.480.1.9 Brede School 646.178 -203.381 442.797 Totaal onderwijshuisvesting 5.946.053 -1.040.400 4.905.653 Leerlingenvervoer 6.480.1.2 Leerlingenvervoer 311.480 -4.959 306.521 Totaal leerlingenvervoer 311.480 -4.959 306.521 Leerplicht 6.480.1.3 Leerplicht 313.806 0 313.806 Totaal leerplicht 313.806 0 313.806 Mutatie reserves, programma 4 6.980.4.9 Verrekening reserves programma 4 750.000 -200.000 550.000 Totaal mutatie reserves, programma 4 750.000 -200.000 550.000 Totaal programma 4 Onderwijs 8.993.341 -1.530.181 7.463.160

126126126126


5 Welzijn Algemeen maatschappelijk werk 6.620.1.1 Algemeen maatschappelijk werk 661.353 0 661.353 Totaal algemeen maatschappelijk werk 661.353 0 661.353 Kunst en cultuur 6.511.0.1 Zeeuwse muziekschool 289.404 0 289.404 6.540.0.1 Amateurkunst 40.934 0 40.934 6.540.0.2 Beeldende kunst 33.796 0 33.796 6.540.0.3 Kunstuitleen 1.226 0 1.226 6.540.0.4 Podia algemeen 1.678.547 0 1.678.547 6.541.0.1 Monumenten 440.985 -10.935 430.050 6.541.1.1 Oud Archief 1.024.303 -74.733 949.570 6.541.2.1 Musea 307.877 -1.915 305.962 6.560.1.1 Kermissen 3.739 -80.104 -76.365 6.580.0.1 Culturele uitwisselingen 2.733 0 2.733 6.580.0.2 Culturele raad 157.634 -2.932 154.702 6.580.0.3 Lokale omroep 9.028 0 9.028 Totaal kunst en cultuur 3.990.204 -170.619 3.819.585 Gezondheidszorg 6.714.0.1 Openbare gezondheidszorg 212.977 -7.640 205.337 6.714.0.2 Geneeskundige en gezondheidsdienst 619.671 0 619.671 6.715.0.1 Jeugdgezondheidszorg uniform 502.365 0 502.365 6.716.0.1 Jeugdgezondheidszorg maatwerk 39.818 -6 39.812 Totaal gezondheidszorg 1.374.831 -7.646 1.367.185 Kwetsbare groepen 6.620.0.2 Gehandicaptenbeleid 4.858 0 4.858 6.620.2.1 Welzijn voor minderheden 94.504 0 94.504 6.620.3.1 Welzijn voor ouderen 182.754 0 182.754 6.620.3.2 Zorgloket 0 0 0 6.630.0.2 Jeugdbeleid 1.189.162 -213.202 975.960 Totaal kwetsbare groepen 1.471.279 -213.202 1.258.077 Sport 6.530.0.1 Sportraad 11.871 0 11.871 6.530.0.2 Sport 516.350 -1.900 514.450 6.530.1.1 Zwembad 562.978 0 562.978 6.531.0.3 Buitensportaccommodaties 1.616.609 -101.066 1.515.543 Totaal sport 2.707.809 -102.966 2.604.843 Wijkontwikkeling 6.630.0.1 Sociaal cultureel werk(incl wijk/dorpsv) 501.141 0 501.141 6.630.0.3 Dorps- en wijkaccommodaties alg. 648.918 -8.156 640.762

127127127127


Totaal wijkontwikkeling 1.150.059 -8.156 1.141.903 Bibliotheek 6.510.0.1 Openbare bibliotheek 833.487 0 833.487 Totaal bibliotheek 833.487 0 833.487 Vrijwilligers 6.620.1.2 Vrijwilligerswerk 355.410 0 355.410 Totaal vrijwilligers 355.410 0 355.410 Peuterspeelzalen 6.650.0.1 Peuterspeelzalen 322.467 0 322.467 Totaal peuterspeelzalen 322.467 0 322.467 Mutatie reserves, programma 5 6.980.5.9 Verrekening reserves programma 5 316.528 -81.000 235.528 Totaal mutatie reserves, programma 5 316.528 -81.000 235.528 Totaal programma 5 Welzijn 13.183.427 -583.589 12.599.838

128128128128


6 Werk , inkomen en zorg Werk 6.611.0.1 Sociale werkvoorziening 7.141.747 -6.948.598 193.149 6.611.0.2 Werkgelegenheid 238.072 -92.000 146.072 6.611.0.3 Uitstroombegeleiding 0 0 0 6.623.0.1 Volwasseneneducatie 117.236 -81.361 35.875 6.623.0.2 Wet inburgering 369.713 -161.007 208.706 6.623.0.3 Participatievoorzieningen 2.226.627 -1.265.468 961.159 Totaal werk 10.093.394 -8.548.434 1.544.960 Inkomen 6.610.0.1 Bijzonder onderzoek 264.336 0 264.336 6.610.0.2 Verhaal en terugvordering: verhaal 148.734 0 148.734 6.610.0.5 Basisuitkering WWB 10.169.436 -9.641.721 527.715 6.612.0.1 Inkomensvoorziening IOAW en IOAZ 265.000 0 265.000 Totaal inkomen 10.847.506 -9.641.721 1.205.785 Minimabeleid 6.614.0.0 Bijzondere bijstand 1.148.904 0 1.148.904 6.614.0.1 Gemeentelijk minimabeleid 372.293 0 372.293 6.620.0.1 Alarmering/Warme maaltijdvoorziening 68.043 0 68.043 6.620.1.3 Schuldhulpverlening 804.002 -243.306 560.696 Totaal minimabeleid 2.393.242 -243.306 2.149.936 WMO 6.620.4.0 Wet maatschappelijke ondersteuning 1.192.458 0 1.192.458 6.622.0.0 Huishoudelijke verzorging 4.972.470 -940.108 4.032.362 6.652.0.1 Vervoersvoorzieningen WVG 1.602.001 -27.134 1.574.867 6.652.1.1 Huisvestingsvoorzieningen WVG 484.807 0 484.807 Totaal wmo 8.251.735 -967.242 7.284.493 Nieuwkomers 6.621.0.1 Asielzoekers en statusgerechtigden 235.405 -73.666 161.739 Totaal nieuwkomers 235.405 -73.666 161.739 Kinderdagverblijven 6.650.0.2 Kinderdagverblijven 198.755 -36.363 162.392 Totaal kinderdagverblijven 198.755 -36.363 162.392 Mutatie reserves, programma 6 6.980.6.9 Verrekening reserves programma 6 4.066 -198.891 -194.825 6.980.6.2 Reserves wet maatschapp.ondersteuning 0 0 0 Totaal mutatie reserves, programma 6 4.066 -198.891 -194.825 Totaal programma 6 Werk , inkomen en zorg 32.024.104 -19.709.623 12.314.481

129129129129


7 Milieu Afval 6.721.0.1 Bedrijfsafvalstoffen 81.399 0 81.399 6.721.0.2 Inzameling huishoudelijke afvalstoffen 4.184.848 -352.832 3.832.016 6.725.0.1 Baten inzameling bedrijfsafvalstoffen 0 -107.432 -107.432 6.725.0.2 Baten inzameling huishoudelijke afvalst. 0 -3.645.000 -3.645.000 Totaal afval 4.266.247 -4.105.264 160.983 Riolering 6.722.0.1 Rioleringen en rioolgemalen algemeen 2.570.125 -280.234 2.289.891 6.722.0.2 Ontwatering 2.846 0 2.846 6.726.0.1 Baten rioolrechten 0 -1.569.837 -1.569.837 6.726.0.2 Baten rioolrechten eigenaren 0 -1.086.800 -1.086.800 Totaal riolering 2.572.970 -2.936.871 -363.901 Milieu 6.723.0.1 Milieuvergunningen 21.697 -4.834 16.863 6.723.0.2 Overige milieuzorg 67.655 0 67.655 6.723.0.3 Bodemonderzoek en bodemsanering 263.524 0 263.524 6.723.0.4 Geluidshinder 19.099 0 19.099 6.723.0.5 Bedrijfs Interne Milieuzorg (BIM) 2.390 0 2.390 6.723.0.7 Rattenbestrijding 30.469 -786 29.683 6.723.0.8 Externe veiligheid 25.783 -60.011 -34.228 6.723.0.9 Klimaatbeleid 101.796 0 101.796 Totaal milieu 532.414 -65.631 466.783 Begraven 6.724.0.1 Lijkbezorging algemeen 103.864 -630 103.234 6.724.0.2 Lijkbezorging groenonderhoud 476.343 0 476.343 Totaal begraven 580.207 -630 579.577 Mutatie reserves, programma 7 6.980.7.9 Verrekening reserves programma 7 0 -212.016 -212.016 Totaal mutatie reserves, programma 7 0 -212.016 -212.016 Totaal programma 7 Milieu 7.951.839 -7.320.412 631.427

130130130130


8 Bouwen aan ruimte Ruimtelijke ontwikkeling 6.810.0.1 Ruimtelijke ordening 537.203 -71.676 465.527 6.810.0.2 Beheersmatige bestemmingsplannen 245.436 0 245.436 Totaal ruimtelijke ontwikkeling 782.640 -71.676 710.964 Stedelijk beheer 6.820.0.1 Woningbouw en woningverbetering 42.678 -60.356 -17.678 6.821.0.1 Stedelijke vernieuwing 250.416 0 250.416 6.822.0.1 Woningtoezicht 172.942 -116.092 56.850 6.822.1.2 Woonwagencentrum 26.645 -14.321 12.324 6.822.1.4 Overige volkshuisvesting 450.617 -3.089 447.528 6.822.1.5 Woonconsumentenorganisaties 3.491 0 3.491 Totaal stedelijk beheer 946.790 -193.858 752.932 Vergunningen 6.822.0.2 Bouw- en sloopvergunningen, algemeen 1.155.407 0 1.155.407 6.823.0.1 Reclamevergunningen 2.783 -3.000 -217 6.823.0.2 Bouw- en sloopvergunningen 75.367 -828.169 -752.802 Totaal vergunningen 1.233.557 -831.169 402.388 Grondexploitaties 6.830.0.2 Niet in exploitatie opgenomen gronden 660.787 -660.787 0 6.830.0.3 In exploitatie opgenomen gronden 14.154.927 -15.799.472 -1.644.545 Totaal grondexploitaties 14.815.714 -16.460.259 -1.644.545 Mutatie reserves, programma 8 6.980.8.2 Reserves woningbouw en woningverbetering 0 0 0 6.980.8.3 Reserves bouwgrondexploitatie 0 0 0 6.980.8.9 Verrekening reserves programma 8 1.662.223 -38.590 1.623.633 Totaal mutatie reserves, programma 8 1.662.223 -38.590 1.623.633 Totaal programma 8 Bouwen aan ruimte 19.440.923 -17.595.552 1.845.371

131131131131


Algemene dekkingsmiddelen Algemene baten en lasten 6.922.0.1 Onvoorziene uitgaven 474.928 -70.368 404.560 6.922.1.1 Organisatieverliezen 300.348 -418.398 -118.050 6.960.0.1 Saldo kostenplaatsen 155 0 155 6.970.0.1 Saldo baten en lasten 0 0 0 Totaal algemene baten en lasten 775.430 -488.766 286.664 Algemene uitkering gemeentefonds 6.921.0.1 Uitkering gemeentefonds 0 -41.548.387 -41.548.387 Totaal algemene uitkering gemeentefonds 0 -41.548.387 -41.548.387 Belastingen en heffingen 6.930.0.1 Uitvoering Wet WOZ 387.222 0 387.222 6.931.0.1 Baten onroerende zaakbelasting gebruik 0 -1.969.246 -1.969.246 6.932.0.1 Baten onroerende zaakbelasting eigendom 0 -7.298.337 -7.298.337 6.935.0.1 Baten forensenbelasting 0 -50.980 -50.980 6.936.0.1 Baten toeristenbelasting 0 -175.265 -175.265 6.938.0.1 Baten reclamebelasting 0 -346.004 -346.004 6.939.0.1 Baten precariobelasting 0 -22.293 -22.293 6.940.0.1 Lasten heffing en invord. gemeent. bel. 7.140 -39.957 -32.817 6.940.0.3 Lasten reclamebeslasting 20.175 0 20.175 Totaal belastingen en heffingen 414.537 -9.902.082 -9.487.545 Geldleningen en beleggingen 6.913.0.1 Deelnemingen 162.319 -110.000 52.319 6.914.0.1 Geldleningen en uitzettingen > 1 jaar 970.552 -2.633.866 -1.663.314 Totaal geldleningen en beleggingen 1.132.871 -2.743.866 -1.610.995 Mutatie reserves, algemene dekkingsmiddelen 6.980.9.9 Verrekening reserves algemene dekkingsmiddelen 321.521 0 321.521 Totaal mutatie reserves, algemene dekkingsmiddelen 321.521 0 321.521 Totaal programma Algemene dekkingsmiddelen 2.644.359 -54.683.101 -52.038.741

www.goes.nl

Bruring · 2013. 9. 26. · Inhoud 1. Algemeen 3 Aanbieding programmabegroting 2014 5 Inleiding...

Documents

Transcript of Bruring · 2013. 9. 26. · Inhoud 1. Algemeen 3 Aanbieding programmabegroting 2014 5 Inleiding...