TTeecchhnniisscchh IInnssttiittuuuutt SSiinntt--MMiicchhiieellWitte Torenstraat 10 3960 Bree

Jaargang 15 nr. 115September 2011

I. VOORUITBLIKKEN

Bezoek aan de beeldentuin van Staf Timmers in Houthalen-Helchteren op dinsdag 6 september e.k. om 14.00 uur

Bij de start van het nieuwe schooljaar gaan we liefst mee aan de slag, solidair als we zijn metde actieve collega’s.Samenkomst en vertrek: parking GB (Carrefour) Bree om 13.15 u.Inschrijven bij Jan (Ho) via tel. 011- 63 40 76 of via e-mail jan.hoeben@telenet.be liefst vóór4 september.Bijdrage: € 1,50 per persoon

Staf Timmers, geboren in 1939 teHouthalen, is autodidact, schilder,bronsgieter …Hij woont aan deHerebaan – Oost 113 in Houthalen ,te bereiken door vanuit het centrumvan Helchteren de Grote Baan te

volgen richting Hasselt tot aan de eerste lichtenin Houthalen, hier links afslaan en 400 m verderis het te doen.Daar wacht je een idyllische tuin met alles wat denatuur te bieden heeft; water, planten, dieren,een oase van rust met bankjes en zithoekjes vanwaaruit je kan genieten van de vele kunstwerken (en verhalen) van de kunstenaar. Eenrondleiding in deze paradijselijke omgeving duurt ongeveer 1.30 u.Na afloop vrijblijvend sneukelen tegenover de Sint-Martinuskerk van Meeuwen in taverne ’tPleintje.

Bedrijfsbezoek Velda Bedding in Opglabbeek opdonderdag 20 oktober 2011 om 14.00 u.

Samenkomst en vertrek: parking GB (Carrefour) Bree om 13.30 u.Om Velda Bedding te bereiken volg je vanuit Opglabbeek - centrum de Weg naar Zwartbergtot aan de drukkerij Paesen. Hier rechts afslaan, de weg volgen tot voorbij Gijbels enparkeren op nr.1153 van de Industrieweg Noord.We bekijken een film, gemaakt naar aanleiding van het vijftigjarige bestaan van het bedrijf,bezoeken het 7de jaar stoffering van het TISM en maken kennis met het productieproces vandiverse soorten matrassen.

Na het ontspannen bezoek dat ongeveer 2 uur duurt, kaarten we na in café In Den OudenTijd, Dorpsstraat 29 Opglabbeek.Inschrijven vóór 17 oktober bij Gerard (Knoops) via knoopsgerard@hotmail.comTelefonisch kan dat ook via 089/ 86 62 15 maar niet tussen 9 en 15 oktober.Bijdrage: € 1,50 per persoon

Thetis’ hielZelfs goden, ze worden geborenin hoofden, doven uit tot een mythe.Zoals niemand de bron van de bronkan duiden of later op zee kan vertellen: dit

is het water dat diep in de aarde, datwat hoog op de bergen stroomde, zo

stromen stervelingen en goden.

Van mijn oorsprong weet ik dusniets, ik huwde de aarde, in mijgroeide een kind, vieluit me ten slotte, en ikmurmelde: mormeltje mijn, iknoem je, dompel je in onkwetsbaarheid.

Het lachte naar mij, hield me vastbij de hiel toen het mamma zei

Hester Knibbe

Thetis is een figuur uit de Griekse mythologie. Zij was de moeder van Achilles, de schoonste,dapperste en sterkste van alle helden. Hij was alleen kwetsbaar aan zijn hiel. Een giftige pijlin zijn hiel werd dan ook zijn dood. Dit gedicht van de Nederlandse dichteres Hester Knibbe,is zeker bestemd voor alle moeders die hun kinderen onkwetsbaar wensen en in hun liefdevoor hun kinderen zelf zo kwetsbaar worden.

II. TERUGBLIKKEN

Bezoek aan C-mine in Winterslag op vrijdag 20 mei 2011

Het Limburgse kolenavontuur heeft geen honderd jaar geduurd.Met de sluiting van de mijn in Heusden-Zolder (1992) komt er eeneinde aan de kolenwinning in het Limburgse bekken. Langdaarvoor sluiten eerst Zwartberg (1966) , later Waterschei enEisden (1987, Winterslag (1988) en ook Beringen (1989) de tent.Maar gelukkig zijn er nog flink wat sporen van het mijnverledenbewaard gebleven, maar dat is niet zo evident, als je het gevalZwartberg bekijkt.In Winterslag steken momenteel twee bonkige schachttorens metkop en schouder uit boven het uitgerekte gebouwencomplex vanC-mine. De kleinste (35 m hoog) is de oudste van onzeprovincie(1916), de andere (72 m hoog) is Limburgs jongste(1963). Beide mastodonten lijken wel fiere wachters die strengwaken over de toegang tot de onderwereld. Of symboliseren zemet hun imposante verschijning de onverzettelijkheid van

bezwete, zwartbestofte mannen in de nauwe mijngangen, op grote diepte en vragen ze het

nodige respect? In elk geval oriënteren ze debezoeker naar de hoofdingang van hetcultuurcentrum. Hier zorgt de stad Genk, deeigenaar, met de eigen culturele entoeristische diensten voor een gevarieerdaanbod.

Gezonde mix van oud en nieuwOnze rondleiding begint in de zogenaamdeenergiezaal, maar vreemd genoeg opkelderniveau. De dikke buizen, waarlangsperslucht vanuit de compressoren naar deondergrond haar weg vond, hangen ongegeneerd tegen de zoldering. Het stoort helemaal

niet, niemand heeft er last van. Het istrouwens een bewuste keuze.Links en rechts van een soort balie kan debezoeker kiezen tussen twee trappen; eenoriginele ligt er uitnodigend naast eengloednieuwe. Er bestaat niet de minste twijfelover de leeftijd van de respectieveexemplaren, maar het is mooi om te zien hoeschitterend ze bij elkaar passen. Oud en nieuwzinvol combineren is hier zeker geslaagd. Datgeldt eveneens voor de kleine ruitjes in degrote vensters op de eerste verdieping, devloeren, de toegevoegde warmtebronnen(chipolata’s) , leuningen …

3 gebruikte mijnlampen met uiterst linksde olielamp die mijngas detecteerde© Mathieu Beckers

Met creativiteit op zoek naar schoonheid

Er is blijkbaar hard nagedacht over de herbestemming en de aankleding van de oudemijngebouwen. Nogal logisch dat in C-minecreativiteit hoogtij viert. Een Brusselsarchitectenbureau 51 N 4 E (de coördinaten vande hoofdstad), stroopt hiervoor de mouwen op.Voor enige verrassing zorgen ook de ingewerktelegoblokjes,( meer dan één miljoen exemplaren inhet hele gebouw) in moeilijk te vullenmuuropeningen: gaten, kieren, reten en spleten…Verrassend is het ontwerp van Willo Gonnissenbij de toegang naar de grote zaal. Hij laat zichinspireren door wat Genkenaren als zeerwaardevol taxeren en verwerkt de ingezondenfoto’s van die elementen in een glaspartij. Na enig zoeken herkennen we in de compilatie deletters E I D.Elders in het gebouw tonen decoraties andere letters : H , N iets verder nog O en O enuiteindelijk H, S, C. Zet alles netjes op een rij en vind SCHOONHEID.

Voorbij een ruime tentoonstellingsruimte zonder rechtstreeks daglicht en met mobielewanden slaan we links af naar de grote zaal met 600 comfortabele zitjes. Het interieur oogtsober, maar decorbouwers zullen wat blij zijn met de achttien meter hoge toneeltoren.Bovendien kunnen zij met daglicht werken en dat wordt mogelijk doordat elektrisch bediende“luiken en/of gordijnen makkelijk open- en dichtschuiven.

Onnodig te zeggen dat de technische voorzieningen voor licht en geluid aan de strengstehedendaagse eisen voldoen.De loges voor artiesten liggen centraal tussen de grote en de kleine zaal. Deze ruimte met200 zitjes is goed voor 800 staanplaatsen als de zittribune wegschuift en de galerij opengaatvoor het publiek.In de foyer maakt de hangtoog stoelen echt overbodig en dat valt in de smaak bij oud enjong.Bovendien zorgt een spiegelwand ervoor dat de gigantische ruimte nog veel groter wordt.

Baren zonder weeënIn de indrukwekkende barenzaal, de vroegeremachinezaal van de elektrische centrale, vinden enkelactiviteiten plaats met een economisch karakter:congressen, seminaries, beurzen …Voor dat engagementheeft het ministerie van Economische Zaken wel flink watgeld over. Prachtig metalen hekwerk bakent hier zones afwaarbinnen vroeger krachtige machines hun ding deden.De aanwezigheid van dat schitterende smeedwerk blijktevenwel moeilijk uit te leggen.Met de benaming van die zaal hebben we het ook eenbeetje moeilijk. Op een wandpaneel vertrekken 3elektrische leidingen met gele, rode en blauwe kleur naarde ondergrond . Daar komen die toe en dragen zedezelfde kleurencode.Die 3 fasen noemt men in het jargon “baren”.

Na derondleiding

blazen we verzameling op het terras van BrasserieBasics in de schaduw van de schachttorens, die hetmogelijk maakten met skips ineens 15 tonsteenkool naar boven te halen. Niet te geloven datdeze mijn in 1953 zowat 6250 mijnwerkers telde endat de productie in 71 jaar uitkwam op 66.593.000ton steenkoolOnze kennismaking bewijst duidelijk dat creatievegeesten gestimuleerd door de nodige budgettenveel in hun mars hebben. Wij schrikken nauwelijksvan het prijskaartje, want met Europees, federaal,gewestelijk, provinciaal en stedelijk en anderbelastinggeld slapen we op beide oren. Maar wat ishet alternatief als je waardevolle gebouwen uit hetverleden functioneel wilt laten overleven?

Voor een totaalbeeld van C-mine moeten we nog eens terugkomen omhet cinemacomplex te bezoeken of de Media- en Designacademie of eenvan de creatieve economische vestigingen, waar op dit eigenste moment600 borden worden ontworpen voor het nakende huwelijk van prins Albertvan Monaco en de Zuid-Afrikaanse Charlene Wittstok.

Wij dragen veel impressies mee en danken veel achtergrondinformatieaan mevrouw T. Goossens, een toegewijde en enthousiaste begeleidster,die het gezelschap anderhalf uur probleemloos weet te boeien.

We zijn met zijn allen niet een beetje trots op Limburg, net nu het mooiste museum vanEuropa ook nog Limburgs is.

Piet en Tilly, Christ en Mia, Rik en Betsy,Ghislaine en Jos, René en Christiane, Leo enSylvie, Giel en Angèle, Fien en Jan, Piet en Lea, Gerard en Alice …Paula Fiten-Aegten, Quirinus Wels, E.H.René Mouling, Gerard Lemmens, Mathieu Martens,Michel Eerlingen … (26)

Verontschuldigd: Willy (Ma), Theo (Gs), Albert (Ds),Jan (Ho) Bèr (Ts), Mia (Vk), Jerome (Ws)Met dank aan Michel voor de nodige afspraken en aan Alice en Mathieu voor de foto’s.

Aangename kennismaking met Schutterij Sint–Joris vanKaulille op vrijdag 24 juni 2011

Als je van het onoverzichtelijkekruispunt voorbij de Kauliller dorpskomnaar de “kettingbrug” rijdt, toont de vlagvan Schutterij Sint-Joris, waar je linksmoet afslaan. In groot ornaat stuurtGiel (Ed) eventuele twijfelaars in dejuiste richting.

In de “Schuttekamer” heet ToonVerlaak de groep welkom en schetst hijin een erg ingekorte versie de historiekvan zijn eeuwenoude schutterij.Ook hij heeft zijn bovenste beste

schuttersuniform aangetrokken inclusief hoed met witte pluim. Hetgeeft ons een idee van een feestelijk uitgedoste heer in de 17 deeeuw.

De kleurencombinatie rood-wit-groen verwijst naar een prins-bisschop van Luik van Oostenrijkse komaf, Joris van Oostenrijk(Georges d’Autriche), die in 1554 aan de “huyslieden” toelatinggeeft om gewapenderhand de arme bevolking en hun schamelebezittingen te beschermen tegen militaire en andere plunderaars.Dit kan gewoon, omdat de neutrale prins-bisschop geen legerheeft. Napoleon Bonaparte houdt niet van die bewapende burgers

en hun binding met het Ancien Régime (kerkelijke o.a.) en dus gaat de schutterij“ondergronds”, samen met het koningszilver. Hetzelfde scenario herhaalt zich tijdens detwee wereldoorlogen. In 1952 herrijst de vriendenclub voor de zoveelste keer.

In die honderden jaren bestaansgeschiedenis beleven de leden van de schutterij goede enkwade dagen. Zij delen vreugde en verdriet en zorgen voor de ondersteuning vanhulpbehoevende medebroeders. Bijna spontaan organiseren ze een eigen hulpfonds, eensoort ziekenkas en een verre voorloper van de levensverzekering.

Op een ets van Pieter Coecke, torent een vogel hoog bovenop een staak, die vastgebondenis aan een opstaande molenwiek. Heel slim bekeken vinden wij en goedkoop bovendien,want lange bomen krijgen in die tijd een heel andere bestemming. In dit schutterstafereel zoude oorsprong liggen van de uitdrukking: “hij is in zijn wiek geschoten”. Slechte schuttersploffen hun stompe pijlen in de wiek en voor de aangerichte schade draait de molenaar op,zeer tegen zijn zin natuurlijk. En als Toon dat zo overtuigend verdedigt, wie zijn wij omdaaraan te twijfelen!

Tot onze verrassing stelt Roel Plessers zich heel gewoonvoor als koning van de schutterij. Die rijzige, jonge kerel iserin geslaagd de hoofdvogel (van Giel) af te schieten.Daarom mag hij een jaar lang met het “koningszilver”rondlopen. Als schutter in de A-ploeg weet hij beslist, hoe jemoet omgaan met een buks om zoveel mogelijk “bölkes” af teknallen, maar om koning te worden heb je een kanjer vaneen “ konijnenpoot” nodig. Bij de koningsschieting moeten dedames echter passen. “De koning is een man,” stelt Roel.Toch maken twee dames deel uit van de A-ploeg. Vreemd,toch? “Doorgaans schieten dames beter dan mannen,”vertrouwt hij ons toe,” want zij zijn het gewoon om meerderedingen tegelijk te doen en bovendien kunnen ze zich veelbeter concentreren dan mannen. Bij wedstrijden het hele jaardoor is de concentratie bij het schieten vaak

doorslaggevend.”

Hij heeft dus de tijd van de handboog niet meermeegemaakt en ook niet die van de snephaan. Dat iseen jachtgeweer met voorlader, waarbij lood, kruit, eenvuursteentje met vonken hun specifieke rol spelen. NaWO II is het de beurt aan de grendelgeweren en daaruitgroeit de latere schuttersbuks.

Voor de Slag van de Donderslag (6 december 1648) zijnToon, Jef en Roel gelukkig veel te laat geboren. Langsde Genkerbaan in Meeuwen herinnert een gedenksteenaan de bloedige strijd tussen Lotheringse huurlingen enburgerwachtafdelingen van verscheidene Kempensedorpen, bekend als de “rampsalighe Sint-Niklaesdagh”.Ook vinden wij geen enkel spoor van onze driegastheren op de eerste schuttersfoto van Kaulille -kermis (1906).

Met het OLS (Stokkem 3 juli ) voor de deur, treffentientallen zenuwachtige verenigingen deze week delaatste voorbereidingen Daar is missen dodelijk en alsschutters iets kunnen missen, is het dat wel! Maar dat is

eerder voer voor psychiaters. Binnen enkele weken tellen beide Limburgen immers weertientallen (schutters) pineuten meer. Wordt er wel aan slachtofferhulp gedacht voor al die(163 ) ongelukkigen? Hoe ga je die ontroostbaren troosten?

Succes, mensen van Sint-Joris, we gaan voor jullie duimen in Stokkem! Niemand neemt onsdat kwalijk, want jullie voorzitter Jos en ook de directeur van de basisschool (Luc Brands)wonen sinds mensenheugenis in Bree en toevallig ook nog in dezelfde (Heren)straat. Datbetekent niet dat we het de andere Limburgse schutterijen niet gunnen. Dat de bestenmogen winnen, ook al komen ze van over de Maas. Het blijft in elk geval een Limburgstopgebeuren, zelfs als de Unesco onze schutterijen en hun OLS als werelderfgoed erkent.

Over buksen, kogels en vierkante “bölkes”

Doorgaans weegt een buks 15 kg en is ze in de vorige eeuw ontwikkeld voor de schutterijen.Meestal is de kolf mooi versierd met steekwerk en dat mag wel als je € 5000 voor éénexemplaar moet neertellen. Hetzware geweer wordt ondersteunddoor een oplegpaal. De schuttergaat met gespreide benen in debuks “hangen”. Hij kijkt door dediopter en houdt het “bölke” in hetcentrum van de ringkorrel, dievooraan op de loop is gemonteerd.Ziet hij rond het blokje overalevenveel licht, houdt hij het lichaamonbeweeglijk, ademt hij lichtjes viahet middenrif, haalt hij zachtjes detrekker over, dan heeft het blokjeaan de hark 20 m verder geenschijn van kans. Of de “bölkes” nu15 bij 15 mm meten of 10 bij 10mm, ze zijn in elk geval vierkant.Ook zijn ze met vele. In een hark steken 5 verticale latten en op elke lat tel je 18 dwarsestokjes met elk 2 blokjes. In één raam boven op de schietboom wachten dus 180 “bölkens”op hun executie! In één ronde verpulveren de 6 schutters van één ploeg ieder drie blokjes .Dus moeten 18 stuks verdwijnen na elke ronde. Mist één van de 6 één keer, dan is de heleploeg uitgeschakeld. Samen uit, samen thuis!Het enige zestal dat altijd raak schiet, wint dus de “UM”, een bronzen beeldje dat symboolstaat voor broederlijkheid … De namen van die 6 schutters staan voor eeuwig opgetekendin de annalen van de Limburgse schutterswereld . Wie durft nu nog zeggen dat zes een“duivels” getal is!

Al de kogels voor dat schietgrage publiek zijn van eigen makelij. Elke schutterij heeft haareigen munitiedeskundige in huis, inclusief de vele fabricatiegeheimen. In een goedgeventileerde ruimte wordt vloeibaar lood (360 à 400° C.) in een kogeltang gegoten.Gebruikte hulzen worden ontdaan van kruitresten en oude slaghoedjes. Nadat nieuweslaghoedjes zijn geplaatst, wordt het kruit ingebracht en komt de loodprop in de huls, maarniet verder dan een kwart van de lengte van de hulsrand. Precisiewerk!Echt iets voor Jef Dejong, de secretaris-penningmeester. Zijn enthousiasme werktaanstekelijk, als je hem als kogelmaker met veel bezieling over zijn hobby (of is het zijn

vak?) hoort vertellen.

Jeugdwerking

Jongeren lopen niet automatisch warm voorhet lidmaatschap van een eeuwenoudeschutterij. Misschien vinden zij schieten niet zo“cool” of “keitof”! Toch is de drumband meerdan een uitgestoken hand voor de jeugd enook bij de vendeliers kunnen ze terecht vooreen interessante opleiding. Nu Giel zijn vlagheeft gestreken en netjes opgevouwen, is daar

weer een vacature meer. Regelmatig bezoeken dus bestuursleden van Sint-Joris de lagerescholen om de jeugd te winnen voor de folklore en ze uit te leggen hoe belangrijk het is detraditie in ere te houden. Het OLS voor kinderen op 23 juni in Stokkem met 5000aanwezigen blijft een stevige opsteker voor het voortbestaan van een eeuwenoude cultuur.Er is dus nog hoop!

Wapens klaar? Vuur!

Gelukkig zijn er in onze groep enkele dapperen,die hun schutterskwaliteiten even willenuittesten. Met plezier geven Jef en Roel denodige instructies aan de onervaren schuttersom met de luchtbuks zoveel mogelijk blokjes afte knallen. Niemand wil er een competitie vanmaken en dus blijft de hele oefening recreatiefen zeer ontspannend. De dames laten zich nietonbetuigd, maar de heren willen natuurlijk nietafgaan als een gieter. Mooi tafereel!

Wie vrijblijvend mist, kan troost vinden inheerlijke, Limburgse “vlaai” met koffie, eenfrisse pint of gewoon in een gezellige babbel.Weer hebben de aanwezigen alle gelijk, want het is een aangename kennismaking met eenvoor velen onbekende wereld.

Met dank aan Giel voor de organisatie.Foto’s van Toon (Verlaak) en Gerard.

Vriendelijke groeten aan de ganse schuttersfamilie van Sint-Joris van Jos en Malou, Rik enBetsy, Jef en Mia, Leo en Sylvie, René en Christiane, Giel en Angèle, Piet en Lea, Bèr enAlida, Gerard en Alice, Paula (Fi), E.H. René (Ml), Theo (Gs) Mathieu (Mm), Paul (Mp),Gerard (Kn), Jan (Ho) (25)

Verontschuldigd: Piet (Tw), Mia (Vk) …

III. INBLIKKEN

Vriendschap

Een groep vrienden besluit samen wat te ondernemen wanneer ze40 worden.Eerst zijn ze het niet eens, wat het zal worden tot één van henvoorstelt te gaan eten in "De Kwizien". Ze hebben daar een knappedienster en ze draagt altijd diep uitgesneden decolletés, weet hij endus trekken ze erop uit.Tien jaar later zien ze mekaar weer en ook dan duurt het evenvooraleer ze het eens worden. " Laten we toch naar "De Kwizien"gaan, suggereert één van hen, " het eten is daar voortreffelijk en op de wijnkaart staan echtenkele pareltjes ." Zo gezegd zo gedaan.

Als ze 60 worden is het weer zover en ook nu wordt er heftig gediscussieerd toter weer eentje aan "De Kwizien” denkt. " 't Is daar rustig en er wordt nietgerookt ", oppert hij, snel worden ze het eens.

Rond hun 70ste verjaardag komen ze opnieuw samen en overleggen ze wat tedoen. Laten ons naar "De Kwizien" gaan, zegt één onder hen, je kunt er met eenrolstoel binnen en er is ook een lift. De beslissing is snel genomen.

Onlangs zijn ze 80 geworden en vroegen ze zich af hoe ze dat zouden vieren, tot er iemandop het idee kwam om naar "De Kwizien" te trekken. " Goed idee, "zeggen de vrienden enthousiast, " daar zijn we nog niet geweest. "

Met dank aan Jo (Janssen)

SlimIk heb wel handen, maar sta op mijn voetenen dat is slim, kan je dat geloven?Want had het andersom gemoetendan zag ik alles ondersteboven

b.d.r. (B. De Ridder)

Schoolreglement Ambachtsschool BreeNog enkele citaten lukraak gegrepen uit het schoolreglement van JefVersleegersBeleefdheid en gehoorzaamheidDe lln. zijn eerbied en gehoorzaamheid verschuldigd aan de E.H. Directeur en aan de H.H.Leraars. In en buiten de school zullen ze, in hun betrekkingen met hun Oversten, door hunhouding, woorden en daden, uiting geven aan deze eerbied en gehoorzaamheid.Als een leerling in betrekking komt met zijn Oversten, weze zijn houding correct: het hoofdontbloot, de handen uit de zakken en beleefd bij het spreken.

Wanneer de E.H. Directeur of een vreemde Heer in een lokaal binnenkomt of het verlaat,staan alle leerlingen recht.Het is toegelaten tussen twee lessen in zachtjes te praten. Wanneer de Leraar binnenkomt,staan de leerlingen recht en zwijgen onmiddellijk.

Op het einde van elke speeltijd wordt een dubbel signaal gegeven. Bij het eerste, houdt allespel op, niemand gaat nog naar de gemakken of naar de waterkraan, de leerlingen begevenzich zonder dralen voor de onderscheiden lokalen om er een behoorlijke rechte rij te vormen.Bij het tweede, heerst onmiddellijk volledige stilte, die niet meer verbroken wordt, noch in deklas, noch in de werkplaats.Het is verboden buiten de speeltijden de waterkranen te gebruiken.Het is verboden papieren of brokken brood op de grond te werpen, met stenen te werpen ofte stampen en ’s Winters met sneeuwballen te gooien.Wie een ruit breekt, moet zich onmiddellijk bij de E.H. Directeur aanmelden.Conclusie? Tijden veranderen! Schoolreglementen ook!

Met hartelijke groeten,Piet en Gerard