2007/074

20
LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS Vak: TV Kantoortechnieken Specifiek gedeelte 1/2 lt/w Studierichting: Secretariaat - talen Studiegebied: Handel Onderwijsvorm: TSO Graad: derde graad Leerjaar: eerste en tweede leerjaar Leerplannummer: 2007/074 (vervangt 2004/181) Nummer inspectie: 2007 / 44 // 1 / J / SG / 1 / III / / D/ (vervangt 2004/181//1/G/SG/1/III/ /D/) Pedagogische begeleidingsdienst GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan 20 1000 Brussel

Transcript of 2007/074

Page 1: 2007/074

LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

Vak: TV Kantoortechnieken Specifiek gedeelte

1/2 lt/w

Studierichting: Secretariaat - talen

Studiegebied: Handel

Onderwijsvorm: TSO

Graad: derde graad

Leerjaar: eerste en tweede leerjaar

Leerplannummer: 2007/074 (vervangt 2004/181)

Nummer inspectie: 2007 / 44 // 1 / J / SG / 1 / III / / D/ (vervangt 2004/181//1/G/SG/1/III/ /D/)

Pedagogische begeleidingsdienst

GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan 20

1000 Brussel

Page 2: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 1 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

INHOUD

Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................5 Pedagogisch-didactische wenken ............................................................................................................9 Minimale materiële vereisten..................................................................................................................15 Evaluatie .................................................................................................................................................16 Bibliografie..............................................................................................................................................17

Page 3: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 2 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

VISIE

De studierichting Secretariaat-talen beoogt een dubbel doel: enerzijds is deze studierichting een voorbereiding op het hoger onderwijs, in hoofdzaak het economisch hoger onderwijs van het korte type (professionele bachelor). Anderzijds bereidt deze studierichting de leerlingen voor op een professionele loopbaan in de administratieve sector.

Het vak kantoortechnieken komt in eerste instantie tegemoet aan de verwachtingen van de leerlingen in verband met het uitbouwen van een professionele loopbaan in de administratieve sector. Via een praktische aanpak van het vak kantoortechnieken worden aan deze leerlingen noodzakelijke basiscompetenties meegegeven op het gebied van kennis, vaardigheden en attitudes, die noodzakelijk zijn om met voldoende bagage een professionele loopbaan in de administratieve sector uit te bouwen. Het vak kantoortechnieken bereidt de leerlingen ook voor op het hoger onderwijs door het inzichtelijk aanbieden van een aantal items waardoor de leerling een logisch redeneervermogen ontwikkelt dat een extra troef vormt voor zijn verdere studies.

Bij het opstellen van dit leerplan is rekening gehouden met de ‘voorstellen specifieke eindtermen Secretariaat-talen’.

Page 4: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 3 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

BEGINSITUATIE

De meeste leerlingen in de derde graad Handel zullen instromen vanuit de studierichting Handel of Handel-talen. In de 2e graad Handel/Handel-talen hebben ze op praktische wijze kennisgemaakt met de vakterminologie en met een aantal administratieve handelingen. Voor deze leerlingen sluit dit leerplan naadloos aan bij de leerstof van de 2e graad.

Anders is het gesteld met leerlingen die niet afkomstig zijn uit de tweede graad Handel/Handel-talen. Zij zijn nog niet vertrouwd met de bedoelde basisbegrippen en administratieve handelingen. De leraar zal er over waken dat wanneer hij een beroep doet op de voorkennis van de leerlingen, hij speciale aandacht geeft aan deze leerlingen. Uiteraard wordt van deze leerlingen ook verwacht dat ze zelf een ernstige inspanning leveren om zo snel mogelijk en met de steun van de leraar, op het gemiddelde niveau van de klas te geraken.

Page 5: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 4 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

ALGEMENE DOELSTELLINGEN

De handelsvakken omvatten een verzameling (sub)vakken die een groot gedeelte van het economische gebied beslaan. Het doel is de leerlingen kennis en inzicht in het economische mechanisme met zijn entiteiten, instellingen en relaties te verschaffen om hen zo toe te laten de nodige competenties te verwerven die gericht zijn enerzijds op een doorstroming naar het Hoger onderwijs, anderzijds naar een succesvolle participatie in het beroepsleven.

In het geheel van de handelsvakken dienen de leerlingen verder aan de volgende vaardigheden te werken:

• hanteren van de documenten;

• reken- en cijfervaardigheid;

• vaardigheid in het zien van details;

• analytisch en kritisch vermogen;

• sociale en communicatieve vaardigheden;

• zelfwerkzaamheid en aanpassingsvermogen;

• oog voor afwerking, orde, netheid en nauwkeurigheid;

• kunnen werken in teamverband.

In elk geval moeten zij bijzondere aandacht besteden aan een correct taalgebruik.

In aansluiting op het Pedagogisch Project van het Gemeenschapsonderwijs wordt van de leerlingen verwacht dat zij de volgende attitudes verder ontwikkelen en nastreven.

• Accuratesse: erop gericht zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig te voltooien.

• Leergierigheid: actief zoeken naar situaties om hun competentie te verbreden en te verdiepen.

• Resultaatgerichtheid: gedreven naar het einddoel van de activiteit toewerken.

• Zelfstandigheid en zin voor initiatief: zelfstandig aan een taak kunnen werken en problemen durven aanpakken.

• Zin voor orde, netheid en nauwkeurigheid: erop gericht zijn nauwkeurig, net en met zin voor orde te werken.

• Zin voor samenwerking: willen bijdragen tot een leef- en werkomgeving als gemeenschap van mensen.

Page 6: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

5

LEERPLANDOELSTELLINGEN/LEERINHOUDEN

KANTOORTECHNIEKEN 1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

1

• de belangrijkste taken van de management assistant toelichten.

• a.d.h.v. personeelsadvertenties de belangrijkste competenties van de management assistant opzoeken en toelichten.

• de organisatie van een instelling of een onderneming schematisch via een organogram voorstellen.

1 De management assistant

1.1 Taken

1.2 Competenties

1.3 Organogram

2

• mogelijke indelingen van een kantoorruimte herkennen, schematisch voorstellen en toelichten.

• a.d.h.v. een softwareprogramma een kantoor functioneel inrichten rekening houdend met praktische problemen, ergonomische aanbevelingen en wettelijke eisen.

• de handleiding van frequent voorkomende kantoorapparatuur (kleine apparaten, automatiseringsmiddelen en computerapparatuur) raadplegen en functioneel toepassen.

• het klein onderhoud van frequent voorkomend kantoorapparatuur uitvoeren.

2 De kantooromgeving

2.1 De kantoorruimte

2.2 De kantoorinrichting

2.3 Kantoorapparatuur

2.3.1 Gebruiksmogelijkheden

2.3.2 Klein onderhoud

Page 7: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

6

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

3

• verschillende vergadertypes en vergadervormen onderscheiden en toelichten.

• taken van de voorzitter herkennen en toelichten.

• taken van de secretaresse (opmaak van de elektronische agenda, verzending van de agenda, vergadering voorbereiden, opstellen van het verslag …) herkennen, toelichten en uitvoeren.

3 Vergaderingen

3.1 Vergadertypes en vergadervormen

3.2 Taken van de voorzitter

3.3 Taken van de secretaresse

• algemene taken van een receptionist toelichten en uitvoeren.

• de klassieke in- en uitgaande post behandelen.

• een e-mail (inclusief meerdere bestemmelingen, bijlagen, aanduiding prioriteit, CC, BCC, elektronische handtekening …) opstellen en versturen.

• een e-mail (met bijlage) openen, doorsturen en beantwoorden.

• een bestand van mailadressen aanleggen.

• ontvangen en verzonden e-mails bewaren in mappen.

• de telefoon opnemen, de correspondent begroeten en doorschakelen (in meerdere talen).

• een correct telefoongesprek voeren (in meerdere talen).

• telefoongidsen hanteren en op Cd-rom of op het internet telefoonnummers en bijkomende informatie opzoeken.

4 Administratieve werkzaamheden in een bedrijf

4.1 Het onthaal

4.1.1 Algemene taken

4.1.2 Postbehandeling

4.1.2.1 In- en uitgaande post

4.1.2.2 Elektronische postbehandeling

Uitgaande e-mails

Inkomende e-mails

Adressenbestand

Klasseren in mappen

4.1.3 Telefoneren

4.1.3.1 Opnemen van de telefoon

4.1.3.2 Het telefoongesprek

4.1.3.3 Telefoongidsen

Page 8: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

7

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

• een telefoonnummer opzoeken van een buitenlandse correspondent.

• een telefoonrepertorium (telefoonklapper, softwarepakketten …) samenstellen.

• uit een telefoonfactuur relevante informatie (bijvoorbeeld aantal en aard van de gesprekken, vaste kosten …) afleiden.

• een praktische toepassing van het klassement uitvoeren.

• administratieve taken van de aankoopafdeling toelichten en uitvoeren.

• administratieve taken van de verkoopafdeling toelichten en uitvoeren.

4.1.3.4 Telefoneren naar het buitenland

4.1.3.5 Telefoonrepertorium

4.1.3.6 Telefoonfactuur

4.2 Klassement

4.3 Aankoopafdeling

4.4 Verkoopafdeling

• de verschillende soorten zakenreizen toelichten.

• in allerlei informatiebronnen (trein, vlieg, hotel- en restaurantgidsen) noodzakelijke informatie i.v.m. zakenreizen opzoeken.

• reserveringen (hotelreservaties, vliegreizen …) maken.

• verschillende documenten, tickets en verzekeringen die nodig zijn voor een bepaalde reis opzoeken en aangeven waar en hoe ze kunnen worden bekomen.

• een volledige zakenreis (inclusief routeplanning) uitwerken.

5 Zakenreizen

5.1 Soorten zakenreizen

5.2 Informatie verwerven

5.3 Reserveren

5.4 Documenten – Tickets – Verzekeringen

5.5 Uitwerken van een zakenreis

Page 9: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

8

DECR. NR.LEERPLANDOELSTELLINGEN

De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN

• het begrip public relations toelichten.

• het onderscheid tussen interne en externe public relations illustreren met concrete voorbeelden.

• een nieuwsbrief voor relaties opmaken en versturen.

• actief deelnemen aan presentaties (bijvoorbeeld recepties, aanwezigheid in de showroom …) en een persmap samenstellen.

• representatietaken uitvoeren.

6 Public relations

6.1 Begrip

6.2 Interne en externe PR

6.3 PR en het secretariaat

6.3.1 Nieuwsbrief

6.3.2 Presentaties

6.3.3 Representatie

• de doelstellingen van de didactische uitstap formuleren.

• in samenwerking met de leraar de didactische uitstap voorbereiden.

• verslag over de didactische uitstap uitbrengen.

• de didactische uitstap evalueren in functie van de doelstellingen.

7 Didactische uitstappen (minimaal 1 per jaar)

7.1 Formulering van doelstellingen

7.2 Voorbereiding

7.3 Rapportering

7.4 Evaluatie

• een project uitvoeren waarin meerdere doelstellingen uit de hoofdstukken 3, 4, 5 en 6 en uit het leerplan kantoortechnieken 2e graad Handel/Handel-talen geïntegreerd aan bod komen.

8 Project

Page 10: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 9 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

1 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

1.1 Vakoverschrijdende eindtermen

1.1.1. Wat?

Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die – in tegenstelling tot de vak-gebonden eindtermen – niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd.

De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie en muzisch-creatieve vorming.

De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting).

1.1.2. Waarom?

Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd.

VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken.

De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen.

1.1.3. Hoe te realiseren?

Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen).

Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinitiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen.

Page 11: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 10 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

1.2 ICT

1.2.1. Wat?

Onder ICT verstaan we het geheel van computers, netwerken, internetverbindingen, software, simu-latoren, enz. Telefoon, video, televisie en overhead worden in deze context niet expliciet meegenomen.

1.2.2. Waarom?

De recente toevloed van informatie maakt levenslang leren een noodzaak voor iedereen die bij wil blijven. Maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT. Enerzijds speelt het in op de vertrouwdheid met de beeldcultuur en de leefwereld van jongeren. Anderzijds moeten jongeren niet alleen in staat zijn om nieuwe media efficiënt te gebruiken, maar is ICT ook een hulpmiddel bij uitstek om de nieuwe onderwijsdoelen te realiseren. Het nastreven van die competentie veronderstelt onderwijsvernieuwing en aangepaste onderwijsleersituaties. Er wordt immers meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, het zelfstandig of in groep leren werken, het kunnen omgaan met enorme hoeveelheden aan informatie...

In bepaalde gevallen maakt ICT deel uit van de vakinhoud en is ze gericht op actieve beheersing van bijvoorbeeld een softwarepakket binnen de lessen informatica. In de meeste andere vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen immers:

− het leerproces in eigen handen nemen;

− zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal;

− op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie).

1.2.3. Hoe te realiseren?

In de eerste graad van het SO kunnen leerlingen onder begeleiding elektronische informatiebronnen raadplegen. In de tweede en nog meer in de derde graad kunnen de leerlingen “spontaan” gegevens opzoeken, ordenen, selecteren en raadplegen uit diverse informatiebronnen en –kanalen met het oog op de te bereiken doelen.

Er bestaan verschillende mogelijkheden om ICT te integreren in het leerproces.

Bepaalde programma’s kunnen het inzicht verhogen d.m.v. visualisatie, grafische voorstellingen, si-mulatie, het opbouwen van schema’s, stilstaande en bewegende beelden, demo...

Sommige cd-roms bieden allerlei informatie interactief aan, echter niet op een lineaire manier. De leerling komt via bepaalde zoekopdrachten en verwerkingstaken zo tot zijn eigen “gestructureerde leerstof”.

Databanken en het internet kunnen gebruikt worden om informatie op te zoeken. Wegens het grote aanbod aan informatie is het belangrijk dat de leerlingen op een efficiënte en een kritische wijze leren omgaan met deze informatie. Extra begeleiding in de vorm van studiewijzers of instructiekaarten is een must. Om tot een kwaliteitsvol eindresultaat te komen, kunnen leerlingen de auteur (persoon, organisatie...) toevoegen alsook de context, andere bronnen die de inhoud bevestigen en de onderzoeksmethode. Dit zal het voor de leraar gemakkelijker maken om het resultaat en het leerproces te beoordelen.

De resultaten van individuele of groepsopdrachten kunnen gekoppeld worden aan een mondelinge presentatie. Een presentatieprogramma kan hier ondersteunend werken. Men kan resultaten en/of informatie uitwisselen via e-mail, blackboard, chatten, nieuwsgroepen, discussiefora... ICT maakt immers allerlei nieuwe vormen van directe en indirecte communicatie mogelijk. Dit is zeker een meerwaarde omdat ICT op die manier niet alleen de mogelijkheid biedt om interscolaire projecten op te zetten, maar ook om de communicatie tussen leraar en leerling (uitwisselen van cursusmateriaal, planningsdocumenten, toets- en examenvragen...) en leraren onderling (uitwisseling lesmateriaal …) te bevorderen. Sommige programma’s laten toe op graduele niveaus te werken. Ze geven de leerling de nodige feedback en remediëring gedurende het leerproces (= zelfreflectie en -evaluatie).

Page 12: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 11 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

1.3 Begeleid zelfgestuurd leren

1.3.1. Wat?

Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling.

Dit houdt onder meer in dat:

− de opdrachten meer open worden;

− er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn;

− de leerlingen zelf keuzes leren maken en verantwoorden;

− de leerlingen zelf leren plannen;

− er feedback wordt voorzien op proces en product;

− er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct.

De leraar is ook coach, begeleider.

De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter.

1.3.2. Waarom?

Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m.

− leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken;

− leerlingen voorbereiden op levenslang leren;

− het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen.

Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk.

Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leer-proces in welke vorm dan ook.

Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aanknopingspunten als:

− keuzebekwaamheid;

− regulering van het leerproces;

− attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren.

In onze huidige (informatie)maatschappij wint vaardigheid in het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang.

1.3.3. Hoe te realiseren?

Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen:

− de leerling wordt aangesproken op zijn motivatie en “leer”kracht;

− de leraar krijgt de rol van coach, begeleider;

− de school dient te ageren als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties.

De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn “Leren leren”, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is

Page 13: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 12 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

“klein beginnen” aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat

− doelen voorop stellen;

− strategieën kiezen en ontwikkelen;

− oplossingen voorstellen en uitwerken;

− stappenplannen of tijdsplannen uitzetten;

− resultaten bespreken en beoordelen;

− reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen;

− verantwoorde conclusies trekken;

− keuzes maken en verantwoorden

is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.

Page 14: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 13 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

2 SPECIFIEKE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing

1 Dit leerplan geldt voor een lestijdenpakket van 25 weken op schooljaarbasis.

De leraar heeft de mogelijkheid zelf de spreiding van de leerplandoelstellingen binnen de graad te bepalen in overleg met de vakgroep. Indien de volgorde van het leerplan wordt nageleefd, is het aangewezen in het eerste leerjaar de leerstofitems 1 tot en met 6 en een didactische uitstap te behandelen.

In het tweede leerjaar wordt dan het project behandeld en minimaal een bijkomende didactische uitstap georganiseerd.

Het biedt pedagogisch een meerwaarde als dezelfde leraar voor dit vak aangeduid wordt in het eerste jaar en in het tweede jaar. Indien verschillende leraars optreden, is samenspraak binnen de vakgroep vanzelfsprekend.

2 De leraar streeft naar het bereiken van leerwinst bij alle leerlingen.

3 Het is aangewezen om in een gepaste omgeving (i.f.v. de leerstofitems, doelstellingen en de gekozen werkvormen) hedendaagse didactische media (beamer, overheadprojector, computer) aan te wenden. Op deze wijze worden de lessen aantrekkelijker gemaakt en verbetert de werksfeer.

4 Bij het aanbrengen van de leerstof wordt maximaal vertrokken vanuit praktische probleemstellingen.

5 Er dient rekening gehouden te worden met een verschuiving naar zelfstandige kennisverwerving en leren leren. Dit om de terugkoppeling naar de realiteit te realiseren en te beantwoorden aan de verwachtingen van het levenslang leren. Ook de maatschappelijke vraag naar het versterken van de attitude- en waardevorming wordt uitdrukkelijker geïmplementeerd. De overdracht van leerfuncties van de leraar naar de leerlingen dient geleidelijk te gebeuren.

6 Belangrijk is dat de leerlingen een uitgebreid begrippenarsenaal leren hanteren. Het gebruik van het juiste begrip in een bepaalde context en het kunnen toelichten en concretiseren van economische begrippen primeert op de definiëring. De leraar waakt erover dat de leerlingen steeds de geijkte vakterminologie aanwenden.

7 Dit vak leent zich, zonder afbreuk te doen aan de traditionele didactische werkvormen zoals het onderwijsleergesprek, uitstekend tot het gebruik van activerende werkvormen zoals groepswerk, studiewijzers …

Voor welke werkvorm de leraar ook kiest, de leerling moet steeds actief bij het onderwijsgebeuren betrokken worden.

8 De actualiteit zal nauwgezet in het oog gehouden worden, teneinde nieuwe trends in het kader van kantoortechnieken tijdig waar te nemen.

De leerlingen zelf kunnen ook voor dit vak actueel documentatiemateriaal verzamelen.

9 In de tweede graad Handel/Handel-talen hebben de leerlingen reeds leren omgaan met bepaalde kantoorapparaten. Overleg met de leraar van de tweede graad is noodzakelijk om overlappingen te vermijden en de leerlingen te boeien door hen met andere kantoorapparaten in contact te brengen.

10 Doelstelling 4.1.2.2 werd reeds in de 2e graad behandeld. Het volstaat dan ook om deze leerplandoelstelling onder de vorm van een herhalingsoefening of in het project te behandelen.

11 Doelstellingen van de hoofdstukken 3, 4, 5 of 6 die aan bod komen binnen het project dienen niet noodzakelijk binnen deze hoofdstukken behandeld te worden. Het volstaat dat deze doelstellingen op afdoende wijze en door alle leerlingen binnen het project worden gerealiseerd. Dit geldt in het bijzonder voor praktische toepassingen zoals de doelstellingen 4.1.2.1; 4.1.2.2; 4.1.3.1; 4.1.3.1; 4.1.3.2; 4.2; 4.3; 4.4; 6.3.1 …

Page 15: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 14 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing

12 Een virtueel kantoor is een ideale manier om het project van hoofdstuk 8 te realiseren. Indien gekozen wordt voor een virtueel kantoor is samenwerking met andere vakken zoals Nederlands, Frans, Engels, toegepaste informatica … ten zeerste aangewezen. Het is hierbij aangewezen dat de leerlingen bijvoorbeeld in een blok van vier lesuren werken aan het virtueel kantoor. Naast de twee uren kantoortechnieken kunnen ook een uur toegepaste informatica, een uur taalvakken … in het project worden betrokken. Ook de vrije ruimte kan voor dit project worden aangewend.

13 Het vak kantoortechnieken leent zich uitstekend tot ICT-integratie. Indien gekozen wordt om voor het project (8) te werken met een virtueel kantoor, komen binnen dit project alle mogelijke toepassingen van ICT-integratie aan bod.

Zoeken, verwerken en bewaren van informatie.

Communiceren van informatie.

Oefenen met behulp van ICT.

Creatief vormgeven met behulp van ICT.

Voorstellen van informatie aan anderen.

Zelfstandig leren met behulp van ICT.

Adequaat kiezen, reflecteren en bijsturen.

Ook andere hoofdstukken lenen zich uitstekend tot ICT-integratie, bijvoorbeeld op de volgende, niet-limitatieve, manieren.

• Zoeken, verwerken en bewaren van informatie

Het opzoeken van telefoonnummers (4.1.3.3 en 4.1.3.4) kan gebeuren op het internet of op Cd-roms.

Het bewaren van telefoonnummers (telefoonrepertorium – 4.1.3.5) kan elektronisch gebeuren door gebruik te maken van geschikte software.

• Communiceren van informatie

Ter voorbereiding van de didactische uitstappen kunnen de leerlingen contacten leggen door gebruik te maken van e-mail.

• Oefenen met behulp van ICT

Voor het bepalen van de te volgen route bij een zakenreis () kan gebruik gemaakt worden van een routeplanner van het internet of van een GPS-systeem.

• Creatief vormgeven met behulp van ICT

Voor het maken van uitnodigingen voor een vergadering (3.3) kunnen de leerlingen gebruik maken van een tekstverwerkingsprogramma.

• Voorstellen van informatie aan anderen

Het is aangewezen dat de leerlingen bij presentaties (7.3) gebruik maken van moderne media zoals een beamer, overhead … en software voor presentaties.

Page 16: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 15 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN1

Voor het vak kantoortechnieken wordt gestreefd naar een lokaal met het uitzicht van een kantoor en dat voorzien is van een minimum aan kantoorapparatuur, kantoormaterieel, kantoormeubilair en kantoormateriaal: computer, printer, scanner, rekenmachine, papiervernietiger, overheadprojector, telefoon, weegschaal voor post, perforator, nietjesmachine, brievenopener, schrijftafel, bureaustoel, bijzetmeubelen, kast voor het klasseren en archiveren, klasseermateriaal, papier, omslagen, slides … De leraar moet met zijn leerlingen ook gebruik kunnen maken van een fax, een beamer en een kopieerapparaat.

Daarnaast is er een leerboek, werkschrift of cursus.

Er wordt gestreefd naar de aanwezigheid van computermateriaal in het vaklokaal. De leerlingen hebben alleszins toegang tot een informaticalokaal met internetaansluiting.

1 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:

- Codex - ARAB - AREI - Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:

- de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat:

- duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

Page 17: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 16 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

EVALUATIE

De evaluatie dient te passen binnen het eigen evaluatiebeleid dat de school heeft uitgewerkt. Het staat de school vrij om te kiezen voor om het even welke vormen van evaluatie, zoals permanente evaluatie. Daarnaast zal de vakgroep afspraken maken en nakomen binnen de krijtlijnen van dit coherent evaluatiebeleid.

Een goede evaluatie vertrekt vanuit de leerplandoelstellingen en sluit aan bij het voltrokken didactisch proces.

De evaluatie zal vooral dienen om de leerlingen een spiegel voor te houden m.b.t. de mate waarin ze in staat zijn de leerplandoelstellingen te realiseren.

Problemen met betrekking tot de leerinhouden en doelstellingen worden gedurende het schooljaar deskundig opgevolgd en geremedieerd.

In aansluiting op het Pedagogisch Project wordt van de leerlingen verwacht dat zij de vermelde attitudes ontwikkelen en/of nastreven.

Page 18: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 17 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

BIBLIOGRAFIE

De onderstaande bronnen zijn in hoofdzaak bedoeld als achtergrondinformatie voor de leraar. Bij gebruik in de klas dient de leraar er over te waken dat de informatie op het niveau van de leerlingen wordt aangeboden.

Onderwijs

www.ond.vlaanderen.be Departement onderwijs

www.gemeenschapsonderwijs.be Gemeenschapsonderwijs

www.ond.vlaanderen.be/edulex Wetten, decreten en omzendbrieven voor het Vlaamse onderwijs

www.ond.vlaanderen.be/dbo Dienst beroepsopleiding van het departement onderwijs

www.ond.vlaanderen.be/adiovwww Automatisch documentatie- en informatiesysteem voor onderwijs in Vlaanderen

www.onderwijsinspectie.be Onderwijsinspectie

www.vlor.be Vlaamse Onderwijsraad

www.vl-leonardo.be Europese projecten

www.viabo.be Vlaams Instituut voor Advies in Bedrijfsbeheer en Opleiding

www.klasse.be Tijdschrift klasse

Kranten en tijdschriften

www.krantenkoppen.be Artikels uit de belangrijkste kranten

www.destandaard.be De Standaard

www.tijd.be De Tijd

www.hbvl.be Het Belang van Limburg

www.hln.be Het Laatste Nieuws

www.gva.be Gazet van Antwerpen

www.demorgen.be De Morgen

www.hetvolk.be Het Volk

www.nieuwsblad.be Het Nieuwsblad

www.freemetro.be Metro

www.knack.be Knack

www.trends.be Trends

www.trends.be/trendsopschool Trends op school

www.test-aankoop.be Testaankoop

www.vacature.com Vacature

www.jobat.be Jobat

www.econict.be Didactisch tijdschrift

Page 19: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 18 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

Uitgeverijen

www.deboeck.com De Boeck

www.pelckmans.be Pelckmans

www.woltersplantyn.be Wolters Plantyn

www.kluwer.nl Kluwer

www.denarend.be Den Arend

Kantoor

www.managementsupport.nl Secretariaat

http://kantoor.startkabel.nl/ Portaalsite voor kantoorbenodigdheden

http://users.online.be/~sk002697/ Het virtuele kantoor

www.fvisem.nl Virtueel kantoor

www.kantoorsimulatie.be Virtueel kantoor

www.cofep.be Virtueel kantoor

Virtuele leeromgevingen

www.openleerhuis.be Digitale toepassingen voor economie

www.digikids.be E-learning

www.smartbit.be E-learning

www.digitaledidactiek.nl E-learning

www.leerhof.be Centrum voor levenslang leren

http://web.uvic.ca/hrd/hotpot/ Hot patatoes

Lerarenverenigingen

www.vlew.be VLEW

www.vecon.nl VECON

www.vvl-onderwijs.be VVL

Didactiek

www.cito.nl Instituut voor toetsontwikkeling

www.lweo.nl Werkgroep economie-onderwijs

http://leraaren.start.be Portaalsite voor leraren

http://www.docentenplein.nl/ Portaalsite voor leraren

http://klascement.net Onderwijssite voor leraren

www.pienternet.be Onderwijssite voor leraren

www.bin.be Belgisch Instituut voor Normalisatie

http://www.o-twee.be/o2/attitude.asp Sam-schaal

http://www.spelinfo.be/ Educatieve spelen

http://www.vecon.nl/software/lijst_software.html

Educatieve spelen

Page 20: 2007/074

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Secretariaat-talen 19 TV Kantoortechnieken (1e jaar: 1 lestijd/week, 2e jaar: 2 lestijden/week)

Projecten

www.vlaamse-jongeondernemingen.be Vlaamse jonge ondernemingen

www.rys.be Responsible young starters

www.vives-comito.be Onderwijs en ondernemen

Tijdschriften

Macro-Micro, Tijdschrift van de vereniging voor leraren in de economische wetenschappen

Trends Op School

Premium, Assuralia, Brussel

Budget en Recht

Test Aankoop

Bedrijfssimulaties

Actief ondernemen, Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2005

Minionderneming, VLAJO, Kapeldreef 60, 3001 Heverlee, www.vlajo.org

Bizzkidz, http://bkinschr.bitpresseducatie.nl/be/

Bizzgames, http://www.bizzgames.be/

Top Team Starters, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005

Teddytronic, http://www.kuleuven.ac.be/alo-etew/ttartikel.htm

Bedrijfssimulatie ING, www.futuris.be

Virtueel kantoor, www.fvisem.nl

Virtueel kantoor, www.kantoorsimulatie.be

Virtuele oefenfirma, www.cofep.be

Boeken

Afstuderen in je eigen onderneming – Handleiding voor begeleidende leraren miniondernemingen, Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2006.

CARTON, G., e.a., Voor eigen rekening – Bedrijfsbeheer 1, Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2005.

CARTON, G., e.a., Voor eigen rekening – Bedrijfsbeheer 2, Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2005.

CERPENTIER, A., e.a., Gevraagd: junior secretaresse (m/v), Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2004.

CERPENTIER, A., e.a., Secretariaatsmedewerker (m/v) gevraagd, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2006.

DEBBAUT, D., Bedrijfsbeheer voor het beroepsonderwijs, Uitgeverij Wolters Plantyn, Mechelen, 2005.

DE TROYER, W., Bedrijfsbeheer, Uitgeverij Wolters Plantyn, Mechelen, 2005.

GOVAERTS, A., e.a., Praktisch basisboek bedrijfsbeheer, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005.

SMEKENS, K., e.a., Bedrijfsbeheer, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005.

VERBERCKT, F., e.a., Bedrijfsbeheer, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2006.