1960Uitgeverij

der Theosofische Vereniging, Ned. Afd.Amsteldijk 76 . Amsterdam

II De innerlijke ontwikkeling bij kinderen 39

III De Yoga van het Moederschap 57

"Er is geen sexueel probleem, dat niet door liefde kan wordenopgelost." l. Krishnamurti.

"Indien er een sexueel probleem is, kan het uitsluitend doorliefde worden opgelost." Carl lung.

De stoffelijke wereld is een uitgestrekte verzamel-plaats van symbolen. Er is geen enkele vorm of ge-deelte van een vorm, die met een Innerlijke Werke-lijkheid symboliseert. De afleiding van het Grieksewoord "symbool" betekent: "iets, dat uit meerderecomponenten is samengesteld". Daarom is een sym-bool geen concrete voorsteiling van iets, maar als hetware een wegwijzer, die - indien wij de intultiehebben om haar te volgen - ons aangeeft, in welkerichting wij de Eeuwige Werkelijkheid kunnen ont-dekken, waarvan deze wegwijzer een indicatie is.Wat meer is: deze Innerlijke Werkelijkheid is eengeweldige Inteiligentie. Achter elke uiterlijke hande-ling, zelfs die van chemische actie, ligt de handelingvan een "godheid", een geest, die niet noodzakelijkvergelijkbaar is met de menselijke geest. Zo steltProf. Arthur Compton "een werkzame intelligentieachter de natuurverschijnselen". De nieuwe physica,zegt hij, geeft toe, dat het mogelijk is, dat de geestop de stof inwerkt en dit begrip werpt nieuw lichtop het evolutieproces, terwijl het evenzeer betekenisgeeft aan het menselijk leven. De wereld en de mens-heid ontwikkelen zich niet op goed geluk uit dechaos van atomen. Er is bewijsmateriaal voorhandenvoor een "leidinggevende intelligentie" of doe! ach-tel' aIle dingen.Voor een vergadering van 5.000 van Amerika's meestuitgelezen wetenschapsmensen beschreef Dr. RobertA. Millikan, hoe hij in feite was doorgedrongen totde godheid zelf door middel van uiterst nauwkeurigeen diepgaande onderzoekingen - en wat hij hadonderzocht, toonde aan, dat er een Schepper was,die voortdurend aan Zijn schepping werkte.Een Engelse wetenschapsman poneerde, dat er een

Super-Verstand aan het universum ten grondslagligt en dat dit Super-Verstand een uitermate knapwiskundige moest zijn. De prachtige geometrischeprecisie in bloemen en sneeuwvlokken, doet ons her-inneren aan die oude zegswijze: "God is de groteGeometer". Het regelmatige rhythme van aIle din-gen in het heelal, van eb en vloed, van het wassenen afnemen van de maan, van de cirkelvormige gol-ven van de menselijke stem op de lucht - al dezefeiten steunen de stelling van Pythagoras: "Getalligtaan het Heelal ten grondslag".Dit is niet alleen waar van het zichtbare heelal,doch ook van de grenzenloze, rhythmische gedacl~tevan het onzichtbare. Voor de occulte onderzoeker isdit een wetenschap of exacte kennis, maar dezewaarheden worden door menig kunstenaar en dich-tel' intultief aangevoeld, omdat een dergelijk genieverder doordringt in wat Plato beschreef als het aande schepping ten grondslag liggende gebied van deGoddellijke Idee.Zo schreef Francis Thompson:

"Door onsterfelijke kracht,diohtbij of vel' weg,in het verborgene,zijn aile dingen met elkaar verbonden.Gij kunt geen bloem aanrakenzonder een ster in beroering te brengen." 1)

1) "All things by immortal powerNear or far,Hiddenly,To each other linked are,That thou can'st not stir a flowerWithout troubling of a star."

Ook is er de cyclische beweging van de tijd doormorgen, middag en avond heen terugkerend tot dedageraad~ door Lente, Zomer, Herfst en Winter totde Lente teruggaand; de kringloop van het menselijkleven in jeugd, volwassenheid en ouderdom, op eengegeven ogenblik terugkerend naar de jeugd, na eenrustperiode voor de onsterfelijke ziel in de innerlijkewerelden, in een nimmer-eindigende kringloop vanvooruitgang. "De geschiedenis herhaalt zich" -maar altijd op een hoger niveau.Dit prachtige schema van evolutie werd schitterenduitgedrukt door wijlen Sir Oliver Lodge in het slot-woord van een rede voor de British Association. Hijzei: "Het Universum is het steeds aangroeiende kleedvan een transcendente God."Achter elke handeling is Een, die haar verricht, zicht-baar of onzichtbaar; achter elke vorm ligt het Leven,dat zich tot uitdrukking tracht te brengen.Het was niet geheel bezijden de waarheid, dat deGrieken de Natuur met onzichtbare wezens bevolk-ten, terwijl Maimonides, de Spaans-Joodse wijsgeer,schreef: "De Natuurkrachten en engelen zijn iden-tiek," en de Bundakish zegt: "Elke bloem is vooreen engel bestemd." AIle vormen, alle schepselen,zijn verschijningsvormen van God. Wijlen Dr. RudolfSteiner onderwees een systeem van meditatie op eenbloem, die tot zeer grote hoogten van verlichtingkon leiden. Deze dingen komen de natuurlijke mensals dwaasheden voor, "omdat ze slechts op geeste-lijke wijze ontdekt kunnen worden."De prachtigste verzamelplaats van symbolen in degehele macrocosmos of het heelal, is de microcosmosof de mens zelf. Hebben wij ons niet allen als kindwel eens afgevraagd, waarom wij twee ogen en eenmond, twee oren en een neus, vijf vingers, etc. heb-ben? Zij vertegenwoordigen alle - en staan daarom

in verband .met - de verborgen krachten, die aanhet heelal ten grondslag liggen. Dit is in het bijzon-der waar voor de geslachtsorganen, omdat deze inde mens de hoogste beginselen in het heelal verte-genwoordigen, n.l. de scheppende krachten.

De tweevoudigheid in de Natuur

Het Occultisme leert ons, dat man en vrouw tezamende twee scheppende krachten van het heelal verte-genwoordigen - positief en negatief, middelpunt-vliedend en middelpuntzoekend, gemanifesteerdleven en verborgen leven. Over het algemeen is deman positief, naar buiten gericht, de vrouw negatief,ontvankelijk. Maar geen enkele man is volkomenmannelijk en geen enkele vrouw volkomen vrouwe-lijk. De medische wetenschap leert ons, dat elke man,lichamelijk gesproken, bepaalde vrouwelijke ken-merken latent in zich draagt en dat elke vrouwlatente en onontwikkelde mannelijke kentekenenheeft. Somsbeginnen zich de secundaire eigenschap-pen te ontwikkelen wanneer een geslachtsorgaanverwijderd is, zoals de vrouwelijkheid bij de ont-mande man en de groei van mannelijke kentekenendie soms bij vrouwen optreedt, wier eierstokken zijnverwijderd. Er is ook een stadium in het leven vanhet nog ongeboren kind, waarin het niet zeker is,welk geslacht tenslotte overheersen zal. Terwijl hetene overheerst en zichtbaar is, is het andere steedsop de achtergrond, enigszins op de wijze van hetmannetje en het vrouwtje, die om beurten naar vo-ren komen in het weerhuisje uit onze jeugd.Dit vindt zijn oorzaak in het feit, dat geen enkeleziel volkomen man of vrouw is, maar de kern vanbeide. Hoewel we na de dood nog het voorkomenvan man of vrouw hebben, zijn de geslachtsorganen

slechts op dit stoffelijke gebied werkzaam. De zielstaat in wezen boven aIle geslachtsverschillen enwanneer zij relncameert, neemt zij een lichaam ofeen "stoffelijk omhulsel" aan, de ene keer aan deene, mannelijke zijde van het leven, de andere maalaan de vrouwelijke zijde, met het doel, aIle eigen-schappen van beiden zo volledig mogelijk te ont-wikkelen. De plichten en ervaringen van elk geslachtzijn verschillend, maar zij vullen elkander aan. Eenmannelijk leven ontwikkelt besluitvaardigheid enenergie - dat van een vrouw ontwikkelt geduld entederheid. Toch bezitten de hoogst ontwikkeldeleden van elk der geslachten ook de hoogste eigen-schappen van het andere. Welke edele man scmettekort in geduld en tederheid - of in welke nobelevrouw ontbreken energie en kracht? Deze zijn aan-geleerd door middel van vele perioden van bestaanaan beide zijden van het leven, want het is gemak-kelijker om complementaire eigenschappen te ont-wikkelen in complementaire lichamen. Hier ligt deware betekenis van de woorden van Christus, dat erin de hemel geen huwelijken gesloten worden.De algemene regel voor wedergeboorte is om eenserie van levens in de ene vorm door te maken enom daama over te gaan naar de andere vorm ge-durende een nieuwe reeks van levens. Deze ge-slachtsverandering in opeenvolgende levens verklaartde bekende verschijnselen van b.v. de jongen, diein zijn prille jeugd heimelijk met poppen wil spelenen het meisje, dat een ware kwajongen is. Zij zijndan juist in een ander geslacht overgegaan; ze moe-ten weer wennen aan deze andere vorm en somshebben zij daar meer dan een leven voor nodig.Mannen en vrouwen zijn geen rivalen, maar werkensa-men, terwijl zij verschillend zijn in aard en op-vattingen. Het is even dwaas om permanent een oog

te sluiten en dan te verwachten, dat men even goedz6 ziet als met twee ogen, als om het ene geslachtte verbieden, zijn inhaerente krachten en ideeen inhet leven van de natie te gebruiken. Zoals Tennysonzo juist geschreven heeft:

"Want de vrouw is geen onontwikkeld man,maar anders ...Het belang van de vrouw is dat van de man;zij stijgen of dalen samen af,als dwergen of als goden,gebonden of vrij." 1)

Er was een tijd, vele eeuwen geleden, dat de mens -nauwelijks menselijk te noemen volgens onze huidigemaatstaven - slechts een geslacht had. Toen hieldhij het ras in stand door middel van methoden, dienu nog in het plantenrijk worden gevonden. Er zalin de verre, verre toekomst wederom een tijd aan-breken, dat de twee geslachten weer tot een ver-smelten. Hoe zal hij dan het ras in stand houden?Door een kracht, die nti reeds begint aan de dag tetreden: kriyashakti, de kracht van gedachtenconoen-tJ'atie en wil, die dan op het stoffelijke gebied zalscheppen zoals wij dit nti op het mentale gebieddoen. De aldus geschapen vormen zullen dan "uit degeest geboren" zijn.

Cosmische krachten in de ·differentiatievan geslachten

De mens bestaat niet slechts uit een stoffelijklichaam. Er zijn andere voertuigen van bewustzijn,samengesteld uit de meer verfijnde staf van de ho-

1) "For woman is not undeveloped man,But diverse ...The woman's cause is man's; they rise or sinkTogether, dwarfed or godlike, bond or free."

gere gebieden, die elkaar doordringen en omgeven,en deze zijn zeer nauw verbonden met het stoffelijklichaam en doordringen het. Door deze in- en uit-wendige lichamen van de mens stromen krachten,die van de meer verfijnde en hogere gebieden vanzijn neerdalen.Datgene, wat eeuwig is in aIle stof, is zijn nimmer-eindigende beweging, het rhythmische eb en vloeddes levens. Het meest ontzaglijke rhythme van aIlein de openbaring en schijnbare verdwijning van hetheelal zelf, welk verschijnsel in Indiase geschriftenwordt genoemd: "Dagen en nachten van Brahma".De "nachten" - perioden, waarin aIles ongeopen-baard is - worden veroorzaakt door het in even-wicht komen van aIle krachten. Hetzelfde kan menzien bij een klein experiment in de electriciteit: Alsmen twee naalden magnetiseert, zal de ene helft vanelke naald noord- en de andere zijde zuid-magnetischzijn. Als men de naalden dan op water laat drijven,zal de noord-pool van de ene naald de zuid-pool vande andere aantrekken. Als de twee polen elkaar ont-moeten, verdwijnt het magnetisme; niet, omdat hetheeft opgehouden te bestaan, maar omdat het nietmeer in openbaring is zodra het gecompenseerdwordt.Als een "dag" aanbreekt, is het eerste beginsel, datin beweging komt, dat van de Derde Persoon van deHindulstische Drieeenheid, Brahman, de GoddelijkeGedachte. "Brahma mediteerde en de werelden wer-den geboren". Als God ons niet geboren had "ge-dacht", dan zouden wij nooit bestaan hebben. Het-zelfde geldt voor onze kleine werelden. Voordat wijhandelen, denken wij en dan scheppen wij dus in degeest. Gedurende "pralaya", wanneer aIle dingenzich in ongeopenbaarde toestand bevinden, zijn geesten stof, leven en vorm, een geworden, zoals zij -

fundamenteel gesproken - oak altijd een zijn. Maargedurende een "dag" vallen ze in facetten uiteen enclan begint de vermenigvuldiging. Dit kan men zienin het leven van een eel. Deze heeft een kern, maarals hij een andere eel gaat produceren, verschijnener twee polen met een verbinding daartussen en ten-slotte ontstaan er dan twee cellen. "De Ene wordtTwee."Hier ligt de werkelijke betekenis van de oude mythevan het uit de Maagd geboren worden, die aan bijnaaIle wereldleraars wordt verbonden. In oude ge-schriften wordt van de geest gesproken als mannelijken van stof als vrouwelijk, Moeder-stof. In onge-differentieerde status is mare, de zee, of noumenonvan stof, in ruste, cen met leven, geest. Als deschepping nogmaals in openbaring komt, wordt ditvolmaakte evenwicht verstoord. De eerste trilling ofgolfsJag van de Goddelijke Gedachte gaat door degrenzenloze ruimte. "De Geest Gods zweefde overde wateren." Uit dat contact met de maagdelijkestof werd de Cosmische Zoon van God, het heelal,geboren.Hetzelfde wonder herhaalt zich tussen man en vrouw.Uit hun contact wordt de "zoon der mensen" ge-boren. De lichamelijke scheppende krachten in demens weerspiegelen de geweldige scheppende krach-ten van de Godheid. Vandaar, dat ze in de ogen vaneen primitiever samenleving in het verleden, als bui-tengewoon heilig werden beschouwd. Omdat ze dehoogste lichamelijke krachten in de mens zijn, heefthet verschrikkelijke gevolgen, wanneer ze naar be-neden gehaald worden. "Deus inversus demon est".Datgene, wat wij - bij gebrek aan een betere term -kunnen noemen de positieve kracht van het heelal,vloeit door het lichaam van de man, meestallangs delijnen van het beender- en spierstelsel. Daarom be-

schouwen we zijn kracht van nature als de glorie vande man. Maar door het lichaam van de vrouw vloeitde tegenovergestelde kracht, die meestal het zenuw-en klierstelsel voIgt en zodoende weten wij instinc-tief, dat de glorie van de vrouw haar gratie is.De aantrekkingskracht tussen beiden kan duidelijkbegrepen worden. Het positieve, mannelijke elementzoekt steeds het meer negatieve, vrouwelijke ele-ment, zodat beide tot vervulling kunnen geraken entot rust kunnen komen. Twee dingen treden in eengelukkig en succesvol huwelijk aan de dag: Het eneis de vreugde van het scheppen, het andere het ge-voel van diepe rust. AIle scheppen is vreugde, nietalleen op lichamelijk gebied, maar ook, wanneer de-zelfde kracht tot uitdrukking komt op het mentaleof geestelijke gebied. Toen Archimedes een weten-schappelijk feit ontdekte, rende hij de straat op,roepende: "Eureka! Ik heb het gevonden!" De ge-gesohriften zeggen: "Toen God de hemelen en deaal'de schiep, juichten de zonen Gods van vreugde."Bij de innerlijke beginselen van de mens, die zijnonderbewuste of subjectieve zelf uitmaken, is de ver-houding tussen de twee sexen omgekeerd. Op emo-tioneel gebied is de vrouw positief en de man nega-tief. Zodoende is de onontwikkelde vrouw een ver-zameling van emotionele tegenstrijdigheden, zij isjaloers waar het hen, die zij bemint, betreft, en wan-neer zij overspannen is, is zij geneigd tot hysterie.Weer omgekeerd is de situatie op mentaal niveau:de man is hier positief, de vrouw negatief. De on-ontwikkelde man is geneigd tot egoisme en hardheiden gelooft absoluut niet in datgene, dat niet zintuig-lijk waameembaar is; de ontwikkelde man daaren-tegen, bezit grote en heldere vermogens tot redene-ren en heeft over het algemeen een meer onpersoon-lijk inzicht en grotere scheppende krachten van geest

dan de vrouw. Van nature zijn mannen meer ge-schikt om "leiding te geven". I!1het zakenleven zijnze meestal mindel' persoonlijk of wraakzuchtig danvrouwen. Vandaar, dat vrouwen bijna altijd de voor-keur geven aan een mannelijke werkgever. Emotio-neel gesproken evenwel, wordt de man gemakkelijkgeleid. Er is een aandoenlijk element in de onbedor-yen liefde van een man voor een vrouw. Hij is zozeertot verering geneigd, geneigd ook om naar zijn godinop te zien en om te denken, dat zij tot niets kwaadsin staat is. Op het geestelijke, intuitieve gebied over-heerst de vrouw weer. De ontwikkelde vrouw straalthier van intuitieve wijsheid en onzelfzuchtige liefde.Zij bezit dikwijls een groter vermogen om zich vol-komen op te offeren dan een man. Een vrouw, dieliefheeft, is van nature een dweepster. Voor haar ligtde opperste vreugde in overgave en dienen. Feitelijkkan worden gezegd, dat liefhebben en liefde ontvan-gen de primaire noodzaak is in het leven van devrouw. Byron wist dit heel goed, want hij schreef:

"Liefde is een apart onderwerp in het leven vande man, maar zij vormt het gehele bestaan vande vrouw." 1)

Wij moeten hier het feit vermelden, dat de tegen-gestelde, doch complementaire factoren, die bij ge-slachtsdifferentiatie betrokken zijn, maken, dat beidegeslachten zeer noodzakelijk en nuttig zijn voor el-kaar. Nog afgezien van enige lichamelijke gemeen-schap, is de actieve gemeenschap van gedachte enhandeling tussen de sexen bijzonder heilzaam voorbeiden. De vriendschap van de man steIt de vrouwin staat om haar gedachten te definieren; de vriend-schap van een vrouw geeft inspiratie en warmte aan

1) "Love is of man's life a thing apart,'Tis woman's whole existence."

de verbeeldingskracht van de man. Dat is ook dereden, waarom wij zo vaak ontdekken, dat vele grotemannen hetzij een grote echtgenote, hetzij een grotemoeder hebben gehad, terwijl andere begaafde man-nen tekort zijn geschoten in wat zij hadden kunnenbereiken, indien zij gezegend waren geweest met deaanwezigheid van een dergelijke persoon naast zich.Gewaarschuwd moet worden voor de algemeengangbare gewoonte om kleine jongens van acht oftien jaar van huis weg te zenden naar een kostschool,waar zij onder de hoede komen van onervaren onder-wijzers. Een belangrijke repetitor uit Oxford schreef,dat van de honderden jonge mannen, die door zijnhanden waren gegaan, de meesten nooit hun vol-ledige ontwikkeling zouden bereiken, omdat ze inemotioneel opzicht "verhongerd" waren. De jeugdbehoeft de invloed van ouderen, van grootvaders engrootmoeders, van ooms en tantes. De jongeren 111oe-ten deel uitmaken van de scheppende invloeden vanhet dagelijks leven, deelnemen aan het leven van dewerkende wereld om hen heen en zij moeten nietsamengedreven worden in een min of meer klooster-achtige instelling met andere emotion eel verkom-merde jongens en leraren. Is het een wonder, dat zo-velen nimmer geheel rijpe wezens worden en datzij zodoende in verbeeldingskracht en scheppendeenergie tekort schieten?

Dat sexuele problemen over de gehele wereld zoalgemeen voorkomen, ligt in het feit, dat aan eenfactor ervan een overdreven betekenis wordt ge-hecht, n.l, aan de lichamelijke bevrediging. Indienlichamelijke bevrediging de enige of overheersendefactor in een sexuele verhouding is, is die verhou-

ding er een van hartstocht, niet van liefde. Het isheel goed om in de geest een duidelijk onderscheidte maken tussen die twee, want beide kunnen ze be-staan zonder de ander, maar waar hartstocht ver-heyen, verlicht en gezuiverd is door de liefde, kan delichamelijke vereniging een bijzonder mooie en ge-inspireerde betekenis krijgen. Terwijl zij het hoogstelichamelijke genot brengt dat aan de mens bekendis, vormt zij tevens een kanaal voor heel volmaakteen verheven gevoelens. Omdat de scheppende krach-ten van het heelal stromen door de tegengesteld ge-polariseerde lichamen die van man en vrouw, is ereen aantrekkingskracht tussen die beiden, die doorgeen enkele andere kracht wordt geevenaard, omdatzij complementair en vervullend is en daardoor on-eindig bevredigend. De heilzame uitwerking van hetsamenspel van het reeds eerder beschreven onzicht-bare magnetisme, wordt in de huwelijksdaad zeerversterkt, terwijl zij vaak men tale hinderpalen uit deweg ruimt en de blik van beide partners verruimt.Een gelukkige en mooie echtelijke omhelzing kanleiden naar wat slechts omschreven kan worden alseen mystieke ervaring, die steeds dieper in een inner-lijk bewustzijn doordringt, zodat de geliefden voorelkaar een poort worden, die toe gang geeft tot God.Dit is in India bekend als een speciale vorm vanYoga, die sahaja genoemd wordt en die leidt totmoskha of bevrijding, door middel van een bepaaldehouding en verhouding, die mogelijk tussen de ge-liefden kan ontstaan. De wijzen zeggen, dat dit nietste maken heeft met de cultus van het genot. Het isde verwerkelijking van de Ene, via de weg van niet-streven in de liefde.

"AIle liefde vergroot en verheerlijkt,tot God straalt voor de beminnende ogenin dat, wat voordien slechts aarde was." 1)

(Robert Browning)Deze schier volmaakte ervaring is bijzonder zeld-zaam, omdat zij een dermate hoge en idealistischegedachtengang bij de geliefden vereist en zulk eengeweldige en oprechte liefde. Een grote EgyptischeAdept schreef eens: "Weet, 0 mijn Broeder, dat waareen werkelijk geestelijke liefde zichzelf dubbel zoektte bevestigen door middel van een zuivere, blijvendevereniging van de twee, in aardse zin, zij geen zonde,geen misdaad begaat in de ogen van de grote Ain-Soph, want ze is slechts de goddelijke herhaling vande Mannelijke en Vrouwelijke Beginselen - de weer-spiegeling in de microcosmos van de eerste voor-waarde van de Schepping. Over een dergelijke ver-eniging mogen de engelen wel glimlachen! Maar zezijn zeldzaam, mijn Broeder. " Het Atma van demens kan zuiver en evenzeer geestelijk blijven, ter-wijl het verenigd wordt met zijn stoffelijk lichaam -waarom zouden twee zielen in twee lichamen nieteven zuiver en onbezoedeld blijven ondanks deaards~: voorbijgaande vereniging van deze laatstetwee?De overgrote meerderheid bereikt echter een derge-lijke vervulling nooit. Maar al te vaak wordt dehartstocht niet door de liefde lichtend gemaakt, maaral te vaak beschouwt de man de eenwording met zijnvrouw als een lichamelijk genot en zijn goed recht,waarvan gretig en zonder consideratie gebruik wordtgemaakt, en waaraan wordt toegegeven, met ramp-

1) "All love greatens and glorifiesTill God's aglow to the loving eyesIn that which was mere earth before."

zalige gevolgen. Een soortgelijk proces vindt men bijde voeding. De smaakorganen zijn bedoeld om devreugde bij het eten te vergroten, terwijl ze de speek-selklieren in werking doen treden en daardoor hetbeste resultaat teweegbrengen van het nuttigen vannoodzakelijk voedsel. Wanneer hiervan misbruikwordt gemaakt en gulzigheid het gevolg is, vergeldtde Natuur dit op een verschrikkelijke manier. Bij degeslachtsdaad is dit nog honderden keren erger. Bijde dieren zijn er bronsttijden en op aIle daarbuitenvallende tijden sluimert de paringsdrift. De mensechter, heeft de geslachtsdrift in zichzelf geweldigen buiten de natuurlijke gang van zaken verhoogddoor zijn vermogen van herinnering en verwachting.Hij is op elk wiIIekeurig moment aan dergelijke im-pulsen onderhevig.Het gevolg is weerzinwekkend. Ik haal mevrouwBlavatsky's Geheime Leer aan: "De scheppende ver-mogens in de mens waren een gift van de goddelijkeWijsheid, niet het gevolg van zonde... Evenminwerd de vloek van Karma over hen afgeroepen om-dat zij natuurlijke vereniging zochten, gelijk de ge-hele verstandloze dierenwereld op daartoe geeigen-de tijden doet, maar wegens het misbruiken van hetscheppend vermogen, wegens het ontheiligen vande goddelijke gave en het verspillen van de levens-essence, uitsluitend terwille van dierlijke persoonlijkebevrediging ... In den beginne was de baring voorde vrouw even gemakkelijk als voor de gehele dier-lijke schepping. De natuur had nooit de bedoelingdat zij haar kinderen "met smarten" zou baren ...Want het zaad der vrouw of de lust vermorzeldende kop van het zaad der vrucht van wijsheid en ken-nis door de heilige geheimenis der voortplanting teveranderen in dierlijke bevrediging; daarom "ver-morzelde" de wet van Karma "de hie!" van het At-

1\

II

lantisch Ras door geleidelijk de gehele aard van hetvierde Ras der mensheid fysiologisch, zedelijk, fy-sisch en verstandelijk te veranderen, totdat de mens- na de gezonde koning van de dierlijke scheppingin het derde Ras geweest te zijn, - in het vijfde Ras,het onze, een hulpeloos, schurltig wezen werd enthans op aarde de rijkste erlgenaam geworden isaan lichamelijke en erlelijke ziekten, het meest be-wust en verstandelijk beestachtigste van aile die-ren! Dit is de ware vloek, uit fysiologisch oogpuntbezien De verstandelijke ontwikkeling is, in haarvooruitgang hand aan hand gaande met de stoffe-lijke, zeer zeker een vloek geweest instede van eenzegen - een gift, tot wasdom gebracht door deReren van Wijsheid, die over het menselijk Manasde frisse dauw van hun eigen geest en in wezen uit-stortten." 1)Dit werd door de Grieken uitgedrukt in de mythevan Prometheus, die het "vuur" van de heme! haalde.Mevrouw Blavatsky zegt verder:

"Prometheus antwoordt:"Ja, en 'k schonk hem ook het Vuur."Koor:

"Bezit die eendagsvlieg thans 't vlammendVuur?"Prometheus:

"Ja, en vele kunsten zal het hem nog leren.""Maar met de kunsten is ook het ontvangen "Vuur"in de grootste vloek veranderd, het dierlijke elementen het bewustzijn van het bezit daarvan heeft hetperiodieke instinct in chronische dierlijkheid en zin-nelijkheid veranderd. Dit is het, wat over de mens-heid hangt als een zwaar lijkkleed... De dieren-wereld, door haar eenvoudig instinct geleid, heeft

haar voortplantingstijden en gedurende de overigetijd van het jaar worden de geslaohten onwerkzaam.Daarom kent het dier slechts eenmaal in zijn levenziekte, n.l, v66rdat het sterlt." 1)De ervaring van enige onontwikkelde natuurvolkenbevestigt Mevrouw Blavatsky's uitspraak, dat devrouw haar kinderen niet in smart moet baren, wanteen wilde in Afrika zal in haar natuurlijke status eenkind aan de kant van de weg ter wereld brengen endirect daama opstaan om zich bij de andere ledenvan de starn te voegen. Datgene, wat gezegd wordtover de werkelijke oorzaak van de erlelijke en li-chamelijke ziekten der mensheid wordt door de we-tenschap gestaafd in het bijzonder door de buiten-gewone ontdekking, door Dr. Abrams uit San Fran-cisco gedaan, de "electronische reacties". De eerstegolflengte, waamaar een beoefenaar van dit stelselzal zoeken, is dat, wat "verminderde weerstand"wordt genoemd. Dit is een beleefd euphemisme vooreen erlelijke syphilitische besmetting. De overgrotemeerderheid van de mensheid heeft deze in zijnaderen, terwijl evenwel de Scandinavische volken ende Ieren er het meest van gevrijwaard zijn. Als dezebesmetting aanwezig is, vormt zij een vruchtbarekweekplaats voor aile andere ziekten. AIle ziektenvan scrofuleuze aard ontstonden oorspronkelijk doormisbruik van de geslachtsfuncties. In bovenstaandeaanhaling verwijst Mevrouw Blavatsky naar de pe-riode, 6Y5 miljoen jaren geleden, toen de mens inopkomst (nauwelijks de mens zoals wij hem thanskennen) onderhevig was aan een bijzondere stimu-lans van zijn denkend beginsel, afkomstig van zekereGroten van een andere planeet. Van hen wordt inhet algemeen gesproken in occulte literatuur als van

de "Heren van de VIam", die de mens begiftigdenmet het "Vuur" van de geest.Het onnatuurlijke economische karakter van ons 50-dale stelsel leidt tot vermeerdering van dit kwaad.In een gezonde, samenwerkende wereld zouden man-nen en vrouwen jong trauwen en het leven schenkenaan kinderen in de jaren van kracht en jeugd. Dekinderen, die ouders hebben van middelbare leeftijd,zijn niet zo fortuinlijk. Hiervoor waren goede voor-zieningen getroffen in het oude stelsel van India,dat vier perioden in het leven van de man voor-schreef. Eerst die van zijn leerjaren, waarin hij zon-der geslachtsleven als een brahmacharya leefde~daama kwamen de jaren van zijn huwelijksleven,waarin hij kinderen verwekte als een plicht, die hijaan de staat verschuldigd was. Hiema, in de derdeperiode, verzaakten hij en zijn vrouw elke geslachte-lijke omgang in het streven naar religieuze idealen.De vierde periode werd niet door allen ondemomen,daar deze met zich meebracht, dat men alleen alseen arme bedelmonnik rand ging, met geen anderideaal of hoop dan God te vinden. Zelfs dit kon nietworden ondemomen zonder de toestemming van deechtgenote.Het natuurlijk gevolg van ons stelsel-op-goed-gelukkan worden gezien in de meer en meer voorkomendeonderdrukking van de geslachtsdrift en alles, wat ditmet zich meebrengt voor de geestelijke gezondheiden in het aantal uitgeworpenen, dat het gevolg is vanonwettige verhoudingen. Het is ook droevig om temoeten constateren, dat in vele gevallen een gezondnatuurvolk geinfecteerd wordt met geslachtsziektendoor zijn blanke overwinnaars. In hun natuurlijketoestand hebben talloze primitieve volken uitsteken-de eugenetische wetten en geen enkele wilde wordtin zijn jongensjaren in de beklagenwaardige staat

van onwetendheid gelaten als zo menige blanke jon-gen, die misleidende en irrelevante inlichtingen op-pikt van medescholieren, die even onwetend zijn alshij zelf.Een prachtig verhaal is enige tijd geleden geschrevendoor een stamhoofd uit Midden-Afrika, die zijnjeugd binnen een palissade in de jungle doorbracht.Avontuurlijk als sommige jongens zijn, begon hij opzekere dag met zijn speelgenoten de omgeving teonderzoeken. Zij kwamen bij de zee, die ze nooiteerder gezien hadden. Toen ze door de zee werdenmeegesleept, werden velen van hen door haaien ge-grepen, maar het zoontje van het stamhoofd werddoor een voorbij komend schip opgepikt en door dekapitein naar Schotland meegenomen. Daar groeidehij op, samen met zijn Schotse stiefbroertje en gingjaren later terug naar zijn yolk, waar hij als hunstamhoofd regeerde. Hij beschrijft in zijn boek deonwetendheid en de schaamte over sexuele feitenvan zijn Schotse stiefbroer, die niemand kon raad-plegen, daar zulke onderwerpen taboe waren. In zijngeboorteland, schrijft hij, werden aIle kleine jongensvolledig ingelicht door de stamhoofden.

Sexuele afwijkingen

Deze zijn meer algemeen dan gewoonlijk veronder-steld wordt. De meest voorkomende is auto-erotisme.De medische opinie is verdeeld over de vraag of zijschadelijk is en naar het schijnt wordt in vele geval-len het schadelijk effect ervan overdreven. Kinderenontdekken soms instinctief deze gewoonte. Een kindvan 6 jaar bleek voortdurend aan deze gewoonte toete geven. De bezorgdheid van de moeder .was &~-weIdig; hoewel ze van nature liefdevol en vnendeliJkwas, nam zij haar toevlucht tot strenge straffen, het-

geen natuurlijk niet de juiste methode was om hetkind deze onbewuste erotiek af te leren. Wat betrefthet onderwerp "zweepslagen" - doktoren en zenuw-artsen raden deze straf af, vanwege de herhaaldeen ongewenste reacties op de sexuele natuur van hetkind. Volwassenen ontdekken soms de gewoonte vanauto-erotisme als reactie op een ondraaglijke span-ning. Een vrouw van 30 jaar paste haar regelmatigtoe "omdat het een eind maakte aan het gevoel vanvreselijke eenzaamheid." Velen realiseren zich niet,dat dit een veel voorkomend symptoom, een ver-schrikkelijk symptoom is van sexuele verkommering.Dan is er de kwestie van die vreemde personen, dieslechts verliefd kunnen worden op hun eigen sexe.Elke arts en psycholoog kent zulke mensen. Eenjongeman, die ontdekte, dat hij alleen van zijn eigensexegenoten hield, zocht naar genezing. Hij werdverwezen naar een boek, geschreven door een per-vert, die volhield, dat hij - halverwege tussen beidesexen staande - beiden kon helpen en begrijpen endat hij geestelijk zijn leven aan die dienst gewijdhad. Als deze tendenz oprecht en ingeboren is, is zijwaarschijnlijk een Karmische erfenis uit anderelevens in het oude Griekenland en Rome, waar homo-sexuele verhoudingen aangemoedigd werden.Er is nog een andere uitleg voor dit verschijnsel. Wijhebben reeds vermeld, dat wij niet steeds in eenlichaam van hetzelfde geslacht terugkomen. Somshebben wij een of twee levens nodig om aan de ver-andering gewoon te raken. Het kan zijn, dat enigevan deze abnormale gevaIlen mensen zijn, die nogniet aan het juist veranderde geslacht gewend zijn.Het is niet verwonderlijk, dat er in kostscholen engevangenissen een "probleem van de ondeugd" be-staat. Iedereen met enige verbeeldingskracht kanzich het onvruchtbare, onemotionele leven voor de

geest roepen, dat in vele kostscholen geleid wordt.Hetzelfde is nog meer het geval in gevangenissen,die gevuld zijn met krachtige, niet-geevolueerdemannen, verwijderd van hun vrouwen en vriendin-nen. Het leven in het leger doet soortgelijke proble-men ontstaan. Zie maar naar de toestand van welkleger ook en het lot van de vrouwen in een over-wonnen land!

Is er genezing te vinden voor sexuele onregelmatig-heden en excessen? Geen enkele genezing treedt on-middeIlijk in. De werkelijke oplos~ing ligt bij hetgeleidelijk aan verheffen en leiden van de menselijkegedachten over dit onderwerp. Er zijn twee aspec-ten: een lichamelijk en een geestelijk aspect en vandie twee is het laatste verreweg het belangrijkste enkrachtigste.In lichamelijk opzicht zijn er verschillende factoren,die de lichamelijke geslachtsdrift kunnen vergrotenof verminderen. In dit opzicht oefent voedsel eengrotere invloed uit dan over het algemeen gedachtwordt. Zowel het vlees-eten als het drinken vanalcohol zijn gewoonten, die tot overmatige sexueleopwinding bijdragen. Vlees draagt bij tot de krachtvan aIle agressieve, hartstochtelijke impulsen, vooralwanneer het in overdreven hoeveelheden genuttigdwordt. De Japanners zijn een rijstetend yolk, maarhet Japanse leger werd met vlees gevoed. Zoals eenJapans officier zei: "Anders zouden ze niet genoegvechten!" Het bovenmatig drinken van alcohol heefteen soortgelijk effect, zoals het Leger des Hells heeftontdekt. Ofschoon in mindere mate, heeft boven-matig roken hetzelfde gevolg. Dit is een bewijs voorhet feit, dat een zuiver dieet en matigheid van eten

en drinken ertoe meehelpen, dat overdreven sexuali-teit beperkt wordt. Lichamelijke oefeningen zijn ookbevorderlijk, terwijl zachte bedden, warme baden eneen gemakzuchtig leven aIle oorzaken zijn, die tothet kwaad kunnen leiden. Een kapitein van eenkoopvaardijschip vertelde eens, hoe hij leerde, zijnsexuele driften te beheersen. Als aIle zeelieden, washij gedwongen om gedurende lange perioden de aan-blik of de aanraking van een vrouw te ontberen.Daarom besloot hij tot een dagelijks regime van 45minuten gymnastiek en hij beyond. dat dit succeshad.De psychologische factor ligt dieper en hier rakenwij aan enige heel occulte feiten. Wij lezen tegen-woordig veel over sublimatie, maar de meeste artike-len schijnen vaag en van weinig praktische waardete zijn. Sublimatie is mogelijk, maar haar oorsprongen merites worden niet begrepen. De waarheid isdeze: in het hele heelal is slechts een Leven en hetis eeuwig scheppend. Het stroomt door aIle niveauxvan stof en door aIle fasen van het Zijn. De Hindoesnoemen het Prana. Als het door ons geestelijk begin-sel stroomt, stimuleert het de ontdekking, het geeste-lijk onderzoek, scheppende gedachten. De "vreugdeder schepping' is hier de vreugde van ontdekkingenen uitvindingen. Dit is de reden, waarom inteIlec-tueel begaafde mensen dikwijls een geringere ge-slachtsdrift hebben dan anderen. In het emotionelevlak vertoont zich de levensstroom in bewondering,liefde, extase. Lichamelijk gesproken uit zij zich alsvitaliteit, speciaal in de scheppende geslachtsfunc-ties. Hier ligt duidelijk het antwoord. Vergroot destroom van scheppende kracht op andere gebiedenvan Zijn, en de drang op lichamelijk niveau zalkleiner worden.Het is moeilijk om dit te doen in onze utilitaris-

tische, mechanische tijd, waarin de mens een ma-chine inplaats van een scheppend kunstenaar is ge-worden. Er is eeuwen geleden een tijd geweest, toende arbeider een kunstenaar kon zijn in zijn werk,zelfs bij het maken van huishoudelijke voorwerpen.Tegenwoordig in het fabrieksstelsel, fabriceert eenman een deel van een voorwerp of houdt toezicht opeen tyrannieke machine, zodat hij 66k een machinewordt en geen uitweg meer vindt voor zijn schep-pende, kunstzinnige vermogens.Het vrije, inteIlectuele onderzoek en studie, een ge-regeld leven en dagelijkse oefening dragen aIle bijtot de beheersing van de geslachtsdrift, maar degrootste factor van aIle ligt in de emotionele natuuren in haar hogere tegendelen, de geestelijke en in-tui:tieve beginselen. De modeme mens heeft zijnvrije, natuurlijke spel van gevoelens verloren. Hijlijdt aan eindeloze "onderdrukkingen" en deze da-teren in de meeste gevaIlen reeds uit zijn prillejeugd.Niet zo heellang geleden werd onder de opvoedingvoornamelijk verstaan: het inpompen van eindelozereeksen van feiten in het kinderhoofd, terwijl de kin-deren tevens gebukt gingen onder de ondraaglijkelast van aIle dingen, die zij moesten onthouden.Daardoor werd dikwijls de natuurlijke spontaneiteitvan de kinderhersenen voorgoed vernietigd. Tegen-woordig is het opvoedingssysteem verbeterd. Tochlegt het nag teveel nadruk op het memoreren vanfeiten. Als men in staat is, examens met goed gevolgaf te leggen, wil dat nog niet zeggen, dat men prak-tisch en verstandig levensproblemen kan oplossen!Nu horen wij veel over het ontwikkelen van hetstoffelijk lichaam. Dit begon in hoofdzaak gedurendede Eerste Wereldoorlog, toen Engeland ontdekte,dat ze een C3-volk was. De dictatoren namen toen

de roep om kracht en gezondheid over, maar de be-tekenis ervan was luguber: Het yolk moest gezonden sterk worden om kannonnenvoer te leveren enandere volken te verslaanl Niettemin betekent dezegezondheidscampagne een stap vooruit bij het hon-gerdieet en de afschuwelijke eentonigheid van hetleven op de scholen, die Charles Dickens besclueef.Aan de grootste factor echter wordt niet gedacht entot ontwikkeling gebracht: de emotionele natuur.Meer nog dan van brood of van kennis, hangtiemand's leven af van de vrije, gezonde groei vanzijn liefde- en begeerte-aard. Het woord "emotie"zelf drukt zijn betekenis en de bewegende krachtachter het leven, uit. Het is nodig voor de mens omlief te hebben, om te bewonderen, om te waarderen,om zijn leven in ruime mate met iemand te delen enom met iemand samen te werken. Anders kan hijgeen gelukkig en nuttig bestaan leiden. Deze eigen-schappen vormen het spel van het scheppende levenin zijn emotionele aard en als zij vrij en fraai ont-wikkeld zijn, heeft de mens de schoonste sublime-rende kracht die in de schepping te vinden is. Dedichters zijn zich dit zeer bewust. Zo dikwijls lerende dichters ons meer en beter dan de wijsgeren.Wordsworth schreef:

"Wij leven door bewondering, hoop en liefde,En zelf stijgen wij in waardigheid,Wanneer deze goed en wijs besteed worden." 1)

Vele mensen hebben vergeten, hoe zij hun gevoelensmoeten oefenen en uitdrukken. Zij voelen, dat zijniets of niemand liefhebben en dat ook niemandvan hen houdt. Als zij langs normale wegen zich nietmeer kan uiten, neemt de emotionele natuur wraak1) "We live by admiration, hope and love,

And even as these are well and wisely placed,In dignity of being we ascend."

door zich op ongewenste manieren tot uitdrukkingte brengen. Als wij onze kinderen hebben geleerdom oprecht lief te hebben en om in ruime mate be-wondering te schenken, zullen zij weinig moeitehebben met hun sexuele uitingen in latere jaren.Occult verbonden met de emotionele natuur is degeestelijke mens, die werkzaam is op wat genoemdwordt het niveau van de aspiraties en intultie. Eris een subtiele verbinding tussen de twee; vandaarde blijvende band tussen religie en het geslachts-leven. Het bestaat uit het feit, dat de scheppendeimpuls op het stoffelijk gebied de benedenpool vandie mystieke, scheppende kracht die tenslotte eenz~~l"in ~ereniging met Go~" br.engt, is. Religie kanzlJn (en IS ook) een krachttg nuddel om sublimatiete bereiken. Daarom wenden vrouwen, die een ge-slachtsleven ontberen, zich instinctief tot godsdien-stige extase en de aanbidding van priesters. Ondankshet feit, dat dit onderwerp doorgaans belachelijkwordt gemaakt, sublimeren zij onbewust de ge-slachtsdrift. De bovenpool van de lichamelijke liefdeis aanbidding, verering. Geen enkele geslachtelijkeliefde is volmaakt, wanneer zij niet een element vanverering inhoudt. Men lacht gewoonlijk om de aan-bidding en het zichzelf-geven van de "kalverliefde"tijdens de puberteitsjaren, maar het kan zijn, datslechts dan, bij dat zuiver ontwaken van zijn geesten hart, een jongen de werkelijke betekenis van hetheelal doorleeft. Liefde, verering, bewondering,waardering: deze zijn de werkelijke elementen. Me-nig getrouwd paar, dat slechts door een zinnelijkebekoring verbonden is, kan elkaar nooit vergeven,dat hun de liefde onthouden is en daardoor ontstaathet verschrikkelijkste van alles: een dodelijke haattussen de echtelieden.

Is liefde een "kunst" en kan zij geleerd worden?Gezien vanuit een standpunt, hebben wij eigenlijkniets anders te leren. Maar liefde, oprechte, zichzelf-vergetende, edelmoedige, goddelijke liefde is de uit-komst van een langzaam groeiproces en zij heeft veleincamaties nodig om tot ontwikkeling te komen. Zijis zowel een wetenschap als een kunst, de eeuwigerechter- en linkerhand van elke kracht. Wetenschapen godsdienst, welke laatste slechts de "artistieke"wijze van benaderen van het leven is, zijn niet aanelkaar tegengesteld. De ene vult de andere aan. Dewetenschappelijke manier is van onderen naar bovenopstijgend, door geduldig en onbaatzuchtig onder-zoek. De kunstzinnige manier is van boven naar be-neden afdalend, terwijl zij de geest en het hart ver-licht en inspireert door de stralende neerwaartsetoevloed van goddelijke intultie. Elke marner ver-klaart de andere, maar misschien dringt de godde-lijke vlucht van de kunst dieper door tot het boven-natuurlijke licht dan de geduldige, bestendige voort-gang der wetenschap, want - zoals Georges Sandhet uitdrukte -: "De geest zoekt, maar het hartvindt."Precies zoals er een kunst van verering moet wordengeleerd in steeds schoner en edeler vormen, zo iser een kunst van het liefhebben, die moet wordengeleerd op steeds hogere en schonere manieren. Eengroot minnaar is werkelijk een groot kunstenaar enheeft dit goddelijk vermogen door offers en leedverkregen. Als de dichter, is hij geboren en niet ge-maakt, en hij is niet zo'n normaal verschijnsel alsvel~n denken. Gelukkig is de man, die dit vermogenbeZlt; laat hem geen andere zegen vragen, want

binnen in hem is het "Licht der Wereld". Er is eenoud spreekwoord, dat zegt, dat het de Liefde is,die de wereld doet draaien. Zonder Liefde, die descheppende kracht van de Godheid is in onze zielen,zouden inderdaad aile dingen ophouden te bestaan.Descartes zei: "Ik denk, daarom besta ik." - Latenwij het z6 uitdrukken: "Ik heb lief, daarvoor bestaik." Want hij, die niet liefheeft, is al gestorven.Een verhouding in het leven is een klas in de schoolder liefde, die een bepaald aspect van de liefdeonderwijst. Om zijn voiledige kracht te oogsten,moeten wij niet toelaten, dat ,de ondeugd van hetegolste in-bezit-nemen vat op ons krijgt. Jalouziewordt gewoonlijk verondersteld, een teken van liefdete zijn - maar zij is slechts een bewijs van zelfzucht.Zij is "natuurlijk' , maar wij kunnen boven het natuur-lijke uitgroeien tot het bovennatuurlijke. In een oudTibetaans geschrift worden zeven vormen van liefdeopgesomd, waarvan er vier aan de goden toebehorenen drie aan de mensen. De laagste del' drie mense-lijke vormen van liefde is zuiver-lichamelijke aan-trekkingskracht, die ook bij moleculen en atomenvoorkomt. Deze put zich uit, zodra zij bevredigd is.Een hogere vorm kan psychisch genoemd worden;deze vorm is wederzijds: Ik zal van je houden, alsjij ook van mij houdt en je bent me voor mijn liefdeiets verschuldigd. Deze vorm heeft het zaad vanhaar eigen dood in zich. De derde vorm grenst reedsaan die van de goden en daarom is zij voor mensenwat moeilijker te bereiken, zodat zij in het algemeenmoet worden aangeleerd. Deze vorm van liefde eistvan ons, dat wij de geliefde z6 beminnen, dat wijhem slechts het hoogste goed toewensen en dat opde manier, die hij zich wenst. Zulk een liefde is on-sterfelijk en de eeuwen zijn niet in staat, haar tevemietigen. Er is een verhaal van een toegewijde

Indiase vrouw, die zich tot de Heer Boeddha, toenHij op aarde vertoefde, wendde met de vraag, hoezij er zeker van kon zijn, dat zij bij haar bemindeechtgenoot zou blijven gedurende aIle toekomstigelevens op aarde. De Gezegende antwoordde, dat zijhet hart van haar man aan het hare zou verbindenvoor aIle toekomstige levens, als ze onfeilbaar trouw,teder en vergevend zou zijn.Liefde in de hoogste zin wordt van egolsme gezui-verd en menig gebroken hart, menig verlies, is be-doeld om dit opperste geheimenis aan de ziel teleren. Onsterfelijke liefde is als de zon, die de wereldbeschijnt, omdat hij licht is en niets daarvoor in roilopeist. Het in-bezit-willen-nemen is een onzuiver-heid, en daarom kan de hemelse zegen van oprechteliefde nog niet ontstaan, want het Goddelijk Visioentoont zich slechts in al zijn wonderbaarlijkheid aandiegenen, die "zuiver van hart" zijn.Als de sexualiteit door de liefde wordt veredeld iszij gezuiverd en verheven en kan - gelijk gezegd -een middel zijn om tot God te komen, tot de Koningin al zijn schoonheid. Hoe zeldzaam, hoe prachtig,moeten de geliefden zijn, tot wie dit komtl Toch isdit mogelijk.

"Ohl In de wereld, zoals God haar schiep,is aIles schoonheid,Dit te weten is Liefde en Liefde is plicht,Wat kan men verder nog zoeken of verklaren?"l)

(Robert Browning)Het aIleen-de-ander-liefhebben als bron van per-soonlijke bevrediging is wat Mevrouw Blavatsky"egoisme a deux" noemde. Een dergelijke liefde kanniet voortduren. De trillende golf tussen de twee ge-l) "Ohl World as God has made it, all is beauty,

And knowing this is love, and love is duty,What furher may be sought for or declared?"

liefden moet gesloten zijn en in een driehoek opgaan.Liefde tussen man en vrouw heeft een merkwaardigeeigenschap; zij kan niet voor zichzelf aIleen bestaan.Zij moet gewijd en geheiligd worden door een Ho-gere Liefde dan zijzelf.

"Liefste, ik kon niet zoveel van je houden,Hield ik niet nog meer van de eer." 1)

(Richard Lovelace)Daarom moet God, het Ideaal, de driehoek comple-teren, degene, die van de andere wereld is, aan wiede geliefden gehoorzaamheid verschuldigd zijn. In deandere richting, kan een kind de verbindende scha-kel vormen, want hij, als hij komt, is het Kerstkind,de Koning, wiens vader en moeder slechts zijn voog-den zijn, zijn opperste staatsdienaren.

Echtscheiding

Moeten wij al dan niet van een levenspartner schei-den, met wie wij niet langer in vrede kunnen samen-leven? Dit is een veelomstreden vraagstuk. Aan deene kant is er de mening, dat men gemakkelijk zoumoeten kunnen scheiden en anderzijds is er hetstandpunt van de R.K. Kerk, dat scheiding ondergeen beding is toegestaan. Echtscheidingen komenin sommige landen in zo groten getale voor, dat zije.en.ernstige bedreiging gaan vormen voor de stabi-htelt van het yolk en die van het gezin. Zelfs inSovjet-Rusland, waar echtscheidingen aanvankelijkzeer gemakkelijk verkregen konden worden, trachtmen nu zoveel mogelijk deze gang van zaken tevoorkomen. Vermoedelijk is het godsdienstige stand-punt van de Kerk tegen echtscheiding ontstaan doorde woorden van Christus: "Wie God verenigd heeft,

1) ,,1 could not love thee, dear, so muchLov'd I not honour more."

kan de mens niet scheiden." Wordt dit door hetOccultisme ondersteund?Tot op zekere hoogte we!. De innerlijke betekenisen het psychisch effect van de religieuze huwelijks-ceremonie veroorzaakt een verandering in de geeste-lijke uitstraling van beide partners, die in enkele ge-vallen tot na de dood voortduurt. Betekent dit, datechtscheidingen nimmer moeten worden toegestaan?Waarschijnlijk niet - maar het is duidelijk, dat hetschrikbarend vaak voorkomen van echtscheidingenin de modeme wereld in feite gebaseerd is op eenemstig gebrek aan karakter en opvoeding en op hetoverhaast te werk gaan bij het sluiten van een huwe-lijk. Vooral bij de jeugd is trouwen zo dikwijls eenimpulsieve en betoverende bezigheid, die slechtsvan korte duur is, wanneer men geconfronteerdwordt met de nuchtere feiten van het huwelijksleven.Oliver Goldsmith schrijft in de beginregels van zijnberoemde roman "The Vicar of Wakefield": "Ik koosmijn vrouw, zoals zij haar trouwjapon: am eigen-schappen, die blijvend zouden zijn." Hoe dikwijlswordt niet de benevelde jongeman geleid door zijnongebreidelde emoties en de evenzeer in een roesverkerende vrouw is vermoedelijk gevoed met ro-mantische en sentimentele dwaasheden en verwachtdus, zoals zovele jonge vrouwen, een sprookjesprins,die voortdurend voor haar op zijn knieen ligt. Devermoeide maeder, de inefficiente huishoudster, deongeschoren, prozaische echtgenoot, die heel spoe-dig zijn vrouw als iets vanzelfsprekends beschouwt- al deze factoren bezorgen al spoedig desillusies.Onze jonge mensen moeten voorbereid worden ophet huwelijk, die de belangrijkste zaak is in het levenvan de meeste mensen. Het is afschuwelijk am teconstateren, hoe weinig het modeme jonge meisjeweet van alles, wat kan bijdragen tot een gelukkig

huiselijk leven. Zij moest nooit in het volwassen levenintreden zander onderlegd te zijn in de kunst vanhet huishouden, koken, kinderverzorging en voedingen zander te zijn opgevoed met een gezonde enevenwichtige kijk op het geslachtsleven en zijn warebetekenis. Zij zou moeten weten, dat het haar hoog-ste privilege is, haar huishouden netjes en gelukkigte besturen, omdat daarin niet alleen haar eigen ge-luk, maar oak dat van haar man en kinderen ligt ende hele toekomst van het ras.De meeste mannen verlangen naar een "thuis". Inzijn diepste wezen is de man eenvoudiger dan devrouw. Hij wil een eigen vrouw am na zijn bezig-heden buitenshuis naar thuis te kamen, hij wil eeneigen huis en kinderen hebben, voor wie hij kanleven en werken. Een gelukkige en tevreden echt-genoot zal in het algemeen geen avontuurtjes elderszoeken. Maar het zijn de kinderen, die het ergstonder een scheiding te lijden hebben. Er is het ge-val van het jongetje, dat zo ongelukkig in de warraakte door een opeenvolging van "pappies". Er ishet geval van het 12-jarige meisje, dat zo van streekraakte van het feit, dat haar vader, op wie zij dolwas, van haar moeder ging scheiden, dat zij emstigaan suikerziekte ging Hjden. Vrouwen moeten zichrealiseren, dat het scheppen van een thuis de meestsublieme en schoonste van alle kunstvormen is,welke van hen eist, dat zij gevoelig, altruist en ver-draagzaam zijn en dat ver uitgaat boven alle anderemanieren van dienen. Er kunnen geen vaste wettenin deze dingen zijn. Dat een man of vrouw levens-lang gebonden zou moeten blijven aan een krank-zinnige of aan een sadistische of ruwe en egoistischepartner, is ondenkbaar. Maar deze gevallen zijn ge-ring in aantal en zelden te vinden onder de algemeenvoorkomende redenen voor echtscheiding.

II

Stemt het Occultisme in met de toenemende tendensvan geboortebeperking? Zeker niet! In de toestand,waarin de wereld momenteel verkeert, moge de be-perking van het aantal kinderen noodzakelijk zijn -maar de werkelijke beperking van het kindertal zoueen uitvloeisel moeten zijn van zelfbeheersing. Hettoepassen van andere methoden, vooral die metho-den, die het doel hebben, aan de gevolgen van bui-tenechtelijk sexueel verkeer te ontkomen, brengtgrate karmische straffen met zich. Zelfs kan gezegdworden, dat alle verkeer tussen de sexen, hetzij wet-tig, hetzij onwettig, gecompliceerde karmische ge-volgen doet ontstaan.Moet het celibaat aanbevolen worden? Er is eennatuurlijke vorm van celibaat, welke wordt aange-troffen bij de occultist of de heilige, die op vol-maakte wijze de scheppingsdrang heeft overgebrachtnaar een hoger plan. Indien de scheppende krachtenvan het stoffelijke gebied worden afgewend, leidtdit tot een verhoging van het waarnemingsvermogenop verstandelijk en geestelijk gebied. De helderzien-de ziet dan het pranisch licht opstijgen langs dewervelkolom en uitstralen boven het hoofd, inplaatsvan dat het naar de geslachtsorganen stroomt. Ditproces kan niet straffeloos verhaast worden; het ishet gevolg van het langdurig en geduldig leiden vande gedachten- en gevoelswereld naar een goddelijken onpersoonlijk doel. Zoals een groot occultist eenszei: "De kracht, die twee lichamen zich hier op aardedoet samenvoegen, bewerkstelligt - tot het uiterstegesublimeerd en geheiligd - de verbinding van deziel met God."

Er zijn twee perioden in het leven van de mens,waarin enorme lichamelijke en geestelijke verande-ringen plaatsvinden; de ene periode wordt gevormddoor het begin en de andere door de beeindigingvan het gesfachtsleven. Het is niet verstandig ommeisjes op school teveel met werk te belasten, wan-neer de puberteit een aanvang neemt. Dit is eentijd van speciale aanpassing en een beschadiging,gedurende deze periode toegebracht, kan van in-vloed zijn op het gehele latere leven. De meisjeshebben behoefte aan veel begrip, verdraagzaamheiden liefde om hen door ervaringen heen te helpen,die voor hen verbijsterend kunnen zijn. Zulke vreem-de dingen kunnen met hen gebeuren; ze kunnenplotselinge, ovelTompelende krachten ervaren, diemet een soort dwingend magnetisme blijken te zijnbegiftigd, waardoor anderen beinvloed kunnen wor-den; realiseren wij ons wel, dat sexuele aantrekkings-kracht de bron is van alle lichamelijke, artistieke encreatieve attractie in ons? Ook kunnen dan psy-chische effecten voorkomen, zoals het zien van rond-draaiende kleuren of het glijden in een vreemdedroomtoestand, waarin niets echt schijnt te zijn. Debehoefte aan de belangstelling van een sterke, wijze,vriendelijke oudere persoon is overheersend in dieperiode. Bij jongens ook, moeten waakzame zorg entedere liefde de citadel van de integriteit van de jon-gen behoeden. Boven alles moeten de ouders hetvertrouwen van hun kinderen winnen, niet doorerom te vragen, maar door het waard te zijn, omdatde jeugd de zekerheid nodig heeft van veiligheid,zorg en liefde om de psychologische problemen vanhet latere leven te voorkomen.Aan het einde van deze cyclus verdwijnt het ver-

mogen tot voortplanting. In zeer geevolueerde ras-sen en speciaal bij vrouwen, die celibatair geleefdhebben, begint de menopause ofwe1 de "overgangs.leeftijd" zoals deze periode genoemd wordt, eerder.Zij schijnt later in te treden bij vrouwen, die veelkinderen gehad hebben. Men kan niet andel's danmedelijden hebben met de vrouwen, wanneer zij telijden hebben onder de moeilijkheden, waarmededeze periode gepaard gaat, want ook hier komensoms vreemde symptomen voor. Gedurende dezetwee belangrijke veranderingen in het leven moetenzij, die ze doarmaken, worden omringd door degrootste sympathie en begrip en de oudere vrouw,wier vermogen am kinderen ter wereld te brengen,verdwijnt, heeft nag meer tedere zorg nadig en ermoet een einde gemaakt worden aan angewenstegeslachtsvereniging.Heeft een man soortgelijke ervaringen? Op een meersubjectieve wijze, ja. Een heel welbekend symptoamvan de overgangsleeftijd van de man is zijn plotselingontwakende belangstelling vaor de jangere vrouw.Menige rustige, respectabele echtgenaot doet aplatere leeftijd dwaze dingen. Dit is in feite een laatsteopflikkering van de geslachtsdrift in de man. V001'

hem zijn jeugd en sexualiteit dikwijls synoniem,zodat hij zichzelf ervan moet overtuigen, dat hij nagjong is en in staat, het andere geslacht belangstellingin te boezemen.Zowel jonge als aude mensen hebben behoefte aanbeschutting en zorg. De mensen in de tussenliggendejaren kunnen op eigen benen staan en hun eigenstrijd uitvechten. Wat is haltverscheurender dan devreselijke "tehuizen", waarin sommige arme oudemensen hun laatste levensjaren slijten? Twee dingenzijn pijnlijk om aan te zien: jeugd zonder hoop enouderdom zander vrede.

"Kinderen moet bovenal zelfvertrouwen, liefde voor allemedemensen, altru'isme en zachtheid iegens elkaar biigebrachtworden: en meer nag dan iets anders: voor zichzelf te denkenen te t'edeneren. Wii zouden het zuiver automatische hersen-werk tot een absoluut minimum moeten beperken en de tifdwifden aan de ontwikkeling en de training van de innerlifkezintuigen, vermogens en latente capaciteiten. " Wii moetenhet doel voor ogen houden, mannen en vrouwen te kweken,die in intellectueel en moreel opzicht vrii ziin, onbevooroor-deeld in alle opzichten en bovenal altru'ist."

heeft omgezet. Hij keert terug, een dag ouder, eenbeetje meer ervaren, met iets meer van zijn innerlijkevermogens van hart en geest ontwikkeld. Z6 "groeit"hij van leven naar leven in de eeuwigheid en er zaleen tijd komen, dat hij zeker volmaakt zal zijn ge-worden.

"Hier vormt hij vleugels voor zijn vlucht,naar het volmaakt model in zijn geest,dat de natuur hem nergens tonen kan." 1)

(Tennyson)Is de ziel zich van zijn terugkeer bewust? Aileen dehoogst-ontwikkelde. Het ego is wakker en zich vande dingen op zijn eigen niveau bewust, maar is opdeze lagere gebieden grotendeels onbewust en moetweer een ander lichaam vinden om zich in uit te druk-ken en ervaringen op te doen. De terugkeer op aardeis verwant aan het verlaten ervan. In de laatste ogen-blikken van zijn aardse leven ziet de ziel als in eenvisioen het geheel van zijn afgelopen leven, terwijlhij teruggaat in de tijd, van de ouderdom naar dejeugd. Er is hiervoor een heel werkelijke reden: Hetis, alsof de geestelijke mens, die het strijdperk vanhet leven de rug toekeert, zich omwendt en het ge-heel overziet van deze dag van het leven die teneinde spoedt, waar hij slaagde en waar hij mislukte.Dan, als hij zich geheel heeft teruggetrokken, zinkthij voor korte tijd in een vredige slaap, gedurendewelke tijd zijn geestelijk lichaam wordt aangepastaan een bestaan op het geestelijk gebied. Wanneerhij ontwaakt, ontdekt hij rondom zich hen, die hijliefheeft en die hem zijn voorgegaan naar de wereld-na-de-dood.

Hoe moeten wij tegenover kinderen staan? Laten wijvoorop stellen, dat het kind niet aan ons "toebe-hoort" en dat het evenmin kan worden beschouwdals een "schone lei", waarop ouders en onderwijzersmogen schrijven wat zij willen. Het kind brengt zijneigen karakter met zich mee en de eigenschappenen vermogens, die het in andere levens heeft ont-wikkeld. Als het al lijkt, of hij bepaalde eigenschap-pen van zijn ouders of van andere lichamelijke voor-ouders heeft "geerfd", dan is dat te wijten aan hetsoort stof, die gemakkelijker of op een andere wijzezekere factoren tot uiting brengt en die zijn oudershebben verschaft evenals aan de geweldige vormen-de invloed van de omgeving tijdens de eerste levens-jaren.Er treden drie krachten in werking wanneer een zieleen bepaalde plaats in het leven moet bekleden.Allereerst is daar de lijn van de algemene evolutie,die - indien zij ongestoord zou kunnen worden ge-volgd - automatisch iedere ziel zou brengen in dieomstandigheden, welke het meest zijn toekomstigeevolutie kunnen bevorderen. Maar deze kracht,waarlijk de "Wil Gods" die alle dingen tot hun uit-eindelijke vervulling en zaligheid brengt, wordt dik-wijls tegengewerkt door twee andere krachten: hetpersoonlijke Karma, ontstaan door iemand's dadenin afgelopen levens, en de onverbreekbare banden,die in die levens met andere zielen gesmeed zijn.Wanneer de tijd daarvoor rijp is, keert de ziel terugnaar de aarde voor een nieuwe dag in de grotelevensschool, na een lange rustperiode van rust envrede in de innerlijke werelden, gedurende welkeperiode hij de lessen van de ervaringen in zijn laatsteleven in zich heeft opgenomen en ze in zielekrachten

1) "Here sits he shaping wings to fly,The type of perfect in his mind,In nature can he nowhere find."

Het leven aan de andere zijde, dat in toenemendemate gelukkiger en subtieler is, is in werkelijkheideen proces van geestelijke assimilatie. In het alge-meen wordt hier niets nieuws begonnen, maar hetego doorleeft een lange aaneenschakeling van ge-beurtenissen, die uit zijn diepste innerlijk bewustzijntevoorschijn treden. Tenslotte valt zijn psychischomhulsel van hem weg en laat hem vaal' een kortespanne tijds in contact komen met de zegenrijkesfeer van de geestelijke gebieden. Wanneer dit pro-ces voltooid is, wendt hij zich wederom tot de aarde.Tanha, de begeerte naar een gewaarwordend be-staan, komt in hem op, ongeveer zoals hanger iniemand ontstaat, wanneer het voedsel verteerd is.Wanneer de aandacht weer naar het uiterlijke uit-gaat, naar de wereld van objectieve ervaringen, danveroorzaakt dit, dat een soortgelijk psychische coconals dat, wat hij heeft afgelegd, zich am hem heenspinto Het is nag niet georganiseerd: het leven zaldat Vaal' hem doen als hij leeft, maar het ontstaatdoor de skandah's, ofwel de zaden van goede enslechte neigingen, die zijn overgebleven uit anderelevens. Deze beginnen te bloeien en de aurische uit-straling (die bij een kind zuiver wit is) te kleuren,zodra zij onder de invloed komen van dezelfde eigen-schappen, die in de uiterlijke wereld werkzaam zijn.Wat zou het heerlijk zijn, als kleine kinderen nooitiets lelijks, rows of verkeerds hoorden of zagen! Danzou het goede en mooie in hen eerst tot wasdom ko-men en zodoende gedurende hun hele leven eenoverheersende invloed behouden. De eerste zevenlevensjaren van een kind zijn in vele opzichten demeest belangrijke, omdat in die korte periode zijntoekomstige groei, lichamelijk en geestelijk, bepaaldwordt. Was het niet een van de Pausen, die zei:"Geef mij een kind tot zijn 7de jaar, en de hele

wereld mag daama met hem doen, wat zij wi!."Het stoffelijk lichaam is zo bij uitstek het voertuigvan Karma, dat het Vaal' de mens gebouwd wordtdoor de scharen van engelen. Nationaliteit, afkomsten omgeving zijn karmische erfenissen uit voorbijelevens. Diep in de innerlijke werelden zijn wij opelk ogenblik bezig, onze eigen toekomst te schrijven.Dit eeuwige, innerlijke gebied, waar alles, wat ooitgebeurd is, nag steeds gebeurt, wordt door de Hin-does Gupta Vidya ofwel verborgen register genoemden door de Christelijke Bijbel "het Levensboek":

"Uw ogen zagen mijn vormeloos begin en in Uwboek waren ze aIle opgeschreven, de dagen, diegeformeerd zouden worden, toen nag geendaarvan bestond. (Psalm 139 : 16)

Het is gemakkelijk te begrijpen, hoe dit gedaanwordt. Alles is in feite een kwestie van golflengte oftrilling. Terwijl wij handelen of spreken of denken,zenden wij een steeds wijdere cirkel van trillingenuit. De stem brengt rhythmische golven in de luchtteweeg, gedachten brengen rhythmische golven te-weeg, die door de Indiase wijze Patanjali vrittis ge-noemd worden, op nag meer verfijnde vormen vanstof. Deze aIle doen synchrone, hoewel veel verfijn-dere en snellere golven ontstaan op de omgevendeen elkaar doordlingende, nog meer verfijnde gebie-den. Zodoende weerkaatst elke handeling, elk woorden ieder motief en gedachte van sfeer tot sfeer entenslotte geregistreerd op die allerijlste gebieden,welke door de Hindoes worden aangeduid metAkasha en door de filosofen met het "Eeuwig Nu".

bewaakt door machtige Intelligenties, in het Hin-dUIsme de Lipika of Opschrijvers geheten, in hetChristendom in het algemeen de "Engel van hetBoek", die het "Boek des Levens" bijhoudt. Uit hetgeschrevene vormen deze grote Intelligenties hetalgemene plan voor iemand's leven, in welk yolk hijgeboren zal worden, van welk gezin hij deel zal uit-maken en de voomaamste onontkoombare gebeurte-nissen in het komende leven. De geschriften van deMoslems zeggen: "Het lot van iedere mens wordthem bij zijn geboorte om de hals gehangen."Dit is de werkelijke horoscoop, bekend aan de audeChaldeeen, maar nag niet geheel herontdekt door demodeme sterrekundigen. Wij moeten ons geen enkelevorm van noodlot of predestinatie voorstellen in hetKarma van ons leven. Het is steeds een vloeiende,bewegende stroom, die te allen tijde kan wordenveranderd of in een andere richting kan worden ge-leid, hoewel dit in het algemeen uitsluitend wordtgedaan door hen, die meer ontwikkeld zijn. De oudeIndiers bescluijven drie hoofdtypen van Karma. Inde eerste plaats de "directe" vorm, van kleine ge-beurtenissen die elke dag in ons leven voorkomen.Dan de gebeurtenissen, die voortvloeien uit oor-zaken in vervlogen levens, die tevoorschijn komenals onverwachte belangrijke feiten. Tenslotte de"opgehoopte" Karmische oorzaken uit het verre ver-leden, die wachten op een geschikte gelegenheidom tot openbaring te komen. De meeste mensenleven aan de oppervlakte, maar diegenen, die opge-houden hebben, dit te doen, zelfs onbewust, en dieop een diepere wijze beginnen te leven, maken somsdit Karma vrij en dit kan schijnbaar tot meer moei-lijkheden en ramp(;}nbijdragen, juist, als zij hun bestdoen. Zodoende schijnen de goede mensen te lijdenen de slechte welvarend te zijn, omdat de natuur

niet van jonge zielen eist, dat zij lessen leren, die nagte moeilijk voor hen zijn. "God is getrouw. Hij zalniet gedogen, dat gij boven Uw krachten beproefdwordt." (I Cor. 10: 13).Maar Mmmaal zullen de moeilijker lessen komen enzal een zwaardere tol geeist worden. "Maar mochtgij z6 niet doen, zie, dan zondigt gij tegen de Heer,en gij zult gewaar worden, dat uw zonde u vindenzal." (Num. 32: 23).Iemand's levensplan daalt neer door rijen van ver-Hjnde intelligenties, totdat het uiteindelijk in han-den komt van een engelachtig wezen, wiens taak hetis om het op komst zijnde lichaam binnen dat van demoeder op te bouwen, terwijl het daarbij de grond-stoffen van zowel de vader als de moeder gebruikten soms ook een klein beetje van anderen in het ge-zin. Menige moeder heeft beschreven, hoe zij on-zichtbare invloeden om zich heen gevoeld heeft ge-durende haar zwangerschap.De ziel wordt in een bepaalde nationaliteit geboren,omdat het leven in dat bepaalde yolk bepaalde eigen-schappen kan ontwikkelen en voltooien. Hij wordtgeboren bij bepaalde ouders omdat hij met hen invroegere levens verbonden is geweest. Wij zoudeneigenlijk nooit moeten spreken van de verwachte"vreemdeling", want het is nooit een vreemdeling.Het is altijd iemand, die wij in het verleden gekendhebben en van wie wij in de meeste gevallen gehou-den hebben. Als wij allen deze waarheid zoudeninzien, zou dit ertoe bijdragen om een veelvuldigvoorkomend kwaad uit te roeien: een jaloerse moe-der. Het kind "behoort ons niet toe," wij hebben hetniet geschapen. Het kwam. onder onze hoede terwijlzijn lichaam nog jong en onrijp is, omdat wij hem inhet verleden gekend en bemind hebben.Het kind wordt v66r zijn geboorte door zijn moeder

beinvloed. Vandaar de wenselijkheid van een vredigeen gelukkige omgeving voor aIle aanstaande moe-ders. De oude Grieken plaatsten prachtige beeldenvoor de aanstaande moeder, opdat haar kind metmooie lijnen zou worden gevormd. Het is dus wei-nig verwonderlijk, dat zoveel onvolgroeide en mis-vormde lichamen in onze sloppen geboren worden.

doet is, dat hij zich veilig weet, goede lichamelijkegewoonten aankweekt en in een hem welgezinde,vredige omgeving opgroeit. Een liefhebbende atmos-feer is werkelijk van het grootste belang voor kleinekinderen - zij is als de veren, die het nest bekledenen is zelfs noodzakelijk voor de lichamelijke groeivan het kind. Een kind, dat niet bemind en gelief-koosd is door zijn moeder, is voor zijn leven gehan-dicapt. Nu kan men begrijpen, waarom er zoveelsterfgevallen zijn in weeshuizen en waarom doktorentegenwoordig vriendelijke en geschikte pleegmoe-ders aanbevelen voor kleine weesjes."Moederliefde" moet kalm en diep zijn, wijs en be-grijpend, niet opwindend, hartstochtelijk of door-trokken van jalouzie. Moeders realiseren zich niet,hoeveel kwaad zij hun kinderen doen door onge-paste emotionaliteit. Vrede - een sfeer van harte-lijke, veilige vrede, is een eerste vereiste voor iederkind. Ook moeten wij een klein kind niet voort-durend vragen om te redeneren of gevoelens tedemonstreren. Deze beide zullen op hun tijd welkomen, maar als wij ze teveel verhaasten, wordt,wat een kracht ten goede zou kunnen worden, vaakgeschonden. Hoe dikwijls wordt niet een kind aan-gespoord om aan iets zijn aandacht te schenkenlDat dit iets onnatuurlijks is, kan men dan zien aande ongewoon-trillende oogjes van het kind. De babymoet zijn eerste jaren wegslapen en in stilte bemindworden.Nog erger is de algemene moederlijke gewoonte omemotionele en onnatuurlijke gevoelens van een kindte eisen. "Je houdt toch van Mams, is 't niet? Je wiltmams toch zeker geen pijn doen?" Deze problemenvormen een druk op het hart en de geest van eenkind, als hij ermede geconfronteerd wordt.Anderzijds wordt een prachtige, in knop zijnde bloe-

De eer.ste 7 levensjaren:Physieke ontwikkeling

Onzichtbare engelen, deva's of Lichtenden, zoals zijin het Oosten worden genoemd, zijn aanwezig bijbet geboorteproces, evenals bij dat van het sterven.Deze bijzondere engelen bezitten een grote schoon-heid. Ais het kind geboren wordt, wordt zijn stoffe-lijk lichaam blootgesteld aan de invloeden van destoffelijke wereld die hem omgeeft, maar zijn inner-lijke beginseloo zijn nog omsluiel,d. Eigenlijk wordthij in opeenvolgende ,,fasen" geboren in periodenvan 7 jaren, totdat hij volwassen is.Gedurende het eerste tijdvak van 7 jaren leert hetkind de stoffelijke wereld kennen en wordt daarom,zoals Mevrouw Montessori ons leert, bijzonder aan-getrokken door kleur en vorm.; hij wil dingen aan-raken, ermee omgaan en proeven. Moeders moetenniet verbaasd zijn als een klein kind geen begripvan moraal heeft en egoist is; hij herhaalt in het kortde voorbije evolutie van het ras. Evenals v66r degeboorte het foetus snel de lange perioden van's mensen lichamelijke evolutie doorloopt, waardoorhet eerst als een vis is en later met een vacht bedektals een dier, zo doorloopt het kind na de geboortede voorbije psychische evolutie van het ras. Eenklein kind is in zekere zin slechts een diertje, lief enbekoorlijk, en het voomaamste dat er voor hem toe

sem in de aura van het kind dikwijls aangetast ofvoor het leven vemietigd door een ruwe en hard-handige behandeling. Het lichamelijk straffen vaneen kind doet dikwijls een onnatuurlijke sexuele op-winding ontstaan en een geestelijke strijd is in laterjaren de oorzaak van een verdraaide en recalcitranteziel. De verschrikkingen van de jeugd zijn zovele enzo verschillend, dat men zich soms afvraagt, hoe demeeste mensen nag zo aardig kunnen zijnlAl teveel babytaal is niet aan te bevelen voor kinde-ren en ze moeten zo vroeg mogelijk leren, deel tenemen aan het werk dat in de wereld te doen vaIt,althans aan dat gedeelte van het werk, dat in en amhet ouderlijk huis geconcenh'eerd is. Weinigen reali-seren zich, hoe vreselijk veel kinderen zich vervelen,speciaal de kinderen van hen, die rijk zijn aan mate-ride goederen. Armere kinderen nemen tenminstedeel aan de taken in het leven, door boodschappente doen of door voor moeder op de baby te passen,etc., maar het arme rijke jongetje of meisje heeftniets, dat de moeite waard is am gedaan te worden;hij moet maar de hele dag spelen en krijgt allerleiduur speelgoed, dat hem geen ruimte laat voor hetbotvieren van zijn creativiteit. Oudere kinderen heb-ben er behoefte aan, niet alleen am te voelen dat zijergens "horen", maar dat zij oak noodzakelijk zijnvoor het welzijn en het werk in hun wereldje. AIlekinderen moeten met zachtheid en respect behan-deld worden. Hun lichamen magen dan klein en teerzijn, maar het ego er in is dat niet en kan wel ouderzijn in evolutie dan zijn oudel's. De meeste volwasse-nen kunnen zich hun machteloze woede jegens debehandeling door oudere mensen herinneren, diehen "stout" noemden (een term, die nooit door hetkind begrepen wordt) en men vraagt zich af, hoeeen kind zou opgroeien, dat van den aanvang af met

nauwgezette consideratie en respect behandeldwerd.Gedurende deze eerste 7 jaren leert het kind onbe-wust zijn omgeving en de mensen om hem heen inzich op te nemen. Vandaar, dat het goede voorbeeldvan zo overheersende betekenis is. Wij zeggen"Kinderen doen ons zo graag na" en dat doen zeinderdaad; hun kleine aura's weerkaatsen als eenspiegel de voorbijgaande stemmingen van de oude-ren.

Tot een leeftijd van ongeveer 7 jaar overschaduwthet onstedelijke ego zijn nieuwe voertuig meer dandat het er door omsloten wordt. Het wordt, hoewelhet zich dit niet bewust is, met zijn nieuwe lichaamin contact gebracht door de engelenscharen in datogenblik voor zijn geboorte, dat wordt genoemd "hettot leven wekken van het embryo". Vaal' het inner-lijk gezicht ziet die invloed er uit als een naaromlaag steeds nauwer wordende koker van licht,welke zich in de hersenen uitstort. Daardoor zijnsommige kinderen mediumiek en zijn zij zich tege-lijkertijd bewust van zowel de stoffelijke als degeestelijke gebieden. Wij moeten niet denken, dateen kind met opzet onwaarheid spreekt als het overiets spreekt, dat de volwassenen niet kunnen zien.Vele gevoelige kinderen zien de feeenwereid metzijn "kleine mensjes", die net niet zichtbaar zijn voorde nonnale mensen, maar die vaor het psychischgezichtsvermogen van het kind wel bestaan. Defeeen zijn de natuurlijke beschermers van bomen enbloemen en de lagere insecten en hoewel ze over hetalgemeen van elementaire intelligentie zijn, zijn zesportief en imitatief en zich soms van kinderen be-

wust, zij zien ze en reageren dienovereenkomstig.Vaak zal een kind een onzichtbaar kameraadje heb-~~n, dat een fee kan zijn of een kind, dat het stoffe-h)k leven verlaten heeft; menige overleden moedert~oost ha~r kinderen en speelt met hen als zij hunhchamen m de slaap verlaten hebben. Wie herinnertzich niet het mooie verhaal van Pater R. H. Bensonover het eenzame jongetje, met wie O.L. Vrouwe elkenacht speelde? Wij moeten onze kinderen verhalenvertellen en hen gedichten leren; de schoonheid diein hun verbeelding wordt opgewekt, zal hun hunleven lang bijblijven.

Het tweede 7~jarig tijdvak:

Emotionele ontwikkeling

Ongeveer op het 7e jaar, als het echte gebit begintte komen, heeft een heel mooi verschijnsel plaats,dat door opmerkzame ouders en onderwijzers kanw~rde? waargenomen. Bijna plotseling lijkt het kindemg~zm.sanders te w?rden, misschien niet zo engel-achtIg hef. Tot aan dlt ogenblik heeft de bescherm-engel, die zijn lichaam heeft opgebouwd, hem ooksinds zijn geboorte bewaakt. Die engel neemt nuafscheid en het eigen goddelijke ego van het kindneemt de taak van deze engel over. In het geval vaneen groot genie komt dit soms veel eerder voor.Daarom stelt, heellogisch, de Griekse Kerk het kindniet verantwoordelijk voor "doodzonde" voordat het7 jaar geworden is.Gedurende het tweede zevenjarige tijdperk, in deleeftijden van 7-14 jaar, wordt de emotionele "laag"van bewustzijn blootgesteld aan de schokken van dewereld. Vandaar, dat het veertiende jaar, wanneerde puberteit een aanvang neemt, wordt genoemd deperiode, waarin sentimentaliteit de hoofdrol speelt.

Tot aan het 7e jaar bepaalt de uiterlijke, stoffelijkewereld de loop van het nieuwe leven~ naderhandbeginnen zich de innerlijke zintuigen en waarden teontwikkelen. Daarom kan op deze leeftijd onderwijsworden gegeven door middel van beeldspraak engelijkenissen en men kan .zich geestelijke ~tandpun-ten eigen maken. Aangezwn het de emotlOnele na-tuur is, die nu tot bloei komt en zich ontwikkelt, kun-nen HeEde,waardering en barmhartigheid het bestegedurende de beginjaren van de puberteit wordenaangekweekt. Op deze leeftijd moet kinderen bijge-bracht worden van dieren te houden en deze te ver-zorgen, meer nog dan tijdens het eerste tijdvak van7 jaar. Van de onrijpe geest ~an nu veel hersenwerkgeeist worden; het doet er niet zoveel toe, dat h~tkind niet volledig begrijpt wat het leert, want dltvolledig begrijpen zallater wel komen.Omstreeks het veertiende jaar ontwaakt in jongensen meisjes de geslachtsdrift. Bij sommige kir~derenen in sommige klimaten begint deze verandenng opnog jeugdiger leeftijd. Zij gaat vaak vergezeld va~een emstige storing in het zenuwstelsel, vooral bl)meisjes. Examens en geestelijke inspanning moetenVOormeisjes op die leeftijd ontraden worden; m~aral te vaak reaHseren onderwijzers en moeders zlChniet, wat deze grote verandering beteken~ voor"dehele natuur van bet meisje. Men moet op kIese Wl)Zeen met liefde de betekenis van de menstrua tie aanhaar uitleggen en het meisje moet leren begrijpen,dat dit de manier is, waarop de Natuur het vermo-gen om een nieuw schepsel te doen ontstaan, be-waart zonder dat zijzelf daardoor in de toekomstverlies of schade lijdt. Men moet de vrees en de ont-steltenis vermijden, die het gevolg kunnen zijn vanonverstandige opvoeding in dit opzicht. Bij jongenstreedt de aanvang der puberteit niet zo zichtbaar

~~n de dag, maar toch is er ook bij hen iets derge-h1ks gaande. Bij beide sexen is dit een periode vanonevenwichtigheid in het zenuwstelsel en in deemotionele natuur en beiden kunnen worden over-mand do?r vreemde buien van neerslachtigheid enangst~anjagende ideeen. Dit is de leeftijd, waaropgodsdlenst en kunst krachtige middelen zijn tot het~eiden.en zelfs sublimeren van het scheppend leven111de Jonge mens.Kinderen zijn bijna altijd nieuwsgierig naar hunherkom~t. Moet me~ hen die uitleggen? Natuurlijk,maar dlt moet op hefdevolle en zachte wijze, maartoch openhartig door de ouders geschieden. Als deouders deze verantwoordelijkheid niet op zich dur-ven nemen, kan dit rampzalige gevolgen met zichmeebr.~ngen, wannee~ inlichtingen worden ingewon-~~n b11onwetende k1l1dermeisjesof door bedenke-h1~everhalen van schoolkameraadjes. De belangrijkefelten van het leven kunnen zo mooi en zo eenvoudigworden uitgelegd, dat naderhand geen enkele on-reine gedachte over dit onderwerp het kind meerkan raken.

De (derde 7~jarige periode:

Mentale ontwikkeling

Gedurende het derde tijdvak van 7 jaar, tussen 14 en21, begint de geest zich te ontwikkelen. In dezeperiode is het gezelschap van ouderen van bijzondergroot belan.I?'.Misschien ~ijn wij te vel' gegaan metde verheerh1king ,,:an?e 1eugd als zodanig; de jeugdheeft de standvastlge 1l1vloedvan de ouderen nodig,~venals de ouders de stralende inspiratie van deJeugd behoeft. Co-educatie is aan te raden en descheiding van de sexen is onnatuurlijk; wanneer jon-

52

gens slechts andere jongens gelijk zijzelf of onrijpejonge leraren zien, resulteert dit in een vreemd ge-brek aan ontwikkeling, dat eerst in latere jaren opge-merkt kan worden. Een kind moet gezelschap heb-ben van leden van het andere geslacht van zijn eigenleeftijd, evengoed als geregelde omgang met vol-wassenen. Het moet zoveel mogelijk in aanrakingkomen met de werkers van de wereld in elke rang;laat hem de tuinman, de kok en de loodgieter helpen:hij zal dan in zijn volwassen jaren rijker zijn aan be-grip en wijsheid en aan kennis van de geheimen vanzijn eigen ziel.

Ouders moeten filosofisch ten opzichte van hunkinderen staan en hun buien niet al te serieus op-nemen, noch van hen verwachten, dat zij goede,brave kindertjes zijn, die op alles "ja en amen" zeg-gen. Veel moeders nemen alles van hun kinderen teernstig op en deze kinderen zouden dikwijls betel'opgroeien onder de hoede van een vriendelijke, ge-zonde verzorgster. De ouders moesten er blij omzijn, wanneer hun kind een eigen wi! toont en leven-dig en energiek is, want hij zal waarschijnlijk eengrotere kans hebben om iets te bereiken dat demoeite waard is, dan de kleurloze automaat, diemindel' "lastig" is als kind. Kinderen moeten nietteveel vertroeteld worden; het ego van het kind be-leeft meer vreugde en groeit betel', wanneer het erin slaagt iets zelf tot stand te brengen, hoe stunteligdan ook. Binnen redelijke grenzen moet hun toege-staan worden, dat zij hun eigen beslissingen nemenen hun eigen kleren kiezen, want, zoals een verstan-dige moeder zei, die ondervraagd werd over het feit,dat haar tienjarige zoon zijn eigen pak bij de kleer-

maker mocht bestellen: "Hij moet zijn eigen zakenin het leven opknappen en hoe eerder hij daarmeebegint, hoe beter."Hoeveel beter is dit, dan dat mannen van in devijftig nog aan moeders leiband lopen!Het vertrouwen van kinderen kan verworven wor-den, niet door erom te vragen, maar doordat de kin-deren ontdekken, dat hun ouders altijd met begripen zonder te veroordelen zullen luisteren, omdatdeze ouders oprecht bezield zijn van het verlangenom behulpzaam te zijn en niet om te domineren.Gelukkig de ouders, wier kinderen van hen houdenen hen eerbiedigen. Liefde en eerbied zijn geen van-zelfsprekende rechten van de ouders; zij moeten ge-wonnen worden. De ouders mogen niet verwachten"kameraden" voor de jongen of het meisje te zijn;een oudere kan dat nooit helemaal zijn voor dejeugd en de jeugd wil dat ook niet op die manier.De jeugd behoeft de trooster, de leraar, de gids, dieklaar staat om met haar mee te leven, haar te helpenen die altijd sereen en begrijpend is. Hoeveel mooieris die verhouding, dan die van "kameraad"! Hoeheerlijk is de jeugd - toch kan de ouderdom ookheel heerlijk zijn. De geboOlte van een ziel in eenlichaam op aarde is een langdmig proces en wordtslechts voltooid vele jaren na de geboorte van hetstoffelijk lichaam. Hoe prachtig is ook hier weer deintuitie van de dichter! Deze waarheden worden opschitterende wijze uitgedrukt in het gedicht vanWordsworth:

naaktheid,doch in wolken van glorie komen wij van God,Die ans tehuis is.De hemel omgeeft ons in onze kindsheid;schaduwen del' gev~ngenis beginnen zich tesluiten om de opgroeiende jongen;maar hij aanschouwt het Licht en kent de Bronvanwaar het uitstraalt.Hij ziet het in zijn vreugde; .de jongeling, die dagelijks v~rder van het hch-tend Oosten zich moet verwl1deren,blijft steeds de priester der Natumen wordt op zijn pad begeleid door hetstralend visioen.Tenslotte ziet de man, hoe het uitblusten aplost in he;t licht van alle dag."

(vert. pag. 56)

In sommigen sterven de stralende jeugdidealen nim-mer volkomen uit en zij zijn de jeugdigen van harte,hoe oud zij oak mogen zijn. Menig m~ spot met deidealen uit zijn jeugd en zegt, dat h11.'.'nuverst~-diger is " maar dat hoeft niet noodzakeh1kzo te zl1n.Hij heeft slechts de scepter van zijn eigen maje~teitneergelegd en afstand gedaan van de troon van elgencreatieve en imaginatieve vermogens. Hela.as! D~tmensen deze kracht bezitten en nooit gebrUlken, dltkriyashakti van goden en mensen.

"Onze geboorte is slechts een slaap en eenvergeten.De ziel, die met ons oprijst, onze levensster,heeft elders haar bestaan en komt van ver;Niet in volkomen vergeten, noch in uiterste

"Our birth is but a sleep and a forgetting;The soul that rises with us, our life's star,Hath had elsewhere its setting,And cometh from afar;Not in entire forgetfulness,And not in utter nakedness,

But trailing clouds of glory do we comeFrom God, Who is our home.Heaven lies about us in our infancy,Shades of the prison-house begin to closeUpon the growing boy,But he beholds the light, and whence it flows,He sees it in his joy;The youth, who daily further from the EastMust travel, still is Nature's priest,And by the vision splendidIs on his way attended;At length the man perceives it die awayAnd fade into the light of common day."

de Kracht nooit tevoren bewust waren. Ik ben mer-van dikwijls getuige geweest en ben mij zo diep be-wust geworden van deze onverklaarbare transfigu-ratie van vrouwen, op het moment dat hun kinderengeboren werden, dat ik, als gewoonlijk, mij ben gaanafvragen: Waarom is dit zo? Het is geen sentimen-taliteit, geen verlichting na het lijden, het is niet een-voudigweg de voldoening, geschonken door het be-sef dat men iets heeft volbracht - het is iets veelgroters. Kan het zijn, dat de Schepper moeders nadertot Zich wi! trekken op het moment van de vervul-ling van de liefde? Is het mogelijk, dat het de natuur-lijke beloning is voor hen, die hun uiteindelijke doelin het leven nastreven?"De ervaringen van deze dokter kunnen door velenbeaamd worden. Meer dan Mm vrouw heeft ver-klaard, dat de geboorte van haar kind, vooral vanhet eerste kind, in haar een soort extase deed ont-staan, die te vergelijken is met de extase van eenheilige. Voor haar was het als een "inwijding" endat is altijd zo gebleven. De Yoga van het Moeder-schap is een heel werkelijke Yoga. De woorden vande Engel tot de MoedeI' van onze Heel' zouden totelke ware moeder gezegd kunnen worden: "Weesgegroet, Maria, vol genade, de Heel' is met U; gijzijt gezegend onder de vrouwen en gezegend isJezus, de vrucht van Uw schoot."Het occultisme zegt ons, dat het geboorteproces vaneen kind onzichtbaar bijgewoond wordt door be-paalde orden van natuurengelen of deva's en dat aanhet hoofd van hun in rangen afdalende hierarchieIemand staat, die eenmaal de MoedeI' van onze Heel'hier op aarde was, de Maagd Maria, die thans deWereldmoeder geworden is. AIle veranderingen inhet menselijk leven worden op het psycmsch niveaubijgewoond door schone engelachtige vormen.

De oude Indiase wetgever, Manoe, schreef de man-nen van zijn hoogste kaste, de Brahmin, een 4 uurdurende meditatie voor, die elke dag bij het aanbre-ken van de dageraad aanving. Toen hem werd ge-vraagd, wat hij de vrouwen voorschreef, was zijnantwoord: "Het Moederschap is de Yoga del' vrou-wen." Deze verklaring van de grote wijze wordt doorhet occultisme en de modeme medische wetenschaponderschreven.De beroemde helderziende, C. W. Leadbeater,schrijft, dat - als een ego een leven als vrouw heeftgehad - het hemelleven dat erop voIgt, dikwijls lan-geI' blijkt te duren dan in geval van een incamatieals man. Het is gemakkelijk om de reden hiervan teontdekken. Welke geweldige onzelfzuchtigheid, te-derheid, geduld en zichzelf niet teIlen, karakterisereneen ware moeder! Geen wonder, dat een lang be-staan in de hemel haar aardse leven voIgt!Vele vrouwen vrezen een bevalling. Dit is groten-deels het gevolg van verkeerd ingelicht-zijn endwaze praat. Het is deze vrees, die de spieren doetsamentrekken en die een vlot verloop van de beval-ling in de weg staat. Dr. Grantly Read schrijft in zijnboek: "MoedeI' worden zander vrees": "Kinderentel' wereld brengen is een normale en natuurlijkefunctie. De uiteindelijke beloning die het met zichbrengt, staat buiten aIle proportie tot de offers. Inde natuurwet is het de vervolmaking van het vrouw-zijn in het grote plan van het in stand houden vande soort. Het is het voorwerp van de sterkste emotio-nele ervaringen in de menselijke natuur. Vele vrou-wen hebben hun ervaringen bij het tel' wereld bren-g~n van hun kinderen beschreven alsof dit gepaardgmg met een geestelijke verheffing, waarvan zij zich

Schoon zijn de Engelen des doods; nog schoner zijnde Engelen der Geboorte.

Het Goddelijk~Vrouwelijke

India weet, dat een aspect Gods de GoddelijkeVrouw is, Derhalve hebben haar grote Trimurti elkhun vrouw of Shakti, zonder wie hij volkomen hulpe-loos is. Hij is de statische, zij de dynamische kracht,Zo heeft Brahma, de Schepper, als echtgenote Saras-wati, de Minerva der Hindoes, die altijd met devina wordt afgebeeld, omdat zij de godin van hetgesproken woord en het lied is, terwijl haar gade degod van de scheppende gedachte is. Vishnu, deliefdegod, heeft de Hindoese Venus, Lakshmi, degodin van de schoonheid en de vreugde. En de grateShiva heeft de mooie Parvati, de "dochter van deHimalaya", O.L. Vrouwe van de Hindoes.Zulke prachtige specimina van het vrouwelijk ge-slacht kunnen in India worden aangetroffen, somsbij vrouwen, die lezen noch schrijven kunnen, dochdie de prachtige stanzas van hun eeuwenoude, schit-terende literatuur uit het hoofd kennen. Nergens terwereld ziet men zoveel gratie en verfijnde schoon-heid als bij de Indiase vrouwen van de hogere kas-ten. Een Brahmin zei eens, met tranen in de ogen:"Ik ben veertig jaar oud en sta bij het Gerechtshofbekend als een Vakil met een scherpe tong - maar ikheb niet eenmaal in mijn leven mijn woning ver-laten zonder mij diep te buigen voor de voeten vanmijn gezegende moeder." India vereert de moeder,niet de echtgenote of de vrouw in het algemeen,Oorspronkelijk is het niet de bedoeling geweest, datde vrouw zou meestrijden in de arena van de wereld,noch dat zij de man concurrentie zou aandoen op dearbeidsmarkt of dat zij niets dan een verstandelijk

wezen zou worden, Indien zij zich slechts bewustwas van de plaats voor haar grote en goddelijke ver-mogens, dan kon de wereld in het tijdsverloop vanenkele generaties gered worden. Het is niet zo, datde vrouw niet volkomen vrij zou moeten zijn en nietvrij, om - als zij dat zou willen - het werk te doendat zij verkoos; maar als zij de juiste en oude idealenkoesterde, dan zou zij in de meeste gevallen juist datwerk, die taak kiezen, die zij aIleen kan volbrengen,Geen enkele man kan haar taak volbrengen. Zijnvermogen is dat van een kind, vergeleken bij dat vande vrouw, En zij weten dat, diep in hun manlijk hart,zij onbewust verlangen naar de ideale, wijze engracieuze vrouw, opdat zij haar werk vereren enhun hart aan haar krachten kunnen schenken ennaar haar toe kunnen komen als naar een haven vanvrede en liefde en begrip. Immers, de man is ten-slotte het oudste kind van de vrouw en het scheppenvan een thuis bestaat niet uit duur meubilair, maaruit de geest van liefde, geduld en vergevingsgezind-heid, die een ware schrijn van veiligheid vormen.Maar diegene, die een echt thuis schept, is diegene,die zichzelf vergeten heeft, wier hele leven zelf-opoffering ten behoeve van anderen is. Hoeveelheerlijker kan dit zijn dan aIle sociale of politiekesuccessen in de buitenwereld, omdat het is: hetdienstbaar zijn aan levende, groeiende zielen.

De grootste kracht van de vrouw

Hier ligt de ware Yoga der vrouw. Er kon geenbetere, mooiere weg tot God en de eenwording metHem zijn, Deze zijn de woorden van een grootIndiaas Adept: "De taak van de vrouw is: de moe-der te worden van toekomstige occultisten, van die-genen, die zonder zonde geboren zijn. De verlossing

en de redding van de wereld draaien om de verhef-Hng van de vrouw. De wereld zal geen notie hebbenvan wat de vrouw zelf en haar plaats in de natuur is,dan nadat de vrouw de banden van haar sexueleslavemij verbreekt, waardoor zij altijd gekluisterd isgeweest. Het licht, dat aan de wereld zal worden ge-schonken wanneer deze wereld dit probleem zal ont-dekken en op zijn juiste waarde schatten, zal zijnals "het licht dat nimmer ter zee of te land gesche-nen heeft." Dan zal de wereld een bevoIking vanBoeddha's en ChristusHguren hebben."Een goede moeder zijn is een Ievenswerk en een heelmoeilijke taak. Maar al te vaak wordt haar geest af-gestompt door het voortdurende contact met nogniet volgroeide en geestelijk onrijpe mensen; al tevaak moet zij moedeloos worden onder het onbe-wust egolsme van aIle kleine kinderen. Maar welkeen beloning ontvangt zij, wanneer haar zonen totmannen opgroeienl Haar hart is vol, rijp en groeitsteeds, omdat zij God geholpen heeft, onsterfelijkezielen te vormen. Wij weten niet, wie de schrijverwas van de hier volgende regels, maar hoe waarzijn zij:

"Moederschap is een kameraadschap met God.Welk een kracht, zuiverheid en zelfbeheersing,Welk een Hefde, wijsheid behoren haar toe,die God helpt, onsterfelijke zielen te vormen."

En hoe heerHjk is het, oud te worden als vrouw enmoeder! De wijsheid straalt in zulk een gelaat, dewijsheid van het hart. Niet alleen haar eigen kinderenzoeken daar troost, maar aIle eenzamen, de verbijs-terden, zij die zich verloren wanen. "Mater Conso-latrix" is de mooiste titel van O.L. Vrouwe en vanaIle vrouwen. Een Ierse dichter, Joseph Campbell,heeft dit in een heel mooi gedicht neergelegd:

"Als een ivoor-blanke kaars,voor heilige schrijn,zo zuiver straalt de glansvan hoge ouderdom.Zo als de zachte stralengloedvan ondergaande winterzon,is d'aanschijn van een vrouwin 's levens avondstond." 1)

1) "As a white candle,in a holy place,So is the purityof an aged face.As the spent radianceof a winter sun,So is a womanwith her travail done."

In deze Sene zijn reeds verschenen:

1. Irving S. Cooper, Rmncamatie.2. Adelaide Gardner, Inieidende studies in

Theosofie.3. E. L. Gardner, Deze wereid en wat daarop

voIgt.4. Geoffrey Hodson, De zeven mensentypen.

5-6. Dr. J. J. van der Leeuw, Ret vuur derSchepp'ing.

7. Adelaide Gardner, en anderen, Kentekenenvan een nieuwe tijd.

8. Adelaide Gardner, Meditatie.9-10. Geoffrey Hodson, Verborgen krachten in de

natuur en in de mens.11. Hugh Shearman & L. C. Soper, Ret ont-

waken van het intuitief Bewustzijn.12. Charles Hampton, Overgang.

13-14. Rohit Mehta, De scheppende Stilte.15. Arthur Robson, Beschouw uw Karma.16. A. J. H. van Leeuwen, De esotensche beteke-

nis der Oud-Testamentische Boeken 1.17. A. J. H. van Leeuwen, De esoterische beteke-

nis der Oud-Testamentische Boeken II.