2000

1995

1990

1985

1980

1975

1970

11 1965

1960

10

1955

9

1950

1945

1940

1935

1930

1925

12 11 10 9 8 6 5 4 3

4

4

Naam en geboortejaar

Een grafische weergave van vee I voarkomende voornamen in Ypenburg. Het geeft een beeld van de populaireit van de namen door de jaren heen. De x-as geeft het aantal Ypenburgers met de betreffende naam weer. Bij de vrouwen (links) scaart Maria hoog in 1965 met 11 personen; bij de mannen (rechts) topt Johannes in 1969 met 16 personen.

13

9

12

8

5

5 6 8 9 10 11 12 13 14 ·15 16

Met je naam laat je zien wie je bent. De portretten in dit boek worden meteen wat persoonlijker doordat de voornaam erbij staat. Het gezicht krijgt een naam - bij de naam hoort een gezicht. Door de naam kom je iets te weten over de persoon. Zo verraadt je naam vaak je leeftijd, of wei: je kunt aan de voornaam vaak zien tot welke generatie iemand behoort. Voornamen zijn immers onderhevig aan mode. Veel namen raken uit de tijd: het ging van Lenie en Henk via Sylvia en Edwin naar de Julia en Daan van nu. Er zijn allerlei 'nieuwe' namen opgekomen, meestal ontleend aan andere talen. Voorbeelden zijn Demi, Danique, Dylan en Quinty. Maar er bestaan natuurlijk ook klassiekers, zoals Anna, Simon, Maaike en Bart - die vind je van baby tot bejaarde. Toch zijn dat eerder uitzonderingen, want bij de meeste namen hoort een bepaalde leeftijdscategorie.

Natuurlijk zien we de generatiegebonden voornamen ook terug in Ypenburg. De vrouwen die Dinie, Mieke,.Riet of Truus heten, zijn vaak al een tijdje oma. Bij de mannen is het minder duide-lijk, maar namen als Cor, Gerrit, Piet en Wim tref je bij opa's veel vaker aan. Het zijn roepvormen van traditionele vernoemingsnamen. Toch hoor je ze in Ypenburg wat minder dan gebruikelijk, omdat er relatief weinig ouderen wonen: 8,5% van de bevolking is ouder dan 55 jaar, terwijl dat landelijk 24,6% is. En hoe heten de ouders met sc.hoolgaande kinderen, een groep die in Ypen-burg goed is vertegenwoordigd? De volgende namen roepen een beeld op van dertigers en veertigers: Angelique, Annemarie, Annette, Astrid, Carla, Ina, Ingrid, Jacqueline, Jolanda, Judith, Linda, Loes, Marianne, Monique, Patricia, Petra, Sandra, Sylvia, Yvonne; Andre, Ed, Edwin, Frank, Hans, John, Marcel, Patrick, Peter, Rene, Ron, Ronald. Bij de vrouwen zijn meer voorbeelden te vinden - hun namen zijn modegevoeliger.

De kinderen van Ypenburg laten weer een grotere verscheidenheid aan voornamen zien dan hun ouders, hoewel er zeker populaire namen zijn (zie de lijstjes op de volgende bladzijde). AI bladerend in het fotodeel komen we Nederlandse namen tegen - soms lang: Annemijn, Diederik, Usbrand, maar meestal kort: Bas, Brechje, Daan, Floot, Guus, Joep, Maaike, Noortje, Roos, Ties. Sommige Nederlandse namen doen klassiek aan, zoals Friso, Hugo en Pepijn, andere lijken ge"lnspireerd door vernoeming: Arjen, Cees, Dirk, Evert, Huub, Jan, Willem - allemaal jongensnamen. Internationale namen zijn ook goed vertegenwoordigd, met onder meer Amber, Bo, Eva, Gideon, Hanna, Lucas, Max en Victor. Van de namen die uit andere talen zijn ontleend, komen vooral de Engelse veel voor, bijvoorbeeld Amy, Ayden, Bob, Dean, Ethan, Finley, Glenn, Holly, Jack, Jay, Kelsey, Kimberley, Mabel, Mitch, Shelley en Wesley. Minder aanwezig zijn Franse namen (Aimee, Anouk, Celine, Roger), Italiaanse namen (Gino, Giovanni) en Scandinavische namen (Lars, Mats). Maar het leukst zijn de namen waar je blik even op blijft hangen, omdat ze zo nieuw of apart zijn: Charmene, Darwin, Djafino, Djez, Mink, Minouk, Sharceley, Sheyna, Thor.

Met de opkomst van de 'nieuwe' namen ging een typisch Nederlands verschijnsel verloren, namelijk het verschil tussen roepnaam en officiele naam. De vrouwen die als Joha:nna staan in-geschreven, worden bijvoorbeeld Joke of Janny genoemd, de officiele Maria heet Ria, Riet, Mieke of Marijke in het dagelijks leven, Catharina heet eigenlijk Ineke, Tiny of Tineke. Bij de mannen is het al niet anders: van Johannes is Jan, Hans, Joop of Johan gemaakt (of moderner: John), van Hendrik Henk, van Cornelis Cor of Kees. Daarmee is de waarde van de officiele naam voor de oudere generaties dus een andere dan voor de jongere.

Sommigen zullen zich afvragen of de Ypenburgerse voornamen een eigenheid vertonen. Dat is maar heel beperkt het geval en dat kan eigenlijk ook niet anders, want de bevolking is tamelijk heterogeen van samenstelling - er is niet een bepaalde groepdie een stempel kan druk: ken op het geheel van voornamen. Zoiets is wei het geval in bijvoorbeeld villawijken, met veel 'elitenamen' als Frederique, Maurits, Florentine en Diederik, in gebieden met veel strenge pro-testanten, waar kinderen nog vaak traditionele vernoemingsnamen als Trijntje, Hendrik, Catharina en Gerardus krijgen, en wijken met veel allochtonen, met Turkse namen (Rukiye, Mustafa) en Arabische namen (Fatima, Yassin). Maar Ypenburg heeft eigenlijk van alles wat, hoewel er door de samenstelling van de bevolking minder traditionele namen voorkomen, dat wil zeggen: minder strenge protestanten wonen, en minder Arabische namen, of wei: minder Marokkanen wonen. Wei valt op dat de lange Amerikaanse namen, zoals Jennifer, Michael, Samantha en Wesley, het in Ypenburg opvallend goed doen. AI met al sluit Ypenburg aan bij het algemene beeld voor verstedelijkt West-Nederland.

Doreen Gerritzen Gerrit Bloothooft

Doreen Gerritzen is als naamkundige verbonden aan het Meertens Instituut. Gerrit Bloothooft is onderzoeker bij het Utrechts Instituut voar Lingu'istiek van de Universiteit Utrecht.

TOP LlJSTEN

Hier vindt je een overzicht per decade (10 jaar) van de meest voorkomende voornamen in Ypenburg. Boven staan de mannen vermeld en onder staan de vrauwen vermeld.

Links van de naam staat het rangnummer: eerste plaats, tweede plaats, etc. Rechts staat tussen haakjes [ .. J het aantal keer dat de betreffende naam in de aangegeven periode voorkomt.

De naam Robin kon niet in de lijstjes worden op-genom en, omdat aan deze naam geen geslacht kon worden toegekend: hij komt bij zowel jongens als meisjes voor.

Bran : Gerrit Bloothooft, Emma van Nifterick en Doreen Gerritzen: Over voornamen. Hoe Nederland aan z'n voor-namen komI. Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht 2004; ISBN 90 274 84449; pp. 364.

3 4 5 6

8

10 11

12 13 14

15

16

17

18

2 3 4 5

7 8 9

10

11 12

13 14

15

16

tot 1950

JOHAN N ES [72] CORNELIS [ 39] WILLEM [34] 2 JAN [27] 3 HENDRIK [25] 4 GERARDUS [19] 5 JACOBUS [17] GERRIT [15] 7 PETRUS [15] ROBERT [14] 8 PI ETER [13] 9

[13] DIRK [13] 10

[12] 11 LEONARDUS [11] CHRISTIAAN [10] 12 JACOB [10] THEODORUS [10]

[9] RUDOLF [9] 13 BERNARDUS [8] HENDRIKUS [8] JOHAN [8] 14 RONALD [8]

[7] 15 FRANCISCUS [7] HENDRICUS [7] WILHELMUS [7] LEENDER T [6] MARINUS [6] PETER [6]

JOHAN NA [59] MARIA [56] 2 HENDRIKA [29] 3 WI LH ELM I NA [25] 4 CORNELIA [24]

[20] 5 ELISABETH [18] CATHARINA [17]

[16] 7 JACOBA [11] 8 PETRONELLA [11] 9 GEERTRUIDA [9] HELENA [8] 10 MARGARETHA [8] 11 MARIANNE [7] LOUISE [6] 12 MARIJKE [6] SYLVIA [6] 13

[5] [5] 14

SONJA [5] SOPHIA [5] 15 THEODORA [5] , [5]

[4] 16 [4]

BARBARA [4] CHRISTINA [4] CARLA [4] 17 CAROLI NA [4] GERARDA [4] MAGDALENA [4] PIETERNELLA [4] TEUNTJE [4]

JAREN '50 JAREN '60

JOHANNES [117] JOHAN N ES [75 ] 2 ROBERT [59] CORNELIS [36] 3 RONALD [56] WILLEM [28] 4 MARCEL [52] ROBERT [27] RICHARD [52] PETR US [23] 5 JAN [39] HENDRIK [21] PETRUS [38] JAN [18] 7 CORNELIS [37] PI ETER [18] 8 MARCO [35] RONALD [16] PETER [35] GERARDUS [15] 9 MICHEL [32] RUDOLF [15] 10 RENE [31] PETER [14] 11 ERIC [30] FRANC I SCUS [13] 12 WILLEM [29] JACOBUS [13] 13 JACOBUS [26] DIRK [12] 14 PI ETER [25] HANS [12] 15 FRANCISCUS [24] MARTINUS [12] PATRICK [24] WILHELMUS [12] 16 EDWIN [22]

D [11] 17 HENDRIK [20] FRANK [11] MICHAEL [20] JOHAN [11] 18 ERIK [19]

[1 0] PAUL [19] HENDRICUS [10] 19 RAYMOND [18]

[9] 20 [17] [9] ROBERTUS [17]

EDUARD [9] 21 DIRK [16] GERRIT [9] MARCUS [16 ] M'AR I NUS [9 ] WI LH ELM US [16] ROBERTUS [9] 22 FRANK [15] THEODORUS [9] MARTI N US [15]

MARIA [65] MARIA [72] JOHAN NA [56] 2 MON IQU E [67] ELISABETH [31] 3 JOHANNA [66] CATHARINA [24] 4 INGRID [37] WILHELMINA [24] 5 ON,'lE [31] CORN ELlA [22] I [29] YV' ' N [22] SANDRA [29]

[19] SYLVIA [28] HENDRIKA [1 6] 8 CORNELIA [27] PETRONELLA [14] ELISABETH [27] HELENA [13] JACQUELINE [27] MARIANNE [13] 9 [25]

[1 2] JOLANDA [25] INGRID [11] 10 WI LH ELM I NA [24] SYLVIA [11] 11 PETRONELLA [22] JACOBA [10] 12 CATHARINA [21] SONJA [10 ] De oudste generaties, PETRA [21] LOUISE [9] geboren v66r 1950, heb- 13 KAR I N [19] MARGARETHA [9] ben namen die door de 14 PATRICIA [ 18]

[8] vernoemingstradit ie al 15 CAROLI N E [17] GEERTRUIDA [8] eeuwenlang van generatie 16 N ICOLE [16] ELIZABETH [7] op generatie worden 17 JACOBA [15] MARIJKE [7] doorgegeven. Meestal 18 [14] MARJA [7] staan ze in de volledige SASKIA [14]

[6] vorm (Johanna, Cornel is), 19 [13] JACQU E LI N E [ 6] soms in een Nederlandse ELLEN [13] LINDA [ 6] (Willem, Jan) . In het dage- 20 CHRISTINA [12] THEODORA [6] lijks leven wordt een roep- DIANA [12]

[5] vorm gebruikt (zie vorige ELIZABETH [12] CHRISTINA [5] bladzijde). HELENA [12] MAARTJE [ 5] IRENE [12] PATRICIA [5] In de jaren '50 zien we WILLY [5] een voorzichtige opkomst

van 'njeuwe' namen zoals Yvonne, Marianne, Ingrid, Sylvia, Sonja; Robert, Ronald, Frank. Die trend zet zich door in de jaren '60; namen in opkomst zijn dan onder meer Monique, Sandra, Jolanda, Petra, Karin, Caroline. Ook bij de mannen zet de veran-dering nu goed door, met Richard, Marcel, Marco, Michel, Rene, Eric, Patrick, Edwin en Michael.

JAREN '70

1 DENNIS [37] 2 JEROEN [35] 3 PATRICK [31] 4 JOHANNES [30] 5 MARCO [28] 6 RICHARD [27] 7 ROBERT [22] 8 MICHAEL [19] 9 MARTlJN [18]

MICHEL [18] MOHAMED [18]

10 RAYMOND [171 11 EDWIN [15]

ERWIN [15] MARK [15] PETER [15]

12 RONALD [14] 13 RENE [13]

SANDER [13] 14 CORNELIS [12]

MARCEL [12] MAURICE [12]

15 JEFFREY [11] 16 ARJM [10]

DAN I EL [10] MARTIN [10]

17 ALE NlER [9] ERIK [9] PAUL [9] PETRUS [9] REMCO [9] STEFAN [9]

1 ESTHER [29] MARIA [28] SAN ORA [27]

4 MIRANDA [25] WENDY [25]

5 DANIELLE [24] JOHANNA [24] MONIQUE [24] BIANCA [23]

7 PATRICIA [22] 8 SASK IA [20] 9 CLAUDIA [19]

10 LIN DA [17] 11 E NDr,A [16]

KAR I N [16] NATHALI E [16]

12 BARBARA [15] JUDITH [15] MARISKA [15]

13 ELISABETH [14] DIANA [14] INGRID [14] NICOLE [14] PETRA [14] ""ONNE [14]

14 C [13] JENNIFER [13]

15 N U [12] CATHARINA [12] MONICA [12] SYLVIA [12]

JAREN '80

1 MICHAEL [24] 2 JEFFREY [21] 3 WESLEY [11] 4 DENNIS [10]

MARVI N [10] 5 DANIEL [9]

MARK [9] PATRICK [9]

6 DANNY [8] JEROEN [8] MIKE [8] VI NC ENT [8]

7 ERIK [7] JOEY [7] JOHANNES [7] RICARDO [7]

8 BRIAN [6] MOHAMED [6] RICHARD [6]

9 BART [5] CORNELIS [5] PETER [5] ROBERT [5] SEBASTIAAN [5] STEFAN [5]

10 BENJAMIN [4] BOBBY [4] DAVE [4] JOHN [4] K EVI N [4] MAARTEN [4] MARCO [4] MARTJJN [4 ] NICKY [4] REMCO [4] RONALD [4] SANDER [4]

1 PATRICIA [11] PRISCILLA [10] DEBORAH [9] MELISSA [9]

4 LAURA [8] STEPHAN I E [8] SUZANNE [8]

5 [7] CHANTAL [7] K ELLY [7] LI N DA [7]

6 K I M [6] MANDY [6] MIRANDA [6] SAMANTHA [6] SANDRA [6] YVO [6]

7 DAN I ELLE [5] DOMINIQUE [5] JENNIFER [5] WENDY [5]

8 [4] CHARISSA [4] CINDY [4] DAPHNE [4] ESTHER [4] JESSICA [4] JOYCE [4] LARI SSA [4] MAAIKE [4] MARIA [4] M ICH ELLE [4] MIRJAM [4] NATHALI E [4] PETRA [4] RIANNE [4]

In de jaren '70 is de ral van de traditionele namen zo goed als uitgespeeld, aileen Maria, Johanna, Elisabeth en Catharina, en Johannes, Cornel is en Petrus kunnen zich nog hand haven, Een deel van de nieuwkomers uit het vorige decennium zijn dan alweer op hun retour, Samen met de komst van wat toen nog gastarbei -ders heette, kwamen ook 'exotische' namen onze namenvoorraad binnen, te zien aan Mohamed,

De trend van vernieuwing wordt na de jaren '70 aileen maar sterker, zoals te zien is aan de lijstjes van erna, Engelse, vooral Amerikaanse, namen scoren hoog in de jaren '80: Deborah, Linda, Kel ly, Priscilla; Michael, Jeffrey, Marvin, Joey,

JAREN '90

1 THOMAS [24] 2 MITCHELL [21] 3 JEROEN [18] 4 DANIEL [15]

TIM [15] 5 BAS [14]

TOM [14] 6 JEFFREY [13]

KEV I N [13] MICHAEL [13] DENNIS [12] GINO [12]

8 JUSTI N [11] MAX [11] MIKE [11]

9 GIOVANNI [10] MARTJJN [10] RUBEN [10]

10 CASPER [9] DYLAN [9] JASPER [9] JOEY [9] JORDY [9 ] MARVIN [9] SANDER [9]

11 DANNY [8] DONNY [8] KDEN [8] NIELS [8] VI NCENT [8] WESLEY [8]

LISA [19] M ICHELLE [19]

2 CHARLOTTE [14] IR IS [14]

3 DENISE [13 ] LAURA [13]

4 [11] KELLY [11] SAMANTHA [11]

5 DOMINIQUE [10] NINA [10] SANNE [10] TESSA [10] LOTTE [9] MAXIME [9] MELISSA [9]

[8] [8]

DEMI [8] K I MBER LEY [8] K I MB E RLY [8] MANDY [8] NAOMI [8] ROMY [8] SOPHIE [8]

8 [7] CHANTAL [71 MEREL [7] SABINE [7] SHARON [7] STEPHANIE [7]

2000-2004

1 THOMAS [20] 2 DAAN [16] 3 TIM [15] 4 MAX [13] 5 CASPER [11] 6 BRAM [10]

KOEN [10] LARS [10] NOAH [10] RUBEN [10]

7 DAMIAN [9] FLORIS [9] JASPER [9] JELLE [9] JU lIAN [9] STJJN [9] THJJS [9]

8 DYLAN [8] LUCAS [8] MARTJJN [8] NICK [8] QU I NTE N [8] SAM [8] SEBASTIAAN [8] TOM [8]

9 BAS [7] JOEP [7] JOEY [7] KEV I N [7] LUCA [7] MATTHJJS [7] RICK [7] SANDER [7] VINCENT [7] WOUTER [7]

1 FLEUR [15] 2 LI SA [13]

SANNE [13] 3 [12 ]

DEMI [12] 4 FEMKE [11]

JULIA [11] LOTTE [11]

5 [10] CHARLOTTE [10] EMMA [10] SOPHIE [10]

6 JASM IJN [9] NOA [9] QUINTY [9] SARAH [9] TESSA [9]

7 BRITT [8] DAPHN E [8] IRIS [8] LAURA [8] MARIT [8]

8 EVA [7] FLOOR [7] ISA [7] LU NA [7] MEREL [7] NAOMI [7] ROMY [7] SARA [7]

, [7]

De jaren '90 laten meer internationale namen zien: Lisa, Iris, Laura, Tessa; Thomas, Daniel , Ruben, Max, Deze namen kun je niet zo makkelijk bij een taal thuisbrengen, Ook valt op dat de namen korter zijn geworden, Die twee tendensen zetten in de jaren daarna door, getuige onder meer Fleur, Julia, Sophie, Emma, Isa; Noah, Julian, Sam, Maar ook lijkt er een comeback van Nederlandse en Friese namen gaande, vooral bij de jongens, Oat zien we aan Femke, Jasmijn; Koen, Casper, Jelle, Floris, Thijs,

Kijken we ruimer dan de top-20, dan is de huidige trend er vooral een van verscheidenheid, Ouders laten zich niet meer mas-saal verleiden tot een bepaald naamtype, zoals in de jaren '80 tot de lange Amerikaanse namen, Tegenwoordig is er voor elk wat wils : internationaal (Noa, Tim) , Nederlands (Maartje, Bram, Joost). Amerikaans (Demi, Robin, Damian), Scandinavisch (Lars, Bente), sjiek (Charlotte, Laurens) of juist gewoon (Sanne, Bart). Die verscheidenheid vormt een mooie illustratie van de huidige tijdgeest.