intramurale geestelijke gezondheidszorg

55zorg & financiering > 10-2008

ketten te hanteren voor mensen die langdurigop zorg (Algemene wet bijzondere ziektekosten;AWBZ) aangewezen zijn. Het idee is dat mensenmet een zorgpakket snel over kunnen stappennaar een andere zorginstelling. Het probleem isdat de prijskaartjes die aan de pakketten hangenontoereikend zijn. Leijten: ‘Daarbij hebbenzorginstellingen ook constante kosten en dieworden met deze pakketten niet meer vergoed.De financiering van een instelling wordt dusgeheel afhankelijk van “het soort patiënten” datzij verzorgt. Wanneer iemand met een hoogzwaartepakket overlijdt, dan valt dus een grootdeel van de financiering plots weg. Iedereenbegrijpt dat men op die manier geen continuezorg kan leveren, en dat mensen met een laagpakket hierdoor problemen krijgen om bij eeninstelling terecht te kunnen.’De uitkomsten van de enquête onder werkersin de ggz liegen er niet om. Leijten: ‘Driekwartvan de mensen die hun mening gaven over deinvoering van de zorgzwaartepakketten vindt

de financieringsvorm niet voldoen. Iemand rea-geert met de treffende analyse dat het bij hetbepalen van de pakketten gaat om moment-opnamen, terwijl de situatie in de geestelijkegezondheidszorg snel kan veranderen als bij-voorbeeld een patiënt stopt met medicijnen.De pakketten worden als zeer bureaucratischbeoordeeld, omdat er een continue indicatievan de zorg nodig is.’De nieuwe vorm van financieren leidt in degehele zorg tot onrust. Volgens Leijten komt ditomdat de vergoedingen van de pakketen nogniet vastliggen. Leijten: ‘We zien dat er zorgaan-bieders zijn die mensen met een laag pakket niet“aannemen” omdat zij verwachten dat zij nietde zorg kunnen geven voor het geld dat ertegenover staat. Wat de SP betreft gaat er eenstreep door deze vorm van betalen voor lang-durige zorg. Er moet uitgegaan worden vanduurzame behandeling en dat is precies wat inde zorgzwaartevisie totaal ontbreekt.’Bron: SP, 25 september 2008<

De dynamiek op de markt van geestelijke ge-zondheidszorg (ggz) is toegenomen. De veran-derende rol van de zorgverzekeraar, de invoe-ring van de DBC-financiering (diagnosebehan-delingcombinatie) en het grotere financieelrisico van ggz-instellingen leiden tot deze dyna-miek. Versterking van de marktpositie en ren-dementsverbetering zijn nodig om met dezeveranderingen om te kunnen gaan. Dit op hetmoment, dat het gemiddelde rendement van deggz-instellingen is gedaald van 1,5 procent in2006 naar 1,1 procent in 2007, veroorzaakt dooreen sterkere stijging van de bedrijfskosten(7,8%) dan van de bedrijfsopbrengsten (7,4%).Dit blijkt uit een door BS Health Consultancyverrichte analyse van de bedrijfsprestaties van63 ggz-instellingen, die zich richten op het aan-bieden van ggz-dienstverlening, vallend onderde Zorgverzekeringswet.

Ggz-instellingen worden door de toenemendemarktdynamiek gestimuleerd meer aandacht tehebben voor de bedrijfsvoering en de kostenervan. Anno 2008 bezitten ggz-instellingen veel-al (nog) een groot aantal gebouwen, verspreidover verschillende locaties, dikwijls in het‘buitengebied’. Omdat ggz-instellingen vanaf1 januari 2009 zelf verantwoordelijk wordenvoor de financiering van hun kapitaallastenwordt ‘toekomstgericht bouwen’ met een hogemate van flexibiliteit essentieel om adequaat opde veranderende zorgmarkt te kunnen inspelen.Hierbij dient ook gekeken te worden naar demogelijkheden van betere benutting van het hui-dige vastgoed en alternatieve aanwendbaarheidvan (delen van de) terreinen. Bovendien zullenkapitaalverschaffers, als gevolg van het toene-mend financieel risico, meer en strakkere eisenstellen bij het afsluiten van een lening voor de

1354 toenemende marktdynamiek zet ggz-instellingen op scherp

ZenF-1008-cyaan.qxd 12-11-2008 11:20 Pagina 55

zorg

56 10-2008 > zorg & financiering

financiering van nieuw- of verbouwplannen.Bijvoorbeeld ten aanzien van het verwachte ren-dement en de solvabiliteit. Eind 2007 lag bij 97procent van de ggz-instellingen de solvabiliteits-ratio nog onder de (marktconforme) 25 procent.Bij zeventien procent van de ggz-instellingenlag de solvabiliteitsratio zelfs onder de door hetWaarborgfonds voor de Zorgsector (WfZ) oor-spronkelijk gehanteerde vermogenseis van achtprocent. Ook de liquiditeitspositie van ggz-instellingen staat onder druk. In 2007 daalde deliquiditeitsratio naar 39 procent. Eind 2006 wasdeze nog 42 procent. Complicerende factor is deinvoering van de DBC-financiering, die ertoeleidt dat ggz-instellingen niet langer voorschot-ten van zorgverzekeraars krijgen, maar deopbrengsten pas achteraf ontvangen, op hetmoment dat de DBC’s worden gesloten. Ggz-instellingen kunnen hun marktpositie ver-sterken door minder afhankelijk te zijn vanopbrengsten van de producten uit het traditio-nele budget. In 2007 was gemiddeld dertienprocent van de bedrijfsopbrengsten van de ggz-instellingen niet afkomstig vanuit het ‘wettelijkbudget voor aanvaardbare kosten voor ggz’. Ditpercentage kan toenemen door enerzijds (rela-tief ) nieuwe markten te betreden, zoals arbeiden psyche. En anderzijds aan de bestaandemarkt nieuwe producten aan te bieden, zoalse-health en combinaties tussen zorg en luxe.

Juist de gewijzigde marktomstandighedendwingen instellingen tot heroriëntatie op hunproduct-marktportfolio. Zij zullen beter moeteninspelen op de behoeften van hun klanten-groepen: gebruikers, verwijzers en betalers c.q.inkopers (i.c. zorgverzekeraars). Deze laatstge-noemden zullen meer gaan sturen op kwalitatiefgoede ggz-dienstverlening, tegen een zo laagmogelijke prijs. Zij zullen eisen stellen aan stan-daardisatie, transparantie en het volgen van evi-dence-based richtlijnen. De zorgverzekeraarszullen zich bij de inkoop van de ggz in toene-mende mate laten leiden door de behoeften vande (werkgevers)collectiviteiten en de verzekerdec.q. eindgebruiker. Deze eindgebruiker wil meerkunnen kiezen en heeft daarom behoefte aandifferentiatie in de ggz-markt. Deze differentia-tie begint geleidelijk te ontstaan. Bij de eerste-lijns-ggz, waar het grootste deel van de klantengebruik van maakt, zal vooral geconcurreerdworden op prijs. Voor de ambulante markt zijntoegankelijkheid, service en kwaliteit belangrij-ke onderscheidende factoren. In de klinischecomplexe markt, die verantwoordelijk is voorhet grootste deel van de ggz-kosten, zal meerspecialisatie gaan plaatsvinden en zullen pro-ductinnovaties leiden tot nieuwe vormen vanbehandelingen en verbetering van de kwaliteit. Bron: BS Health Consultancy, 21 oktober 2008<

Per 1 september 2008 krijgen thuiszorgorgani-saties geen vergoeding meer vanuit de Algemenewet bijzondere ziektekosten (AWBZ) voor hetklaarzetten van medicijnen bij hun cliënten.Hierbij gaat het om medicijnen die de apotheekin weekdozen of medicijnrollen kan afleveren.

Voor medicijnen die daarvoor niet geschikt zijn,bijvoorbeeld oogdruppels, geldt dit niet. Ook alsde patiënt hulp nodig heeft bij het gebruik van de

weekdoos of de medicijnrol, blijft vergoedingvanuit de AWBZ mogelijk. Dit is het gevolg vanhet veranderen van de indicatiestelling door hetCentrum indicatiestelling zorg (CIZ). Het CIZvolgt hiermee het advies op van het College voorzorgverzekeringen (CVZ). Ook de minister haddit advies overgenomen. Het gevolg voor de cli-enten van de thuiszorg kan zijn dat zij ineens nietmeer die zorg krijgen, die ze vaak al jaren kregen.Bron: Nieuwsbrief MedicijnBeleid, september 2008<

> thuiszorg

1355 thuiszorg en het uitzetten van medicatie

ZenF-1008-cyaan.qxd 12-11-2008 11:20 Pagina 56