13 2011 06 04 Esther de Theije-Kors
1
NRC Weekend Zaterdag 4 juni & Zondag 5 juni 2011 Zaterdag & Zondag Het laatste woord 47 Een knutselaar die sober en gelukkig leefde S em Ruben de Rooij was een bioloog die behalve docent ook reisleider was. Op elk mo- ment kon hij vertellen over een na- tuurwetenschappelijk onderwerp: over de evolutieleer of het noorder- licht. Dat deed hij ook tijdens zijn reizen, vertelt Jan-Auwke Diepen- horst, directeur van de Academie Pedagogiek van Saxion, waar De Rooij sinds 2007 hogeschooldocent natuur en techniek was. „Hij had het hoogste woord, grote verhalen.” Zo pakte hij tijdens zijn reizen in Afrika olifantenpoep op en deed als- of hij ervan proefde. Diepenhorst: „Hij stak de ene vinger erin en likte een andere af. Dat deed hij zo ra- zendsnel dat niemand het in de ga- ten had. Hij zei dan dat het vrouwtjespoep moest zijn. De reizi- gers geloofden het nog ook.” Of op reis door Thailand. Een he- le middag besteedde hij om van af- valmateriaal een bootje te bouwen voor kinderen. „Ze konden niet wachten om te zien of het zou va- ren”, vertelt een van de toeristen. „En dat deed het natuurlijk.” Kurk, ijzerdraadjes, karton, kroonkurken. Van materialen die de meeste mensen als rommel weg- gooien, knutselde Sem van alles, vertelt Diepenhorst. Zo maakte hij samen met zijn studenten solar coo- kers, apparaten waarop je met be- hulp van zonne-energie kon koken. Sem, zeggen zijn ouders, was grenzeloos nieuwsgierig. Hij was sterk geïnteresseerd in andere cul- turen. En dan vooral in de manier waarop volkeren zich aanpassen aan de natuur. Dat probeerde hij zelf ook. Hij leefde sober. Hij verbouwde Overleden Sem Ruben de Rooij 1977-2011 zijn eigen groenten, het meubilair in zijn huis kwam van de kringloop, hij had geen auto. Zijn moeder Lie- ke: „Sem had weinig nodig om ge- lukkig te zijn. Dat vond hij rijk- dom.” Zelf gaf hij zijn leven een tien. Nadat hij zijn vwo-diploma had gehaald, vertrok hij in zijn eentje voor zeven maanden naar Australië. Hij wilde laten zien dat hij alleen kon overleven, vertelt zijn moeder. Al moest hij er tot zijn eigen af- schuw in de Blue Mountains een le- guaan voor doden, villen en opeten. Het meest nog werd Sem de Rooij geboeid door indianen. Het boek Be- graaf mijn hart bij de bocht van de rivier van Dee Brown, waarin het harde lot van de Noord-Amerikaanse indi- anen wordt beschreven, maakte die- pe indruk op hem. Hij las het toen hij 13, 14 jaar was. Zijn moeder ci- teert: „Weshe-cat Welo K’Weshe La- weh-pah.” Dat betekent zoveel als: kracht krijgt men door te doen wat goed is. Zijn moeder: „Sem schreef het als scholier onderaan zijn proef- werken, als vader op de geboorte- kaartjes van zijn kinderen.” Hij had er twee, een derde was op komst. En het was de laatste zin van zijn over- lijdensbericht. De Rooij begeleidde een fietsreis door het zuiden van Marokko en be- zocht het Djemaa el Fna-plein in het Marokkaanse Marrakesh. Als hij sa- men met twee reisgenoten een kop- je koffie drinkt bij café Argana, gaat er een bom af. Sem Ruben de Rooij stierf op donderdag 28 april. Hij werd 33 jaar. Annette Toonen Sem de Rooij Bewerking Puck Haverkamp Je leeft als je nieuwe dingen leert bucket emmer (zlfst.nw.) to kick the – (uitdr.) doodgaan (als in:) de pijp uit- gaan, het loodje leggen. „Sinds ruim een jaar heb ik een bucket list, met leuke dingen die ik in ieder ge- val nog wil hebben ge- daan. Je kunt ook zeggen: het is een ‘try before you die list’. „Ik hoorde voor het eerst over zo’n lijst door de film The Bucket List met Jack Nicholson en Morgan Freeman. Twee terminale kankerpatiënten vervullen samen hun spectaculaire wensen. Ik heb de film vorig voorjaar gehuurd en samen met Evert geke- ken. Vanaf dat moment is mijn lijst gegroeid en ben ik ’m gaan afwerken. „Bovenaan m’n lijstje stonden ‘Eiffeltoren beklimmen’ en ‘naar Costa Rica’. De Eiffeltoren was een wens van de kinderen. Als we naar Frankrijk gingen, zeiden ze: we wil- len naar Parijs, bovenop de Eiffelto- ren. Dan zeiden wij: dat doen we de volgende keer, OK? Maar opeens was het niet langer zeker dat er een vol- gende keer zou komen. „Een reis naar Costa Rica, waar ik voor mijn onderzoek vaak ben ge- weest, stond ook nog niet op ons pro- gramma, met zulke jonge kinderen. Het werd een geweldige vakantie na een vreselijk jaar. ‘Dit is wie wij echt zijn met z’n vieren’, zei ik tegen Evert, voor m’n idee even helemaal Als ik weer iets wegstreep van de lijst, denk ik: dat heb ik toch maar mooi gedaan verlost van de kanker. „Ik ben met de lijst begonnen om de controle over mijn leven terug te krijgen. Ik wil niet alleen patiënt zijn en me voortslepen van afspraak naar afspraak in het ziekenhuis. Er moe- ten genoeg positieve dingen overblij- ven: om naar uit te kijken, om van te genieten, om op terug te kijken. „Ik doe dit ook voor de kinderen. Ze zijn nog zo jong als ze hun moeder verliezen. Ik wil ervoor zorgen dat ze goede herinneringen aan mij heb- ben. Ik wil laten zien wie hun moeder is: wat ik mooi, fijn, belangrijk vind. „Met elk van de kinderen heb ik een uitje gedaan. Okke, de jongste, is fan van de meidenband K3, dus zijn we naar een concert geweest. We mochten zelfs back stage komen. Okke heeft met Josje van K3 gepraat! – hij is er nog vol van. Met Max ben ik naar Corpus geweest, een museum over het menselijk lichaam in de buurt. En daarna sushi eten, samen met drie vriendinnen en hun kind. „Een vriendin en ik hebben een website gemaakt waarop mijn bucket list staat, met foto’s en verslagen. Na ongeveer een jaar staan er bijna vijf- tig dingen op de lijst, waarvan ik on- geveer de helft heb gedaan en de an- der helft nog moet doen. Ik wil nog Naam: Esther de Theije-Kors (1971) Woont: in Voorschoten, met man Evert (41) en hun zonen Max (8) en Okke (6) Is: Arts, gepromoveerd op onderzoek naar erfelijkheid van migraine. Was in opleiding als klinisch geneticus. Wat voorafging: in juni 2008 bleek dat pijn in nek en rug werd veroorzaakt door schildklierkanker met uitzaaiin- gen in wervels en botten. Drie maan- den verblijf in het ziekenhuis volg- den, met operaties en bestralingen. Het jaar daarop weer „overeind ge- krabbeld”. Hoorde in november 2009 dat haar ziekte ongeneeslijk is. ’ ‘ ‘De eerste seconden van het abseilen van de Euromast waren het engst. Over de rand stappen en loslaten – help! Daarna was het geweldig. Da- gen later liep ik nog te stuiteren van de kick.’ Foto Height Specialists ‘Zwemmen met dolfijnen stond op mijn lijstje. Hele- maal toevallig bleek dit te kunnen naast ons hotel op Curaçao, waar ik vorig jaar een weekje was met Evert. Meteen gedaan!’ Foto Dolphin Acadamy ‘Ik wilde het noorderlicht zien. Begin april ben ik met drie vriendinnen naar Tromsø in Noorwegen gegaan. De eerste twee nachten was het bewolkt. En in de derde nacht, opeens: wow!’ Foto Marjan Kruijdenberg snorkelen met een walvishaai, naar de Efteling met de kinderen en door- dringen tot het ik-rubriekje in de NRC. Af en toe zet ik er iets nieuws bij, zoals vorige week: naar The Sound of Music in de Meezingbioscoop. „Deze herfst begon ik met celloles, samen met Max. Mijn levenshou- ding is: je leeft zolang je nieuwe din- gen leert, stilstand is achteruitgang. Zomaar een beetje op die cello tokke- len, is niet genoeg. Over niet al te lan- ge tijd wil ik een prachtig stuk kun- nen spelen. Dat gaat lukken! „Vaak lig ik na een activiteit twee dagen in bed, maar dat is het waard. Liever zo dan dat het leven aan me voorbijgaat. Als ik weer iets weg- streep van de lijst, denk ik: dat heb ik toch maar mooi gedaan, zie je wel: ik ben niet terminaal, ik sta heus nog middenin het leven. Ik realiseer me dat dit ook bijzonder is omdat veel leeftijdsgenoten in een rat race zijn verwikkeld: carrière maken, kinde- ren naar school en clubjes brengen – de tredmolen van een overvol leven, waarbij de weken voorbij vliegen. Ik denk niet dat ik ooit was gaan abseilen van de Euromast, of naar het noor- derlicht was gegaan wanneer ik niet ziek was geworden. „Waarmee ik niet zeg dat mijn le- ven nu één groot feest is. Ik heb heus ook m’n slechte dagen. Ik voel de pijn, ik ben m’n zelfstandigheid en m’n zorgeloosheid voorgoed kwijt, ik zal m’n kinderen niet zien op- groeien, ik zal nooit meer als arts werken. Er is genoeg waarover ik re- gelmatig in de put zit. Maar tot nu toe is het me gelukt er steeds uit te klauteren. Tot mijn allerlaatste krachten zal ik dat blijven doen.” Tekst Gijsbert van Es Reacties: [email protected] Twitter: #hetlaatstewoord In de rubriek ‘Het laatste woord’ praten mensen over hun laatste levensfase. Daaronder staat wekelijks een necrologie van een niet per se bekende persoon.
Transcript of 13 2011 06 04 Esther de Theije-Kors
NRC Weekend Zaterdag 4 juni & Zondag 5 juni 2011
Zaterdag & Zondag Het laatste woord 47
Een knutselaar die sober en gelukkig leefde
S em Ruben de Rooij was eenbioloog die behalve docentook reisleider was. Op elk mo-
ment kon hij vertellen over een na-tuurwetenschappelijk onderwerp:over de evolutieleer of het noorder-licht. Dat deed hij ook tijdens zijnreizen, vertelt Jan-Auwke Diepen-horst, directeur van de AcademiePedagogiek van Saxion, waar DeRooij sinds 2007 hogeschooldocentnatuur en techniek was. „Hij hadhet hoogste woord, grote verhalen.”
Zo pakte hij tijdens zijn reizen inAfrika olifantenpoep op en deed als-of hij ervan proefde. Diepenhorst:„Hij stak de ene vinger erin en likteeen andere af. Dat deed hij zo ra-zendsnel dat niemand het in de ga-ten had. Hij zei dan dat hetvrouwtjespoep moest zijn. De reizi-gers geloofden het nog ook.”
Of op reis door Thailand. Een he-le middag besteedde hij om van af-valmateriaal een bootje te bouwenvoor kinderen. „Ze konden nietwachten om te zien of het zou va-ren”, vertelt een van de toeristen.„En dat deed het natuurlijk.”
Kurk, ijzerdraadjes, karton,kroonkurken. Van materialen die demeeste mensen als rommel weg-gooien, knutselde Sem van alles,vertelt Diepenhorst. Zo maakte hijsamen met zijn studenten solar coo-kers, apparaten waarop je met be-hulp van zonne-energie kon koken.
Sem, zeggen zijn ouders, wasgrenzeloos nieuwsgierig. Hij wassterk geïnteresseerd in andere cul-turen. En dan vooral in de manierwaarop volkeren zich aanpassen aande natuur. Dat probeerde hij zelfook. Hij leefde sober. Hij verbouwde
O ve rl e d e n Sem Ruben de Rooij 1977-2011
zijn eigen groenten, het meubilairin zijn huis kwam van de kringloop,hij had geen auto. Zijn moeder Lie-ke: „Sem had weinig nodig om ge-lukkig te zijn. Dat vond hij rijk-dom.” Zelf gaf hij zijn leven eentien.
Nadat hij zijn vwo-diploma hadgehaald, vertrok hij in zijn eentjevoor zeven maanden naar Australië.Hij wilde laten zien dat hij alleenkon overleven, vertelt zijn moeder.Al moest hij er tot zijn eigen af-schuw in de Blue Mountains een le-guaan voor doden, villen en opeten.
Het meest nog werd Sem de Rooijgeboeid door indianen. Het boek B e-graaf mijn hart bij de bocht van de riviervan Dee Brown, waarin het hardelot van de Noord-Amerikaanse indi-anen wordt beschreven, maakte die-pe indruk op hem. Hij las het toen
hij 13, 14 jaar was. Zijn moeder ci-teert: „Weshe-cat Welo K’Weshe La-weh-pah.” Dat betekent zoveel als:kracht krijgt men door te doen watgoed is. Zijn moeder: „Sem schreefhet als scholier onderaan zijn proef-werken, als vader op de geboorte-kaartjes van zijn kinderen.” Hij hader twee, een derde was op komst. Enhet was de laatste zin van zijn over-l ij d e n s b e r i ch t .
De Rooij begeleidde een fietsreisdoor het zuiden van Marokko en be-zocht het Djemaa el Fna-plein in hetMarokkaanse Marrakesh. Als hij sa-men met twee reisgenoten een kop-je koffie drinkt bij café Argana, gaater een bom af. Sem Ruben de Rooijstierf op donderdag 28 april. Hijwerd 33 jaar.
Annette ToonenSem de RooijBewerking Puck Haverkamp
Je leeft als je nieuwe dingen leert
b u ck e t emmer (zlfst.nw.) to kick the –(uitdr.) doodgaan (als in:) de pijp uit-gaan, het loodje leggen.
„Sinds ruim een jaar hebik een bucket list, met leukedingen die ik in ieder ge-val nog wil hebben ge-daan. Je kunt ook zeggen:het is een ‘try before you dielist’.
„Ik hoorde voor het eerst over zo’nlijst door de film The Bucket List metJack Nicholson en Morgan Freeman.Twee terminale kankerpatiëntenvervullen samen hun spectaculairewensen. Ik heb de film vorig voorjaargehuurd en samen met Evert geke-ken. Vanaf dat moment is mijn lijstgegroeid en ben ik ’m gaan afwerken.
„Bovenaan m’n lijstje stonden‘Eiffeltoren beklimmen’ en ‘naarCosta Rica’. De Eiffeltoren was eenwens van de kinderen. Als we naarFrankrijk gingen, zeiden ze: we wil-len naar Parijs, bovenop de Eiffelto-ren. Dan zeiden wij: dat doen we devolgende keer, OK? Maar opeens washet niet langer zeker dat er een vol-gende keer zou komen.
„Een reis naar Costa Rica, waar ikvoor mijn onderzoek vaak ben ge-weest, stond ook nog niet op ons pro-gramma, met zulke jonge kinderen.Het werd een geweldige vakantie naeen vreselijk jaar. ‘Dit is wie wij echtzijn met z’n vieren’, zei ik tegenEvert, voor m’n idee even helemaal
Als ik weer ietswegstreep van de lijst,denk ik: dat heb ik tochmaar mooi gedaan
verlost van de kanker.„Ik ben met de lijst begonnen om
de controle over mijn leven terug tekrijgen. Ik wil niet alleen patiënt zijnen me voortslepen van afspraak naarafspraak in het ziekenhuis. Er moe-ten genoeg positieve dingen overblij-ven: om naar uit te kijken, om van tegenieten, om op terug te kijken.
„Ik doe dit ook voor de kinderen.Ze zijn nog zo jong als ze hun moeder
verliezen. Ik wil ervoor zorgen dat zegoede herinneringen aan mij heb-ben. Ik wil laten zien wie hun moederis: wat ik mooi, fijn, belangrijk vind.
„Met elk van de kinderen heb ikeen uitje gedaan. Okke, de jongste, isfan van de meidenband K3, dus zijnwe naar een concert geweest. Wemochten zelfs back stage komen. Okkeheeft met Josje van K3 gepraat! – hij iser nog vol van. Met Max ben ik naar
Corpus geweest, een museum overhet menselijk lichaam in de buurt.En daarna sushi eten, samen met drievriendinnen en hun kind.
„Een vriendin en ik hebben eenwebsite gemaakt waarop mijn b u ck e tlist staat, met foto’s en verslagen. Naongeveer een jaar staan er bijna vijf-tig dingen op de lijst, waarvan ik on-geveer de helft heb gedaan en de an-der helft nog moet doen. Ik wil nog
Naam: Esther de Theije-Kors (1971)
Wo o n t : in Voorschoten, met manEvert (41) en hun zonen Max (8) enOkke (6)
Is: Arts, gepromoveerd op onderzoeknaar erfelijkheid van migraine. Wasin opleiding als klinisch geneticus.
Wat voorafging: in juni 2008 bleek datpijn in nek en rug werd veroorzaaktdoor schildklierkanker met uitzaaiin-gen in wervels en botten. Drie maan-den verblijf in het ziekenhuis volg-den, met operaties en bestralingen.Het jaar daarop weer „overeind ge-krabbeld”. Hoorde in november 2009dat haar ziekte ongeneeslijk is.
’
‘‘De eerste seconden van het abseilenvan de Euromast waren het engst.Over de rand stappen en loslaten –help! Daarna was het geweldig. Da-gen later liep ik nog te stuiteren vande kick.’ Foto Height Specialists
‘Zwemmen met dolfijnen stond op mijn lijstje. Hele-maal toevallig bleek dit te kunnen naast ons hotel opCuraçao, waar ik vorig jaar een weekje was met Evert.Meteen gedaan!’ Foto Dolphin Acadamy
‘Ik wilde het noorderlicht zien. Begin april ben ik metdrie vriendinnen naar Tromsø in Noorwegen gegaan.De eerste twee nachten was het bewolkt. En in de derdenacht, opeens: wow!’ Foto Marjan Kruijdenberg
snorkelen met een walvishaai, naarde Efteling met de kinderen en door-dringen tot het ik-rubriekje in deNRC. Af en toe zet ik er iets nieuwsbij, zoals vorige week: naar The Soundof Music in de Meezingbioscoop.
„Deze herfst begon ik met celloles,samen met Max. Mijn levenshou-ding is: je leeft zolang je nieuwe din-gen leert, stilstand is achteruitgang.Zomaar een beetje op die cello tokke-len, is niet genoeg. Over niet al te lan-ge tijd wil ik een prachtig stuk kun-nen spelen. Dat gaat lukken!
„Vaak lig ik na een activiteit tweedagen in bed, maar dat is het waard.Liever zo dan dat het leven aan mevoorbijgaat. Als ik weer iets weg-streep van de lijst, denk ik: dat heb iktoch maar mooi gedaan, zie je wel: ikben niet terminaal, ik sta heus nogmiddenin het leven. Ik realiseer medat dit ook bijzonder is omdat veelleeftijdsgenoten in een rat race z ij nverwikkeld: carrière maken, kinde-ren naar school en clubjes brengen –de tredmolen van een overvol leven,waarbij de weken voorbij vliegen. Ikdenk niet dat ik ooit was gaan abseilenvan de Euromast, of naar het noor-derlicht was gegaan wanneer ik nietziek was geworden.
„Waarmee ik niet zeg dat mijn le-ven nu één groot feest is. Ik heb heusook m’n slechte dagen. Ik voel depijn, ik ben m’n zelfstandigheid enm’n zorgeloosheid voorgoed kwijt,ik zal m’n kinderen niet zien op-groeien, ik zal nooit meer als artswerken. Er is genoeg waarover ik re-gelmatig in de put zit. Maar tot nutoe is het me gelukt ersteeds uit te klauteren.Tot mijn allerlaatstekrachten zal ik dat blijvendoen.”
Tekst Gijsbert van Es
Reacties: [email protected]: #hetlaatstewoord
In de rubriek ‘Het laatste woord’ praten mensen over hun laatste levensfase.Daaronder staat wekelijks een necrologie van een niet per se bekende persoon.
