1250 Weinig Bekend Over Kennis Van Nederlanders Over Zelfzorggeneesmiddelen
2
zorg 134 8-2005 > zorg & financiering In het buitenland weten consumenten weinig over het juiste gebruik van zelfzorggeneesmid- delen, met als gevolg dat ze soms de gebruiks- voorschriften niet juist opvolgen. Hoewel de middelen in beginsel veilig zijn, komen ook bij deze middelen soms ernstige bijwerkingen voor. Bovendien kan verkeerd gebruik ervan leiden tot vergiftiging door (chronische of acute) overdosering. Voor de Nederlandse situa- tie zijn hierover geen cijfers beschikbaar. Dat blijkt uit het literatuuronderzoek dat het Nivel heeft uitgevoerd met subsidie van het Centraal Bureau Drogisterijen (CBD). Momenteel staat de verruiming van de verkrijg- baarheid van zelfzorggeneesmiddelen op de politieke agenda. Het kabinet heeft plannen om de verkrijgbaarheid van zelfzorggeneesmiddelen te verruimen, waardoor iedereen die ingeschre- ven staat bij de Kamer van Koophandel deze geneesmiddelen kan verkopen. Tot op heden moest er in de winkel of bij de apotheek een des- kundige aanwezig zijn, die vragen van de consu- ment kan beantwoorden: een gediplomeerd (assistent-)drogist of een apotheker(sassistent). Maar het kabinet overweegt om die eis te laten vervallen. Zelfzorggeneesmiddelen kunnen dan verkocht worden door iedereen die bij de Kamer van Koophandel staat ingeschreven. Door de informatie op de verpakking en in de bijsluiter moeten consumenten dan zelf beoordelen welk middel ze nodig hebben en hoe ze het middel moeten gebruiken. Vergiftiging Het Nivel onderzocht voor vijftien veelgebruikte zelfzorggeneesmiddelen wat de mogelijke nega- tieve gevolgen zijn van het (verkeerde) gebruik ervan, en in hoeverre consumenten van die geva- ren op de hoogte zijn. De onderzoekers raad- pleegden daarvoor tweehonderd, veelal interna- tionale, onderzoeken. De meeste hadden betrekking op landen als de Verenigde Staten, Engeland en Australië, waar de verkrijgbaarheid van zelfzorggeneesmiddelen ruimer is dan in Nederland. Ook worden daar verpakkingen ver- kocht met een veel groter aantal tabletten dan in Nederland gebruikelijk is, wat volgens enkele onderzoeken de kans op opzettelijke en mis- schien ook op onopzettelijke vergiftiging ver- hoogt. Bij paracetamol bijvoorbeeld, kan het in eenmaal innemen van enkele malen de maxima- le dagdosis de lever al zeer ernstig beschadigen, zonder dat daarbij bewusteloosheid optreedt. Nivel-onderzoeker Liset van Dijk: ‘Uit ons onderzoek blijkt dat buiten Nederland de kennis van consumenten over zelfzorggeneesmiddelen gering is. Ik heb geen directe aanleiding om aan te nemen dat dat in Nederland anders is. De belangrijkste bron van informatie is de bijslui- ter, maar die is te beknopt en niet voor iedereen duidelijk.’ Kennis is bijvoorbeeld belangrijk bij gebruik van onstekingsremmende pijnstillers zoals ibuprofen. Bepaalde personen zijn heel gevoelig voor het optreden van maagklachten door deze middelen en zouden ze alleen moeten gebruiken in overleg met een arts of apotheker. Overigens is het nog onduidelijk in hoeverre de resultaten de Nederlandse situatie weerspiege- len. Van Dijk: ‘In vergelijking met andere landen zijn Nederlanders heel conservatief met het slik- ken van pillen. Wij nemen niet alleen weinig voorgeschreven medicijnen, maar behoren ook tot de landen die het minste uitgeven aan zelf- zorggeneesmiddelen.’ In 2001 gebruikte 72 procent van de Nederlan- ders een zelfzorggeneesmiddel. Dat waren voor- al pijnstillers, op afstand gevolgd door medi- > genees- en hulpmiddelen 1250 weinig bekend over kennis van nederlanders over zelfzorggeneesmiddelen
Transcript of 1250 Weinig Bekend Over Kennis Van Nederlanders Over Zelfzorggeneesmiddelen
zorg
134 8-2005 > zorg & financiering
In het buitenland weten consumenten weinigover het juiste gebruik van zelfzorggeneesmid-delen, met als gevolg dat ze soms de gebruiks-voorschriften niet juist opvolgen. Hoewel demiddelen in beginsel veilig zijn, komen ook bijdeze middelen soms ernstige bijwerkingenvoor. Bovendien kan verkeerd gebruik ervanleiden tot vergiftiging door (chronische ofacute) overdosering. Voor de Nederlandse situa-tie zijn hierover geen cijfers beschikbaar.
Dat blijkt uit het literatuuronderzoek dat hetNivel heeft uitgevoerd met subsidie van hetCentraal Bureau Drogisterijen (CBD).Momenteel staat de verruiming van de verkrijg-baarheid van zelfzorggeneesmiddelen op depolitieke agenda. Het kabinet heeft plannen omde verkrijgbaarheid van zelfzorggeneesmiddelente verruimen, waardoor iedereen die ingeschre-ven staat bij de Kamer van Koophandel dezegeneesmiddelen kan verkopen. Tot op hedenmoest er in de winkel of bij de apotheek een des-kundige aanwezig zijn, die vragen van de consu-ment kan beantwoorden: een gediplomeerd(assistent-)drogist of een apotheker(sassistent).Maar het kabinet overweegt om die eis te latenvervallen. Zelfzorggeneesmiddelen kunnen danverkocht worden door iedereen die bij de Kamervan Koophandel staat ingeschreven. Door deinformatie op de verpakking en in de bijsluitermoeten consumenten dan zelf beoordelen welkmiddel ze nodig hebben en hoe ze het middelmoeten gebruiken.
Vergiftiging
Het Nivel onderzocht voor vijftien veelgebruiktezelfzorggeneesmiddelen wat de mogelijke nega-tieve gevolgen zijn van het (verkeerde) gebruikervan, en in hoeverre consumenten van die geva-
ren op de hoogte zijn. De onderzoekers raad-pleegden daarvoor tweehonderd, veelal interna-tionale, onderzoeken. De meeste haddenbetrekking op landen als de Verenigde Staten,Engeland en Australië, waar de verkrijgbaarheidvan zelfzorggeneesmiddelen ruimer is dan inNederland. Ook worden daar verpakkingen ver-kocht met een veel groter aantal tabletten dan inNederland gebruikelijk is, wat volgens enkeleonderzoeken de kans op opzettelijke en mis-schien ook op onopzettelijke vergiftiging ver-hoogt. Bij paracetamol bijvoorbeeld, kan het ineenmaal innemen van enkele malen de maxima-le dagdosis de lever al zeer ernstig beschadigen,zonder dat daarbij bewusteloosheid optreedt.Nivel-onderzoeker Liset van Dijk: ‘Uit onsonderzoek blijkt dat buiten Nederland de kennisvan consumenten over zelfzorggeneesmiddelengering is. Ik heb geen directe aanleiding om aante nemen dat dat in Nederland anders is. Debelangrijkste bron van informatie is de bijslui-ter, maar die is te beknopt en niet voor iedereenduidelijk.’ Kennis is bijvoorbeeld belangrijk bijgebruik van onstekingsremmende pijnstillerszoals ibuprofen. Bepaalde personen zijn heelgevoelig voor het optreden van maagklachtendoor deze middelen en zouden ze alleen moetengebruiken in overleg met een arts of apotheker.Overigens is het nog onduidelijk in hoeverre deresultaten de Nederlandse situatie weerspiege-len. Van Dijk: ‘In vergelijking met andere landenzijn Nederlanders heel conservatief met het slik-ken van pillen. Wij nemen niet alleen weinigvoorgeschreven medicijnen, maar behoren ooktot de landen die het minste uitgeven aan zelf-zorggeneesmiddelen.’
In 2001 gebruikte 72 procent van de Nederlan-ders een zelfzorggeneesmiddel. Dat waren voor-al pijnstillers, op afstand gevolgd door medi-
> genees- en hulpmiddelen
1250 weinig bekend over kennis van nederlanders over zelfzorggeneesmiddelen
ZenF0805-cyaan.qxd 5-10-2005 13:19 Pagina 134
genees- en hulpmiddelen
135zorg & financiering > 8-2005
cijnen tegen keelpijn en verkoudheid. De mid-delen worden het vaakst gekocht bij de drogist.
Op de tweede en derde plaats staan de apotheeken de supermarkt met drogisterijafdeling. Bron: bericht Nivel, 13 september 2005<
Met het schrappen van de zelfzorggeneesmid-delen uit het verzekerde pakket hoopte MinisterHoogervorst vorig jaar 115 miljoen euro tebezuinigen op de geneesmiddelenuitgaven.Met een uiteindelijk gerealiseerde besparingvan zestig miljoen euro werd dit bedrag niet ge-haald. Besparingen lekten weg doordat patiën-ten overstapten naar – in veel gevallen duurdere– receptgeneesmiddelen die nog wel vergoedwerden. Begin dit jaar paste de Minister deregeling aan, zonder veel effect. Dit concludeertde Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK).
Vorig jaar besloot minister Hoogervorst vanVWS dat zelfzorggeneesmiddelen die door dearts op recept worden voorgeschreven, niet lan-ger zouden worden vergoed via de zorgverzeke-raar. Deze bezuinigingsmaatregel leidde in 2004tot een besparing van zestig miljoen op de verze-
kerde geneesmiddelenuitgaven. Uit onderzoekvan de SFK bleek verder dat deze maatregel totgevolg had dat patiënten bij bepaalde catego-rieën geneesmiddelen overstapten van zelfzorg-geneesmiddelen naar receptplichtige genees-middelen die nog wel vergoed werden. Deze ver-schuivingen deden zich met name voor bijlaxeermiddelen (bij obstipatie), calciumtablet-ten (bij kalktekort) en antihistaminica (ondermeer bij hooikoorts). Per 1 januari 2005 heeft deMinister de bezuinigingsmaatregel weer deelsongedaan gemaakt. Zelfzorggeneesmiddelenzoals laxantia, calciumtabletten, antihistamini-ca en motiliteitsremmende middelen (bij diar-ree) worden sinds begin dit jaar weer vergoedals er sprake is van langdurig gebruik (meer dan6 maanden).Bron: bericht SFK, 25 augustus 2005<
1251 zelfzorgmiddelen liever op recept
Naar verwachting zal door het geneesmiddelen-convenant in 2005 een besparing worden gerea-liseerd van 685 miljoen euro. Dit komt overeenmet de, door Minister Hoogervorst in de begro-ting voor 2005 opgenomen besparingen op deuitgaven. Een en ander blijkt uit cijfers over heteerste kwartaal van 2005 van de Werkgroepmonitoring van de convenantpartijen.
De prijsverlagingen alleen al besparen circa665 miljoen euro op jaarbasis. Daarnaast moetrekening worden gehouden met de besparingendoor aflopende octrooien en het op de marktkomen in 2005 van nieuwe, lager geprijsde gene-rieke geneesmiddelen en prijsverlagingen van de
oorspronkelijke geoctrooieerde geneesmiddelen.In 2005 zijn ook de prijzen voor geneesmidde-len van Nefarma-leden waarvoor generieke vari-anten beschikbaar zijn of komen, met gemid-deld veertig procent verlaagd. Samen met degenerieke geneesmiddelen zijn dit de zoge-noemde multi-source geneesmiddelen. Alleandere prijzen voor geneesmiddelen vanNefarma-leden zijn bevroren. Daarnaast hebbende Bogin-leden (generieke geneesmiddelenin-dustrie) de prijzen van zelfzorggeneesmiddelendie met ingang van 1 januari 2005 weer in hetverzekerde pakket zijn opgenomen, metgemiddeld vijftig procent verlaagd.Bronnen: MedNet en Zorgkrant, 25 juli 2005<
1252 opbrengst geneesmiddelenconvenant 2005 op schema
ZenF0805-cyaan.qxd 5-10-2005 13:19 Pagina 135
