112 Netwerk - editie 4 - 2015

OKTOBER 2015

werknetwerknet

‘Patiënten zijn in Nordhorn in even goede handen'Jochen Hermeling (huisarts) en Andreas Bongartz (Euregio-Klinik)

GHOR adviseert rondom Salland-Twentetunnel

Kick-off PREpare

Verslag van EuroHeartCare 2015

Project BRAIN-PROTECT: Prehospitale

zorg bij schedelhersenletsel in kaart

acute zorg in twente en oost-achterhoek

2

112 journaal

112 netwerk | oktoBer 2015

Een vroege terugblik

Voor u ligt alweer de laatste 112 Netwerk van 2015 waarin we, zoals gebrui-kelijk, berichten over de ontwikkelingen rondom de acute zorg in Twente en de Oost-Achterhoek. Een goed moment om eens terug te blikken op de acti-viteiten ter verbetering van de kwaliteit, de beschikbaarheid en continuïteit van de acute zorg in onze regio, zowel voor de individuele patiënten als voor grotere aantallen in geval van rampen en crises.

Met de vaststelling van de strategische agenda in 2013 waarin de missie, visie en doelen werden vastgelegd, werd in onze ROAZ-regio een nieuwe weg ingeslagen. Er is de afgelopen periode toegewerkt naar een netwerk waarin relatief grote veranderingen in de zorg, zoals concentratie van de geboorte-zorg in Enschede en Almelo, de profielveranderingen van de ziekenhuizen ZGT Hengelo en MST Oldenzaal, goed doorgevoerd zijn. Dat neemt niet weg dat het ROAZ kritisch zal blijven kijken naar deze veranderingen in het acu-te zorg landschap en de effecten voor bijvoorbeeld ambulancediensten, de zorg capaciteit en gewondenspreiding.

Zorginstituut Nederland heeft het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) gevraagd een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van het Kwaliteits-kader Spoedzorgketen, inclusief de schakels die hiermee verbonden zijn. De uitkomsten zijn weer van belang voor de inrichting van een toekomst-bestendige acute zorg in onze regio.

In deze uitgave informeren we over de start van het centrum voor acute psychi-atrie bij Mediant in Enschede. Het pand is ingericht volgens de nieuwste inzich-ten op het gebied van acute psychiatrie en herstelgerichte zorg.

Een huisarts uit Weerselo en een arts van de Notfallstation van de Euregio-Klinik in Nordhorn bespreken de optimalisatie voor toegang tot acute zorg voor bijvoorbeeld de CVA-patiënten uit Noordoost-Twente door grensover-schrijdende samenwerking.

Verder leest u een verslag van een verpleegkundig specialist van Ambulance Oost van zijn bezoek aan het EuroHeartCare congres 2015 in Dubrovnik, Kroatië.

Tot slot een terugblik op de inzet van LCMS-GZ tijdens de Zwarte Cross. LCMS-GZ is het systeem om netcentrisch informatie te delen tussen genees-kundige hulpverleners. Door een koppeling met het multidisciplinaire LCMS kunnen zorginstellingen zien wat de situatie in de regio is ten tijde van een evenement en andersom.

Cees SchenkeveldManager Acute Zorg Euregio

2

Lisanne Wiggers heeft voor haar master Health Sciences aan UT onderzoek gedaan naar de spoedzorg tijdens kantooruren door Twentse huisartsen. Zij nam een online survey af.

Omdat in de huisartsenpraktijk niet geregistreerd wordt of een melding spoed is, zijn de resultaten van het onderzoek gebaseerd op schattingen van huisartsen. Er is een hoge varië-teit in het aantal telefonische spoed-meldingen, de triagemethodiek en de acties die worden ingezet om de patiënt te helpen. Goede kennis van de patiënt, toegankelijkheid en tele-fonische bereikbaarheid zijn sterke punten van spoedzorg in de huis-artsenpraktijk. Als zwakke punten worden de verstoring van de prak-tijkvoering en de triagemethodiek genoemd. 21% van de huisartsen kon geen zwakke punten aanwijzen. In de toekomst wil 74% spoedzorg houden zoals het nu is. n

Emergency! What happens next?

Op maandag 28 september 2015 zijn bij het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) de nieuwe voertuigen met uitrusting gepresenteerd die vanaf januari 2016 worden ingezet voor de geneeskun-dige hulpverlening bij grote calami-teiten. Tijdens een feestelijke bijeen-komst hebben het IFV en GGD GHOR Nederland de voertuigen overgedra-gen aan Ambulancezorg Nederland en het Rode Kruis: de organisaties die de nieuwe voertuigen gaan gebrui-ken. De aanschaf van nieuwe voer-tuigen en uitrusting is onderdeel van de invoering van een nieuw model voor geneeskundige hulpverlening bij grote calamiteiten waarbij veel slacht-offers vallen: Grootschalige Genees-kundige Bijstand (GGB). Dit nieuwe model sluit beter aan op de dagelijkse traumazorg en veranderde wettelijke verantwoordelijkheden in de afgelo-pen jaren. n

Nieuwe voertuigen in kader van GGB

3

112 NETWERK | OKTOBER 2015

3

Vergelijking Nederlandse en Duitse traumaregistratieDe landelijke traumaregistratie (LTR) en de Duitse traumaregistratie (TRDGU) hebben een andere methode om, als indicatie van de geleverde kwaliteit van zorg, de overlevingskansen van patiënten te vergelijken met de daadwerkelijke overleving.

In de LTR gebruikt men de Trauma and Injury Severity Score (TRISS) en binnen de TR-DGU wordt de Revised Injury Se-verity Classification, version II (RISC II)

gebruikt. In het kader van zijn afstu-deeronderzoek bij Bureau Acute Zorg Euregio heeft Jan Wohlmann (master student Health Sciences aan UT) deze methoden met elkaar vergeleken. Dit deed hij op basis van de gegevens van 778 multitrauma patiënten die in beide traumaregistraties voorkwamen. De re-sultaten laten een lichte voorkeur zien voor de RISC II als betere voorspeller voor de overlevingskansen van multi-trauma patiënten. n


SOS Toegang: bijna landelijke dekkingSOS Toegang maakt met een simpel gecodeerd openingssysteem terreinen die voorzien zijn van een slagboom, goed toegankelijk voor ambulances.

Het initiatief van Regionale Ambulance Voorziening (RAV) IJsselland is inmiddels bijna landelijk geïmplementeerd en ook de brandweer toont vanuit diverse regio’s belangstelling. Een belang-rijke ontwikkeling als het gaat over vrij baan voor hulpdiensten. Kijk voor meer informatie op www.sostoegang.nl. n

Vanuit het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) heeft de expertgroep crisisbeheersing opdracht gekregen de capaciteit van de huidige acute zorgketen bij grote ongevallen en rampen in beeld te brengen.

Hierbij wordt gekeken wat de acute keten aankan. Met andere woorden, hoeveel slachtoffers kunnen we in een korte tijdsperiode stabiliseren, vervoeren en behandelen, op straat en in de ziekenhuizen. Deze capaci-teit wordt in beeld gebracht met be-hulp van verschillende ETS (Emergo Train System) sessies. De eerste sessie is geweest en de resultaten zijn zeer bruikbaar. Eind 2015 vindt de twee-de sessie plaats. De uitkomsten van deze sessies zullen in een volgende editie van 112 Netwerk van 2016 aan bod komen. n

Expertgroep crisisbeheersing

Bureau Acute Zorg Euregio heeft sinds deze zomer steun van Duitse kant. Simone Schmidt is de nieuwe projectmedewerker die in het kader van het door INTERREG gefinan-cierde PREpare-project meedraait. Samen met haar collega’s wil ze meehelpen de grensoverschrijdende acute zorg te verbeteren. Iets nut-tigs doen, waar mensen iets aan hebben, is hetgeen ze hier zo leuk aan vindt. Na een inwerkperiode die vooral bestond uit het inlezen van grensoverschrijdende stukken, neemt ze ondertussen meer en meer administratieve en communicatieve taken over en levert zo een wezen-lijke bijdrage aan het project. n

Simone Schmidt werkzaam bij BAZE

Jan Wohlmann (midden) en Lisanne Wiggers (rechts) tijdens hun eindpresentaties.

4


ketenpartners

elmer-Es biedt opnamecapaciteit voor maximaal veertig cliënten,

hetzelfde aantal als de oude locatie. Het creëren van extra plaatsen was dus niet het uitgangspunt, waarom heeft Mediant dan besloten tot nieuwbouw? Willem Snelleman, psychiater en ma-nager Behandelzaken bij Mediant, legt uit: ‘Met de nieuwbouw van Helmer-Es hebben we een aantal bouwstenen bij elkaar gebracht. Het oude gebouw vol-deed niet meer aan de eisen van deze tijd en verbouwen was geen optie. Dus hebben we de kans aangegrepen om in kaart te brengen hoe we onze zorgfunc-ties op het gebied van crisisinterventie in een nieuw gebouw zo goed moge-lijk kunnen combineren. Zo kunnen we de reeds ingezette veranderingen in de zorg veel beter in het voordeel van onze cliënten uitvoeren. We gaan een nieuw tijdperk in dat nog meer gericht is op intensieve samenwerking tussen de ambulante en korte klinische crisis-interventie.’

Passende begeleidingEén van de grote veranderingen is het opsplitsen van twee grote afdelin-gen (een gesloten en een open) in vier kleinere milieus. Willem: ‘Voorheen zaten op de gesloten afdeling rustige en onrustige cliënten bij elkaar. Beide groepen hebben op hun eigen manier bescherming en begeleiding nodig. Dat kunnen we nu bij Helmer-Es bieden. Een ander groot verschil is dat het oude

H

Herstelgerichte crisiszorg in een nieuw jasje

Op 24 september 2015 vond de officiële opening

plaats van Helmer-Es, het nieuwe centrum van

Mediant waar ambulante crisisinterventie en acute

psychiatrie gebundeld worden. Door de nieuwbouw

is Mediant nog beter toegerust op de reeds ingezette

veranderingen in de zorg.

gebouw grotendeels uit tweepersoons-kamers bestond. Verschil in hygiëne-normen of geluidsoverlast konden voor de nodige onrust zorgen. Ook het scheiden van mannelijke en vrouwelijke cliënten was telkens opnieuw een puz-zel. Met de nieuwe, eenpersoonskamers bieden we alle cliënten meer rust.’ In de kamers worden nieuwe vormen van domotica toegepast om het gevoel van eigen regie terug te geven aan de cliën-ten. Daarnaast worden sport en andere activiteiten aan geboden. Ook de bin-nentuinen, de lichtinval, de vele open zichtlijnen en de akoestiek zorgen voor een prettige leefomgeving.

Herstelbevorderende zorgMarcel Hooch Antink, manager Bedrijfs-voering, vult aan: ‘Allemaal prachtige ontwikkelingen. Maar wat ook zeer be-langrijk is, is dat het nieuwe gebouw aansluit op de werkwijze die we wil-len neerzetten. Vanaf het begin ligt de focus op herstelbevorderende en de-escalerende zorg. Zodat we zo weinig mogelijk gebruik hoeven te maken van dwang en drang. Cliënten kunnen hun eigen ruimte, rust en veiligheid zoeken.’ Willem: ‘De afgelopen jaren zijn we de familie steeds meer gaan betrekken bij een crisis. Een cliënt is niet alleen in cri-sis, ook de naasten zijn daar een belang-rijk onderdeel van. Het nieuwe gebouw biedt bijvoorbeeld aparte ruimtes voor een-op-een begeleiding, waar ook de naasten een belangrijke rol in hebben.’

Door Annemarie Smidt, Geen Blad voor de Mond

Helmer-Es biedt cliënten ruimte, rust en veiligheid

Wanneer de betrokkenheid van naasten of familie zo intensief nodig is dat een overnachting de voorkeur verdient, kan na goed overleg een naaste een enkele nacht op de afdeling doorbrengen in speciale rooming-in-kamers.

Rol van ketenpartnersNaast het betrekken van cliënten en hun naasten bij de nieuwbouw plannen, is ook gekeken naar de rol die keten-partners spelen binnen Helmer-Es. Mar-cel: ‘We zijn niet de eerste instelling voor geestelijke gezondheidszorg die nieuwbouw heeft gerealiseerd. We heb-ben goed gekeken naar wat elders in Nederland gebeurt. Wat we erg belang-rijk vinden, is dat er een goede ingang bestaat voor de ambulancediensten, zodat we een cliënt adequaat kunnen opvangen en direct kunnen screenen. In het oude gebouw gebruikte de ambu-lance de hoofdingang, waar zich ook de receptie bevindt en alle bezoekers bin-nenkomen. Door de aparte ingang bie-den we cliënten meer privacy en kunnen we ze opvangen in een speciale onder-zoekskamer. De politie is betrokken bij de oefendag die we medio september hebben georganiseerd. Ze hebben het nieuwe gebouw bekeken, omdat ze hier toch regelmatig over de vloer komen. Die inzichtelijkheid in elkaars processen maakt dat wij onze cliënten nog betere zorg kunnen bieden.’ n

Over organisaties heen

Mediant is deel nemer van de expertgroep acute psychiatrie. Het meest recente wapenfeit van deze expertgroep zijn de afspraken die gemaakt zijn rondom de GHB-problematiek op het gebied van detox-beleid en verantwoordelijkheid. Ook heeft Mediant onlangs op verzoek van de Enschedese huisartsen trainingen verzorgd over de acute opvang van suïcidale cliënten die in crisis verkeren.

5


ketenpartners

Herstelgerichte crisiszorg in een nieuw jasje

Foto's: Robert Buitink.

6


innovatie

Door Kelly van Almkerk, Vrije Universiteit Amsterdam, en Rolf Egberink, Acute Zorg Euregio

BRAINPROTECT: Regionale instellingen sluiten aanPrehospitale risicofactoren geïndentificeerd in nationale database

ndanks verbeteringen in de trau-mazorg vormt ernstig traumatisch

schedelhersenletsel een be langrijke oorzaak voor blijvende in va liditeit en mortaliteit bij de Nederlandse be-volking jonger dan 45 jaar. Hoewel vroege en gerichte prehospitale behan-deling de overlevingskansen van pati- ënten met ernstig schedelhersenletsel lijkt te beïnvloeden, is er nauwelijks iets bekend over de relatie tussen prehospi-tale behandeling en morbiditeit en mor-taliteit. Het doel van de BRAIN-PROTECT studie is om binnen de Nederlandse context prehospitale risicofactoren te identificeren en voor de patiënt gun-stige be handelingsmethoden te defini-eren. Daarmee moet de prognose voor patiënten met ernstig schedelhersen-letsel verbeteren.

Nationale databaseBij het BRAIN-PROTECT Consortium zijn op dit moment de vier Nederlandse helikopter MMT’s, zeven level trauma-centra en twee regionale ambulance voorzieningen aangesloten. De deel-nemers van het Consortium hebben een nationale database opgezet waar-in patiënten worden opgenomen met

Om de huidige zorg voor patiënten met ernstig schedelhersenletsel na een ongeval door ambulancepersoneel en/of de traumahelikopter in kaart te brengen en te kunnen verbeteren is de BRAIN-PROTECT studie gestart. In maart van dit jaar hebben Ambulance Oost en Medisch Spectrum Twente (MST) zich aangesloten bij het Consortium en worden ook gegevens van patiënten uit onze regio verzameld in de nationale database.

ernstig schedelhersenletsel die zijn behandeld door ambulancepersoneel en/of het helikopter MMT. In deze database ligt de nadruk op het verza-melen van gegevens over de huidige prehospitale aanpak ten aanzien van luchtweg management, de circulatie, vloeistof- en medicatiemanagement en de relatie hiervan ten opzichte van morbiditeit en mortaliteit. Daarnaast wordt de uitkomst niet alleen geme-ten aan de hand van mortaliteit, maar ook op basis van de objectieve mate van herstel, gemeten met behulp van de extended Glasgow Outcome Scale (GOSE). Een jaar na afloop van het on-geval wordt de GOSE telefonisch afge-nomen bij de patiënt.

Regionale inbrengAcute Zorg Euregio ondersteunt onder-zoek dat leidt tot aantoonbare verbe-teringen in de keten van acute zorg en juicht toe dat Ambulance Oost en MST deelnemen aan de BRAIN-PROTECT studie. Vanuit de regionale trauma-

registratie database worden patiënten geïdentificeerd die geïncludeerd kun-nen worden. Vervolgens komt data-manager Kelly van Almkerk vanuit Amsterdam eens in de 2-3 maanden zelf gegevens van deze patiënte ver-zamelen bij Acute Zorg Euregio. Kelly: 'We hebben vanaf het jaar 2013 vanuit deze regio patiënten geïncludeerd, de komende maanden zal ik starten met inclusie van patiënten uit 2014.' Aan-gezien in deze regio ook primair de Duitse traumahelikopter wordt in gezet, bekijken we ook de mogelijkheden om de verleende prehospitale zorg aan pa-tiënten met ernstig schedelhersenletsel door de Nederlandse en Duitse heli-kopter MMT’s met elkaar te vergelijken. De studie heeft een looptijd van zes jaar en de eerste resultaten worden ver-wacht in 2017. n

BRAIN-PROTECT wordt mede mogelijk gemaakt door ACHMEA & Hersen-stichting Nederland. Kijk voor meer informatie op www.brain-protect.net.

O

7


over de grens

nze missie: het realiseren van een grenzeloze acute zorg regio

in het jaar 2020. Het middel: het door Interreg gefinancierde driejarig pro-ject PREpare. De hoofdpersonen: de veiligheidsregio’s Twente, Noord- en Oost-Gelderland, IJsselland, de Duit-se Landkreise Grafschaft Bentheim en Borken, de Genees kundige Hulp-verleningsorganisatie (GHOR) Twente, de Feuerwehr- und Rettungsdienst-akademie Bocholt, de EUREGIO en leadpartner Bureau Acute Zorg Eure-gio. De uitdaging: grenzeloze acute zorg in de EUREGIO tot ‘iets gewoons’ maken – voor professionals, voor de

Door Alexandra Ziemann en Simone Schmidt, Acute Zorg Euregio

O

Missie: één grenzeloze acute zorg regio

patiënt, voor alle inwoners van de EU-REGIO.

Tot maart 2018Om een gezamenlijke aanpak vast te stellen, hebben de voor de verschillen-de werkpakketten verantwoordelijke organisaties bij de kick-off bijeenkomst hun plannen gepitcht. Vervolgens heb-ben de andere project partners over de ideeën gediscussieerd. De activiteiten die wij tot maart 2018 willen uitvoeren, zijn bijvoorbeeld gezamenlijke grens-overschrijdende oefeningen, bijscholin-gen met grensoverschrijdende thema’s voor ambulanceverpleegkundigen, het opstellen van FAQ-handleidingen voor professionals en informatiefolders voor patiënten, de verdere uitwerking van de A-Z Euregio app en het definiëren van Standard Operating Procedures en kwaliteitsmetingen voor grensover-schrijdende samenwerking.

Casussen uit de praktijkGelukkig hoeven wij niet vanaf nul te beginnen. Uit eerdere Interreg- projecten, maar nog meer uit casussen uit de praktijk die we in afgelopen ja-ren hebben uitgewerkt, kennen wij het acute zorglandschap aan weerszijden van de grens, weten we welke juridi-

Kick-off van driejarig Interreg-project PREpare

Op 20 juli zijn voor het eerst de Duitse en Nederlandse partners van het nieuwe grens-overschrijdende project PREpare bijeen gekomen om het werkplan voor het drie jarig project te be-spreken. Het Geneeskundig Trainingscentrum Zuidkamp in Enschede bood het passende kader voor deze kick-off.

sche belemmeringen en welke oplos-singen er al zijn en hoe de vergoeding van grensoverschrijdende zorg gere-geld is. Verder hebben wij al concepten en tools ontwikkeld voor kennisover-dracht aan patiënten en professionals, die nu geïmplementeerd kunnen wor-den.

WebplatformIn het PREpare-project ligt de focus voor een groot deel op de communica-tie naar de burger toe. Hiervoor gaan wij een webplatform opbouwen, dat niet alleen informatie zal verspreiden, maar hier kunnen de burgers ook te-recht met hun vragen over grensover-schrijdende acute zorg of problemen en knel punten in de acute zorg in hun eigen land, die door grensoverschrij-dende samenwerking opgelost kunnen worden. Dit ‘meldpunt’ wordt in het najaar 2015 opgezet. De meldingen worden in het PREpare-project opge-pakt en als casestudies uitgewerkt. Uit deze casussen op een bepaald gebied willen wij lering trekken, ook voor an-dere regio’s. Zo creëren wij niet alleen één acute zorg regio voor de inwoners in de EUREGIO, maar worden we ook een voorbeeldregio voor andere grens-regio’s in Europa. n

PREpare projectpartners discussiëren over de werkplannen bij de kick-off bijeenkomst op 20 juli 2015.

8


CoverintervieW

ochen Hermeling raakte als crisis-coördinator en voor zitter van de

Huisartsengroep Dinkelland betrokken bij het samenwerkingsverband. Samen met Andreas Bongartz, leidinggevend arts in de Euregio-Klinik, legt hij het belang van de grensoverschrijdende samenwerking uit. Jochen Hermeling: 'Bij een CVA is tijd een belangrijke factor. De patiënt moet zo snel moge-lijk behandeld worden en dan is En-schede of Almelo voor inwoners van Noordoost-Twente te ver weg. Ook voor letsels aan armen of benen is het een voordeel om in Nordhorn be-handeld te worden. Vaak gaat het om een wond die te groot is om door de huisarts te worden gehecht of moet er een röntgen foto gemaakt worden vanwege verdenking op een botbreuk. De patiënt moet voor behandeling worden doorverwezen naar het zieken-huis en het is dan efficiënter dat de pa-tiënt naar een ziekenhuis in de buurt kan. Er is in eerste instantie bewust voor gekozen de grensoverschrijdende acute zorg te beperken tot verdenking op CVA’s en gevallen waarbij sprake is van extremiteitenletsel. We weten

zeker dat er binnen deze categorieën geen medische, juridische, financiële en praktische bezwaren zijn. Dat is de uitkomst van de eerdere People-to-People projecten, waarin de grens-overschrijdende acute zorg is getest.' Andreas vult aan: 'Eventueel kunnen in de toekomst patiënten met an-dersoortige letsels of aan doeningen in spoedgevallen terecht bij de Euregio-Klinik, maar vooralsnog is het goed om ons te richten op CVA’s en extremiteitenletsels. Op deze terreinen voldoet het ziekenhuis in Nordhorn aan de Nederlandse eisen. Patiënten die naar Duitsland worden gebracht zijn dus verzekerd van een behandeling van vergelijkbare kwaliteit.'

Geen twijfel meer'Toen we anderhalf jaar geleden be-gonnen met dit project, waren er hier en daar wel wat twijfels,' vertelt Jochen. 'Ik vroeg mij bijvoorbeeld af of zorgverzekeraar Menzis belangstel-ling zou hebben om aan het project deel te nemen en in hoeverre MST, dat toch in bepaalde mate als concur-rerend ziekenhuis gezien kan worden,

J

Sinds 1 juli zijn grensoverschrijdende samenwerkings-

afspraken tussen Noordoost-Twente en de

Euregio-Klinik in Nordhorn van kracht. Patiënten met

verdenking op CVA of met verwondingen aan armen

en/of benen kunnen nu, als de patiënt dat wenst,

in spoedgevallen terecht bij het ziekenhuis in

Nordhorn – voor veel inwoners dichterbij dan de

ziekenhuizen in Enschede of Almelo.

Acute zorg over de grensDoor Mathilde van de Veen, Geen Blad voor de Mond

Noordoost-Twente en Nordhorn werken samen

‘Patiënten zijn

verzekerd van

een behandeling

van vergelijkbare

kwaliteit’

9


CoverintervieW

Bij zowel

Andreas Bongartz

(links) als

Jochen Hermeling

zijn twijfels

over grensover-

schrijdende

samenwerking

inmiddels

weggenomen.

wilde meewerken aan de samenwer-king met Euregio-Klinik.' Andreas vult aan: 'Ook ik was sceptisch. Uit erva-ring met andere projecten wist ik dat niet alle zorgverzekeraars de zorg-kosten over de grens willen vergoeden. Bureau Acute Zorg Euregio, de drij-vende kracht achter het grensover-schrijdende project, heeft echter alle twijfels weggenomen. Ze hebben er voor gezorgd dat alle betrokken par-tijen aan tafel zijn gekomen en af-spraken hebben gemaakt. De bijeen-komsten zijn door alle betrokken goed bezocht en het was interessant om te horen waar elke ketenpartner knel-punten zag. Zo waren er bijvoorbeeld twijfels over hoe de nabehandeling ge organiseerd zou worden en hoe we moesten omgaan met verschillen tussen Duitsland en Nederland wat betreft medicijnen. Gelukkig zijn overal op-lossingen voor gevonden.'

Grote stapJochen: 'Op veel vlakken zijn de gren-zen binnen Europa open, maar als het om medische zorg gaat, dan is de lands-grens nog steeds een daadwerkelijke grens. Veel collega’s, maar ook patiën-ten weten niet hoe de zorg vlak over de grens georganiseerd wordt. Het besef dat patiënten naar een ziekenhuis in het buitenland kunnen moet nog een beetje groeien. De samenwerkings-afspraken zijn daarbij een grote stap in de goede richting.' n

Binnen tien minuten

Aanleiding voor de grensoverschrijdende samenwerking was de sluiting van de Spoedeisende Hulp in Oldenzaal. De sluiting zorgde voor onrust onder burgers en het gemeentebestuur: was de acute zorg voor inwoners van de gemeente Dinkelland nog wel gewaarborgd nu zij moesten uitwijken naar andere ziekenhuizen? Nu de samenwerkingsafspraken van kracht zijn kunnen patiënten vanuit bijvoorbeeld Lattrop binnen tien minuten in de Euregio-Klinik zijn, terwijl zij naar Enschede zo’n veertig minuten onderweg zijn.

10


grootsChalige zorg

e tunnel is uniek voor Nederland omdat het een combinatie is van

een spoor- en wegtunnel. De wegtun-nel bestaat uit twee tunnel buizen voor het wegverkeer. Bij de voor bereidingen is intensief samen gewerkt tussen alle betrokken partijen: Rijkswaterstaat, GHOR, brandweer, ProRail, provincie en gemeenten.

PlanvormingGHOR Twente heeft in samenwerking

D

SallandTwentetunnel veilig door goede samenwerking

Op 29 augustus was het zover: de Salland-

Twentetunnel in Nijverdal werd geopend voor

automobilisten. De combitunnel in Nijverdal is de

eerste tunnel in Nederland die voldoet aan de

nieuwe landelijke tunnelveiligheid standaard. Diverse

multi-oefeningen hebben geresulteerd in een veilige

tunnel en goed voorbereide en samenwerkende

hulpdiensten.

met de coördinator Brandweerzorg bij de start van het traject een aan-tal principes benoemd als basis voor de planvorming. Daarbij is gekozen om bestaande plannen aan te pas-sen aan de nieuwe situatie en niet helemaal opnieuw alles te bedenken. Gezamenlijk is het ontwerp getoetst op vluchtroutes. Op basis daarvan zijn plannen ontwikkeld en diverse scena-rio’s uitgewerkt. Deze scenario’s zijn gebruikt bij zowel mono- als multi-

disciplinaire oefeningen. De scenario’s liepen uiteen van een auto met pech tot een vrachtwagen die in de brand staat. Planvorming was niet alleen nodig voor de periode na de opening van de tunnel, maar ook voor de bouw-periode. Ook tijdens de bouw moest de veiligheid gegarandeerd blijven. Het treinverkeer maakt al meer dan een jaar gebruik van de tunnel. Hierdoor waren duidelijke afspraken nodig over incidenten en oefeningen.

OefenenTijdens meerdere oefeningen in no-vember 2014 zijn verschillende sce-nario’s geoefend. De oefeningen zijn door een ‘multi’-team vormgegeven. Tijdens een multidisciplinaire oefe-ning tot GRIP 1 werkten alle disciplines samen. In totaal deden ruim 150 men-sen mee, waaronder een groot genees-kundig team dat zich ontfermde over de 21 ‘slachtoffers’ in de wegtunnel en de 22 in de spoortunnel. Er zijn zowel grote als kleine scenario’s beoefend. De nadruk bij de oefeningen lag op het onder de knie krijgen van de basisprin-cipes van de tunnel. Belang rijkste doel van deze oefendagen was de samen-werking, afstemming en communi-catie tussen de diverse hulpdiensten

Door Communicatie, GHOR Twente

GHOR adviseert op planvorming tijdens en na bouw

Tijdens de oefeningen in de Salland-Twentetunnel werkten alle disciplines samen. (Foto's: Emile Willems)

11


grootsChalige zorg

SallandTwentetunnel veilig door goede samenwerking

en meldkamers. En daarnaast ging het om het toepassen van de procedures in de planvorming voor de combitunnel. Naast de hulpdiensten deden aan deze oefening ook ProRail en Rijkswater-staat mee. Ook in eerdere fases waren er oefeningen in tunnels, zowel voor wegverkeer als voor het spoor. Na de oefeningen in november moest helaas geconcludeerd worden dat de veilig-heid nog onvoldoende gegarandeerd kon worden. Hiervoor was het aan-

Doorsnede van de Salland-Twentetunnel met links de spoortunnel en rechts de wegtunnels.

In het groen aangegeven de ligging van de Salland-Twentetunnel.

Wist u dat…

De combitunnel is bijna 500 meter lang en bestaat uit twee wegtunnelbuizen en één spoor tunnelbuis, inclusief een ver diepte ligging van de N35 Almelo - Zwolle, en een verdiept gelegen station. De spoortunnel is vanaf april 2013 in gebruik. De wegtunnel vanaf 29 augustus 2015. Gemiddeld rijden per dag bijna 16.000 voertuigen door de wegtunnel. Per uur rijden er vier treinen door de spoor tunnel. Door de tunnel zijn vijf spoor-weg overgangen opgeheven.

passen van diverse technische aspecten noodzakelijk.

Leren van elkaarDoor de gezamenlijke oefening en uitwisseling van ervaring, leerden de betrokkenen van elkaar, Daar naast leverden de oefeningen aandachts-punten op voor de planvorming, die op basis daarvan bijgesteld werden. Zo kon de GHOR bijvoorbeeld advise-ren over de richtingaanduiding in de

tunnel, die soms voor verwarring zorg-de. Ook dreigden slachtoffers sneller onder koeld te raken door de tunnel-ventilatoren. Op 30 juni 2015 vond de laatste oefening voor de opening plaats. Ook hier werden vijf scenario’s opnieuw beoefend. Alle ervaringen van eerdere oefeningen zorgden ervoor dat deze laatste test goed ging. De verschil-lende betrokken partijen werken goed samen en zijn voldoende voorbereid op mogelijke incidenten. n

12


Geert Hengstman werd door de organisatie van EuroHeartCare uitgenodigd om een (poster)presentatie te verzorgen over de opzet van het RACE-6

onderzoek; een pilotstudy naar de mogelijkheden om patiënten thuis te cardioverteren. Het RACE-6 onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking

met het ZGT en onder auspiciën van Universiteit Maastricht.

patientenzorg

ewust is dit jaar door de organi satie gekozen voor Dubrovnik om op

deze wijze het publiek uit Oost- Europa meer te betrekken bij ontwikkelingen in de cardiovasculaire zorg. Het thema van dit jaar was: ‘Guidelines: care to implement’. Implementatie van richt-lijnen staat hoog op de agenda van de CCNAP. EuroHeartCare is een congres speciaal bedoeld voor verpleegkun-digen en aanverwante professionals,

B werkzaam in de cardiovasculaire zorg.

Presentaties en masterclassesHet doorlopende hoofdprogramma werd overzichtelijk geprogrammeerd binnen een drietal zalen; twee zalen waren gereserveerd voor zeer uiteenlo-pende mondelinge presentaties, terwijl de derde zaal was gereserveerd voor de ruim driehonderd(!) posterpresentaties. Gedurende de pauzes was er volop

Een tweedaags congres in Dubrovnik voor professionals binnen de cardiovasculaire zorg

gelegenheid om de posterpresen-tatoren te bevragen op hun onder-werpen. Naast het hoofdprogramma bestond verder de mogelijkheid om deel te nemen aan een tweetal zoge-naamde pre-conference masterclasses. De ene was toegankelijk voor verpleeg-kundigen en aanverwante professionals en handelde over de communicatie met patiënten en familie over cardiovascu-laire risico’s en de promotie van leef-stijlwijziging. De andere masterclass was bedoeld voor onderzoekers en ging over hoe om te gaan met de uitdagin-gen van je onderzoeksopzet. Zonder anderen tekort te willen doen wil ik twee, voor de acute zorg interessante, onderwerpen beschrijven.

ICD-dragers en partnersDe eerste betreft een onderzoek dat in Denemarken is uitgevoerd naar hoe ICD-dragers en hun familie het leven ervaren na implantatie. Een ICD (Implanteerba-re Cardioverter Defibrillator) is een in-

Door Geert Hengstman, Ambulance Oost

EuroHeartCare 2015

EuroHeartCare is het jaarlijkse, tweedaagse congres

van de Council on Cardiovascular Nursing and Allied

Professions, kortweg CCNAP. EuroHeartCare 2015 is

georganiseerd in samenwerking met de Kroatische

vereniging voor cardiologieverpleegkundigen.

13


wendige defibrillator voor mensen met een gevaarlijke, onvoorspelbare hartrit-mestoornis. De ICD geeft een schok om het normale hartritme te herstellen en voorkomt zo een hartstilstand. Uit het onderzoek kwam naar voren dat het leven na ICD-implantatie op allerlei ma-nieren beïnvloed werd, voor zowel de drager als de partners. Partners ervaren beper kingen in het alledaagse leven als gevolg van fysieke beperkingen bij de drager en krijgen andere rollen in de relatie met de ICD-drager. Zo geven de partners onder andere aan dat ze wel-iswaar een rol spelen in het gezamen-lijke leven, maar dat ze zich niet teveel mogen bemoeien met de ICD-drager. Verder wordt aange geven dat de part-ner veelvuldig optreedt als bewaker om ontmoediging en depressie bij de ICD-drager te voor komen en dat hij of zij het voortouw dient te nemen bij alle-daagse zaken, maar zeker ook in geval van calamiteiten. Genoemde en andere ervaringen maken, volgens de onder-zoekers, dat verpleegkundigen werk-zaam op ICD-centra zich bewust moe-ten zijn van dergelijke gevoelens, zodat hierop geanticipeerd kan worden en zowel partners als dragers beter voor-gelicht en voorbereid kunnen worden.

Angst en depressie post-OHCAEen tweede onderwerp dat voor de acute zorg vooral interessant is, betrof een posterpresentatie over de aanwe-zigheid en verloop van angst en de-pressie na out of hospital cardiac ar-rest (OHCA). Het betreft een Zweeds onderzoek onder 73 overlevenden na OHCA. Zij werden middels vragenlijsten (Hospital Anxiety and Depression Scale) beoordeeld op de mate van angst en depressie na drie en twaalf maanden post-OHCA. Ondanks dat er een signi-ficante afname van zowel angst als de-pressie plaatsvond tussen de derde en de twaalfde maand, ervaart ongeveer 20% van de onderzochten nog angsten één jaar na overleving.

Professionele belevingResumerend was EuroHeartCare een

patientenzorg

EuroHeartCare 2015: ‘Guidelines: care to implement’.

Een tweedaags congres in Dubrovnik voor professionals binnen de cardiovasculaire zorg

Meld je aan!

Geïnteres-seerden in de cardio-vasculaire zorg kunnen zich gratis aanmel-

den bij de CCNAP door de QR-code hierboven te scannen met een smartphone of tablet en het aanmeldingsformulier in te vullen. Leden krijgen hiermee toegang tot een hoe-veelheid aan informatie op het gebied van cardiovasculaire zorg, waaronder richtlijnen, protocollen en toolkits.

beleving; allereerst door de prachtige omgeving, maar zeker ook door het gevarieerde en boeiende aanbod van onderwerpen, de contacten met bui-tenlandse collega’s, de professionele beleving van de beroepsgroep en het gevoel dat we samen op de goede weg zijn naar verdere professionalisering van ons beroep. De Editie van Euro-HeartCare 2016 staat alweer gepland in Athene Griekenland met als thema: ‘Excellence in Patient Care – the heart of EuroHeartCare’. n

Meer informatie: Geert Hengstman, verpleegkundig specialist Acute zorg bij Ambulance Oost en promovendus aan Universiteit Maastricht. E-mail: [email protected] of [email protected].

14


aChtergrond

etcentrisch werken wordt on-dersteund met een computer-

programma, het LCMS Geneeskundige Zorg (LCMS-GZ), waarin tekst en geo-grafische informatie worden gedeeld in de voorbereiding op of tijdens een incident.

EvenementenHet LCMS-GZ is onlangs ingezet bij de evenementen Wings, Wheels en Goggles, een show met klassieke vlieg-tuigen en auto’s, en de Zwarte Cross. Het was de eerste keer dat GHOR Noord- en Oost-Gelderland en de zorginstellingen in LCMS-GZ met één digitaal overzicht werkten. Dat bleek erg handig, ook toen het noodweer op de Zwarte Cross losbarstte. Voor de Zwarte Cross zijn be-trokken geweest: de Officier van Dienst Geneeskundig (OvD-G), EHBO-contact-personen, Streekziekenhuis Koningin Beatrix Winterswijk, Slingeland Zie-kenhuis Doetinchem, Huisartsenposten Oost-Achterhoek en Oude IJssel en de ambulancedienst Witte Kruis.

WerkwijzeDe OvD-G bracht het ‘geneeskundig beeld’ in tijdens een zogeheten veilig-heidsoverleg. Het doel van dit overleg is het afstemmen over de op dat moment bestaande situatie en maatregelen. De EHBO-posten en zorginstellingen konden eventuele knelpunten in voeren en het Hoofd Informatie (HIN) van de GHOR maakte een gedeeld genees-

N

24/7 liveinformatie voor zorginstellingen

Netcentrisch werken is een werkwijze waarbij

informatie niet wordt doorgegeven via de

hiërarchische lijn, maar zo snel mogelijk tussen teams

en organisaties wordt gedeeld. Hierdoor is er altijd

een actueel beeld van de situatie, zowel in als buiten

de zorginstelling.

kundig beeld. De ketenpartners vonden deze werkwijze heel positief, omdat er steeds een duidelijk beeld was van de situatie op het evenemententerrein.

LCMS-GZMet het toepassen van LCMS-GZ bij evenementen is een goede start ge-maakt met netcentrisch werken en dat biedt perspectief voor de toekomst. GHOR Noord- en Oost-Gelderland en de zorginstellingen trekken hier samen in op. Kijk voor meer informatie op vwww.lcms-gz.nl. n

Door Frank Bruinink, GHOR-VNOG

Situatie op feestterreinen steeds duidelijk in beeld met behulp van LCMS-GZ

15


15

Het volgende

magazine van

verschijnt

in januari 2016

Colofon

112 Netwerk is een uitgave van Bureau Acute Zorg Euregio, Ambulance Oost en GHOR Twente.

Dit magazine verschijnt vier keer per jaar en bericht over ontwikkelingen rondom acute zorg in Twente en Oost-Achterhoek.

Jaargang 2015, editie oktober

RedactieKitty [email protected]

Marja [email protected]

Cees [email protected]

Irma [email protected]

Annemarie [email protected]

CoverfotografieMarjo Baas

Bladformule, vormgeving, eindredactie en drukwerk

Geen Blad voor de Mond B.V.

Lasondersingel 149-1517514 BR Enschedetel. 053 460 9002geenbladvoordemond.nl

ISSN 2211-8225

G

VOORDEMONDEENBLAD

MAKERS VAN MAGAZINES

werknet

24/7 liveinformatie voor zorginstellingen

Bezoek ons ook online!112 Netwerk is ook beschikbaar als app voor tablets en smartphones met besturingssystemen

van Apple iOS en Google Android. Je kunt dus met je tablet of smartphone overal waar je bent,

het 112 Netwerk magazine lezen en bekijken. De app is gratis te downloaden.

Acute Zorg Euregio

Postbus 50000

7500 KA Enschede

Tel. 053 487 20 97

[email protected]

acutezorgeuregio.nl

GHOR Twente

Postbus 1400

7500 BK Enschede

Tel. 088 256 78 50

[email protected]

ghortwente.nl

Ambulance Oost

Postbus 784

7550 AT Hengelo

Tel. 074 256 22 22

[email protected]

ambulanceoost.nl

112 Netwerk - editie 4 - 2015

Documents

Transcript of 112 Netwerk - editie 4 - 2015