zorg

130 7/8-2006 > zorg & financiering

Ziekenhuizen kunnen veel leren van de manierwaarop het leger wordt bestuurd. Dat zegt ex-landmachtgeneraal Jan Willem Brinkman inzijn proefschrift Dynamiek en onzekerheid als kanswaarmee hij op 6 september promoveerde totdoctor in de sociale wetenschappen aan de uni-versiteit van Tilburg. Brinkman was de laatstejaren actief als crisismanager bij verschillendeziekenhuizen.

Brinkman is verbonden aan het adviesbureauBoer en Croon en treedt op als crisismanager inziekenhuizen. Hij was onder meer tijdelijkbestuurder van de IJsselmeerziekenhuizen inFlevoland en interim-manager bij het Acade-misch Ziekenhuis Rotterdam (AZR).Ziekenhuizen hebben te maken met een sterkegroei van de vraag naar zorg. Het ziekenhuiswordt ook een steeds grotere en complexereorganisatie. De onderlinge afhankelijkheid vande zorgprofessionals wordt steeds groter en dat-zelfde geldt voor de afhankelijkheid van medi-sche en informatietechnologie. Het bestuur vanziekenhuizen loopt op deze ontwikkeling achteren wordt nog steeds gedomineerd door eenbureaucratische benadering, meent Brinkman.Problemen worden opgelost met extra planningen regels en met meer management. Dat is eenineffectieve benadering die zich slecht verdraagtmet de behoefte aan handelingsvrijheid en het

streven naar een hoge zorgkwaliteit van medischen verplegend personeel, zo luidt de conclusievan Brinkman.Hij trekt een vergelijking met militaire organisa-ties die eveneens te maken hebben met een ster-ke groei en een toenemende complexiteit. Ookhier dreigde onbestuurbaarheid en overgevoe-ligheid voor chaos. Maar de moderne militaireorganisatie kiest niet voor gedetailleerde regelsen procedures om de problemen het hoofd tebieden, maar legt de nadruk op een zo grootmogelijke zelfstandigheid van de uitvoerenden.Het militaire bestuursmodel combineert centra-le regie met operationele zelfstandigheid en sti-muleert initiatief en creativiteit.Brinkman stelt in zijn proefschrift dat dit mili-taire besturingsmodel toepasbaar is in de zie-kenhuiszorg. Dat betekent wel dat de organi-satiestructuur en -cultuur van de ziekenhuizenfundamenteel moet veranderen. Het vraagtonder meer een hoge kwaliteit van de operatio-nele leiding, een flexibele organisatiestructuur,een stimulerende en ondersteunende leider-schapsstijl en een innovatieve bedrijfscultuur.Brinkman zegt dat regie in de ziekenhuiswereldsnel wordt verward met centralisme en bureau-cratie. Bronnen: Stcrt. 2006, nr. 17, de Volkskrant, 23 augus-tus 2006 en www.snellerbeter.nl, 28 augustus 2006<

1066 oud-generaal brinkman: ziekenhuis verwart regie met bureaucratie

Ter voorbereiding op de onderhandelingen overcollectieve ziektekostencontracten over 2007kwamen de werkgevers bijeen. De serie regio-nale workshops leverde opmerkelijke bevindin-gen op.

De invoering van de Zorgverzekeringswet, deZvw, heeft geleid tot een grote toename van deverzekerdenmobiliteit. Tot 1 maart 2006 zijncirca 2,7 miljoen verzekerden overgestapt naareen andere zorgverzekeraar; achttien procentvan het aantal verzekerden, ten opzichte van

> arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden

1067 de zorgverzekering als arbeidsvoorwaarde

ZenF-0708-06-n.qxd 12-10-2006 9:51 Pagina 130

arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden

131zorg & financiering > 7/8-2006

circa vier en acht procent van respectievelijk deziekenfondsverzekerden en particuliere verze-kerden in de voorgaande jaren. VEKTIS1 ver-wacht dat dit percentage inclusief de periodemaart-mei 2006 nog kan oplopen tot maximaalnegentien. Voor 2007 verwacht VEKTIS onge-veer tien procent.

Omdat iedere overgang leidt tot onzekerhedenen vanwege de enorme omvang van deze opera-tie hebben de meeste werkgevers die voor 2006een collectief contract hebben afgesloten, geko-zen voor een looptijd van een jaar. Dat betekentdus dat nu de tijd alweer aanbreekt dat werk-gevers zich moeten gaan voorbereiden op deonderhandeling over het collectieve contract c.q.de collectieve contracten 2007. Ter voorberei-ding daarvan hebben de werkgeversverenigin-gen VNO-NCW en AWVN en de regionale werk-geversverenigingen2 een vijftal regionale work-shops georganiseerd met als onderwerp ‘collec-tieve ziektekostencontracten 2007’. Aan dezebijeenkomsten hebben 150 bedrijven, branche-organisaties en zorgverzekeraars deelgenomen.Veruit het grootste aantal deelnemers wasafkomstig uit bedrijven met een personeelsbe-stand tussen de 100 en 500 medewerkers.Onderstaand enige opmerkelijke bevindingen.3

Meerjarige contracten

Voor 2007 geeft een groot aantal deelnemersaan de workshops aan te streven naar continuï-teit en rust. 2006 heeft tot veel onrust en admi-nistratieve ongemakken geleid. Een aantaldeelnemers wil wel de bestaande afspraken aan-scherpen of bijstellen. Het betreft dan meestalniet de afspraken ten aanzien van de inhoud vande standaardpolis, maar die ten aanzien van deaanvullende verzekering. Een aantal deelnemers

verwacht dat verzekeraars in de toekomst vakermet meerjarige contracten willen gaan werken.Men is bereid meerjarige ‘mantelcontracten’met verzekeraars aan te gaan. Een probleem zalook zijn of men in de toekomst voor een be-hoorlijke dekkingsgraad kan zorgen.Voor enkele deelnemers is er ook aanleiding ommet meerdere verzekeraars te gaan praten voormeerdere collectiviteiten binnen het bedrijf.

Administratieve afhandeling

Daarnaast wil men andere afspraken over deadministratieve afhandeling. In iedere work-shop kwam aan de orde dat de kwaliteit van deadministratieve prestaties van zorgverzekeraaren in het bijzonder die van de door zorgverzeke-raars ingeschakelde callcenters onder de maatwas. Gedacht wordt verder aan meer maatwerk-afspraken, vooral afgestemd op gezondheids-management onder meer om een betere‘ontdubbeling’ te realiseren en service levelagreements (SLA’s).

Meer dan één contract

Op de vraag of werkgevers binnen de organisatiete maken hebben met één of meer collectieveziektekostencontracten antwoordt het meren-deel van de participanten dat zij één collectiefziektekostencontract hebben. Een aantal deel-nemers kent twee collectiviteiten. In een aantalgevallen is dit terug te voeren op voortzettingvan een eerder contract met een ziekenfondsnaast de oude ‘particuliere’ collectiviteit ofomdat er een onderscheid gemaakt wordt tus-sen ‘actieven’ en ‘inactieven’, of omdat de werk-gever er bewust voor kiest een apart buiten-landcontract aan te gaan. Om dezelfde reden

1. Verzekerdenmobiliteit en keuzegedrag, dé feiten over de marktontwikkelingen na invoering van de basisverzekering, rapport van VEKTIS, 11 mei2006.

2. Dit zijn VNO-NCW Noord, VNO-NCW Midden, VNO-NCW West, Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW) en de LimburgseWerkgevers Vereniging (LWV).

3. Het volledige verslag is gepubliceerd. Dit is op te vragen bij VNO-NCW en in digitale vorm te vinden op www.vno-ncw.nl.

ZenF-0708-06-n.qxd 12-10-2006 9:51 Pagina 131

zorg

132 7/8-2006 > zorg & financiering

heeft een zeer beperkt aantal ondernemingenmeer dan twee collectieve contracten. Veelalbetreft het bedrijven die landelijk gespreid wer-ken en in 2005 met meerdere ziekenfondsen temaken hadden. Ook de beperkte premiekortingleidt ertoe dat het voor grote bedrijven aantrek-kelijk is meerdere contracten aan te gaan om opdie manier tegemoet te komen aan de diversewensen van werknemers. Daarnaast noemdeeen deelnemer marktwerking als een argumentvoor meerdere contracten: zijn bedrijf heeftbewust gekozen voor meerdere contractenomdat op die manier zorgverzekeraars kondenlaten zien wat ze voor de betreffende populatiekonden betekenen en om bewust de prestatiesvan verschillende zorgverzekeraars te ervaren ofom de werknemer keuze te bieden.

Maatwerk

Alle aanwezige bedrijven hebben afsprakengemaakt over zowel de standaardverzekering alsaanvullende verzekeringen. Niemand heeft decollectiviteit beperkt tot alleen de standaardver-zekering. Voor de toekomst wil men dit zo hou-den. Vanaf 2007 willen werkgevers wel meermaatwerkafspraken gaan maken met zorgverze-keraars. Dit heeft niet alleen betrekking op deketenaanpak en aansluiting van het pakket opcao-afspraken met betrekking tot werkgevers-verstrekkingen, maar ook op kwaliteit (SLA’s).Vanaf 2007 willen werkgevers adequate schade-overzichten. Van het bewust splitsen van collectieve stan-daard- en collectieve aanvullende verzekeringverwachten aanwezigen vooral ‘gedoe’ tussenzorgverzekeraars bij verstrekkingen zoals fysio-therapie. Het leidt tot administratieve proble-men tussen de verschillende verzekeraars.Uiteindelijk is de verzekerde daarvan meestal dedupe en dat leidt voor de werkgever tot extrakosten. Gezinsleden worden door alle collectiviteitendesgewenst meeverzekerd. Een enkele keerstaan de collectiviteiten ook open voor ‘in-actie-

ven’: vutters/ge(pre)pensioneerden. De redene-ring is vooral het verkrijgen van ‘massa’ waar-door maximale korting van worden bedongendie onbelast kan worden doorgegeven aan dewerknemer. De meeste collectiviteiten hebbenafscheid genomen van gepensioneerden waarbijsoms wel bepaalde waarborgen worden afge-sproken. Enkele deelnemers hebben geregeld dat de aan-vullende verzekering alleen voor de werknemerstoegankelijk is of dat het aanvullende pakket vanalleen de werknemer uitgebreid is met arbeids-relevante zorg. Dit noemt men werkgeverspak-ketten. Non-selecte toegang tot een breed aan-vullend pakket met inbegrip van arbeidsrelevan-te zorg, is de meest voorkomende arbeidsvoor-waarde.

In de toekomst zien enkele werkgevers ook kan-sen om in samenspraak met de ondernemings-raad of via de ondernemingsraad een collectiefcontract te sluiten. Onder de aanwezigen is éénwerkgever waar de ondernemingsraad daadwer-kelijk de onderhandelingen voert en de keuzesmaakt. Formeel heeft de werkgever het contractondertekend.

Buitenland

Slechts een zeer beperkt aantal deelnemersheeft iets geregeld voor werknemers die in hetbuitenland verblijven. Het gaat daarbij zowelom gedetacheerden als om werknemers die inhet buitenland wonen. Voor de buitenlandver-zekerden wordt aangegeven dat deze groep spe-cifieke producten vraagt waarvoor maatwerknodig is. Dit maatwerk past vaak niet qua pak-ket en qua voorwaarden in de werknemerscol-lectiviteit.

Preferred providers

De meeste deelnemers hebben nog geen afspra-ken gemaakt ten aanzien van preferred provi-ders. Dit is vooral het gevolg van de tijdnood die

ZenF-0708-06-n.qxd 12-10-2006 9:51 Pagina 132

arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden

133zorg & financiering > 7/8-2006

eind vorig jaar ontstond bij het afsluiten van decontracten. Men hoopt dit jaar daarover welafspraken te kunnen maken. Vanaf 2007 willenwerkgevers meer maatwerkafspraken gaanmaken met zorgverzekeraars. Dit heeft nietalleen betrekking op de ketenaanpak en aan-sluiting van het pakket op cao-afspraken metbetrekking tot werkgeversverstrekkingen, maarook op kwaliteit (SLA’s). Vanaf 2007 willenwerkgevers adequate schadeoverzichten.

Bijdragen

Sommige deelnemers betalen een vergoeding inde vorm van een vrijwillige bijdrage, mits dewerknemer deelneemt aan het aanvullende pak-ket. Reden is dat in het aanvullende pakketarbeidsgerelateerde zorg is opgenomen. Ande-ren betalen een bijdrage als de werknemer deel-neemt aan de collectiviteit. Een aantal partici-panten geeft op grond van een afbouwregelingnog een bijdrage aan werknemers die in het ver-leden ook al een vergoeding ontvingen.

Arbeidsgerelateerde zorg

Over de rol van de zorgverzekeraar bij arbeids-gerelateerde zorg verschillen de meningen.Enerzijds zijn er goede ervaringen van werkge-vers die de zorgverzekeraar inzetten voor inkoopvan zorg. Dat kan bij contracten waarbij sprakeis van aanvullende verzekering met arbeidsgere-lateerde zorg, maar ook bij contracten waar dewerkgever de zorg verstrekt en de zorgverzeke-raar in opdracht van de werkgever de zorginkoopt. Anderzijds is er de mening dat de suc-cesfactoren bij gezondheidsbeleid vooral ‘het erkort op zitten’ en ‘het voldoende aandachtgeven’ zijn. Voor deze aspecten kan de zorgver-zekeraar een beperkte rol spelen. Het merendeel van de deelnemers overweegt inhet kader van gezondheidsbeleid de keten pre-ventie-cure-re-integatie voor de toekomst meer

op elkaar af te stemmen. Daarbij speelt vooralhet kostenaspect een rol.

Slot

In de monitor van de Nederlandse Zorgautoriteiti.o.4 wordt ook aandacht besteed aan de over-stapperiode 2006-2007. Deze zal anders zijndan het afgelopen jaar. Verzekerden die willenwisselen kunnen dat als zij zich afmelden voor1 november 2006. Afmelden kan ook als dezorgverzekeraar de premiegrondslag voor destandaardverzekering verhoogt. In die situatieheeft de verzekerde tot het moment van inwer-kingtreding van de premieverhoging, de moge-lijkheid om de polis te beëindigen. De zorgver-zekeraar is verplicht om ten minste twee maan-den voor inwerkingtreding van de verhoging vande premiegrondslag de verzekerde te informe-ren. Dit betekent dat een zorgverzekeraar die in2007 de premiegrondslag wil verhogen en tege-lijkertijd verzekerdenmutaties wil beperken tot1 januari 2007, zijn verzekerden voor 1 novem-ber 2006 zal moeten informeren. Als de zorgver-zekeraar een premieverhoging in november ofdecember bekendmaakt, dan hebben verzeker-den tot respectievelijk februari en maart de tijdde polis te beëindigen.

Voor de onderhandelingen over de premiestel-ling 2007 van collectieve contracten, is hetbelangrijk zich te realiseren welke gevolgen dewettelijke opzegtermijnen hebben. Zorgverzeke-raars zullen hun premiestelling naar verwach-ting de tweede helft van oktober bekendmaken.Zorgverzekeraars zijn wettelijk verplicht alle ver-zekerden (dus ook collectief verzekerden) voor-afgaand aan ieder kalenderjaar een zorgpolis teverstrekken met inbegrip van de verschuldigdepremie. Collectief verzekerden zullen zodrazorgverzekeraars over hun premiestelling 2007naar buiten treden, informatie wensen over depremiestelling in de collectiviteit. Voor het over-

4. De tussenstand op de verzekeringsmarkt, monitor zorgverzekeringsmarkt juni 2006, NZa i.o., juni 2006.

ZenF-0708-06-n.qxd 12-10-2006 9:51 Pagina 133

zorg

134 7/8-2006 > zorg & financiering

stappen is verder van belang hoe zorgverzeke-raars het acceptatiebeleid op de aanvullende ver-zekering vormgeven. Onlangs concludeerde De Nederlandsche Bank(toezichthouder op de financiële positie vanzorgverzekeraars), dat de vermogenspositie vanzorgverzekeraars op groepsniveau toereikend is.

Gezamenlijk hebben zorgverzekeraars 2,4 mil-jard euro meer vermogen dan wettelijk verplichtis. De reserveposities van zorgverzekeraars ver-schillen sterk, maar er is voorlopig nog ruimteom met premies te ‘stunten’.Auteur: mr. M.E.M. Nuyten<

De salarissen van de medisch specialisten zijnmet ingang van 1 april 2006 met 1,75 procentverhoogd. Per 1 april 2007 vindt er een salaris-verhoging plaats van 1,4 procent.

Ook zijn er specifieke afspraken gemaakt overde levensloopregeling. De medisch specialistontvangt met ingang van 1 juni 2006 maande-lijks een werkgeversbijdrage van 0,5 procent vanhet voor hem geldende salaris. Ook medischspecialisten die geen gebruik van de levensloop-regeling maken ontvangen deze bijdrage. Vanaf het tweede ziektejaar kan de medisch spe-cialist door vrijwillige voortzetting pensioen op-bouwen tot een maximum van het niveau op delaatste dag van het eerste ziektejaar. Hierbij ont-vangt de medisch specialist de vastgestelde

werkgeversbijdrage in de pensioenpremie opbasis van het gekozen niveau. Verder is er eenaparte regeling in de AMS (arbeidsvoorwaarden-regeling medisch specialisten) opgenomen voorde feest- en gedenkdagen. Voor de medisch spe-cialist die deelneemt aan de variflex module Bworden, behalve pensioenopbouw, inconveniën-tentoeslag, complementaire bijdrage(n) en devergoeding variabele kosten, alle overigearbeidsvoorwaarden naar rato van de arbeids-duur aangepast. Ook zijn faciliteiten voorbestuursleden van wetenschappelijke vereni-gingen opgenomen. Er zal nog overleg wordengevoerd over het inhoudelijk vernieuwen van deAMS.Bron: Orde van Medisch Specialisten, 24 augustus2006<

1068 cao-akkoord ziekenhuizen doorvertaald naar medisch specialisten

Op 6 juni is de cao Gehandicaptenzorg officieelvastgesteld door de werkgevers- en werk-nemersorganisaties,

Daarmee hebben de onderhandelaars een puntgezet achter een extreem lang en moeizaam pro-ces, dat op 10 april 2006 bezegeld werd met een

akkoord van de drie grootste onderhandelaars.De nieuwe cao geldt van 1 januari 2005 tot1 april 2007. De tekst is te vinden op de websitesvan werkgevers en bonden. Abvakabo FNV heefteen populaire editie aangekondigd.Bron: Markant, juli 2006<

1069 nieuwe cao gehandicaptenzorg nu officieel

ZenF-0708-06-n.qxd 12-10-2006 9:51 Pagina 134