1 Ten geleide 07-08 - UGent › ~phamers › index_bestanden › Voorstelling W… · 1. De grond...

30-9-2007

1

Ten geleide 07-08• In deze uiteenzetting wijken we wat af van het klassieke

stramien (doelgroep, werkingsmethode, visie, behandeling) omdat jullie al over het centrum gehoord hebben….W ij it h b id h t iti f

1

• We ververwijzen uitghebreid naar het cognitief gedragstherapeutisch kader (model dat gedeeld wordt door een aantal medewerkers)

• Gaan in op de samenhang organisatiekader -pedagogischregime

• Nieuwere initiatieven: De Tijdstap (naast Dagbegeleiding en Ambulante Begeleiding), resultaten ook van SOW (Stevig op de bu a e ege e d g), esu a e oo a SO (S e g op dewerkvloer), hippotherapie worden toegelicht.

• We kunnen ook kijken naar: gedeelde handelingsplanning school-MPI

2

Presentatie te vinden op:

http://users ugent be/ phamershttp://users.ugent.be/~phamers

Contactgegevens: [email protected] of [email protected]

30-9-2007

2

Macro zicht:

3

I Centrum & Eigenheid ervanI. Centrum & Eigenheid ervanII. Visie op doelgroep & MethodiekIII. Theoretische invalshoekIV. Casuïstiek

Een aantal aspecten moeten we bewust beperkt houden

Niemand kan de handen van een ander wassen.Boeddha

4

We proberen vooral over onze werking te praten en niet die van andere centra.Wat we zeggen is dus zomaar niet veralgemeenbaar naar alle cat. 14 centra

De De eigeneigen--aardigheid aardigheid is immers dat we een is immers dat we een specifieke werkvorm voorstellenspecifieke werkvorm voorstellen

Daarnaast een theoretisch kader toelichtenDaarnaast een theoretisch kader toelichten

30-9-2007

3

Waarschuwing of nuancering

• We merken dat de werkmethodieken tussen de verschillende MPI’s meer gelijklopend worden (cf LSCI als een belangrijke interventietechniek)

5

LSCI als een belangrijke interventietechniek). • Dit betekent dat waar men vroeger kon spreken

van een centrum met een aantrekkelijk werkingsmodel, men nu eerder zal spreken van een centrum waar het “draait” of “niet draait”.

Wijsheid?• You must be the change you want to see

6

You must be the change you want to see in the world.Mahatma Ghandi

• Verwijst naar het belang van modelleren• Maar ook naar een ethisch bewustzijn • We hebben het dan zowel over mandaat naar jongeren, als over arbeidsethiek

30-9-2007

4

In een notendopwaarvoor we staan:

• Basis: (Semi)-residentieel werk met jongeren met ernstige gedrags- en emotionele problemen (10-18/21 j ) I t t k i 6 j i i t t

7

jaar). Internaat erkenning 65 jongeren, semi-internaat 36 plaatsen – 4 bedden DAB).

• School Type 3, Type 2 en Type 1, OV3 & OV2. Jongens –meisjes. Recent “dienst dagbegeleiding”

• Centrum is pluralistisch.• Kern: eenheid School – MPI. Deze eenheid geeft de

gasten ook een mandaat om er te zijn: “Ik zit in Eke op school”.

“ ” id i i ki d i• Jongeren “moeten” naar identiteit kiezen tussen drie alternatieven:

BUSO: “ik ben dom”GES: “ik ben gek”BJ: “ik ben een gangster”

Onze missie:Kansen creëren voor jonge mensen!

We bieden specifieke begeleiding, behandeling, onderwijs en waar nodig ook onderdak aan jongeren die het langdurig en waar nodig ook onderdak aan jongeren die het langdurig moeilijk hebben in hun ontwikkeling.We creëren kansen, samen met deze jongeren en met hun familiale en sociale context, zodat ze zich een plaats kunnen vinden in de maatschappij.We doen dit in een geest van pluralisme, respect voor de uniciteit van elke persoon, van samenwerking en van een zo hoog mogelijke kwaliteithoog mogelijke kwaliteit.We willen fungeren als een expertisecentrum. Onzedeskundigheid m.b.t. de begeleiding van jongeren met emotionele en gedragsstoornissen stellen we ter beschikking aan andere organisaties. Tegelijk stellen we ons leerbaar op

30-9-2007

5

9

De structuur verduidelijkt met het organigram (maart 2006)Let op dit verwijst naar hiërarchie en niet naar vergader & en niet naar vergader & overlegmomenten

10

Personeels-vzw?

Mei 2006

30-9-2007

6

11

April 2007

In een notendopwaarvoor we staan:

• Vanuit de traditie zijn we vooral gekend als een centrum dat op een sterk gestructureerde manier werkt met jongeren met een zwaar agressieprobleem

12

met jongeren met een zwaar agressieprobleem. • Meer en meer gebeurt een verschuiving van

“verblijfstehuis” naar “trainingscentrum”. (Cfr deels naar van der PLoeg hfdst 4)Dit laatste sluit aan bij een GT traditie.

• Opvallend daarbij is hoe een veranderde werking: bijv veel meer gericht op training van vaardigheden, sterker g p g g ,richten op waarden en waarderend werken, samenwerken met context, maar zeer traag doorsijpelt naar de buitenwereld (expertmeeting 8/2/2006)

30-9-2007

7

Verschuiving?• Ten onrechte horen we dit soms samenvatten als:

“Ook Wagenschot is naar het centrum aan het verschuiven”I d d l j t GES

13

• In de doelgroep van jongeren met een GES probleem zien we een verticale splitsing tussen reactieve en proactieve agressie.

• Of is er een deelgroep van jongeren met sterke anti sociale componenten (kenmerken van een psychopathische ontwikkeling) waar ook wij weinig psychopathische ontwikkeling) waar ook wij weinig succes mee kunnen boeken?

Verschuiving?• De structuur en de werking van 20-25 jaar terug was

meer aangepast aan proactieve agressie. Ondertussen zien we grote veranderingen in de maatschappij. Verder werden we vroeger met het oude model toch wel wat in de nek gekeken

14

wel wat in de nek gekeken.• Soms moet je (los van het voorgaande) als centrum in

zijn geheel, of voor bepaalde leefgroepen op een bepaald moment een stapje terug zetten: nieuwe mensen moeten getraind worden “oudere” medewerkers kunnen(tijdelijk) vermoeid raken. Belangrijk blijft om actief uit te zijn op verdere ontwikkeling, groei van een team van een centrumontwikkeling, groei van een team van een centrum

• Voor het eerst in vele jaren hebben we besloten om in het najaar 2005 een absolute bovengrens van toelaatbare agressie te definiëren (een tip hiertoe kregen we reeds begin de jaren’90). Extreme agressie maakt een systeem onveilig en instabiel.

30-9-2007

8

Al lang geschrapte of genuanceerde elementen?

15

Voor alle duidelijkheid: deze zaken kaderden binnen een grote ernst en engagement om de jongeren op weg te helpen

Wat hebben we behouden? Wat zijn klemtonen?• Vanuit een werkgroep “De geest van wagenschot”

kwamen een aantal typerende omschrijvingen naar

16

voor.• Verder merken we dat iedereen theoretisch voluit

overtuigd is van een positieve benadering. Op praktisch niveau blijkt de positieve bekrachtigende, waarderende opstelling naar jongeren niet zo vlot om te zetten naar een duurzame houding.

• We hebben op beleidsmatig vlak de keuze gemaakt l i ti k d d t t om als organisatie ook waarderend om te gaan met

ons personeel. In de hoop van het organisatiemodel en het pedagogisch model stevig te verankeren. Een personeelsvergadering met Kessels & Smit leverde een aantal positieve aspecten die medewerkers bij de organisatie en collega’s noteren.

30-9-2007

9

Wat hebben we behouden? • We hebben ons de vraag gesteld of we op

bepaalde momenten termen niet dreigden te er arrenverwarren:▫ Structureren met negatieve opstelling,

doemdenken?▫ Alertie met wantrouwen?▫ Positief zijn met onecht zijn of doen alsof?

17

Wat hebben we verder behouden?

18

• Zeer veel respect voor gedeelde visies die leven bij basismedewerkers.

• Nieuwe sterkte wordt gevormd door de integratie van de wetenschappelijke inzichten met ervaringen van de basismedewerkers.

• Synergie van basis en beleid wordt bewaakt.y gWisselwerking top – basis en omgekeerd.

• Ondersteuning van basismedewerkers • Mensen mogen initiatief nemen, krijgen ruimte,

mogen verantwoordelijkheid nemen

30-9-2007

10

Wat hebben we behouden? • We zijn vasthoudender dan sommige andere settings.

Ons incasseringsvermogen qua problematiek van een

19

g g q pjongere is vrij hoog. Bereidheid om jongeren terug te nemen na zware feiten is nog steeds hoog. Met die doelgroep kunnen wij agressie verwachten. Omwille van dit probleem kunnen we ze niet aan de deur zetten. Wij willen met de jongeren werken, ondanks zware agressieproblematiek

• Mensen kunnen nog altijd hun gedacht zeggen, “ruzie g j g gg ,maken” en nadien weer samen werken. Toch is er een grens: anders zal men te snel komen tot te brede persoonsduidende uitspraken.

• Non formalistische omgangsstijl. Weinig buigen of barsten – geest. Bijsturing vanuit de collegialiteit en niet vanuit de hiërarchie.

Wat hebben we behouden? • Het compromis tussen extern toezicht en sociale

controle en zelfsturing wordt gezocht in het ë lf d d id lijk

20

creëren van zelfsturende teams en duidelijke richtlijnen.

• Kwaliteiten die de medewerkers aan zichzelf toeschrijven (begin 2006)▫ Doorzettingsvermogen, volharding (15 x)▫ Geduld (11 x)Geduld (11 x)▫ Varia: enthousiasme, gedrevenheid, positieve

ingesteldheid, inzet, luistervaardigheid, inlevingsvermogen, inzicht, organisatietalent, zelfvertrouwen, humor, creativiteit

30-9-2007

11

21

Het voorgaande belet niet dat er…Een vertaalprobleem was

Een 1ste dilemma• Je bent verplicht om je werkingsmethodieken te

expliciteren

22

expliciteren.

• Een opmerking van medewerkers is dat we zoveel werkplannen hebben dat de basisboodschap niet meer aan de basis komt

• We hebben het hier m.a.w over het conflict tussen eenvoud (overzicht, overdraagbare kennis) & grondigheid (diepgang)

30-9-2007

12

23

Things should be made Things should be made as simple as possible, but not any simpler.

Albert EinsteinAlbert Einstein

• Verwijst naar het belang van een eenduidige (1) overzichtelijke (2) methodiek

30-9-2007

13

Een antwoord met 2 componenten:• We werkten de 10 basisregels uit (volgende slide)• Bij iedere vorming zullen we refereren we naar de

basismethodiek (van LSCI -MPI of SOW- School)b d h d k l d

25

▫ Bijv. bij een vorming rond het drugwerkplan werd benadrukt dat de manier van concretiseren via de Marlatt keten met raakpunten heeft met de tijdslijn FAS2/ het opstellen van de conflictcyclus; je het model kan gebruiken om inzicht te creëren FASE 4 en kunt gebruiken om nieuwe gedrag aan te leren FASE 5FASE 5

2610 basisprincipes v3 02-07Waarden, attitudes & grondhoudingen basaal model, LSCI, SOW, Gedeeld

1. De grond waarop wij zaaien is die van wederzijds respect (en verbondenheid), met jongere, oudersysteem en omgeving

2. Structureer en organiseer, drijf niet ongericht mee, wees consequent, wees duidelijk; markeer, alles op zijn tijd en plaats. Werk gefaseerd Gebruik de groep als middel

3. Werk preventief (plan, analyseer en stuur bij)4 Gedrag & Emotie: Kijk verder dan gedrag (decodeer op niet bedreigende 4. Gedrag & Emotie: Kijk verder dan gedrag (decodeer op niet bedreigende

manier) - maak contact met de jongere en zijn leefwereld. Bekijk de dingen in een breder kader.

5. Communiceer helder, blijf concreet, luister actief en geef ik-boodschappen. Ondersteun communicatie visueel

6. Wees een duidelijk, aantrekkelijk en inspirerend model voor de jongere.7. Volg op en deel met anderen.8. Tijd brengt raad, heb geduld. Verwacht niet teveel in één keer. Denk in stappen.

Het voordeel van herhalend probleemgedrag is dat je meerdere kansen krijgt om een goede aanpak of een alternatief te bedenken. Denk niet te snel in “er op of er onder” termen. Denk in (haalbare) stappen. Herhaal. Creëer werkbaarheid( ) ppZie een probleem als een kans om te groeien

9. Heb steeds oog voor het positieve hoe klein ook. Moedig voortdurend aan.Waarderend werken betekent: versterken van kwaliteiten, van mogelijkheden, oog voor wat wel loopt (niet fixeren op tekorten en beperkingen). Als er een straf moet vallen houd die redelijk

10. Houd vol (humor helpt & creativiteit ook)

30-9-2007

14

Stroobant tekent het spanningsveld tussen structuur en zorg als volgt (Geert Stroobant):

27

Afhankelijk van de nood moet je je stijl kunnen aanpassen

Onderliggend als gemeenschappelijke noemer lijkt een waarderende stijl onmisbaar!

5 Positieve feedback 1• Doet de kans toenemen dat het gedrag nogmaals gesteld

wordt• Wanneer een jongere regelmatig positieve feedback op zijn

gedrag krijgt dan neemt het zelfvertrouwen toeD f db k t dt d j k k

28

• Door feedback te geven, wordt de jongere ook opmerkzaam gemaakt op de positieve gevolgen van hun gedrag - iets dat ze uit zichzelf misschien niet zo snel zouden waarnemen.

• Door het in een verbale vorm te gieten verhoogt de kans op transfer van het vertoonde gedrag naar andere situaties. Er ontstaat immers een “meta-leren”, dat bij verbaal zwakkere jongeren minder snel spontaan zal optreden.

• De werkrelatie wordt versterktD l f b• De algemene sfeer verbetert

• Als we deze positieve feedback dan ook nog aan een waarde kunnen koppelen ( verbondenheid, vriendelijkheid, respect, beheersing… ), dan is er een verhoogde kans dat de jongere in de toekomst ook zelf meer vanuit waarden zal denken en handelen

30-9-2007

15

Actualiteit 2007• Uitwerken fasering voor internaat• Werken met situatietypes (Geert Stroobant)

29

• Werken met situatietypes (Geert Stroobant)• Planmatig werken• Vraag gestuurd werken• Nieuw dagelijks bestuur/nieuwe

schooldirecteur/ nieuwe schoolpedagoog• Netwerkvorming fusievorming• De school zal zich ook moeten bezinnen over • De school zal zich ook moeten bezinnen over

inhoudelijke koers (cfr. modulair onderwijs?/ leerzorgkader: types worden 4 clusters met ook 5 zorgniveau’s)

• IJH / implicatie decreet jongerenrechten

30

Een stapje naar…De cognitieve gedragstherapie

30-9-2007

16

(Cognitieve) GedragstherapieIn zijn algemeenheid

Expliciteren van handelenZoeken naar wetenschappelijke onderbouwvan stellingen, effectiviteit handelen

Empirisch model van hulpverlening

Cognitief & gedragsmatig werken

31

Cognitief & gedragsmatig werken• vaardigheden trainen• werken rond de samenhang

•Gebeurtenis•Gewaarwording•Gedachte•Gevoel•Gedrag

Stellingen

32

• De methodiek en het ritme van een cognitief gedragstherapeutische benadering past naadloos bij de opvoedkundige praktijk van onze setting.

• Soms mis ik in die praktijk toch nog wat meer strakkere systematiek en eenduidigheid (cf.

lid ti d ht i lij d h h li )revalidatiegedachte: inslijpende herhaling)

30-9-2007

17

Afwijking van van der Ploeg• We gaan niet akkoord met de stelling dat gedrag

kan afgeleerd worden• Verder werken we heel weinig met expliciete

b l i

33

beloningsystemen• Er zijn gelijkenissen en verschillen met het

competentiemodel (zie verder)• Van der Ploeg heeft het vooral over de klassieke

gedragstherapie en niet over cognitieve therapie• Centrale rol PS in hulpverleningsproces te

weinig beklemtoond weinig beklemtoond • De functies : zelfzorg, SOVA, ZEPO en

zelfhandhaving die bij van der Ploeg geclusterd zijn in een model zitten bij ons meer verspreid

2de dilemma:Het conflict van de GT

34

• Gedrag is geleerd en is dus te veranderen via bijkomend leren en positieve bekrachtiging.

• Anderzijds merken we hoe bepaalde personeelsleden voorbijgaan aan de “handicap” van deze jongeren en teveel als p j ggewone kinderen willen bekijken met wie je op een gewone manier moet kunnen omgaan. Het vorige leidt tot sterke frustratie aan beide kanten.

30-9-2007

18

Wat betekent de combinatie van “leren” en “handicap”

35

pbijv. voor de leerkrachten als opdracht?

36

rain

ing

ng

3-voudige opdracht:

Ged

rags

-& a

ttitu

detr

Vakt

rain

ing

itief

em

otio

nele

trai

niC

ogn

30-9-2007

19

Stoornissen – gestoord, verstoord?

37

• We spreken over “stoornissen”• Maar had Luc Verheijen van Kessels & Smit ons

niet gewaarschuwd voor stoornis, of deficit denken? Het zogenaamde “gap”model?

• We hernemen een paar van zijn beweringen

38

Twee strategieën voor ontwikkeling

Een deficiëntie- of gapbenaderingEen deficiëntie of gapbenadering

• Veranderen = oplossen van een probleem

• Oplossing = het wegwerken van een probleem

• Van « onbekwaam » naar « bekwaam »Van « onvermogen » naar « vermogen »

• Veronderstelling dat iedereen in nagenoeg alles (enigszins) bekwaam kan worden en dat bij iedereen de zwakke punten de meeste ruimte voor groei bieden.

• Analyse en verandering staan los van elkaar

30-9-2007

20

39


Een deficiëntie- of gapbenaderingEen deficiëntie of gapbenadering

• Fasen in het veranderproces:

1. Vaststellen van de belangrijkste problemen en tekorten: wat gaat hier niet goed?

2. Analyseren van de oorzaken: waar ligt het aan?

3. Brainstorm: wat zijn mogelijke oplossingen?

4. Ontwikkelen van een actieplan: wat gaan we doen?

• Of bij ontwikkelen van mensen: wat moet het zijn – wat is het – wat is er dus niet – training om de gaten op te vullen

40


(ongewilde) gevolgen van een deficiëntie- of gapbenadering(ongewilde) gevolgen van een deficiëntie of gapbenadering

• Langzaam: aandacht voor de oorzaken van gisteren

• Geen nieuwe positieve beelden over de toekomst: denken over ‘wat niet’ i.p.v. ‘wat wel’

• Visieloze stem, vermoeidheid, deficit vocabularium

• Negatieve cultuur: weerstand, effect op onderlinge relaties

• De expert zal het wel weten

30-9-2007

21

41


Een « waarderende benadering »

• De kiemen van de gewenste toekomst zijn nu reeds aanwezig (alles wat je aandacht geeft, groeit)

• Persoonsgerichte benadering: de persoon staat centraal

• Veronderstelling dat talenten de meeste ruimte bieden voor persoonlijke groei (‘zwak punt’ kan je nooit ombuigen in

‘ k ’)een ‘sterk punt’)

• Echt excellente prestaties neerzetten vraagt het optimaliseren van datgene waar van nature je kracht ligt

• Analyse & veranderen vallen samen: zien = veranderen

42


Een waarderende benadering is gericht op:

• Oplossingen, eerder dan problemen

• Op een gewenste toekomst, eerder dan een verwenst verleden

• Op wat (ondanks alles) wel nog goed gaat, eerder dan wat niet meer gaat

Oplossingsgericht = werken met simpele vuistregels:

• Ga op zoek naar wat nog werkt en doe meer van hetzelfde

• Als iets niet werkt, doe dan iets anders

• Wat niet stuk is, moet je niet herstellen

30-9-2007

22

43


Een waarderende benaderingEen waarderende benadering

• Fasen in het veranderproces:

1. Onderzoek kwaliteiten: wat gaat er goed, wat is de moeite waard?

2. Bepaal hoe je het zou willen: welke droom heb je over de toekomst?de toekomst?

3. Formuleer een ambitie: wat is je gewenste toekomst?

4. Actie: hoe maak je die ambitie realiteit?

44

Boeken toe?

30-9-2007

23

Neen, want:Neen, want:

45

• We gaan geen dingen tegenover elkaar zetten, maar naast elkaar

• Wat halen we dus uit het stoornisdenken?• Wetende dat de valkuilen zijn▫ Fatalisme en teveel in het verleden hangen▫ De kwaliteiten die ruimte voor groei bieden uit het

oog verliezen▫ Afhankelijkheid van de expert en niet meer

autonoom denken▫ De ander teveel zien als een object dat moet

veranderen en niet als een persoon van vlees en bloed

Stoornisdenken

46

• Belet ons in de valkuil te trappen dat we de specifieke kenmerken van onze doelgroep uit het oog verliezen en ze vanuit een emanciperende, waarderende benadering juist onrecht aandoen door miskenning van noden

30-9-2007

24

Kernkwaliteiten

47

• Werken met kernkwadranten verwijzen naar een element uit de positieve psychologie bruikbaar bij handelingsplanning en teamwerking.

De stap naar de doelgroep

48

De stap naar de doelgroep

30-9-2007

25

49

50

De afbeelding kan niet worden weergegeven. Het is mogelijk dat er onvoldoende geheugen beschikbaar is op de computer om de afbeelding te openen of dat de afbeelding beschadigd is. Start de computer opnieuw op en open het bestand opnieuw. Als de afbeelding nog steeds wordt voorgesteld door een rode X, kunt u de afbeelding verwijderen en opnieuw invoegen.

30-9-2007

26

51

Voorgaande tekeningen zijn Voorgaande tekeningen zijn gemaakt door jongeren die gemaakt door jongeren die

mishandeld of misbruikt mishandeld of misbruikt werdenwerden

G t h t d it l it d

werdenwerden

Gaat het dan uitsluitend over:

Alleen slachtoffers?

52

Er is ook heel wat daderschap

Het gaat over een groep die naast Het gaat over een groep die naast betrokkenheid (= slachtofferschap)vraagt naar een strikte structuur en disciplinering (= daderschap)

30-9-2007

27

Valkuilen: derde dilemma?

53

• In het werk met daders kan men te meegaand (te therapeutisch) zijn, te weinig grenzen trekken, waardoor er angst kan ontstaan bij de jongere zelf, maar er zeker onveiligheid komt in je centrumM k ht k t t d i h • Men kan echter ook te streng worden, zich verliezen in zijn “autoritaire” rol (cf Milgram en Zimbardo)

Ook in de gedragstherapiel k d b k k d

54

• Als ik gedrag op contingentieniveau bekijk, dan zal ik op bepaalde momenten geen aandacht mogen geven na probleemgedrag. Is immers een +S+

• Als ik het schema “niemand geeft om mij” wil bijsturen dan moet ik wel contact leggen en in dialoog gaan.dialoog gaan.

• Oplossing? • Zorgen voor voldoende positieve betrokkenheid

op momenten dat er geen duidelijk probleemgedrag is.

• Deze zaken ook op metaniveau aangeven

30-9-2007

28

Opmerking

55

• We vertellen in het schema over de doelgroep veel over wat er bij de jongeren & hun gezinnen allemaal mis kan zitten….▫ Weet dat het zoeken naar oorzaken geen enkel

verband heeft met het vastleggen van schuld, maar eerder naar het zoeken van interventie eerder naar het zoeken van interventie mopgelijkheden

▫ Dat er nog een ander belangrijke partner is….

Er is een negatieve interactie tussen de actuele

56

maatschappelijke evoluties en de typische kwetsbaarheid van onze jongeren

Wie neemt hier actie?

30-9-2007

29

57

Maatschappelijke factoren: De gezagsfunctie in de maatschappij vervaagt. Schandalen worden niet meer in de doofpot gestopt. Tezelfdertijd ontstaat de indruk dat ieder corrupt en pervers is (pastoor, dokter, advocaat, minister, politie). De media brengen vrij veel geweld. Via computerspelletjes en internet wordt een beeld van de maatschappijVia computerspelletjes en internet wordt een beeld van de maatschappij opgehangen waar alles kan,ieder zijn eigen impulsen volgt. De normen die er zijn hebben meer iets van praktische afspraken dan van algemeen geldende regels. Er is economische onzekerheid: werk is niet meer zo evident Er is een uitgesproken drugprobleem en racisme Er is een druk om jongeren meer te geven op materieel vlak dan dat het gezin aankangezin aankan Het middel komt veel centraler te staan ten koste van het proces. Ouders ontschuldigen zich in het opvoedingsproces door externe kritiek en zijn daarin model naar hun kinderen. Men is mondiger geworden Misbruik wordt sneller aangeklaagd

Spanningsveld

58

B dLeerstoornisR sist t

K-dienst

RevaMPI Cat 14BUSO T3

Bizar gedragComplex gedragStoornis realiteitOverspoeling

Resistent gedrag(herhalende systematische oefening)

JBPOSGezinsondersteunendMOFSanctie + heropvoeding

30-9-2007

30

59Zwak begaafd Licht mentaal gehandicaptZwakker verbaal dan perf.Stoornis executieve functiesBIS/BAS ontregelingVIM probleem

ijMaatschappij

Hoge impulsiviteitZwakke concentratie(overbeweeglijk)Emotioneel kwetsbaar

Verwaarlozings-Mishandelings-Misbruiksituatie

Negatief zelfbeeld (weinig onderscheid ideaal beeld & zelfbeeld)Flaterend extern zelfbeeldZwakke AutonomiefunctieRechten toe-eigenenFundamenteel ongeloof in mogelijkheden tot verandering (intern & extern)

•Agressie(verbaal/fysiek)(reactief/proactief(dwingegdrag)•Seksueel uitageren•Fugue

LeerproblemenSchoolmoeheid

•Zwart:wit denken•Weinig rolneming•(cognitief/emotioneel)•Ontkennin

2 3

0

4

III

III

IV C

Maa

tsch

appi M

aatschappij

Emotioneel kwetsbaar

Gezinsmilieu: BASAAL•Ouder(s) met pathologie / eigen onverwerkt verleden•Weinig oplossingvermogen•Weinig draagkracht in verhouding tot draaglast•Economisch weinig stabiel•Veel onderlinge twist en onenigheid•Relaties vaker gekleurd vanuit macht (wie bepaalt), neiging om de tegen

( )

Wantrouwen, verlatingsangst, wraakgevoelens, hostiliteit, stemmingswissels, geringe frustratietolerantie

Onveilig, ambivalent gehecht / hunkerend

•Fugue•Diefstal•Liegen•Manipulatie•Risicogedrag (drug, vuur)•Straf & afwijzing uitlokken•Hervalgedrag•Gestuwd gedrag

Somatiseren

g, splitsing•Passief, vermijden palliatief•Externe attributie•Idealiseren & verwerpen

1

2’

4’III’

A

B

3’

Maatschappij

positie in te nemen, agressief coping model•Gebroken gezinnen met kinderen uit verschillende relaties(ongelijk behandeld)OPVOEDINGSVAARDIGHEDEN•Weinig consequent optreden•Gestoorde feedback (positief/negatief)•Zwakke regelstelling, zwakke normen, defect toezicht•Geen positieve betrokkenheid eerder wisselend•Emotionele diskwalificatie•Gebroken gezinnen met kinderen uit verschillende relaties(ongelijk behandeld)•Zondebok mechanisme, parentificatie

SomatiserenTicsAutomutilatieDepressieEncopresis(enuresis)ObesitasFaalangst

Negatief beïnvloed door peergroup

PH ‘05 V6

5

D

In DSM termen• Op as 1 treffen we voor onze setting vaak volgende

noteringen: ADHD (diverse vormen), (OOG), gedragsstoornis gemengde stoornis van gedrag en

60

gedragsstoornis, gemengde stoornis van gedrag en emotie, stoornis in de impulsbeheersing, periodiek agressiestoornis; tic stoornis, Gilles De La Tourette syndroom, enuresis, encopresis. Verder kunnen we vaker de reactieve hechtingsstoornis noteren. Soms worden ook angststoornissen (bv. separatieangststoornis)of depressie vermeld. Misbruik van middelen komt ook voor.

• Op as 2 worden vaak genoteerd: zwakbegaafdheid, zwakzinnigheid, leerstoornissen; persoonlijkheidsstoornis in ontwikkeling, borderline persoonlijkheidsstoornis; in mindere mate kenmerken uit autistisch spectrum

30-9-2007

31

Uit deze visie op de doelgroep volgt een model van handelen:

61

van handelen:

62

30-9-2007

32

Situering t.o.v de waardenontwikkeling (Wood)

63

64

Stroomdiagram van Aanmelding over Opname tot Oriëntatie! (Telefonische) aanmelding

! Opvragen gegevens

! Ontvankelijk verklaren / Doorverwijzen

! Uitnodigen cliënt, ouders, verwijzer / Samenstellen intaketeam - voorbereiden i ntake

! Intake & Kennismakingsgesprek:< Kennismaking / schets procedure (eerst ouders, dan pas jongere erbij)< Ingaan op aanmeldingsvraag; bevraging problematiek< Voorstellen: MPI / School; opnamecontract als leidraad / Structuur en Confronat iemodel< Afstemmen, onduidelijkheden uitklaren, verdere afspraken

! Evaluatie door intake team: Ja / Nee (+ liefst alternatief) of Voorwaardelijk J a! Beslissing kenbaar maken! Huisbezoek: ondertekenen contract / opvolging Vlaams Fonds / administratie! Opnamemoment< Fase 1: Begrenzing en Beeldvorming / Autotriteitskader

P Afremmen negatief gedragR l t ll d t l

Ouderwerking:3 exploratiie & info

uitwisseling

3 opbouwen werkrelatie:L vertrouwen opbouwenL weerstanden hanterenL probleemduiding

3 samenwerkingLmotivatie om aan

P Regelstellend, controleP Directief / Vasthoudend

< Fase 2: Ontwikkelingsfase: P Sov, Problem solvingP Legitimatie van ons handelenP Positieve feedback

< Fase3: Consolidatie& OriënatiefaseP Thematisch werken / ZepoP Luisterend, stimulerendP Eigen keuzes leren maken en op gevolgen leren inschatten

! Oriëntatie & nazorg

Lmotivatie om aanproblemen te werken

Lcommunicatieve & ouderlijke vaardigheden

Lsteun bieden

3 overname door ouders en/ofandere diensten

30-9-2007

33

65Taakvelden (Kok) Conflictanalyse /

Hantering Therapiefasering Lineham

Therapiefasering Young

1.basisfuncties / veiligheid

1.functionele analyses in operante termen ( contin-gentiemanagement, stimuluscontrole, responspreventie / mediatieprogramma’s)

1.installeren van veiligheid afbouw suïcidaal gedrag

1. Relatie leggen, rationale, praktische afspraken

2.vermindering van gedrag dat de therapie verstoort aangepaste sociale vaar-digheidstraining:

2. Symptoom en crisismanagement

Kernoplettendheidsvaardigheden:(Redelijke zelf, Emotionele Zelf, Wijze Zelf) (observeren, beschrijven, participeren / oordeelsvrije houding aannemen, aandacht richten op één ding tegelijk, effectief zijn) Intermenselijke effectiviteitsviteitsvaardigheden; Emotieregulatievaardigheden; Vaardigheden voor het gverdragen van crisis

2.sociaal klimaat 2.sociale vaardigheidstraining, problem solving, rolneming, zelfcontrole

3. Correctie denkfouten, schema-identificatie en opsporen van historische wortels

3.verwerking traumatiserend verleden

3.individueel therapeutisch opvoeden

3.functionele analyses via referentiële conditionering (cf teken-betekende); identiteitsopbouw cognitief werken

4.opbouw zelfrespect bereiken individuele doe-len

4. Traumaverwerking en schemaverandering

5. Afronding

Bemerking• Het leven in de groep vormt bij ons nog steeds

een voornaam leermomentW dt i t l t i l ti

66

• Wordt niet louter gezien als een negatieve beknottende bijwerking op het individueel handelingsplan

• Er was een discussie: blijven we werken met verticale groepen (werken op binding -continuïteit) of gaan we leefgroepen organiseren

t d j k d t i waartussen de jongeren kunnen doorstromen in functie van bereikt ontwikkelingsniveau. We kozen voor doorstroming (wat ook weerspiegeld wordt in de bouwplannen van het MPI)

30-9-2007

34

Taakvelden psycholoog/ orthopedagoog:

67

orthopedagoog:

Taakvelden• Steun aan team i.v.m. beeldvorming, handelingsplanning, crisishantering, kadering, systematisch werken gerichtheid op

68

systematisch werken, gerichtheid op ouderwerking.

• Vorming van team, wetenschappelijke inzichten• Individueel:▫ Specifiek diagnostische vragen▫ Problemen die te delicaat zijn om door

aandachtsopvoeder te laten begeleiden (verwerking trauma hoge emotie hoge techniciteit gevraagd)trauma, hoge emotie, hoge techniciteit gevraagd)

▫ Therapie op vraag van jongere▫ Therapie op verzoek van opvoeders

(daderbegeleiding)▫ Groepjes jongeren trainen via bepaalde protocollen

30-9-2007

35

Opgepast!

• Door individueel werk met jongere dreigt soms een spanningsveld tussen de therapeut (begrip van jongere in 1 op 1 begeleiding) & het team (met jongere geconfronteerd i h ië )

69

in groep- groepshygiëne)• Hantering:▫ Voldoende overleg▫ Besef dat jongere maar kan begeleid worden als het ook in de groep

lukt (niet concurentiëel maar complementair)▫ Sfeer creëren van onderling respect en cultuur van feedback geven

(communicatieve traditie)▫ Opletten dat de begeleiding van een jongere vanuit een team gebeurt

i d bij l i d h d d en niet de bijna exclusieve opdracht wordt van de aandachtsopvoeder.

▫ Ga consequent op met je beloftes, beloof niets dat je achteraf misschien niet kan waarmaken

Evaluatie job door OP’s• Veel tijd gaat naar “achternaloopwerk”. Een

kapitaal aan werkuren gaat hier verloren.• Sterk beleidsbetrokken. Gaat ten koste van

d d l k

70

individueel werk & contact met jongeren.• Toenemende investering in de school.• Theoretisch is de OP eindverantwoordelijke IHP.

In praktijk wordt dit bij sommige besprekingen in de leefgroep al eens te sterk vergeten (en wordt de inbreng van de OP teveel gezien als “consultatie”. OP en HO vormen samen het “kernteam” = begeleidingsunit voor een specifieke leefgroep.

30-9-2007

36

Nieuwe initiatievenDe Tijdstap&A b l b l idi

71

Ambulante begeleiding& Dagbegeleiding

72

23-2-2006

De Tijdstap: een project voor de herintegratie van jongeren met een GES probleem in BSO of TSOEen programma type Langere Time Out (3 maanden)

Zes weken programmaCLB

Stelt plan vanBijzondere Aanpak op (intensieve begeleiding)

Analyse in functie vanSterkte/zwakte

Bij verder gebrek aan herstel &Aanhoudende problemen & niet willen

Schoolweigering

Definitieve verwijdering van school

Niet w

illen

Jongere stelt bij herhaling ernstige gedragsproblemen

Onvoldoende verbetering met:Interne begeleiding

Korte time-out

Niet kunnen

De Tijdstap

Overstap naar BUSO Wagenschot&

Semi-internaat:Intensieve beeldvormingTraining buiten de klasTraining binnen de klas

Extra leerpakketten uit school oorsprong‘Spoedprocedure +

De Terugkeer

Leerling keert terug“vrijwaring” van slaagkansen

Niet kunnen

Wel kunnen

ulp

Niet k

Verloop is niet deterministisch: bij positieve ontwikkeling stopt chronologie

Start aanvraagdossier Vlaams Fonds)’

Inschakeling Ambulante Begeleiding

Verdere Intensieve afstemmingJongere-School-Gezin

Extra

hu

In voorfase:Betrekken gezinInschakelen CGGZ

kunnen

In geval van ASO, BUSOOf ongepaste afdeling: Niet kunnen

30-9-2007

37

73

Vergelijking competentiemodel en model Wagenschot (’00)

Het competentiemodel

PROTECTIEVE FACTOREN

VAARDIGHEDEN

Het Competentiemodel van Slot ingekleurd vanuit het Structuur en confrontatiemodel

74

STRESSOREN organisch:

traumata:* mishandeling* misbruik* verlating* wisseling school & setting

ONTWIKKELINGSTAKEN

STRESSOREN

gezin /omgeving:* onveilige buurt* sociaal economisch zwak* - opvoedingsvaardigheden* eigen niet verwerkte ziektegeschiedenis/pathologie* veelvuldige schoolwissels* neg peers

* vaak moeilijke hechting* zwakke autonomiefunctie* negatief weinig uitgetekend zelfbeeld* weinig rolneming* gn respect voor eigen lichaam* zwakke normering

organisch:emotioneel kwetsbaarzwakbegaafdimpulsiviteit / zwakke concentratie/ overachtiefsyndromen: Gilles de la Tourette, Klinefelter,..

PH ‘00 - V1

30-9-2007

38

Vergelijking Wagenschot -CompetentiemodelGemeenschappelijk aan beiden: I. Beiden vertrekken van een ontwikkelingsmodel. Model betekent dat we

een theorie hebben over de publieksgroep, dat we doelstellingen

75

hebben en daar een expliciete methodiek bij laten aansluiten. Het model van Slot heeft wel een empirische ondersteuning. Het model waar wij mee werken is een ervaringsmodel.

II. In beide modellen wordt er gewerkt op vaardigheden en problem solving technieken gekoppeld aan leeftijdseisen. Men werkt dus, zeker in de aanvangsfase, op gedrag eerder dan op emotie. Beide modellen staan (zeker in een aanvangsfase) terughoudend ten opzichte van emotieventilatie als helende factor.

III Bij b id d ll d d iti l t i k t b htIII. Bij beide modellen worden de positieve elementen in kaart gebracht. IV. Beide modellen hebben een aantal gemeenschappelijke elementen: het

definiëren van regels & bepalen van routines, ingaan op de basishoudingen van de opvoeders naar de jongeren (en elkaar toe), het werken met een individueel programma en oog hebben voor crisishantering.

V. Het gaat bij beiden om een gefaseerd proces.

Verschillend tussen beide modellen I. In het model dat wij hanteren wordt de impact van

psychopathologie zwaarder ingeschat (cf. meerlagig en meervoudigprobleemgedrag). Het motivationeel “kapot zitten” (met de erbijhorende ontkenningen) de emotionele kwetsbaarheid de

76

Vergelijking Wagenschot Vergelijking Wagenschot --CompetentiemodelCompetentiemodel

horende ontkenningen), de emotionele kwetsbaarheid, deondergane trauma’s, de vaak negatieve input vanuit hetgezinsmilieu bij onze publieksgroep zijn naar onze mening nietlouter om te keren door een positieve benadering. We verwijzen hier ook naar de theorie van Gray.

II. Hier willen we aan toe voegen dat het negatief gedrag vaakgeautomatiseerd is. Dit wil zeggen dat het gedrag minder beïnvloedwordt vanuit de consequenties die erop volgen. Het zijn eerder dediscriminatieve stimuli die een bijna automatisch verloop van het

t i G t ti d d dt it dproces triggeren. Geautomatiseerd gedrag wordt vanuit anderehersengebieden gestuurd dan nieuw in te oefenen gedrag.

30-9-2007

39

77Vergelijking Wagenschot Vergelijking Wagenschot --CompetentiemodelCompetentiemodel

III. We gaan er aansluitend bij het voorgaande van uit dat dwingerig gedrag vaak intermittent bekrachtigd werd. Dit betekent

dat het resistent tegen uitdoving. IV. Vaardigheidstraining is bij ons belangrijk. Ze staat echter veel minder centraal. We werken/verrekenen veel sterker

elementen rond zelfbeeld en cognitieve schema’s. In het competentiemodel is er een sterk positieve benadering die overweegt. In het conflict en structuurmodel is er een periode van begrenzen en vaak negatieve feedback. Het positieve is in die periode eerder te vinden in het engagement (“We laten u niet los”; “Hier raak je niet weg door slecht gedrag”).

De voorgaande punten rond de kerneigenschappen van onze publieksgroep vormen de motivatie tot onze andersoortige aanpak.

V. Het contextuele, verschillende perspectieven, hanteringsgedrag, ziektetheorie en loyaliteiten worden in ons model meer verrekend. Om het met een boutade te zeggen: “Het gezin is meer dan een verzameling van protectieve factoren en stressoren”.

VI. Het competentiemodel werkt zeer sterk in op een aspect (het opdrijven van vaardigheden binnen een uitgesproken positieve sfeer). Wij werken breder, op verschillende terreinen maar minder diep.

VII. Alhoewel wij gestructureerd werken (een uitgebreid regelpakket door alle opvoeders consequent toegepast) is het competentiemodel veel meer uitgewerkt (cf. vrijheidsgraden, het opsplitsen van vaardigheden in deelvaardigheden, werken met basisrechten en een bijkomend te verdienen privilege)

VIII. In het competentiemodel krijgt de groep veel uitleg over wat er met de andere jongeren aan de hand is, en wordt hen vaak expliciet om hun medewerking gevraagd We houden het hier nogal op het recht op een persoonlijk en privé(be)leven doorexpliciet om hun medewerking gevraagd. We houden het hier nogal op het recht op een persoonlijk en privé(be)leven door de jongeren: “Ieder bemoeit zich met zijn eigen problemen en betrekt er geen anderen bij dan de groepsleiding”.

IX. Anderzijds zullen we de jongere in aanvang weinig keuzes aanbieden. Vanuit een opgelegd/afgedwongen programma & regelstructuur willen we gaandeweg komen tot succeservaring, inspraak en meer zelfsturing. Binnen het competentiemodel verloopt het ganse proces positiever en sneller.

X. In de aanvangsfase is er in ons model een belangrijke nadruk op de afbouw van probleemgedrag. In het competentiemodel richt men zich sterk op het faciliteren van bestaand en het aanleren van nieuw gedrag. Indien bepaalde ontwikkelingstaken te zwaar zijn, wordt er aan taakverlichting gedaan. Bij te lichte taken wordt aan taakverzwaring gedaan. Binnen beide modellen is het belangrijk dat men taken aanbiedt die juist boven het huidige vaardigheidsniveau liggen.

Typerende elementen CGT(verdieping)

78

30-9-2007

40

You can’t solve a problem

79

You can t solve a problemwith the same thinkingthat created the problem

EinsteinEinstein

Kernelement

80

• Belangrijke invloed van de leertheorie(niet contingent leren, klassieke conditionering, operante conditionering, modelleren)

• Het is een optimistische benadering ver weg van het biologisch determinisme of het oude medische stoornis denken

• Als gedrag geleerd is of te leren is, dan is alternatief gedrag mogelijk en is de mens gedurende gans zijn leven niet de slaaf van zijn verleden.

30-9-2007

41

Typerende elementen CGT• Therapeutisch werken doorloopt een proces: kennismaking

(hulpvraag, uitklaren mandaat), opbouwen werkrelatie, beeldvorming, therapieplan, uitvoering deelfases, effectevaluatie bijsturing – proces vergelijkbaar met empirisch model

81

p• Het opstellen van een probleemsamenhang is een cruciaal

gegeven, een knooppunt in het proces• Leren vraagt: systematiek, herhaling, inoefening oog voor

transfer of learning• Als een gewenst gedrag niet gesteld wordt, niet alleen zoeken

naar een achterliggende reden, maar ook of er voldoende vaardigheden aanwezig zijn (ontwikkelingsgericht denken).

• Leren betekent: afleren teveel aan negatief gedrag aanleren Leren betekent: afleren teveel aan negatief gedrag, aanleren van nieuw gedrag, faciliteren bestaand maar te weinig frequent gedrag.

• Bij geautomatiseerd gedrag heeft het weinig nut om nog te zoeken naar oorzaken.

Typerende elementen CGT• Verhouding Cliënt-Therapeut = Sporter-Coach

(expliciteren van handelen, therapie gericht op het leven, empirisch -didactische opstelling therapeut, cliënt houdt de verantwoordelijkheid wat hij ermee doet)

• Leren gebeurt in het leven werken met

82

Leren gebeurt in het leven werken met opdrachten:DOEN

• Oog voor context (jongere & ouders & peers)• Als iets werkt cf protocollair werken dan nemen we het

over (of we het nu een leuke benadering vinden of niet).• Vragenlijsten, observatie en rapportage als manier van

objectiveren• Gedrag moet heel concreet gemaakt: topografische g g p g

beschrijving en functionele analyse.• Sterk gericht op het nu en de toekomst (minder op

verleden als bron van te corrigeren elementen)• Interventies in principe beperkt in tijd• Wat we vertellen moet toegankelijk zijn voor alle

betrokkenen

30-9-2007

42

Recent inzicht

• Gedrag wordt niet afgeleerd in de zin dat het definitief verdwijnt uit ons repertoire

83

definitief verdwijnt uit ons repertoireJe kan alternatief gedrag stellen waardoor het oorspronkelijk (probleemgedrag) niet meer vertoond wordt.

• Toch blijft het gedrag bestaan. Onder bepaalde omstandigheden bijvoorbeeld bij hoge emotie g j j gkunnen oude gedragspatronen terug geactiveerd worden.

• Belangrijke implicatie: leren leven met herval

Alle resultaat = effect van CGT?• Besef dat een groot gedeelte van het therapeutisch effect (40-60%)

gelegen is in placebo effect (Cf Hafkenscheid ‘03 Schaap).• Knoppert (’98)stelt dat het effect van de non specifieke therapiefactoren

bij een effect van 1 gelijk is aan 0,5• Weet dat alle therapie zijn beperkingen heeft (cfr therapie-effect • Weet dat alle therapie zijn beperkingen heeft (cfr. therapie effect

ambulante sector: van 0,29 tot -0,4 - universitaire centra 0,7-0,9) • Er wordt veel gebruik gemaakt van mediatie. De plaats van de

individuele therapie is niet centraal: samenwerken met anderen is cruciaal

Verder is het belangrijk om deze elementen in het (achter)hoofd te houden:• Ontwikkelingstaken• Identiteit van de jongere• Geen schijneenvoud: complexe problemen vragen interventies op meerdere problemen

gericht en via meerdere interventies aangestuurd.g g• Normaal kiest een GT uit de probleemsamenhang één te bewerken probleem en maakt hij

daarop topografische beschrijvingen en functionele analyses waaruit een therapieplan volt. Bij ons is het therapieplan geënt op de probleemsamenhang in zijn totaliteit.

• Belang van motivatie & hanteren van weerstand• Belangrijke rol van het verleden als bron van schema’s (ook op te nemen in therapie)• Een jongere kan je niet los zien van zijn context

84

30-9-2007

43

Andere recente toevoegingend l k d

85

• Emotie is meer dan arousal (vroeger kende men alleen de termen: operants, coverants en respondenten). Dit laatste stond dan voor de emotionele component.

• Men doet nu ook aan emotie-educatie (leren herkennen en differentiëren van gevoelens

• Men moet de emotie actveren om ze te kunnen Men moet de emotie actveren om ze te kunnen bewerken

• Daarnaast worden zaken toegelaten waarvan men nog niet goed weet hoe het werkt, maar waarvan de effectiviteit wel vaststaat (EMDR, Mindfulness)

Wat voegt het cognitieve toe aan de klassieke gedragstherapie?• Cognitie is een vorm van gedrag (voegt in die betekenis niets toe)• Belangrijke mediërende factor tussen situatie en gedrag

B l ijk bij l t f tiël diti i f d d

86

• Belangrijk bij louter referentiële conditionering of daar waar de betekenisverlening rond een gebeurtenis opgebouwd centraal staat. We kunnen deze conditionering afzetten tegen verwachtingsleren waar er (op basis van negatieve ervaringen) de effectieve verwachting bestaat dat een probleem gaat opduiken (VP OP hier is een prikkel voorspeller eerder dan verwijzer naar iets).

• Cognitieve komt niet voort uit de gedragstherapie zelf: zowel Beck als Ellis zijn psychodynamisch gevormdEllis zijn psychodynamisch gevormd

• Het is een ingehaald succesnummer (cf zoals ook het zen-boeddhisme nu wordt binnen gehaald)

• Cognitief werken blijkt effectief. Maar de wetenschappelijkheid van zijn stellingen/onderbouw blijkt deels niet te kloppen

30-9-2007

44

87

Golven in de GTLeerwetten op contingente basisTweede golf: cognitief werken g g(inhoud)Derde gold: distancing, ACT

Golven in de CT

88

• Directie benadering. Alle emotie verloopt over gedachte• Er is een cyclische samenhang tussen Gebeurtenis

Gewaarwording Gedachten Gevoel Gedrag Gevolg• Naast een meer richten op emotie merken we ook een

minder directieve opstelling (socratische dialoog)• Men gaat zich richten naar core beliefs of hot cognitions:

de schema’s• Menheeft meer aandacht voor “aandachtsprocessen” dan

voor de inhoud van gedachten (mindfulness)

30-9-2007

45

Therapeutische mogelijkheden (in grotere lijnen)• Attributietraining• Rolnemingsvaardigheden

89

• Rolnemingsvaardigheden• Problem solving strategieën aanleren (cf. ook Z.I.T:

zelfinstructie-training zoals Stop Think Do van Kendall• Ellis technieken: RET• Beck: Denkfouten, kansberekening/een experiment

opzetten/ continuümtechnieken• Het werken met child modes zoals in de Dialectische

(Cognitieve) Gedragstherapie cf Linehan, Young, Arntz /psychodrama /psychodrama .

• Stressinoculatietraining van Meichenbaum• Zelfcontroletraining• Zelfinstructietraining Kendall• Woedehanteringsmodel Novaco• Daderbegeleiding

90

Huwelijk LSCI en GTWe werken naar conflictoplossing met LSCImet LSCIDe conflictcyclus opstellen tijdslijn of werken met het ABC schema staat centraal als concretisatie en veranderingsmiddel

30-9-2007

46

Voorbeeld conflictcyclus: extern perspectief

91

Stoel naar klasgenoot gesmetenWeet dat dit kamerarrest betekent

Opvolging door Volwassene = mogelijk

Gaat naar kamer en zet muziek luid(geen muziek tijdens kamerarrest)Smijt radio in stukken

tegen de muur

Nieuwe stresssituatie

Muziek uit,Ander radio kwijt!

Voorbeeld conflictcyclus: intern perspectief

92

KamerarrestIk heb het verdiend Ik werd uitgedaagdIk heb geen keuze

Niet leuk, maar berustend

Radio uit(kent regel vermoedelijk niet)

ERGERNIS

WOEDE

•Ik werk mee en ze gunnen meniet eens mijn radio•Als ik mijn fouten toegeef moetenWOEDE •Als ik mijn fouten toegeef moetenZe me gerust laten

Radio tegen muurMogelijk cognities:•Je zelf niets laten afpakken, ander voor zijn•Nu werk ik ook niet meer mee

Herhaling??•Smijten met zaken als woedehantering (cf stoel)

30-9-2007

47

93

WAT GEBEURDE ER ?

WAT DACHT IK?

WAT DEDEN DE

ANDEREN?

WAT VOELDE

IK?

WAT DEED IK?

Voor de jongeren: invulblaadje conflict

WAAR? .........................................................

SITUATIE

94

WANNEER?

.........................................................

WIE WAS ER BIJ? ......................................................... WIE DEED WAT? .........................................................

WAT DACHT IK?

............................................................................................................................ ............................................................................................................................

WAT VOELDE IK?

30-9-2007

48

Voor jongeren

95

............................................................................................................................ .....................................................................

WAT DEDEN DE ANDEREN ?

WAT DEED IK ?

.......................................................

96

STOP! Eerst stoppen we met alles en proberen we rustig te worden. We ademen diep in en uit en we ontspannen

onze spieren (we laten onze vuisten los). We kunnen maar een goede oplossing bedenken wanneer we terug rustig zijn.

Methode:STOPDENKDOEinvulblad

DENK We denken even na hoe we met dit conflict kunnen omgaan.

Wat zijn goede oplossingen en wat zijn slechte oplossingen?

DENK aan de 3 voorwaarden: Tovenaar: onze oplossing moet mogelijk zijn; wij kunnen niet toveren. Nar: de oplossing moet rekening houden met mezelf en de anderen. De nar

maakt mensen blij. Uil: de oplossing moet het probleem oplossen. De uil is slim.

DOE! DOE!We gaan de beste oplossing proberen.

EVALUATIE: Is het gelukt? Zoniet, proberen we een andere oplossing.

30-9-2007

49

97STOP! Ben je rustig? Geef op de thermometer aan hoe kwaad je bent. Denk eraan dat je niet helder kan denken als je nog heel kwaad bent!

Als je rustiger wil worden, adem dan diep in en uit en ontspan je spieren; laat je vuisten los. Ben je zover?

98DENK We denken even na hoe we met dit conflict kunnen omgaan. Probeer zoveel mogelijk oplossingen te bedenken... Je kan er toch zeker 4 vinden, niet? ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ DENK aan de 3 voorwaarden:

Tovenaar: onze oplossing moet mogelijk zijn; wij kunnen niet toveren. Nar: de oplossing moet rekening houden met mezelf en de anderen. De nar maakt mensen blij. Uil: de oplossing moet het probleem oplossen. De uil is slim.

Als je naar de voorwaarden kijkt, wat zijn dan slechte oplossingen? ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Wat zijn goede oplossingen? ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

30-9-2007

50

99DOE! We gaan de beste oplossing proberen! Wanneer ga je dat doen? (TIP: wacht niet te lang!) .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Bij wie ga je je oplossing proberen? .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Hoe lang gaat het duren? .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Waarom ga je het doen? .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Wat als het niet lukt?

100EVALUATIE: Heb je je oplossing geprobeerd? Is het gelukt? Duidt op de lijn aan hoe goed je je oplossing gelukt vindt, zet een kruisje: NIET GELUKT HEEL GOED GELUKT!

Wat vond de opvoeder/leerkracht van je oplossing? Wat vond de opvoeder/leerkracht van je oplossing? ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Als je nog een andere oplossing moet proberen, welke ga je dan nemen? .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Is iedereen nu tevreden? Is het conflict nu helemaal voorbij? ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Leuk, nu kan je weer met een schone lei herbeginnen!!

30-9-2007

51

O d li d j

101

Opdeling van de jongeren naar verschillende kenmerken

Trapjes & Soorten?• Er zijn globaal 2 groepen terug te vinden

102

• Er zijn globaal 2 groepen terug te vinden.• Jongeren met één of meer as1 stoornissen in

combinatie met een problematische achtergrond• Jongeren die neigen naar een as2 stoornis• Vanzelfsprekend is de scheidingslijn tussen

beide groepen niet absoluutg p

30-9-2007

52

h l

103

Het as1 verhaal

Maar eerst tonen we nog even een overzicht van

104

beïnvloedende factoren rond agressie

gerangschikt per niveau(cf. Lochman)(cf. Lochman)

30-9-2007

53

105Erfelijk /PerinataalErfelijk /Perinataal Bij vroege starters erfelijke factorBij vroege starters erfelijke factor

Alcoholprobleem ouders, Alcoholprobleem ouders, ondervoeding, geboortecomplicatiesondervoeding, geboortecomplicaties

Onderprikkeling Autonoom Onderprikkeling Autonoom zenuwstelsel in combinatie metzenuwstelsel in combinatie metzenuwstelsel in combinatie met zenuwstelsel in combinatie met ontremd temperamentontremd temperament

HormonaalHormonaal Meer testosteron (in adolescentie)Meer testosteron (in adolescentie)Meer Cortisol na provocatie (alleen bij Meer Cortisol na provocatie (alleen bij gezinnen met lage SES) cf diathesegezinnen met lage SES) cf diathese--stressmodelstressmodel

NeuropsychologischNeuropsychologisch Lager verbaal IQ, stoornis executieveLager verbaal IQ, stoornis executieveNeuropsychologischNeuropsychologisch Lager verbaal IQ, stoornis executieve Lager verbaal IQ, stoornis executieve functies, VIM, BIS/BASfuncties, VIM, BIS/BAS

NeurotransmittorNeurotransmittor Geweldplegers lage hoeveelheid Geweldplegers lage hoeveelheid SerotineSerotineBij provocatie minder Monoamine Bij provocatie minder Monoamine oxidase A moet een teveel aan oxidase A moet een teveel aan neurotransmittors afbrekenneurotransmittors afbreken

106Buurt en peersBuurt en peers Onveilige buurt en lage sociale cohesieOnveilige buurt en lage sociale cohesieVerwerping door peers (= voorspeller)Verwerping door peers (= voorspeller)

Gezins & opvoedingsvariabelenGezins & opvoedingsvariabelen Woede modelWoede modelZwakke opvoedingsvaardigheden Zwakke opvoedingsvaardigheden (Patterson)(Patterson)(Patterson)(Patterson)Dwinggedrag (Prinzie)Dwinggedrag (Prinzie)Emotionele diskwalificatieEmotionele diskwalificatie

EmotieEmotie Emotioneel kwetsbaarEmotioneel kwetsbaarChild modesChild modes

C itiC iti I t t ti f tI t t ti f tCognitieCognitie InterpretatiefoutenInterpretatiefoutenExterne attributieExterne attributie

GedragGedrag Gestuwd gedragGestuwd gedragReactieve en proactieve agressieReactieve en proactieve agressie

30-9-2007

54

CD Conduct disorder

107

• Sommige auteurs bijv Frick (’98) willen de breedte van dit begrip accentueren door te spreken van “gedragstoornissen” of “conduct disorders”

CD en ADHD?Stan Kutcher, e.a. (2004)

108

• 50% van de jongeren met ADHD hebben tevens ODD of CD

• Ongeveer 2/3 van de adolescenten met CD hebben ADHD

• Het samen gaan van ADHD en CD wordt verklaard door een overlap van 50% op genetisch gebied.

30-9-2007

55

109

Succesvolle programma’s

CD en ADHD?Stan Kutcher, e.a. (2004)

110

• Bij ADHD zonder CD: 1ste interventie is psychosociaal (oudertraining, interventies in de klas of individueel gedragsmatig programma) en/of medicatie (sommige landen eisen dat men in lichtere gevallen van ADHD vertrekt vanuit psychosociale interventie).p y )

• Bij ADHD met Cd: psychosociaal en medicatie• Bij louter cd: psychosociaal. Pas als dit

onvoldoende is in 2de instantie medicatie (Risperdal)

30-9-2007

56

Walter Matthys: Effectiviteit residentie bij CD (lagere school)

• Een sociaal leermodel blijkt effectiever dan een

111

jprogramma gebaseerd op intrapsychische verandering. Voorafgaand aan de CB behandeling dienen contingency management en sociale vaardigheden getraind.

• Kazdin toonde aan dat een combinatie van een programma van cognitieve gedragsmatige elementen en training ouderlijke vaardigheden meest succesvol is.

• Het residentiële luik moet voor vele jaren gevolgd door een ambulant luik. een ambulant luik.

Dit heeft consequenties naar de werking:•Residentiële behandeling wordt na een tijd (2j) minder effectief•Indien men geen generalisatie naar de context nastreeft is het effect zeer snel verdwenen

Dus…

112

Veel trainen op vaardigheden Ouders betrekkenOuders betrekkenLangdurige werken (maar daarom niet eindeloos

residentieel)Voortdurend kijken hoe je het geleerde gedrag ook bij

andere personen, in andere situaties en in andere contexten kan leren aanwenden.

30-9-2007

57

Raymond DiGiuseppe behandelen van agressie• Ingrediënten ideaal pakket: ▫ Motivatie ontwikkelen▫ Therapeutische relatie ontwikkelen

113

▫ Therapeutische relatie ontwikkelen▫ Fysiologische arousal beheersen▫ Cognitieve verandering bewerkstelligen▫ Gedragsverandering implementeren▫ Omgevingsteun voorzien▫ Terugval preventie vaardigheden ontwikkelen

H t l ï t ti b k t lli▫ Herstel en reïntegratie bewerkstelligen

4 succesvolle therapieën volgens P. Frick

114

• Programma’s werkend via contingentie management

• Ouderlijke vaardigheidstraining• Cognitief gedragsmatige vaardigheidstraining• Medicatie (rilatine voor ADHD groep)

30-9-2007

58

2 h l

115

Het as2 verhaal

Gedesorganiseerde hechtingstoornis

116

• Een deel van de groep kan je de “ongrijpbaren” noemen of “kinderen van de chaos”

• Ze hebben een aantal opvallende kenmerken

PH1

Dia 116

PH1 Verder uitwerken met dia's uit borderline 2006Paul Hamers; 11/12/2006

30-9-2007

59

De ongrijpbaren

117

• Opvallend is de grilligheid en de chaos waarin ze leven. Men krijgt de indruk dat zij ergens een controleknop hebben waardoor zij kunnen kiezen of er een crisis komt of niet.

• Na een conflict is er niet de gebruikelijke “dal-periode”.p

• Vaak scherp sociaal inzicht. Meedogenloze opstelling naar anderen.

• Kerncognitie: “Niemand ziet mij graag”• Zorgen voor “splitting” tussen de medewerkers

Schema’s (Jeffrey Young)

• Een schema bevat een hoeveelheid kennis over iets (schema tafel; moeder)

• Schema’s sturen de waarneming de

118

• Schema s sturen de waarneming, de interpretatie, de activering van bepaalde geheugen inhouden, het antwoord dat zal geformuleerd worden.

• Psychopatholgie komt overeen met hyper-vigilantie van bepaalde schema’s die g pdominant worden bij informatieverwerking.

30-9-2007

60

Schema’s (Jeffrey Young)• Ze worden getriggerd door bepaalde gebeurtenissen;

eens getriggerd werken ze zelfbevestigend. • Gesteld voor een probleem waarin de huidige schema’s

tekort schieten kan men twee dingen doen: accommoderen (het schema aan passen aan de nieuwe

119

( prealiteit) of assimileren (de betekenis van een gebeurtenis vervormen zodat ze alsnog past binnen de bestaande schema’s). Bij persoonlijkheidsstoornissen merk je vooral assimilatie.

• Je komt schema’s op het spoor door de Arrow Down Techniek: als dit zou waar zijn, wat zegt dit dan over uzelf, de ander, de wereld?

• De negatieve automatische gedachten zijn het onkruid De negatieve automatische gedachten zijn het onkruid. De basisschema’s de wortels

• Je kan cognitief werken vergelijken met het pellen van een ui/ of zoeken naar de wortels van onkruid om het in de kiem te bestrijden.

Basisschema’s Young

120

Onverbondenheid en Afwijzing: verlating, wantrouwen/misbruik, emotionele deprivatie, onvolmaaktheid/schaamte, sociale isolatie, sociaal p , , ,ongewenst zijn, Verzwakte autonomie en verzwakte prestatie: functionele afhankelijkheid/incompetentie, kwetsbaarheid, verstrengeling/kluwen/niet ontwikkeld zelf, mislukking, Verzwakte grenzen:zich rechten toe-eigenen, onvoldoende zelfcontrole/zelfdiscipline, Gerichtheid op anderen: onderwerping, zelfopoffering, goedkeuring/erkenning zoekengoedkeuring/erkenning zoeken, Overmatige waakzaamheid en inhibitie: negativiteit/pessimisme emotionele geremdheid , meedogenloze normen/overkritisch zijn, bestrafferigheid. Meer nog dan in de schaalscores zullen we bij een afname geïnteresseerd zijn in de specifiek aangestipte items met een hoge score; deze verwijzen heel specifiek naar een basisschema.

30-9-2007

61

121

Linehan

122

30-9-2007

62

Tegenstrijdige noden123

De chaos is te verklaren uit een voortdurend oscilleren tussen een aantal tegenstrijdige noden. De betrokkene is niet in staat te komen tot een hogere synthese, maar blijft ter plaatse trappelen, overgeleverd aan het grillige spel van tegenstrijdige krachten. We zetten de tegenstrijdigheden op een rijtje: 1. Er bestaat een spanningsveld tussen zichzelf aanvaarden zoals men enerzijds is en

anderzijds de nood om te veranderen. 2. Er is een nood om nieuwe dingen te verwerven; het verwerven van die vaardigheden

leidt tot onafhankelijkheid, waar de cliënt uit is op binding, aandacht, warmte, nabijheid, onvoorwaardelijke, voortdurende aandacht en bevestiging.

3. Er is een spanning tussen het vasthouden aan eigen integriteit en het leren van p g g gnieuwe vaardigheden. Als nieuwe vaardigheden leerbaar zijn, dan is dat ter zelf der tijd een bevestiging van het feit dat het al zo lang aanhouden van de problemen in feite een gevolg is van eigen onwil, schuld, slechtheid.

Chaos komt voort uit een combinatie van traumatiserende omgevingsfactoren invaliderende omgeving: (p 15) behoeften en emoties worden ontkend i.p.v.

124

Lineham: centrale begrippen

ingevolgd of minstens bevestigd -als het kind zegt dorst te hebben wordt dit betwijfeld; uitingen van verdriet, pijn of angst worden onthaald op hoongelach en afwijzing; op emotionele uitingen wordt de ene keer niet gereageerd, een andere dan weer heel sterk; mislukken wordt steeds toegeschreven aan het kind, los van de inspanning die het reëel leverde; aangezien men het uiten van emoties diskwalificeert en slechts reageert na extreme escalatie, ontwikkelt het kind iets dat zweeft tussen extreme teruggetrokkenheid en extreme ontremming ). Deze invaliderende omgeving zal in interactie treden met een biologische kwetsbaarheid Verder is een fundamenteel kenmerk van deze jongeren hun emotionelekwetsbaarheid: dat ze op prikkels uit de omgeving erg reactief reageren. Deontreddering door emotionele prikkels duurt lang, ze keren niet zo snel terug naarhet emotionele basisniveau). Ze kunnen (Psychotherapie, 1995- nr 3, p288): disfunctionele vormen van gedragmoeilijk afremmen, hun emotionele stemming van het moment loslaten en hungedrag in doelen organiseren, hun fysiologische prikkeling moeilijk verhogen ofverlagen afhankelijk van wat de situatie vraagt, hun aandacht afleiden van prikkelsdie hun emotioneel verwarren, moeilijk emoties ervaren zonder een rebound effect teondergaan van een andere secundaire emotie (blijdschap wordt gevolgd doorverdriet).

30-9-2007

63

Schema modes

• Schema’s zijn te clusteren volgens schema-modes. Het is d l h t lf f ti l t t d bij

125

een deel van het zelf of een emotionele toestand waarbij schema’s en coping stijl betrokken zijn. Een schema modus is niet volledig geïntegreerd met de andere delen van het zelf.

• Deze worden op verschillende momenten hypervigilant. Ze geven zicht op weerkerende patronen in het gedrag. Cliënt zal zich op verschillende momenten met andere

di l imodi vereenzelvigen.• Bij Borderline: Mishandelende/verwerpende ouder,

hunkerende/verlaten kind, kwade kind, onthechte beschermer, volwassene (cfr. Wijze zelf).

Schema modes126

VolwasseneVolwassene

Afwijzende ouderAfwijzende ouder

Onthechte beschermerOnthechte beschermer

Hunkerend /Hunkerend /verlaten kindverlaten kindKwade kindKwade kind

30-9-2007

64

Schema-modes: opgepast• Het gaat niet over verschillende

persoonlijkheden binnen één individu

127

persoonlijkheden binnen één individu.• Opgelet als je bij jongeren spreekt over de

afwijzende ouder: ze zitten in een andere afhankelijksheids-,loyauteits- en omgangspositie dan volwassenen waarvoor Young zijn theorie ontwierp.ontwierp.

128

AFWEZIGE OUDERSFeestende moeder die me niet beschermt tegen vriendjesVader .... Afwezig en gelijkenis met K..* Ik kleed me uitdagend, ik wil naaktmodel zijn, ik spreek seks

casettes in.* (Omkering) Ik speel hulpverlener voor Jan (mijn vriend). TERUGTREKKER

* Ik praat ik verkoop show maar steek mijn

DE VOLWASSENE / DE OVERSCHOUWER* Het wordt tijd dat ik iets van mijn leven maak.

ZELF BESTRAFFER* Ge kunt niets domme trut, blijf maar dromen* Ik drink als ik een kans zie mezelf te pletter* Ik ben dom en lelijk.

A /

* Ik praat, ik verkoop show, maar steek mijnonzekerheid weg door te spreken van later

* Ik ga in discussies over détails om mijnonmacht te verstoppen.

* Ik doe mijn best niet want het stelt toch nietsvoor (school/job)

* Ik fantaseer er op los.

HET KIND IN MIJ* Ze laten me alleen.* Ze beschermen me niet.* Ik kan de opdrachten nog niet aan, ben nog een klein meisje* Ik ben het beu om de problemen voor anderen op te lossen* Anderen zijn mooier (zus)* Ik ben het beu om alsmaar mijn best te doen terwijl niemand naar mij omkijkt.

HET KWADE KIND / DE REBEL* Wacht maar ik zet het jullie betaald.* Mijn pa zal voor mij betalen.* Als gij peist dat ik voor uw schone ogen opdrachten zal

uitvoeren, dan zijt ge aan het verkeerde adres.* Ik ben beter dan de rest* Als ge me zin niet geeft, dan ga ik uit de bol; ik ben koppig* Ik vertrek op mijn 18de

PH. ‘00-v2

30-9-2007

65

PS Jongen X 129

Moeder zwak; aanvankelijk geen MgevoelEerste 6 jaar (tot geboorte zus) bij MV VerwennenMaterieel compenseren

Geen compentetiegevoel opgebouwd

Geboorte zusRelationele spanning ts ouders

Instabiele relaties Wisselende stemming

Veelheid aan 1 4

Vader:

Coercief gedrag

Angstig ambivalente hechting

Ondanks rustige baby

Geen compentetiegevoel opgebouwdContingent op gedrag

Afwijzende ouderDom, niets kunnen,hopeloosSlecht fout, niets goed, oorzaak miserie

Zwakke normeringO idd llijk i

klachten

Vreemdheid t.o.v. zichzelf

1’

1’’

2

3’Vader:Agressiemodel (impulsief)Drankprobleem (zuchtigheid)Gezagsmatige affectloze maarConsequente opstelling

Hunkerende Angstige kindZus liefde geven die hij misteSoms lief en vriendelijk, behoefte aandachtTwijfel om relatie aan te gaanInsufficiënt, lijden

Ontrekkende kindDrugs, bende, alles durvenFantasie, fugueAndere domineren dr kennis

Kwade kindBrutaal, rebellie, provoceren,Woede over gemiste liefdeVulgaire taal, geweld

+ normaal begaafdGn concentratiestoornisHonger naar uitleg PH 09-04 v1

Onmiddellijk gewin

3

+

Aanpak Borderline (schema modi) voor leerkrachten en opvoeders:

• Duidelijke structuur inbrengen, waardoor de omgeving voorspelbaar wordt

• Oog hebben voor de wisselende stemming en wisselende zijnsvorm• Niet laten verleiden tot hetzelfde perspectief als de invaliderende

omgeving (al word je daar goede reden toe gegeven)

130

omgeving (al word je daar goede reden toe gegeven)• Model van de “goede ouder”; in wijsheid emotie en reden

combineren• Niet te therapeutisch werken. Niet te snel ingaan op het trauma;

zelfbeschadigend gedrag halt toe roepen en trainen op sociale vaardigheden en emotiecontrole/regulatie

• Veilige grenzen voorzien tot waar contact en uitwisseling kan gaan “Ik ben je leerkracht die om je begaan kan zijn, maar in de eerste plaats blijf ik je leerkracht”; Afspreken met welk probleem door verwezen wordt naar wieB f d h l i ll i ifi k i k • Besef dat hun leren niet alleen erg emotiespecifiek is maar ook situatiespecifiek

• Emotie (zelfs positieve) niet te hoog laten oplopen en preventief dempen –zolang de persoon dat niet zelf heeft leren reguleren

30-9-2007

66

CasuïstiekDe jongen met een agressieprobleem

131

De jongen met een agressieprobleem

132

Onze algemene werkwijzeGVP&&PS

30-9-2007

67

Zoektocht• We gingen op zoek naar een model om

133

• We gingen op zoek naar een model om meervoudig & meerlagig probleemgedrag in kaart te brengen

• In het werk met jongeren en adolescenten was er geen kader om identiteit in kaart te brengen

• We wensten info uit externe bronnen, cliëntrapportage, observaties, testgegevens te i tintegreren

• We willen oog hebben voor probleemfactoren maar ook voor sterke punten en protectieve elementen

Grafische Voorspelling

134

Grafische Voorspelling ProbleemsamenhangGVPOnze encyclopedie

30-9-2007

68

135

Concrete werkwijze• GVP: Informatie vertalen naar een aantal rubrieken▫ Hulpvraag▫ Erfelijkheid, medisch, organisch

G i

136

▫ Gezin▫ Identiteit, Denken & Waarden

Perspectieven persoonsmodel Verhoftadt-DenèveSchema’s

▫ Communicatieve & Sociale vaardigheden▫ Gevoelens▫ Gedrag & Coping▫ Stressoren

• PS: Meest werkzame elementen opgeven en verbanden aangeven• PS: Meest werkzame elementen opgeven en verbanden aangeven• Therapieplan opstellen▫ Logisch afgeleid uit voorgaande analyse▫ Hulpvraag verrekenen

30-9-2007

69

Grafische voorstelling profliel

137

• Een encyclopedische, gestructureerde weergave van cliëntgevens:

→Volledig→ Snel toegankelijk

• Model verder in te kleuren met theoretische i i hinzichten

138

M E T A Z E LF A LT E R B E E LD

PE RS OO N / ID E N T ITE IT = ZIJ N & D E N K E Nm e t in b eg ri p va n no rm en en waa rd en

Erfelijkh eidOrganiciteitStofwisselingsstoorn issen(cf. neurotransmittor-balans, vo ed in g)Ontwikkelingss too rnisIntelligentieTemperamen tImpuls iviteitSpanningsbeho efte

GRAFISCHE VOORSTELLING PROFIEL X ° dd/mm/jj -Opname: dd/mm/jj

SOCIALE & COMMUNICATIEVE VAARDIGH EDEN

Concretiseren (ABC),contact leggen (gesprek, iets vragen), reageren opkritiek/woede, eigen kritiek/woede uiten, compliment geven en ontvangen,mening geven, inleven in de ander.Actief luisteren, ik gericht praten, geen verlies methodeOnderscheid inhoud en betrekkingsdisputen, interpuncties.Terugkerende interactiepatronen - Spelsituaties (cf. omslag)

GEVO ELENS(kinderen/basisgevoelens:

GEDRAGVriend en / buurtIntieme vriendschap /bindingVrije tijd / sp ortJo b/ Sch ool(sch oolverlo op, pres taties,concentratie, motivatie,stud ievaardigheden, socialecontacten schoo l)Gezond heid / R is ico gedrag:d th ill d

* Men k an oo k een schem a m aken m et pe r leef tij dscategor ie, per aspec t, ver sc hill ende t est s.* Op dit sch ema t ekenen w e nog geen p ijlen ; vo or i eder e cliën t zijn ze im mer s apart te co nstru eren, ook

te ar gum enter en. Ook binn en 1 v eld m oeten so ms pi jlen getr okken wor den. Al is h et schem a mul tileve l/ m ult i pr oblem , select eer al s o verg ang naa r het ther apiep lan en kele b ijzon der releva ntesamen hangen . Maak een Gr afische V oor st elli ng ( Chro nolo gische) Gear gum enteer deP rob leemsam enhang : GV (C) GP. Pr oblem en = aanm eldi ng/h ulpv raag + gespr ek + dia gnosti ek.

* Not eer n iet al leen zw akke el ement en ( -) st erkt es (+ ).* S ch ets voo r d iver se aspect en het tij dsperspect ief, het o ntwi kkeli ngsver loop .* Redu ceer d it schem a niet tot een on persoo nlij ke check list, maar sch ets een i deosyncr atische

getu igeni s .

Aan meldings klacht:Wie, Wat, Bedo eling (?),Termijn (?)

Z E LF-B E EL D

au to m at i s ch e ge da ch t en

s tr at eg is c he as s u m p t ie s (s a)co n d i tio n el e a ss u m p t ies (c a)

B A S ISS C H E M A ’S (b s )(o u d ers ch em a’ s: m o raal ,ide aal ) -k in d sc h em a ’s :w eg lat in g en , o n tk en n i n g stu krea l it ei t )/ cf . ch i ld m o d es

ID E AA L

M E T A Z E LF

o nju i st e z on e (o j)

reë el b ew us t (rb )v oo rb ew u st (v b )

o nb ew u s t (o b )

ID E AA L

A LT E R - B E E LD

ID E AA L

blij, bang, boo s,ver drietig,afkeer, verbazin g)

Emo tionele kwetsb aarh eiddepres sief/ teleurg es teld,uitgelaten/ op gewond en /geluk, sch uw, h umeu rig,boo s, moe, gewetensvol/zorgzaam, onverschillig,arrogant /trots , angstig/nerveus/ onveilig/paniekerig, (so ciale)inadequatie/ verlegen/beschaamd, (afgeleidegevoelens)

gefrus tr eerd, vernederd,schu ld ig, en tho usiast,trots, liefdevol,

S temmingswissel / Over-ond err eageren / Sch uld -almacht/ Hypervigilan tie/

Actief-pass ief faalangstig

drug s, thrillg ed rag ,onb eschermde sek sualiteit,voedings stoornissen (aspectgedrag cf. br ak en )Omgaan met gezag / regels

Symp to menExternaliserend:lieg en, man ipu leren, fu gue,agress ie (verbaal/n on-verbaal; reactief, pro actief),stelen.Internaliserend:encopres is , automutilatie,(para)s uïcidaal gedrag, enures is , tics , somatiseren.

ZELFHAND -H AVINGPro blem s olvingFru stratie ha nter ingCop ing : actiefaanpakken, passief/ actiefafwachten (zinn enverzetten met iets anders),vermijden, steun zoeken,

GEZIN:* Samenstelling / structu ur (cf. lo s zand -

kluwen )* Functioneren (normen,

w aarden,expressie, conflict, recreatie,maatschappelijke oriën tatie,organis atie (taken)

* O pvoedin gsvaardigheden(betrokkenh eid, positievebekrachtiging, probleem o plossen,discipline [regels formuleren, grenzenbewak en , sanctio nerin g], monitoring)

* Typ ische interactiep atr onen(zondebok , parentificatie, symbiose,trian gulatie, geperverteer de triadeemotio nele diskw alificatie, do ublebind) / elementen uit s ubcultuur (cfmigranten)

* Pathologie van individuele led en (watis Zelfbeeld, Meta-en Alter b eeld vande respectievelijke ouders , wat zijn decentrale assu mp ties, aan welkopvo ed ing sregime wer den zij

Opm: A Binnen ieder van de zes velden gaat men telkens op zoek naar Intern/ extern zelfbeeld; Niveau van bewustzijn; Centrale cognities; Ook in het onbewuste zijn erfoute kernen te vinden (cf. vermeende verwerping die verdrongen is ); in de ideaal-beelden zijn er realistische en onrealistische elementen te vinden; voor deverschillende aspecten van het persoonsmodel bekijken we heden, verleden en toekomst.Na hypotheses door de opsteller geformuleerd noteren we: (hyp)Enigzins veralgemenend kan men zeggen dat het Bewust overeenkomt met het Volwassen niveau, het Onbewuste en het Voorbewuste meer met de Kind en

P H ‘ 0 1 / v 1 2 - 4

Acu te stress orenOver gan gss ituatiesChr onische s tresso renRisico Situaties en HR S

piekeren, zich zelfgerus ts tellen, neg emotieuiten/ humorFocus intern versus extern(cf sociale angst) In rolkleven (praeco x)/ niet inrol ger ak en (impotent) cf. Ook v erd eling aan dach tlich aam/omgeving/procesof taakveiligh eidsgedragRela tion ele opstelling:assertief, terugtrekken,angs tig uitv oeren

opvo ed ing sregime wer den zijblootgesteld, wat zijn deonverw erktheden u it hun leven, welkeboo dschappen kregen zij mee van hu noud ers

* O ntwikkelingsges chiedenis ,ziektetheorie, hanteringsgedrag,perceptieverschillen tussen d eversch illende p artijen

SIGNIFICANTE ANDEREN(cf grootouders / vrienden)

DENKSTIJ L / ATTRIBUTIESTIJL- denkfouten (BECK) / tunnel denken/veiligheidss ignaal ontkennen.- cognitieve mechanismen: ontkenning, omkering, omzetting in tegendeel, te niet doen, rumineren (in sit), post-mortem denken (na sit) / gut-thinking (ik ben wat ik

voel), magisch denken, dubbele standaard hanteren () in naar zz kijken en ander beoordelen). Zie ook schemaontkenning,/vermijding, schemabevestiging,schema(over)compensatie; T.o.v. de … problemen: voorbeschouwings fase, overpeinzing, beslissing, actieve verandering, consolidatie, terugval (partiëel, breder/tijdelijk,permanenter. Verder:(vervorming t.o.v. prikkel/situatie-gedrag -oplossingen

MOTIVATIESTIJL:(DRIVE cf. TA )- alles moet in orde zijn voordat ik kan genieten, nooit genoeg stijl: genieten uitgesteld door telkens weer nieuwe eisen.- nu is het goed, maar morgen zullen we moeten boeten voor vandaag.- nooit zal ik gelukkig zijn (zichzelf saboteren op weg naar succes).- altijd overkomt mij weer (negatieve herhalingen die men opzoekt door schijnbaar onbewuste keuzes -cf. scheiden en weer zelfde type man kiezen)- behoefte aan erkenning, sociale steun, dominantie, altruïsme, onafhankelijkheid, conformisme/ variatie, zakelijkheid,doelgerichtheid, besluitvaardigheid,

pres tatiemotivatie, orde en netheid

STRO KES: - positieve en negatieve strokes in de s ociale omgang- balans moeters en mogers- hoe krijgt iemand in zijn functioneren +S+, -S-, °S-; +S-, -S+, °S+

- balans tussen intrinsieke motivatie (pleizer door doen) en extrinsieke motivatie (plezier aan ouders; in functie van eigen imago opbouw) (cf. ook kort en lang termijnperspectief)

g g gg ,Ouderstructuur.

B Schema’s: ONVERBONDENHEID & AFWIJZING: Verlating/instabiliteit, Wantrouwen/misbruik, Emotioneel tekort/ emotionele deprivatie, Defect/ s chaamte,Sociale Isolatie/ vervreemding; VERZWAKTE AUTONOMIE & VERZWAKTE PRESTATIE: Afhankelijkheid/ incompetentie, Kwetsbaarheid voor gevaar enziekte, Kluwen / niet ontwikkeld zelf, Falen; VERZWAKTE GRENZEN: Gerechtigd zijn/ Grandiositeit, Onvoldoende zelfcontrole/zelfdiscipline;GERICHTHEID OP ANDEREN:Onderwerping, Zelfopoffering, Goedkeuring zoeken/ erkenning zoeken; OVERMATIGE WAAKZAAMHEID & INHIBITIE:Negativiteit/ pes simisme, Emotionele remming/ inhibitie, Onverbiddelijk hoge normen/ overkritisch zijn.

30-9-2007

70

GVP Naam, °, Intake of opname

HULPVRAAG: Wie, Wat, Waarom [Bedoeling (?), Termijn (?), Net Nu] Voorbijganger,Bezoeker, Koper, Coach; T.o.v. de problemen: voorbeschouwingfase, overpeinzing, beslissing, actieve verandering, consolidatie, terugval (partieel, breder/tijdelijk, permanenter). Ook:(vervorming t.o.v. prikkel/situatie-gedrag –oplossingen) Wondervraag / Positieve aspecten ERFELIJKHEID MEDISCH ORGANICITEIT

* Typische interactiepatronen (zondebok, parentificatie, symbiose, triangulatie, geperverteerde triade, emotionele diskwalificatie, double bind) / elementen uit subcultuur (cf migranten) * Pathologie van individuele leden (wat is Zelfbeeld, Meta-en Alter beeld van de respectievelijke ouders, wat zijn de centrale assumpties, aan welk opvoedingsregime werden zij blootgesteld, wat zijn de onverwerktheden uit hun leven, welke boodschappen kregen zij mee van hun ouders * Ontwikkelingsgeschiedenis,

PERSOON/ IDENTITEIT = ZIJN & DENKEN met inbegrip van normen en waarden INHOUD: Opm: A Binnen ieder van de zes velden gaat men telkens op zoek naar Intern/ extern zelfbeeld; Niveau van bewustzijn; Centrale cognities.Voor de

ME TA ZELF

onjuis te zone (oj)

reëe l bewust (rb)voorbew ust (vb)

onbewus t (ob)

IDEA AL

ALT ER -BEE LD

IDEA AL

ZELF-B EE LD

automat is che gedac hten

strat egische a ssum pti es (sa)condit ionel e assum ptie s (c a)

B AS ISS C H EMA ’S (bs)(ouderschem a’s: m oraa l,ide aal ) -kindsc hema’s :w eglat ingen, ontke nning stukrea lit eit )/ cf. chi ld modes

IDEA AL

Stofwisselingsstoornissen (cf. neurotransmittor- balans, voeding), BIS/BAS ,VIM, Ontwikkelingsstoornis, Intelligentie, Concentratie, Temperament (trekangst), Impulsiviteit, Spanningsbehoefte, Prikkelgevoeligheid GEZIN: * Samenstelling (naam, °, beroep-studie, Kerngerzin, NSG, enz. -genogram / structuur (cf. los zand -kluwen). Plaats en betekenis in de kinderrij. Relaties tussen de broers & zussen. Affiniteiten en rivaliteiten * Functioneren (normen,

g gziektetheorie, hanteringgedrag, van het gezin als systeem - perceptieverschillen tussen de verschillende partijen. Kritische incidenten binnen gezin. * Mate dat de ouders in de ontwikkeling van het kind SIGNIFICANTE ANDEREN (cf grootouders/ vrienden) SOCIALE & COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN: Concretiseren (ABC)- tijdslijn- conflictcyclus;,contact leggen (gesprek, iets vragen); reageren op kritiek/woede; eigen kritiek/woede uiten; compliment geven

j gverschillende aspecten van het persoonsmodel bekijken we heden, verleden en toekomst. Na hypotheses door de opsteller geformuleerd noteren we: (hyp) Men kan een // trekken met de Ouder, Kind, Volwassene component uit de TA; B Schema’s: ONVERBONDENHEID & AFWIJZING: Verlating/instabiliteit, Wantrouwen/misbruik, Emotioneel tekort/ emotionele deprivatie, Defect/ schaamte, Sociale Isolatie/ vervreemding; VERZWAKTE AUTONOMIE & VERZWAKTE PRESTATIE: Afhankelijkheid/

waarden,expressie, conflict, recreatie, maatschappelijke oriëntatie, organisatie (taken)) Doordeweeks verloop, bij conflict, ideaal ? Onderlinge nabijheid en machtsverhouding. Specifieke taakverdelingen * Opvoedingsvaardigheden (betrokkenheid, positieve bekrachtiging, probleem oplossen, discipline [regels formuleren, grenzen bewaken, sanctionering], monitoring) –verschil voorstelling / realiteit, mate van sociale wenselijkheid (i.t.t. voorgaande gaat het hier over bewust verdraaien)

p gen ontvangen,;mening geven;inleven in de ander (onderscheid cognitieve rolneming- scripts en emotionele rolneming. Actief luisteren, ik gericht praten, geen verlies methode / maak onderscheid tussen een gebrek aan vaardigheden en het niet aanwenden ervan. Onderscheid inhoud en betrekkingsdisputen, interpuncties. Terugkerende interactiepatronen - Spelsituaties (cf. omslag)

jincompetentie, Kwetsbaarheid voor gevaar en ziekte, Kluwen / niet ontwikkeld zelf, Falen; VERZWAKTE GRENZEN: Gerechtigd zijn/ Grandiositeit, Onvoldoende zelfcontrole/zelfdiscipline; GERICHTHEID OP ANDEREN:Onderwerping, Zelfopoffering, Goedkeuring zoeken/ erkenning zoeken; OVERMATIGE WAAKZAAMHEID & INHIBITIE: Negativiteit/ pessimisme, Emotionele remming/ inhibitie, Onverbiddelijk hoge normen/ overkritisch zijn.

Denk ook aan Child Modes (Verwerpende Ouder, Hunkerend kind, Woedend Kind, Onhechte Beschermer, Volwassene Eigen ziektetheorie vormt onderdeel van identiteit VORM: DENKSTIJL / ATTRIBUTIESTIJL - denkfouten (BECK) / tunnel denken/veiligheidssignaal ontkennen. - cognitieve mechanismen: ontkenning, omkering, omzetting in tegendeel, te niet doen, rumineren (in sit), post-mortem denken (na sit) / gut-thinking (ik ben wat ik voel), magisch denken, dubbele standaard hanteren ( in naar zz kijken en ander beoordelen). Zie ook schemaontkenning / ermijding

- hoe krijgt iemand in zijn functioneren +S+, -S-, °S-; +S-, -S+, °S+ - balans tussen intrinsieke motivatie (pleizer door doen) en extrinsieke motivatie (plezier aan ouders; in functie van eigen imago opbouw) (cf. ook kort en lang termijn perspectief) GEVOELENS (kinderen/basisgevoelens: blij, bang, boos,verdrietig, afkeer, verbazing) Emotionele kwetsbaarheid / hechting depressief/ teleurgesteld, uitgelaten/ opgewonden/ gel k sch h me rig boos moe ge etens ol/

(schoolverloop, prestaties, concentratie, motivatie, studievaardigheden, sociale contacten school) Gezondheid / Risicogedrag: drugs, thrillgedrag, onbeschermde seksualiteit, voedingsstoornissen (aspect gedrag cf. braken) Omgaan met gezag / regels Symptomen Externaliserend: liegen, manipuleren, fugue, agressie (verbaal/non-verbaal; reactief, proactief), stelen. Internaliserend: encopresis, automutilatie, (para)suïcidaal gedrag, enuresis, tics, somatiseren. Actief passief faalangstig toestandangst sociale Zie ook schemaontkenning,/vermijding,

schemabevestiging, schema(over)compensatie. MOTIVATIESTIJL:(DRIVE cf. TA ) - alles moet in orde zijn voordat ik kan genieten, nooit genoeg stijl: genieten uitgesteld door telkens weer nieuwe eisen. - nu is het goed, maar morgen zullen we moeten boeten voor vandaag. - nooit zal ik gelukkig zijn (zichzelf saboteren op weg naar succes). - altijd overkomt mij weer (negatieve herhalingen die men opzoekt door schijnbaar onbewuste keuzes -cf. scheiden en weer zelfde type man kiezen) Waarden motieven: behoefte aan erkenning sociale

geluk, schuw, humeurig, boos, moe, gewetensvol/ zorgzaam, onverschillig, arrogant /trots, angstig/ nerveus/ onveilig/ paniekerig, (sociale) inadequatie/ verlegen /beschaamd, (afgeleide gevoelens) gefrustreerd, vernederd, schuldig, enthousiast, trots, liefdevol, Stemmingswissel / Over-onderreageren / Schuld -almacht/ Hypervigilantie/ (ACUTE/ Chronische) STRESSOREN Overgangssituaties Chronische stressoren

Actief-passief faalangstig, toestandangst, sociale angst, OCD ZELFHAND-HAVING Problem solving; Frustratie hantering. Coping: actief, aanpakken, passief/ actief afwachten (zinnen verzetten met iets anders), vermijden, steun zoeken, piekeren, zichzelf geruststellen, neg emotie uiten/ humor Focus intern versus extern (cf sociale angst) In rol kleven (praecox)/ niet in rol geraken (impotent) cf. verdeling aandacht lichaam/omgeving/proces of taak veiligheidsgedrag Waarden, motieven: behoefte aan erkenning, sociale

steun, dominantie, altruïsme, onafhankelijkheid, conformisme/ variatie, zakelijkheid,doelgerichtheid, besluitvaardigheid, prestatiemotivatie, orde en netheid STROKES (= eenheid van menselijke interactie): - positieve en negatieve strokes in de sociale omgang - balans moeters en mogers

Chronische stressoren Risico Situaties en HRS GEDRAG Schoolse ontwikkelingsgeschiedenis; hulpverleningsgeschiedenis. Functioneren: Vrienden / buurt; Intieme vriendschap / binding; Vrije tijd / sport; Job/ School

veiligheidsgedrag Relationele opstelling: assertief, terugtrekken, angstig uitvoeren P H V11 sept 2007

30-9-2007

71

DetailbesprekingHét GVP model bestaat nietJe maakt eigen invulling in functie van:•Doelgroep•Eigen theoretisch kader

Detailbespreking

GVP Naam, °, Intake of opname

HULPVRAAG: Wie, Wat, Waarom [Bedoeling (?), Termijn (?), Net Nu] Voorbijganger,Bezoeker, Koper, Coach; T.o.v. de problemen: voorbeschouwingfase, overpeinzing, beslissing, actieve verandering, consolidatie, terugval (partieel, breder/tijdelijk, permanenter). Ook:(vervorming t.o.v. prikkel/situatie-gedrag –oplossingen) Wondervraag / Positieve aspecten ERFELIJKHEID MEDISCH ORGANICITEIT Stofwisselingsstoornissen (cf. neurotransmittor- balans, voeding), BIS/BAS ,VIM, Ontwikkelingsstoornis, Intelligentie, Temperament (trekangst), Impulsiviteit, Spanningsbehoefte, Prikkelgevoeligheid (trekangst), Impulsiviteit, Spanningsbehoefte, Prikkelgevoeligheid GEZIN: * Samenstelling (naam, °, beroep-studie, Kerngerzin, NSG, enz. -genogram / structuur (cf. los zand -kluwen). Plaats en betekenis in de kinderrij. Relaties tussen de broers & zussen. Affiniteiten en rivaliteiten * Functioneren (normen, waarden,expressie, conflict, recreatie, maatschappelijke oriëntatie, organisatie (taken)) Doordeweeks verloop, bij conflict, ideaal ? Onderlinge nabijheid en machtsverhouding. Specifieke taakverdelingen * Opvoedingsvaardigheden (betrokkenheid, positieve bekrachtiging, probleem oplossen, discipline [regels formuleren, grenzen bewaken, sanctionering], monitoring) –verschil voorstelling / realiteit, mate van sociale wenselijkheid (i.t.t. voorgaande gaat het hier over bewust verdraaien) * Typische interactiepatronen (zondebok, parentificatie, symbiose, triangulatie, geperverteerde triade, emotionele diskwalificatie, double bind) / elementen uit subcultuur (cf migranten) double bind) / elementen uit subcultuur (cf migranten) * Pathologie van individuele leden (wat is Zelfbeeld, Meta-en Alter beeld van de respectievelijke ouders, wat zijn de centrale assumpties, aan welk opvoedingsregime werden zij blootgesteld, wat zijn de onverwerktheden uit hun leven, welke boodschappen kregen zij mee van hun ouders * Ontwikkelingsgeschiedenis, ziektetheorie, hanteringgedrag, van het gezin als systeem - perceptieverschillen tussen de verschillende partijen. Kritische incidenten binnen gezin. * Mate dat de ouders in de ontwikkeling van het kind SIGNIFICANTE ANDEREN (cf grootouders/ vrienden)

30-9-2007

72

SOCIALE & COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN: Concretiseren (ABC)- tijdslijn- conflictcyclus;,contact leggen (gesprek, iets vragen); reageren op kritiek/woede; eigen kritiek/woede uiten; compliment geven en ontvangen,;mening geven;inleven in de ander (onderscheid cognitieve rolneming- scripts en emotionele rolneming. Actief luisteren, ik gericht praten, geen verlies methode / maak onderscheid tussen een gebrek aan vaardigheden en het niet aanwenden ervan. Onderscheid inhoud en betrekkingsdisputen, interpuncties. Terugkerende interactiepatronen - Spelsituaties (cf. omslag) PERSOON/ IDENTITEIT = ZIJN & DENKEN met inbegrip van normen en waarden INHOUD: INHOUD: Opm: A Binnen ieder van de zes velden gaat men telkens op zoek naar Intern/ extern zelfbeeld; Niveau van bewustzijn; Centrale cognities.Voor de verschillende aspecten van het persoonsmodel bekijken we heden, verleden en toekomst. N h th d d t ll f l d t (h )

ME TA ZELF

onjuis te zone (oj)

reëe l bewus t (rb)voorbew ust (vb)

onbewust (ob)

IDEA AL

ALT ER-B EE LD

IDEA AL

ZELF-B EE LD

aut omat ische gedac h ten

s trat egische a ssumpties (sa)condit ionel e as sum ptie s (c a)

B AS ISS C H EM A ’S (bs)(ouderschem a’s: moraa l,ide aal ) -kindsc hema’s:w eglat ingen, ontke nni ng stukrea lit eit )/ cf. chi ld modes

IDEA AL

Na hypotheses door de opsteller geformuleerd noteren we: (hyp) Men kan een // trekken met de Ouder, Kind, Volwassene component uit de TA; B Schema’s: ONVERBONDENHEID & AFWIJZING: Verlating/instabiliteit, Wantrouwen/misbruik, Emotioneel tekort/ emotionele deprivatie, Defect/ schaamte, Sociale Isolatie/ vervreemding; VERZWAKTE AUTONOMIE & VERZWAKTE PRESTATIE: Afhankelijkheid/ incompetentie, Kwetsbaarheid voor gevaar en ziekte, Kluwen / niet ontwikkeld zelf, Falen; VERZWAKTE GRENZEN: Gerechtigd zijn/ Grandiositeit, Onvoldoende zelfcontrole/zelfdiscipline; GERICHTHEID OP ANDEREN:Onderwerping, Zelfopoffering, Goedkeuring zoeken/ erkenning zoeken; OVERMATIGE WAAKZAAMHEID & INHIBITIE: Negativiteit/ pessimisme, Emotionele remming/ inhibitie, Onverbiddelijk hoge normen/ overkritisch zijn. Denk ook aan Child Modes (Verwerpende Ouder, Hunkerend kind, Woedend Kind, Onhechte Beschermer, Volwassene Eigen ziektetheorie vormt onderdeel van identiteit

ME TA ZELF

onjuis te zone (o j)

ALT ER -B EE LDZELF-B EE LD

reëe l bewust (rb)voorbew ust (vb)

onbewust (ob)

automat ische gedac hten

s trat egische a ssumpti es (sa)condit ionel e assum ptie s (c a)

B AS ISS C H EMA ’S (bs)(ouderschem a’s: moraa l,ide aal ) -kindsc hema’s :w eglat ingen, ontke nning stuk

lit it )/ f h i ld d

IDEA AL IDEA AL

rea lit eit )/ cf. ch i ld m odes

IDEA AL

30-9-2007

73

VORM: DENKSTIJL / ATTRIBUTIESTIJL - denkfouten (BECK) / tunnel denken/veiligheidssignaal ontkennen. - cognitieve mechanismen: ontkenning, omkering, omzetting in tegendeel, te niet doen, rumineren (in sit), post-mortem denken (na sit) / gut-thinking (ik ben wat ik voel), magisch denken, dubbele standaard hanteren ( in naar zz kijken en ander beoordelen). Zie ook schemaontkenning,/vermijding, schemabevestiging, schema(over)compensatie. MOTIVATIESTIJL:(DRIVE cf. TA ) - alles moet in orde zijn voordat ik kan genieten, nooit genoeg stijl: genieten uitgesteld door telkens weer nieuwe eisen. - nu is het goed, maar morgen zullen we moeten boeten voor vandaag. - nooit zal ik gelukkig zijn (zichzelf saboteren op weg naar succes). - altijd overkomt mij weer (negatieve herhalingen die men opzoekt door schijnbaar onbewuste keuzes -cf. scheiden en weer zelfde type man kiezen) yp )Waarden, motieven: behoefte aan erkenning, sociale steun, dominantie, altruïsme, onafhankelijkheid, conformisme/ variatie, zakelijkheid,doelgerichtheid, besluitvaardigheid, prestatiemotivatie, orde en netheid STROKES (= eenheid van menselijke interactie): - positieve en negatieve strokes in de sociale omgang - balans moeters en mogers - hoe krijgt iemand in zijn functioneren +S+, -S-, °S-; +S-, -S+, °S+ - balans tussen intrinsieke motivatie (pleizer door doen) en extrinsieke motivatie (plezier aan ouders; in functie van eigen imago opbouw) (cf. ook kort en lang termijn perspectief) GEVOELENS (kinderen/basisgevoelens: blij, bang, boos,verdrietig, afkeer, verbazing) Emotionele kwetsbaarheid / hechting depressief/ teleurgesteld, uitgelaten/ opgewonden/ geluk, schuw, humeurig, boos, moe, gewetensvol/ zorgzaam, onverschillig, arrogant /trots, angstig/ nerveus/ onveilig/ paniekerig, (sociale) inadequatie/ verlegen /beschaamd, (afgeleide gevoelens) gefrustreerd, vernederd, schuldig, enthousiast, trots, liefdevol, Stemmingswissel / Over-onderreageren / Schuld -almacht/ Hypervigilantie/

30-9-2007

74

(ACUTE/ Chronische) STRESSOREN Overgangssituaties Chronische stressoren Risico Situaties en HRS GEDRAG Schoolse ontwikkelingsgeschiedenis; hulpverleningsgeschiedenis. Functioneren: Vrienden / buurt; Intieme vriendschap / binding; Vrije tijd / sport; Job/ School (schoolverloop, prestaties, concentratie, motivatie, studievaardigheden, sociale contacten school) Gezondheid / Risicogedrag: drugs, thrillgedrag, onbeschermde seksualiteit, voedingsstoornissen (aspect gedrag cf. braken) Omgaan met gezag / regels Symptomen Externaliserend: liegen, manipuleren, fugue, agressie (verbaal/non-verbaal; reactief, proactief), stelen. Internaliserend: encopresis, automutilatie, (para)suïcidaal gedrag, enuresis, tics, somatiseren. Actief-passief faalangstig, toestandangst, sociale angst, OCD ZELFHAND-HAVING Problem solving; Frustratie hantering. Coping: actief, aanpakken, passief/ actief afwachten (zinnen verzetten met iets anders), vermijden, steun zoeken, piekeren, zichzelf geruststellen, neg emotie uiten/ humor Focus intern versus extern (cf sociale angst) In rol kleven (praecox)/ niet in rol geraken (impotent) cf. verdeling aandacht lichaam/omgeving/proces of taak lichaam/omgeving/proces of taak veiligheidsgedrag Relationele opstelling: assertief, terugtrekken, angstig uitvoeren P H V1 sept 2007

148

ProbleemsamenhangPSDe samenvatting

30-9-2007

75

Positie

149

• Naast een encyclopedisch geheel, hadden we ook noodzaak aan een samenvatting, iets dat vergelijkbaar is met de Holistische Theorie in de GT

150

30-9-2007

76

151

Na de samenhangKomt dan het therapieplan

Therapieplan

152

e ap epla

• Brainstorming• Beslissingsfase

30-9-2007

77

Vormgeving Brainstorming:ProbleemProbleem DoelDoel InterventieInterventie EvaluatieEvaluatie ValkuilValkuil

JongereJongere

GezinGezin

OudersOuders

SchoolSchool

RelatieRelatie

Vrije tijdVrije tijd

153

Casus

154

Brahim

30-9-2007

78

Inkleuring

155

• Brahim is een 16 jarige Turkse jongen • Hardnekkige agressieproblematiek die escaleert

(vuistslag, kopstoot, weinig schuldbewust –berekend in agressie zegt er niets aan te kunnen doen)Uitd & t• Uitdager & gepeste

156Brahim Ö - °25/3/90 - opname SI 24/10/04- internaat :07/02/05 AANMELDINGSKLACHT : Omdat moeder de gedragsproblemen niet onder controle krijgt vraagt ze naar een opname internaat. Organisch, medisch, stoornis, erfelijkheid Turkse afkomst. WISC-R (jan ‘98): VIQ 61, PIQ 52, TIQ 54. Onderschatting van zijn mogelijkheden. Blijkt concreet inzicht te hebben in problemen en weet ze op te lossen. WISC R (1-2005): TIQ:59;V:66;PIQ:55) Oogsupressie (?), Varicoseule (juni ’05) GEZIN

echter niet instaan voor de opvoeding en opvolging van Brahim en stuurde hem naar zijn M. Het is niet duidelijk hoe Brahim de scheiding van zijn ouders en de afwijzing door V heeft ervaren. Moeder krijgt invaliditeitsuitkering. SI in afwachting I. SOCIALE & COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN: Ziet zelden eigen aandeel in conflict vertrekt vanuit de stelling dat de ander iets misdoet waarop hij dan reageert. SI: Slechte tafelmanieren (werkt anderen hierdoor op de zenuwen) SI: Wordt gepest door anderen; pest zelf om niet uit de boot te

STRESSOREN:Harde aanpak door vader (?) bron M Scheiding ouders 16/11/02: conflict met andere SI aan station door 6 man in elkaar geslagen, met ziekenauto naar ziekenhuis GEVOELENS Voelt zich vlug bedreigd. Angsten (bijv. voor enge ruimtes. GEDRAG Beïnvloedbaar. Kan zich moeilijk beheersen in vrije situaties, reageert wild,

Vader: O. M. (°21/5/60) arbeiderMoeder: K. G. (°16/11/69) inpakster Kinderen Brahim, zus E (°30/5/93) en zus E. (°27/4/94) M en V feitelijk gescheiden ’03 M. hartproblemen -invalide. Nog 2 kdn, verblijven bij M. Ouders zijn affectief positief betrokken maar bieden zeer weinig structuur (juni ‘00). Brahim loopt vrij veel op straat en er is weinig monitoring. Enerzijds wordt hij heel vrij gelaten door M en mag hij zijn zin doen (meegaan in zin doen), M heeft hem echter ook nodig (overleggen, M laat beslissingen aan Brahim over, parentificatie?), anderzijds wil ze hem een aantal regels opleggen maar het lukt haar niet. M klaagt enorm over zijn gedrag en wil hem op internaat. Ze voelt zich machteloos (combineren van moeder- en vaderrol). Ze beschrijft zichzelf als zieke vrouw (somatiseren; hartklachten; gewrichtsreuma), niet in staat Brahim op te volgen. Het feit dat er geen man in huis is betekent voor haar dat Brahim niet kan

g p p fvallen. Identiteit: META ZELF: Klassenraad S J (OV3): Praktische ingesteldheid en hulpvaardigheid. De impulsiviteit maakt de afwerking slordig. Meta zelf mentor CBCL:zowel vcor Internaliseren(T76)7 als externaliseren (T85) als totaal: klinisch (T87): teruggetrokken:T70; lichamelijke klachtenT:60; angstig/depressief:T79; Sociale problemen T84; Denkproblemen T81; Aandachtsprobleem T88;Delinquent T78;Agressief gedrag T 90. Stotteren, dwanghandeling: nekspieren spannen, anderen bedreigen, driftbuien, achterdochtig, voelt zich geviseerd, koppig, slechte schoolresultaten, onhandig zijn hoogscorende symptomen.. ZELF-BEELD ‘Ik luister niet altijd naar mijn M, ik ga op straat met vrienden.’ Negatief zelfbeeld.

j j gimpulsief en tegendraads. Dikwijls betrokken in conflicten en ruzies met leeftijdsgenoten en volwassenen (bijv. voor opname SI gevecht met Marokkaanse jongen. Politie kwam tussen; moeder diende kosten van ziekenhuis te betalen). Spijbelen, afdwing gedrag naar moeder (bijv.GSM stuk smijten om nieuwer model te krijgen) THUIS Volgens M was hij altijd al moeilijk: zenuwachtig, roepen, ruzie maken, niet willen begrijpen, verbaal agressief, bedreigen. Problemen zijn geëscaleerd met vertrek van V, Brahim luistert helemaal niet meer naar M. Ze is bang dat hij haar zou slaan. Loopt veel op straat, tot ‘s avonds laat. Maakt veel ruzie met zussen. Stelt zich bazig op en pest hen. SCHOOL Aan de deur gezet in MPI S J. Erkent zijn eigen aandeel niet in de conflicten op school. Schooljaar 04-05: overgang OV2 Geschiedenis 3 jr gewoon kleuteronderwijs. 2 maal eerste lj. Daarna gee a u s s bete e t voo aa dat a et a

gevolgd en opgevolgd worden. V oefent bezoekrecht niet uit, hij ziet de kinderen weinig. Brahim zegt dat hij zelf af en toe bij V langs gaat. M zegt dat V soms te streng was. Ontwikkelingsgeschiedenis M kwam naar België in ‘72 met haar gezin. Groeide hier op en heeft zich vrij goed aangepast. Op haar 20ste werd ze uitgehuwelijkt (huwde in Turkije met man die ze nog nooit zag). Na haar huwelijk zag ze haar man 1 jaar niet. Daarna vestigden ze zich in Brussel. M was niet gelukkig in haar huwelijk. Het huwelijk liep spaak en de ouders scheidden in Turkije in ‘01. Brahim werd aan V toegewezen, de 2 dochters aan M. V wou

ALTER-BEELD ‘Papa is te streng.’ (wat een reden is om niet graag naar V te gaan). B. zegt dat moeder de dochters liever ziet (SI) Mijn zussen zijn knapper (ASO). Ze verwijten me voor BLO DENKSTIJL-MOTIVATIE-STROKES: Weinig normbesef. Geen respect voor vrouwelijk gezag. Brahim poogt thuis als oudste de rol van de vader in te nemen. Verstandelijk kan hij dit niet aan, wat tot conflicten leidt.

3 j gewoo eute o de w js. aa ee ste j. aa aoverschakeling naar BLO type 1. Van sep ‘967tot juni ‘03 BLO. Advies BUSO type 1 OV3. ‘03-’04 Obsjr St Jozef. ‘04-’05 2de bouw St Jozef. Symptomen Zie CBCL onder metazelf

30-9-2007

79

PS Brahim Ö °25/3/90 157

Cultuur:•Mannen de baas

• niet naar vr. luisteren Afwezige (B ontkent), Mishandelende (?)

strenge vader; die S. mogelijk opzet tegen moeder

8

1’

Verstandelijke& Sociale beperking

Hoge angstdispositie (hyp)

Mogelijk wat

Moeder (ziekterol): ontwijkt uit angst en wil hem weg

Neg. Zelfbeeld: iedereen is tegen mij (behalve vader): onvolmaaktheid & isolatie (Ba)

Als ik aangevallen word mag ik mij

Prikkelbaar

Angst &

Woede

1

6 2

3

g jachterdochtig ingekleurd (cf vader)

6”

Roeit met de riemen die hij heeft

+

7 4

word mag ik mij verdedigen (sa)

Zweeft tussen positie van pesten & gepeste: Slachtoffer & dader

PH- 09’007 v1

Vechten, spijbelen , tegendraads, moeilijk beheersen, koppig

Impulsief, dominant

beïnvloedbaar

6’

5

Neg feedback omgeving

Samengevat• Intellectuele & sociale beperking beperking en angstdispositie

(trekangst te objectiveren!) gaan in interactie. Vijandige interpratiebias (Dodge) is hier deels gevolg van verstandelijke beperking. (Zwak begripsvermogen wordt gezien als rem voor therapie)

• Angst wordt verder aangestuurd, maar ook woede, prikkelbaarheid.• Uitagerend gedrag: moeder vermijdt vader stuurt verder aan

158

• Uitagerend gedrag: moeder vermijdt, vader stuurt verder aan• Ontstaan schema’s onvolmaaktheid en isolatie• Wil domineren, bepalen, de beste zijn (compenstie + cultuur),

gefrustreerd over tekorten. • Zijn houding brengt nog negatieve feedback mee van anderen• Vrij sterke angst en onveiligheidbeleving bende als bescherming (zie

verder)• Heel stressgevoelig: overspoeld door problemen agressie• Musturbation• Opvallend samengaan van p g

▫ Beperkingen (achterdocht – intellectueel)▫ Model vader + cultuur – impliciete & expliciete boodschappen▫ Reacties omgeving

30-9-2007

80

Let op• Belang circulaire causaliteit• Kijken naar bewerkbare en niet bewerkbare

factoren (let op met dit laatste: gevaar fatalisme)• Onderscheid lineair verband, mediërend,

159

, ,modererend , circulair

• Opletten denkfouten: cirkelredenering, correlatie als causaliteit, wat vooraf gaat is oorzaak (nood aan model)

• Verschil tussen onderkennende hypothese (er is een angstdispositie) en een verklarende hypothese (door de negatieve reacties van anderen loopt de (door de negatieve reacties van anderen loopt de stress verder op – de zwakke verbale vermogens en het model vanuit de vader (en de cultuur) zijn een rem op verwoorden en leiden tot uitageren.

• Positieve fatoren niet vergeten• Bemerk dat hier nergens sprake is van een

hulpvraag van B zelf

Je kan tekenen op bl i k

160

probleemniveau maar ook gedragsketens weergeven

Conceptualiseren op metaniveauOntwikkelen van draaiboekenOntwikkelen van draaiboekenWisselwerking theorie praktijk= kenmerkend voor universitaire opleiding

30-9-2007

81

161Brahim – situatie feb ‘07

Vader: verlies van status•Moeder hertrouwd•V problemen cf. huurcontract; Brahim als tolk•V valt weg binnen eigen problematiek nl depressie (- toezicht)•V vraagt B om in de instelling niets

(t t / b i ht d )

Aantal gasten uit Turkse omgeving(rijkeren) nemen B. op sleeptouw

Voelt zich aanvaard.Ent zich op minderwaarde→

3

4

zeggen (trots/ bericht naar moeder)

Mijn V ziet mij graag; Ik respecteer hem (moet helpen)

Stress &Ongecontroleerdestraattijd

Ent zich op minderwaarde→Overmoed en Hoogmoed

B. Dreigt met bende vanuit onveiligheid

125

6

7

8

Bendevorming en onveiligheidOp school

S. Lokt agressie van anderen uit

Eigen ontregelde agressie5’

Ph 02/2007

SamengevatNog wat info:• Brahim heeft in het najaar werk bij een marktkramer,

aanvankelijk loopt dit goed tot de man een hersenbloeding krijgt (tussendoor: wij moedigen hem aan om de man te bezoeken- de familie beleeft dit als een vorm van stalking)

162

g)• Nadien vindt hij werk bij een plantenkweker, afhankelijk

van het seizoen is er meer of minder werk. Als er minder werk is mag hij van moeder niet meer frequent op weekend komen. Hij mag om de 14 dagen van zaterdag tot zondagavond naar huis.

• Brahim volgt zoals gezegd OV2 opleiding. Hij heeft de hoogste punten en vindt zich de slimste van de leefgroep omdat hij de hoogste punten van de leefgroep heeft (terwijl omdat hij de hoogste punten van de leefgroep heeft (terwijl de anderen in OV3 zitten).

30-9-2007

82

Het verhaal vanaf juli ‘05

163

• Brahim gaat begin van de vakantie naar huis. Moeder blijkt voor twee maanden naar Turkije te zijn (met de dochters) om te hertrouwen

• In september duikt vader plots op hij vraagt aan Brahim om ieder weekend bij hem te komen.

Gesprek dd. 17-09• Brahim is eerst wat gespannen. Dan stelt hij zich zeer

spreekvaardig op. Hij is echt een puzzelaar die ondanks zijn geringer abstractievermogen dingen poogt te vatten en

164

j ge ge abst act e e oge d ge poogt te atte ete combineren. Als hij iets niet vat, dan kan hij dat gewoon zeggen en pogen we samen het eens op een andere manier te vertellen.

• Over situatie thuis: Ziet moeder graag (met gulle glimlach). Moeder legde uit dat ze dringend naar Turkije moest en hem daarom niet kon verwittigen. Hij aanvaardt deze uitleg (om het moederbeeld of de moederliefde staande te houden; bij doorvragen voelt hij wel dat er wat schort) houden; bij doorvragen voelt hij wel dat er wat schort). Vader is kwaad op moeder omdat ze hertrouwde. Verder omdat ze het huis in Turkije niet op naam van Brahim wil zetten. Moeder zegt dat ze dat niet doet omdat vader van Brahim de helft zou opeisen en dat hij niet zou kunnen weigeren. Moeder verwoordt haar houding dus als beschermend.

30-9-2007

83

Gesprek dd. 17-9• Brahim besluit blufpoker te spelen: Hij zal moeder

zeggen dat hij wekelijks naar huis wil of dat hij naar vader zal gaan. Dit zal moeder niet willen want vader zou Brahim in zijn kwaadheid kunnen opstoken om moeder

165

Brahim in zijn kwaadheid kunnen opstoken om moeder aan te pakken wat Brahim niet zou kunnen weigeren. Zegt wel moeder ooit uitgemaakt te hebben maar nooit fysiek aangepakt te hebben.

• Met de zussen is er een rivaliserende band. Brahim zegt bewonderend dat ze Latijn volgen en hem uitmaken voor BLO. Dit is en bevestiging van zijn kinderlijk zelfbeeld. Verder zijn er kinderlijke ruzies. Vroeger over bij b ld i i D ill bijvoorbeeld een situatie met noten. De zussen willen dezelfde soort noten als Brahim; hier komt een conflict van; vader komt tussen en geeft Brahim slaag. Brahim blijkt niet te snappen dat de zussen hem uit de bol doen gaan, waar hij de brokken vangt. Heeft hij er wel zicht op dat kleine kinderen andere behoeftes hebben?

Gesprek dd. 17-9• Brahim zegt dat hij van vader wel lappen kreeg, maar dat

dit binnen de cultuur viel. Hij werd bijvoorbeeld nooit geslagen met een broeksriem. In geen van zijn conflicten nu moet hij terugdenken aan feiten van toen. Hij vertelt ook dat een aantal conflicten er waren omdat hij zijn vader

166

j jtegen sprak, waarop een majeure oorveeg met evenwichtsverlies voor Brahim volgde.

• Woedeaanval. Hij geeft aan dat anderen weten hoe ze hem moeten bespelen (bijvoorbeeld oogjes trekken), hij ontploft dan. Bevestigt woordelijk de gegevens uit het EEG: geen absences. Poogt zich te beheersen gaat naar kamer en zit dan een tijd te wenen en na te beven (daar geen flash back naar vroeger) Blijkbaar gaat het over een combinatie van naar vroeger). Blijkbaar gaat het over een combinatie van spanningscontrole en “slechte gedachten”.

• Lijkt open te staan voor leermoment, maar zal het via Hedi (mentor)laten weten. Wil geen medicatie. Motief tot veranderen: Als hij zo vatbaar blijft voor “setup”, dan zal hij later op het werk uitvliegen en aan de deur gezet worden.

30-9-2007

84

Gesprek dd. 17-9

• Verliefdheid (zoals geweten een stressor): Stelt zich stoer K ht f d t hij h t i t l d

167

op. Kan pas achteraf aangeven dat hij het intern wel anders beleeft. Kan ook gevoelens van beginnende verliefdheid met op en af gevoel, aan en uit, de angst voor het verlies verwoorden. Officiële stelling: de relatie met Gina stopt omdat het niet mag in de groep.

September kruipt verder

• Hij mag alle dagen naar vader waarop moeder capituleert. Vader heeft Brahim nodig om een sociale woning te verwerven met 2 slaapkamersM d h f d ki d bij l B hi di h

168

• Moeder heeft de kinderbijslag van Brahim nodig om het huis af te betalen en de school van de andere kinderen te betalen.

• Moeder spreekt Nederlands en contacteert ons rechtstreeks. Vader via het buurthuis Rabot en Brugse Poort. Men brengt over dat vader vorig jaar problemen had (en een psychiatrische opname kende). Nu wil hij zijn zoon een perfecte opvoeding geven waar moeder dat niet kan. p p g gHet enige dat hij Brahim vraagt is te bevestigen dat hij bij hem verblijft domicilie. Moeder mag de KB houden

30-9-2007

85

September kruipt verder

• Moeder zegt dat vader Brahim aantrekt om haar te treffen.• Als centrum pogen we alle partijen te overtuigen dat men

169

• Als centrum pogen we alle partijen te overtuigen dat men Brahim niet mag dwingen te kiezen voor een van beide ouders en tegen een andere.

• Het thema brengt heel wat stress in voor Brahim. Hij is dankbaar naar de hoofdopvoeder toe omdat hij “hem goede raad geeft” Hij ziet de opvoeders als een kompas. Met hun steun kan hij tegen vader zeggen dat deze de handtekening steun kan hij tegen vader zeggen dat deze de handtekening kan krijgen maar hem verder met rust moet laten

• Ondertussen vernemen we van moeder dat het appartement van vader recht over haar deur is. Vader zou haar bedreigen en heeft ook een wapen.

Oktober- november• Brahim heeft een conflict met een andere jongere

die hij aanvalt. De hoofdopvoeder komt tussen en

170

j pmoet Brahim immobiliseren en later isoleren in de pingpong ruimte. Brahim beschuldigt de hoofdopvoeder van racisme.

• Hij voelt zich geviseerd en gaat in verzet tegen de setting.

• Moeder belt een eerste weekend af. Ze zegt dat er gdringend naar Brussel moet. We vermoeden dat Brahim de weekends dat hij thuis is te eisend is (nieuwe dure schoenen) of te dominant is

30-9-2007

86

De bom

171

• Brahim komt de leefgroep binnen. Hij vraagt Davy waar zijn handschoenen zijn? Davy zegt dat ze op school vergat? Hierop gaat Brahim Davy te lijf. De opvoeder komt tussen en stuurt Barhim naar zijn kamer. Brahim weigert. De opvoeder maant hem aan en neemt hem bij de arm. Verwijten voor racisme. Gaat dan voor de opvoeder de gang naar zijn kamer in. Halfweg draait hij p g g j g jzich om en slaat hij de opvoeder uit volle macht op zijn kin. Deze blijft overeind en steekt Brahim op zijn kamer. Gaat naar bureau om de permanent te verwittigen. Ondertussen kiest Brahim het hazenpad.

• We besluiten tegen Brahim klacht in te dienen voor slagen en verwondingen

Studie van de krater• Brahim ging ervan uit dat de opvoeder wist dat de

Davy zijn handschoenen niet geleend had (met zijn toestemming), maar ontvreemd had

h d h l b l fd d hij k

172

• Davy had op school beloofd dat hij ze zeker zou terug geven; de vlotte mededeling van “vergeten” werd door Brahim als een provocatie gezien

• Een iemand naar de kamer sturen en de ander niet wordt wel vaker gezien als de schuld naar de jongere schuiven die naar zijn kamer gestuurd wordt (waar de opvoeder dit juist doet omdat de wordt (waar de opvoeder dit juist doet omdat de bewuste jongeren tegen hem in verzet gaat en verwijt)

30-9-2007

87

De duistere wintermaanden• Brahim verblijft bij zijn vader. Deze beschuldigt op zijn

beurt de opvoeders van racisme.• Hij zal Brahim op semi-internaat sturen Het semi-

173

• Hij zal Brahim op semi internaat sturen. Het semiinternaat vindt de jongen te agressief en niet begeleidbaar vanuit de vader. Het internaat vindt een overgang nu niet aangewezen.

• Na deze weigering gaan vader en Brahim op zoek naar een andere school. Type 3 OV2 is niet vlot te vinden. Brahim wil naar het gewoon onderwijs. OV2 blijkt minder verwerkt dan verwacht.

• Moeder is tegen deze stap maar durft dit uit schrik voor • Moeder is tegen deze stap, maar durft dit uit schrik voor vader en Brahim niet uitspreken.

• We schakelen het CBJ is ter bemiddeling. Vader opent een aanval op de Kb en eist de dochters op. Moeder neemt een advocaat onder de arm.

Bemiddelingscommissie

174

• Wagenschot stelt als voorwaarden voor een terugkeer:▫ In schakeling medicatie▫ Verplichte therapie▫ Discussie semi internaat wordt nu niet gevoerd▫ Uitklarend gesprek naar opvoeder toe (Brahim ▫ Uitklarend gesprek naar opvoeder toe (Brahim

bekent schuld op de BC)• Er wordt gezegd dat hij bij het niet nakomen van

de voorwaarden naar de JR verwezen zal worden.

30-9-2007

88

Hobbelige terugkeer

175

• Het gesprek over wat gebeurd is verloopt moeilijk Brahim is rancuneus. Dan bindt hij in. Hij blijft tegen derden wel zeggen dat hij onschuldig is.

• Dit verzet valt geleidelijk weg. Hij poogt in de groep zijn positie terug in te nemen door te dreigen.

• Vader zal wekelijks komen controleren of hij niet te hard wordt aangepakt. Vader komt een keer.g p

• Brahim kiest ervoor om naar vader op weekend te gaan en bij moeder op bezoek te gaan.

• Détail: sinds hij bij vader is, is de verstokte roker gestopt met roken en wil hij Frans leren

176

De individuele therapieHerkenbare concepten

30-9-2007

89

Definities agressie & Co

177

• DiGiuseppe (1994):▫ Woede: interne, mentale, subjectieve

gevoelstoestand geassocieerd met cognitieve en fysiologische arousal patronen.

▫ Agressie: openlijk gedrag dat uitgevoerd wordt met de intentie om een object of een persoon

h d f l t l t t bschade of letsels toe te brengen.▫ Vijandigheid: een persoonlijkheidstrek, waartoe

besloten kan worden door woede die zich uit in verschillende situaties gecombineerd met verbale of fysieke agressie.

Dodge: Coderingsfouten bij agressieve jongeren

178

Ze een gebeuren in de buitenwereldsneller als vijandig, bedreigend zulleninterpreteren. Ze bij het verwerken van de informatiebelangrijke informatie over het hoofd zien Ze minder oplossingsmethodes zullenbedenken dan niet agressieve jongeren Zebedenken dan niet agressieve jongeren.Zemeer agressieve oplossingsmethodeszullen bedenken. Hun gedrag reden is tot afwijzing wat opzich weer het begin vormt van een meeragressieve interpretatie en gedrag.

30-9-2007

90

Aanvullend bij het emotiemodel dat we bekeken• Zowel het faalangstmodel van Depreeuw als het

agressie model van Novaco vertrekken van een i i d i /i h i (fi i l)

179

primaire waardering/inschatting (first apraisal).• We kunnen hier denken aan wat P. Eelen de

evaluatieve respons noemt. Verwijzend naar Zajonc stelt hij dat het gaat om een 'onmiddellijke en onontkoombare reactie, gebaseerd op een holistische en totale prikkelanalyse. Een

l i i f ievaluatieve reactie gaat vooraf aan en is medebepalend voor eventuele daarop volgende autonoom- vegetatieve, instrumentele en expressieve motorische en verbale responsen.'

Doelgroep & verslaggeving Paul Hamers

Model NovacoCognitieve Processen

* frustratie* ergernis* belediging* onrechtvaardigheid* aanval

* inschatting / interpretatie* verwachtingen* zelfspraak

Uitwendige Elementen

WoedeGedragsreactie

aanval

* b l i Arousal+Cognitievebetekenisverlening

* verbale agressie* fysieke agressie* passieve agressie* ontsnappings ofvermijdingsgedrag

30-9-2007

91

Waarderingsproces:• Primaire inschatting: de waarschijnlijkheid op het

optreden van woede verhoogt naarmate (i) een gebeurtenis als onverdiend of onfair beleefd wordt (II) als iemand met opzet iets veroorzaakt (III) het had

181

als iemand met opzet iets veroorzaakt (III) het had kunnen voorkomen worden (IV) diegene die het probleem veroorzaakte zou moeten gestraft worden.Secundaire inschatting: gaat over het evalueren van coping mogelijkheden in functie van de stressor

• Samengevat: Woede is waarschijnlijk in situaties waar iemand iets ondergaat dat had kunnen voorkomen worden en waar tegenover hij geen oplossingen kan worden en waar tegenover hij geen oplossingen kan stellen.

182

Belang?Deze eerste inschatting blijkt zeker bij de werking met onze jongeren bij de werking met onze jongeren een extreem groot belang te hebben

30-9-2007

92

Brahim

183

• Vermenging Dodge en mentale handicap• Vijandige attributie zit ook in first apraisal• Attributie:anderen provoceren en opvoeders

trekken hen voor: extern, stabiel, globaal en oncontroleerbaar = geen intrinsieke motivatie

th ivoor therapie• Via cultuur gerechtigd tot slaan

Opmerkelijk

184

• Wil je deze jongeren agressief krijgen dan moet je vooral 2 dingen doen:▫ Aanstaren▫ Zeggen: “Uw moeder…”

30-9-2007

93

Concreet individueel programma• Opbouw motivatie: mogelijk medicatie vermindering;

komen tot eigen hulpvraagEd ti d d ( d th t )

185

• Educatie rond woede (o.a. woede thermometer)• Relaxatietechniek (o.a. bovenbouw rond autonomie)• Oefenen in stresscontrole (een probleem tezelfdertijd

aanpakken)• Conflictanalyse:▫ Training op interpretatie▫ Problem solving▫ Middel-doel denkendde doe de e▫ Irrationele cognities & musturbation aanpakken

• Stressinoculatie (stoplicht methode)• Opbouw alternatieve normen rond bende vorming• Op termijn schema thuisbegeleiding bij moeder?

Educatie rond woede

186

• Wat roept het woord woede en kwaadheid op?• Zinnen aanvullen en denken aan kwaadheid• Situatie waar je kwaad was concretiseren: school

leefgroep en thuis.Situeren van je gevoel binnen schema Donald D kDuck

30-9-2007

94

187

Lochmans Woede thermometer

Losgeslagen/woeden

188

•Agressie wordt beleefd in “alles” of Losgeslagen/woedend

Stomend/ kwaad

Geïrriteerd/verveeld

g“niets” termen. Door de thermometer kunnen jongeren hun woedeniveau benoemen en triggers erkennen.

• Probleemoplossing is eenvoudiger bij lage arousal

/

Gefrustreerd

•Lochman gebuikt een grote versie op de vloer tijdens rollenspel

30-9-2007

95

Stressinoculatietechniek (cf. REI).

189

Deze techniek van Meichenbaum omvat verschillende fasen van aanbreng:• I. Instructiefase: waar men uitleg geeft over de werking van stressoren

(fysiologisch en cognitief). Verder uitleg over de vier stappen.II. Inoefenfase (met trainer tijdens sessie)III. Uitvoerfase pogingen in realiteit

• 4 fasen in script:A. voorbereidingsfase op confrontatieB. de bom: inslag van de stressor: fysiologische en cognitieve coping (aandacht naar binnen)C aandacht terug op te verrichten proces met af en toe interpuncties uit C. aandacht terug op te verrichten proces met af en toe interpuncties uit B (cf. achterover leunen, even bezinnen, rustig gedachten de vrije loop laten), slogan formuleren.(aandacht naar buiten)D. Evaluatie: wat deed ik goed, waar kan het nog wat beter? Zelfbeloning niet uit de weg gaan.

Het schema thuisbegeleiding

190

• Doel: ▫ Structuur in te brengen▫ Geen straf, maar een middel▫ Discussie tot een minimum te beperken▫ Rechten en plichten balans duidelijk te maken▫ Geeft ruimte om zowel de ouderlijke vaardigheden Geeft ruimte om zowel de ouderlijke vaardigheden

als de communicatieve aspecten te begeleiden▫ Een zo gelijkaardig mogelijk schema voor

meerdere jongeren zodat ieder de techniek in de vingers krijgt

30-9-2007

96

Het schema thuisbegeleiding

191

• Noodzakelijk: ▫ Een overlegmoment met de ouders en de jongere▫ Een evaluatiemoment

• Als alles goed loopt kunnen beide momenten samen vallensamen vallen

Het schema thuisbegeleidingLeerpunten & Gouden regels:

•

•

Uur Taken Vrije tijd Opmerkingen ☺ of (+ 1 woord over de situatie

Gepland OK↔ Niet OK Gepland OK↔ Niet OK Voor 8 uur

192

8 u 9 u 10 u 11 u 12 u 13 u 14 u 15 u 16 u 17 u 18 u 19 u 20 u20 u 21 u 22 u 23 u en later Globale beoordeling van het weekend (wat ging goed; wat liep moeilijk) Vragen voorstellen naar volgend weekend

30-9-2007

97

Na het begin van de therapie• Iedereen verbaast zich erover hoeveel moeite Brahim doet. Toch blijft

de aantrekkingskracht om in de groep te domineren aanwezig• Als stressbronnen noemt hij: thuis, leefgroep & school (pesten), Frans

leren (anderen sneller) medische aspecten (acné scheefgroei kin

193

leren (anderen sneller), medische aspecten (acné, scheefgroei kin, varicoseule)

• Een conflict: ▫ Hij is geopereerd voor een complicatie op de varicoseule▫ In de leefgroep heeft hij een short aan; zijn windel valt af. Een meisje merkt

op dat het precies een halve pamper is▫ Hij was al zenuwachtig en gaat in de aanval. Opvoeder komt tussen en

verwijst hem naar zijn kamer.▫ Verwijt opvoeder (mentor van N.) dat hij haar voortrekt▫ Op kamer nog woedend, scheldend & bedreigend▫ Opvoeder geeft hem als sanctie 2 reglementen. Hij weigert ze te schrijven en Op o d g g j g j

wordt nog agressiever. Slaat met vuist op muur. Smijt zaken op grond. Gaat aan bureau zitten met hoofd op armen en begint te snikken

▫ Opvoeder komt naast hem zitten: “Kalmeer, rustig maar”▫ Volgt gesprek moet op kamer blijven, maar krijgt alternatieve straf tekst over

respect.

Verdere analyse

194

• Brahim wordt gevraagd of hij niet op een andere manier kon laten blijken dat hij de 2 reglementen niet wilde maken?

• Hij ontkent. Pas na het conflict werden ze geschrapt en vervangen door een taak (+S+ voor conflict). Verder stijging imago, meisje biedt ) jg g g , jachteraf excuses aan +S+

• We komen terug op het feit: wat als je bij een baas zo reageert?

30-9-2007

98

Zou je de PS van Brahim kunnen

195

Zou je de PS van Brahim kunnen hermaken volgens de schema modi?Mishandelende ouderHunkerende kindHunkerende kindKwade kindOnthechte beschermerVolwassene?

196

Stukje filmHarreveld

30-9-2007

99

Amazones

197

• Bekijk de film• Noteer voor Marjorie een aantal bijzonderheden

(Orden volgens de rubrieken uit de GVP)• Poog een PS te maken

Marjorie• Marjorie door stiefpapa verkracht• scène opvoedster: agressie lijkt wat ritueel gespeeld zonder veel

woede; lijkt meer zaak van aandacht te zijn.• kwade kind schermt het gekwetste kind af • onttrekkend naar gesprek• hunkerend kind: hand op raam en knuffel in bed, zoen

198

u e e d d: a d op aa e u e bed, oe

• verhaal aan reporter▫ eerst niet weten, dan stilaan bewustzijn▫ moeder volgt eerst nadien niet meer

• afleidbaar door omgeving

• verhaal confrontatie met vader alleen om dan terug naar huis te gaan

30-9-2007

100

199Voorlopige PS Marjorie x? jaar

MisbruikPleegvader(van jonge lft?)

PM volgt eerst

Schuld?Dwinggedrag

SPANNING WoedeRoepenEisenKritiek op behandelin

BOB

Nat. Ouders?

PM volgt eerstKiest dan voor SV

Wie is te vertrouwen? Wie ziet mij graag?

Verlangen naar huis(broertje)

Opv vinden dit gn goede zaak

behandeling

Automutilatie

Sec aandacht

(broertje)

Confrontatie met PV

Zijn er binnen PGOok affectieve elementen? PH/9-04/V1

Literatuur

200

• Arntz, A.(1991), Principes en technieken van de cognitieve therapie, Dth 4, jrg 11, 252-268.• Arntz, A., Dreessen, (1993). L., Cognitieve therapie bij persoonlijkheidsstoornissen. Dth 1, jrg 13, 5-26. • Baumeister,R & Campbell K., (1999). The intrinsic Appeal of Evil: Sadism, Sensational Thrills, and Threatened Egotism, Personality and

Social Psychology Review,Vol 3., No. 3, 210-221.• Brehm,S., Kassin, S. Fein, S. & Mervilede, I (2000) Sociale psychologie. Gent: Academia Press.• Greenberger, D. & Padesky, C. (1999) Je gevoel de baas. Leer je negatieve denkpatronen veranderen. Lisse: Swets & Zeitlinger• Hafkenscheid,A (2003) Cognitieve gedrasgtherapie moet, kan en hoeft niet wetenschappelijk weerlegbaar te zijn, Tijdschrift

Gedragstherapie, jrg 36, juni 2003.• Knoppert E.,Kölling P., Hoogduin C. (red), (1998). Richtlijnen ter bevordering van therapie-trouw, Houtem-Diegem: Bohn Stafleu Van

Loghum.• Lineham, M., (1996),Borderline Persoonlijkheidsstoornissen. Handleiding voor training en therapie, Lisse: Swets & Zeitlinger.• Koops, W. & Slot, W.(red) (1998) Van lastig tot misdadig. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.• Padesky, C., Schema veranderingsprocessen in de cognitieve therapie, Psychotherapie 3, 3, 385-390.• Peeters, R. (2003). Behandeling van posttraumatische stress-stoornis. Verslag van een workshop door drs. Pasya Thiel. Berichtenblad

Vlaamse Vereniging voor Gedragstherapie.• Schacht, R. ,Peeters, R. (2000)Schemagerichte therapie voor moeilijke mensen. Een nieuwe uitdaging voor de cognitieve

gedragstherapie, Leuven,-Appeldoorn: Garant.• Schacht , R., Peeters, R. (1998), Cognitieve therapie en moeilijke mensen. Het integratief model van J.E. Young. Tijdschrift Klinische

Psychologie, 2de jrg.Psychologie, 2de jrg.• Van Tilburg, W., Van Den Brink, W., Artnz, A.(red),(1998). Behandelingsstrategieën bij de borderline persoonlijkheids-stoornis.

Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.• Young, J.,E. & Pijnaker, H.(1999).Cognitieve therapie voor persoonlijkheidsstoornissen. Een schemagerichte benadering. Houten: Bohn

Stafleu Van Loghum.Baumeister,R & Campbell K., (1999). The intrinsic Appeal of Evil: Sadism, Sensational Thrills, and Threatened Egotism, Personality and Social Psychology Review,Vol 3., No. 3, 210-221.

• Young, J., & Klosko, J. (1999). Leven in je Leven. Leer de valkuilen in je leven herkennen. Lisse: Swets & Zeitlinger

1 Ten geleide 07-08 - UGent › ~phamers › index_bestanden › Voorstelling W… · 1. De grond...

Documents

Transcript of 1 Ten geleide 07-08 - UGent › ~phamers › index_bestanden › Voorstelling W… · 1. De grond...