1 De aardrijkskundige kaart - Basisschool 't Fort Geo... · 2019. 9. 16. · Gebruik je register en...

5e leerjaar

Les 1 Ons land verdeeld in aardrijkskundige streken

FOCUSTHEMA 6 | VAN LAAG NAAR HOOG IN ONS LAND

focusthema 61Werkkatern 6 Van laag naar hoog in ons land

1 De aardrijkskundige kaartVul in: aardrijkskundige of staatkundige.

- Op een _________________________________________________ kaart bakenen de grenzen gebieden af die door de

mens werden vastgelegd.

- Op een _________________________________________________ kaart bakenen de grenzen gebieden af die door het

aardoppervlak of de bodem worden bepaald.

- Een kaart van België met de provincie-indeling is een _________________________________________________ kaart.

- Een kaart van Europa met de landenindeling is een _________________________________________________ kaart.

- Een kaart met een indeling volgens bodemgesteldheid is een ________________________________________________

kaart.

- Een Belgische kaart met een indeling in gewesten en gemeenschappen is een

_________________________________________________ kaart.

2 Zelf aan de slag!Je maakte wel al eens een uitstapje naar een stad of gemeente in een andere Belgische provincie of streek dan die waarin je zelf woont. Kies twee van die plaatsen die ver uit elkaar liggen (bijvoorbeeld een stad aan zee en één in de Ardennen).Schrijf de naam van die steden of gemeenten op:

_________________________________________________ en _________________________________________________

Gebruik je register en de kaarten in je atlas om te weten waar die plaatsen precies liggen.Voer nu de opdrachten uit op de volgende pagina. Kies zelf de juiste kaart en vul ook de legende aan.

- De provincie waarin je woont, kleur je geel.- De aardrijkskundige streek waarin je woont, kleur je ook geel.- De provincie waarin één van jouw twee gekozen steden of gemeenten ligt, kleur je rood.- De aardrijkskundige streek waarin één van jouw twee gekozen steden of gemeenten ligt,

kleur je ook rood.- De provincie waarin de andere gekozen stad of gemeente ligt, kleur je blauw.- De aardrijkskundige streek waarin de andere gekozen stad of gemeente ligt, kleur je ook blauw.

Naam: Klas:

staatkundige

aardrijkskundige

staatkundige

staatkundige

aardrijkskundige

staatkundige

5e leerjaar


focusthema 62

mijn provincie: __________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

� mijn gemeente: ____________________________

� mijn provinciehoofdstad: _____________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

� steden

5e leerjaar

3 Verder oefenenVul de tabel aan. Duid de steden aan op beide kaarten op de vorige pagina. Gebruik de kaart ‘Aardrijkskundige streken’ in je atlas.

stad aardrijkskundige streek provincie

Dinant

Roeselare

Genk

Lotharingen

Vlaams-Brabant

4 Extra: aardrijkskundige streek en bodemVergelijk de kaart met de aardrijkskundige streken met de kaart over de bodem.Kleur op het kaartje deze streken: Kempen, Polders en Droog Haspengouw in het …

- geel > voor de streek met vooral zandige gronden- bruin > voor de streek met vooral leemgronden- rood > voor de streek met vooral kleigronden

focusthema 63

Roeselare

Dinant

Condroz

Zandlemig Vlaanderen

Kempen

Brabantse Leemstreek

bv. Arlon

bv. Leuven

Namen

West-Vlaanderen

Limburg

Luxemburg

5e leerjaar

Les 2 Over rivieren, kanalen en meren


1 Hoe ontstaat een rivier?Rivieren worden gevuld met regenwater uit riolen en grachten. Maar hoe ontstaan rivieren? Beschrijf de twee mogelijkheden in een of enkele zinnen.

1 ____________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

2 ____________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

2 Enkele ‘waterbegrippen’Vul in: bron, monding, samenvloeiing, stroomopwaarts, stroomafwaarts, rechter-, linker-.

3 Werken op de kaartVoer deze opdrachten uit op het kaartje ‘Waterwegen’.

a Zet op de kaart een � waar de gemeente van je school ligt.

b Vul in. Naar welke rivier loopt het regenwater dat op jullie speelplaats wegvloeit?

_________________________________________________

c Overtrek met een markeerstift de waterscheidingslijnen en landsgrenzen van het stroombekken

van die rivier.

d Kleur de bevaarbare waterweg die het dichtst bij je school ligt blauw.

Dat is ____________________________________________________________________________________________________________ .

e Kleur ook de Schelde van de bron tot aan de monding blauw.


ZEE

oever

oever

monding

stroomafwaarts

samenvloeiing

stroomopwaartsrechter

linker

bron

Water valt als neerslag uit de lucht. Een deel van het water dringt in de grond en

vormt een waterlaag op een ondoordringbare grondlaag. Dat water komt terug aan

de oppervlakte als bron van een rivier.

Gletsjers glijden langzaam van de bergtoppen en onderweg smelten ze.

Dat smeltwater vormt de bron van een bergrivier.

bv.

5e leerjaar


4 ExtraSchrijf onder elke foto een passend begrip: vijver, kanaal, monding, samenvloeiing, bergrivier, stuwmeer.

focusthema 65

BRUGGE

GENT

FRANKRIJK

LUXEMBURG

NEDERLAND

DUITSLAND

L‘Oise

Lesse

Less

e

Semois

Semois

Ourthe

OurtheAmblève

Die Our

Ruhr

VesderVesder

Leie

Schelde

Sche

lde

Schelde

Maas

Maa

s

Maa

s

Maa

s

Sche

lde

Dender

Durme Rupel

Dijle Demer

Demer

Grote Nete

Albertkanaal

Albertkanaal

Moervaart

Kanaal

Kana

al

Gen

t-Ter

neuz

en

IJzer

Kanaal

Kanaal

Westerschelde

Noordzee

Gent

Char

leroi- Br

usse

l

Samber

Zenne

Nete

Brugge-

Brugge-

Mandel

Oostende

Ieperlee

ARLON

CHARLEROI

NAMUR

LIEGE

HASSELT

WAVRE

LEUVEN

ANTWERPEN

BRUSSEL

waterscheiding

WATERWEGEN

stuwmeer

samenvloeiing

bergrivier

kanaal

monding

vijver

5e leerjaar

Les 3 Hoe hoog zitten we?


1 Vul in en voer uit.- Op welke hoogte ligt het punt A? ___________________________

- Welk punt ligt het hoogst? ___________________________

- Teken op het kaartje een punt F dat lager ligt dan 50 m en een punt G dat hoger is dan 100 m.

2 Markeer het juiste antwoord.- Als hoogtelijnen ver van elkaar getekend zijn, is de helling steil - zacht.

- Bij C ontspringt een bron. Het water vloeit naar A - E - B ?

- Wie van A naar C wandelt, daalt - stijgt - blijft op dezelfde hoogte.

3 Kruis de steilste weg aan.a � � �

10 %

13 %

7 %

b � een weg met een afstand van 50 m en een hoogteverschil van 5 m

� een weg met een afstand van 100 m en een hoogteverschil van 15 m

� een weg met een afstand van 200 m en een hoogteverschil van 10 m


50

50

60 50

A

BH I

C D

E

60

60

70 7070

8080

90100

FF

F

G

60 m

D

steil - zacht.

daalt - stijgt - blijft op dezelfde hoogte

A - E - B

�

�

5e leerjaar

Les 4 Hoog en laag in ons land


1 Van de kaart naar de werkelijkheidVerbind de hoogtelijnen met de juiste doorsnede.

1 A

• •

2 B

• •

3 C

• •

4 D

• •

2 Een reliëfdoorsnedeBekijk de kaart met hoogtelijnen bij opdracht 1 van de vorige les. Hieronder vind je een reliëfdoorsnede op de lijn HI. Schrijf de letters B, C en D op de doorsnede. Zet daarbij telkens een punt op de juiste plaats.


100

90

80

70

60

50H I

B C

D

5e leerjaar


3 BegrippenVul het schema in. Kies uit: bergtop - helling - hoogteverschil - zeeniveau - vallei.

4 Extra: vive le Tour!Een bergetappe uit de ronde van Frankrijk van Andorra naar Pla de Beret.

- Hoe vaak rijden de renners boven 1500 m in deze rit? ___________________________ keer.

- Verklaar hoe het komt dat op het einde er slechts een halve berg(top) getekend is.

____________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

focusthema 68

km 4,2 22,8 48,7 68,3 77 92,5 141,4 157,3 160

AN

DO

RR

A

(E

scal

des-

Engo

rdan

y)

10

10 m

Sta.

Jul

ia d

e Lo

ira

/ 940

m

Adr

all /

640

m

P

uert

o de

l Can

to /

1730

m

Sort

/ 69

0 m

A

lto d

o En

viny

/ 12

20 m

Ria

lp /

730

m

P

uert

o de

la B

onai

gua

/ 207

0 m

A

lto P

la d

e B

eret

/ 18

80 m

PLA

DE

BER

ET

18

50 m

1e 2e esp1e 2e esp 1e 2e esp1e 2e esp

De aankomst is boven op de bergtop. Daar eindigt de rit en dus ook de tekening.

zeeniveau

helling

vallei

bergtop

hoogteverschil

drie

5e leerjaar


5 Reliëfvormen in ons landVul het rooster verder aan. Vergelijk met het bronnenboek op pagina 60.

horizon

helling

hoogteverschillen

van … tot … m

naam

Zet een kruisje bij de foto die het best lijkt op de reliëfvorm bij jou in de buurt.

6 ExtraZoek op in je atlas en markeer het juiste antwoord.

- Het hoogste punt in België is Baraque de Fraiture / Kluisberg / Botrange.

- Ik wil weten welk weer het wordt in mijn buurt.

Ik luister als de weervrouw het heeft over Laag- / Midden- / Hoog-België.

- Duinen vind je in een vlaktegebied / heuvelgebied / plateaugebied.

focusthema 69

Baraque de Fraiture / Kluisberg / Botrange.

vlaktegebied / heuvelgebied / plateaugebied

Eigen situatie.

golvend

zwak

matig

van 50 tot 200 m

heuvel

min of meer recht

steil

groot

van 200 tot 700 m

plateau

recht

geen

geen

van 0 tot 50 m

vlakte

5e leerjaar

Les 5 De omgeving bepaalt het leven van mensen


1 Oorzaak en gevolgVerbind wat bij elkaar hoort.

oorzaak gevolg

De aardkorst beweegt. • • De streek rond de vulkaan wordt bedolven Aardplaten schuiven tegen elkaar. onder een laag as. Mensen slaan op de vlucht.

Hoog in de bergen is het koud en winderig. • • De aarde beeft. Gebouwen storten in. Mensen komen om of worden dakloos.

Een vulkaan barst uit. Lava stroomt van • • Hoog in de bergen liggen de beste de fl anken naar beneden. skigebieden.

2 Van een naar zeven continentenHerken jij in deze voorstelling de huidige werelddelen? Vul ze aan.

1 _________________________________________________________________

2 _________________________________________________________________

3 _________________________________________________________________

4 _________________________________________________________________

5 _________________________________________________________________

6 _________________________________________________________________

3 Het reliëf heeft voor- en nadelenKleur � groen = voordeel of rood = nadeel. Extra: zet bij elke foto een passend woord.


1

4

2

5

3

6

lawine

tsunami

raften

bergbeklimmen

aardbeving

snowboarden

Noord-Amerika

Azië

Afrika

Zuid-Amerika

Oceanië

Europa

5e leerjaar

Les 6 Mensen zetten de omgeving naar hun hand

1 Gronden vruchtbaar makenVul aan. Kies uit: afwateren, bemesten, bevloeien.

droge gronden vruchtbaar maken

door __________________________________

vochtige gronden vruchtbaar maken

door __________________________________

magere gronden vruchtbaar maken

door __________________________________

2 Kruisende woordenVul de juiste woorden in van links naar rechts.

a door bemesting worden gronden …b een centrale die elektriciteit opwekt door de beweging van eb en vloedc een kunstmatig meer ontstaan door afdamming van een (berg)rivier om elektriciteit

op te wekken (waterkrachtcentrale)d een kunstmatig eiland om aardolie of aardgas te kunnen oppompen uit de zeee wind is een groene …f een gebied met een groot aantal windmolens om elektriciteit op te wekken

a

b

c

d

e

f

Extra: welk woord krijg je in de gekleurde kolom? Leg het uit.

_________________________ : _____________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________

3 Juist of fout?Markeer de letter in de passende kolom.

juist fout

Het verval van een rivier is het hoogteverschil dat door de rivier wordt afgelegd over een bepaalde afstand.

E B

Vlakterivieren hebben een groot verval. A R

Sluizen worden gebouwd om rivieren met een verval bevaarbaar te maken. T L

Schepen kunnen een groot hoogteverschil ook overbruggen met grote liften. S T

Extra: geef een voorbeeld van het woord dat je zo krijgt.

_________________________ , bijvoorbeeld _______________________________________________________________________________


bevloeien afwateren bemesten

E

R

T

S

erts goud, nikkel, zilver

terril een berg met steenafval uit een mijn

V R U C H T B A A R

G E T I J D E N C E N T R A L E

S T U W M E E R

B O O R P L A T F O R M

E N E R G I E B R O N

W I N D M O L E N P A R K

E 26

E 411

E 411

E 429

E 40 E 40

E 40

E 17

E 17

E 403

E 34E 34

E 313

E 314

E 314

E 19

E 19

E 411

E 420

E 25

E 25E 40

E 42E 19E 42

E 313

E 42

5e leerjaar


4 Onderweg over land of waterVul in. Zoek het antwoord op in je bronnenboek en je atlas.

a Aan welk kanaal ligt

- de scheepslift van Strépy-Thieu (nabij La Louvière)? ________________________________________

- het hellend vlak van Ronquières? ________________________________________________________

b In welke provincie liggen beide liften? _______________________________________________________

c Welke provinciehoofdsteden verbindt het Albertkanaal? ________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

d Schrijf hier de namen van twee kanalen die in jouw provincie voorkomen.

________________________________________________________ en __________________________________________

e Waarom kiezen fabrieken en bedrijven ervoor om zich vlak bij zee- en luchthavens of langs kanalen, rivieren en autosnelwegen te vestigen?

____________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

f Een kaartje met belangrijke E-wegen in België. Vergelijk met de themakaart in je atlas.

Vul aan of voer uit.

- Ik rijd van Kortrijk naar

Antwerpen. Ik neem de

E____________ .

- Ik rijd van Oostende naar Aarlen.

Ik neem eerst de E____________ en dan de E____________ .

- Markeer op de kaart de autosnelweg __________________________ die gaat van Antwerpen naar Luik.

- Welke E-wegen komen samen op de ring in Antwerpen?

E____________, E____________ , E____________ en E____________ .

- Markeer de snelweg(en) in je buurt.

focusthema 612

17

40 411

E313

19 17313 34

Centrumkanaal

Kanaal Brussel-Charleroi

Henegouwen

Antwerpen en Hasselt

Zo kunnen producten en grondstoffen gemakkelijk aan- of uitgevoerd worden.

5e leerjaar

Les 7 en 8 Mensen ordenen de omgeving


1 De omgeving van de school geordendKleef hier jouw ‘gewestplannetje’ van de omgeving van jouw school.

2 Soorten bebouwingVerbind wat bij elkaar hoort.

bewoning langs een bewoning rond belangrijke verkeersweg een kerk dorpskom lintbebouwing • • • •

• •


5e leerjaar


3 Lekkere snoep!Markeer de beste plaats voor je eigen snoepwinkel. Leg je keuze uit.in het dorpscentrum - aan de bosrand - in een woonwijk - in de industriezone

________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________

4 Vier verschillende omgevingenVul aan met: toeristische, landelijke, industriële, stedelijke. Kruis aan in welke omgeving jij woont.

___________________________

omgeving �

___________________________

omgeving �

___________________________

omgeving �

___________________________

omgeving �

5 Extra: kaartopdrachtenZoek op in je atlas. Voer de volgende opdrachten uit op de kaart van België.

- Noteer de beginletter van deze steden op het kaartje: Antwerpen (A), Gent (G), Brussel (B), Luik (L), Charleroi (C), Kortrijk (K) en Oostende (O).

- Teken de belangrijkste Belgische industriegebieden en kleur ze geel.

- Teken een klein vliegtuigje als pictogram bij steden die een luchthaven hebben.

- Teken de volgende toeristische gebieden en kleur ze lichtgroen: de kust, de Kempen, de Ardennen.

focusthema 614

stedelijke landelijke toeristische industriële

A

C

K

GO

B

L

��

�

�

�

5e leerjaar



1 Zoek het op in je atlas op de passende kaart. Vul aan.

stad aardrijkskundige streek provincie bodem

Bouillon

Kortrijk

Turnhout

2 Van alles drie! Zoek op en vul aan.

- In ons land zijn er drie stroombekkens:

IJzer en kust, _________________________________________________ en

_________________________________________________ .

- In ons land kun je drie reliëfvormen zien:

_________________________________________________ , heuvel en _________________________________________________ .

- De aardbol bestaat uit drie delen:

_________________________________________________ , _________________________________________________ en korst.

- De mens gebruikt drie manieren om land bewerkbaar te maken:

_____________________________________ , ____________________________________ en ____________________________________ .

3 In welke omgeving kijk ik rond als ik dit allemaal zie? Kies uit: industriële, landelijke, stedelijke en toeristische.

- Ik zie mensen in vrijetijdskleding in de winkelstraat wandelen. Ze bezoeken de souvenirwinkels, de restaurants, de cafés … In de verte zie ik het strand en de veelkleurige windschermen.

Ik ben in een _________________________________________________ omgeving.

- Ik zie grote metalen constructies en hoge loodsen. Over de weg rijden vrachtwagens af en aan. Ik rij onder een hoogspanningslijn.


- Ik loop in een drukke straat. Aan beide zijden van de straat staan auto’s geparkeerd. Mensen kijken naar de etalages van de winkels.


- In de verte zie ik een lange bomenrij. De koeien in de wei staren me aan. Oei, ik moet even aan de kant om een tractor door te laten.


Herhaling

de IJzer (Foto: Jan Pardon)

toeristische

industriële

stedelijke

landelijke

Ardennen

Zandlemig Vlaanderen

Kempen

Luxemburg

West-Vlaanderen

Limburg

leem met zand- of leisteen

zandleem

zand

Scheldebekken

Maasbekken

vlakte plateau

kern mantel

bevloeien afwateren bemesten

1 De aardrijkskundige kaart - Basisschool 't Fort Geo... · 2019. 9. 16. · Gebruik je register en...

Documents

Transcript of 1 De aardrijkskundige kaart - Basisschool 't Fort Geo... · 2019. 9. 16. · Gebruik je register en...